________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
સુરમણિ, ઘુમણિ, ચિન્તામણિ, પારસમણિ ઈત્યાદિ ? XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
(લેખક–. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડિયા એમ. એ.) જે જે વસ્તુઓનાં નામ આપણે જાણીએ કર્તવ્ય છે. શું શું અસત્ય છે એ જણાય તે છીએ તે તે વસ્તુઓ વાસ્તવિક જ છે એમ સત્ય હાથ લાગે એમ માનવું ખોટું છે? નથી. જેમકે આકાશકુસુમ. આવું કઈ ફૂલ સરત–સુરતરુથી “ક૯૫વૃક્ષ” સમજાય
Ar; આ તે એક અસંભવના ઉદાહરણરૂપ છે. એના દસ પ્રકારનાં વર્ણન જન સાહિત્યમાં છે. એવી રીતે કેટલાક મણિ વિષે પણ મનાય જોવાય છે. વેદિક હિન્દુઓની માન્યતા પ્રમાણે છે. એ મણિઓ કેઈને આજે જેવા કે ખરી- ક્ષીરસમુદ્ર મંથન કરતાં પાંચ દેવવૃક્ષ નીકળ્યાં દવા હોય તે તેમ બની શકે તેમ જણાતું હતાં. એમાંનું એક તે “પારિજાતક” છે. નથી. આથી આવા મણિઓને “કાલ્પનિક
ઉપાધ્યાય યશોવિજયે અભિનંદન જિન મણિ” ગણવામાં આવે છે.
સ્તવન(પૃ. ૫)માં સુરતરૂની સાથે સાથેઅસલના જમાનાની કેટલીક બાબતે- એની પહેલાંની પંક્તિમાં સુરમણિ ઉલ્લેખ વિમાને, કીમિયે વગેરે એક વેળા ઉપહાસને કર્યો છે એટલે સુરતરુ વિષે મેં અહીં આટલે પાત્ર ગણાતી હતી. આજે યાંત્રિક વિમાન અને નિર્દેશ કર્યો. પ્રસ્તુત પંક્તિઓ નીચે મુજબ છે – હલકી ધાતુને સુવર્ણ માં ફેરવવાની વાતને કોઈ “સુરમણિ હે પ્રભુ! સુરમણિ પામે હથ્થ, હસી કાઢે તે તેની જ હાંસી થાય એમ આંગણે હે પ્રભુ! આંગણે મુજ સુરત ફાજી. વૈજ્ઞાનિક શોધે જોતાં જણાય છે. સાથે સાથે સુરમણિ, ઘુમણિ અને સ્વર્ગ સએ પણ ઉમેરીશ કે જે કઈ પ્રાચીન ઔષધિ, રત્ન –ઉપર જે સુરમણિનો ઉલ્લેખ છે એને મણિ કે મન્નની વાત થાય તે બધાં ખરેખર જ “હુમણિઅને “ સ્વર્ગ સદૃરત્ન” તરીકે એક વેળા વિદ્યમાન હતાં જ એમ આજના ઓળખાવાય કે કેમ એ પ્રશ્ન ઊઠે છે “ઘમણિ' બુદ્ધિવાદના જમાનામાં હરકોઈ માની લે એ લાભદાયક છે એ હકીકત રત્નમન્દિરગણિએ પણ બનવું સંભવિત નથી. તેમ છતાં બુદ્ધિની ઉપદેશતરંગિણીના પાંચમા તરંગ(પત્ર ર૭૦) કસેટીએ આંકી જેવા માટે અને કંઈ નહિ તે માં નીચે મુજબના પદ્ય દ્વારા દર્શાવી છેકલ્પનાના શિખરની રમ્યતા અનુભવવા માટે “શુભજિ-wાષા–ક્ષિણાવર્તાવતા એ વસ્તુઓ વિષેના ઉલ્લેખો-કિસ્સા કહાનીઓ ૧
'कृष्णचित्रकवल्लीवल्लाभदं जिनशासनम् ॥" નેધવાનું વિચારવાનું કાર્ય મારા જે કરવા – લલચાય છે, કેમકે એ પણ સત્યની શોધ અને ૧ આ “કૃષ્ણ ચિત્રકવલ્લી’ વિષેની માહિતી મેં એની પ્રાપ્તિ માટેનું આવશ્યક અને ઉપયોગી મારા લેખ નામે “ચિત્રાવેલી, ચિત્રાવલી, ચિત્ર(ક.
- લતા અને કુંડલિકા” માં આપી છે. આ લેખ ૧ કનકમણિ, સ્વર્ગ સારત્ન અને સ્પર્શ પાષાણ “ જૈન સત્યપ્રકાશ ( વ. ૧૪, અં. ૬)માં પણ અત્ર અભિપ્રેત છે.
છપાયે છે.
For Private And Personal Use Only
