________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનવ દેહ ઉત્તમ કેમ?
૧૩.
માંસ આદિ સાત ધાતુઓનું બનેલું છે તથા તેમને મળેત્સર્ગ કરવાની દિશાએ જવાની) મળ, મૂત્ર, કફ, પિત્ત આદિ અશુચિ પદાર્થોથી જરૂરત પડતી નથી. આહારના પુદગલે શરીરની ભરેલું છે. માનવદેહના વિલાસ માત્ર ધૃણાસ્પદ સ્વચ્છતા તથા રૂપ-કાંતિના પોષક હોય છે. છે. માનવદેહની ઉત્પત્તિ અત્યંત અશુચિ દેવને ઉપગમાં આવતી ભેગોપભેગની બધી સ્થાનમાં અપવિત્ર વસ્તુઓથી થાય છે અને ય વસ્તુઓ સ્વચ્છ, સુગંધમય અને આહ્લાદક મળમૂત્રના સંસર્ગથી ઉત્પન્ન થયેલા આહાર હોય છે, માટે વૈષયિક સુખને આશ્રયીને દેવ આદિથી પોષાય છે. પોતે મળમૂત્રાદિથી શરીરપ્રધાન કહી શકાય અને ઉત્તમતા પણ વ્યાપ્ત હોવાથી ગમે તેવી સુગંધીવાળી સારામાં દેવદેહની જ હોઈ શકે. માનવદેહની હાઈ શકતી સારી વસ્તુ પણ દેહને સંસર્ગથી મળસ્વરૂપ નથી. સાચું અને સારું પદ્દગલિક સુખ તે બનીને ધૃણા ઉત્પન્ન કરાવે છે. વિલાસી માણસો દેવ જ ભગવે છે. તેમજ વૈષયિક શાંતિ તથા દેહની દુર્ગધ દૂર કરવાને સુગંધી તેલ વાપરે આનંદ પણ દેવજાતિમાં જ હોઈ શકે છે, માટે છે છતાં દેહ તે સુગધી બનતું નથી પણ જે માનવીને સારામાં સારું વૈષયિક સુખ જોઈતું દેહને ચોપડેલી સુગધી વસ્તુઓ દુધમય હોય તો તેને દેવગતિમાં જવાની જરૂરત છે, બની જાય છે. કેટલાક મેની ખરાબ વાસ દર કારણ કે માનવદેહ વૈષયિક સુખ ભેગવવાને કરવાને ઈલાયચી આદિ સુગધી વસ્તુમિશ્રિત માટે છે જ નહિ. માનવદેહના તુચ્છ તથા તાંબુલ ખાય છે તે યે મેં સગથી થવાને બદલે ધૃણિત વૈષયિક સુખ મેળવવાને માટે માનવીને તાંબુલને દુર્ગધી બનાવે છે જેથી મેં વધારે ઘણું જ મુશીબતો વેઠવી પડે છે તે એ કેઈને ગંધાય છે. માનવી પુષ્કળ પાણીનો ઉપયોગ મળે છે અને કેઈને નથી પણ મળતું. ધાર્યા કરીને દેહને સ્વચ્છ બનાવવા પ્રયાસ કરે છે પ્રમાણે તો કોઈક જ મેળવતું હશે. માનવીને તે ય તે સ્વચ્છ બનતું નથી; કારણ કે દેહરૂપ પગલિક સુખ સ્વાધીન હોતું નથી પણ તે છિદ્રવાળા કોથળામાં મળ, મૂત્ર, કફ, પિત્ત આદિ પરાધીન હોવાથી તેને મેળવવાને માટે ધનની ભરેલાં હોવાથી નિરંતર છિદ્રવાટે વહ્યા કરે છે. ઘણી જ જરૂરત પડે છે. તે ધન ભેગું કરવાને એટલે પાણી અસ્વચ્છ તથા અપવિત્ર તે થઈ ચોવીસે કલાક ચિંતિત રહેવું પડે છે, કારણ કે જાય છે પણ દેહ સ્વચ્છ તથા પવિત્ર બની ધન પરિશ્રમ કરવા માત્રથી મળતું નથી પણ શકતો જ નથી. દેવ જાતિનાં દિવ્ય શરીર માનવ- લાભાંતરાય ખર્યું હોય અને પુન્યને ઉદય દેહથી તદ્દન વિપરીત છે, દિવ્ય શરીર અશુચિ હોય તો જ મળી શકે છે. પુન્ય સિવાય સામાન્ય પુદ્ગલોનું બનેલું હોતું નથી. રુધિર આદિ સાત દેવી-દેવલાંની ઉપાસના કે તેમના જાપ, હોમ ધાતુ તથા મળમૂત્ર આદિને અંશ પણ હતો તથા સમરણ કરવાથી ધન મળી શકતું નથી નથી. દેવ સ્વચ્છ તથા સુગંધીમય શય્યામાં પણ વીતરાગ પ્રભુનું સ્મરણ, જાપ તથા પૂજાઉત્પન્ન થાય છે માટે અપવિત્રતા તથા દુર્ગધ ભક્તિ કરવાથી લાભાંતરાય ખસી જાય છે અને સર્વથા હોતી નથી. આહાર આદિના પગલો ધનની પ્રાપ્તિ થાય છે. કેટલાકને પુન્યાનુસાર પણ સ્વચ્છ તથા પવિત્ર અને મનગમતા હોય ધન પ્રાપ્ત થવા છતાં પણ લાભના અંગે પગછે. આહાર દેહસ્પ-લેમાહાર હોય છે. લિક સુખ પણ ભેગવી શક્તા નથી અને મેં વાટે આહાર કરતા નથી અર્થાત્ મેઢેથી નિરંતર તૃષ્ણાના તાપથી સંતપ્ત રહે છે. લાભાંખાતા નથી એટલે મળ જેવું કશું ય ન બનવાથી તરાય ખસવાથી ધન તો મળી જાય છે પણ
For Private And Personal Use Only
