________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪.
* શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
www
ભેગાંતરાય તથા ઉપભેગાંતરાય નડતું હોય પ્રધાનતા કેવી રીતે આપી શકાય? માનવીને તો મેળવેલી ધનસંપત્તિ બધી ય નકામી છે, રહેવાને ઘર જોઈએ તે ન હોય તે બાંધવા કારણ કે તે તેને વાપરી શકતું જ નથી. છતે સુથાર-કડીઆ તથા સાધન-સામગ્રીની જરૂરત, પિસે કંગાલ સ્થિતિમાં જ મરીને જન્માંતરમાં કપડાં શીવવા દરજીની તથા દેવા ધાબીની લક્ષમી મેળવતાં ઉપાર્જન કરેલા પાપને જ જરૂરત, ઘરેણાં ઘડવા સોનીની તથા હજામત ભક્તા થાય છે. આ બધી ય વાતને વિચાર માટે હજામની જરૂરત, ભેજન માટે રસોઈની કરતાં સ્પષ્ટ સમજાય છે કે માનવ દેહ તથા જરૂરત અને બધાના કરતાં જીવવાનું અદ્ધિજીવન વૈષયિક સુખ ભોગવવાને માટે ન હોવાથી તીય સાધન અન્ન ઉત્પન્ન કરવાને માટે ખેતી તેના અંગે તેની ઉત્તમતા પણ નથી જ. કરવાની જરૂરત પડે છે. તેમજ વ્યાધિ આવે
વિષયાસક્તિને અંગે માનવ દેહને ઉત્તમ છે તેને મટાડવા વૈદ્ય તથા ઔષધની પણ જરૂમાનનાર માનવીએ આટલું તો જરૂર વિચારવું રત પઢે છે. આવી પરિસ્થિતિમાં માનવીને જોઈયે કે માનવ દેહને જીવ નવ મહિના મળ
પગલિક સુખ ભેગવવા સમય તથા અનુમત્રમાં રહીને ઉત્પન્ન કરે છે કે જ્યાં જીવને કૂળતા કેટલા પ્રમાણમાં મળી શકે? પ્રથમ તો અવ્યક્તપણે ઘણું જ દુ:ખ સહન કરવું પડે છે. માનવીનું જીવન બહુ જ ટૂંકું અને તેમાંય વળી પછી જન્મતી વખતે અનંતી વેદના ભગવે છે. આધિ-વ્યાધિ સંચાગ-વિયાગ અવારનવાર પવિત્ર અપવિત્રની અણસમજણને લઈને જગ્યા આવતા જ રહે એટલે તુચ્છ પણ વૈષયિક સુખ પછીની અવસ્થામાં પણ મળમૂત્રની ઘણા કરતો નિશ્ચિતતાથી સારી રીતે ભેળવી શકતા નથી. નથી. પછી બાલ્યાવસ્થામાં માતા-પિતાના સનેહને બાળ તથા વૃદ્ધ અવસ્થાને બાદ કરતાં બાકીનાં લઈને જોઇતી વસ્તુઓ મળી જવાથી નિશ્ચિત. વિશ–પચીશ જ વર્ષ સમજણપૂર્વક સુખ પણે વિચરે છે. પછી જ્યારે યુવાવસ્થા પ્રાપ્ત ભેગવવાનાં હોય છે. તેમાંયે ધન કમાવાની કરે છે ત્યારે જીવનનિર્વાહના સાધનની ચિંતાથી ચિંતા, ખોવાની ચિંતા, ખોયેલું પાછું મેળઘેરાઈ જાય છે. અને ધન ઉપાર્જન કરવાના વવાની ચિંતા અને જે વ્યાધિ ખબર લેવા
વ્યવસાયમાં ચિત્ત પવે છે. શ્રીમંત માતા- આવ્યા કરે તો જીવવાની પણ ચિંતા કનડ્યા પિતા હોય તો વધુ ચિંતા હોતી નથી પણ કરે. આવા પ્રસંગને લઈને માનવી સુખ સાધારણ સ્થિતિ હોય તો જીવવાના સાધન ભોગવવા યોગ્ય અવસ્થામાં પણ સુખ ભોગવી મેળવવાની ચિંતાથી સુખે સુઈ પણ શકતો શકતા નથી માટે પૈગલિક સુખ ભોગવવા. નથી. ધન હોય તે વધારવાની તૃષ્ણાથી અને યોગ્ય તો દેવગતિ જ છે અને એટલા માટે જ ન હોય તો મેળવવાની ચિંતાથી ઠરી ઠામ માનવદેહ તથા જીવન કરતાં દેવનું દિવ્ય શરીર બેસતો નથી, ઘડી ભરની પણ ફરસદ મેળવી તથા જીવન ઉત્તમ કહી શકાય. દેવનું આયુષ્ય શકતો નથી. વ્યવસાયમાં ચિત્તવૃત્તિ પરોવાયલી લાંબું હોય છે. અકાળ મૃત્યુ હોતું નથી. હોવાથી ન મળે ખાવાપીવામાં શાંતિ કે ન શરીરને સુંદર બનાવવા માનવીની જેમ પ્રયાસ મળે માની રાખેલા નેહીઓની સાથે નેહા- કરવો પડતો નથી, પરણવાની ચિંતા હતી લાપમાં શાંતિ. આરામ તથા વિશ્રાન્તિને તો નથી, વ્યાધિના અભાવે સુખ ભેળવવામાં વિત સ્વપ્નમાં પણ ભાળી શકતા નથી, તો પછી આવતું નથી, તેમજ જીવનની જરૂરિયાત પૂરી માનવ દેહને વૈષયિક સુખનું સાધન માની કરવામાં કઈ પણ પ્રકારને વ્યવસાય કરે
For Private And Personal Use Only
