________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૬
www.kobatirth.org
પ્રાપ્ત થયેલા પૌદ્ગલિક સુખા ભોગવવાને માટે હોય છે પણ જપ-તપ-સંયમ આદિદ્વારા ઘાતી કર્મના ક્ષય કરીને આત્મિક ગુણ્ણાના સંપૂર્ણ વિકાસ માટે નથી. તપ-ત્યાગ–સયમ આદિથી સકામ નિર્જરા ( કર્માક્ષય ) તથા વ્યાધિ આદિથી અકામ નિર્જરા દેવદેહથી ન થઈ શકે પણ માનવદેહથી થઇ;શકે છે, માજ સમ્યગ્ દિષ્ટ દેવ માનવ દેહને ઉત્તમ માની મેળવવાની ચાહના રાખે છે અને અ ંતિમ સમયે માનવ દેહ મેળવવાના હેતુથી દેવદેહ છેાડતાં જરાય દુ:ખ મનાવતા નથી. ત્યારે અજ્ઞાની વિષયાસક્ત દેવ દેવી સુખામાં આસકત હાવાથી તેમને દેવટ્રુડુ છેાડતાં અત્યંત દુ:ખ થાય છે. દૈવી સુખાની સરખામણીમાં માનવદેહ સંબંધી વૈયિક સુખા તુચ્છ લાગવાથી દેવદેહના સદા સચાગ ઇચ્છે છે પણ દૈવયુ ક્ષય થવાથી અનિચ્છાએ પણ દેવદેહ છેાડવા પડે છે અને જડાસક્તિને લઈને દેવી આભૂષામાં પણ પેદા થવું પડે છે.
આ પ્રમાણે વિચાર કરતાં માનવદેહ આત્મિક સંપૂર્ણ વિકાસ સાધવાનું અદ્વિતીય સાધન હાવાથી સભ્યજ્ઞાની જીવા માટે ઉત્તમ ગણાય છે. માનવદેહુ કેવળ આત્મવિકાસ સાધવાને માટે જ જીવને મળે છે, પણ વૈયિક સુખ માટે અત્યંત આસક્તિભાવે પૌલિક સુખ લેગ વવાને માટે નથી. અને એટલા માટે જ સમ્યગજ્ઞાની જીવાને પૂર્વજન્મના ઉચ્ચ પ્રકારના પુન્યને લઈને ગમે તેટલી પાલિક સપત્તિ કેમ ન મળી હાય અને ભાગાલિના ઉદ્દયથી ભાગવવી પણ કેમ ન પડતી હૈાય તે સભ્યષ્ટિ જીવા આસક્તિને અવકાશ આપતા જ નથી, પણ અનાસક્તિભાવે ભાગવીને અનુકૂળ સમય મળતાં સ` પાગલિક સ`પત્તિના ત્યાગ કરીને માનવ દેહદ્વારા પ્રબળ આત્મશુદ્ધિથી સંપૂર્ણ વિકાસ સાધે છે. ત્યારે અજ્ઞાની જીવા પુન્યના અભાવે પાગલિક સુખનાં સાધન મળતાં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશ
હાય તો તેને મેળવવાને તનતાડ પ્રયત્ન કરે છે અને બીજાને લાખા તથા કરાડાની સોંપત્તિવાળા તથા બાગ-બંગલા, મેટર, સુંદર ઊાજન, વસ્ત્રાદિ દ્વારા વૈષયિક સુખ ભાગવતા જોઈને ઝૂરે છે—અદેખાઇ કરે છે, અને પાતાને મળેલા માનવદેહને તથા માનવજીવનને નિષ્ફળ સમજે છે; પણ સત્બુદ્ધિથી આત્મિક ગુણુ મેળવવાના માર્ગ તરફ વળતા નથી. અને જેમને વૈયિક સુખનાં સાધન સારી રીતે મળતાં હાય છે
તે
તેમાં અત્યંત આસક્ત બનીને પોતાને પરમ સુખી તથા કૃતકૃત્ય માને છે. આવા પુદ્ગલાનંદી જીવા માટે માનવદેહ તથા માનવ જીવન કનિષ્ઠમાં કનિષ્ઠ કહી શકાય; કારણ કે સ`સારમાં દેવ, તિય 'ચ તથા નારકીનાં શરીર તથા જીવનમાં જીવા ભવસ`ખ્યા વધારવાને
માનવ દેહ જેટલેા અધ્યવસાય કરી શકતા નથી. માનવી જેટલા ઉચ્ચ અને શુદ્ધ અધ્યવસાય કરી શકે છે તેટલા જ હલકા અને અશુદ્ધ અધ્યવસાય પણ કરી શકે છે. અને અનંતા ભવ કરીને સંસારમાં રઝળ્યા કરે છે. માનવ દેહ તથા માનવ જીવન મેળવીને જો તેના ઉપયાગ પ્રભુના માર્ગમાં રહીને શુદ્ધ શ્રદ્ધાપૂર્ણાંક વીતરાગ દશા મેળવવાને માટે ન કરવામાં આવે તેા મળેલા માનવ દેહ નિષ્ફળ છે એટલું જ નહિં પણ આત્માનું અત્યંત અહિત કરનાર છે. વિષયાસક્ત જીવા માટે તા તિર્યંચના દેહ ઉત્તમ ગણાય કે જે દેહ તથા જીવનથી જીવ ભવસ`ખ્યા વધારી શકતા નથી; કારણ કે તિર્યંચગતિમાં પરાધીનપણે સકામ નિર્જરા ઘણી થાય છે. જો કે પચેક્રિય મનવાળા તિર્યંચા અશુભ અધ્યવસાય તથા પ્રવ્રુત્તિથી પાપ-કર્મ ઉપાર્જન કરીને દુર્ગતિમાં જઇ શકે છે પણ સન્ની પચ્ચે દ્રિય મનુષ્યા જેટલા અશુભ અધ્યવસાય તથા પાપપ્રવૃત્તિ કરી શકતા નથી. અને ઝાડ-પાણી જેવા તિય ચા
For Private And Personal Use Only
