Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૧૫૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
ખુલાસો કર્યો છે. ર૯મી ગાથામાં અવધિદર્શ. અભેદની માન્યતાવાળો વાદી સિદ્ધાંતીની આગળ નની વ્યવસ્થા જણાવી છે. ૩૦મી ગાથામાં પોતાના વિચારની કઈ રીતે સાબિત કરે છે કેવળ ઉપગમાં જ્ઞાન, દર્શન શબ્દની ઘટના તે બીના જણાવી છે. ૨૧-મી ગાથામાં ચાલુ જણાવી છે. ૩૧મી ગાથામાં શાસ્ત્રગત વિરોધને પ્રસંગે સિદ્ધાંતી શું કહે છે, તે વાત જણાવી, પરિહાર કરી ૩ર-૩૩ મી ગાથામાં શ્રદ્ધા ૨૨-મી ગાથામાં એકાંત અભેદવાદીએ કરેલ અર્થમાં વપરાતા દર્શન શબ્દનો સ્પષ્ટ અર્થ પ્રશ્નનો સિદ્ધાંતી શો ઉત્તર આપે છે તે સમજાવ્યું છે. ૩૪-૩૫-૩૬ મી ગાથામાં સાદિ બીના જણાવી છે. ૨૩-૨૪-મી ગાથામાં અમુક અપર્યવસિત શબ્દમાં કોઈને થયેલી ભ્રાંતિનો ભેદવાદી દ્રવ્યનું અને ગુણનું શું લક્ષણ જણાવે ઉલેખ અને તેનું નિરાકરણ જણાવી ૩૭ થી છે? તેના ભેદવાદનું શું રહસ્ય છે ? તે ૪૨ સુધીની ૬ ગાથામાં જીવ અને કેવલના બે પ્રશ્નને સ્પષ્ટ વિચાર જણાવ્યા છે. ૨૫-૨૬ ભેદની આશંકા અને તેનું દષ્ટાંત દઈને મી ગાથામાં ચાલુ પ્રોજન જણાવી, ૨૭-૨૮ નિરાકરણ કર્યું છે. ૪૩-મી ગાથામાં દ્રવ્ય અને મી ગાથામાં અનેકાંતદર્શન વ્યાપક છે એમ પર્યાયની વચ્ચે અભેદ માનવાની પેઠે ભેદ પણ સાબિત કર્યું છે. ૨૯-૩૦-૩૧મી ગાથામાં માન જોઈએ. એ રીતે બીજા કાંડને પરિચય સ્યાદ્વાદશલીએ દષ્ટાંત સાથે પ્રમેયની બીના ટૂંકામાં જણાવ્યું. ત્રીજા કાંડનો પરિચય ટૂંકામાં જણાવી, ૩૨-૩૩-૩૪મી ગાથામાં દ્રવ્યમાં રહેલા આ પ્રમાણે જાણ.
ઉત્પાદ, વ્યયના ભેદે જણાવી, ૩૫-૩૬-૩૭ પહેલી બીજી ગાથામાં દ્રવ્યના સામાન્ય ગાથામાં ઉત્પાદવ્યયધ્રૌવ્યના કાળભેદ વગેરેની ધર્મનો, અને વિશેષ ધર્મનો અપેક્ષિક અભેદ ચર્ચા વિસ્તારથી જણાવી છે. ૩૮ થી ૪૨-સુધી સંબંધ જણાવી, ૩-૪-થી ગાથામાં પ્રતીત્ય ની પાંચ ગાથાઓમાં વૈશેષિક વગેરે વાદીઓના વચનનું ખરું સ્વરૂપ અને તેને અંગે જરૂરી મતે દ્રવ્યની ઉત્પત્તિને અંગે ચાલુ પ્રક્રિયાની સૂચના પણ સ્પષ્ટ રીતે જણાવી છે. પ-૬-દ્વી ચર્ચા કરી, ૪૩-૪૪-૪૫ મી ગાથામાં શ્રદ્ધા ગાથામાં એક પદાર્થમાં અસ્તિપણું, અને પ્રધાન આગમનું અને બુદ્ધિપ્રધાન આગમનું નાસ્તિપણું વિરુદ્ધ ધર્મો છતાં કઈ રીતે રહે? અલગઅલગ સ્વરૂપ જણાવી, પ્રસંગે બે ભેદ આ પ્રશ્નનો સ્પષ્ટ ખુલાસે કરી, ૭-મી ગાથામાં જણાવતાં આરાધકાદિનું પણ સ્વરૂપ સમજાવ્યું એક જ પુરુષમાં કઈ કઈ અપેક્ષાએ ભેદધર્મ છે. ૪૬ થી ૪૯–મી ગાથા સુધીની ચાર ગાથાઅને અભેદધર્મ ઘટે? આ બીના સ્પષ્ટ સમજાવી માં નયવાદની ચર્ચા કરી, ૫૦-૫૧-પર-મી દ્રવ્ય અને ગુણનો એકાંત ભેદ માનનાર વાદીની ગાથામાં એકાંતવાદને સ્વીકારતાં ગેરલાભ, માન્યતા જણાવી. ૯ થી ૧૫–મી ગાથા સુધીમાં અનેકાંતવાદ પ્રમાણે ઘટતું વસ્તસ્વરૂપ જણાવ્યા તેનું ખંડન કરવાના પ્રસંગે ગુણ અને પર્યાય છે. પ૩–મી ગાથામાં વેતાશ્વતર ઉપનિષદુના ની અભેદ ચર્ચા કરી છે. ૧૨થી ૧૮-સુધીની પહેલા અધ્યાયમાં જણાવેલા કારણની બાબતમાં ત્રણ ગાથામાં દ્રવ્ય અને ગુણને એકાંત અભેદ પડેલા વિવિધ વાદે મિથ્યા છે, કારણ કે તેમાં માનનાર વાદીની માન્યતા વિસ્તારથી જણાવી તે એકાંતપણું રહેલું છે. જે અનેકાંતદષ્ટિ તે બધા બાબતમાં સિદ્ધાંતીના વિચારે ક્યા કયા? તે વાદે માં ભળે, તો તે સર્વે સાચા કહેવાય. આ બીના ૧૯મી ગાથામાં જણાવી છે. ૨૦-મી બીના જણાવી ૫૪–૫૫-મી ગાથામાં આત્મગાથામાં સિદ્ધાંતીના વિચારો સાંભળી એકાંત- તત્ત્વમાં રહેલા નાસ્તિત્વ વગેરે છ પક્ષે ખોટા