________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ધર્મકૌશલ્ય
(૨૩)
એકરૂપતા-Uniformity
માંના રીંગણાં વચ્ચે તફાવત છે એમ એના વર્તનથી જેવું મન (મનના વિચાર ) હેય તેવી અને વ્યવહારથી બતાવી આપે. વાણું હેય, અને જેવી વાણી હોય તેવી જ્યારે ખરે સજજન પુરુષ હશે તે વિચારશે જ ક્રિયા-કાર્ય પ્રવૃત્તિ હયચિત્તમાં, વચનમાં તેવું બોલશે, બેલશે તે પ્રમાણે વર્તશે અને એને અને ક્રિયામાં સાધુપુરુષોની એકરૂપતા હોય છે.
ગમે તેટલે તો, એની કસેટી કે અગ્નિપરીક્ષા
કરે; પણ એ ત્રણ કાળમાં એક સરખો દેખાશે અને સજજન અને પ્રાકૃત અથવા પતિત કે દુર્જનની એના હૃદયમાં ઝેર, વેર, કદાગ્રહ કે દ્વિધાભાવે કદી અંદર એક મેટે તફાવત છે અને તેના પર અહીં જોવામાં, જાણવામાં કે કલ્પવામાં આવશે નહિ. એને મુદ્દામ રીતે ધ્યાન ખેંચવામાં આવ્યું છે. ચાલુ વહે- કોઈ કાપી નાખે, કોઈ એને પારાવાર નુકસાન કરે વારૂ માણસ હશે તે ધર્માખ્યાન વખતે, નવરાશની કે કોઈ એની નિંદા કરે–પણ એનાં વર્તન, ભાષણ વાત વખતે કે પાંચ માણસમાં બેઠે હશે ત્યારે તે કે વિચારમાં નરી એકરૂપતા દેખાશે. એને ઢોંગ ન એવા ઠાવકા વિચારો બતાવશે અને બીજાની પંચાત હોય, એને દેખાવ ન હોય, એને ગોટાળા ન હોય, એના કરતી વખતે એવી મેટી મોટી વાતો કરશે અને બિલોરી પારદર્શક મનમાં કદર્થના, હીનતા, દીનતા સદ્દગુણો પર એવા વિચારો અને ભાષણ આપશે કે કે આશાભાવ ન હોય, એને મનમાં સાચું લાગે તેને સાંભળનારને જરૂર એમ જ લાગે કે એ ભાઈ તો ઉચ્ચાર કરવામાં સંકોચ ન હોય, અને એની લેવડરાજા હરિશ્ચંદ્રના અવતાર છે, કે એ ભાઈ ધર્મરાજાની દેવડ, વ્યવહાર કે ભાષામાં કદી બેવડે ભાવ ન જ બીજી આવૃત્તિ છે. પણ એ વર્તન કરે ત્યારે એને આવે, કદી ઉપરથી એક અને અંદરથી અન્ય એ કાળાં બજાર કરતાં આંચકે નહિ આવે, એને માલની કિંધાભાવ ન આવે અને એ ત્રણ કાળમાં એક સરખો ભેળસેળ કરવામાં ખચકે નહિ આવે, એને ઓછો સીધે સરળ નિરાબરી અને સત્યશીલ રહે. આવા માલ તાળી આપવામાં સંકેચ નહિ થાય, એને પાકે બીજા પ્રકારના પુરુષને સાધુનું નામ શોભે, એ ખરે રંગ કહી વેચવાની ચીજ પાણીમાં પડે કે એમાંથી સજન કહેવાય, એ સંત તરીકે છે અને વગર રંગના પ્રવાહ ચાલશે; એ ઉત્તર દિશા બતાવી પશ્ચિમે બોલે પણ પોતાનાં વર્તનથી જગતને ઉપદેશ આપે, દેખાશે, એ ધણુને કહેશે ધાડ અને ચોરને કહેશે દાખલો પૂરો પાડે અને અનુકરણીય બને. આવા ના-આવા લક્ષણવાળા અને કોઈ જાતના વિશુદ્ધ સંતપુરુષોથી દુનિયા શોભે છે, આવા મહાન આત્માઆદર્શ વગરના પિતાના ગેળા ગબડાવનાર પ્રાકૃત થી જગત રહેવા લાયક બને છે. આવા પુરુષે ખરા માણસ પણ હોય છે. એ ‘હે ચેતન I હે ચેતન !” ધર્મ છે. બાકી તે અનેક આવ્યો અને ઘણાખરા કરતો જાય અને પોથીમાના રીંગણાં અને ઝેળી- તણાઈ ગયા તેનાં નામનિશાન કે એધાણ રહ્યાં નથી.
કથા નિ તથા વાઘો, જા રાજરતા ક્રિશા વિશે વારિ શિવાયાં જ, તાપૂનામેyતા ..
કુમારપાળ પ્રબંધ.
For Private And Personal Use Only
