Atmanand Prakash Pustak 041 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

નિરપરાધી બને
૧૪૯
કારી બનવાની અત્યંત આવશ્યક્તા છે. આ છીએ અને ક્ષમા માગતી વખતે પણ આપણું અધિકાર ઇંદ્રિયો પર વિજય મેળવી વિષાથી ધ્યેય કેવળ પ્રથા જ જાળવવાનું હોય છે. હૃદય મુકત થવાથી, પરિગ્રહની મૂર્છા ઓછી કરવાથી, શુદ્ધિ કે અભેદભાવ હોતો નથી. માની લીધેલા મારા તારા સંબંધો ઓછા જેઓ પોતાના આત્મા ઉપર દયા રાખતા કરવાથી, કષાયની કડવાશ ન ચાખવાથી, શીખ્યા જ નથી તેઓ બીજાઓ ઉપર દયા જરૂરિયાતો ઓછી કરી નાખવાથી અને પ્રાણી- રાખી શકતા નથી. નિર્દયતાથી કરેલા અપમાત્રને પિતાના આત્મા સદશ ગણવાથી મેળવી રાધની મારી કેવી? "તેમ છતાં નિર્દયતાથી શકાય છે. આ અધિકારી માણસ જાણ કરેલા અપરાધની પણ માણી મળી શકે છે. જઈને કઈ પણ જીવને દુઃખ આપતો નથી. અર્થાત દુર્ગતિમાં જવાની સજા ભોગવવી પડતી પિતાની સ્થિતિના પ્રમાણમાં જ્યારે જાણીને નથી. પણ તે કેવી રીતે? ચિલાતી પુત્રની જેમ જીને ઉપદ્રવ કરવાને સમય આવે છે ત્યારે કરીએ અથવા અનમાલીની જેમ કરીએ તો. દુ:ખાતા દિલથી તે તરફ વળે છે, પણ તરત જ તે ય વેરી બનેલા તે વેર લેવાના જ. જેમ કે પશ્ચાત્તાપ અને ક્ષમાથી પિતે નિરાપરાધી બની પોતાના પુત્રને જ પોતાને સ્વાર્થભ્રષ્ટ થવાથી જાય છે. અધિકારીઓ મનથી પણ કોઈ પ્રાણીને ક્રોધાંધ બનીને માર મારે છે, અને તે મરી પીડા આપતા નથી. સર્વ જીવોના સુખના જાય પછી તેના પિતાની કેવી દશા થાય ? તેના અભિલાષી હોય છે. બીજા છો તરફથી હદયમાં આ કત્ય માટે પશ્ચાત્તાપ, દુઃખ અને પિતાને થતી કનડગત અને દુઃખના માટે શેક કેટલો થાય? થાય છે કેઈને ક્ષમા માંગતાંતરત જ ક્ષમા આપી દે છે. કોઈ પણ પ્રાણી ચોરાશી લાખ યોનિના જીવોને ખમાવતાં ઉપર દ્વેષ રાખતા નથી. માટે પ્રાણીમાત્રને નિર- એટલો પશ્ચાતાપ, દુ:ખ કે શેક? માટે જ નિરપરાધી બનતા શીખવાની ઘણી જ જરૂરત છે. પરાધી બનવાની અત્યંત આવશ્યકતા છે. જેમ નિરપરાધી બનવા માટે સમ્યક્ જ્ઞાન મેળવી બને તેમ એાછા અપરાધે અને વધુ લાભ વસ્તુસ્થિતિને જાણવી જોઈએ. તેમજ અપરાધી માનવજીવન વ્યતીત કરવું. કારણ કે જે ઉગ્ર બનવાના પ્રસંગોમાં સમ્યક્ જ્ઞાનને સારી રીતે પરિણામથી આપણે અપરાધ કરીએ છીએ, ઉપયોગ થવો જોઈએ તે જ આપણે ક્ષમાને તેટલા જ ઉગ્ર શુભ પરિણામ નિરપરાધી બનવા સફળ બનાવી આત્મવિકાસ સાધી શકીએ છીએ. ક્ષમા માગતી વખતે હોતા નથી-થતા નથી. નહિ તે આવી ક્ષમાથી તે આપણને દંભ માટે સુખના અથી એ ક્ષુદ્ર સ્વાર્થી જતા કરી સેવ્યાનું જ ફળ મળી શકે છે. માનવજાતની સ્વ-પરના શ્રેય માટે દયાદ્ધ હૃદયે જૂના અપક્ષમાઓમાં તે આપણે કેવળ દંભ જ સેવીએ રાધોની ક્ષમા આપવી. (સહન કરવું) અને છીએ. આજે ક્ષમા માગી અને કાલે કામ પડે નવા અપરાધો ન કરવા. તો તેનું કાસળ કાઢવા આપણે તૈયાર થઈએ