________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
[ ૧૪ ]
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનă પ્રકાશ.
કરનારા
પ્રશ્નઃ—ઉપશમસમ્યક્ત્વને પ્રાપ્ત પ્રત્યેક આત્મા શું અવશ્ય સાસ્વાદન ગુણુસ્થાનકે જ જાય ?
ઉત્તરઃ— આખતમાં એ મત છે. સિધ્ધાતકારનું એવુ મન્તવ્ય છે કે-ઉપશમને પ્રાપ્ત કરનારો અવશ્ય સાસ્વાદન ભાવ પામીને મિથ્યાત્વે જ જાય. તેનું પ્રમાણુ આ રહ્યુ.-~ आलंबणमहंती, जह सढाणं न मुंचए इलिया । एवं अकयतिपुंजो, मिच्छं चिय उवसमी एइ ॥
સ્થાનને
[ શ્રૃવ, ચાચા ⟨૨૦] ભાવા:—જેમ ઇયળ આગળના ભાગમાં આલંબનને નહિ પામતી પેાતાના છેડતી નથી, તે પ્રમાણે જેણે ત્રિપુજકરણ કરેલ નથી એવા મિશ્રાદ્યષ્ટિ ખીને કાઈ પણ માર્ગ ન હાવાથી પુન: મિથ્યાત્વે આવે છે. મિથ્યાત્વે જતી વખતે સાસ્વાદન ભાવ પામે તેને માટે પ્રમાણ આ રહ્યું—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મ ગ્રન્થકારી આ ખાખતમાં જુદા પડે છે. તેઓનુ તે એવુ મન્તવ્ય છે કે-‘ઔપશમિક સમ્યકૃત્વને પામેલા આત્મા એ ઔપ॰ સમક્તિના કાળ પૂરા થવાના લગભગમાં જેવા પ્રકારની નિર્મ ળતા હાય તેવા ગુણુને પ્રાપ્ત કરે છે, અર્થાત્ ઉપશમ સમિકતને કાળ પૂર્ણ થવા લગભગમાં જો વિશુધ્ધિ હાય તા વેપશમ સમકિત પામે, મધ્યમ અધ્યવસાયા હોય તે મિશ્ર ગુણુહાણે જાય અને સંકલિષ્ઠ પરિણામે હાય તા (સાવાદન પામીને) મિથ્યાત્વે જાય જે માટે પૂ. શિવશસૂરિ મહારાજાએ શ્રી કપ્રકૃતિ 'માં પ્રતિપાદન કર્યું છે કે સંતજ્ઞા અંતે વિળિા,
ટ્ટિયન રચિયÆ
अज्झवसाणणुरुवस्सुदओ, तिसु एक्कयरस्स ॥
( જર્મપ્રવૃતિ-૩૧ામનાજળ ગાથા, ૨૨) ભાવાર્થ.-ઉપશમસમ્યકૂ ́ સંબંધી કાળના પર્યન્ત અર્થાત્ કાંઇક અધિક એક આવલિકા જેટલા કાળશેષ રહ્યે છતે ખીજી ( મિથ્યાત્વ સંબંધી ) સ્થિતિમાં રહેલા સમકિતમેહનીયાદિ ત્રણે પુોના દિલોને ખેંચીને અંતરકરણની ( ઉપશમસકિત સબંધી જે કાળ બાકી રહેલ છે તેની ) છેલ્લી આવલિકામાં ગેાપુચ્છાકારે ગડવે છે. ત્યારબાદ એટલે કે કાંઇક અધિક એક આવલિકા જેટલે કાળ આકી હતા તેમાંથી પણ ફક્ત એક આવલિકા જેટલા જ કાળ બાકી રહે ત્યારે જેવા અધ્યવસાયે હાય તેવા તે ત્રણે પ્રકારે ગોઠવાયેલા લિકામાંથી કાઇ પણ એક પ્રકારના દલિકાના ઉદય થાય છે, જે માટે ટીકાકાર ભગવંતે જણાવ્યું છે કે-‘ ચર્િ સવાનાં ઝુમઃ ર્વાળામŕને સથવચિત્તો′′:, મધ્યમસ્ક્વેર્વાળામŕહૈં સર્વામચાયÍજમ્પ, લક્ષ્યશ્રેત્તતા મિથ્યા
उवसमसम्मा पडमाणतो उ मिच्छत्तसंकमणकाले ।
સામાયળો છાયતિો, મૂમિમત્તો ય પવચંતો [ વૃ૨૫ ૨૨૭ ] ભાવાઃ—મિથ્યાત્વે જવાને સન્મુખ થયેલે ઉપશમસમ્યક્ત્વથી પડતા આત્મા જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલિકા પર્યંત વિશાલ મુકામના ઉપલા માળથી પડેલા અને ભોંયતળીએ નહિં પહોંચેલા મનુષ્યાદિની જેમ · સારવાદન ’ ભાવને પામેલે ગણાય છે.
ઉપર જણાવેલા આ બન્ને પ્રમાણેાથી એ વસ્તુ નક્કી થાય છે કે સિધ્ધાન્તકારના મન્તવ્ય પ્રમણે-જે આત્મા ઔપમિક સમ્યક્ત્વ પામે તે ત્રિપુજકરણના અભાવે અવશ્ય મિથ્યાત્વે
જાય અને મિથ્યાત્વે જતી વખતે અવશ્ય સાસ્વા-વત્તિતિ । ભાવાર્થઃ——જે તે વખતે શુભ પરિણામ હોય તે સમકિતમાનીયના દદલો
દનભાવ પામે.
For Private And Personal Use Only
