Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીઆમાનંદ
પુસ્તકઃ ૩૮ મું : અંક ઃ ૧ લો :
આત્મ સં. ૪૫:
* *
વીર સં. ૨૪૬૬: શ્રાવણ ? વિક્રમ સં. ૧૯૬ઃ ઓગસ્ટ
प्रभुस्तुतिः भक्तिरागभृतानन्तभव्यस्वान्तस्थितेरिव ।
विद्रुमच्छायकायोऽसौ वासुपूज्यः श्रियेऽस्तु वः॥ અર્થભકિતરાગથી ભરપૂર એવા અનંત ભવ્યના અંતઃકરણમાં સ્થિતિ કરવાથી છે જેમના દેહની કાંતિ જાણે પરવાળાં જેવી રક્ત થઈ છે, તેવા શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામી તમારા
અભ્યદયના કારણરૂપ થાઓ.
जैनदर्शन--तत्त्वज्ञान. एकनाकर्षन्ती प्रलथयन्ती वस्तुतत्त्वमितरेण ।।
अन्तेन जयति जैनीनीतिमथाननेत्रमिव गोपी ॥ જેવી રીતે દહીંના વસ્ત્રોણાની દેરીને ગોવાલણ એક હાથથી ખેંચે છે અને બીજા હાથથી ઢીલી મૂકે છે અને છેવટે માખણ બનાવે છે, તેમ જિનવાણીરૂપ ગોવાલણી સમદશનથી તત્ત્વસ્વરૂપને પિતાના તરફ ખેંચે છે, સમ્યગજ્ઞાનથી પદાર્થભાવને ગ્રહણ કરે છે અને સમ્યફડ્યારિત્રથી પરમાત્મપદની સિદ્ધિ કરે છે. આ
–અથવા કવ્યાર્થિક નયથી વસ્તુને ગ્રહણ કરે છે, પર્યાયાર્થિક નયની અપેક્ષાએ વધુમાં ઉદાસીન છે ભાવ ધારણ કરે છે અને પ્રાંતે વસ્તુની યથાવત સ્વરૂપ સિદ્ધિ કરે છે.”
શ્રી અમૃતચંદ્રસૂરિ-પુરુષાર્થસિકયુપાય.
For Private And Personal Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
[૨]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
આડત્રીશમા વર્ષનાં ઉર અભિનંદનાલ્ડ
DINGDONGINGREDIENTS
દાહ, મારી ઉમ્મરનાં વિત્યાં, વર્ષે સાડત્રીશ;
સભાતણ સેવા સજું, એ ઈચ્છા દિનિશ. આજ મને બેઠું નવું, આડત્રીસમું વર્ષ સભા, મેમ્બરે, વાચકે, સૌને હો ઉત્કર્ષ.
હરિગીત–સવૈયા. ગુરુવર્ય આત્માનંદજી, જે સ્વર્ગવાસી થઈ ગયા,
એ દિવ્યગુરુનાં દિવ્યતામય, નિત્ય સંસ્મરણે રહ્યાં એમાંનું એક પ્રારા નામે સ્વરૂપ હું રંગે રમું,
આખી સભાને વિજયપ્રદ છે, વર્ષ માગીશકું. ૧ ધર્મ અને સત્કર્મત, લેખે ગ્રહવા એ મારું કામ,
- સદ્દબોધક ગુરુવ સેવું, જેનાં પ્રાતઃસ્મરણીય નામ; કવિઓ સાક્ષર ને વિદ્વાને, લખતા લેખો વિવિધ પ્રકાર,
આત્માનંદ પ્રકાશ પત્રને, જગમાં આજે જ્ય જયકાર. ૨ હું બાળવયથી ઉછર્યું, ફાલી-ફૂલી પ્રૌઢ જ થયું,
મમ પાલકની સાહાતાનું સ્મરણ હજી હૃદયે વહ્યું વાચકતણ એ છંદનું, આતિથ્ય જન હું જમું,
આબાદ છે, આરોગ્ય છે, આ વર્ષ સારાકું. જૈનધર્મ શાસનનાં તત્ત્વ, ગુણવંતા જૂના જે ગ્રંથ, - લેખે ને ભાષાંતર છાપી, પુણ્યતણા બતલાવ્યા પથ મહાપુરુષકેરાં ચારિત્ર, પ્રગટ કર્યો છે વારવાર,
આત્માનંદ પ્રકાશ પત્રને, જગમળે છે જય જયકાર. ૪ પ્રેમી પ્રમુખ અને સ્વધર્મ સેવ્ય સેક્રેટરીઓ,
કલ્યાણકારક ધર્મરૂપી આશ્ર શ્રેષ્ઠ ઉછેરીઓ; અમૃતસમાં મીઠાં ફળો, સૌને જમાડીને જમું, સુખસંપત્તિમય હે સદા, આ વર્ષ ના રાખું
દાહરણ. આત્માનંદજી આપનું, પૂરણ તેજ પ્રારા;
સદા પ્રકાશ પૃથ્વીમાં, વધવા ધર્મ વિકાસ. આજ દિવસ આનંદને, બેઠું નવલું વર્ષ જૈન બધુઓને નમું, હૈડે આણી હર્ષ.
લી. ધર્મપથને પથિક
RSS
COી છછછછીઃ રેવાશકર વાલજી બધેકા હિS
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નૂતન વર્ષનું મંગળમય વિધાન.
પ્રવેશ
શ્વર માની આત્મિક આનંદ પ્રકટાવવાની કળાનું આજના મંગલમય પ્રભાતે “આત્માનંદ પ્રકાશ શિક્ષણ આપી કાલ, સ્વભાવ, નિયતિ અને કર્મને ૩૮માં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. સ્થળ અને કાળની ગૌણ કરી પુરુષાર્થપરાયણ થવાની જાગૃતિ અર્પ મર્યાદા લક્ષ્યમાં રાખી પૂર્વ પ્રણાલિકા પ્રમાણે સ્વ- છે?—આ અને અનેક વિચારપ્રશ્નોદ્વારા અંતરાગત વિચારે છે કે સમગ્ર વિશ્વમાં વ્યાપક કેવલજ્ઞાન- વલેકન (Introspection દ્વારા સમાધાન થાય રૂ૫ ચિત્તમહાસાગરનું હું એક બિંદુ છું છતાં છે કે જૈન દર્શનના સિદ્ધાંત ઉપર નિર્ભર રહી એ બિંદુનું પણ જગતમાં અસ્તિત્વ ( Existen- યત્કિંચિત્ માનવગણની સેવા બજાવી છે અને તેથી ce) છે. કર્મોના સંપૂર્ણ ક્ષયથી ઉત્પન્ન થતા અનંત સંતોષરૂપે પ્રશસ્ત ગૌરવ અનુભવાય છે. જ્ઞાનપ્રકાશનું મતિજ્ઞાન અને શ્રતજ્ઞાનરૂપ ક્ષાયોપ- સંજ્ઞા – શમિક જ્ઞાન નિમિત્ત છે. આત્માને આનંદ થડે નૂતનવર્ષની ૩૮ ની સંજ્ઞા તરીકે વર્તમાન પણ પ્રાપ્ત થયો હોય તે ક્રમે ક્રમે બીજને ચંદ્ર શાસનાધિપતિ શ્રી મહાવીર પરમાત્માના ગણધરોની જેમ પૂર્ણિમાને ચંદ્ર બની જાય છે તેમ કર્મોને સંખ્યા ૩૮ અગીઆરની થાય છે. આ ગણધસંપૂર્ણ ક્ષયથી અનંત આનંદ પ્રકટી શકે છે; એ સ્યાદાદ શિલીમય જૈનદર્શનની દ્વાદશાંગીરૂપે આ તત્વજ્ઞ કવિ શેકસપીઅર જેમ Books in રચના કરેલી છે. પરમાત્મા મહાવીર પાસેથી એ brooks and sermons in stonesરૂપે કહે છે પ્રેરણા મેળવી હતી. બીજી દૃષ્ટિએ આડત્રીશની કે “ઝરાઓ એ જીવતાં પુસ્તક છે અને પત્થરો એ સંજ્ઞા ઉપમિતિ પ્રપંચાકાર શ્રી સિદ્ધર્ષિના કથન શા છે અર્થાત-જડ જેવા તણખલામાંથી પણ પ્રમાણે આભાની આંતરસૃષ્ટિમાં યુદ્ધનું સૂચન કરે મનુષ્ય જે આત્મજાગૃતિ રાખે તે બેધ લઈ શકે છે; અષ્ટક કે જે અનાદિકાળથી પ્રવાસરૂપે છે. તે અગાધ જ્ઞાનમહાસાગરનું બિંદુ આત્મજાગૃતિ આભા સાથે ભળી જઈ અનંત સુખ-દુ:ખની માટે બેધરૂપ કેમ ન બની શકે ? વ્યાપક જ્ઞાન પ્રાપ્તિ કરાવે છે તેની સામે દર્શન, જ્ઞાન અને સમષ્ટિમાં (Universal Knowledge) વ્યક્તિ- ચારિત્રરૂપ આધ્યાત્મિક સૈન્યનું બળ મૂકવામાં રૂપે ગત વર્ષમાં જૈન દર્શનનાં ઉચ્ચ તને લક્ષ્યમાં આવતાં આત્મા છેવટે વિજયી બનીને સ્વતંત્ર બને રાખી અને કાંદષ્ટિનાં ઉચ્ચ રહસ્યો અપ્યાં છે ? છે. પાંચ કારણેથી થતી પ્રત્યેક કાર્યસિદ્ધિમાં કમવાસનામય જીવનમાં મધુબિંદુની માફક ઓતપ્રોત બળની સામે પુરુષાર્થને છેવટે વિજય થાય છે; થયેલાં સંસારીજીવોને સત્કર્મ અને દુષ્કર્મનું અને એ રીતે પરમાત્મપદ પમાય છે. ભાન દશાવ્યું છે? તર્કવાદી જ્ઞાન કરતાં ચારિત્રની આ રીતે નૂતનવર્ષની સંજ્ઞા પ્રત્યેક માનવને ભૂમિકા ઉચ્ચતર છે, તે દર્શાવવા સાથે “જ્ઞાનદિના- જગાડે છે અને પ્રગતિના પંથે આગળ ધપાવવાને
ગ્યાં : એ સૂત્રનું રહસ્ય યથાશક્તિ સમજાવ્યું પ્રેરણા આપે છે. છે? સકલ સૃષ્ટિમાંથી ઉત્પાદ, વ્યય અને ધ્રૌવ્ય- સંક્રાંતિકાલ– યુક્ત પર્યાયવાળાં પદ્રવ્યોને સ્વીકારી તેમાંથી પણ જૈનદર્શનાનુસાર સામ્રાજ્યોને પણ કર્મના આભદ્રવ્ય-હું–ને શોધી “ભેદજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરાવવા નિયમો લાગુ પડે છે. કર્મ અને તેના વિપાકની પ્રયત્ન કર્યો છે? પગલિક આનંદને ક્ષણવિન- આખી ઘટમાલ એટલી સૂક્ષ્મપણે ચાલી રહી હોય
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ 8 ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
છે કે પૂલ ઘટનાઓ નિહાળનારી અને તેની જ નિર્ભર છે. શબ્દોને પરમાણુવાદ રેડીઓ વિગેરે માત્ર નેંધ રાખનારી આંખ છેતરાય છે. સત્તા. બળ દ્વારા સિદ્ધ થયેલું છે. મનના વિચારો અને કર્મના અને વૈભવના મદમાં માનવી કે રાષ્ટ્ર આવતી અણુઓ તે તેથી પણ સૂમ છે. પુદ્ગલોની અનંતી કાલને વિચાર કરી શકતા નથી. એકવીશ વર્ષ શક્તિઓમાંથી થતો વ્યાપાર તે વિજ્ઞાન (Science) પહેલાં વર્સેટસની સંધિના કાળમાં મિત્રરાએ છે. જ્ઞાનની જેમ વિજ્ઞાનને પણ સદુપયોગ કે દુરજે જાતની સંધિ કરી હતી-વાવણી કરી હતી પગ થાય છે કેમ કે તે પણ એક શક્તિ જ છે. તેને માટે ઈતિહાસ પોતે જ પુનરાવૃત્તિ કરવા અત્યારના જ્ઞાનિક રીતે તૈયાર થયેલી લડાઈને લાગ્યો છે. આજે આપણી દુનિયામાં વિશ્વયુદ્ધ- અનેક નવા નવા સાધનો પુદગલ પરમાણુઓનું મિશ્રણ પે ઉકાપાત ઊભો થયો છે અને તેની જ્વાળા છે. વિજ્ઞાન એ શક્તિ હોઈ વર્તમાનમાં તેને દુતરફ ફેલાતી ચાલી છે. જર્મનીને કાલકરાલ
પયોગ મનુષ્યના અને વસ્તુઓના સંહાર માટે પંજો સ્વસ્થ બેઠેલી પ્રજાને થથરાવી રહ્યા છે. આખું
• કરવામાં આવ્યો છે. આજે સમસ્ત માનવજાતના યુરોપ અને અમેરિકા યુદ્ધ માટે ખળભળી ઊયું છે.
કુશળ-મંગળનો પ્રશ્ન ખડો થયો છે, એટલું જ નહિં આપણા દેશ ઉપર પણ જાણે બહારના હલ્લા અને અંદરની અશાંતિના ભયો ઝઝુમી રહ્યા છે. આજ
પરંતુ સંસ્કૃતિ અને અધ્યાત્મના અસ્તિત્વને પણ કરતાં આવતી કાલ વધારે આકરી બનતી જાય
એની સાથે છે સંબંધ નથી. સામ્રાજ્યના ઉત્થાનછે; વ્યાપાર પણ તમામ સ્તબ્ધ અને શુન્ય બની પતનની ઘટનાઓની ઐતિહાસિક અને યથાર્થ ગયા છે; મીલકતવાળાને જાનમાલની ચિંતા પડી ઘટમાળ આપણી નજર સમક્ષ ચાલી રહી છે. છે. શ્રી ગાંધીજી કે જેમણે વીશ વીશ વર્ષ થયાં આવતી કાલે શું થશે? તેનું અનુમાન બુદ્ધિગમ્ય નથી. અહિંસાપૂર્વક આઝાદી માટે હિંદની પ્રજાને પ્રેરણા- આધ્યાત્મિકતા અને સંસ્કૃતિ માટે આ દાનવીમંત્ર આપી જગાડી છે અને તેમના પ્રયાસનું ફળ લીલા એક અગ્નિપરીક્ષા જેવી છે. સંહારલીલા નજીકમાં આવી લાગ્યું છે. મહાત્મા ગાંધીજી પૂર્ણ થયા પછી મનુષ્યો જ્યારે શાંતભાવે ઈતિહાસનું અહિંસાની ઉચ્ચ કોટિ સ્વીકારતા હોઈ અમુક દષ્ટિએ અવલોકન કરશે ત્યારે પિતાની પૂર્વકાળની ભૂલો અલગ થઈ જવા પછી અખિલ હિંદ મહાસભા યાદ કરી, પશ્ચાત્તાપ કરી સ્તબ્ધ બનશે. ધર્મ અને સમિતિએ—અહિંસાની–તેટલી હદે રાજકારણમાં સંસ્કૃતિ પ્રજાના પ્રાણ છે; તે બને ગુમાવ્યા પછી પહોંચવાની અશક્તિ દર્શાવેલી હોવાથી બ્રિટીશ એને મન જીવન શૂન્ય બની રહે છે તેમને શિરે મોટી સરકાર પાસે પૂર્ણ સ્વરાજ્યની માગણી સાથે લડાઈ- જવાબદારી હોય છે; એ જ પ્રશ્ન એક દિવસે માં સાથ આપવાની કબુલાત રજુ કરેલી છે. જગતને પિતાના સંપૂર્ણ સાત્ત્વિક સામર્થ્ય સાથે
ગતવર્ષના ભીષણ દુકાળને શાંત કરતી અને કહી શકશે કે યુદ્ધ એ ગંભીર ભૂલ હતી. અને પૃથ્વીને નવપલ્લવિત કરતી વર્ષાઋતુ ચાલુ થઈ ગઈ વિજ્ઞાનનો કેવળ દુરપયોગ થયો હતે. અહિંના પ છે. આવા સંક્રાંતિકાલના પ્રસંગે પ્રસ્તુત આત્મા- ધર્મનું સુત્ર પાછળથી યુદ્ધ ખેલતા માનવોને નંદ પ્રકાશ નૂતન વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે. અવસ્ય સમજાશે. સંસ્કૃતિ અને યુદ્ધ–
સંસ્મરણો – સર્વજ્ઞકથિત જૈન દર્શનના ત પ્રમાણે ગત વર્ષમાં શેઠ કાંતિલાલભાઈ ઈશ્વરલાલ વિજ્ઞાન(Science)ને મુખ્યતા મળેલી છે; જેન- તથા શેઠ માણેકલાલભાઈ ચુનીલાલ કે જેઓ દર્શન જગકર્તા તરીકે કોઈ વ્યક્તિને માનતું નથી; ધાર્મિક સંસ્થાઓના કાર્યમાં અવારનવાર પિતાની આત્મા અને પરમાણુવાદ ઉપર જૈનદર્શનની કેટિ સેવા ઉદારતાપૂર્વક આપી રહ્યા છે. તેમજ અનેક
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
નૂતન વર્ષનું મૉંગળમય વિધાન.
[ પ ]
ચાર
શુભ કાર્યોંમાં પેાતાની લક્ષ્મીના સદ્વ્યય કરી રહ્યા છે. દિગબર ભાઇએ પણ્ સરાક જાતિના પુનરુદ્ધાર કે જેથી બંને એને દાનવીરા કહી શકાય.તેઓશ્રી આ માટે કાશીશ કરે છે એટલે બન્ને સમાજોનુ” સરાક સભાના માનવંતા પેદ્રને છે; તેમને તેમની ઉદાર- જાતિ એક કક્ષેત્ર બની ગયુ છે. રચનાત્મક તાના ગુણની કદર કરી નામદાર બ્રિટીશ સરકારે શૈલીએ શ્વેતાંખર અને દિગમ્બર જૈન સમિતિએ ઇલ્કાબે! પણ આપેલ છે. રાધનપુરમાં શેઠ વાડી- આગળ ધપે તે વિધમી મીશનરીએ કરતાં પણ લાલ પુનમચંદના સંસ્મરણા` માટે શેઠ રતીલાલ એક જીવંત શિતને સુંદર પુનરુષ્હાર કરી જાય. વાડીલાલ તથા ધીરજલાલ વાડીલાલ તરફથી નવા સ્થાનકવાસી કાન્ફરન્સનું અધિવેશન આસે। માસમાં સાહેબના હસ્તે હિંદુ આરેાગ્યભુવનની ઉદ્ઘાટન મુંબઈમાં ભરાવાનું નિીત થયેલ છે અને તેનું ક્રિયા ધામિઁક ઉત્સવ સાથે થઇ હતી. લુધીઆનામાં પ્રચારકાય પેપરેાદ્વારા ચાલુ છે. શ્રી જૈન શ્વેતાંબર આ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીના સદુપદેશથી મૂ, કૉન્ફરન્સ અખિલ હિંă સ્થાયી સમિતિની યેગીરાજ શ્રી કૃષ્ણાનંદજી સ્વામી તથા તેમના બેઠક મુંબઇમાં મળી ગઇ. પ્રમુખ દયાલ કાર શેઠ લલ્લુશિષ્ય શ્યામાન દજી અને વરાગ્યવાસિત થતાં ભાગ- ભાઇ દીપચંદનું અંધારામાં આધેથી પ્રકાશ આપતી વતી દીક્ષા અપાઇ અને એ રીતે શાસનાતનું દીવાદાંડી જેવુ વક્તવ્ય સૌએ સાંભળ્યું; કાર્ય થયું. એશિઆની ભીતરમાં જેને( Jains પ્રાસ્તાવિક ઠરાવેાને બાદ કરતાં પરિષદના અસ્તિinside Asia)નું પુસ્તક કે જે જોન ગંથરત્વની આશાએ ઘડાએલા અને સ્વીકારાયેલા બંધાતરથી પ્રકાશિત થયેલું છે; તેમાં તથા અન્ય લેખેામાં રણ વિષયક એ ઠરાવે પણ થઇ ગયા; બે મહિનામાં અન્યદર્શની તરફથી થયેલી જૈનધમ તરફની ગેર-ક્રાન્ફરન્સ ભરવાની જાહેરાત પણ થઈ ગઈ; સમજુતી માટે જૈન સત્યપ્રકાશ સમિતિએ દલીલ-કેળવણી અને એકારી એ એ વિષયેા ઉપર જ હાલ પૂર્વીક પ્રતિકાર કરવાનું ચાલુ રાખેલ છે અને એ ધ્યાન કેંદ્ર કરવાના નિણૅય થયા; પરંતુ જૈન રીતે જ્યારે જ્યારે તેમ અને ત્યારે રચનાત્મક સધની એકત્રતા માટે સુસંપ સાધવાના પ્રયાસની સફળતાની હકીકત બહાર આવી નથી; અમે। કાકરેાને સૂચના કરીએ છીએ કે કાન્ફરન્સ પેાતાની પૂર્વ જાડેોજલાલી પ્રમાણે ભરાવા માટે ઉચિત પ્રયાસા વહેલી તકે કરે. મુંબઇમાં કપૂસ્મારક સમિતિનું કાર્ય સાહિત્ય પ્રકાશનને અંગે ચાલુ રહેલુ છે. પલ્લીવાલ પ્રાંતમાં મુ॰ શ્રી દનવિજયજીની ત્રિપુટીને અન્યદર્શીનીઓને જૈન દર્શનના સિદ્ધાંત સમ જાવી જૈન ધર્મ સ્વીકારાવવાને પ્રયાસ ચાલુ છે. લગભગ પાંચ-છ વર્ષથી આ તેમનુ ધાર્મિક વિશુદ્ધિનુ કાર્ય ચાલુ છે અને સંખ્યાબંધ અન્યદનીઓને જૈન ધર્મને સ્વીકાર કરાવી રહ્યા છે. ગતવમાં દેવદ્રવ્ય અને અન્ય સાવજનિક સંસ્થાએમનાં નાણાં વ્યક્તિગત પેઢીનાં દીવાળામાં ( આસામી કાચી પડતાં) સડાવાયા છે, તેથી ખાસ કરીને ધ–સંસ્થાના નાણાં અંગઉધાર આપવાની પદ્ધતિને જમાના ચાલ્યા ગયા છે એટલે
(Constructive) શૈલીથી અન્યદર્શની તરફથી ઇરાદાપૂર્વક કે જૈનદર્શનના સિદ્ધાંતાની ગેરસમજથી રજી થયેલી હકીકતાના પ્રતિકાર કરવા સમિતિને સૂચના કરીએ છીએ. આવતા વસ્તીપત્રકમાં પ્રત્યેક જૈને જૈનધમ અને જ્ઞાતિ એ રીતે ખાસ દર્શાવવાનુ છે; કેમકે હિંદુ સમાજ જેમ એક મેટું કુટુબ છે. તેમ જૈન સંધ એ નાનું કુટુંબ છે. વસ્તીપત્રક એક જ એવું સાધન છે કે જે જૈન બધુએની સ્વત ંત્ર એળખાણ કરાવી શકે છે. સરાક જાતિના ઉદ્ધાર માટે શ્રી જૈન ધર્માં પ્રચારક સભા (કલકત્તા અને માનભ્રમ શાખા) પેાતાના પરિચિત સાધનાની સહાયથી પ્રગતિ કરી રહેલ છે. હજી તેને માટે પાઠશાળાએ, મદરા ઊભા કરવાના તથા વધારે પ્રાચીન શેાધખેાળ કરવાનાં ઘણાં કાર્યોં છે. આ. શ્રી વિજયે દ્રસૂરિ તથા ઉ. માઁગવિજયજીની તમન્ના અને જાગૃતિને આ કાર્ય આભારી છે;
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૬ ]
શ્રી આત્માનં પ્રકાશ
જ સારી સીકયુરીટીમાં મૂકવા જોઈએ.
ગિરધરલાલ આણંદજી, સંઘવી નાનચંદ દિલગીરીની નેંધ –
કુંવરજી, વોરા ગોરધનદાસ હરખચંદ, શેઠ આ સભા ઉપર સંપૂર્ણ ધર્મનેહ ધરાવનાર,
નાનચંદ આણંદજી જેઓ જૈન સંઘની સેવા
કરનારા, શ્રદ્ધાળુ અને ધાર્મિક વાતાવરણમાં સ્થળે સ્થળે ન જ્ઞાનભંડારનું સંશોધનકાર્ય
ઓતપ્રોત હતા; તેટલું નહિ પણ શાંત પ્રકૃતિના કરનાર અને આ સભા તરફથી પ્રગટ થતાં પ્રાચીન
હતા તેઓ મેલેરીઆ તાવની બિમારીના ઉપદ્રવ અપૂર્વ જૈન આગમ વગેરેના અનેક ગ્રંથનું જે
પ્રસંગે પંચત્વ પામ્યા છે કે જેઓની અત્રેના શ્રી મહાત્માએ પિતાના સાક્ષરવર્ય વિદ્વાન શિષ્ય શ્રી
સંઘને ખોટ પડી છે. પુણ્યવિજયજી મહારાજ સાથે અત્યંત પરિશ્રમ
સિવાય આ સભામાં જે સભ્યો પંચત્વ પામ્યા લઈ ઉચ્ચકોટીનું સંશોધનકાર્ય જીવનની છેલ્લી
છે તેની નેંધ તે વખતના આત્માનંદ પ્રકાશમાં ઘડી સુધી કર્યું છે, કે જેને લઈને આ સભાની ઉન્નતિ વિશેષ થતી ગઈ છે. એવા સાક્ષરવ મતિ. આપવામાં આવેલ છે. રાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ કે જેઓ ૫૦ લેખ દર્શન વર્ષના દીક્ષિત, નિરતિચાર ચારિત્ર પાળનાર, શાંત
પ્રસ્તુત માસિકે ગત વર્ષમાં ગદ્ય અને પદ્ય મૂર્તિ ગુરુભક્તિમાં નિમગ્ન હતા. તે મહાત્મા સં. લેખો મળીને લગભગ ૯૯ લેખો “મુખ્યત્વે કરીને' ૧૯૯૬ના કારતક વદિ ૬ને શનિવારના રોજ સ્વર્ગ
આપેલ છે. તેમાં ૨૧ પદ્ય લે આપેલ છે. તેમાં
છે અને ૭૮ ગદ્ય વાસી થતાં આ સભાને ન પુરાય તેવી ખોટ પડી લે છે. પદ્ય લેખોમાં ત્રણ લેખો વયોવૃદ્ધ અને છે. આ સભા તેમની ઋણી છે. તેમજ એક સાહિત્ય- જ્ઞાનવૃદ્ધ પૂ. પ્ર. શ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજના છે, કાર ઉત્તમ મુનિશ્રીના વિરહથી જૈન સમાજને પણ જેમાંથી એકમાં સ્વ. શિષ્ય પૂ૦ ચતુરવિજયજીના ખોટ પડી છે. ભાવીભાવ બળવાન છે તેમાં મનુ- સ્વર્ગવાસ પ્રસંગે સંબંધની ક્ષણિકતાવાળા ઉદ્ગારો ધ્ય નિરુપાય છે. આવા ઉપકારી ગુરૂ મહારાજશ્રીનાં દર્શાવાયા છે. આ શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિને “કરો સાહિત્યમય સંગીન સ્મારકની શરૂઆત કરવા માટે છો શોક શું કરવા” વિગેરે પદ્ય લેખો સરળ અમો પાટણ જેની જનતાને સૂચવીએ છીએ. ભાષાવાળા હોઈ સંસારના પ્રાણુઓને બેધપ્રદ
તેમજ મુનિરાજ શ્રી રંગવિજયજી મહારાજ છે. પં. ધર્મવિજયજીનો એક પદ્ય લેખ સ્વ૦ હેમકે જેઓ ભદ્રક પ્રકૃતિના હતા તેમના સ્વર્ગવાસથી ચંદ્રાચાર્યની સ્તુતિરૂપ છે. મુ. લક્ષ્મીસાગરજીના દિલગીરી જનક નોંધ લેવામાં આવે છે. “આમદર્શન’ વિગેરે ત્રણ લેખો સુંદર અને લાલિત્ય
ગુરાણીજી શ્રી લાભશ્રીજી કે જેઓ પ્રાત – મય છે. ડો. ભગવાનદાસ મહેતાનો ધર્મશર્માલ્યુસ્મરણીય શ્રી વૃદ્ધિચંદ્રજી મહારાજની શિખ્યા હતા દય મહાકાવ્યને સમજી અનુવાદ અલંકારબદ્ધ તેઓ વયોવૃદ્ધ અને જ્ઞાનવૃદ્ધ તરીકે ઘણા વર્ષોના દીક્ષિત ભાષામાં ગ્રથિત થયેલ છે. શ્રી રેવાશંકર વાલજી હતા. અને તેમનો ભાવનગર શ્રાવિકા સંઘ ઉપર બધેકા કે જેઓ અનેક પ્રસંગે શીઘ્રકવિ તરીકે અપરિમિત ઉપકાર હતો; તેમના સ્વર્ગવાસથી ન ભાવનગરમાં પંકાયા છે તેમના “ઓ ભાનવી આ પૂરાય તેવી બેટ પડી છે.
જન્મનો એ લ્હાવ તું લેતો જજે વિગેરે પાંચ લેખો આ સભાના સભાસદ વારૈયા ધરમશી છંદોબદ્ધ અને વિદ્યાથીઓને પણ શીધ્ર સમજાય ઝવેરભાઈ કે જેમણે ભાવનગરમાં સારી રકમ તેવા રહસ્યવાળા છે. તે સિવાય બે પદ્ય લેખો રાગ આપી જૈન ભોજનશાળાની શરૂઆત કરી છે તેઓ, રાયચંદ મૂળજી તથા સંધવી ડુંગરસી ગોવિંદજીના તથા ભાવનગરના સંઘના મુખ્ય આગેવાન શેઠ છે. ગદ્ય લેખમાં પં. ધર્મવિજયજીના “બ્રુતજ્ઞાન’
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નૂતન વર્ષનું મંગલમય વિધાન.
વિષયના વિદત્તા ભરેલા તત્ત્વજ્ઞાનમય નવ લેખો રહથી પૂર્ણ છે; “અનેકાંત' માસિકમાંથી ઉદ્ભૂત આવેલા છે; પં. સમુદ્રવિજયજીને “જિનેશ્વરના વચ- “શ્રી હરિભદ્રસૂરિ' વિગેરે પાંચ લેબો આપવામાં તેમાં આદરવાળા લેખ આવેલો છે; આ શ્રી વિજ- આવ્યા છે, આ સિવાય પ્રવાહના પ્રશ્નો”ના છ લેખે કસ્તૂરસૂરિના “ નેહ એ દુઃખનું મૂળ છે ' વિગેરે શેઠ હરિલાલ દેવચંદભાઈના તથા વર્તમાન સમાચાપાંચ લેખે વૈરાગ્ય અને સંસાર પરિસ્થિતિનું સુંદર રના બાર લેખો આ સભાના સેક્રેટરીના છે; તદુપરાંત દિગદર્શન કરાવનારા છે; મુળ શ્રી હંસસાગરના શ્રી કુંદકુંદાચાર્ય તથા સ્વામી રામતીર્થના વચનામૃ“ પ્રભુ મહાવીરે ત્યાગધર્મ જ કેમ આપ્યો’ના તેના સંક્ષિપ્ત અવતરણ આપવામાં આવ્યા છે. પાંચ લેખે ચારિત્રધર્મના પ્રતિપાદન માટે અતિ અને નૂતનવર્ષનું મંગલમય વિધાન માસિક કમિટી ઉપગી અને શિક્ષણીય છે; મુઠ ન્યાયવિજયજીનો તરફથી આપવામાં આવેલું છે. આ તમામ પલીવાલ પ્રાંતમાં વિહારવાળા લેખ મુત્ર શ્રી દર્શન- લેખમાં કેટલાક અનુવાદમય, કેટલાક અંતઃકુરિત, વિજયજી વિગેરેનું અન્ય દર્શનીઓનાં શુદ્ધિકરણના કેટલાક લાક્ષણિક સર્જકતાવાળા, અને કેટલાક મીશન ઉપર ઠીક પ્રકાશ પાડે છે; મુત્ર લમીસાગ- તત્ત્વજ્ઞાનરૂપ હોઈ આભામાં પ્રકાશ ઉત્પન્ન કરી, રજીને “ દુઃખ-એ વીર પ્રભુનો અનુપમ ગુણ” જગત અને આત્માનું ભેદજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરાવનારા વિગેરે ત્રણ લેખો આત્મામાં સહનશીલતારૂપ ગુણ સંક્ષિપ્તમાં અમને લાગ્યા છે. આ સભાને મળતાં ઉત્પન્ન કરવાને જાગૃતિ અર્પે છે; રાઇ ચોકસીના ભેટના ગ્રંથની સમાલોચનાવાળા લેખો સેક્રેટરીના આમાની ત્રણ અવસ્થા’ વિગેરે લગભગ બાર લેખે લખેલા છે. સંસ્કારી અને ઉચ્ચ શિલવાળા છે; રાવ ચતુર્ભુજ ભાવના જયચંદના “આત્મદર્શનના બે લેખો આધ્યાત્મિક પ્રસ્તુત નવીન વર્ષમાં શ્રીમદ્ આનંદઘનજીના જીવન માટે ઉપયોગી છે; અત્યંકર નૃપનું ચરિત્ર વિગેરે જિનવરમાં સઘળાં દર્શન છે ” એ વચનાનુસાર અનુવાદમય ત્રણ લેખો સભાના સેક્રેટરી રા૦ વલ- નિદર્શનનાં સિદ્ધાંતે સર્વદર્શનનાં સમન્વરૂપે ભદાસ ગાંધીન છે; રાત્રે રાજપાળ વહોરાના “ગુજ- (Compromise ) કેમ બને તેવી સુંદર શિલીથી રાતી કહેવત સંગ્રહના બે લેખો વ્યવહાર અને ધર્મમાં લેખો આપવા ઇરછા રાખેલી છે, દેવ, ગુરુ અને ધર્મની ઉપયોગિતાની ગરજ સારે છે; પરમાત્માનું અધિરા- શ્રદ્ધા સાથે કેળવણીની પ્રગતિ વિશેષ પ્રમાણમાં પ્રકટી,
યે વિગેરે ચાર લેખો કે જે Key of Know- આત્માનુંભવની ઝાંખી થાય તેવા હેતુપુરસર ledge ગ્રંથ અંગ્રેજીમાં બાબુ ચંપતરાય જેની બાર- નવીન વર્ષમાં લેખ આવશે; આ અમારી ભાવએટ-લે એ વિદ્વત્તાપૂર્ણ બહાર પાડેલ છે તેને નાની સફળતા સાક્ષર લેખકે ઉપર નિર્ભર છે. અનવાદ ક્રમશઃ આપવામાં આવેલો છે જેમાં નકકર પ્રસ્તુત પત્ર સાથે સહાનુભૂતિ ધરાવનાર તરીકે પૂજ્ય તત્વજ્ઞાન ભરેલું છે; રા. ભોગીલાલ સાંડેસરા કે મુનિશ્રીઓ અને અન્ય સાક્ષર લેખને આભાર જે પ્રાચીન ઇતિહાસ સંબંધેના મુખ્ય લેખક છે માનીએ છીએ તેમ જ નવીન વર્ષમાં અમારી તેમણે સ્વ. પૂ. ચતુરવિજયજી મહારાજના જીવન ભાવનાઓને વિશેષ બળ માટે તેવી વિચારપ્રણાપર “એક વિદ્યાવ્યાસંગી ત્યાગીજીવનની સુવાસ'- લિકાને લંબાવી જૈન સમાજને વિશેષ ઉપયોગી રૂપે રવર્ગસ્થના સાહિત્યમય જીવનનું સુંદર દિગ- લેખે આપવા સાદર નિમંત્રીએ છીએ. આ ભાસિકદર્શન કરાવેલ છે; કર્તવ્ય મીમાંસા અને પાંચ સકાર” ની સાઈઝ ફેરવતાં તેમજ તેની સુંદરતામાં વૃદ્ધિ વિગેરે છ લેખો રા. અભ્યાસી બી. એ. જેઓ આ કરતા અમારા ગ્રાહક અને અન્ય બંધુઓએ પિતાના સભાના સેક્રેટરી વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહ છે તેમના તરફથી સંતોષ અને આનંદ વ્યકત કરેલા પત્રો આવેલા અનુવાદમય આવેલા છે; આ તમામ લેખો અનેક છે. ગત વર્ષમાં સભાના સિરિઝના ગ્રંથની પ્રણ
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
[<]
લિકા ચાલુ રહેલી છે. વાસુપૂજ્યચરિત્ર ભાષાંતર તથા સતી દમયંતી અને આદિનાથ ચરિત્ર (પદ્માનંદ મહાકાવ્ય) ભાષાંતર છપાય છે તથા બુકલ્પસૂત્રનાં પાંચ વિભાગો બહાર પડી ચૂકેલા છે અને ટ્ટો ભાગ છપાય છે. વસુદેવ હિંડના બે વિભાગોનુ પ્રકાશન થયેલુ છે અને ત્રીજો વિભાગ છપાય છે; ઉપરાંત પાંચમે છૂટ્ટો કર્મગ્રંથ, ધર્માભ્યુદય મૂળ મલયગિરિ વ્યાકરણ, કથારત્નકાય, શ્રી દેવભદ્રસૂરિષ્કૃત શ્રી નિશિથચૂર્ણ સૂત્ર ભાષ્યસહિત પ્રેસ ક્રાપી થાય છે. ત્રિષષ્ઠિ શલાકા પુરુષ ચિરત્ર પર્વ ૨-૩-૪-૫-૬ છપાય છે; સિવાય આત્માનંદ શતાબ્દિ સિરિઝના ગ્રંથાનું પ્રકાશન કા` પણ ચાલુ છે; તેના પાંચ પુસ્તક। લગભગ બહાર પડી ચૂકેલા છે; સ્ત્રી ઉપયેગી સિરિઝ પણ ચાલુ છે અને પ્રત્યેક માસિકનું મુખપત્ર તી ક્ષેત્રા વિગેરેના કલામય ધાર્મિક ચિત્રાથી અલંકૃત કરવામાં આવેલું છે અને નવીન વર્ષોમાં પણ આવશે. જ્ઞાન કે જે અરૂપી આત્મગુણ છે તેને સ પૂર્ણ પણે વિકસાવવામાં યત્કિંચિત્ સાધન તરીકે વ્યવહાર ભૂમિકામાં જે સ્થૂલ પ્રકાશના માટે અમારું અસ્તિત્વ છે તેની યથારાકિત સેવા બજાવવા માટે અમારું અંતઃકરણ પ્રશસ્ત આનંદ અનુભવે છે. અંતિમ પ્રાર્થના—
www.kobatirth.org
66
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
વિસમ્રાટ્ ર્ડો. રવિદ્રનાથ ટાગાર કે જેમણે તાજેતરમાં જ ઓકસફર્ડ યુનિવર્સિટી તરફથી અપા ચેલ પદ્મવી પ્રસંગે પ્રાર્થનામાં કહ્યું છે કે “ અંધકારમાં અસીમ ડૂબેલી માનવજાતને હજી સ’પૂર્ણ - તાએ પહાંચવાનુ છે. અત્યારે ક્ષણે ક્ષણે દેખાતાં અંધકારનાં બળે! જે દિવસે સત્યના પ્રકાશ ઉતરશે તે દિવસે દૂર થઇ જશે.” કવિવર્ય શ્રી નાનાલાલ પણ વિશ્વગીતા કાવ્યમાં કહે છે :—
સતિય ને ચેતન સખા,
ક કાણે ઘડી છે. આત્માની જંજીરા ? જગત્ એટલે આત્માની જંજીરે. આ બન્ને મહાન વ્યકિતના કથન સાથે સમન્વય કરતાં જૈન દૃષ્ટિ દે છે કે અમરત્વ એ આત્માને જન્મહક છે. આત્મા પેાતાના સ્વરૂપને
""
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
,,
શેાધી શકે તેટલા માટે તેણે અભ્યાસ અને ચિંતવનવડે તે બાબતને ગાઢ અનુભવ મેળવવા જોઇએ: વાસ્તવિક રીતે આત્મા અનંતકાળ પર્યંત વિદ્યમાન છે; આ સત્યનું સહજ સરખું ભાન પણ ઉદયમાન થતાં આત્મસામર્થ્ય અને આત્મપ્રતિભા ( Soul– light )નુ અપૂર્વ ભાન થવા લાગે છે; શ્રીમદ્ દેવચંદ્રજીએ શ્રી અજિતનાથના વનમાં નિવેદન કરેલા “ અજકુલગત કેસરી લહેરે નિજ પદ સિંહ નિહાળ ના દષ્ટાંતવાળા વાકયાનુસાર આત્મા પેાતાનું સામર્થ્ય અનુભવજ્ઞાનથી આળખે છે અને જાણે છે કે જળ, અગ્નિ અને વાયુ આદિ ભૌતિક તત્ત્વા મારા સ્વરૂપને ભેદવાને અશકત છે અને તે તત્ત્વાની કસોટીમાં ઉતરવા છતાં પણ આત્માનુ અમરત્વ જેમનું તેમ ટકી રહ્યું છે. આ રીતે અમરત્વની પ્રતીતિ થતાં નિશ્ચય સમ્યક્ત્વ પ્રકટે છે અને જ્ઞાન અને ચારિત્ર સાથે શ્રદ્ધા-ભાસ ન-રમણતા—પ્રકટતા સંપૂર્ણ આત્માનંદ પ્રકટવાના સંજોગા પ્રાપ્ત થાય છે; આંતરસૃષ્ટિનુ ઉચ્ચ સ્વરૂપ પ્રાપ્ત કરવાની કળા પ્રત્યેક વાચક પ્રાપ્ત કરે, અને પ્રસ્તુત પત્રના વાંચકામાં દન, જ્ઞાન, ચારિત્રની જ્યેાતિ વિસ્તરી આધ્યાત્મિક આનંદ ઉત્પન્ન થઇ નવચેતના પ્રકટે—એ માંગલિક ઇચ્છા સાથે તેમજ બાહ્ય જગત્માં પ્રકટી રહેàા યુદ્ધ દાવાનળ શાંત થવાના ઉન્નતગામી આશાવાળા ભારતભૂષણુ પંડિત મદનમાહન માલવીયાજીની યજ્ઞ-પ્રાર્થના સાથે જૈન શાસનના અધિષ્ઠાયક દેવની પ્રાર્થનાને સૂર મિલાવી—અમે પણ બૃહતાંતિના નીચેના શ્લોક જગતનો શાંતિ અર્થે સાદર કરી વિરમીએ છીએ. शिवमस्तु सर्वजगतः,
परहितनिरता भवंतु भूतगणाः । दोषाः प्रयान्तु नाशं,
सर्वत्र सुखी भवतु लोकः ॥ “ અખિલ જગત્ત્યુ કલ્યાણ હ। ! પ્રાણીઓ પરહિતમાં તત્પર થાઓ ! દાષા નાશ પામે। અને માનવગણુ સત્ર સુખી થાઓ.
ૐ શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ
For Private And Personal Use Only
"
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
= [ લેખક–મુનિશ્રી લક્ષ્મસાગરજી મહારાજ | વિચારરાશી અને વચનામૃતના વાક્યો.
પણ કેઈના ઉપર ઢષ કરે નહિ. અન્ય ધર્મ ધર્મને ફેલાવે કરનારા વિદ્વાને છે. પાળનારાના ઠેકાણે તમે પણ કોઈ વખત હતા મૂ ધર્મને બોધ દેવા અને તેનો ફેલાવો પણ તેઓનું બુરુ ન ચિંતવતાં અન્યનું ભલું કરવા શક્તિમાન થતા નથી. જે ધર્મમાં ધર્મ કરવા પ્રયત્ન કરે. ને નેતાઓનું પદ મૂર્ખાઓ ભોગવે છે તે ધર્મની પડતી થયા વિના રહેતી નથી. આખી દુનિયામાં કયો ધર્મ વિશેષ (૨)
ફેલાય અને તે શાથી તે તેના ઉત્તરમાં જ્ઞાન વિના ધર્મનું સ્વરૂપ સમજાતું નથી.
નથી. કહેવું પડશે કે જેનામાં સત્ય, દયા અને
આ જ્ઞાન વિના ક્રિયાઓનાં રહસ્ય સમજાતાં નથી. શુદ્ધ પ્રેમ હશે તે ધર્મ જગતમાં ફેલાશે. જે ધર્મમાં જ્ઞાન વિના કલાચારે ધર્મની ક્રિયા વિશાળ દૃષ્ટિથી ધર્મને ફેલા થાય છે ઓ કરવામાં આવે છે તે ધર્મના મન અને સંકુચિત દષ્ટિથી ધર્મને વાડો વાળી કૂવાના દેડકા સમાન છે. પોતાના ધર્મની શકાય છે. પ્રશંસા તો દરેક ધર્મવાળાઓ કરે છે અને પ્રત્યેક ધર્મવાળાઓ પોતપોતાના ધર્મને સત્ય મધ્યસ્થ દષ્ટિથી જગતના સર્વ ધર્મોનાં કહે છે; પણ સત્યને અપેક્ષાએ સમજ્યા વિના તો વિચારો અને પક્ષપાત ત્યાગીને જે જે પ્રત્યેક ધર્મવાળાઓ ભૂલ કરે છે. જૈન ધર્મ- ધર્મમાં જે જે અંશે સત્ય રહ્યું હોય તેને શાસન અપેક્ષાએ સર્વ વસ્તુઓના ધર્મને સ્વીકાર કરો. સમજવાથી સત્યધર્મ પ્રાપ્ત ગ્રહણ કરે છે. માટે સર્વદા સર્વથા જૈન થાય છે. રાગ અને દ્વેષની મલિન દષ્ટિથી શાસન સર્વ ધર્મોના સત્યાંશને ગ્રહણ કરે સત્ય ધર્મનું રહસ્ય સમજી શકાતું નથી. છે તેથી તે મહાન ધર્મ કહેવાય છે. (૩)
સત્ય તત્ત્વ સમજવાને માટે જ્ઞાનીઓની કેઈના ધર્મની નિન્દા કરવા માત્રથી સંગતિ કરે –સત્યની સિદ્ધિ અને અસત્યને પિતાના ધર્મને ઉદય થતો નથી. અન્ય ધર્મ જુદું પાડવાની શક્તિ-પ્રાપ્ત કરે પાળનારા ઉપર દ્વેષ ન પ્રગટ ઈએ, કિન્તુ કરુણાભાવ પ્રગટ જોઈએ. જૈન ધમની ઉન્નતિ સ્યાદ્વાદ ધર્મનું સ્વરૂપ ગુરુગમપૂર્વક કરવી હોય તે જૈન ધર્મના તત્ત્વોનો પ્રચાર સમજવામાં આવે તે સત્ય હાથમાં આવશે કરો. જૈન તત્ત્વો જગતને સમજાવે અને સર્વ અને પક્ષપાત દષ્ટિને નાશ થશે. પૂર્વકાળમાં જીને શુદ્ધ પ્રેમથી ધર્મનું સ્વરૂપ સમજાવ; જૈનધમ જગતમાં સર્વત્ર ફેલાયે હતું તેનું
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૦]
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ.
૧ થી,
કારણ આ જ હતું. જેને ધર્મનું સ્વરૂપ જે પિતાને ધર્મ ફેલાવી શકતો નથી. સગુણથી નની અપેક્ષાએ પરિપૂર્ણ સમજાય છે તે મનુષ્યનું ધર્મમાં આકર્ષણ કરી શકાય છે. દુનિયાના સર્વ ધર્મોનું સ્વરૂપ સમજી શકાય છે. કઈ પણ ધર્મના તત્ત્વોની અસત્યતા જે જે
અંશે હોય તેને તમે દલીલેથી અસત્ય ઠરાવી ધમને ફેલાવો કરનારા સાધુઓ છે. શકો તે તે યોગ્ય છે પણ અન્ય ધર્મોના પર સાધુઓ પણ વિદ્વાન હોવા જોઈએ (મૂર્ણા ન અરુચિ, દ્વેષ અને તેની જાતનિંદા કરવાને હોવા જોઈએ) તેમની ભક્તિ કરવી જોઈએ. તમને અધિકાર નથી. અન્ય ધમીઓની નિંદા સાધુઓ તત્ત્વજ્ઞાનના માર્ગમાં પ્રવેશ કરશે કરવાથી પિતાની તથા પોતાના ધર્મની ઉન્નતિ અને જગતના કલ્યાણ માટે સર્વ મનને થઈ શક્તી નથી. અન્ય ધમીઓને સત્ય ધર્મ પિતાના આત્મસમાન ગણી બોધ આપશે અને અસત્યધર્મના ભેદ સમજાવે પણ તેઓની ત્યારે જૈન ધર્મને ઉદય થશે.
જાતનિંદા કરશે તો આત્માને ગુન્હ કરશે.
કેઈની જાતનિંદા કરી તેની લાગણી દુઃખપિતાને ધર્મ સારે છે એમ તે પ્રત્યેક
વવાને તમને કેઈએ હકક આપ્યો નથી. મનુષ્ય કહે છે, પણ પિતાના ધર્મની ખૂબીઓ કોઇની જાતનિંદા કરવી તે એક પ્રકારની વિના તેને સ્વીકાર થતું નથી. અજ્ઞાની મનુબે પશુઓ જેવા છે. તેઓને ગમે તે ધર્મને
(૧૧) વિદ્વાન પિતાના ધર્મમાં લઈ જાય છે. અજ્ઞાની. કેઈના ઉપર જુઓ ત્યારે મનમાં મૈત્રી
ઓ નાના બાળક જેવા છે. તેઓનાથી ધમને ભાવના રાખશો, તમારામાં જ સર્વ સદગુણે ફેલા થઈ શક્યું નથી. અને તેઓ આંખ છે અને અન્ય સર્વ દેવી છે એવી દષ્ટિથી મીંચીને મોક્ષના માર્ગમાં દોડે છે. કેઈને દેખાશે નહિ. તમે અન્યને જેવા (૧૦)
ધારો છે તેવા તમને પણ અન્ય ધારતા હશે. દયા, પ્રેમ, સત્ય, સમતા, ભક્તિ, સુવત, તમે અન્યને દેશી દેશે તે અન્ય તમને સર્વત્ર સમાનભાવ અને વૈરાગ્ય આદિ સદુ- દેશી દેખશે. તમારે દુનિયામાંથી સારુ ગ્રહણ ગુણો વિનાને વિદ્વાન બાવળના વૃક્ષ સમાન કરવું હોય તો સર્વત્ર ગુણદૃષ્ટિથી ગુણ લેવાનો જગતમાં કલેશના કાંટા વેરે છે, અને જગતમાં અભ્યાસ પાડો
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=
===== લેખક–શાસનપ્રભાવક આ. શ્રીમદવિજયમહનસૂરીશ્વરજી પ્રશિષ્ય
૫, શ્રી ધર્મવિજયજી ગણિ
શ્રી શ્રુતજ્ઞાન
[ ગત વર્ષના પૃષ્ઠ ૩૦૦ થી ચાલુ ]
અવાન્તર સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વનું સ્વરૂપ. ઔપશમિક, ક્ષાપશમિક અને ક્ષાયિક રૂપ લાભને જે વિનાશ કરે તે માત્ર કહેસમ્યકત્વનું સ્વરૂપ જણાવ્યા બાદ હવે “સાસ્વાદન વાય. અનન્તાનુબલ્પિકષાયદયથી ઉપશમ સમકિત સમ્યક્ત્વનું સ્વરૂપ કહેવામાં આવે છે. રૂપ લાભને નાશ થાય છે માટે અનન્તાનુબન્ધિ
પાદવાનસાર–ારવાર શું કષાદય એ જ આયસાદન. વ્યાકરણમાં આવતા પર્વત ત તારામ, જ્ઞાઘા = તરણg “gીતિ વાgિ?' એ સૂત્રવડે “વ'ને Fમિતિ સારવારનવારવા સમ્યક્ત્વના લેપ કરવાથી “આસાદન રહ્યું. એવા આસાઆસ્વાદ સાથે જે હેય તે સાસ્વાદન, અથાત્ દન સહિત જે સમ્યક્ત્વ હેાય તે “સાસાદનસમ્યક્ત્વના સ્વાદવાળું જે સમ્યકત્વ તે સાસ્વા- સમ્યફવ” કહેવાય છે. તાત્પર્ય એ થયું કેદન સમ્યક્ત્વ કહેવાય. કેઈ એક મનુષ્યને ક્ષીરનું પથમિક સમ્યક્ત્વના અન્તર્મુહૂર્ત જેટલા ભેજન કર્યા બાદ મક્ષિકા વિગેરે ગમે તે નિમિત્તે કાળમાંથી જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી છ વમન થાય તે અવસરે ક્ષીરનું ભેજન કરેલું આવલિકા જેટલે કાળ બાકી રહે ત્યારે જીવને હોવાથી ક્ષીરને યત્કિંચિત્ પણ સ્વાદ જેમ તે અનન્તાનુબન્ધિને ઉદય થાય છે, અને એ અનઅનુભવે છે તે પ્રમાણે ઔપશમિક સમ્યફવરૂપી ન્હાનુબધિને ઉદય થવાથી આત્મા સફવને ક્ષીરનું ભજન કર્યા બાદ અનન્તાનુબન્ધિકષાયે- વમને મિથ્યાત્વ પ્રાપ્ત કરે છે. ફક્ત વમનકાળમાં દયરૂપ મક્ષિકાદિ નિમિત્તથી એ ઔપશમિક યત્કિંચિત્ સમ્યક્ત્વને આસ્વાદ રહેલ હોવાથી સમ્યક્ત્વને વમી નાખે તે અવસરે તેને યકિ. તેને સાસ્વાદન સમકિત તરીકે કહેવાયું છે. આ ચિત્ પણ સમ્યક્ત્વને સ્વાદ હોય છે. આ કારણથી સમકિતને અગે શાસ્ત્રકારે બીજું પણ ઉદાહરણ આવા યત્કિંચિત્ સ્વાદવાળા સમ્યક્ત્વને સાસ્વા- આપે છે-સાત માળની હવેલી ઉપરથી એક વ્યક્તિ દન સમ્યક્ત્વ કહેવામાં આવ્યું છે. અથવા તો તેને ગમે તે કારણે નીચે પડી, અને હજુ ભેંયતળીએ સાર સત્ર પણ કહેવામાં આવે છે, તેની પહોંચેલ નથી, દરમ્યાન વચલ કાળ અમુક તે વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે-ગામી શમિતા માન જ જોઈએ. તે પ્રમાણે ઉપશમ સમકિતવઢામક્ષ વરયાનથતિ ઇતિ ગાયત્તા- રૂપ પ્રાસાદમાંથી ઉપર જણાવ્યા મુજબ અનન્તાવન ઝનનતાનુવનિપાન, . નુબન્ધિને ઉદય થવાથી આ આત્મા નીચે પડ્યો વારવાવરાછા, તતઃ સહું શાસન પરંતુ હજુ મિથ્યાત્વરૂપ ભેંયતળીએ પહોંચે વર્જત દતિ રાવન | પથમિક સમ્યફત્વ નથી, દરમ્યાન જે વચલ કાળ છે તેને સાસ્વાદન
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૨ ]
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ સમ્યકત્વ કહેવાય છે, જે માટે શ્રી બહકલ્પ- બર ઊં નથી એવો તે રસૂતેલે માણસ ખાધેલ સૂત્રની ટીકામાં કહ્યું છે કે કથા માત્તાત્રપતન ગેળ અથવા સાકરની મીઠાશને અવ્યક્તપણે મમમાdોડવાના તથાવાસસ્થ- અનુભવ કરે છે, તે પ્રમાણે ઉપશમસમકિતથી ફૂવાત પ્રાતઃ મિથામદાવાગવાતા ખસતો અને હજુ મિથ્યાત્વે નહિં પહેલે વર્તમાનઃ સામાનઃ I [ ગાથા રર૭ ] એ આત્મા અવ્યક્તપણે ઉપશમ ગુણને અનુશ્રી ગુણસ્થાનકકમારેહ ગ્રન્થમાં શ્રીમાન રત્ન- ભવ કરે છે, તે માટે તેને સાસ્વાદ-સમ્યગૃષ્ટિ શેખરસૂરીશ્વરજી મહારાજાએ પણ એ જ ભાવાર્થ કહેવાય છે. નીચેના શ્લોકમાં જણાવેલ છે.
આ સાસ્વાદન સમ્યફવ ચૌદ ગુણસ્થાનોમાં gવામિન્નતેિ મધ્યાછાત્તાનતાનુધનાં ! બીજે ગુણસ્થાનકે જ હોય છે, અને તે પણ સાથોપશમાત્વ-શરુ ઘરઘુત્ત: શા ઉપશમસમ્યક્ત્વથી પડતાને જ આ સમ્યક્ત્વ સમયાતાવરી, વાર્તામથ્યાત્વમૂતા આવી શકે છે. ક્ષાયિક સમકિત પ્રાપ્ત થયા પછી
તે તે સદાકાળ રહેવાનું હોઈ તેમાંથી પ્રતિપાતનો નામાવતિ નીવડ્યું, તાવસાવાનો મવેતા?રા
gl1YI[ સંભવ જ નથી એટલે ક્ષાયિકમાંથી સાસ્વાદનને ભાવાર્થ – ઉપશાન્ત થયેલા ચાર અનન્તાનું અવકાશ છે જ નહિં. ક્ષાપશમિક સમકિતમાંથી બધિ કષા પૈકી કે એક પણ કોધાદિ કષાય પતો આમા સીધો મિશ્ર અથવા મિથ્યાત્વે ઉદય પામતાં સર્વપ્રથમ ઓપશમિક સમ્યક્ત્વ- જાય છે, પરંતુ સાસ્વાદનભાવને પામી શકતા રૂપ પર્વતના શિખર ઉપરથી પ્રચુત થયેલ નથી. માટે ક્ષાયિક-ક્ષાપશામક સિવાય બાકીના પડતો જીવ જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટ એક ઉપશમ સમકિતમાંથી પડતે આત્મા જ આ છ આવલિકા પર્યત જ્યાં સુધી મિથ્યાત્વરૂપ સારવાદન સમકિત પામવાની ગ્યતાવાળે છે. ભૂમિતલને પ્રાપ્ત થયેલ નથી ત્યાં સુધી અન્તરાલ આ વિચારણામાંથી એ પણ એક તત્વ નીકળે છે કાળમાં તે જીવ સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વવાળ કહે કે મોક્ષપ્રાપ્તિના ક્રમમાં જે ચૌદગુણસ્થાનકે જણવાય છે. [ શ્લોક. ૧૧-૧૨ ]
વવામાં આવેલા છે તે પૈકી સાસ્વાદન સિવાય ઉપશાંતશ્રી બહકલ્પસૂત્રકાર મહષિ આ બાબતમાં મેહસુધીના દશગુણસ્થાનકે આરોહણ-અવરોહણ એક વધુ ઉદાહરણ આપે છે, જે આ પ્રમાણે – અને સ્વભાવવાળાં છે. ફીણમેહ, સગકેવલી બાપાઉં , મોહીતો ન મુદ્ર ના સુર્યાત અને અયોગીકેવલી એ ત્રણ ગુણસ્થાનક અવ
ટા-થા #શ્ચત્ત પુર્વ ગુમાવાઇ રહણને અસંભવ હેવાથી કેવલ આરોહણ તનત “રીત” નિદાતે, પુણુ સ્વભાવવાળાં છે જ્યારે આ સાસ્વાદન (બીજુ ) મઘા રતિ , જ નિદ્રાવાળો ઘરમ- ગુણસ્થાનક ઉપશમસમકિતથી પડતા આત્માને સ્થાતિનુ માધુર્થમવુમત gવકુશમણ જ પ્રાપ્ત થતું હોવાથી ફક્ત અવરેહણ સ્વભાવાર ઝઘરમાના નિષ્ણાહમાચઘાડચામું- વવાળું જ છે. ઉપશમસમકિતથી ખસતા આત્માવામજી વેચત્તે ત સગપૂછઃા નાથ ૨૨૮ ને આ સાસ્વાદન હોય છે. તે ઉપરાંત સાસ્વાદને
ભાવાર્થ-જેમ કોઈ માણસ ગેળ અથવા આવ્યા બાદ અવશ્ય તે આત્મા મિથ્યાત્વે જ સાકર ખાઈને પછી સૂઈ જાય પરંતુ હજુ બરા- જાય છે. આ ઉપરથી એ પણ સ્પષ્ટ સમજી
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
શ્રી શ્રુતજ્ઞાન:
[ ૧૩ ]
શકાય છે કે પ્રથમ મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકેથી વસાયવાળું હોવાથી સંકિલષ્ટ-વિશુદ્ધ ઉભયઆત્મા બીજા સાસ્વાદન ગુણહાણે જઈ શક્તિ સ્વભાવવાળા મિથ્યાત્વગુણસ્થાન કરતાં કેમ ઉચ્ચ નથી, ચોથા ગુણસ્થાનમાંથી જ બીજા ગુણસ્થા- ગણાય ? ઇત્યાકારક શંકા જરૂર થાય, પરંતુ નમાં આવે છે અને બીજે ગુણસ્થાને આવ્યા બાદ લક્ષાધિપતિ શ્રીમંત માણસને પચાસ હજારનું તેને મિથ્યાત્વપ્રાપ્તિ અવશ્યભાવિની હોય છે. નુક્સાન થવા છતાં પચાસ હજારની મિલકત
પ્રશ્ન- જ્યારે ઉપર જણાવવા પ્રમાણે બાકી રહેલી હેવાથી (ભલે તેને નુકસાન થયેલ સાસ્વાદન સમકિત અવરોહણ સ્વભાવવાળું જ છે, છે તે પણ પચીસ હજારની મિલકતવાળા તે તેને ગુણસ્થાન શા માટે કહેવામાં આવે છે? શ્રીમંતની અપેક્ષાએ તે ઉચ્ચ ગણાય છે. તે
ઉત્તર –મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનની અપેક્ષાએ પ્રમાણે અહીં પણ બંધ-ઉદય સત્તા, ભૂતસાસ્વાદન ભાવ પણ ઉચ્ચ ગણાય છે. કારણ કે કાલીન સભ્યફવપ્રાપ્તિની અપેક્ષાએ સામાન્યતઃ મિથ્યાત્વે ગુણસ્થાન તે ભવ્ય-અભવ્ય બનેને
મિથ્યાષ્ટિ ગુણસ્થાન કરતા સાસ્વાદન ગુણસ્થાન હોય છે અને આ સાસ્વાદન ગુણસ્થાન ફક્ત
ઉચ્ચ ગણવામાં આવેલ છે. અને ગુણસ્થાન ભવ્યજીવને જ હોઈ શકે છે. પુનઃ ભવ્યજીવોમાં તરીકે તેનું પ્રતિપાદન શાસ્ત્રકાર ભગવંતેએ પણ જેઓને સંસાર અપાઈપુદગલપરાવર્તન કરેલ છે. માત્ર અવશેષ હોય તેને જ હોય છે, કારણ પ્રશ્ન -એક આત્મા મિથ્યાષ્ટિ છતાં સમ્યકે સિધ્ધાન્તમાં કહ્યું છે કે –“સંતોનpન્નમિત્તતિ ફત્વની સન્મુખ થયેલ છે અને બીજો આત્મા Rifણ દુઝ ફ્રિ માં કિંજલgan૪- સાસ્વાદન ગુણસ્થાનકે છે. આ બેમાંથી કૈણ ઉચ્ચ Tag ma સંતાનો છે ? II ભાવાર્થ—જે કેટિન ગણાય? અથાત્ આત્મિક વિશુદ્ધિ કેની જીવને અન્તર્મુહર્ત માત્ર પણ સમ્યકૃત્વ સ્પ- વધુ ગણાય ? ર્યું હોય તે જેને નિશ્ચય અપાઈ પુદ્ગલ- ઉત્તર --સાસ્વાદન ગુણસ્થાનક એ મિથ્યાપરાવર્ત જેટલે અપસંસારબાકી રહેલે જાણવો.” દૃષ્ટિ ગુણસ્થાનકની અપેક્ષાએ સામાન્યતઃ ઉચ્ચ આ વચન પ્રમાણે સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વ ઉપશમ- ગુણસ્થાન હોવા છતાં સમ્યકૃત્વ સન્મુખ થયેલ સમ્યકત્વ વિના અસંભવિત હોવાથી મિથ્યાત્વ મિથ્યાષ્ટિ તે રાસ્વાદન કરતાં વધુ ઉચ્ચ કોટિને ગુણસ્થાનથી આગળ અધિક ગુણવાળું સ્થાન છે, ગણી શકાય અને નિર્મલતા પણ તેની જ વધારે માટે સાસ્વાદન એ ગુણસ્થાનક હોઈ શકે છે. હેય. પૂવોક્ત પ્રશ્નોત્તરમાં સાસ્વાદનને મિથ્યા
મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાનકે ૧૧૭ પ્રકૃતિઓને દષ્ટિની અપેક્ષાએ જે ઉરચ કોટિને જણાવેલ છે બંધ છે, ૧૧૭ પ્રકૃતિઓનો ઉદય છે, ૧૪૮ની તે સામાન્ય મિથ્યાષ્ટિની અપેક્ષાએ જણાવેલ સત્તા છે, જ્યારે સારવાદન ગુણસ્થાનકે ૧૦૧ છે અને તે બરાબર છે, પરંતુ સમકિતની સન્મુખ પ્રકૃતિઓને બંધ, ૧૧૧ ને ઉદય અને તીર્થકર થયેલા આત્માને જે વિશુદ્ધિ, વિલાસ અને નામકર્મ સિવાય ૧૪૭ની સત્તા હોય છે. આ વેશ્યાની નિર્મળતા હોય છે તે જો બરાબર અપેક્ષાએ પણ મિથ્યાત્વ ગુણસ્થાન કરતાં વિચારવામાં આવે તે સાસ્વાદનની અપેક્ષાએ સાસ્વાદન ગુણસ્થાન ઉચ્ચ કેટિનું છે. તે સમ્યકત્વાભિમુખ મિદષ્ટિ આત્મા ઉચ
સ્થલ દૃષ્ટિએ આ ગુણરથાન સંકિલઈ અધ્ય- કોટિને છે તે સહેજે સમજાય તેવી વાત છે.
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
[ ૧૪ ]
www.kobatirth.org
શ્રી આત્માનă પ્રકાશ.
કરનારા
પ્રશ્નઃ—ઉપશમસમ્યક્ત્વને પ્રાપ્ત પ્રત્યેક આત્મા શું અવશ્ય સાસ્વાદન ગુણુસ્થાનકે જ જાય ?
ઉત્તરઃ— આખતમાં એ મત છે. સિધ્ધાતકારનું એવુ મન્તવ્ય છે કે-ઉપશમને પ્રાપ્ત કરનારો અવશ્ય સાસ્વાદન ભાવ પામીને મિથ્યાત્વે જ જાય. તેનું પ્રમાણુ આ રહ્યુ.-~ आलंबणमहंती, जह सढाणं न मुंचए इलिया । एवं अकयतिपुंजो, मिच्छं चिय उवसमी एइ ॥
સ્થાનને
[ શ્રૃવ, ચાચા ⟨૨૦] ભાવા:—જેમ ઇયળ આગળના ભાગમાં આલંબનને નહિ પામતી પેાતાના છેડતી નથી, તે પ્રમાણે જેણે ત્રિપુજકરણ કરેલ નથી એવા મિશ્રાદ્યષ્ટિ ખીને કાઈ પણ માર્ગ ન હાવાથી પુન: મિથ્યાત્વે આવે છે. મિથ્યાત્વે જતી વખતે સાસ્વાદન ભાવ પામે તેને માટે પ્રમાણ આ રહ્યું—
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્મ ગ્રન્થકારી આ ખાખતમાં જુદા પડે છે. તેઓનુ તે એવુ મન્તવ્ય છે કે-‘ઔપશમિક સમ્યકૃત્વને પામેલા આત્મા એ ઔપ॰ સમક્તિના કાળ પૂરા થવાના લગભગમાં જેવા પ્રકારની નિર્મ ળતા હાય તેવા ગુણુને પ્રાપ્ત કરે છે, અર્થાત્ ઉપશમ સમિકતને કાળ પૂર્ણ થવા લગભગમાં જો વિશુધ્ધિ હાય તા વેપશમ સમકિત પામે, મધ્યમ અધ્યવસાયા હોય તે મિશ્ર ગુણુહાણે જાય અને સંકલિષ્ઠ પરિણામે હાય તા (સાવાદન પામીને) મિથ્યાત્વે જાય જે માટે પૂ. શિવશસૂરિ મહારાજાએ શ્રી કપ્રકૃતિ 'માં પ્રતિપાદન કર્યું છે કે સંતજ્ઞા અંતે વિળિા,
ટ્ટિયન રચિયÆ
अज्झवसाणणुरुवस्सुदओ, तिसु एक्कयरस्स ॥
( જર્મપ્રવૃતિ-૩૧ામનાજળ ગાથા, ૨૨) ભાવાર્થ.-ઉપશમસમ્યકૂ ́ સંબંધી કાળના પર્યન્ત અર્થાત્ કાંઇક અધિક એક આવલિકા જેટલા કાળશેષ રહ્યે છતે ખીજી ( મિથ્યાત્વ સંબંધી ) સ્થિતિમાં રહેલા સમકિતમેહનીયાદિ ત્રણે પુોના દિલોને ખેંચીને અંતરકરણની ( ઉપશમસકિત સબંધી જે કાળ બાકી રહેલ છે તેની ) છેલ્લી આવલિકામાં ગેાપુચ્છાકારે ગડવે છે. ત્યારબાદ એટલે કે કાંઇક અધિક એક આવલિકા જેટલે કાળ આકી હતા તેમાંથી પણ ફક્ત એક આવલિકા જેટલા જ કાળ બાકી રહે ત્યારે જેવા અધ્યવસાયે હાય તેવા તે ત્રણે પ્રકારે ગોઠવાયેલા લિકામાંથી કાઇ પણ એક પ્રકારના દલિકાના ઉદય થાય છે, જે માટે ટીકાકાર ભગવંતે જણાવ્યું છે કે-‘ ચર્િ સવાનાં ઝુમઃ ર્વાળામŕને સથવચિત્તો′′:, મધ્યમસ્ક્વેર્વાળામŕહૈં સર્વામચાયÍજમ્પ, લક્ષ્યશ્રેત્તતા મિથ્યા
उवसमसम्मा पडमाणतो उ मिच्छत्तसंकमणकाले ।
સામાયળો છાયતિો, મૂમિમત્તો ય પવચંતો [ વૃ૨૫ ૨૨૭ ] ભાવાઃ—મિથ્યાત્વે જવાને સન્મુખ થયેલે ઉપશમસમ્યક્ત્વથી પડતા આત્મા જઘન્યથી એક સમય અને ઉત્કૃષ્ટથી છ આવલિકા પર્યંત વિશાલ મુકામના ઉપલા માળથી પડેલા અને ભોંયતળીએ નહિં પહોંચેલા મનુષ્યાદિની જેમ · સારવાદન ’ ભાવને પામેલે ગણાય છે.
ઉપર જણાવેલા આ બન્ને પ્રમાણેાથી એ વસ્તુ નક્કી થાય છે કે સિધ્ધાન્તકારના મન્તવ્ય પ્રમણે-જે આત્મા ઔપમિક સમ્યક્ત્વ પામે તે ત્રિપુજકરણના અભાવે અવશ્ય મિથ્યાત્વે
જાય અને મિથ્યાત્વે જતી વખતે અવશ્ય સાસ્વા-વત્તિતિ । ભાવાર્થઃ——જે તે વખતે શુભ પરિણામ હોય તે સમકિતમાનીયના દદલો
દનભાવ પામે.
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
= લેક આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ =
શું દેવતા સુખી કરી શકે ?
મનુષ્ય માત્ર સુખી થવાને દેવની સેવા, તેવી જ રીતે સુખને પણ ઓળખવાની જરૂરત ભક્તિ, નામસ્મરણ આદિ અનેક પ્રકારની છે. સાચું સુખ ઓળખ્યા સિવાય સાચા દેવ આરાધના કરે છે. આ બધું ય કરતાં પહેલાં ઓળખી શકાતા નથી, અને સાચી રીતે દેવને દેવને ઓળખવાની ઘણી જ જરૂરત છે. જે ઓળખ્યા સિવાય સાચી રીતે ઉપાસના થઈ માણસને સોનું અથવા તે હીરે જોઈતો હોય શકતી નથી, અને સાચી ઉપાસનાના અભાવે તેણે સોનાને અને હીરાને સાચી રીતે અને સાચી સુખસિદ્ધિ મળી શકતી નથી. સારી રીતે ઓળખવો જોઈએ અથવા તો ઝવેરી જેમ મીઠાશ સાકરને ગુણ + છે અને તથા સરાફની પાસેથી તેની ઓળખાણ શીખી તે સાકરમાં સાકર સ્વરૂપે રહે છે તેવી રીતે લેવી જોઈએ, કારણ કે વસ્તુની સાચી ઓળ- સુખ આત્માનો ધર્મ છે અને તે આત્મામાં ખાણુ સિવાય સાચી વસ્તુ મેળવી ધારેલું કાર્ય આત્મસ્વરૂપે રહે છે. અર્થાત સાકર તે જ સાધવાની ઈચ્છા સફળ થઈ શકતી નથી. મીઠાશ અને મીઠાશ તે જ કાર, આત્મા તે
જેવી રીતે દેવને ઓળખવાની જરૂરત છે જ સુખ અને સુખ તે જ આત્મા. સાકરને (શુધ્ધપુંજ )ને ઉદય થાય, મધ્યમપરિણામ હવે “ઉપશમ સમિતિના પર્યત કાળમાં જે હોય તે મિશ્રમેહનીય અર્ધશુધ્ધપુંજ )ને જીવને અશુભ પરિણામ આવે તે જીવ મિથ્યાત્વે ઉદય થાય અને જઘન્ય પરિણામ હોય તે મિથ્યા- જાય એમ જે જણાવ્યું છે તેમાં એટલું ધ્યાન ત્વમેહનીય અશુદ્ધપુંજ)ને ઉદય થાય. રાખવું કે-મિથ્યાત્વે જાય ખરે પણ ક્રસાસ્વાદન
ઉપર જણાવ્યા પ્રમાણે સિધ્ધાન્તકાર જ્યારે ભાવ પામી મિથ્યા જાય. (અપૂર્ણ) આપશમિક સભ્યત્વવાળાને અવશ્ય મિથ્યાત્વે જવાનું જણાવે છે ત્યારે કર્મગ્રન્થકાર ઉપશમ * આ બાબતમાં કેટલોક વિચારભેદ છે, જે આ સમતિવાળાને ક્ષયે પશમ સમકિત, મિશ્ર તેમજ પ્રમાણે—કેટલાક વિદ્વાનોનું એવું કથન છે કે-જે મિથ્યાત્વ એ ત્રણમાંથી ગમે ત્યાં જવાનું જણાવે આત્માઓ ઉપશમસમકિતને વમીને મિથ્યાત્વે જાય તે છે, એટલું જ નહિં પરંતુ એ ઉપશમસમકિત
અવશ્ય સાસ્વાદનભાવ પામીને પછી જ મિથ્યાત્વે જાય, વાળો જે પરિણામની ધારામાં વધતું જાય તે
જ્યારે બીજા કેટલાક વિદ્વાને એમ જણાવે છે કેતે ઉપશમ સમિતિમાંથી જ સીધે દેશવિરતિ
“ઝારોલાપુ પર બાસાળ ક્રોફ અરણેજના ઈત્યાકારક તેમજ સર્વવિરતિપણાને પણ પામે છે, જે માટે
કમ પ્રકૃતિની ગાથાનું જે પદ છે તેમાં આપેલ " એ પદથી ઉપશમસમકિતને વમને મિથ્યા જવા
વાળા પ્રત્યેક આત્માઓ સાસ્વાદનભાવ પામે જ એ ત્રિી વ્રતનટિ ક્રોઇ વિપિ મે, એકાંત નિયમ નથી. આ બન્નેમાં શું સાચું છે તે જો ઘમત્તાપકમાવં”િ ભાવાર્થ સ્પષ્ટ છે. કેવલિગમ્ય.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[૧૬]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
મીઠાશ મેળવવા પોતાનાથી ભિન્ન ગુણધર્મ બીજા મનુષ્ય દેવ. સંસારમાં આ બંને પ્રકારના વાળી અન્ય વસ્તુની જરૂરત હોતી નથી તેવી દેવામાંથી દેવગતિમાં ઉત્પન્ન થયેલા, જન્મથી જ રીતે આત્માને સુખ મેળવવા પિતાનાથી જ દેવ કહેવાતા અને પુન્યબળથી કર્મજન્ય ભિન્ન ગુણધર્મવાળા જડ તથા જડના વિકારેની કાંઈક વિશિષ્ટ પૌગલિક શક્તિને ધારણ જરૂર નથી. જડ તથા તેના વિકારોના કરવાવાળા દેવ, દેવની ઉપાસના કરવાવાળાને સંગથી સુખ માનવામાં આવે છે તે સુખ પ્રાયઃ પંચાણું ટકા જેટલે ભાગ નીકળી નથી પણ દુઃખને જ માની લીધેલું ભ્રામક આવશે; કારણ કે સંસારને મોટે ભાગ જ સુખ છે.
પુદ્ગલાનંદી–જડાસક્ત છે. જેઓ બનાવટી સુખ મેળવવા જે દેવની પગલાનંદી જ માને છે કે દેવતાઉપાસના કરે છે તેઓ ઉપાસ્ય દેવ જે કે એની ઉપાસના કરવાથી તેઓ પ્રસન્ન થઈને સાચા જ હોય તે પણ દેવને સાચી રીતે પૌગલિક સુખના સાધનો મેળવી આપે છે. ઓળખ્ય સિવાય ઉપાસના કરવાથી સાચું મનુષ્ય કરતાં વધારે શક્તિવાળા હોવાથી તેમના ફળ તેઓને મળી શકતું નથી અને તેથી આધિ-વ્યાધિ, રેગ-શેક, આપત્તિ–વિપત્તિ તેઓની ઉપાસના મિથ્યા ફળવાળી થાય છે. મટાડી દઈને ધન, સ્ત્રી, પુત્ર, સુખ-સંપત્તિ તેથી કરી કે ઉપાસ્ય દેવની ખામી નથી, આદિ આપી શકે છે અને ધારેલું કાર્ય સાધી પણ ઉપાસક-ભક્તની ખામી છે. સાચા સુખનું આવી ઈચ્છાઓ પૂરી કરે છે. પુન્યની નબસ્વરૂપ (આત્મામાં રહેલો પિતાને ગુણ- લાઈથી પોગલિક સુખના સાધન વગરના ધર્મ ) ટુંકાણમાં ઉપર આપણે જોઈ આવ્યા. અથવા તે મેળવેલા સાધનને ભોગે પગ હવે આપણે આવું સાચું સુખ મેળ- કરવાને અશક્ત બનેલા જ દેવ-દેવની ઉપાસના વવાને સાચા ઉપાસ્ય-દેવનું સાચું સ્વરૂપ સાચી કરે છે એમ નથી, પણ પુન્ય બળથી મેળરીતે વિચારી ઉપાસના દરમ્યાન અવશ્ય વેલા પૌદ્ગલિક સુખના સાધનવાળા જે ભાવમાં લક્ષમાં રાખવું જોઈએ.
ઉત્પન્ન થયા તે જ ભવમાં આનંદ માનવાવાળા
ભવાભિનંદી જી પણ મેળવેલી સુખ સંપત્તિ દેવના માટે સંસારમાં અનેક પ્રકારની
ટકાવી રાખવા અને આપત્તિ-વિપત્તિ ન માન્યતાઓ ચાલી રહી છે અને તે તેમના
આવવા દેવા તન-મન-ધનથી સેવા કરે છે, પ્રચારક ભકતોને આભારી છે. હવે દેવ માત્રના પરંતુ દેહમાં આત્મબુદ્ધિ ધારણ કરી પોતાના
વરૂપનો વિચાર કરતાં પહેલાં દેવના બે સ્વરૂપને ભૂલી ગએલા એ જડાસક્ત જી જાણતા વિભાગ પાડીએ: એક તો જન્મથી દેવગતિમાં નથી કે દેવગતિમાં ઉત્પન્ન થએલા દેવ, મનુઉત્પન્ન થયેલા વેકિય શરીરવાળા દેવો અને થના શુભાશુભના ઉદય સિવાય કાંઈ પણ શુભાબીજા મનુષ્ય ગતિમાં ઉત્પન્ન થયેલા આત્મ શુભ કરી શકતા નથી. મનુષ્ય પોતાના શુભના ગુણના આવરક કર્મોને નાશ કરી, કેવળ- ઉદયથી અનુકૂળ સંગે મેળવી સુખ-સાધનજ્ઞાન મેળવી વિકાસને પામેલા ઔદારિક સંપન્ન બની શકે છે. બાકી દેવતાઓ કાંઈ શરીરવાળા દેવે અર્થાત્ એક દેવ છે અને પણ આપી શકતા નથી, કારણ કે દેવગતિ
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શુ દેવતા સુખી કરી શકે ?
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૭ ]
પણ સંપૂર્ણ કર્મોથી
હોય છે તેમ દેવતાઓ ઘેરાયેલા હાય છે, પરંતુ જેટલા પ્રમાણમાં મનુષ્યા દેવતાની ઉપાસના કરવાવાળા હાય છે તેટલા પ્રમાણમાં દેવતાઓ મનુષ્યની ઉપાસના કરવાવાળા હાતા નથી એટલી જ દેવતાની પુન્યબળની અધિકતા. સસારમાં સર્વોત્કૃષ્ટ પુન્ય તીથંકરાતુ હાય છે. એ હેતુથી અને મનુષ્ય તપદ્વારા દેવતાઓને પણ દુ॰ભદેવતાઓથી પણ ચઢિયાતી અનેક પ્રકારની લબ્ધિઓ મેળવી શકે છે તેમજ કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરીને મુક્તિ મેળવી શકે છે. આવા કારણાને લઈને તે મનુષ્ય દેવતા કરતાં પુન્યબળમાં અત્યંત વધી જાય છે. તેમજ ગતિમાં પણ દેવતા કરતાં મનુષ્યગતિ ચઢિયાતી છે. બાકી પુન્યહીન પુદ્ગલાનંદી મનુષ્યા. દેવતાઓને
માં ઉત્પન્ન થયા પછી મળેલી સઘળી ઋદ્ધિ ફક્ત પોતાના જ ઉપભાગમાં લઈ શકાય છે. તેમાંથી બીજાને એક વીંટી સરખી પણ આપી શકાય નહિ. દેવતાના ભાગેપલેગની વસ્તુઓ શાશ્વતી હાવાથી ઉત્તરાત્તર ઉત્પન્ન થયેલા દેવતા તે જ વસ્તુઓને વાપરે છે. દેવગતિમાં જીવે ત્યાં સુધી તે વસ્તુએ વાપરે અને મરે એટલે વાપરેલી વસ્તુઓ હતી તેવી છેાડીને ચાલતા થાય અને તે જ વિમાનમાં બીજો જીવ આવી સ્વામીપણે ઉત્પન્ન થાય. તે પાછી તે જ વસ્તુઓને વાપરે, માટે પુન્યબળથી દેવભવમાં ભાગવવા યાગ્ય મળેલી વસ્તુને દેવતાઓ પ્રસન્ન થઈને કે દયા કરીને મનુષ્યને દાન કરી શકતા નથી. જમીનમાં રહેલા નિધાના પણ પેાતાની ઈચ્છા પ્રમાણે બીજાને આપી
શકે નહિ, કારણ કે દક્ષિણ દિશાના સૌ-પેાતાના કરતાં અધિક માનીને ઉપાસના કરે મેન્દ્ર અને ઉત્તર દિશાના ઇશાનેદ્ર સ્વામી તેા એ તેમની અણુસમજ છે. બીજા મનુષ્ય હાવાથી તેમની આજ્ઞા સિવાય જમીનમાંનાદેવ તે બીજા દેવા કરતાં શ્રેષ્ટતર હાય છે. નિધાનોને દેવતા કાઢી શકે નહિ. બાકી વિશિષ્ટ એમણે પૂર્વના ત્રીજા ભવમાં દેવ થવા યાગ્ય તીર્થંકરનામકમ નિકાચિતપણે આંધેલુ પુન્યના ઉદયથી દેવતા ભૂગનિધાન કાઢીને અથવા તો વૈક્રિય વસ્તુ બનાવીને કે બીજાને હાય છે. તે કમ બંધાયા પછી ત્રીજે ભવે ત્યાંથી ઉંચકી લાવીને આપી શકે છે, પરંતુ ઉદયથી જન્મ થતાંની સાથે જ દેવગતિમાં અવશ્ય ઉદયમાં આવે છે. સર્વોત્કૃષ્ટ પુન્યના પુન્યવાન મનુષ્યાને તે ઉપાસના કર્યા વગર ઉત્પન્ન થયેલા જન્મથી જ કહેવાતા દેવા અને પણ દેવતાઓ આવીને સેવામાં હાજર થાય તેમના સ્વામી ઇંદ્રો સેવામાં હાજર થાય છે. છે. તીર્થંકરા, ચક્રવત્તી આ, વાસુદેવ, બલદેવા એમના જન્મસમય ત્રણે લેાકમાં-નારકીમાં આદિ પુન્યશાળી મનુષ્યા કાંઇ દેવતાની ઉપાઉત્પન્ન થયેલા જન્મથી જ દુઃખી જીવાને સના કરતા નથી, છતાં પુન્યાનુસાર ઇંદ્રો પશુ–એક ક્ષણ વાર આનંદ આપનારા થાય તથા દેવતાએ નિરંતર સેવામાં હાજર રહે છે છે. એમના ઉપરનુ કર્માંની સત્તાનું દખાણુ અને ઈચ્છાનુસાર (કે અનિચ્છાએ પણુ) પૌદ્ગુ નબળું પડી ગયેલુ હોય છે. જન્મથી જ ગલિક સપત્તિએ મેળવી આપે છે. બાકી આત્મિક સાચી સંપત્તિ આપી શકતા નથી. જેમ મનુષ્યા આઠે કર્મીના આવરણવાળા
આત્મસત્તા હાથમાં લીધેલી હાવાથી માહ આદિ કર્મો ચરથર કાંપતા રહે છે. એમનુ આખુય જીવન સ્વપરના કલ્યાણ માટે વર્ષ
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
=લેખક–મુનિશ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ = પલ્લીવાલ પ્રાંતમાં અમારો વિહાર
અને તે સમાજને ઉદ્ધાર, ( ગત વર્ષના પૃષ્ઠ ૩૩૬ થી શરૂ )
રાયબાથી ત્રીજા મુકામે અમે ભરતપુર આવ્યા. જર્ણોધ્ધારને શિલાલેખ પણ લાગે છે. આખા ઓસવાલ, પલ્લીવાલ, શ્રીમાલ વગેરે બધા વેતાં. મંદિરને કાયાકલ્પ જ થયો છે. બહારના ભાગમાં બર જેને સામે આવ્યા હતા અને જૈન ધર્મની લાયબ્રેરી છે તેમજ સ્વાધ્યાય વિભાગ છે. મંદિજય જય બેલાવતાં અમને શહેરમાં લઈ ગયા. રજીના તદ્દન સામે બહારના ભાગમાં નાની નિરંતર વ્યાખ્યાન-પ્રભાવનાદિ થતાં. ધર્મશાળા છે. શ્રીયુત નાહટાએ પણ અહીં ઘણું
(૧) અહીં અમદાવાદની “વેતાંબર જૈન ધર્મ સારું કાર્ય કર્યું છે. બહારથી મંદિરોનો સામાન, પ્રચારક સમિતિ દ્વારા અને શ્રી ગોડીજી પાર્શ્વના- સુંદર પુસ્તકે, પૂજાનાં ઉપગરણે આદિ થજીની પેઢી મુંબઈદ્વારા થયેલ શ્વેતાંબર પહેલીવાલ વસ્તુઓ પહોંચાડી છે. પલ્લીવાલ જેને પૂજાજૈન મંદિરના જીર્ણોધ્ધારનું કાર્ય જોયું. મંદિ. દર્શનવિધિ આદિ પણ શીખવાડ્યાં છે. વેતાંરજીના જીર્ણોધ્ધારનું કાર્ય સુંદર થયું છે. આ બર પલ્લીવાલ જૈન મંદિરના જીણોધ્યાર પછી
રાય છે. એમની જીવનમુક્ત અવસ્થા અનેક વચને સાંભળી પોતપોતાની ભાષામાં સમજીને સાચી રવવંતા અપાવનારી હોય છે. અને બોધ પામે છે. એઓ ક્ષણિક પરસ્વપિતે કર્મોને પરાજય કરી સંપૂર્ણપણે સ્વતંત્ર રૂપના ભોક્તા હોતા નથી પણ નિત્ય સ્વબનેલા હોવાથી ઉપાસક ભવ્ય ભક્તો સાચી– સ્વરૂપના જ ભક્તા હોય છે. આવા દેવાધિસંપૂર્ણ પણે સ્વતંત્રતા મેળવી શકે છે. એમણે દેવની ઉપાસના અનંત જ્ઞાન, દર્શન, જીવન, સમ્યગજ્ઞાનને વિકાસ થયેલ હોવાથી સુખ આદિ આત્મિક ગુણોનો વિકાસ કરવાવાળી ઔદયિક ભાવે પ્રાપ્ત થયેલી સુખ-સંપત્તિ હોય છે. આત્મિક ગુણને વિકાસ મેળવવાના અથવા આપત્તિ-વિપત્તિને સમભાવે સહન હેતુથી કરવામાં આવતી એમની ઉપાસના કરીને વિશિષ્ટતમ નિર્જરા દ્વારા વિશિષ્ટતમ સાચી ઉપાસના કહેવાય છે અને પૌગલિક આત્મવિશુદ્ધિ મેળવેલી હોય છે. આત્મ- વસ્તુઓ માટે કરવામાં આવે તો તે અજ્ઞાનગુણઘાતી હાદિ ચારે કમને ક્ષય થવાથી તાની સૂચક છે, માટે વીતરાગ દેવની ઉપાસના કેવળજ્ઞાનાદિ અનંત ચતુષ્ટયરૂપ આત્મ- વીતરાગ દશા મેળવવાને માટે જ કરવી જોઈએ, લક્ષમીથી સમૃદ્ધ થયેલા હોય છે. આત્મ- જેથી કરીને જન્મ, જરા, મરણ ટળી જવાથી વિકાસરૂપ અતિશયના પ્રભાવથી પ્રાણીઓ આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપે પ્રગટ થાય છે અને જન્મના વૈર ભૂલી જાય છે અને પવિત્ર શાશ્વતું સુખ મેળવી શકાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
પલ્લીવાલ પ્રાંતમાં અમારા વિહાર અને તે સમાજના ઉદ્ધાર [ ૧૯ ]
ગરીબ માણુસા છીએ . અમારી ભક્તિ અને પ્રેરણાથી અમારી પાસે જે હતું તે આપને ચરણે ધર્યું છે. સભા ખતમ થઈ અને જૈન શાસનની પ્રભાવના સારી થઈ.
વે. પલ્લીવાલા સુખી થયા છે, ઘર વધ્યાં છે અને ધર્મભાવના વધતી ^ય છે. યદ્ધિ આપણા સાધુ મહાત્મા અહીં ચાતુર્માસ રહેતા ઘણા જ
લાભ થવા સંભવ છે.
(૨) ગોપાલગઢમાં શ્રીમાલેના શ્વે. મદિરજીના જોધ્ધાર થયા છે.
(૩) આસવાલાના મદિરના જીર્ણોદ્ધારનું કાર્ય અધુરું' બંધ પડયુ છે. આ મંદિરના જીર્ણાષ્કાર માટે અમે સાત વર્ષ પહેલાં ભરતપુર આવ્યા ત્યારે ઉપદેશ આપી રૂપિયા ચારેક હજાર કરાવ્યા હતા, ઘટતી મદદ બહારથી મળી જશે તેમ પણુ કહ્યું હતું; પરન્તુ મીસ્ત્રીએ ખર્ચ ઘણા કરાવ્યેા. પૈસા ખૂટ્યા અને કામ બંધ થયું. આસપાસમાં અનકય વધ્યું. ભરતપુર આવી આ સંબંધી ઉપદેશ આપી બાકી રહેલા પૈસા બધા આપ્યા છે. લાલા બસન્તીલાલે રૂપીયા એક હજાર આપવા કબૂલ્યુ અને ખીજી વ્યવસ્થા કરાવી, જેથી હવે કાર્ય શરૂ થશે તેમ જણાય છે.
ભરતપુરમાં આજુબાજુનાં ઘણાં ગામામાંથી વે. પલ્લીવાલ ભાઇએ આવ્યા. પેાતપાતાના ગામમાં પધારવાની વિન ંતિ કરી ગયા. ભરતપુરમાં વ્યાખ્યાનમાં જૈન જૈનેતર બધાયે આવતા. અમલદારે પણ આવતા. બધાના આગ્રહુથી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિહાર સમયે પણુ તહસીલદાર, ફેાજદાર વગેરે હાજર હતા. ભરતપુર છેાડી અને પલ્લીવાલ પ્રાંતમાં આગળ વધ્યા. પીધારા:--
એક શ્વેતાંબર પલ્લીવાલ જૈન મદિર છે. પલ્લીવાલેાનાં ઘર તે થાડાં જ છે. ત્યાં પટવારીજી બહુ જ ભલા અને ધર્મપ્રેમી છે. અહિં મંદિરની વ્યવસ્થા ખરાબર નથી. આ ગામ નીચે ૧૮ ગામ છે. આ ગામાના પલ્લીવાલા પર્વદિવસમાં દર્શને આવે છે. છેલ્લાં કેટલાયે વર્ષના લાગ નથી આવ્યા. બીજી આમદાની પણ નથી, મદદની જરૂર છે. જીર્ણોધ્ધારમાં થોડા ખર્ચે સારો લાભ થાય તેમ છે, પેરસર્—
દર્શન કરવા જાય છે.
અહી' પલ્લીવાલાનાં ૮ ઘર છે. અહીં વેતાંબર જૈન મંદિર હતુ પરન્તુ આ ગામ મુસલમાન જમીનદારનુ` હોવાથી મુસલમાનાએ મહિર તોડી નાંખ્યુ એટલે મદિર ઢેરામાં સ્થાપ્તિ કરવામાં આવ્યુ છે. પેરસરના શ્રાવકશ્રાવિકાઓ ઢેરા દર્શન કરવા જાય છે. અઠ્ઠાઇ(પર્યુષણા)માં હિન્દી સ્કૂલમાં ઃ મનુષ્ય કર્તવ્ય' પર જાહેરતા રાજ દર્શન કરવા જાય છે. બાકી તિથિએ વ્યાખ્યાન પણ રાખ્યું. સ્કૂલના વિશાલ હાલ જનતાથી ખીચાખીચ ભર્યા હતા, શ્વેતાંબર દિગંબર, સ્થાનકવાસી, જાટ, રાજપુત, બ્રાહ્મણુ, આર્ય સમાજી, હિન્દુ મુસલમાન બધાયે આવ્યા હતા. રાજ્યના ઉચ્ચ અધિકારીઓ પણ આવ્યા હતા. વ્યાખ્યાનની અસર ઘણી જ સારી થઇ અને પૂજ્યપાદ્ શ્રી દર્શનવિજયજી મહાજશ્રીને “જૈન સાહિત્યરત્નાકર”નુ ં માનવતું બિરુદ આપ્યું; પરન્તુ મહારાજશ્રીએ તા સાફ ઇન્કાર જ કર્યો. આખરમાં એક આર્યસમાજી ભાઇએ કહ્યું અમે
ઢેરા
પેરસરથી એ માઇલ દૂર છે. અહી બે ઘર છે. એક જૈન મંદિર છે. મંદિરજીની વ્યવસ્થા જોઇ સુધારાવધારાની જરૂર છે. પૂજા પણુ બરાબર નથી થતી. અજ્ઞાનતા, દરિદ્રતા અહીં જીવતીજાગતી જોવા મળે છે. ઢેરામાં પણ સંવેગી સાધુ ગયેલા નહિ. અમને જોઇ એક ખેડૂતે પૂછ્યું. ખાવાજી કાણુ તમે ?
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૦ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
અમે–જેન સાધુ
આવશ્યક્તા છે. આ લેકેએ સંવેગી સાધુ જિંદખેડૂત–મહારાજ મુખ પર પટ્ટી તે બાંધી ગીમાં અમને જ પહેલવહેલા જોયા. સંગી નથી.
સાધુઓને વેશ અને ઉપદેશ સાંભળી તેમને અમે–અમે મુખ પર પટ્ટી બાંધનાર નથી. આશ્ચર્ય થતું. પછી સત્ય ધર્મ સમજાવતાં તેઓ એમનાથી અમે જુદા છીએ.
ખુશી થઈ જતા. ખેડૂત-મહા મોજાઇ તો સ્ત્રનો વેરનહીં હૈ?
ઢેરાથી અમે વેર આવ્યા. રસ્તામાં રેત અને અમે–પછી તેને સમજાવ્યું. તે સાધુએ કટા. સવારના નવ વાગ્યાના ચાલેલા સાંજના ચાર જુદા અને અમે જુદા છીએ. “ વાગે અમે વેર આવ્યા. અહીં સુંદર વેતાંબર
ખેડૂત– સાણ તો હરે ફરે દોરે છે. મંદિર, ધર્મશાલા, નાની લાયબ્રેરી છે. પલ્લી
આ સાંભળી અમને કંઈક દુખ પણ વાલેનાં ૯ ઘર છે. અહીં સંવેગી સાધુ અમે થયું. આ પ્રાંતમાં સ્થાનકમાગી સાધુઓની પહેલવહેલા જ આવ્યા એમ વયેવૃદ્ધ ડેસાઓ પ્રતિષ્ઠા સારી નથી. તેમનું આચારનું શિથિલ્ય કહે છે. વેર આવવાને ફરતે એટલે કઠિન અને આહારવિહારની અમર્યાદ પ્રવૃત્તિને લીધે અને મુશ્કેલીભર્યો છે કે સાધુઓને આવતાં આ પ્રદેશના અને તે તેમને અનાદરની ઘણી જ મુશ્કેલી પડે તેમ છે. સ્થાનકમાણીઓ દષ્ટિ એ જ દેખે છે. અમે વેરમાં પણ આવું જ પણું બીજે રસ્તેથી આવે છે. અહીં તેમના સંબંધી સાંભળ્યું. ખેર, આપણે આવી વાત પર દૃષ્ટિ ન અભિપ્રાય કાંઈ સારે નથી. મંદિરમાં મૂલનાંખીએ; પરન્તુ તેમનાથી જૈન ધર્મની જે નિંદા નાયક શ્રી ચંદ્રપ્રભુજીની મૂર્તિ વિ. સં. ૧૫રર અને હેલના થાય છે તે તરફ કેમ ઉપેક્ષા અને અષાઢ શુ ૪ ગુરુવારે શ્રી શાલિભદ્રસૂરિજીના દ્વારા ઉદાસીનતા રાખી શકાય? મેં અહીં આટલી પ્રતિષ્ઠિત છે. બીજી મૂત્તિ વિ. સં. ૧૬૬૮ ની શ્રી વાત નેંધી છે તે ટીકાની દષ્ટિએ નહિં કિન્ત જનચંદ્રસૂરિ પ્રતિષ્ઠિત અને શેઠ હીરાનંદે ભરાહિતશિક્ષાની દૃષ્ટિએ જ નેંધી છે.
વેલી છે જે આગ્રાથી આવી હશે. મંદિરના ઢેરાથી અમે વેર ગયા. ભરતપુરના સંઘના મળે તેમ છે.
જીણોધ્ધારની જરૂર છે. ઘેડા ખર્ચે સારો લાભ કેટલાએ શ્રાવકે અહીં સુધી આવ્યા હતા. પલ્લી
અહીં યતિજીને એક પુસ્તક ભંડાર છે તે વાલે પણ આવતા. રિસરના પલ્લીવાલ જેને
જે. વિજયગચ્છના યતિઓના હાથનાં લખેલાં પણ આવ્યા હતા. તેમને ઉપદેશ આપી જેન
જેને પુસ્તકે, શાસ્ત્રો તે સ્થાનકમાગી સાધુઓ ઉપાડી ધર્મમાં સ્થિર થવા સમજાવ્યું હતું. રાત્રિભોજન, ગયા છે. કેટલાક ગુટકા સારા છે જેમાં સંસ્કૃત કંદમૂળ આદિને ત્યાગ, પર્વતિથિએ જિનેશ્વર સ્તોત્ર છે. પુસ્તકે ઠીક ભંડારમાં મૂકાવ્યાં. દેવનાં દર્શન, પૂજન કરવા જરૂર અહીં આવવું વ્યાખ્યાનમાં લેતાંબર, દિગંબર, જન અને તેમ સમજાવ્યું હતું.
જૈનેતર બધાયે લાભ લેતા. અહીંથી વિહાર કરી અહીં આપણા સાધુઓના વિહારની ઘણી જ સિરસ થઈ ભુસાવલ પહોંચ્યા.
For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
લેખક : શ્રી માહનલાલ દીપચં ચેાકસી.
नाणेण मुणि होई.
રમાં તીર્થ પતિ શ્રી વાસુપૂજ્યસ્વામી-મેટા એવા ગજરાજ પણ વશ કરી શકાય છે. એ ન્યાય ઉપરોક્ત સૂત્ર-યુગલને લાગુ પડે છે, ચેતન--જીવ અગર આત્મા એ ઉપયેગ ધરાવે છેઃ
ના સ્તવનમાં શ્રીમદ્ આનંદઘનજી મહારાજ અધ્યાત્મના વિષયને વધુ વિસ્તારી મુમુક્ષુ આત્માને એવી કક્ષા ઉપર આણી મૂકે છે કે તે સ્વતઃ ખાકી રહેલ માર્ગ કાપી ઇષ્ટફળની પ્રાપ્તિ કરી શકે, પણ તે ત્યારે જ શકય બને કે આત્મા બારમા જિનને ઉદ્દેશી રચાયેલ સ્તવનને બરાબર પચાવે. એ સારુ પૂર્વે` ચેતવણી આપી હોવા છતાં એક વાર ફરીથી :જણાવે છે કે ત્રણ ભુવનના નાથ એવા વાસુ-ગુણા
પૂજ્ય ભગવાન ઘણા નામેા ધરાવે છે, એટલે કે પરમાત્માને દુન્યવી આત્માઓ જાતજાતના નામેાથી પિછાને છે અથવા તા ઇચ્છિત રીતે સમેધે છે એની કેવળ ગણના કરવાથી,
અથવા તો શુક સદેશ ‘રામ’ નામ જપી જવાથી કંઇ બીજું વળે તેમ નથી જ. એ પાછળ જે જુદા જુદા હેતુઓ યેાજાયેલા હાય છે તે બરાબર સમજવાની જરૂર છે. સ’સારી જીવાના અહિરાત્મા અને અંતરાત્મા એમ જે ભેદ નજર સન્મુખ તરી આવે છે એમાં અહી તે કેવળ અંતરાત્માની વાત કરવી છે. જ્યાં લગી અહિર દશા વતે છે ત્યાં લગી પરમાત્મભાવ દૂર હાવાથી એ માટે વિચાર કરવાપણું જ નથી. અંતરાત્મા બરાબર નેાંધી રાખે કે‘પરિણામે બંધ’ અને ‘ઉપયાગે ધમ એ નાનકડા સૂત્રેા તેની પાછળ રહેલ રહસ્યના મુદ્દાથી વિચારતાં ઘણા અગત્યના છે. નાનકડા જણાતા સૂર્ય સારા જગતને ઉષ્મા ને પ્રકાશ આપે છે અને નાના એવા અકુશથી
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧. નિરાકાર અર્થાત્ સામાન્ય ઉપયાગ, ૨. સાકાર અર્થાત્ વિશેષ ઉપયેગ, નિરાકારમાં દર્શનગુણ અગ્રભાગ ભજવે છે; જ્યારે સાકારમાં જ્ઞાનગુણ છતાં એ ઉભય એલડીરૂપ છે. વાસુદેવ--બળદેવ વચ્ચે. જે ગાઢ સ્નેહ હેાય છે. એ કરતાં પણ આ એલડીનેા સંબંધ વધુ ગાઢ હાઇ અતૂટ છે. ઉપરોક્ત પ્રકારના ઉપયેગમાં રમણ કરતા ચેતન આઠ પ્રકારના કર્માં અગર તા એની ૧૫૮
પ્રકૃતિની વિસ્તૃત વાડીમાંથી શુભ- અશુભ પરિજામના જેરે જાતજાતની પ્રકૃતિના અધનામાં ગુંચવાય છે. એના ફળ અનુભવ ટાણે શુભ હોય છે તે પુણ્યના વર્ગમાં લેખાય છે અને અશુભ હાય છે તે પાપના મથાળા હેઠળ મૂકાય છે.
ચેગિરાજ બીજી ગાથામાં આ જિટલ વિષયને હસાવવા સારુ નિરાકારનું લક્ષણ મતાવતા કહે છે કે
નિરાકાર અભેદ સગ્રાહક' અર્થાત ભેદ વગર સંગ્રહ કરનારને તે નિરાકાર યાને દર્શનેાપયેાગ,
‘ભેદ-ગ્રાહક સાકારા કરે' અર્થાત્ ભિન્ન ભિન્ન સ્વરૂપે એની વિવક્ષા કરી ગ્રહણ કરનાર તે સાકાર ચાને જ્ઞાનાપયેાગ,
For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
- -
-
-
-
-
-
[ ૨૨ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
આમ ઉપગના બે ભેદે ચેતન પણ બે મૂળ ધ્યેય છે એ જરા માત્ર લક્ષ્ય બહાર ભેદવા કહેવાય. બાકી તે એ પરથી સાર થવા ન દેવું. એટલે જ લેવાને છે કે ઉપર વણીત ઉપ- સ્તવનની ચોથી ગાથા વસ્તુસ્વરૂપનું યોગના જોરે આત્મા જડ-ચેતન સૃષ્ટિમાં સમયે યથાર્થ દર્શન કરાવે છે એટલા સારુ એને સમયે કર્મબંધનરૂપ વ્યાપાર ચલાવી રહેલ છે. પ્રત્યેક આત્માએ-ખાસ કરી મુમુક્ષુ જીવે અવશ્ય કર્મોનું કર્તાપણું તે પરિણામ આશ્રયી છે અર્થાત્ હૃદયમાં કતરી રાખવા જેવી છે
જીવે અમુક અધ્યવસાયના જોરે અમુક જાતના દુઃખ સુખરૂપ કરમફલ જાણે, કર્મો ઉપાર્જન કર્યા એમ વ્યવહારમાં કહી નિશ્ચય એક આનંદો રે; શકાય, બાકી નિશ્ચય દષ્ટિથી જોતાં ચેતન સ્ક- ચેતનતા પરિણામ ન ચૂકે, ટિકવતું નિર્મળ હોવાથી એને કર્મને બંધ ચેતન કહે જિનચંદે રે. થતો જ નથી. દાખલા તરીકે જીવ મિથ્યાત્વના “હે ભવ્ય ! દુઃખસ્વરૂપ અને સુખપરિણામે વર્તતો હોય ત્યારે મિથ્યાત્વ કર્મ સ્વરૂપ અથત દુઃખ દેનારા ને સુખાનુભવ પ્રકૃતિને બંધ કરે, પણ એ વેળા અવિરતિના કરાવનારા એવા કર્મનાં બે ફળ છે, તે વ્યવપરિણામ ન હોવાથી એને અવિરતિને બંધ હાર નયની અપેક્ષા છે. નિશ્ચય નયના ન પડે. તેથી કર્તાપણું પરિણામમાં છે અને અભિપ્રાય અનુસાર ત્રણે કાળમાં આત્મા નિજનહીં કે જીવમાં. જે હેતુ વડે કરાય એ કર્મ સ્વભાવને એટલે કે પિતાના મૂળ ગુણને જ કહેવાય અને તેથી કરવા માત્ર કમ તો એક જ કર્તા હોઈ, અદ્વિતીય આનંદમય છે. એને છે પણ એને તત્ત્વવેત્તાઓ જુદા જુદા દૃષ્ટિ. અન્ય પ્રકારે કર્તાપણું કે ભોક્તાપણું છે જ બિંદુઓથી જુએ છે ત્યારે તેના સંબોધન નહીં. જીવમાં ચેતન્ય ધર્મ એ એક એવો વધી પડે છે. સાત નય દ્વારા એની વહેંચણી જીવંત ધર્મ છે કે જે પૂર્ણપણે નિર્મળ થતાં મુખ્યપણે કરી શકાય, છતાં બારિકાઈથી એને અન્ય વસ્તુની અપેક્ષા રહેતી નથી. એ એની વિસ્તૃત આલોચના કરનાર સાત પરથી ચેતનાપણું પરિણમન ધર્મમાં પલટાતું નથી, સાતસો સુધી પહોંચી જાય છે. આમ છે, કારણ કે એ આત્માને જ ધર્મ છે અર્થાત રૂપમાંથી અનેક રૂપ થતાં વાર નથી લાગતી.
ગુણ છે. ગુણથી જ ગુણીની ઓળખાણ થાય
છે. કહ્યું છે કે– આ જાતની બહુરંગી વિચારસરણીમાં ધમ અપને ધર્મ, ન તજે તિન કાલ; મુંઝાયા વગર, એ સર્વનું સ્વરૂપ બરાબર અવ- આત્મજ્ઞાન ગુણ નવ તજે, જડ કિરિયાકી ચાલ. ધારી લઈએ દ્વારા ઊભા થયેલ ભિન્ન ભિન્ન તેથી ધમને અભાવે ધમીને અભાવ અને દર્શનેને આશય વધાવી લઈ, આગળ કૂચ ધર્મને સદૂભાવે ધર્મને સદ્ભાવ એ ટંકશાળી કરવાની હોવાથી અત્રે એનો ઉલ્લેખ ઈશારા વચન છે. માત્ર કર્યો છે. એ ઉપરથી વ્યવહાર અને નિશ્ચય પાંચમી ગાથા એ વાતને ઉપસંહાર કરતાં નામના બે નય પરત્વે ધ્યાન રાખી, અષ્ટકમ કહે છે કે ચેતના ધમેં વ્યાપી રહેલ ચેતન રૂપી મહાન દ્ધાઓને સામને કરવાનું જે અર્થાત્ જીવ યથાર્થ સમજ પછી સ્વપરની
For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
--
----
---
नाणेण मुणि होई
[ ૨૩ ]
પિછાન સરળતાથી કરે છે. નિજધર્મ શું છે સાચા ગુણે મારી પાસે હોવા છતાં કર્મ અને પરધર્મ એટલે કે કર્યાવરણને ધર્મ શું મદિરાના કેફમાં એ હું ન પિછાણી છે એ સ્પષ્ટપણે જોઈ શકે છે. એને વિચાર આવે શકયે. પરિણામ એ આવ્યું કે જે પુદુછે કે હું ચેતન છું, ભલે હું પુદ્ગલ સાથે ગલ યાને જડના ધર્મો હતા તેને હું મારા રમતમાં પડ્યો છું છતાં એ કંઈ મારો ધર્મ માની બેઠે, એમાં રાચે અને માર્યો તેથી નથી. પુદ્ગલ તે જડ છે. ચેતન ને જડના સંસારરૂપ અટવીમાં રબરના દડાની માફક
જ્યાં ધર્મો જ જુદા છે ત્યાં પરસ્પરની દોસ્તી આમથી તેમ અથવા તો ઊંચેથી નીચે જેમને શા કામની? એમાં જડને શું ગુમાવવાપણું ધક્કો વાગ્યો તેમ ઉછળ્યા કરે! છે? કેવલ ચેતન એવો જે હું–તેનું ઊઘાડું “સિદ્ધાંતમાં સ્પષ્ટ કથન છે કે જેને સ્વઅધઃપતન સમાયેલું છે. ચૈતન્ય ધર્મ શાશ્વત રૂપપ્રાપ્તિ થઈ તે જ ચેતન કહેવાય. લક્ષણ છે જ્યારે જડ તો વિનાશી છે. સડણ, પાણ સહિત હોય તે જ પ્રમાણ મનાય બીજા તે વિશ્વસન એના સ્વભાવે છે.
કહેવા માત્ર ચેતન જાણવા. અત્યારસુધીની જ્યાં લગી આઠ કર્મોના બંધનની જક- મારી કરણી સાચા ચેતનની નહિં પણ કહેવા ડામણ ઢીલી ન પડી હોય ત્યાં લગી એના માત્રના ચેતન જેવી છે.” દ્વારા થતી દરેક ક્રિયા મારા અર્થાત્ આત્માના શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીએ જેમ એ સર્વના નામે ચઢતી હોય. જાણે હું જ એ બધું નિષ્કર્ષ પછી આત્મસ્વરૂપને પિછાની લીધું, કરી રહ્યો હોઉં એવું માની બેઠે ઉં, છતાં તેમ એ પ્રભુના સ્તવન દ્વારા ગિરાજ પણ ઉપર જોયું તેમ મારા મૂળ સ્વભાવથી-મારા આત્માને સ્વસ્વરૂપની પિછાન કરવાની અર્થાત જ્ઞાન, દર્શન ને ચારિત્ર ગુણોથી એ વિપરીત લાંબા કાળથી રિસાયેલ એ સ્વરૂપને સાક્ષાછે; એટલે કે વસ્તુતઃ મારે એની સાથે રહેજ કાર કરવા અર્થે મનાવી લેવાની વાત કરે છે. પણ લેવાદેવા નથી. મોહ-મદિરાસત નિરંતર એની સાથે હેત રાખવાની, ગાઢ પ્રીતિથી માનવી માફક, ખરાને ખોટું ને ખોટાને એની સાથે ગાંઠ વાળવાની સલાહ આપે છે. ખરું માની લેવા તૈયાર થયેલ હું, ગિરાજ ટૂંકમાં સ્વરૂપમાં જ પ્રવર્તાવાની આજ્ઞા કરે કહે છે તેમ નિશ્ચય નજરે કઈ જુદે જ છું. છે. અન્ય પ્રકારના ચિંતન સાથે કાયમને માટે એને ધર્મ પણ અનેરે છે.”
છૂટા-છેડા કરવાની ચેતવણી આપે છે. આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્તિ એ મારું લક્ષ્યબિંદુ આનું નામ સાચું અધ્યાત્મ. આ સ્વરૂપને છે અને એ આત્મજ્ઞાન કે સ્વસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ જાણે તે જ અધ્યામિ અને એ જ યુનિ. સાચું એ કંઈ બહારથી શોધી આણવાની ચીજ જ્ઞાન ધરાવે તે શ્રમણ કે સાધુ કહેવાય. નથી. ટીમાં રહેલી કસ્તુરી ન જાણનાર “નાણેણ મુણિ હેઈ” એ આપ્તવચન હરણ એને સારુ જેમ ચારે દિશામાં ભ્રમણ છે. સ્વરૂપજ્ઞાનથી રહિત આત્મા એ નામના કરે અને પરિણામે થાકી જાય છે તેમ મારી આત્મા છે અને એ જ્ઞાનવિહુણા મહાત્માને અત્યાર સુધી એ જાતની જ દશા થઈ છે ! મારા માત્ર આઘા મુહપત્તિ ધારણ કરનાર મહાત્મા
For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનું : અભ્યાસી B. A.
: નવાસા B. A.
--—*=
=
કર્તવ્ય મી માં સા
(ગત વર્ષના પૃષ્ઠ ૩૪૩ થી શરૂ )
બ્રહ્મચારીને ધમ
ધન અને દાન ત્રણે આ આશ્રમમાં કરવા જોઈએ. ચોવીશ વર્ષ સુધી બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરીને પ્રતિગ્રહ, અધ્યાપન અને યજ્ઞ કરાવવા એ કેવળ ગુરુની પાસે રહેવું. સેવકની માફક ગુરુસેવા બ્રાહ્મણનું કર્તવ્ય છે. ઈશ્વરમાં બુદ્ધિ સ્થિર કરીને કરતાં કરતાં સમસ્ત શાસ્ત્રોનું અધ્યયન કરવું. અનાસક્તિ સહિત સંસારના જુદા જુદા કામે જિતેન્દ્રિય, સુશીલ, મિતાહારી, દક્ષ અને શ્રધ્ધા- કરતાં શાંતિ પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. ઘરની અંદર વાન બનવું. સ્ત્રીઓની સાથે કદી પણ વાતચિત વિચારવાન પુરુષે અતિથિની માફક રહેવું ન કરવી. તેલ, સાબુ વિગેરે ન લગાડવા. માળા જઈએ. એમ કરવાથી સંસાર બંધનને હેતુ નથી ન પહેરવી. અત્તર ન લગાડવું. પગરખાં ન પહેરવાં. રહે. મમતા જ બંધનને હેતુ છે. ઘરમાં રહીને પલંગ પર ન સૂવું. આ રીતે રહેતાં રહેતાં યથા- ન્યાયયુક્ત સંસારીકર્મોદ્વારા આત્માને ઉજજવળ શક્તિ અભ્યાસ કરીને ગુરુદક્ષિણા આપીને ગ્રહ. બનાવવો જોઈએ સ્થાશ્રમમાં પ્રવેશ કરવો.
યતિના ધર્મ ગૃહસ્થને ધર્મ
બધા ને મિત્રતૂલ્ય માનીને આખા વિશ્વને ગૃહસ્થાશ્રમમાં પ્રવેશ કરીને પિતાથી ઓછી
આભામાં અને આત્માને આખા વિશ્વમાં જે. ઉમરની સવર્ણ, સુલક્ષણ અને સારા વંશમાં તે
એ ન જીવવાની ઈચ્છા કરવી ન મરવાની. અસત્ય જન્મેલી કન્યાની સાથે લગ્ન કરવું, તપ, અધ્ય- શાસ્ત્રોને ગ્રહણ ન કરવા, વૈદક અથવા જ્યોતિષથી અર્થાત્ ઘણી ફિકરવાળા આત્મા છે. કેવળ આજીવિકા ન ચલાવવી. કેઈ શાસ્ત્રિય વિષય વેશમાત્રથી સાધુ છે, માત્ર દ્રવ્ય લિંગી છે. ઉપર ચર્ચા ચાલતી હોય તે કઈ પક્ષમાં ન સ્વરૂપ જ્ઞાનમાં ભાવલિંગીપણું જરૂરી છે જે ભળવું, વ્યાખ્યાન કરીને આજીવિકા ન ત્યાં શોધ્યું પણ જડતું નથી.
ચલાવવી, એવી રીતે ચૂપચાપ જીવન એકાંઆત્માની બહાર સ્વરૂપ જ્ઞાન સંભવતું જ તમાં વિતાડવું કે જેની કોઈને જાણ ન નથી. એની બે જ અંદર કરવાની છે અને એ થાય. સોનું વિગેરે ધાતુ પાસે ન રાખવી. જે કરી રહ્યા છે તે આનંદઘનના સાથી છે. પ્રતિષ્ઠા, સ્ત્રી, ધન, શિષ્ય અને પિતાનું ઘર એ
એ વાત હરગીજ ભૂલશો નહીં કે પાંચ સંન્યાસી–ત્યાગવૃત્તિવાળાના શત્રુ છે. તેને આતમજ્ઞાની શ્રમણ કહાવે,
ત્યાગ કરવો. બીજા તે દ્રવ્ય લિંગી રે; જે કામિની-કાંચનને ત્યાગ નથી કરી શકતો વસ્તુગતે જે વસ્તુ પ્રકાશે, તેને માટે સંન્યાસ-ગ્રહણ અશકય છે. સંન્યાસીએ
આનંદઘન મતિ સંગી રે. સ્ત્રી ને ધનને ત્યાગ કરીને કેવળ ભિક્ષા દ્વારા
For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કર્તવ્ય મીમાંસા.
[
પ ]
જીવનનિવાહ કર જોઈએ. વૈરાગ્ય તથા જ્ઞાન પણ તે તેને નિત્ય અને સત્ય સમજીને તેની એ જ સન્યાસીનું ભૂષણ છે.
આશા કરે છે અને તેની પાછળ દેડી રહે છે; वैरागस्प फ बोधो बोधस्योपरतिः फलम् । ॐन्तु
ના કિન્તુ ભેગોથી કેઈને તૃપ્તિ થતી નથી. વાસનાને स्वानुभवात्परा शान्तिरेषा योपरतेः फलम् ॥
લઈને સ્કૂલ અને સૂક્ષ્મ દેહ ધારણ કરીને મનુ
ધ્ય એ દેહમાં શુભાશુભ પ્રારબ્ધ અનુસાર ફળત્યાગ અને જ્ઞાનયુક્ત યોગી જ જ્ઞાનનું ભંગ કરે છે અને ભેગમાં તેની વાસના દઢ મુખ્ય ફળ મોક્ષ પ્રાપ્ત કરી શકે છે. ચિત્તમાં થતા તેને વારંવાર કર્મ તરફ પ્રવૃત્ત કરે છે. સંસારજયાં સુધી ઉપરતિ નથી થતી, જ્યાં સુધી વિષ- થી વિરક્ત હોવાની ઈચ્છા તેને કદી પણ થતી જેમાં નિઃસ્પૃહતા નથી થતી ત્યાં સુધી બ્રહ્માનંદ નથી એટલા માટે તે અનિષ્ટ વસ્તુને પણ ઈષ્ટ ની પ્રાપ્તિ થઈ શક્તી નથી. બ્રહ્માનંદમાં પ્રધાન માની લે છે અને વારંવાર એક દુઃખથી બીજા વિન છે આસક્તિ તથા કામના. તેથી એને ત્યાગ દુઃખમાં પ્રવેશ કરે છે. પરમાર્થતત્ત્વરૂપ મેક્ષથાય તે જ યોગ ગ્રહણ કરે જોઈએ. સંખ્યા માં તેની પ્રવૃત્તિ થતી નથી એનું કારણ સ્વરૂપ સમાં મુખ્યત્વે કરીને બ્રાહ્મણને અધિકાર છે. જ્ઞાનનો અભાવ છે. બંધમાક્ષને વિચાર ન થવાથી શમ, દમ, તપ, સતિષ અને સ્વાધ્યાયથી
સ્વરૂપ જ્ઞાન થતું નથી. અજ્ઞાનની પ્રબળતાથી સંપન્ન પુરુષ નીચ કૂળમાં ઉત્પન્ન થયા હોય તે બંધ મોક્ષનો વિચાર નથી થતું. ભક્તિ, જ્ઞાન પણ તે ગુણેથી રહિત પુરુષને જન્મ બ્રાહ્મણ અને વૈરાગ્ય ન થવાથી અજ્ઞાન ટળતું નથી. અને કળામાં થયો હોય તે તેનાથી એ નીચ કૂળમાં અંતઃકરણ અતિ મલિન હોવાથી ભક્તિ, જ્ઞાન કે ઉત્પન્ન થયેલે પુરુષ શ્રેષ્ઠ છે. ત્યાગ કરવાને
વૈરાગ્ય થતા નથી.” એ ઉપરથી શિષ્ય પૂછ્યુંઅધિકાર તે સર્વને છે. ભેગની અપેક્ષાએ
તે પછી સંસારથી તરવાને શો ઉપાય છે? ત્યાગની શક્તિ વધારે છે, એમ સૌ વિચારવાન
ગુરુએ કહ્યું: “અનેક જન્મના પુન્ય જ્યારે સંચિત પુરુષો માને છે.
થાય છે ત્યારે સત્સંગ પ્રાપ્ત થાય. સત્સંગમોક્ષનું સાધન
દ્વારા શું કરવું જોઈએ એ વાતનું જ્ઞાન થાય એક શિષ્ય ગુરુને પૂછયું—“હે ભગવન! છે, અને એ જ્ઞાનથી મનુષ્ય ખરાબ આચરણો અનાદિ સંસારનું શું કારણ છે? એમાંથી કેવી છેડીને સદાચારમાં પ્રવૃત્ત બને છે. સદાચારનું રીતે નિવૃત્તિ થઈ શકે? મોક્ષમાર્ગનું સ્વરૂપ પાલન કરવાથી પાપને ક્ષય થાય છે, પાપનો શું છે? મોક્ષનું સાધન શું છે? સાયુજ્ય ભક્તિ ક્ષય થવાથી અંતઃકરણ નિર્મળ થાય છે, ત્યારે કેને કહે છે?” ગુરુએ એ પ્રશ્નોને જવાબ આપે. નિર્મળ અંતઃકરણમાં સદ્દગુરુની કૃપા પ્રાપ્ત કરઅનેક જન્મોના ખરાબ સંચિત કર્મફળથી વાની ઈચ્છા થાય છે અને સદ્દગુરુની કૃપા બધા જીવના મનમાં ખરાબ વાસનાઓ ભરેલી રહે છેબંધનથી છુટા થવાનું કારણ છે. સદગુરુની એ કારણને લઈને આત્મબોધ થતો નથી અને કૃપાથી કલ્યાણમાર્ગના બધા વિને નષ્ટ થઈ દેહાત્મબુદ્ધિ દ્રઢ બની રહે છે. વાસનાને લઈને જાય છે, બધી જાતની અનુકૂળતા પ્રાપ્ત થાય છે, જીવ પિતાની જાતને સંસારી અને દુઃખી સમજે સદ્દગુરુની કૃપાથી ભગવત્ કથામાં રુચિ થાય છે. છે. મિથ્થા સંસારના લેગ સ્વપ્ન જેવા છે, તે ભગવત્ કથા દ્વારા હૃદયની ખરાબ વાસનાઓ
For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૨૬ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
અને બધા પ્રકારની કામનાઓ નષ્ટ થાય છે. કરવામાં આવી છે. પરમાર્થતત્ત્વ જાણનાર સદ્કામનાઓ નષ્ટ થતાં હૃદયમાં પરમાત્માને આવિ- ગુરુ વિચારપૂર્વક શિષ્યના અધિકાર પ્રમાણે તેને ભવ થાય છે અને દઢ ભક્તિ પેદા થાય છે. પછી શાસ્ત્રોક્ત સાધનમાં જેડે છે તેથી સદ્દગુરુના વૈરાગ્ય ને તત્વજ્ઞાન દ્વારા મનુષ્ય મેક્ષગામી થઈ આદેશ અનુસાર જ પિતાના જીવનનું કર્તવ્ય સ્થિર જાય છે. એ અવસ્થામાં સઘળાં શુભાશુભ કર્મોને કરવું નિરાપદ છે. પિતાની બુદ્ધિથી કર્તવ્ય નિર્ણય વાસના સહિત નાશ થઈ જાય છે ત્યારે ભગવા- કરનાર બીનઅનુભવી સાધક ઘણે ભાગે ઠગાય નમાં સાચો પ્રેમ થાય છે આખું જગત છે. ગુરુએ પણ અમુક વખત સુધી શિષ્યની તેને માટે ભગવાનમય થઈ જાય છે અને તે પરીક્ષા કરીને, તેની પ્રકૃતિ સમજીને તેને ઇશ્વરને સાક્ષાત્કાર કરીને કૃતાર્થ થાય છે, એ કર્તવ્યને ઉપદેશ કરે જોઈએ. અનધિકારીભક્તિમાર્ગની પરાકાષ્ઠા છે. ત્યાગમાર્ગ ગ્રહણ ને ઉપદેશ કરવાથી સારા પરિણામને બદલે કર્યા પછી તેના નિયમેનું સારી રીતે ખરાબ પરિણામ આવે છે. પિતાના અધિપાલન કરવાથી મેક્ષની પ્રાપ્તિ થાય છે. એ પ્રાપ્ત કારને પિતે નિર્ણય કરે એ બહુ કઠિન છે, કરવા માટે સાધકમાં ઈચ્છા ન રહેવી જોઈએ. પરંતુ અવિદ્યાને કઈ એવે પ્રભાવ છે કે ઘણે કોઈ પણ લેક પ્રાપ્તિની આકાંક્ષાના કરતાં ભાગે સઘળાં લેકે સઘળા વિષયમાં પિતાની બ્રહ્મસ્વરૂપ થવાનો યત્ન કરવો જોઈએ. જાતને બુદ્ધિમાન માને છે. એ બુદ્ધિનું અભિમાન પરંતુ પિતાના અધિકાર પ્રમાણે મનુષ્ય જેટલું તજી દઈને સત્સંગ અને સદ્દગુરુનું શરણુ લેવાથી કરી શકતું હોય તેટલું જ કરવું તેને માટે જ મનુષ્યનું શંકા રહિત કર્તવ્ય સ્થિર થાય છે કર્તવ્ય છે. જેવી રીતે એક જન ન ચાલી શકે અને કર્તવ્યના પાલનથી જ જીવનની સફળતા એવા મનુષ્ય માટે એક ગાઉ ચાલવાની વ્યવસ્થા થાય છે. સંત અથવા સદ્દગુરુની પ્રાપ્તિ માટે ઈશ્વ કરવામાં આવે છે તેવી રીતે શાસ્ત્રોમાં ભિન્નભિન્ન રની પ્રાર્થના કરવી જોઈએ અને તમારી પ્રાર્થના અધિકારીઓ માટે ભિન્નભિન્ન સાધનની વ્યવસ્થા સાચી હશે તો તે તમારી આશાઓ પરિપૂર્ણ થશે.
મનશુદ્ધિનું મહત્ત્વ.
મનઃશુદ્ધિ હોય તે ન હોય તેવા ગુણે પણ આવી રહે છે; જ્યારે મનઃશુદ્ધિ ન હોય તે જે ગુણે હોય તે પણ ચાલ્યા જાય છે. માટે બુદ્ધિમાન પુરુષોએ મનઃશુદ્ધિ જ પ્રાપ્ત કરવી.
મનઃશુદ્ધિ વિના જેઓ મુક્તિ માટે તપ આચરે છે તેઓ નાવ વિના હાથવડે જ મહાસાગર તરવાની ઈચ્છા કરે છે.
પરંતુ મનઃશુદ્ધિ કરવા માટે તો રાગદેવને જય કરવો જોઇએ. જેથી આભા પિતાની કલુષિતતા તજીને પિતાના શુદ્ધ સ્વરૂપે અવસ્થિત થાય.
–ગશાસ્ત્ર
For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
:
-
1TS
4
I
/
પ્રિહિનીપ્રકાર
એક સ્વચ્છેદ કથા.
છે. એમ છતાં પિતાને જ આ લખાણ પરત્વે મહારાષ્ટ્રમાં કિર્લોસ્કરવાડી સતારા તરફથી ઊંડે ઊંડે વહેમ કે શંકાનું કારણ હોય તેમ આ પ્રગટ થતાં “કિર્લોસ્કર” માસિકના જુલાઈ ૧૯૪૦ વિકૃત કલ્પનાચિત્રને ઐતિહાસિક મહોર મારવાના અંકમાં “ઉંચે દેવળ” નામની એક નાની માટે લેખકે મથાળે જ જણાવ્યું છે કેનવલિકા પ્રગટ કરવામાં આવી છે.
“આ કલ્પિતકથા નથી, વિચારશીલ સત્ય આ નવલિકાના લેખક શ્રી દ. પ. ખાબે- ઘટના છે” ને આશય ગમે તે હોય, પરંતુ જે શૈલીએ આ જ નવલિકા સામે રજુ કરવામાં આવેલ નવલિકાને અક્ષરદેહ ઘડવામાં આવે છે એ ચિત્ર શબ્દચિત્ર કરતાં સ્વછંદતામાં વધારે જોતાં ગુજરાતની સંસ્કારમૂત્તિ શ્રીમદ્ હેમ- આગળ વધે છે. ચંદ્રાચાર્ય પરત્વે તિરસ્કારનું વાતાવરણ ઊભું ગુજરાતની તેજમૂર્તિ હેમચંદ્રાચાર્ય જેવા કરવાને લેખકે પ્રયાસ કર્યો હોય તેમ વાચ- મહાત્માને એક ભીલના આકારમાં હાથમાં એઘાને કના હૃદયમાં પહેલી જ દષ્ટિએ છાપ પડ્યા બદલે ઝાડુ આપી એવા વિકૃત રૂપે રજુ કરવામાં વિના રહેતી નથી.
આવ્યા છે કે જેનારના દિલમાં ચિત્રકાર તરફ "અહિંસા" ના પવિત્ર સિદ્ધાન્તને નિષ્ફર તિરસ્કાર કે તેની અજ્ઞાનતા માટે દયાની લાગણી સ્વરૂપ આપવાની લેખકની મનેભાવના પણ સ્પષ્ટ ઉભરાયા વિના ન રહે. તરી આવે છે,
લેખના ઉત્તર ભાગમાં લેખક જ્યારે પિતે નવલિકાને પ્રસંગ મહારાજા કુમારપાળના રજૂ કરેલ શબ્દચિત્રને એતિહાસિક ઘટના યુગમાં પાટણમાં બાંધવામાં આવેલ યુકા-વિહાર આપવા અને તેના પુરાવામાં ગેઝેટીયર ઉલ્લેખ લેવામાં આવ્યો છે અને હિંસા જ્યારે રાજકાર- આપવાને શ્રમ સેવે છે ત્યારે આ કથા વાંચનાર
નું એક અંગ બને છે ત્યારે નજીવી હિંસાને કેઈ પણ સામાન્ય ઈતિહાસને જાણકાર લેખકની હાને સામાન્ય હિંસક ગુન્હેગારને પ્રાણ લેવાના અજ્ઞાનતા માટે જરૂર દિલગીરી વ્યક્ત કર્યા વિના કે તેનું સર્વસ્વ લુંટી લેવાના નિર્દય પ્રયોગો કર રહી શકે તેમ નથી. વામાં આવે છે તે કેટલી નિષ્ઠુર હદે પહોંચ્યા બે-પાંચ છૂટાછવાયા અકડા લઇ, કે બેહતા તેવું કાલ્પનિક બેહૂદુ સ્વરૂપ ખડું કરવા પાંચ પુરાણા પ્રસંગો વાંચી એતિહાસિક ચિત્ર લેખકે ખૂબ પ્રયાસ કર્યો છે.
દેરવાની દંડધામ કરનાર અધૂરા લેખકની પ્રબંધ-ચિન્તામણિમાં ચુકા-વિહારને પ્રસંગ હમેશાં આવી જ સ્થિતિ હોય છે. તેમને આશય આવે છે એ બરાબર છે, પરંતુ તે પ્રસંગના ભલે આવી નવલકથાઓ રચવામાં કેઇનું દિલ આત્માને ઓળખી આ ચિત્ર આલેખવામાં આવવાને ન હોય એમ છતાં અધૂરા જ્ઞાન . આવેલ નથી. બલ્ક તેની સામી દિશાએ જ આ અંગે કોઈ એક જ તરફી કલ્પનાચિત્ર દેરવા જતા ચિત્ર દોરવામાં આવ્યું છે. દુકામાં સારીએ કથા એક એતિહાસિક ભવ્ય વ્યક્તિને કેટલે અન્યાય લેખકની કલ્પનાશક્તિનું દેવાળું જ પુરવાર કરે મળી જાય છે તેને તેણે વિચાર કરે જોઈએ.
For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ ૧૮ ]
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ સ મા ચા ૨.
વિજયલલિતસૂરિજી તથા વયોવૃદ્ધ તપસ્વિછ છો વિવેક
વિજયજી મહારાજશ્રીની આજ્ઞાથી કબા ગામે દીક્ષા તપશ્ચર્યાની ધૂમ.
આપવામાં આવી હતી. આ પ્રસંગે સાધમી વાત્સલ્ય ગુજરાંવાલા(પંજાબ)માં પૂજ્ય આચાર્ય કરવામાં આવ્યું હતું અને પૂજા ભણાવવામાં મહારાજ શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ આવી હતી. દીક્ષિતનું નામ શ્રી રામવિજ્યજી રાખી પધાર્યા ત્યારથી જ તપશ્ચર્યાની શરૂઆત થઈ ચૂકી શ્રીમાન મિત્રવિજયજીના શિષ્ય તરીકે જાહેર કરછે. હાલમાં પંચરંગીની તપશ્ચય સમારોહથી થઈ. વામાં આવ્યા હતા. છઠ-અટ્ટમ ઘણા થયા, ઉપવાસ લગભગ ૬૦૦- ફોધીનિવાસી શ્રીયુત તેજમલજી લાલચંદજી 9૦૦ થયા. આ નિમિત્તે પૂજ-પ્રભાવના વિગેરે લુક્કડે ચાલીસ વર્ષની વયે દીક્ષા લેવાથી લુણસાકાર્યો થયા. આ ઉપરાંત અઠ્ઠાઈઓ નવ-દશે અને વાડાના દેરાસરે અઢાઈ મહેસવ ગોઠવવામાં આવ્યો છુટક ચાર-પાંચ ઉપવાસો ઘણી સંખ્યામાં થયા અને હતે. અશાડ સુદિ ૯ ના રોજ દીક્ષા મુક્ત હોવાથી થઈ રહ્યા છે.
અપૂર્વ ઠાઠમાઠથી વરઘોડો કાઢવામાં આવ્યો હતો. આ તરફ વરસાદ ન હોવાથી ગરમી સપ્ત પડી બાદ હઠીભાઈની વાડીએ આચાર્ય મહારાજ શ્રી રહી હતી. પંચરંગીની તપશ્ચર્યાની શરૂઆતમાં વિજયલલિતસૂરિજી તથા વયોવૃદ્ધ તપસ્વિછ શ્રી આચાર્યશ્રીએ પાંચ-પાંચના ઉપવાસના પચ્ચક્ખાણ વિકવિજજી મહારાજશ્રીના વરદ્ હસ્તે બે હજારની આપતાં સ્વાભાવિક ફરમાવ્યું કે તમારી તપશ્ચર્યા માનવમેદની વચ્ચે દીક્ષા આપવામાં આવી હતી જેને ચાહી રહી છે તે પણ આવી જાય. બન્યું પણ અને રૂપવિજયજી નામ આપી મુનિશ્રી વિકાસવિતેમજ. તપશ્ચર્યાના બીજે દિવસે વરસાદ આવ્યો અને જયને શિષ્ય તરીકે જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. સૌને મન શાંત કર્યા અને એથે અને પાંચમે દિવસે આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજીના તેમજ પારણાના દિવસે પણ ઘણું જ સારા પ્રમાણમાં શિષ્ય અને મહેન્દ્ર જન પંચાંગના કર્તા જ્યોતિર્વિ વરસાદ વરસ્ય. માને તપસ્વીઓનું સ્વાગત જ કરવા મુનિશ્રી વિકાસ વિજયજીએ શ્રી ભગવતીજીના યોગોને આવ્યો હોય ?
વહનની શરૂઆત આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયલલિત
સુરિજી પાસે અશાડ વદિ ૧૦ ના રોજ કરી છે. દીક્ષા મહોત્સવ.
સાભાર-સ્વિકાર - જેઠ વદિ ૭ ના રોજ નેસડાનિવાસી ભાઈ શ્રી યશોવિજયજી જેન ગુરફૂલ પાલીતાણાનો સં. કાતિલાલને વીસ વર્ષની વયે પૂજ્યપાદુ આ. શ્રી. ૧૯૯૫ની સાલનો બાવીસમે રિપોર્ટ મળ્યો છે.
અને એટલી જ જવાબદારી તેના પ્રકાશક કે આ કથા રજૂ થવાથી માત્ર જૈન સમાજનું ચિત્રકારે વિચારવી જોઈએ. :
અપમાન થતું નથી, ગુજરાતના એક અપૂર્વ જો કેઈ જાતના આક્ષેપ કરવાના આશયથી તિર્ધરનું અપમાન થતું નથી પરંતુ જૈનનહિ પણ અજ્ઞાનભાવે આ ચિત્ર દેરાઈ ગયું સમાજના આત્મધાર માટે પૂરવાર થઈ ચૂકેલ હોય તે પ્રકાશક, લેખક કે ચિત્રકારની અહિંસાના પરમ સિદ્ધાન્તનું આમાં ખૂલ્લે ખૂલું પહેલી તકે ફરજ છે કે આવા વિવેકવિહોણુ અપમાન છે. આ અયોગ્ય પગલા માટે જેને આલેખન માટે તેઓ દિલગીરી વ્યક્ત કરે ઉપરાંત અહિંસાની પૂનિત સંસ્કૃતિમાં માનનાર અને ભવિષ્યમાં અઘરા શાને કથાઓ ચીત- સૌ કઈ સંસ્કારપ્રેમી જગતે તેને વિરોધ રેવા માટે દોડવાનું આટલેથી જ બંધ રાખે. નેંધાવ ઘટે.
For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર, સં. ૧૯૫ ના કારતક સુદ ૧ થી આસો વદિ ૦)) સુધીને ૪૩ મે
લ્સક રિપોર્ટ
છે
આ સભાને સ્થાપન થયાં ૪૪ વર્ષ થયાં છે. આપની સમક્ષ આ ૪૩ માં વર્ષને રિપોર્ટ, આવકજાવક, હિસાબ સાથે રજૂ કરતાં અને હર્ષા થાય છે. અત્યાર સુધીમાં ગુરુકૃપાથી અનેક વિનોમાંથી પસાર થઇ, આજે તે લૌકિકમાં કહેવામાં આવે છે તેમ ૪૪ માં વર્ષમાં પ્રવેશ કરે છે તે તેની પ્રૌઢ વય કહી શકાય. આ સભાને જન્મ થવાનો મૂળ હેતુ પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી વિજયાનંદસુરીશ્વરજી (આત્મારામજી) મહારાજના સ્મરણ નિમિત્તે હોવા છતાં ગુરુભક્તિ ખાસ છે. આ તો મૂળ સ્થાપનાનો હેતુ જણાવ્યો, પરંતુ સ્થાપન થયા પછી સભાએ જે ઉદ્દેશ નકકી કરેલ અને ત્યાર બાદ જરૂરીયાત પ્રમાણે તેમાં સુધારો વધારો કરતાં આ સભા જે પ્રગતિશીલ થઈ છે તેમાં આપ સર્વનો ફાળો છે; તેમજ સ્વર્ગવાસી પૂજ્યપાદું ગુરુરાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજના પરિવારમંડળની કૃપા, સહાનુભૂતિ અને કિંમતિ સલાહ પણ છે. તેથી જ સભાના ચાલતાં કેટલાક ખાસ કાર્યોથી તે આપણું સમાજમાં સારી પ્રતિષ્ઠા પામેલ છે.
સભાના ઉદેશ પ્રમાણે કાર્ય કરવાની પદ્ધતિ, વ્યવસ્થા, કરકસરવાળો વહીવટ, જનસમાજને ન્હોળા પ્રમાણમાં વાંચનનો લાભ આપનારી કી લાઈબ્રેરી, અપૂર્વ પ્રાચીન, અર્વાચીન સાહિત્યનું સુંદર પ્રકાશન અને તેને સ્થિતિ અને સંયોગના પ્રમાણમાં ઓંળે પ્રચાર કરવાની વધતી જતી યોજના, “આત્માનંદ પ્રકાશમાં આવતા લોકભોગ્ય લેખ, કેળવણીને ઉત્તેજન, ગુરુ અને જ્ઞાનભક્તિ વગેરે કાર્યોથી દિવસોદિવસ સભાસદોમાં થતો વધારે આ વગેરે કાર્યોથી ગુરુભક્તિ, જ્ઞાને હાર અને સમાજસેવા વગેરેમાં દિવસાનદિવસ થતી જતી અભિવૃદિથી આપણને સૌને અંતઃકરણપૂર્વક આનંદ થાય તે સ્વાભાવિક છે.
આ તેંતાલીશ વર્ષમાં સભા કેટલી પ્રગતિશીલ બની, કેટલી ગુરુભક્તિ, સાહિત્ય અને સમાજસેવા કરી તેનું માપ તો જૈન સમાજ જ કાઢી શકે, છતાં સભાના નિસ્વાથી કાર્યવાહકોએ આટલા વર્ષો સુધી સભાની પ્રમાણિક નિકાએ સેવા કરી, તેને ઉન્નત બનાવી અને બીજા સભાસદ બંધુ
For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એએ પ્રેમપૂર્વક સહકાર આપ્યો, તેથી તેનું ઉજજવળ ભાવિ વર્તમાન સ્થિતિવડે જણાય તેથી આ સભાના સર્વ માનવંતા સભાસદોને આનંદ, ગૌરવ અને અભિમાન લેવા જેવું બને તે રવાભાવિક છે.
સભાએ આજ સુધી પોતાની સ્થિતિ અને સંગાનુસાર ગમે તેટલી પ્રગતિ કરી હોય છતાં, ભવિષ્યને માટે જૈન સમાજની ઉન્નતિ માટે, તેમનામાં જ્ઞાનવૃદ્ધિ કેમ વિશેષ થાય તેને માટે, સસ્તુ વાંચન કે ફી વાંચન મળી શકે અને તેમાં રસ ઉત્પન્ન થાય તેવી જ્ઞાનની પરબો જરૂરીયાત સ્થળે મંડાવવાની આવી સંસ્થાઓની વિશેષ અને ખાસ ફરજ હોય છે. આ સભા પોતાની સ્થિતિ-સંયોગ વધારે અનુકૂળ થતાં સમયને અનુસરી અવશ્ય તેમ કરવાની અભિલાષા રાખે છે.
કાળ પરિવર્તન એટલું બધું થયું છે અને તેની અસર આપણા સમાજ ઉપર પણ વ્યવહારિક અને ધાર્મિક બાબતમાં ઘણી પહોંચી છે, તેની વધારે અસર ન થાય તે પહેલાં જૈન સમાજે બંને બાબતમાં ધર્મદષ્ટિ સન્મુખ રાખી, સમયને ઓળખી, સુધારો વધારો કરવાની જરૂર છે. વર્તમાનમાં જૈન સમાજે બંને પ્રકારની કેળવણી અને કામની બેકારીના પ્રશ્નો હાથ ધરવાના છે અને હુન્નર ઉદ્યોગની જરૂરીયાત પણ વિશેષ પ્રકારે આપણા સમાજ માટે ઊભી થવા પામી છે. હાલ તે તેના માટેજ શ્રીમંત બંધુઓએ દ્રવ્યને ઉપયોગ કરવાને છે કે જેથી શ્રાવક-શ્રાવિકા ક્ષેત્ર ઉન્નત થાય.
ઉપર જણાવ્યું તેમ સાહિત્યપ્રચાર, ઉદારતાપૂર્વક જ્ઞાનદાન અને ધાર્મિક, વ્યવહારિક બંને પ્રકારની કેળવણીની અભિવૃદ્ધિને ઉત્તેજન એ મુખ્ય કાર્યો અને કર્તવ્ય આવી સંસ્થાઓના ઉદેશમાં મુખ્ય હોવા જોઈએ. આ સભાની સ્થાપનાને મૂળ ઉદ્દેશ બીજા કાર્યો સાથે અમુક રીતે તેવો હેવાથી આ ૪૩ વર્ષમાં તેની વધતી જતી ઉન્નત સ્થિતિ માટે શું શું કાર્યો કર્યા છે, તે દર વર્ષે રિપેટમાં જણાવવામાં આવે છે. આ વર્ષે પણ તેના ઉદ્દેશ સાચવી કાર્ય કરતાં આ સભા કેટલી વધારે સેવા કરી શકી છે અને તેની કેટલી વિશેષ પ્રગતિ થઈ છે તે હકીકત સંક્ષિપ્તમાં આપની પાસે નીચે પ્રમાણે રજૂ કરવા રજા લઈએ છીએ.
ઉદેશ અને હેતુ–આ સભાનું સ્થાપન સં. ૧૯૫૨ ના બીજા જેઠ સુદ રના રોજ સ્વર્ગવાસી ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજના સ્મરણાર્થે–ગુરુભક્તિ નિમિત્તે કરવામાં આવ્યું છે.
ઉદ્દેશ–જૈન બંધુઓ ધર્મ સંબંધી ઉચ્ચ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તેવા ઉપાયો યોજવા, ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણીની વૃદ્ધિ માટે યથાશક્તિ પ્રયાસ કરવા, નધર્મના અત્યુપયોગી ગ્રંથ, આગમ, મૂળ, ટીકા, અવચૂરિ તેમજ ભાષાંતરના પ્રકટ કરી ભેટ, ઓછા મૂલ્ય કે મુદ્દલ કિંમતે આપી જ્ઞાનને બહોળો ફેલાવો (સાહિત્યનો પ્રચાર) કરી જૈન સાહિત્યની અભિવૃદ્ધિ તથા સેવા કરવા, જૈન વિવિધ સાહિત્યનું એક * જ્ઞાનમંદિર કરવા અને તેનાથી દરેકને સર્વ રીતે લાભ આપવા, કી (મફત) વાંચનાલય-લાઈબ્રેરીથી જનસમાજને વાંચન પૂરાં પાડવા અને અન્ય જૈન લાઇબ્રેરીને યથાશક્તિ સહાય
*ઘણું વર્ષોથી જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના કરવા માટે આ સભાના ઉદેશમાં જણાવવામાં આવે છે, પરંતુ સં. ૧૯૯૦ ની સાલના ચિત્ર મહિનામાં સભાના મકાનને લગતું એક મકાન સભાએ વેચાણ લીધું છે, હવે તેને જ્ઞાનમંદિરને એગ્ય બનાવવા રૂ. ૫૦૦૦) ની જરૂરીયાત છે. સભાની એવી ઈચ્છા કે તેટલી રકમ આપનાર ઉદાર જૈનબંધુનું નામ તે સાથે જોડવું. વળી સભા પાસે હસ્તલિખિત પ્રતે ૧૫૨૨) તે સભામાં છે. છાપેલા આગમે, પ્રતે, બુક વગેરેને સંગ્રહ તે સભામાં પુરતો છે. સ્થાન-અનુષ્ઠાન તૈયાર છે પરંતુ તે મકાનને જ્ઞાનમંદિરને ગ્ય બનાવવા પુણ્યવાન જનબંધુઓ પાસે આર્થિક સહાય માટે નમ્ર માંગણી છે.
For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
કરવા વગેરે અને એવા બીજા જૈન શાસનની સેવાના દરેક કાર્યોમાં યથાશકિત ફાળો આપી સ્વપરજ્ઞાનવૃદ્ધિ કરવા વિગેરેથી આત્મોન્નતિ કરવાને છે.
બંધારણ–પેન સાહેબ, પહેલા વર્ગને લાઈફ મેમ્બરો, બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર અને વાર્ષિક મેમ્બર એમ ચાર પ્રકારનું છે. અને સભાસદ બંધુઓના હકકો, ફરજ અને સભાસદ બંધુઓને સભા તરફથી આર્થિક, વ્યવહારિક, અને પ્રગટ થતાં અનેક ગ્રંથો ભેટ મળવાથી થતો ધાર્મિક લાભ આ રિપોર્ટમાં સંક્ષિપ્તમાં આપવામાં આવેલ છે અને તેને લગતા ધારાધારણ તેમ જ લાઈબ્રેરીના ધારાધોરણ જેમાં ઘણો જ સુધારે વધારે સભાએ કરેલ છે, તે છપાય છે, જે થોડા વખતમાં પ્રસિદ્ધ થશે.
ખેદકારક નેંધ.
સભાને પડેલી ભારે બોટ. આ સભા ઉપર સંપૂર્ણ ધમરનેહ ધરાવનાર, સ્થળે સ્થળે જૈન જ્ઞાનભંડારનું સંશોધનકાર્ય કરનાર અને આ સભા તરફથી પ્રગટ થતાં પ્રાચીન અપૂર્વ જૈન આગમ વગેરેના અનેક ગ્રંથોનું જે મહાત્માએ પિતાના સાક્ષરવર્ય વિદ્વાન શિષ્ય શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ સાથે અત્યંત પરિશ્રમ લઈ ઉચ્ચકોટીનું સંશોધન કાર્ય જીવનની છેલ્લી ઘડી સુધી કર્યું છે, કે જેને લઈને આ સભાની ઉન્નતિ વિશેષ થતી ગઈ છે, એવા સાક્ષરવર્ય મુનિરાજ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ કે જેઓ ૫૦ વર્ષના દીક્ષિત, નિરતિચાર ચારિત્ર પાળનાર, શાંતમૂર્તિ, ગુરુભક્તિમાં નિમગ્ન સં. ૧૯૯૬ના કારતક વદ ૬ ને શનિવારના રોજ સ્વર્ગવાસી થતાં આ સભાને ન પુરાય તેવી ખોટ પડી છે. આ સભા તેમની ઋણી છે તેમ જ આવા એક સાહિત્યકાર ઉત્તમ મુનિશ્રીના વિરહથી જૈન સમાજને પણ ભારે ખેટ પડી છે. ભાવિભાવ બળવાન છે તેમાં મનુષ્ય નિરુપાય છે. આવા ઉપકારી મુનિરાજ માટે આ રિપોર્ટમાં ખાસ ખેદદાયક નોંધ લેવામાં આવે છે.
જનરલ કમિટી. ગત વર્ષમાં આ ખરે ૫ પેટન સાહેબો, ૧૦૫ પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૨૨૧ બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરે, ૯ ત્રીજા વર્ગને લાઈફ મેમ્બર, ૩૫ વાર્ષિક મેમ્બરો, ૫ બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરો મળી કુલ ૩૮૦ સભાસદો હતા. તેમાં સ્વર્ગવાસ પામેલા ને કમી થયેલા બાદ કરતાં અને નવા થયા તે ઉમેરતાં ૯ પેટ્રન સાહેબો, ૧૦ પહેલા વર્ગને લાઈફ મેમ્બર, ૨૧૮ બીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૯ ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરો, ૩૮ વાર્ષિક મેમ્બરે, ૫ બીજા વર્ગના વાર્ષિક મેમ્બરે મળી કુલ ૩૮૩ મેમ્બરે છે. તેમાં ૨૫૩ બહારગામના અને ૧૩૦ ભાવનગરના છે. અમુક ગામના સંઘ, સંસ્થાઓ અને જેન ડ્રેને પણ છે.
પેદન સાહેબના મુબારક નામે. ૧ બાબુસાહેબ બહાદુરસિંહજી સીંઘી. ૬ શેઠ રતિલાલ વાડીલાલ. ૨ શેઠ ચંદુલાલ સારાભાઈ મોદી બી. એ. ૭ શેઠ માણેકલાલ ચુનીલાલ જે. પી. ૩ રાવ સાહેબ શેઠ કાંતિલાલ ઈશ્વરલાલ જે. પી. ૮ શાહ નાનાલાલ હરિચંદ, ૪ શેઠ માણેકચંદ જેચંદભાઈ.
૯ શેઠ કાંતિલાલ બકોરદાસ. ૫ શેઠ નાગરદાસ પુરુષોત્તમદાસ.
For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મેનેજીંગ કમિટી
પ્રમુખ શેઠ શ્રી ગુલાબચંદ આણંદજી.
ઉપપ્રમુખ. ૧ સંધવી નાનચંદ કુંવરજી.
૨ શાહ દામોદરદાસ દયાળજી.
શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ.
સેકેટરીઓ. ૧. ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ.
૨ શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ. ૩. શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.
સભાસદે. ૧. શેઠ દેવચંદ દામજી કુંડલીકર ૬. શાહ દીપચંદ જીવણભાઈ બી. એ. બી.એસ.સી. ૨. શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈ ૭. શાહ દેવચંદ દુર્લભજી ૩. શાહ ચમનલાલ ઝવેરભાઈ ૮. સંઘવી અમરચંદ ધનજીભાઈ ૪. શાહ નગીનદાસ ઉત્તમચંદ ૯. શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ (ઓ. લાઈબ્રેરીયન) ૫. વકીલ કચરલાલ નાનજીભાઈ બી. એ. એલએલ.બી.
કાર્યો. ૧. કી લાઈબ્રેરી અને રીડીંગ રૂમ:– જૈન-જૈનેતર ને કો (મફત) લાભ આપવામાં આવે છે. વિવિધ સાહિત્યના પુસ્તકોને સંગ્રહ નવ વર્ગોમાં હોવાથી તેમ જ ન્યૂસપેપર ઉપયોગી અને વાંચવા લાયક દૈનિક, અઠવાડિક, ૫ખવાડિક, માસિક, ત્રિમાસિક, અંગ્રેજી, ગુજરાતી,હિંદી વગેરે પર) આવે છે, જેને આ શહેરના સંખ્યાબંધ મનુષ્યો દરરોજ લાભ લે છે. અત્રેન, બહારગામના, તેમજ પશ્ચિમાન્ય વિદ્વાને આ સભાની વિઝીટ લઈ ગયેલ છે અને તેને માટે પ્રશંસા કરેલ છે. આ શહેરમાં તો તે પ્રથમ દરજજો ધરાવે છે. હજી વિશેષ વૃદ્ધિ માટે પ્રયત્ન ચાલુ છે. સભા સ્થાપન થઈ ત્યારથી અત્યારસુધી (૪૩ વર્ષ થયા છે તેની ફેરીસ્ત થઈ નહોતી, જેથી આ વર્ષમાં તેની સુધારણા અને ઉપયોગી ફેરફારો કરવા ખાસ એક વધારે કલાક રાખી લાઈબ્રેરીયનની દેખરેખ નીચે તેના ઉપર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું અને શુમારે દશ મહિનામાં તે કામ પૂર્ણ થયું. ફાટેલાં, નકામા પુસ્તકે રદ કર્યો, તેને બદલે મળતાં તે જ પુસ્તકે નવાં ખરીદવા. ઘણા વખતથી વાંચકે પાસે લેણ રહેલ પુસ્તકની તડજોડ કરી લીધી અને પ્રથમ જે સાત વર્ગો હતા તેની વહેંચણી નવ વર્ગોમાં નીચે પ્રમાણે કરી.
સ્વર્ગવાસી મુનિરાજ શ્રી ભક્તિવિજયજી મહારાજને લખેલી પ્રતોને સંગ્રહ-ભંડાર જુદે છે કે જે તેઓશ્રીની યતિમાં આ સભાને સુપ્રત થયેલ હતો, છતાં તેમના શિષ્ય મુનિરાજ શ્રી જશવિજયજી
For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મહારાજે પણ સભાને સુપ્રત થયેલે ભંડાર સભાને માલેકી સાથે સેપેલ છે જે હકીકત ગયા રિપોર્ટમાં પ્રગટ કરેલ છે.
વર્ગો. સંવત ૧૯૯પની આખર સુધીમાં કુલ પુસ્તકે ૮૪૦૫ રૂા. ૧૪પ૭૦ ના થયા છે, જેની કિંમત નીચે પ્રમાણે આપવામાં આવેલ છે.
વર્ગ ૧ લે જૈનધર્મને છાપેલા પુસ્તકો કુલ ૨૮૨૪ કિં. રૂ. ૩ ૬ ૬૪-૪-૬ વર્ગ ૨ જે જૈનધર્મના છાપેલા આગમો કુલ ૧૫ર કિ. રૂા. ૧૧૫૭–૯-૦ વર્ગ ૩ જે જેનધર્મની હસ્તલિખિત પ્રતો કુલ ૧૫૨૨ (૧૯૭૫૧૩૨૫) શુમારે પચાસ
હજાર રૂપિયાથી વધારે કિંમતની. વર્ગ ૪ થે સંસ્કૃત છાપેલા ગ્રંથો કુલ ૪૧૬ કિ. રૂા. ૧૨૫૮–૧૨–૦ વર્ગ ૫ મો નીતિ નોવેલ વગેરેના વિવિધ સાહિત્યને કુલ ૩૦૪ કિં. રૂ. ૪૨૫૭–૧–૦ વર્ગ ૬ કો અંગ્રેજી પુસ્તક. કુલ ૧૯૮ કિ. રૂા. ૫૪૮–૧૦–૬ વર્ગ ૭ મે માસિકની ફાઇલ અને દિવાળીના ખાસ અંકે કુલ ૧૧૧૭ કિ.રૂા.૨૬૨૮-૫-૦ વર્ગ ૮ મો હિંદી સાહિત્યના પુસ્તકો કુલ ૨૭૫ કિ. રૂા. ૫૧૬-૯-૬ વર્ગ ૯ મો બાળવિભાગના પુસ્તકે કુલ ૨૨૪ કિ. રૂા. ૦૬-૧૦-૦ નવ વર્ગમાં કુલ પુસ્તકે ૮૪૪૫ રૂા. ૧૪૫૭૦–૭– કિંમતના છે. અને ત્રીજા વર્ગની લખેલી પ્રત ૧૫રરની કિંમત શુમારે પચાસ હજાર રૂપિયા કરતાં વધારેની ગણી શકાય તે જુદી છે.
૨. સભાનું વહિવટી-નાણા પ્રકરણીય ખાતુ:–સભાને વહીવટ સહજ રીતે સમજી શકાય તે માટે જુદા જુદા ખાતાઓથી ચલાવવામાં આવે છે, જેથી ઉપજ- ખર્ચ જાણવામાં આવી શકે. હિસાબ સરવૈયા સાથે પાછળ આપવામાં આવેલ છે.
૩. જેન સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતું –વિવિધ જૈન સાહિત્ય અને જ્ઞાનોદ્ધારના પ્રચાર માટે પ્રાચીન સંસ્કૃત, માગધી, મૂળ ટીકાના ગ્રંથ, જૈન એતિહાસિક ગ્રંથ જૈન આગમ, કર્મવિષયક ગ્રંથો, ગુજરાતી ભાષાંતરના ગ્રંથો વગેરે પ્રસિદ્ધ કરવાનું ન્હોળી સંખ્યામાં શરૂ રહેલ કાર્ય નીચેનાં પાંચ પ્રકારે આ સભાનું સાહિત્ય-પુસ્તક પ્રકાશનખાતું છે.
૧. શ્રી આત્માનંદ જૈન ગ્રંથ રત્નમાળા- જેમાં સંસ્કૃત, પ્રાકૃત, માગધી, મૂળ ટીકાના ગ્રંથ પ્રકટ થાય છે.
૨. પ્રવર્તકજી શ્રી કાંતિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથોનું પ્રકાશન થાય છે.
૩. શ્રી આત્મારામ જન્મ શતાબ્દિ સિરિઝ-શ્રી શતાબ્દિ (૧૯૯૨) મહોત્સવના સ્મરણ નિમિત્ત, જેમાં પ્રાચીન સંસ્કૃત, પ્રાકૃત યા ગુજરાતી ભાષાના ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થાય છે. જેમાં સાત ગ્રંથો પ્રસિદ્ધ થયા છે. અને બીજા નવા ગ્રંથની યોજના શરૂ છે. ૧ ત્રિષષ્ટિ ક્લાકાપુરષચરિત્ર પર્વ ૨ થી ૧૦ છપાય છે. ૨ ધાતુપારાયણ તૈયાર થાય છે, ૩ વૈરાગ્ય કલ્પલતા (શ્રી યશોવિજયજીકૃત પ્રાકૃત વ્યાકરણ હૃતિકાવૃત્તિ ) તૈયાર થાય છે.
For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪. સીરીઝ તરીકે મદદથી છપાતાં ગ્રંથે.
૫. સભાના પિતાના તરફથી પ્રગટ થતાં ગ્રંથ મુદ્દલ કિંમતે કે ઓછી કિંમત અને સિરિઝના ગ્રંથો ધારા પ્રમાણે કિંમતથી આપવામાં આવે છે.
અત્યાર સુધીમાં ઉપરોક્ત જણાવેલ ગ્રંથ ધારા પ્રમાણે સભાસદોને ભેટ આપવામાં આવેલ છે, જેથી એવા ગ્રંથોની તેઓ સાહેબ એક સારી લાઈબ્રેરી કરી શકાય છે.
અત્યાર સુધીમાં મુનિ મહારાજે, જ્ઞાનભંડારે, પાશ્ચિમાન્ય વિદ્વાન અને સંસ્થાઓને કુલ મળી રૂા. ૨૦૮૩૫–૧૦-૬ની કિંમતના ગ્રંથે સભાએ ( તદન ફ્રી) ભેટ આપેલા છે. અડધી અલ્પ કે ઓછી કિંમતે આપેલા તે જુદા છે. લાઈફ મેમ્બરોને અત્યાર સુધીમાં આપેલા ગ્રંથની પણ હજારોની સંખ્યાની રકમ થાય છે તે જુદી છે. આ બધું ગુરુકૃપાથી થતું હોવાથી અમોને આનંદ થાય છે. હજુ તેવું જ પ્રકાશન અને ભેટનું કાર્ય સંગ પ્રમાણે ચાલુ છે અને ચાલુ રહેશે, જેથી આ સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ અને જ્ઞાનભક્તિમાં પ્રશંસા સાથે વધારે થતો જાય છે.
૧. શ્રી આત્માનંદ સંસ્કૃત જૈન ગ્રંથમાળા સિરિઝ-સં. ૧૯૯૧ની આખરં સાલ સુધીમાં પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, મૂળ, ટીકા વિગેરે વિવિધ સાહિત્ય અને આગમોના મળી કુલ ૮૮ ગ્રંથ પ્રકટ થયા છે. નવા ગ્રંથોનું કાર્ય નીચે પ્રમાણે શરૂ છે.
૨. પ્રવર્તક શ્રી કાંતિવિજયજી ગ્રંથમાળાના ઐતિહાસિક સાત ગ્રંથ પ્રકટ થઈ ગયા છે. હાલ તે કામ સગવશાત મુલતવી રહેલ છે.
વસુદેવહિંડિને ત્રીજો ભાગ, બૃહત કલ્પસૂત્રને છઠ્ઠો ભાગ, કર્મગ્રંથ ૫ મો તથા છઠ્ઠો, ધર્માલ્યુદય મૂળ ( સંઘષતિચરિત્ર ) છપાય છે અને બાઈડીંગ થાય છે અને કથારકેષ શ્રી દેવભદ્રસૂરિકૃત અને શ્રી નિશીથચુણસૂત્ર ભાષ્ય સહિત તથા શ્રી મલયગિરિ વ્યાકરણ અને બીજા કાર્યોની યોજના શ્રી આત્માનંદ જૈન સંસ્કૃત ગ્રંથમાળાના કાર્ય માટે શરૂ છે.
- નીચેના ગુજરાતી ગ્રંથે છપાય છે શ્રી સંઘપતિ ચરિત્ર ( ભાષાંતર ) તથા શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામી ચરિત્ર તેમજ શ્રી આદિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર, (પદ્માનંદ મહાકાવ્ય) છપાય છે અને સભા તરફથી ગુજરાતી ગ્રંથ અત્યાર સુધી સતેર છપાય છે, બીજા નવા ગ્રંથની યોજના શરૂ છે. - જ્યારે જ્યારે ગ્રંથ પ્રસિદ્ધ થાય છે ત્યારે ત્યારે તેની જાહેર ખબર “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશમાં અપાય છે અને વધારે સંખ્યા (ચાર-પાંચ) તૈયાર થાય ત્યારે જ અમારા માનવંતા લાઈફ મેબરોને “આત્માનંદ પ્રકાશ દ્વારા પ્રથમ સૂચના કર્યા પછી ભેટ મોકલવામાં આવે છે.
જૈન બંધુઓ અને બહેનો તરફથી પ્રકટ થતી સિરિઝ-ગ્રંથમાળા સંવત ૧૯૯૫ સુધીમાં ૧૮ ગૃહ તથા બહેને તરફથી સિરિઝના ધારા પ્રમાણે રકમ આવતા ગ્રંથ પ્રકટ થયા છે. આ મળેલી સિરિઝ માટેની આવેલી રકમની હકીકત “આત્માનંદ પ્રકાશ” માં પ્રગટ થાય છે, નવી મળેલી તે સિરિઝની રકમોના ગ્રંથોના નામ સાથે હવે પછી માસિકમાં પ્રગટ થશે.
For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪ધાર્મિક અને વ્યવહારિક કેળવણીને ઉત્તેજન-–દર વર્ષે રૂ. ૨૦૦) જૈન વિદ્યાથીઓને સ્કોલરશીપ તરીકે, રૂ. ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળાને મદદના મળી શુમારે સવાત્રણસો રૂપિયા અપાય છે. અનુકૂળતાએ વિશેષ આપવા સભાની શુભ આકાંક્ષા છે.
૫. શ્રી ઉજમબાઈ જૈન કન્યાશાળા–ને વહીવટ સભાને તેની કમિટિ તરફથી સુપ્રત થયેલ હોવાથી ધાર્મિક શિક્ષણને સહાય તેમજ મદદ આપવા સાથે કરે છે.
૬. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ:–માસિક સાડત્રીસ વર્ષથી પ્રકટ કરવામાં આવે છે. તેમાં ઉત્તમ લેખો, પુસ્તકની સમાલોચના, વર્તમાન સમાચારો વગેરે આપવામાં આવે છે. માસિકની સાઈઝ અને સુંદરતામાં મોટો ખર્ચ કરી વધારે કરવામાં આવ્યો છે અને તેની સામગ્રીમાં પણ વૃદ્ધિ થઈ છે, તે માટે લેખકોને આભાર માનવામાં આવે છે અને સારા સારા અનેકવિધ સાહિત્યના ઉત્તમ ગ્રંથો વધારે ખર્ચ કરી, માસિકની આવક કે કમાણી દરકાર નહિ રાખતાં ગ્રાહકેને ભેટ અપાય છે.
૭. સ્મારક ફડો–આ સભા હસ્તક શ્રીયુત મૂળચંદ નથુભાઈ કેળવણું ઉત્તેજન મારક ફંડ, બાબુ પ્રતાપચંદજી ગુલાબચંદજી સ્કેલરશીપ ફંડ, કેળવણી મદદ પંડ, શ્રીયુત ખોડીદાસ ધરમચંદ નિરાશ્રિત મદદ ફેડે ચાલે છે, જેમાં તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે તે તે ખાતામાં સહાય દરવર્ષે અપાય છે.
૮. જયંતિઓ:- (૧) પ્રાતઃસ્મરણીય ગુરુરાજ શ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની જેઠ સુદ ૮ના રોજ શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર દર વર્ષે પૂજા ભણાવી દાદાજીની આંગી રચાવવામાં આવે છે તથા મેમ્બરોનું સ્વામીવાત્સલ્ય કરવામાં આવે છે. તેના કાયમી ખર્ચ માટે એક રકમ રાધનપુરવાળા શેઠ સાકરચંદભાઈ મેતીલાલભાઈ એ તેમના પિતાશ્રી શેઠ મોતીલાલભાઈ મૂળજીના સ્મણાર્થે આપેલ છે તેના વ્યાજમાંથી જયંતિ ઉજવવામાં આવે છે, (૨) પૂજ્યપાદ ગુસ્વર્યશ્રી મૂળચંદજી મહારાજની જયંતિ માગશર વદિ ૬,(૩) શાંતમૂર્તિ શ્રી વિજયકમળસૂરીશ્વરજી મહારાજની જયંતિ આસો સુદ ૧૦ના રોજ આ શહેરમાં દેવગુરુભક્તિપૂજા–સ્વામીવાત્સલ્ય વગેરેથી દરવર્ષે તે તે ખાતે આવેલી રકમના વ્યાજમાંથી સભા તરફથી ઉજવાય છે.
૯ સભાની વર્ષગાંઠ–દર વર્ષે જેઠ સુદ ૭ ના રોજ સભાના મકાનમાં પ્રભુ પધરાવી પૂજા ભણાવવા વિગેરેથી દેવગુભક્તિ કરવા સાથે વેરા હઠીસંગભાઈ ઝવેરચંદે આપેલી એક રકમના વ્યાજ, તેમજ તેમના તરફથી વધારાની કબૂલ કરાયેલ રકમના દરવર્ષે તેમના તરફથી આપવામાં આવતી વ્યાજની રકમ વડે સ્વામીવાત્સલ્ય સહિત ઉજવવામાં આવે છે.
૧૦ જ્ઞાનભક્તિ–દરવર્ષે સભાના મકાનમાં જ્ઞાનપંચમીને દિવસે જ્ઞાન પધરાવી જ્ઞાનભક્તિ કરવામાં આવે છે.
૧૧ આનંદમેલાપ–દર બેસતું વર્ષે જ્ઞાનપૂજન કર્યા પછી આ સભાના પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી તરફથી આવેલ રકમના વ્યાજમાંથી સભાસદોને દૂધ પાર્ટી આપવામાં આવે છે.
૧૨ ન બંધુઓને મદદ—મદદ આપવા યોગ્ય જૈન બંધુઓને, સભાને અમુક બંધુઓ તરફથી આવેલી રકમમાંથી સગવડ પ્રમાણે આર્થિક સહાય સભા આપે છે.
——-
૪
-
For Private And Personal Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મીટીંગનો હેવાલ આ સાલમાં મેનેજીંગ કમિટિ તથા જનરલ મીટીંગો જે જે મળી હતી તેનો અહેવાલ નીચે મુજબ છે.
મેનેજીંગ કમિટિ (૧). સં. ૧૯૯૫ના ફાગણ વદિ ૪ ગુસ્વાર તા. ૯-૩-૧૯૩૯. (૧) રિપોર્ટ તથા સરવૈયું વાંચી સંભળાવ્યું અને તે જનરલ મીટિંગમાં રજૂ કરવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૨) સભાની પશ્ચિમ બાજુના ચાલના ચોગઠા તથા ઉત્તરાદા મકાન તરફ જાળી કરી કબજો કરવા રૂા. ૧૫૦)ને ખર્ચ મંજુર કરવામાં આવ્યો.
(૩) સભાના નાણા મકાન ઉપર ધીરવા માટે (૧) શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી (૨) શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ (૩) શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ (૪) શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલની કમિટી નીમવામાં આવી. મકાનનો કાયદેસર પૂરતે કબજે મળે તે આ કમિટીને રૂપીયા ધીરવા સત્તા આપવામાં આવી.
(૪) સભાના મકાનની પૂર્વ બાજુ ખત્રી હરજી સુંદરજીવાળાએ મકાન ઊંચું લીધેલ હોવાથી તે તરફ બીંડલું ચણ અગાસી કરી રૂ. ૧૫૦)નો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો તે મંજુર કરવામાં આવ્યો.
(૫) માસિકના ટાઈપ અને શાહી સારી વાપરવા શ્રી આનંદ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસને વેગ્ય ભલામણ કરવામાં આવી.
જનરલ મિટીંગ (1) સં. ૧૯૯૫ ના ચૈત્ર શુદિ ૧ બુધવાર તા. ૨૨-૩-૧૯૭૯ (૧) સેક્રેટરી ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસે જણાવ્યું કે ગુરુકૃપાએ સભાની ઉન્નતિ દિવસનુદિવસ વધતી જાય છે. ગઈ સાલમાં રાવસાહેબ શેઠ શ્રી કાંતિલાલભાઈ ઈશ્વરદાસ, જે. પી. શેઠ માણેકચંદ જેચંદભાઈ અને શેઠ નાગરદાસ પુરુષોતમદાસ આ સભાના માનવંતા પેટ્રન થયા છે અને મુંબઈવાળા શેઠ રતિલાલ વાડીલાલ પણ સભાના પેટ્રન થશે અને બીજા એક સગૃહસ્થ માટે પણ પ્રયત્ન ચાલે છે. - આજનો દિવસ શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી મહારાજની જન્મ શતાબ્દિ ત્રિવાર્ષિક માંગલિક દિવસ છે. અને તે દિવસે આપણે સૌ ભાઈઓ એકત્ર થયા છીએ.
| (૨) શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક ફંડ તથા શ્રી ખોડીદાસભાઈ સ્મારક ફંડનું નામું કઈ રીતે સભામાં રાખવું તે માટે શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ તથા શેઠ નાનચંદ કુંવરજીએ મેનેજીંગ કમિટી પાસે રિપોર્ટ રજૂ કરવો અને મેનેજીંગ કમિટી પસાર કરે તે રીતે સભાએ નામું રાખવું.
(૩) સં. ૧૯૯૪ની સાલનો રિપોર્ટ-સરવૈયું વાંચી પસાર કરી છપાવી “શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ” માસિકમાં વહેંચવાનું ઠરાવ કરવામાં આવ્યો.
() સભાની પશ્ચિમ બાજુના ચોકઠાની ચાલ સંબંધી તથા ઓટલા સંબંધમાં પાડોશીએ વાંધો ઉત્પન્ન કરેલ તેને અંગે સભાને હક્ક સાબિત કરવા કાર્યમાં યોગ્ય દાદ માટે જવું પડયું હતું, તેમાં છેવટે સભાને સંપૂર્ણ હકક સાબિત થયાને ફેંસલો થયેલ છે અને તેમાં વકીલ જગજીવનદાસ શિવ
For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
લાલ તથા વકીલ ભાઈચંદભાઈ અમરચંદે પોતાની કંઈ પણ ફી લીધી નથી જેથી બંને વકીલ સાહેબોનો આભાર માનવામાં આવ્યો.
(૫) સભાની લાઈબ્રેરી માટે શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસને એક વર્ષ માટે લાઈબ્રેરીયન તરીકે નીમવામાં આવ્યા.
(૬) ત્રણ વર્ષ માટે મેનેજીંગ કમિટી નિમવામાં આવી (જે નામ આગળ આપવામાં આવેલ છે.) (0) સં. ૧૯૯૫ની સાલનું બજેટ વાંચી સંભળાવી પસાર કરવામાં આવ્યું.
(૮) ભાવનગરનિવાસી શ્રી જૈન શ્વેતાંબર મૂર્તિપૂજક કોઈ પણ વિદ્યાર્થી પશ્ચિમાર્યો દેશમાં જઈ કોઈ પણ જાતના શિક્ષણમાં પાસ થઈ ડીગ્રી મેળવી આવે તો તેને સભાએ અભિનંદન આપવું અને તે માટે રૂા. ૨૫) સુધો ખર્ચ કરવો. પ્રમુખશ્રીની સૂચના મુજબ હાલ તુરતમાં પાસ થઈ આવેલ ભાઈ રતિલાલ ઉજમશીને અભિનંદનને મેળાવડો કરી યોગ્ય સાકાર કરવાનું તે મુજબ ઠરાવવામાં
આવ્યું.
(૯) શ્રી આત્માનંદ ભુવન મદદ ફંડ ખાતે રૂ. ૪૮૦૦) આવેલ છે તેને મકાન ખાતે હવાલે નાખવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું.
મેનેજીંગ કમિટિ (૨) સં ૧૯૯૫ ના જેઠ શુદિ ૧ શનિવાર તા. ૨૦-૫-૧૯૩૯, (૧) શેઠ માણેકલાલભાઈ ચુનીલાલ જે. પી. તથા શ્રીમતી કમળાબહેન માણેકલાલ તરફથી સીરીઝ માટે રૂ. ૩૦૦૦) ત્રણ હજાર સભાને સુપ્રત થયાં તથા શેઠ માણેકલાલભાઈ ચુનીલાલ પેટ્રન થયા. પં. મહારાજ શ્રી પ્રીતિવિજયજી મહારાજને ઉપદેશ હોવાથી બંનેને આભાર માનવા સાથે માસિકમાં ફેટા સાથે નેધ લેવી અને અત્રે આવે ત્યારે શેઠશ્રી માણેકલાલભાઈને માનપત્ર આપવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૨) શેઠશ્રી ભાણેકલાલભાઈની સીરીઝમાં “શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર છપાવવું અને શ્રીમતી કમળાબ્લેનની સીરીઝ માટે કોઈ ઉત્તમ સતી ચરિત્ર છપાવવાનું ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૩) શેઠશ્રી કાંતિલાલભાઈ બકોરદાસ આ સભામાં પેટ્રન થયા તે માટે તેમને આભાર માનવા સાથે માસિકમાં તેઓશ્રીની ફોટા સાથે નોંધ લેવા ઠરાવ કરવામાં આવ્યું.
| (૪) શ્રી વલ્લભદાસભાઈ સાથે સભાના કામ માટે કારકુન નાનચંદ તારાચંદ મુંબઈ ગયેલ, તેથી તે કારકુનનો ખર્ચ સભાએ માંડીવાળવાનું મંજુર કરવામાં આવ્યું.
(૫) ભા. હેમચંદ ગાંડાલાલનું નામ ભૂલથી મેનેજીંગ કમિટીના લીસ્ટમાં છપાઈ ગયેલ છે તેને બદલે શાહ દેવચંદ દુર્લભજીનું નામ રાખવામાં આવ્યું.
(૬) મેનેજીંગ કમિટીમાં શેઠ જાદવજી ઝવેરભાઈનું નામ છે તેને બદલે શેઠ ચમનલાલ ઝવેરભાઈનું નામ રાખવામાં આવ્યું.
(૭) જેઠ શુદિ ૭-૮ ના મહત્સવોમાં બધા સભાસદોએ લાભ લેવો એમ સૂચના કરવામાં આવી.
(૮) સ્વ. આ. શ્રી વિજયકમળસૂરીશ્વરજી મહારાજ કે જેઓશ્રીની જયંતિ દરવર્ષે આ સભા તરફથી ઉજવાય છે, તેઓશ્રીને ઓઇલ પેઇટ ફેટ સભાના મકાનમાં યોગ્ય સ્થળે પધરાવવાનું મંજુર કરવામાં આવ્યું.
For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: ૧૦ :.
(૯) શેઠ સાકરચંદભાઈ મોતીલાલ જ્યારે અત્રે પધારે ત્યારે તેમને માનપત્ર આપવું અને તે માટે એક સબ કમિટિ નિમવામાં આવી અને તે માટે તે કમિટીને રૂા. ૧૦૦) સુધી ખર્ચ કરવાની મંજુરી આપવામાં આવી.
(૧૦) સભાસદની ચીઠ્ઠીથી કોઈ પણ માણસને હવેથી સભાની લાઈબ્રેરીનું પુસ્તક ન આપવું તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
(૧૧) ડીપોઝીટ રૂ. ૫) લઈ પુસ્તક આપવા અને લાંબા વખતથી પુરત જેમની પાસે હોય તેમને લેખિત યાદી મેકલવી.
મેનેજીગ કમિટિ (૩) સં. ૧૯૯૫ ના અધિક શ્રાવણ શુદિ ૪ ગુવાર તા. ૨૦–૭–૩૯
લાઇબ્રેરીને અંગે નીચે મુજબના ઠરાવ કરવામાં આવ્યા. (૧) પાંચમા વર્ગનું લીસ્ટ બે માસમાં ફરી તૈયાર કરવું અને તે દરમિયાન લાઇબ્રેરીની બુક કોઈને વાંચવા ન આપવી.
(૨) તૂટેલી અને રદ્દી બુક કાઢી નાખવી ને ગુમ થયેલી બુકે લેવા જેવી હોય તે હાલ ભાઈ કાંતિલાલની સુચનાનુસાર લેવી.
(૩) લાઈબ્રેરીની બુકે કેટલા મેમ્બરો પાસે બાકી છે તેનું લીસ્ટ કરવું. (૪) ડીપોઝીટ મૂકનાર ત્રણ માસમાં બુક પાછી ન આપે તે તેનું ડિપોઝીટ જમે કરવું.
(૫) પાંચ રૂપીઆ ઉપરની કે આઉટપ્રીન્ટ બુક કે ધારા પ્રમાણે નહિ અપાતી બુકે કોઈને ઘરે વાંચવા ન આપવી.
(૬) પેટન સાહેબ તેમજ લાઈફ મેમ્બરોને બે બુક વાંચવા આપવી અને વાર્ષિક મેમ્બરને એક બુક આપવી.
(૭) સભાના કોઈ પણ સભાસદને લાઈબ્રેરીની બુક સહી કરાવીને વાંચવા આપવી અથવા તેઓ જે આસામીને બુક આપવાનું લખી મોકલે તેને જ બુક આપવી, બીજાને ન આપવી.
(૮) મેમ્બરની સહીવાળી આવેલ ચીઠ્ઠી ફાઈલ કરવી. (૯) પાંચમા વર્ગનું લીસ્ટ તૈયાર કરવા માટે એક માણસ રાખવાની મંજુરી આપવામાં આવી. (૧૦) ચાલુ માસિક માટે ખાનાવાળો ઘોડો કરાવવાની મંજુરી આપવામાં આવી.
(૧૧) પેટન થનારને તેઓ પેટ્રન થયા પછી જે પુસ્તક પ્રગટ થાય તે તેઓશ્રીને ભેટ આપવા. કોઈને અગાઉના પુસ્તક ભેટ આપવા જરૂર જણાય તો મેનેજીંગ કમિટિની મંજુરી લઈ યોગ્ય કરવું.
(૧૨) પેટન તથા લાઈફ મેમ્બરની ફી આવ્યા પછી જે પુસ્તકો છપાય તે ભેટ આપવા.
આભાર દર્શન –વયોવૃદ્ધ શાંતમૂર્તિ પ્રાતઃસ્મરણીય પ્રવર્તકજી મહારાજશ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજની અપૂર્વ કૃપા તે આ સભા સ્થાપન થઈ ત્યારથી જ છે. સભાના પ્રાચીન સાહિત્ય
For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
: ૧૧ :
પ્રકાશનની શરૂઆત તેઓશ્રીની કૃપાવડે જ તેએ શ્રીના વિદ્વાન સુશિષ્યા મુનિરાજશ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજ તથા પ્રશિષ્ય મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ દ્વારા ઘણા વર્ષોથી શરૂ થયેલ છે, તે હજુ સુધી નિયમિત અનેક ગ્રંથાનું પ્રકાશન થયા કરે છે. અનેક સુંદર, શુદ્ધ પ્રાચીન મૂળ વિવિધસાહિત્યના સભા તરફથી પ્રગટ થયા કરે છે કે જેથી સભાની પ્રતિષ્ઠામાં ઘણી વૃદ્ધિ થઇ છે. તે માટે સભા એ ત્રણે મહાભાએની આભારી છે. શ્રી પ્રવ`કજી મહારાજ જૈન સાહિત્ય ઉપર અપૂર્વ પ્રેમ ધરાવે છે. તેઓશ્રીના અપૂર્વ પ્રયત્નવર્ડ વડેાદરા અને છાણીના જૈન જ્ઞાનદિરા સુપ્રસિદ્ધ થયા છે. તેએશ્રીના સંગ્રહિત પ્રાચીન હસ્તલિખિત ગ્રંથસગ્રહ, પૂર્વાચાર્યાંના પત્રા અને અતિહાસિક લેખા, જૈન ચિત્રકળા વગેરેના સગ્રહ પણ આહ્લાદ ઉત્પન્ન કરે તેવા છે. પેાતાના જીવનમાં પેાતાના શિષ્ય-પ્રશિષ્યાના સહકારવડે લીબડી, પાટણ વગેરેના નાનભંડારા તપાસી તેને નવુ જીવન આપ્યું છે. વગેરેબાબતાથી તેા જૈનસમાજ ઉપરને તે ઉપકાર નહિ ભૂલી શકાય તેવે છે. પાટણને ભંડાર તેા અતિ પ્રાચીન છે, તે પાટણમાં જુદા જુદા સ્થળેાએ હાવાથી એક જ સ્થાને ત્યાંના જૈન સંઘની દેખરેખ નીચે વ્યવસ્થિત અને સંરક્ષિત લાંખો વખત રહે તે માટે, તેઓશ્રીના અમેધ ઉપદેશથી ત્યાંના ગૃહસ્થ ઝવેરી હેમચંદભાઇ મેાહનલાલની ઉદારતાથી જ્ઞાનમંદિરનું મકાન તૈયાર થતાં આ વર્ષના ચૈત્ર વિદે ૩ તા. ૭–૪-૩૯ ના રાજ રા. રા. શ્રી કનૈયાલાલ માણેકલાલ મુનશી અને પાટણને જૈન સંધ, જૈનેતર પ્રજા અને મુંબઇ ઇલાકાના અનેક સાક્ષરે। અને વિદ્વાનેાની હાજરી વચ્ચે તેનું ઉદ્ઘાટન પણ થયું છે. આ સુંદર કા પ્રવકજી શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ અને તેમના સુશિષ્યાના પ્રયત્ન ને ઉપદેશનું ફળ છે, જેથી ત્યાં પાટણના તમામ ભંડારા એકત્ર થશે. પાટણના જૈનસંધ ઉપર પૂજ્યપાદ્ પ્રવતકજી મહારાજના અવણૅનીય ઉપકાર છે. જૈનસમાજને પણ તે ગૌરવ લેવા જેવે! વિષય છે. આ સભાના તે તે શિરછત્ર રૂપ છે. સભાની ઉન્નતિમાં આ ગુરુરાજનો મેાટા ફાળા છે. વળી આ. શ્રીમદ્વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ કે જેઓશ્રીએ શ્રાવક શ્રાવિકા ક્ષેત્રને ઉજ્જવળ બનાવવા સ્થળે સ્થળે મુંબઇ, સાદડી, વરકાણા, ઉમેદપુર, લાડ઼ાર વગેરે પંજાબના શહેશમાં ધાર્થિંક કેળવણીની જૈન સંસ્થાએ, જૈન હાઇસ્કુલો, કાલેજોના અનેક પ્રયત્ના અને ઉપદેશ દ્વારા જન્મ આપ્યા છે, જેથી અનેક જૈન વિદ્યાર્થીઓ ઉચ્ચ કેળવણી પામ્યા છે હજી પણ લે છે, તે માટે જૈન સમાજ ઉપર તેઓશ્રીના મહદ્ ઉપકાર છે, આ સભા ઉપર પણ સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતામાં પણ તેઓશ્રીના પ્રયત્ન અને ઉપદેશ દ્વારા અમૂલ્ય ફાળે છે જેથી આ સભા તે માત્માને પણ આભાર ભૂલી શકે તેમ નથી.
આભાર
સિવાય આ વ માં સભાના ચાલતા કાઇ કામાં આર્થિક કે બીજી કાઇ પણ પ્રકારની સહાય આપનાર જૈન બને તેમજ “ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ તે માટે પણ લેખા વગેરેથી સહકાર આપનાર મુનિમહારાજાએ તથા જૈન બને! આભાર માનવામાં આવે છે. અને આ રિપોટ સમાપ્ત કરવામાં આવે છે.
For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી સભાનુ વહીવટી ખાતુ
( સ. ૧૯૯૫ ના કારતક શુદ 1 થી આસા વિદ ૦)) સુધી ) ૧. શ્રી સભા નિભાવ ફંડ (સાધારણ ખાતુ.)
જ
૧૫૦૧) બાકી દેવા હતા.
૭૩) વ્યાજના.
૩૫૦) લાઇક્ મેમ્બરા સ્વવાસ પામતાં આવેલ લવાજમના હવાલેા.
૧૯૨૪)
૨૬૬ મી દેવા હતા.
૧૨૧ વાર્ષિક મેમ્બર જ઼ીના.
૧૨૧૦) લાઇક્ મેમ્બરેાની ફીના વ્યાજના. ૧૫૩) લાઇક મેમ્બરાના ભેટના પુસ્તકાના. ૫૧.
૨૫૦૧) આકી દેવા હતા. ૨૦૦૧) નવા પેટ્રન ીના, ૪૫૦૨)
૭૦૧) બાકી દેવા રહ્યા.
૧૯૨૪)
૨. સભાસદોની ફી ખાતુ (સાધારણ ખાતુ)
૧૦૦) શેઠ નાગરદાસ પુરુષાતમદાસ પેટ્રન થતાં ધારા પ્રમાણે મજરે આપ્યા.
૧૧૨૭) આ સાલના ખર્ચમાં તૂટતા હવાલે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૫૩)૬ મેમ્બરાને માસિક ભેટ મેાકલ્યા તેના ખના હવાલા.
૩૯૮ાા ખર્ચ ખાતાના હવાલા.
૬) મેમ્બરાના લવાજમ ન પતવાથી માંડી
વાળ્યા.
૧૫) લાઇક્ મેમ્બરાના વી. પી. ન સ્વીકરાતા પાછા આવ્યા વિ.ના
૨૫) શેડ ઝવેરભાઇ જીવણલાલને પી મજરે આપી. ૭૪૭)ના લાઇક મેમ્બરાને તથા પેટ્રનને ભેટ પુસ્તકા આપ્યા તેના.
૧૬૧ આકી દેવા રહ્યા. ૧૭૫૧
૩. શ્રી પેટ્રન ક્ી ખાતુ.
૪૫૦૨) બાકી દેવા રહ્યા. ૪૫૦૨)
For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪. પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર ખાતું.
૧૦૫૦૧) બાકી દેવા હતા.
૧૦૦) નવા મેમ્બર ફીના. ૧૦૬૦૧)
૧૦૦) મેમ્બર સ્વર્ગવાસ પામતાં સભા નિભાવ
ફંડ ખાતે હવાલો. ૧૦૦) મેમ્બર પેટ્રન થતાં હવાલે. ૧૦૪૦૧) બાકી દેવા રહ્યા. ૧૯૬૧)
૫. બીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર ખાતું.
'
૧૧૦૫૧) બાકી દેવા હતા.
૧૫૦) નવા મેમ્બરોની ફીના. ૧૧૨૦૧)
૫૦) મેમ્બર પેટ્રન થતાં હવાલો. ૨૫૦) મેમ્બર સ્વર્ગવાસ પામતાં સભા નિભાવ
ફંડ ખાતે હવાલે. ૧૦૯૦૧) બાકી દેવા રહ્યા. ૧૧૨૦૧)
૬. ત્રીજા વર્ગના લાઇફ મેમ્બર ખાતું
૨૨૫) બાકી દેવા.
૭. શ્રી આત્માનંદ ભુવન મકાન ખાતું.
૬૫૦) ભાડાના. ૨૨૭૨ાા બાકી લેણા રહ્યા. ૨૩૩જાક
૨૨૧૯૫)ો બાકી લેણા હતા.
૮ના વીમા ખર્ચ. ૧૬પાત્ર રિપેરીંગના, અગાસી તથા પરચુરણ
કામના ખર્ચન. ૯૩૭ના વ્યાજના. ૨૩રાક
* આ વગ બંધ કરેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૬૯) ભાડાના. ૩૯૩૦૧ ભાકી લેણા રહ્યા.
૪૯=
જ
૧૬)ના બાકી દેવા હતા.
• ૧૪ ::
૮. શ્રી આત્માનંદ ભવનની ઉત્તર બાજુના નવા મકાનનું ખાતુ
ગાા પુસ્તક વેચાણમાંથી ? હાંસલ.
૧૬ના
જ
૧૫૩૩) બાકી દેવા હતા.
૭૪ના વ્યાજના.
૧૬૦ા
www.kobatirth.org
૩૮૮૫૪ા બાકી લેણા હતા.
૧૮૯૭ વ્યાજના
૨૪ા વીમાના.
૯. શ્રી સાધારણ ખાતુ.
૭ર) વ્યાજના આવ્યા.
૫૧૧)
૪૦૯૯=
૧૦. શ્રી સિદ્ધાચળજી ઉપર શ્રીમદ્ વિજયાનંદસૂરીધરજી મહારાજની જયતિ [સાધારણ] ખાતુ.
or
૪૩૯) બાકી દેવા રૂ।. ૧૦૦૦) ના માંડ ટ્રસ્ટી
ના નામે છે. તે ઉપરાંત.
૯) પરચુરણ ખ.
છરા બાકી દેવા રહ્યા. ૧૬૩ાવ્યા
૧૧. શ્રી મૂળચંદભાઈ સ્મારક ફંડ ખાતુ.
૨૪) સ્કોલરશીપના.
૪૮૭) ખાકી દેવા રહ્યા.
૧૧)
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૨ા ગાઠીને સભાળ રાખવાના સંવત ૧૯૯૪
૯૫ ની સાલના પગારના.
૧૫૯૫) બાકી દેવા રહ્યા.
૧૬૦ણા
For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
: ૧૫ - ડીદાસભાઈ સ્મારક ફંડ ખાતું.
૧૨. શ્રી
૨૯૨) બાકી દેવા રૂા. ૧૦૦૦) ના બેડ ટ્રસ્ટીઓ ૫પાત્ર સાધમ ભાઈઓને મદદના આપ્યા. ના નામે છે તે ઉપરાંત.
૩૦૧) બાકી દેવા રહ્યા. ૬૪ના વ્યાજના આવ્યા.
૩૫૬ાાત્રા રૂપદા=
૧૩. શ્રી જ્ઞાન ખાતું.
૮ બેસતા વર્ષના જ્ઞાનપૂજનના.
૫૭૮રાજ બાકી લેણા જ્ઞાન ખાતે. રાત્ર જ્ઞાનપંચમીના પૂજનના.
પપા વખારભાડું. ૬૨ા વખારભાડાના ઉપજ્યા ૧૯૯૪-૯૫
૧૩૫) વીમાનો ખર્ચ ૨૮જા પરચુરણ કરના.
૧૮૪ર માસિકો, વર્તમાન પેપરો વિગેરે લાઇ ટાર પુસ્તક વેચાણમાંથી.
બ્રેરી માટે મંગાવ્યા. ૮રા વ્યાજનો વધારો.
૧૯૪ઃ લાઈબ્રેરીના પુસ્તક ખરીદ કર્યા તેના. ૮૨૩૬ાા બાકી લેણા રહ્યા. આ લેણા પેટે સભામાં ૧૨૫) ઉજમબાઈ કન્યાશાળાને વાર્ષિક મદદના,
લાઈબ્રેરીના પુસ્તકો તથા ડેક સ્ટોક વધુ ૫૪રારા આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૭૫ ની ખોટ. કિંમતને છે.
1. પછી , ૮૪૩૦)
૮૫) ઉઘરાણી ન પતવાથી માંડી વાળ્યા. ૧૨પાતા પુસ્તક સાધુ, સાધ્વી, જ્ઞાનભંડાર વિ.
ને ભેટ અપાયા. ૨૪ જાહેર ખબર ખર્ચના. ૨લાને પુસ્તકે રાખવાના ઘેડ વિ. ના. ૪ળા પુસ્તક મેળવતા ખર્ચના ૧૦) શ્રી ભક્તિવિજયજી મહારાજના ભંડારનું
લીસ્ટ લખાઈના. ૧૨૫) પેનીમ્યુલર કંપનીને આપ્યા તે નુકસાની. ૩૪ પેકીંગ તથા પરચુરણ ખર્ચના. ૮૪૩૦)
For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૫ નું ખાતું.
૩૫રા લવાજમ વસુલ થયું. ૩૬ ૩)જ મેમ્બર ફી ખાતેથી જમે. ૫૪રા ખેટના જ્ઞાન ખાતેથી જમે. ૧૨૫૮)ના
૧૦૧૩ાાાા છપાઈ, કાગળ બાઈન્ડીંગ વિ. ના. ૧૫૮ પોસ્ટ ખર્ચ ૧૭ા પરચુરણ બ્લેક પટ્ટી વિગેરે. પર) ભેટની બુકના. ૨૦) લખાઈ, પ્રફ વિગેરેના, ૧૨૫૮)ના
૧૫. શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૬ નું ખાતું.
૫૧૧) લવાજમ વસુલ થયું. ૪૫૩) મેમ્બર ફી ખાતેથી જમે. ૬૫ણા ખોટના જ્ઞાનખાતેથી જમે.
(કાગળને ભાવ વધારે હોવાથી ખર્ચ
વધારે થયેલ છે. ) ૧૬૨૧
૧૨૦૨) છપાઈ કાગળ બાઈડીંગ વિ.ના. ૨૪૫ પિસ્ટ ખર્ચના. ૯રા બ્લોકપદી વિ. ૫૨) ભેટની બુકના. રકાર પરચુરણ ખર્ચ, લખાઈ,પ્રફ વિ. ૧૯૨૧માં
સં. ૧૯૯૫ના આસે વદિ ૦)) સુધીનું સરવૈયું.
૯૮૪૮૦ પુસ્તકો છપાવવા ખાતું. ૨૨૦૮૧ સીરીઝના ખાતાઓ.
૬૧૩) છાપખાના વિ૦ ખાતાઓ.
૭૦૧) સભા નિભાવ ફંડ ખાતે. ૨૬૦૨૯) લાઈફ મેબરની ફી ખાતે.
૪૫૦૨) પેટન. ૧૦૪૦૧–૧૦૯૦૧)-૨૨૫),
૨૬૦૨૯) ૧૦- સભાસદની ફી ખાતે.
કરાતા સાધારણ ખાતે. ૯૭૭૮ીત જયંતિ વિ. મદદ ફડે. ૪૮૦૦) મકાન મદદ ફંડ,
૮૨૩૬ોને જ્ઞાન ખાતે લેણું.
૪૦ ૫૧) ડેડસ્ટોક. ૪૧૮પાત્રા લાઈબ્રેરીના પુસ્તક વિના
માંડી વાળતા ખર્ચના. ૧૧૧૧૭૦ છપાતા પુસ્તકે ખાતે. ૯૧૮રા સીરીઝના પુસ્તકે ખાતે. ૩૩૬) આત્માનંદ પ્રકાશ પુ. ૩૭મા ખાતે.
અંક ૧-ર-૩ ૧૮૭૭ીટ બુકસેલર વિ. ખાતા. ૨૬ ૬૬ ૫ મકાન ખાતે લેણું.
૨૨૭૨ાત્ર આત્માનંદ ભુવન. ૩૯૩૦ આત્માનંદ ભુવન ઉત્તરાદુ
For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૪૮)
ભા '
૧૫૯૫) શ્રીમદ્ વિજયાનંદરિની જયંતિ ખાતે. ૨૪૭૭૯) શરાફી ખાતે. શ્રી મૂળચંદભાઈ મારક.
૨૭૫૦) શરાફ પાસે. ૩૦૧) શ્રી ખોડીદાસભાઈ સ્મારક,
૯૦૨૯) બેંકોમાં મૂકેલ. ૭૪૧૩ાાન શરાફી ખાતે દેવું.
૩૦૦૦) ભાવનગર સ્ટેટ બેં. ૬૮૨૪ill
૨૪૭૭૯) ૨૭૬)-૩૦૫) --ના
૧૦૨૬ મેમ્બરો પાસે લેા. ૮૩૮૩૨)
૧૪૪) પરચુરણ લેણું. ૪૬૮) ભાડુતો પાસે લેણા.
કાના શ્રી પુરાંત જણશે.
૮૩૮૩૨)ગા ડેડ સ્ટોક અને સ્ટોર.
(સંવત ૧૯૯૫ના આસે વદિ ૦)) સુધી) શ્રી જ્ઞાન ખાતાને સામાન
શ્રી સાધારણ ખાતાને સામાન ૧૦૦૪) મુનિરાજના ફોટાઓ ઓઈલપેઈન્ટ ૧૦૧) શ્રી મૂલચંદ નથુભાઇને ઓઇલ પેઇન્ટ ફાટે. તથા બીજા નાના મોટા વિગેરે.
૫) પરચુરણ ફોટાઓ. ૧૨૧૦) લાઈબ્રેરીના પુસ્તકે તથા પરચુરણ સામાન ૭૩૨) બાંકડાઓ, ખુરશીઓ, નાના મોટા ટેબલ, ભરવાના કબાટો નંગ ૧૭.
ઘડીઆળ, ગાદી તકીયા, ફાનસ, જાજમ, ૪૭૧) વેચાણના પુસ્તકે માટેના મેટા કબાટ ન. ૪ ગાલીચે, કેપીંગ પ્રેસ, પાટ,નામના બેડું, ૧૫૦) પુસ્તક ભરવાની પેટીઓ નંગ ૫, છોડ મેજ વિગેરે.
રાખવાની પેટી ૧, પિપરો રાખવાનું ક૨) ટેબલકથ, ધ્વજાપતાકા, કપ-રકાબી વિગેરે. ખાનું, કબાટના ઢાળીયા, લાકડાનું ૯૫૦) નકશીદાર ત્રિગડું વિગેરે.
ચાંદીની રકાબી ૧ તથા ફલાવર પોટ નં. ૨. ૧૩૫) શ્રી ગુરુમંદિર માટે આરસના સિહાસન નં. ૨. ૧૬) કબાટના તાળા નં. ૪૫. ૯૫) તીજોરી ૯૭૦) ભરેલા છોડ ૩) તથા રૂપાની ઠવણી, પાડું.
૪૦૫૧)
કુલ રૂા. પ૦૦૧) ઉપર પ્રમાણે સંક્ષિપ્તમાં કિંમત સાથે જણાવેલ છે, પરંતુ વિસ્તારથી તમામ વિગત સાથે સંવત ૧૯૯૫ની ખાતાવહીના ચોપડાના પૂઠે લખાયેલ છે.
For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
મે ને જે ગ ક મી ટી.
( સં. ૧૯લ્મ )
પ્રમુખ શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી
ઉપપ્રમુખ ૧ સંઘવી નાનચંદ કુંવરજી ૨ શાહ દામોદરદાસ દયાળજી
ટ્રેઝરર શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ
કેટરીઓ ૧ ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ૨ શેઠ હરજીવનદાસ દીપચંદ
૩ શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ બી. એ.
સભાસદો ૧ શેઠ દેવચંદ દામજીભાઈ
૬ શાહ દીપચંદ જીવણભાઈ બી.એ.બી.એસ.સી. ૨ શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈ ૭ શાહ દેવચંદ દુર્લભજી ૩ શાહ ચમનલાલ ઝવેરભાઈ ૮ સંઘવી અમરચંદ ધનજીભાઈ ૪ શેઠ નગીનદાસ ઉત્તમચંદ ૯ શાહ કાંતિલાલ ભગવાનદાસ (ઓ. લાઈબ્રેરીયન) પ વકીલ કચરાલાલ નાનજીભાઈ બી.એ એલએલ.બી.
સં. ૧૯૯૫ના ચિત્ર શુદિ ૧ તા. ૨૨-૩-૧૯૩૯ના રોજ મળેલી જનરલ મીટીંગમાં ધારા પ્રમાણે નીમાયેલ મેનેજીંગ કમીટી.
For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રી મ ા વી ર છ વ ન ચ રિ ત્ર. ( શ્રી ગુણચંદ્રગણિકૃત )
બાર હજાર શ્લાક પ્રમાણ, મૂળ પ્રાકૃત ભાષામાં, વિસ્તારપૂર્વક સુ'દર શૈલીમાં, આગમા અને પૂર્વાચાર્યાંરચિત અનેક પ્રથામાંથી દોહન કરી શ્રી ગુણચંદ્ર ગણિએ સ’. ૧૧૩૯ ની સાલમાં રચેલે આ ગ્રંથ, તેનુ' સરળ અને ગુજરાતી ભાષાંતર કરી શ્રો મહાવીર જીવનના અમુક પ્રસંગાના ચિત્રાયુક્ત સુંદર અક્ષરામાં પાકા કપડાના સુશાભિત બાઇન્ડીગથી તૈયાર કરી પ્રગટ કરવામાં આવ્યેા છે.
અત્યાર સુધીમાં પ્રક્ટ થયેલ શ્રી મહાવીર ચરિત્રા કરતાં વધારે વિસ્તારવાળા, જીવનના અનેક નહિ પ્રકટ થયેલ જાણવા જેવાં પ્રસંગા, પ્રભુના પાંચે કલ્યાણુઢ્ઢા, પ્રભુના સત્તાવીશ ભવાના વિસ્તારપૂર્વક વિવેચન અને છેવટે પ્રભુએ સ્થળે સ્થળે આપેલ વિવિધ વિષયેા ઉપર માધદાયક દેશનાઓને સમાવેશ આ ગ્રંથમાં કરવામાં આવેલ છે. કિંમત રૂા. ૩-૦-૦ પોસ્ટેજ જુદું.
લખાઃ—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા—ભાવનગર,
નવસ્મરણાદિ સ્તાત્ર સન્દેહ:
નિર'તર પ્રાતઃકાળમાં સ્મરણીય, નિર્વિઘ્નપણું પ્રાપ્ત કરાવનાર, નિત્ય પાઠ કરવા લાયક નવ સ્મરણા સાથે ખીજા પ્રાચીન ચમત્કારિક પૂર્વાચાય કૃત દશ સ્તંત્ર તથા રત્નાકર પચ્ચીશી અને મે યા વિગેરેના સંગ્રહ આ ગ્રંથમાં આપેલ છે. ઊંચા કાગળા, જેની સુંદર અક્ષરેથીનિયસાગર પ્રેસમાં છપાયેલ, સુશેાભિત બાઈડીંગ અને શ્રી મહાવીરસ્વામી તથા ગૌતમસ્વામી અને મે પૂજ્યપાદ્ ગુરુ મહારાજાઓની સુંદર રંગીન ક્ખીએ પણ ભક્તિ નિમિત્તે સાથે આપવામાં આવેલ છે. કિંમત માત્ર રૂા. ૦–૪-૦ ચાર આના તથા પેસ્ટેજ રૂા. ૦-૧-૩ મળી મંગાવનારે રૂ।. ૦-૫-૩ ની ટિકિટા એક બુક માટે મેાકલવી,
નવા થયેલ્લા માનવ ત સભાસદે
વિઠ્ઠલદાસ.
ભાવનગર લાક્ડ મેમ્બર,
૧. શેઠ વૃજલાલ
૨. શેક છેટાલાલ નાચ દભાઇ ૩. શેઠ નગીનદાસ પરમાણુ દદાસ.
૪. શેઠ કાનજી શામજી,
૫. શેઠે દુર્લભદાસ નાનચ’દ.
૬. શેઠ શાંતિલાલ પ્રભુદાસ. ૭. વારા પરમાણુંદદાસ નરાત્તમદાસ. ૮. શાહ ભાગીલાલ જીવરાજ,
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ” માસિકનું વાર્ષિક લવાજમ, રૂા. ૧–૮–૦ પાસ્ટેજ ચાર આના અલગ
29
39
39
,,
39
,,
95
વાર્ષિક મેમ્બર
39
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
39
21
23
For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 431, - નીચેના પ્રાકૃત–સંસ્કૃત ગ્રંથોની ધંણી અ૫ નકલે જ સિલિકે છે, ને | જેથી જલદી મંગાવવા સૂચના છે. (1) વસુદેવ લિંડિ પ્રથમ ભાગ, પ્રથમ અંશ (5) બૃહતક પસૂત્ર ભા. 3 જો શો. 5-8-0 રૂ. 3-8-0 (6) , ભા. 4 થે રૂા. 6-4-0 | (2) , , દ્વિતીય અશ રૂા. 3-3-0 (7) , ભા. 5 માં રૂા. 5-0-20 (3) બૃહતક૯૫સુત્ર ભા. 1 લો રૂા. 4-0-0 (8) શ્રી દેવેન્દ્રસૂરિકૃત ચાર કર્મગ્રંથ રૂા. 2-0-0 (4) , ભાં. 2 જે રૂા. 6-0-0 ( 9 ) ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરપ ચરિત્ર પર્વ 1 લું" પ્રતાકારે તથા બુકાકારે રૂા. 1-8-0 ગુજરાતી પ્રથા | નીચેના ગુજરાતી ભાષાના કથાના સુંદર પુસ્તકો પણ સિલિકે ઓછા છે. વાંચવાથી આહલાદ ઉત્પન્ન કરે તેવા છે. મનુષ્ય સસ્કારી, ચારિત્રવાન બનતાં આત્મક૯યાણ સાધી શકે છે. મગાવી ખાત્રી કરે. બધા પુસ્તકે સુદર અક્ષરોમાં સુશોભિત કપડાંના પાકા ખાઇન્ડીં'ગથી અલ'કૃત અને કેટલાક તો સુંદર ચિત્રો અહિત છે. (1) શ્રી ચંપક માળા ચરિત્ર રૂ. 0=9-9 (12) શ્રી વિમલનાથ ચરિત્ર રૂા 1-12 - 0 (ર) શ્રી સમ્યકત્વ કૌમુદી રૂા. 1-0 -0 (13) શ્રી ચંદ્રપભુ ચરિત્ર રૂ 1-12 0 () શ્રી ઉપદેશ સપ્તતિકા રૂા. 100=0 (14) સુકૃતસાગર (પૃથ્વી કુમાર ચરિત્ર) રૂા 1-0- (4) સુમુખઝુંપાદિ ધર્મા પ્રભાવકેની કથા રૂા.૧- 6= 0 (15) શ્રી પ્રભાવક ચરિત્ર ફી 2-8-0 (5) શ્રી નેમનાથ પ્રભુનું ચરિત્ર રૂ૫, 20=0 (16) શ્રીપાળરાજાના રાસ સચિત્ર અથ (6) શ્રી સુપાર્શ્વનાથ ચરિત્ર ભા. 1 લે રૂ. 200= સહિત સાદુ' પૂ'હું' ફી 2-0 - 0 I રેશમી પુ'ડુ” રૂા 2-8-0 (7) , ભા. 2 ને ! 2-8-2 (17) સતી સુરસુંદરી ચરિત્ર 3 1-8- 0 (8) આદર્શ જૈન સ્ત્રી ને રૂા. 2-0=0 (18) શત્રુ જયના પંદરમો ઉદ્ધાર 3 0 2 - 0 | (9) શ્રી દાનપ્રદીપ - રૂા. 3-0 -0 (19) , સાળમા ઉદ્ધાર 3 વ ) (1) કુમારપાળ પ્રતિબંધ ' ફી 7-12-8 (20) તીથ'કર ચત્ર રૂ . - >> (11) જેન નરરતન ભામાશાહ શ 2-0-0 (21) શ્રી મહાપર રિ, રા 3- 0 0 તૈયાર થતાં છપાતાં ગ્રંથા. (1) કર્મ ગ્રંથ ભા. 5-6 ફો. (2) શ્રી સંઘપતિ ચરિત્ર (ધર્માન્યૂ ય) (3) બૃહતક૯પસૂત્ર ભા. 6 ઢો. (4) કથારન કોષ શ્રી દેવભદ્રસૂરિકૃત (5) શ્રી નિશીથ ચણિ સૂત્ર ભાષ્ય સહિત (6) વસુદેવ હિડિ ભા. 2 જે (7) શ્રી ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષ ચરિત્ર પર્વ 2-3-45-6 સાથે (8) શ્રી મલયગિરિ વ્યાકરણ : તૈયાર થતાં ગુજરાતી ગ્રંથા. - (1) શ્રી વાસુપૂજ્ય ચરિત્ર. (2) શ્રી અશ્વિનાથ ચરિત્ર. (શ્રી પદ્માનંદ મહાકાવ્ય) (3) શ્રી સ"ઘનિ ચરિત્ર, =( આન દ પ્રિન્ટીંગ પ્રેસમાં શેઠ દેવચંદ દામજીએ છાપ્યું' ભાવનગર. ) For Private And Personal Use Only