________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
-
--
----
---
नाणेण मुणि होई
[ ૨૩ ]
પિછાન સરળતાથી કરે છે. નિજધર્મ શું છે સાચા ગુણે મારી પાસે હોવા છતાં કર્મ અને પરધર્મ એટલે કે કર્યાવરણને ધર્મ શું મદિરાના કેફમાં એ હું ન પિછાણી છે એ સ્પષ્ટપણે જોઈ શકે છે. એને વિચાર આવે શકયે. પરિણામ એ આવ્યું કે જે પુદુછે કે હું ચેતન છું, ભલે હું પુદ્ગલ સાથે ગલ યાને જડના ધર્મો હતા તેને હું મારા રમતમાં પડ્યો છું છતાં એ કંઈ મારો ધર્મ માની બેઠે, એમાં રાચે અને માર્યો તેથી નથી. પુદ્ગલ તે જડ છે. ચેતન ને જડના સંસારરૂપ અટવીમાં રબરના દડાની માફક
જ્યાં ધર્મો જ જુદા છે ત્યાં પરસ્પરની દોસ્તી આમથી તેમ અથવા તો ઊંચેથી નીચે જેમને શા કામની? એમાં જડને શું ગુમાવવાપણું ધક્કો વાગ્યો તેમ ઉછળ્યા કરે! છે? કેવલ ચેતન એવો જે હું–તેનું ઊઘાડું “સિદ્ધાંતમાં સ્પષ્ટ કથન છે કે જેને સ્વઅધઃપતન સમાયેલું છે. ચૈતન્ય ધર્મ શાશ્વત રૂપપ્રાપ્તિ થઈ તે જ ચેતન કહેવાય. લક્ષણ છે જ્યારે જડ તો વિનાશી છે. સડણ, પાણ સહિત હોય તે જ પ્રમાણ મનાય બીજા તે વિશ્વસન એના સ્વભાવે છે.
કહેવા માત્ર ચેતન જાણવા. અત્યારસુધીની જ્યાં લગી આઠ કર્મોના બંધનની જક- મારી કરણી સાચા ચેતનની નહિં પણ કહેવા ડામણ ઢીલી ન પડી હોય ત્યાં લગી એના માત્રના ચેતન જેવી છે.” દ્વારા થતી દરેક ક્રિયા મારા અર્થાત્ આત્માના શ્રી વાસુપૂજ્ય સ્વામીએ જેમ એ સર્વના નામે ચઢતી હોય. જાણે હું જ એ બધું નિષ્કર્ષ પછી આત્મસ્વરૂપને પિછાની લીધું, કરી રહ્યો હોઉં એવું માની બેઠે ઉં, છતાં તેમ એ પ્રભુના સ્તવન દ્વારા ગિરાજ પણ ઉપર જોયું તેમ મારા મૂળ સ્વભાવથી-મારા આત્માને સ્વસ્વરૂપની પિછાન કરવાની અર્થાત જ્ઞાન, દર્શન ને ચારિત્ર ગુણોથી એ વિપરીત લાંબા કાળથી રિસાયેલ એ સ્વરૂપને સાક્ષાછે; એટલે કે વસ્તુતઃ મારે એની સાથે રહેજ કાર કરવા અર્થે મનાવી લેવાની વાત કરે છે. પણ લેવાદેવા નથી. મોહ-મદિરાસત નિરંતર એની સાથે હેત રાખવાની, ગાઢ પ્રીતિથી માનવી માફક, ખરાને ખોટું ને ખોટાને એની સાથે ગાંઠ વાળવાની સલાહ આપે છે. ખરું માની લેવા તૈયાર થયેલ હું, ગિરાજ ટૂંકમાં સ્વરૂપમાં જ પ્રવર્તાવાની આજ્ઞા કરે કહે છે તેમ નિશ્ચય નજરે કઈ જુદે જ છું. છે. અન્ય પ્રકારના ચિંતન સાથે કાયમને માટે એને ધર્મ પણ અનેરે છે.”
છૂટા-છેડા કરવાની ચેતવણી આપે છે. આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્તિ એ મારું લક્ષ્યબિંદુ આનું નામ સાચું અધ્યાત્મ. આ સ્વરૂપને છે અને એ આત્મજ્ઞાન કે સ્વસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ જાણે તે જ અધ્યામિ અને એ જ યુનિ. સાચું એ કંઈ બહારથી શોધી આણવાની ચીજ જ્ઞાન ધરાવે તે શ્રમણ કે સાધુ કહેવાય. નથી. ટીમાં રહેલી કસ્તુરી ન જાણનાર “નાણેણ મુણિ હેઈ” એ આપ્તવચન હરણ એને સારુ જેમ ચારે દિશામાં ભ્રમણ છે. સ્વરૂપજ્ઞાનથી રહિત આત્મા એ નામના કરે અને પરિણામે થાકી જાય છે તેમ મારી આત્મા છે અને એ જ્ઞાનવિહુણા મહાત્માને અત્યાર સુધી એ જાતની જ દશા થઈ છે ! મારા માત્ર આઘા મુહપત્તિ ધારણ કરનાર મહાત્મા
For Private And Personal Use Only
