Atmanand Prakash Pustak 035 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૨૩૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. આવે છે. શ્રમજીવીમાં થોડા પ્રમાણમાં હોય છે. ક્ષણિક સુખ તથા ક્ષણિક આનંદ સિવાય આ સ્વાર્થ માં બીજી કોઈ પણ પ્રાપ્તિ હોતી નથી. મનુષ્ય મજશેખ માટે અનીતિ તથા અધર્મનું આચરણ વધારે કરે છે, જે કરી તેઓ વધારે અપરાધી બને છે. મેજશખરૂપ સ્વાર્થ સાધવાવાળાઓને અનુરાગ જડ ઉપર વિશેષ હાય છે. ખાવાપીવાના માટે મનગમતી વસ્તુઓને ઉપયોગ કરે છે, અનેક પ્રકારના રસનેંદ્રિયના પિષક પદાર્થો વાપરે છે. પિતાની જીભના સ્વાદને ખાતર અનેક જીને વિનાશ કરે છે. મેજશેખના સ્વાથીનો અનુરાગ ઘરેણાં, સારાં સારાં કપડાં, સારાં મકાને, બાગબગીચા, મેટર આદિ વસ્તુઓ ઉપર પણ વિશેષ હોય છે. એમને નાટક-સિનેમા આદિ રમતગમતના સાધને પણ બહુ જ ગમે છે. સુગંધી વસ્તુઓ તેમજ અનેક પ્રકારના વાજીત્રની પણ ચાહના એમને ઘણી જ રહે છે. તાત્પર્ય કે જેટલો જડ સંસાર છે તેને ક્ષણિક આનંદના માટે ચાહનારા મેજ-શેખના સ્વાર્થી હોય છે. ઉપર બતાવેલા ત્રણ પ્રકારના સ્વાર્થોમાંથી પરમાર્થરૂપ સ્વાર્થ, તે નામને જ સ્વાર્થ છે. તેનાથી આત્માનું અકલ્યાણ થતું નથી; કારણ કે તેમાં આત્માની ઉચ્ચતમ દશા પ્રાપ્ત કરવાના પ્રયેાજન સિવાય બીજું કાંઈ પણ પ્રજન હેતું નથી. તેમને આત્મય માટે કરવામાં આવતે જગતના છો ઉપરને સ્નેહ ઉભયનું હિત કરવાવાળો હોય છે. તેમને સ્વાર્થ જગતના કેઈ પણ જીવને દુઃખદાયી હોતું નથી, માટે તેને ઉત્તમ ગણ્યો છે. પૂર્વે જેટલા મહાપુરુષો થઈ ગયા છે તેઓ સાચા સ્વાર્થી બનવાનો ઉપદેશ આપી ગયા છે. સાચા સ્વાર્થ સિવાય જગતનું કલ્યાણ નથી. પણ પહેલાં સાચા સ્વાર્થને સારી રીતે ઓળખ જોઈએ અને ત્યારપછીથી જ સ્વાર્થી બનીને સ્વશ્રેય સાધવું જોઈએ. સ્વને ન ઓળખવાથી જ જગત છેતરાય છે. અમે સ્વાર્થ સાથે એમ માનીને સંતોષ જાહેર કરે છે, પણ તે મોટી ભૂલ કરે છે, કારણ કે સ્વના જ્ઞાનશૂન્ય આત્માઓ સ્વાર્થ સાધવાને બદલે સ્વાર્થ ભ્રષ્ટ થાય છે. સ્વસંબંધીની તેમની અજ્ઞાનતા તેમને સર્વનાશ કરે છે. બીજા જીવોને દુઃખ આપી, તેમને છેતરી, વિશ્વાસઘાત કરી, તેમને મારી નાખી, તેમનું જીવન અનીતિમય બનાવી કઈયે પણ આજ સુધીમાં સ્વાર્થ સાથે નથી, માટે સ્વ એટલે પોતાની ઓળખાણ કરવાની અત્યંત આવશ્યકતા છે.
સ્વને ના ઓળખનારાઓ, કેવળ પચીસ-પચાસ કે સાઠ સીત્તેર વર્ષના મળેલા જીવનને જ સ્વ માનનારાઓ મધ્યમ કોટિના સ્વાથી ગણાય છે. તેઓ પોતાના જીવનને ટકાવી રાખવાને માટે સંસારને ડાય છે. જીવનનિર્વાહ અનેક પ્રકારના સાધનથી થાય છે. કેઈનકરી કરીને જીવન નિર્વાહ કરે છે, તે કઈ અનેક પ્રકારના ધંધા કરીને જીવનનિર્વાહ કરે છે. કેઈ મજૂરી કરીને કરે છે, તે કઈ ભિક્ષા માગીને કરે છે. મતલબ કે, જીવવાને માટે મનુષ્ય અનેક પ્રકારની પ્રવૃત્તિ કરે છે. જીવ