________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાંચ સફાર,
૨૫૩ અસમર્થ થઈ જાય છે. એવી રાજસી બુદ્ધિ પર જ્યારે કુસંગને વિશેષ પ્રભાવ પડે છે ત્યારે તે તે વિપરીત નિર્ણય કરે છે. એવી વ્યવસ્થામાં મનુષ્ય પહેલા જે વાતને ખરાબ સમજતું હતું તેને સારી સમજવા લાગે છે. પરિણામે તેને પિતાના પતનને પત્તો નથી લાગતું. ઊલટું એ પતનને જ ઉથાન સમજવા લાગે છે અને પછી પ્રયત્નપૂર્વક ખૂબ વેગથી પતનની તરફ આગળ વધ્યે જાય છે.
જે કે વાતાવરણ તેમજ અન્ન જળ વગેરે સંગનો પ્રભાવ ઓછો નથી પડતે, તે પણ તે સૌથી વધારે પ્રભાવ મનુષ્યના સંગને પડે છે. એટલા માટે સાધારણ તથા મહાત્મા પુરૂષોના સંગને સત્સંગ અને ખરાબ મનુષ્યના સંગને કુસંગ કહેવામાં આવે છે.
એ કુસંગથી શું થાય છે ! (૧) પરચર્ચા, પરનિંદામાં પ્રીતિ થાય છે. (૨) વિષયાસક્તિ અને ભેગકામના વધે છે.
(૩) કામ, ક્રોધ, લોભ, મદ, મેહુ અને મત્સર એ છ આંતરિક શત્રુઓનું બળ વધે છે.
(૪) દંભ, દર્પ, અભિમાન, અસહિષ્ણુતા, અવિવેક, અસત્ય, કાયરતા, નિર્દયતા, હિંસા વગેરે દુર્ભાવ તથા દુર્ગણેની ઉત્પત્તિ તથા વૃદ્ધિ થાય છે.
(૫) રાગ, દ્વેષ, ઈછા, વાસના તથા અહંકારની વૃદ્ધિ થવાથી અજ્ઞાનને પડદે વધારે મજબૂત થાય છે.
( ૬ ) જુદા જુદા દુરાચાર તથા પાપ વધે છે જેના ફલસ્વરૂપ દુઃખ, દરિદ્રતા, આધિ, વ્યાધિ, નિન્દા, અપમાન, વિષાદ, શેક તથા વારંવાર જન્મમરણની પ્રાપ્તિ થાય છે અને ભીષણ નરક્યાતનાઓ ભેગવવી પડે છે.
શ્રીમદ્ ભાગવતમાં શ્રી કપિલદેવ કહે છે કે –
જે મનુષ્ય નીચ પુરૂષોની સેબત કરીને તેની જેવું વર્તન કરવા લાગે છે, તે તેઓની માફક અંધકારમય નરકમાં જાય છે, કેમકે કુસંગથી સત્ય, પવિત્રતા, દયા, ચિત્તની મનનશીલતા, બુદ્ધિ, લક્ષમી, આબરૂ, ક્ષમા, ઇંદ્રિયસંયમ અને શ્વયે વિગેરે સર્વ ગુણને નાશ થાય છે એટલા માટે એવા અશાંત ચિત્ત, મૂર્ખ, ખંડિત બુદ્ધિવાળા, અસાધુ, દુષ્ટ અને સ્ત્રીઓને વશ બનેલા મનુષ્યને સંગ કદી પણ ન કર જોઈએ. બધા પ્રકારના કુસંગમાં સ્ત્રીઓને સંગ વિશેષ હાનિકારક છે. એટલા માટે ગીતામાં કહ્યું છે કે –
બીજાનાં સંગથી એટલા બધા મેહ અને બંધન નથી થતા જેટલા યુવતી સ્ત્રીઓનાં સંગથી તથા તેના સંગીઓના સંગથી થાય છે.
For Private And Personal Use Only
