________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- - - -
-
-
-
-
-
--- ---
-- 1 મા
૨૦૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. સ્વરૂપમાં હતો અને છેલ્લા અઢી હજાર વર્ષના ગાળામાં એ જૈનધર્મ કેવું સ્વરૂપ પામે તે આપણે જોઈ શકીએ છીએ.
એ વખતે જૈનધર્મ ઘણો રક્ષણશીલ હતો. એમાં પરિવર્તનનાં લક્ષણે નહીં જેવાં જ છે. એટલે વિદેશી જાતિ અથવા નૂતન જાતિએ એ ધર્મને બહુ ઓછો આશ્રય લીધો હશે, એટલું છતાં એ જૈન ધર્મ ક્ષત્રિયને ધર્મ હતો, બ્રાહ્મણને એની સામે સખ્ત વિરોધ હતે. છેલ્લા અઢી હજાર વર્ષ દરમિયાન એ જે ટકી રહ્યો હોય તે એનું કારણ એની રક્ષણશીલતા જ છે. બે-અઢી હજાર વર્ષના લાંબા ગાળામાં કેટકેટલા યવને, ગ્રીક, પારસી, શક, કુશાન, હુણ, ગુર્જર, આરબ, તાજિક આવ્યા-સેંકડો વિદેશી જાતિઓના હુમલા આવ્યા અને પાછા આ ને આ દેશમાં જ રહી ગયા. એમણે પિતાના પુરાતન ધર્મ તજી હિંદુ અથવા બૌદ્ધ ધર્મનો સ્વીકાર કર્યો અને ભારતવર્ષની પ્રજા તરીકે ઓળખાવાનું પસંદ કર્યું. આજે જે તમે ભારતવર્ષના આદિનિવાસી કેણ અને પાછળથી આવી વસનારા કેણુ એનો નિર્ણય કરવા બેસે તો તમે એક હેટ ગોટાળો ઉભું કરો એવી સ્થિતિ દેખાય છે; છતાં ભારતવર્ષના ઈતિહાસમાં એ પ્રશ્નનું નિરાકરણ તે થવું જ જોઈએ એમ વિદ્વાનો કહે છે. એકબે પંડિતે એટલે સુધી કહેવા તૈયાર છે કે ભારતવર્ષમાં જેટજેટલા ધર્મો જમ્યા છે તેમાં જૈન ધર્મ ભલે સૌથી વધુમાં વધુ પ્રાચીન ન હોય, પરંતુ ભારતવર્ષના એક અતિ પ્રાચીન ધર્મ છે એ નિર્વિવાદ વાત છે. આપણે જેને વૈદિક આર્યધર્મ કહીએ છીએ તે તે જૈન ધર્મની સાથે સરખાવતાં ઘણું નાના બાળક જે દેખાય છે. ધર્મની દ્રષ્ટિએ એ છેક નવીન છે અને વૈદિક ધર્મનું તે દર્શન જ નથી એમ કહીએ તો પણ ચાલે. જૈન-દર્શનવાદીઓની તુલનામાં શંકર જેવા આર્ય-દર્શન-વાદી નવીન જ ગણાય.
ઈસુના જન્મ પહેલાં પ્રાયઃ હજાર વર્ષ પૂર્વે જૈન ધર્મ પ્રતિષ્ઠિત થઈ ચૂક હતો. જૈન દાર્શનિકેએ મનુષ્યની શક્તિનાં મૂલ્ય બરાબર આંકી લીધાં હતાં. મનુષ્યજાતિ બીજી બધી રીતે સમાન હોવા છતાં આંતરિક વિર્યના પ્રભાવે મનુષ્ય મહાન બની શકે છે, એ જ પ્રમાણે મનુષ્ય અધઃપાત તરફ પણ વળે છે, એ સિદ્ધાંત એમણે સ્થાપે હતે. એક માણસ બીજા માણસ કરતાં વધુ વિજયી બને છે, એક માણસ ક્રમે ક્રમે દેવતાની કેટીએ પહોંચે છે એનું કારણ મનુષ્યની આંતરિક શક્તિને વિકાસ જ છે; અને એને લીધે જ મનુષ્યની અંદર કેટલાક ભેદ પડે છે એ વાત એમણે બતાવી આપી હતી.
For Private And Personal Use Only
