Atmanand Prakash Pustak 031 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

પરિવર્તન.
૭૭
સંપાદન ન કરી શકીએ. આ ઠપકા સાંભળ્યા બાદ મેં મારા પિતાશ્રી તથા રાજાને કહ્યું કે પ્રજાએ આપણુને નમસ્કારજ શું કામ કરવા જોઈએ ? પિતાજી મેટાઈ નમસ્કાર ઝીલવામાં નથી પણ નમસ્કાર કરવામાં છે. નમસ્કાર ઝીલવાથી માણસ અભિમાની મની લેાકેાથી અળગા થાય છે ત્યારે નમસ્કાર કરવાથી તે જ માણસ નમ્ર અની મનુષ્યને સમજતા થાય છે. હવે કહેા પિતાજી હું અભિમાની થાઉં એ આપને ગમશે કે નમ્ર બની પ્રજાના સેવક થઈ લેાકેાના હૃદયમાં હ ંમેશને માટે સ્થાન મેળવું એ આપ પસ ંદ કરશે ? આપ સાચી મહત્તાને પસંદ કરશે કે મહત્તાના આભાસમાત્રને સ્વીકારશે ? બીજાઓના નમન ઝીલવા એ મહત્તા નથી પણ તેના ભાસ માત્ર છે. પિતાજીને મારી વાત ગમી પણ વર્ષોથી મનાતી આવેલી રૂઢીઓને તેાડવા જેટલું બળ તેનામાં ન હતું. ભાઈ આપણા પૂ`જોથી ચાલી આવેલી આ રીતિને તેાડવાનું સખળ કારણ મને લાગતુ નથી. આવી રીતે પહેલેથી જ શ્રીમતાની દેવા મને ખીલકુલ અર્થ વગરની લાગતી એટલું જ નહિ પણ હું તેમને ઉઘાડી રીતે તિરસ્કારતા. આમ હું મારી સ્થિતિથી અસાષી તે રહેતા જ એમાં એક એવા પ્રસંગ બન્યા કે જેણે મારૂ સમગ્ર જીવન પલટાવી નાખ્યુ. એક વર્ષે લેાકેાના પાપના ઉદય હાય તેમ વરસાદ રીસાઈ ગયા અને નામના જ વરસાદ પડ્યો. આથી સત્ર શાક છવાઈ રહ્યો, કારણ કે ભારતવર્ષી જેવા ખેતીપ્રધાન દેશ માટે વરસાદ એ અમીરસની ગરજ સારે છે. અને એ ઉપકારના બદલામાં જ લેાકેા તેને મેઘરાજા કહી સાધે છે. દુષ્કાળથી ગરીમ લાકા બહુ હેરાન થયા અને કેટલાકને તે દાંત અને અન્ન વચ્ચે વેર થયા. આવી સ્થિતિ જ્યારે સારાય દેશની હોય ત્યારે અમારા ખેડુતે કયાંથી સુખી હાઇ શકે ? તેઓના દ્વારઢાંખર તથા બીજી કેટલીક આવશ્યક વસ્તુઓ વેચીને જે પૈસા આવ્યા તે ખીચારા ખેડુતાએ મહેસુલ પેટે ભર્યાં પણ તેએ તેઓ પુરા પૈસા આપી ન શકયા. હવે પિતાજી પણ બાકીના પૈસા છૂટ તરીખે મુકી દેવા માગતા ન હતા. તેઓ તે કહેતા કે તમારૂ ગમે તે થાય પશુ અમને તે પુરી મહેસુલ મળવી જ જોઇયે. જ્યારે વધારે સારા વર્ષા થાય છે ત્યારે ઠરાવેલ દર કરતાં શું તમે અમને વધારે આપે છે. જેથી મેળા વર્ષોમાં અમે તમારૂ એન્ડ્રુ સ્વીકારીયે ? આ અને આવી બીજી કેટલીક દલીલે પિતાજી કરતાં અને ખેડુતાની દયા માટેની અરજી ઉપર ઠંડુ પાણી રેડતાં. આખરે ખેડુતા થાકયા અને છેલ્લાં ઉપાય તરીખે બિચારા મારી પાસે દયાની ભિક્ષા માટે આવ્યા. મેં પિતાજીને દયા બતાવવા અને માકીનુ લ્હેણું માકરવા ઘણાય વિનવ્યા પણ તેઓ એકના બે ન થયા. તેમનુ હૃદય ભિંજાય માટે મેં