Atmanand Prakash Pustak 029 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

સભામ્યપંચમી કથા,
૧૧૧
ઉપરથી લાગે છે કે કનકકુશલે સંસ્કૃત કથા રચી તેજ અરસામાં ગૂજરાતી ભાષાન્તર પણ કરવામાં આવ્યું હશે.'
કનકકુશલ તપાગચ્છના વિજયસેનસૂરિના શિષ્ય હતા. તેમનાં પુસ્તકોના રચા સંવત ઉપરથી જણાય છે કે ૧૬૫૦ થી ૧૬૯૭ સુધીમાં તેઓ હયાત હતા. તેમના રચેલાં નીચેનાં પુસ્તકે ઉપલબ્ધ થયાં છે. ૧ રાનપ્ર% શ (સં. ૧૬૧ ૬ ), ૨ રોદિયા, રે ઢીવાત્તાપ, ૪ વતુર્વરાતિનતોડ્યાત્તિ, ૫ મતામર સ્તોત્ર કૃતિઃ ૬ પંચમકથા ( ઉં. ૬ ૬૫૬), ૭ હરિશ્ચન્દ્ર રાજાને રાસ (ા. સ. ૧૬૭) વગેરે.
કારતક સુદ પાંચમને મહિમા જૈન શાસ્ત્રોમાં ઘણે કહેલું છે. એ તિથિને જ્ઞાનપંચમી” અથવા “ સૌભાગ્ય પંચમી ” કહેવામાં આવે છે. તે દિવસે ગ્રન્થભંડારોમાં હસ્ત લિખિત પુસ્તકોની મેટા દબદબા સાથે પૂજા કરી જ્ઞાનનું આરાધન કરવામાં આવે છે. એ વિષય ઉપર વરદત્ત અને ગુણમંજરીની કથા અહીં આપેલી છે. સત્તરમા સૈકાની શિષ્ટ ભાષાના નમુના તરીકે તે ઉપયોગી છે. જની ગૂજરાતીમાં પણ જોડણીની અવ્યવસ્થા અભ્યાસીને જણાયા વગર નહીં રહે.
| | જીવતરાનાય નમઃ | શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથઈ પ્રણામ કરીનઈ, ભવ્ય જીવના ઉપગારનઈ, કાજઈ કાતી શુદી પાંચમિનો મહિમા કહું છું, જિમ પૂર્વાચાર્યજી શાસ્ત્રમાંહિં કહ્યો તિમ સકલ સંસાર માંહિ જ્ઞાન તે પરમ આધાર છઈ, પંચમ ગતિદાયક છઈ, તે માટે પ્રમાદ મુકીનઈ વિધિનું જ્ઞાન આરાધવું, જિમ વરદત્ત રાજકુમાર અને ગુણમંજરી આરાધ્યું તેહની પરિ તેહની કથા કહિઈ છઈ.
જબુદ્વીપના ભષેત્રનઈ વિષઈ પદ્મપુરનામા નગર છઈ, શેભાઇ કરી દેવતાના નગરને જીતઈ છઈ. તિહાં અજીતસેન રાજા થયે, તેહની યશોમતી રાણી, સકલ કલાની પાણી હતી. તેને પુત્ર વરદત્ત રૂપલાવણ્યઈ શેભિત આઠ વરસને થયા. પિતાઈ પંડિત પાસે ભણવા મોકલ્ય–ઉદ્યમ કરઈ–ભણાવઈ પણિ અબ્બર માત્ર મુખે ન ચઢ, તે શાસ્ત્રની વાત વેગલી રહી. અનુકમઈ યૌવનવસ્થા પામે. પાછિલા કર્મના ઉદયથી કોઈ રોગ શરીર વિણઠું. કિહાઈ સાતા ન પામઈ.
હવઈ તેહજ નગરનઈ વિષઈ જિનધર્મરાગી, સપ્તકડિસુવર્ણ સ્વામી, સિહનામ નામા સેઠિ વસતો હ. તેહની સ્ત્રી કપુરતિલકા નામઈ, શીલવતી, રૂપ
૧ કોઈને શંકા થશે કે પ્રતિ તો ૧૭૮૦ માં લખેલી છે તે મૂલ ભાષા કયાંથી કાયમ રહી ? તેનું સમાધાન એ છે કે નકલ કરનારની ચીવટને લીધે ભાષામાં અર્વાચીનત્વ બહુ ઓછું આવવા પામ્યું છે.
૨ જૂઓ, સંસ્કૃત વંશીયાની પ્રશસ્તિમાં શ્રીમત્તાના ઢિનમfજી, વિનચનસૂરીનાં; શિષ્યાકુના , વિનિર્ષિતા વનવાન...વગેરે.