________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
१२९
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
વિચાર કરવાની વિધિ નથી જાણતો. તે મનને સ્વભાવ તથા તેની સૂક્ષ્મ ક્રિયાએથી સંપૂર્ણપણે અનવધાન રહે છે તેથી ભૌતિક સંપત્તિ અને વિશ્વ વિદ્યાલનું મિથ્યા જ્ઞાન હોવા છતાં પણ તેની અવસ્થા અત્યંત શોચનીય રહે છે. તેનું બધું જ્ઞાન ખાલી હોય છે. તેનામાં વિવેકને ઉદય નથી થતો. તેને સંત પુરૂ, શાઓ અને ઈશ્વરમાં શ્રદ્ધા નથી હોતી. તો પિતાની સંકલ્પ શક્તિની નબળાઈને કારણે ખરાબ કામનાઓ પ્રવૃત્તિઓ અને પ્રલેભનેને હઠાવવામાં અને સમર્થ નીવડે છે. સાંસારિક માયાજાલ તેડવાની એક માત્ર ઔષધિ છે-તે એ કે હમેશાં સત્સંગ કરે, સાચા સાધુ મહામાઓની સાથે રહેવું.
મનને આત્મામાં લગાડે. મનને સ્વયંતિ , શુદ્ધ બુદ્ધ પરમાત્મામાં લગાડે. પરમાત્મામાં ખૂબ દઢતાપૂર્વક સ્થિર બને, ત્યારે જ તમને પરમાત્મા અવસ્થા પ્રાપ્ત થશે.
બાહ્ય જગતનાં કાંચન કામિનીમાં સુખને શોધવું નકામું છે. તે ત્યાં કદીપણું નહિ મળે. આપણું હૃદયમાં, આપણા આત્મ માં જ બધા સુખને મૂલ સાત છે. આપણી પોતાની અંદર બધી શકિત વાપરીને શેધ કરે. મન તથા ઈન્દ્રિ પર વિશ્વાસ ન રાખે. તે તો આપણું શત્રુ છે. કામની તથા કાંચન ભયાનક શત્રુઓ છે.
તેજ મનુષ્ય ખરેખરો અધિપતિ તથા મહારાજા છે કે જેણે મન ઉપર વિજય પ્રાપ્ત કરી લીધું હોય છે. તે જ મનુષ્ય સૌથી મોટો ધનવાન છે કે જેણે કામનાઓ, વાસનાઓ તથા પિતાના મનને જીતી લીધું છે. તે જ ખરે ક્ષત્રિય છે કે જે મનની સાથે આંતરિક યુદ્ધ કરે છે. વિવેક અને સંક૯પશક્તિદ્વારા ઇન્દ્રિયની સાથે, સ્વભાવની સાથે યુદ્ધ કરે છે અને મનની ઉપર એકાધિપત્ય પ્રાપ્ત કરે છે. તે જ ખરો ક્ષત્રિય છે કે જે ખરાબ સંકારે, દુષ્ટ વિચારો, રજોગુણ–તમેગુણની સેનાની સાથે પોતાને સત્વગુણ જાગૃત કરીને યુદ્ધ કરે છે. તેજ મરે ક્ષત્રિય છે કે જેનાં શસ્ત્રો સંકલ્પ છે અને અસ્ત્ર વિવેક છે, જેનું યુદ્ધક્ષેત્ર અંતઃકરણ છે, જેને શંખ પ્રણવમંત્ર 38 છે અને જેનું બખ્તર વિવેક, વૈરાગ્ય, અમદમાદિ સાધન સંપદા અને મુમુક્ષુત્વ છે. | મનમાં રાગદ્વેષનું હોવું એજ ખરૂં કરે છે. એજ મલિક કર્મ છે. આ વિદ્યાથી અવિવેક ઉત્પન્ન થાય છે, અવિવેકથી અહંકાર અને અભિમાન થાય છે, અભિમાનથી રાગદ્વેષ ઉત્પન્ન થાય છે અને રાગદ્વેષથી કમ, કર્મથી શરીર મળે છે અને શરીરથી દુઃખ પ્રાપ્ત થાય છે. એ સર્વ કડીના બંધનની સાંકળ છે. એજ દુઃખની જંજીર છે. પરમાત્મ જ્ઞાનદ્વારા તેનું મૂળ અવિદ્યાને જ નષ્ટ કરી દે. બધી કડીયે છિન્નભિન્ન થઈ જશે. મુકેત પરમાત્મજ્ઞાનથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
–ચા
For Private And Personal Use Only
