________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચાલતા દીક્ષા પ્રકરણ સંબંધે કંઈક
૧૨૭
wwww
ચાલતા દીક્ષા પ્રકરણ સંબંધે કંઈક.
વડોદરા રાજ્ય તરફથી પ્રગટ થયેલા સંન્યાસ દીક્ષા પ્રતિબંધક નિબંધના મુસદ્દાના સંબંધમાં જૈન સમાજમાં ઘણે ઉહાપોહ થઈ રહ્યો છે. એક પક્ષ જ્યારે તે કાયદો થાય તેને અગ્ય માને છે, જ્યારે બીજો પક્ષ તેમાં સમ્પત્તિ દર્શાવે છે. એ બંને બાજુના અભિપ્રાયે ઘણે ભાગે જાણતાં તે બાબતમાં એક નમ્ર નિવેદન દલીલ પૂર્વકનું શ્રીયુત સુરચંદભાઈ પુરૂષોતમદાસ બદામીનું પ્રગટ થયું છે તે ઘણું વિચારણીય છે, જ્યારે બીજું દીક્ષા પદ્ધતિ પર સામયિક પ્રકાશન નામનો એક ચર્ચાત્મક જૈન દષ્ટિએ પ્રકાશ પાડતો નિબંધ ન્યાયાવિશારદ શ્રીમદ્ ન્યાયવિજયજી મહારાજ રચિત પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. શ્રીયુત સુરચંદભાઈના નિબંધમાં પ્રથમ સામાન્ય નિરિક્ષણ, તેના હેતુનું નિરિક્ષણ. સગીરની દીક્ષાથી અનર્થ થાય છે ? દીક્ષાની બાબત શોચનીય છે? ધાર્મિક બાબતમાં રાજ્ય કયારે હસ્તક્ષેપ કરી શકે ? માબાપ અથવા વાલીની રજામંદી નિરર્થક ગણી શકાય ? સગીરની દીક્ષા સંખ્યા જેમાં હાલ પ્રતિબંધક કાયદાની જરૂર છે? ફેશજદારી કાયદા પ્રમાણે સગીર તરફ કેવી રીતે વતાય છે દીવાની તથા ફોજદારી કાયદા પરથી થતું અનુમાન, સગીરના હક તથા જવાબદારી, મુસદ્દામાં ફરમાવેલી સજા અને છેવટે તેઓ સાહેબે પોતાને ફલિતાર્થ ટુંકમાં ધાર્મિક દષ્ટિ રાખી ધર્મશાસ્ત્રની હદમાં રહી, કાયદાપૂર્વક સંક્ષિપ્તમાં આપી આ નિબંધ પૂર્ણ કર્યો છે. સુરચંદભાઈ ધર્મશ્રદ્ધાવાન, કાયદાના હિમાયતી, કરેલ અને બુદ્ધિશાળી, શાંત પ્રકૃતિના અને તટસ્થ હોવાથી આ નિબંધ વાંચતા અલબત પ્રથમ દર્શને આ કાયદો એ ધર્મમાં રાજ્યને હસ્તક્ષેપ કરવા જેવું થાય છે એમ ચેકસ જણાય છે, અને અત્યારે જ્યારે નસાડી ભગાડી દેવાતી દીક્ષાઓથી કલેશ, કુસંપ, વર, કોટે ચડતા થતા ઝગડા, સાધુઓ પર થતાં દાવાઓ અને તેથી જૈન સમાજની બીજી પ્રજામાં થતી હાંસીથી પણ જૈન સમાજે વિચાર કરવાની જલદી જરૂર છે. હવે મુદ્દો એ છે કે જ્યારે હિંદુસ્તાનના જુદા જુદા શહેરેના સંઘે વર્તમાન સમયને વિચાર કરી આ પદ્ધતિમાં દેશ, કાળ, ભાવ વિચારી ફેરફાર કરે, તે માટે ધારાધોરણ કે અટકાવવા જેવું હોય ત્યાં તેને માર્ગ કરે તો કરી શકે તેવું છે, છતાં જ્યારે શ્રીસંધે તે માટે વિચાર નહિં કરતાં દીક્ષા જેવાં મહાન આદર્શની જે ફજેતી થઈ રહી છે તેને માટે જે વર્ગના નેતાઓ જ્યારે મૌન બેઠા છે અને વ્યવસ્થિત બંધારણ ઘડી સગીરના સાચા વાલી બનવાનો ઉત્સાહ દેખાડતા નથી ત્યારે જ શ્રીમંત ગાયકવાડ સરકારને આવો કાયદો ઘડવાની જરૂર પડી છે તે માટે ન્યાયવિશારદ શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજે પોતાના નિબંધમાં જણાવેલ વિચારો મનનીય અને યોગ્ય લાગેલ છે.
દીક્ષા પદ્ધતિ પર શ્રીમાન ન્યાયવિજયજી મહારાજનો આ નિબંધ શાસ્ત્રીય દ્રષ્ટિએ શાસ્ત્રાધાર સાથે વિદ્વત્તાપૂર્ણ લખાયેલા છે જે ઘણો જ વિચારણીય છે. અને અત્યારે આ પ્રકરણને અંગે જૈન સમાજને શું કરવાની જરૂર છે તે સચોટ મુદ્દા અને દલીલ પૂર્વક આ નિબંધમાં જણાવેલ છે તેમાં જણાવ્યા પ્રમાણે જ્યારે સમજમાં ઉપરોક્ત દીક્ષા જેવી
For Private And Personal Use Only
