________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
F4109090909090056900847 ક અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર. કે
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૯૨ થી શરૂ )
સત્તરમે અધિકાર. પ્રશ્ન–ભગવંતની પ્રતિમા પૂજવાથી પુણ્ય થાય છે એ કથન જરા પણ કેમ સંભવે ? અજીવથી ફલસિદ્ધિ કેવી રીતે થાય?
ઉત્તર–અજીવની સેવાથી શું થાય એવી શંકા મનમાં બીલકુલ લાવવી નહિ. કેમકે જેવા આકારનું નિરીક્ષણ (જેવું ) થાય તેવા આકાર સંબંધી ધર્મનું પ્રાયઃ મનમાં ચિંતવન થાય. સંપૂર્ણ શુભ અંગે વિરાજિત પત્રિકા (પૂતળી) જોવામાં આવતાં તે તાદશ (તેવા પ્રકારના ) મેહનું કારણ થાય છે. કામાસનની સ્થાપનાથી કામીજને કામક્રીડા સંબંધી વિકારેને અનુભવે છે. ચોગાસનના અવલોકનથી ગીએની ગાભ્યાસમાં મતિ થાય છે, ભૂગોળથી તગત (તેમાં કાઢેલી) વસ્તુની બુદ્ધિ થાય છે. લેકનાલિથી લોકસંસ્થિતિ ( લેકની રચના) સમજાય છે. કૂર્મચક્ર, અહિચક્ર, સૂર્યકાલાનલચક્ર, ચંદ્રકાલાનલચક, અને કોટક એ આકૃતિથી અહા, રહ્યા રહ્યા તત્સંબંધી જ્ઞાન થાય છે. શાસ્ત્ર સંબંધી વર્ણો (અક્ષર) ને ન્યાસ ( સ્થાપના ) કરવાથી તે વર્ગો જોનારને શાસ્ત્રનો બોધ થાય છે. નંદીશ્વરદ્વીપના પટ (નકશા ) થી તથા લંકાના પટથી તર્ગત વસ્તુની ચિંતા થાય છે. એવી જ રીતે સ્વઈશની પ્રતિમા તેમના તે તે ( પ્રસિદ્ધ) ગુણોની સ્મૃતિનું કારણ થાય છે. જે વસ્તુ સાક્ષાત દશ્ય ન હોય તેની સ્થાપના કરવાનું સંપ્રતિ ( હાલ ) લેકસિદ્ધ છે. અત્ર દષ્ટાંત. પિતાને પતિ પરદેશ ગયા હોય ત્યારે સતી સ્ત્રી પતિની પ્રતિમાનું દશન કરે છે. રામાયણમાં સાંભળવામાં આવે છે કે, શ્રીરામચંદ્ર પરદેશ (વનવાસ) ગયા ત્યારે ભરત નરેશ્વર રામની પાદુકાના રામ પ્રમાણે પૂજા કરતા હતા. સીતા પણ રામની આંગળીની મુદ્રિકાનું આલિંગન કરી રામપ્રાપ્તિનું સુખ માનતી હતી. રામ પણ સીતાનું મિલિરત્ન (મુકુટરત્ન) પામીને સીતા મળ્યા જેટલી રતિ ( સુખ) માનતા હતા. આમાંના એક દષ્ટાંતમાં કેના શરીરને આકાર નહોતે તેમ છતાં તે અજીવ વસ્તુઓથી તથા પ્રકારનું સુખ થતું હતું, ત્યારે ઈશ્વરની પ્રતિમા પણ સુખને માટે કેમ ન થાય? પાંડવરાત્રિમાં લેકપ્રતીત પ્રસિદ્ધ વાત છે કે દ્રોણાચાર્યની પ્રતિમા પાસેથી લવ્ય નામના ભલે અર્જુનના જેવી ધનુર્વિદ્યા સિદ્ધ કરી હતી. ચંચાદિક (ક્ષેત્રમાં ઉભી કરવામાં આવતી પુરૂષાકૃતિ વગેરે) અજીવ વસ્તુ છતાં ક્ષેત્રાદિની રક્ષા કરવામાં સમર્થ થાય છે. વળી લોકમાં મનાય છે કે અશોક વૃક્ષની છાયા શોક હરણ કરે છે, કલિ-(બહેડાં)ની છાયા લેકમાં કલહ માટે થાય છે, અજાજ
For Private And Personal Use Only
