________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
અધ્યાત્મજ્ઞાન નિરૂપણ પ્રશ્નોત્તર
૧૧૭
( બકરીની ખરીયાથી ઉડતી ધુલ ) વગેરે પુણ્યહાનિ માટે થાય છે. અસ્પૃશ્ય ચંડાલ વગેરેની છાયા પણ ઉä ઘાય તેા પુણ્યની હાનિ કરે છે, સગર્ભા સ્ત્રીની છાયા હૂઁધન કરનાર ભાગી પુરૂષનું પાપ હણે છે અને મહેશ્વરની છાયાનુ ઉદ્ઘઘન કરનાર ઉપર મહેશ્વરના રાષ થાય છે. એ પ્રમાણે ઘણા પદાર્થ અજીવ છતાં સુખદુઃખના હેતુ થાય છે ત્યારે દેવાધિદેવ( પરમેશ્વર )ની પ્રતિમા પણ અજીવ છતાં અહીં સુખને હેતુ કેમ ન થાય ? એવું પણ મા કહેા કે પરમેશ્વરના દર્શનથી ભક્તના પાપનું હરણ થાય પણ પ્રતિમાની પૂજા કરવામાં આવે છે, તે અજીવ હાવાથી શુ ફૂલ આપે ? પરમેશ્વરની પ્રતિમા અજીવ છતાં પણ તેને પૂજવાથી પુણ્ય ફૂલ જરૂર થાય છે. જેની જેવી જેવી અવસ્થા-ગુણ વિશિષ્ટ પ્રતિમા ચિત્તમાં હાય, તેના તે ગુણા તે પ્રતિમાથી સપાદન થઇ શકે છે. લેાકમાં મનાય છે કે ગ્રહાની પ્રતિમાના પૂજનથી તે સ ંબ ંધી ગુણા-ફલ થાય છે; સતીઓની, ક્ષેત્રાધિપની, પૂર્વજોની, બ્રહ્માની, મુરારિ ( કૃષ્ણ )ની, શિવની અને શિતની સ્થાપનાને માનવાથી હિત અને નહિ માનવાથી અહિત થાય છે; સ્તૂપે ( મહાત્માઓના અગ્નિ સ’સ્કારની જગાએ કરેલી દેરીએ ) પણ તેવી રીતે ફલ આપે છે; રેવન્ત, નાગાધિપ, પશ્ચિમેશ અને શીતલાદિની પ્રતિમાના પૂજનથી પણ કાર્યસિદ્ધિ થાય છે; અને કાણુ તથા આકષઁણુ ( કામણુ હુમણુ ) જાણનારા મદનાદિના નિર્જીવ પુતળા ઉપર જે જીવાનુ નામ લેઈને વિધિ કરે છે તે જીવા તે વિધિથી મૂતિ થઇ જાય છે; તેવીજ રીતે સ્વઇશની પ્રતિમાની પ્રભુના નામ ગ્રહણ પૂર્વક પૂજા કરનાર કુશલ પુરૂષ જ્ઞાનમય પ્રભુને સંપ્રાપ્ત કરે છે. જેમ કોઇ સ્વામી પેાતાના નાકરાને પેાતાની મૂર્ત્તિનું બહુમાન કરતા જાણી તેમના ઉપર તુષ્ટિમાન્ થાય છે તેમ પરમેશ્વર પણ તેમની પ્રતિમાના અ નથી અતિ થતાં પ્રસન્ન થાય છે. એમ દલીલ ખાતર માના જો કે પરમેશ્વર તા સદા કાળ સર્વ ઉપર પસન્ન જ હાય.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પ્રશ્ન—ઉપર આપેલાં દૃષ્ટાંતામાં અને ઢાષ્ટાન્તિકમાં મહાન વિશેષ–અતર છે. જે દૈવાદિ કહેવામાં આવ્યા છે તે સ` રાગી અને પૂજાનાં અર્થી છે ભગવાન–પરમેશ્વર તેવા નથી. તેનુ` કેમ ?
ઉત્તર—ત્યારે તે અતીવ ( ઘણું જ ) ઉત્તમ અનીહ ( સ્પૃહા રહિત ) ની સેવા તા પરમાની સિદ્ધિ માટે થાય છે. જેમકે પૃહા રહિત સિદ્ધ પુરૂષની સેવા ઇલબ્ધિ માટે થાય છે ( ઇચ્છિત વસ્તુ મેળવી આપે છે ).
અને પરમેશ્વરની પ્રતિષ્ઠિત
પ્રશ્ન—સિદ્ધ પુરૂષ તે સાક્ષાત્ વર આપે છે પ્રતિમા તે અજીવ હાય છે તે શું આપી શકે ?
ઉત્તર—પરિપૂજનીય દ્રવ્યમાં ( પૂજવા ચેાગ્ય વસ્તુની માખતમાં) એ વિચાર જોવાના નથી. જે પૂજ્ય હોય તે પૂજાય છે જ. દક્ષિણાવર્ત્ત' ( શંખાદિ), કામકુ ભ, ચિંતામણી અને ચિત્રાવલ્લી એમાં કઇ ઇંદ્રિયેા છે કે તે પૂજાતાં લેાકેાનુ મન–ધારેલું કરે છે ? જેમ એ અજીવ વસ્તુઓ હાવાથી સ્પૃહારહિત છતાં સ્વભાવથી પ્રાણી
For Private And Personal Use Only
