Atmanand Prakash Pustak 023 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. ૩૮. વિશ્વામિત્ર ઋષિએ ત્રિશંકુને ઈદ્ર બનાવવા માટે ઈશ્વરની તથા ત્રણે જગતની અવગણના કરી આ દ્રષ્યમાન જગતથી તદ્દન નવું જ જગત બનાવવા પ્રયત્ન કર્યો હતો. બ્રહ્માના જગતના ખચ્ચર એ વિશ્વામિત્રના જગતના ઘડા મના ય છે. આ રીતે જગતને એગ્ય વસ્તુઓ તૈયાર થતાં ઈશ્વરે ભય પામી, વિશ્વામિત્ર પાસે આવી, તેમના મનનું સમાધાન કર્યું અને તેમણે બનાવેલ મનુષ્યના મુખને ઈશ્વરે પોતાના જગતમાં સૌ કોઈથી ઉંચા રાખ્યા જેને આપણે શ્રીફળ કહીએ છીએ.
૩૯. પિરાણિક-મુક્તશાસ્ત્ર પાને-૧૦૩ માં લખ્યું છે કે-પ્રથમ આ પૃથ્વીમાં જે કાંઈ હતું, તે ન કહેવાય, નવર્ણવી શકાય, એવું અદબ, આનંદમય, નિષ્કલ, અને અચળ તત્વ હતું.
૪૦. કાળવાદીઓ કહે છે કે–#ાકૃનતિ મૂતાનિ એટલે કાળ પૃથ્વી વિગેરે પાંચ ભૂતેને બનાવે છે, પ્રજાને સ્થાપે છે, દરેકનું રક્ષણ કરે છે તુવિભાગ વડે વનસ્પતિના નિયમો ઠંડી, ગરમી, વૃષ્ટિ, ગર્ભ, સ્થિતિ, વિવિધ અવસ્થાઓ વિગેરે કૃતક-કાર્યોમાં કાલનીજ મહત્તા દેખાય છે. (નંતી ટિકા)
૪૧. સ્વભાવવાદીઓ કહે છે કે દરેક કાર્યનું કારણ પોતપોતાને સ્વભાવ છે, દરેક ભાવો સ્વભાવથીજ ઉત્પન્ન થાય છે, જેમકે માટીમાં ઘડો થવાને સ્વભાવ છે તેથી તેમાંથી ઘડે થાય છે પણ વસ્ત્ર બનતું નથી. આવી જ રીતે તાંતણામાંથી દોરામાંથી કપડું થાય છે. પાકવાના સ્વભાવવાળા મગ રાંધવાથી પાકે છે. પણ કેરડુ મગ દરેક પ્રકારની રાંધવાની સામગ્રી હોવા છતાં માત્ર પાકવાને સ્વભાવ ન હોવાથી બધી મહેનત નકામી કરે છે. શેરડીમાં મીઠાશ છે, પાનમાં રંગ છે. કુલમાં સુગંધ છે અને રાંદનમાં શીતલા છે તે પણ તેના સ્વભાવથી થયેલ. શક્તિઓ છે.
૪૨. કર્મવાદીઓ કહે છે કે-જગતને કઈ કર્તા નથી. કેમકે પોતપોતાના કર્મો પ્રમાણે જ સુખી કે દુઃખી થાય છે. વૈદ્યક ગ્રંથ તે ગેસ્પત્તિમાં. જીવોના પ્રાકૃતકમ પાકને જ મુખ્ય માને છે.
૪૩. દુર્વાસા ઋષિને પુત્ર અશિરા કહે છે કે ઈશ્વર પોતે પણ કર્મને આધિન છે.
૪૪. ભૃગુ ઋષિ કહે છે કે-ઈશ્વરે અચલકર્મ થી તેઓની કરણી પ્રમાણે તેઓને ઉત્પન્ન કર્યા ૪૫. ભતૃહરિ શતકમાં પણ કમની પ્રાધાન્યતા દેખાડતાં કહ્યું છે કે
ब्रह्मा येन कुलालवत् नियमितो ब्रह्मांड भांडोदरे । विष्णुथन दशावतारगहने क्षिप्तो महासंकटे ॥