________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમ્યકત્વને શત્રુઓ.
૧૧૩ આજકાલ પૃથ્વી ઉપર એ શત્રુઓ કેવી રીતે ફાવે છે? તેનું દિગદર્શન કરાવવા માટે આ વિષય લખવાને ઉદ્દેશ છે.
સમકિતને મુખ્ય શત્રુ મિથ્યાત્વ છે. જૈન વિદ્વાનોએ તેના સ્વરૂપને માટે ઘણું ઉપદેશ્ય છે. તથાપિ વર્તમાનકાલે એ શત્રુનો પ્રવેશ શી રીતે થાય છે? તે અવશ્ય જાણવા ગ્ય છે. પૂર્વકાલે એ શત્રુ વિદ્યમાન હતું, તથાપિ તે સમયે નાનું હદયબળ ઉચ્ચતર હતું. એટલે તેની વિશેષ શક્તિ ચાલી શકતી ન હતી. આજકાલ હદયબળ હીન છે. સ્વાર્થના બળથી તે દબાઈ ગયું છે, એટલે તે મિથ્યાત્વ વીર બળવાન થઈને પ્રવર્તે છે. જૈન શાસ્ત્રકારોએ સાકક અને લેકોત્તર એવા મિથ્યાત્વના મુખ્ય બે પ્રકાર માનેલા છે. તેમાં હાલ લોકિક મિથ્યાત્વનું બળ ઘણું વધી ગયું છે. ઘણું જેનેના હૃદય ઉપર સ્વાર્થનુ અંધકાર પ્રસરવાથી, તેઓ પોતાના જૈનત્વને ભૂલી જાય છે. જે સ્વાર્થની સિદ્ધિ થતી હોય તે લૈકિક મિથ્યાત્વને સાંસારિક સુખ માટે હદયથી આવકાર આપે છે. સમકિતને મહાન્ શત્રુ મિથ્યાત્વ સ્વાર્થની સહાય લઈ જૈન પ્રજાના મોટા ભાગમાં જુદે જુદે રૂપે પસી ગયો છે. કોઈ સ્થળે તે વિવેકને બહાને પ્રવેશ કરે છે, કોઈ સ્થળે તે લેભદ્વારા પસી જાય છે, કોઈ સ્થળે કુસંપનું આલંબન લઈ દાખલ થાય છે, કેઈ ઠેકાણે દ્વેષ તથા ઈર્ષાના મિષથી પેસી જાય છે અને કોઈ સ્થળે ખુશામતનો લાભ લઈ અને કીર્તાિના લેભે દાખલ થઈ જાય છે. જ્યાં દષ્ટિ ફેરવી એ છીએ ત્યાં કઈ પણ પ્રકારે મિથ્યાત્વ શત્રુનું વાસ્તુ થયેલું જોવામાં આવે છે.
બીજી રીતે પણ તે મિથ્યાત્વ ઘણે સ્થળે દર્શન આપે છે. પ્રાચે કરીને આ મિથ્યાત્વનું બળ વેહેમની આગળ બહુ ચાલે છે. હૃદયમાં જરા પણ વેહેમનો પ્રવેશ થયે કે તરતજ એ મહાશત્રુ દાખલ થયા વિના રહેતું નથી, તેટલું જ નહીં પણ તે પેઠા પછી તે મનુષ્ય શ્રાવકપણું પણ ભૂલી જાય છે.
સુજ્ઞ શ્રાવકે એ સમજવું જોઈએ કે, આ લેકમાં તેમના શ્રાવકત્વને શોભા વનાર અને શુદ્ધ જૈનત્વ બક્ષનાર સમકિતને કટ્ટો દુશ્મન મિથ્યાત્વ છે. તેમાં પણ વર્તમાન કાલે તે મહાશત્રુને પ્રવેશ કરવાના ઘણું લાભ મળે છે. તેથી તે મહાશત્રુ સમક્તિરૂપ અમૂલ્ય પદાર્થને નાશ ન કરે–એ ભયંકર લુંટારે સમકિતરૂપ રત્નને હું ટી ન જાય, તેને માટે સદા સાવધાની રાખવી જોઈએ.
સમક્તિને બીજો શત્રુ અવિરતિ છે. આગમ-શાસ્ત્રકારોએ તેનું સ્વરૂપ ઘણું વિવેચન કરીને સમજાવ્યું છે, પરંતુ સાંપ્રતકાલે એ મહાન શત્રુ સમક્તિને વિ છેદ કરવા કેવી પ્રવૃત્તિ કરે છે ? તે પ્રત્યેક જેને સમજવાનું છે. જો કે સંસારી જી ગૃહાવાસમાં રહી સર્વ વિરતિપણું મેળવી શકતા નથી, એ વાત સત્ય છે, પરંતુ પ્રબુદ્ધ ગૃહસ્થો અવિરતિની હદ (દેશવિરતિપાછું) રાખી શકે છે. વર્તમાન
For Private And Personal Use Only
