________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ગાહેથ્ય જીવન
વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શા. માનવ-જીવનને પ્રારંભ ગૃહકથાવસ્થાથી જ થાય છે. એટલા માટે સર્વ પ્રકારના ગુણે શીખવાનું સૌથી પ્રધાન અને ઉત્તમ સ્થાન ઘર જ છે. સર્વ પ્રકારની સારી અથવા ખરાબ ટેવે પહેલવહેલાં ઘરમાં જ શી ખાય છે અને તે જ જીદગીભર ટકી રહે છે; પછી એમાં કોઈ જાતનું પરિવર્તન થતું નથી. જે બાલ્યાવસ્થામાં કેઈને સારું શિક્ષણ મળે છે તે તે હમેંશા સારે માણસ થાય છે. અને તેનું આખું જીવન સુધરી જાય છે. અને જે કેઈને ખરાબ રસ્તે દોરવામાં આવે છે તો તેનું બાકીનું જીવન બગડી જાય છે. રાગુણે તરફ પ્રવૃત્તિ અને દુર્ગુણે તરફ વૃણુ
-સદાચાર તરફ પ્રવૃતિ અને દુરાચાર તરફ ધૃણ બાહયાવસ્થામાં ઘરની અંદર ઉત્પન્ન થાય છે. યુવાવસ્થામાં અને સંસારમાં તે તેને વિકાસ માત્ર થાય છે.
કદિ એમ કહેવામાં આવે કે આજકાલ સંસારમાં જે જે સારી નરસી ખરાબ પ્રથાઓ પ્રસરી રહી છે તેનું મૂળ ક રણ લોકોને બાલ્યાવસ્થામાં મળેલું ગૃહશિક્ષણ જ છે તે તે અનુચિત નથી. એક વિદ્વાનો તો એટલે સુધી મત છે કે દેશમાં સારા નરસા કાયદા કાનુને બનવાનું મૂળ પણ એ આરંભિક ગૃહશિક્ષણ છે. મોટા મોટા રાજનીતિજ્ઞો અને નેતાઓ વિગેરેને ઘરમાં જેવું શિક્ષણ મળ્યું હોય છે તેવા જ કાર્યો તે લેકે કરે છે, એટલા માટે બાળકોને શિક્ષણ આપનાર માણસે એવા હોવા જોઈએ કે જેમાં રાજ્યનું પરિચાલન કરનાર કરતાં પણ સારા હોય. બાળકેને શિક્ષણ આપવાનું કાર્ય રાજ્ય-પરિચાલનથી પણ કંઈક અધિક મહત્વપૂર્વ અને કઠિન છે. કેમકે દેશનું અને તેના રાજકાર્યનું સમસ્ત ભવિષ્ય તેના બાળક ઉપર જ નિર્ભર રહેલું છે.
માનવ-જીવનનો આરંભ બાલ્યાવસ્થાથી થાય છે. એટલા માટે પ્રથમ તે સંબંધમાં થોડું કહેવું અયુક્ત નથી. પ્રત્યેક બાળકને સંસારના અન્ય લોકોની સાથે મળવા હળવાને વ્યવહાર કરવા પહેલાં પોતાનાં ઘરના માણસની સાથે જ વ્યવહારનો આરંભ કરવા પડે છે. એ જ જગતનો કમ છે. જે બાલ્યાવસ્થામાં ઘરની અંદર બાળક પોતાના ભાઈ બહેને માતાપિતા અને નોકર ચાકરો વિગેરેની સાથે ઉત્તમ અને સભ્યતા પૂર્ણ વ્યવહાર કરવાનું શીખી લે છે તો પછી એટલું તે નિશ્ચય સમજવું કે આગળ ઉપર સંસારમાં તે હમેશાં સની સાથે ઘણી જ ઉરામ રીતે વર્તશે. જે ઘરમાં બાળકને સાચું બે લવાની શાંત રહેવાની, મોટાની આજ્ઞા પાળવાને તથા એવી બીજી અનેક સારી બાબતોનો અભ્યાસ પડી જાય છે તે પછી આગળ ઉપર તે અસત્યવાદી, ઉદુહડ અથવા કુમાગી' થશે એવી કે શંકા
For Private And Personal Use Only
