Atmanand Prakash Pustak 023 Ank 05

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

વિશ્વરચના પ્રબંધ. रुद्रोयेनकपाल पाणि पुटके भिक्षाटनं कारितः । सूर्योभ्राम्यति नित्यमेव गगने तस्मै नमः कर्मणे ॥ १ ॥ નમસ્યામો રેવાન્નનુ વધે તે વશTI: विधिवंद्यः सोपि प्रतिनियत कमैक फलदः ।। फलं कर्मायत्तं किममरगणैः किंच विधिना
नमस्तत्कर्मेभ्यो विधिरपि न येभ्यः प्रभवति ॥ २ ॥ અર્થ–જેણે બ્રહ્માને બ્રહ્માંડના મધ્યમાં કુંભારના ચાકડાની પેઠે ભમાવ્યો. જેણે વિષ્ણુને દશ અવતારના ભીષણ સંકટમાં નાખ્યા, જે રુદ્રને હાથમાં કપાળ આપીને ભિક્ષા માટે રખડાવ્યા તે કર્મને નમસ્કાર હો. વળી જે દેવને નમસ્કાર કરીએ પણ તેઓ વિધિના તાબામાં છે; હવે વિધિને વંદન કરીયે જ્યારે તે પણ માત્ર કર્મ ફળને દેનાર છે એટલે ફળ પાસે જઈએ તો તે કર્મને આધીન છે. જેથી દેવતાઓને કે વિધિને નમસ્કાર કરવાથી શું વળવાનું છે? માટે વિધિ પણ જેને વશ કરી શકતા નથી તે કર્મોને જ નમસ્કાર હો.
૪૬. નિયતિ વાદીઓ કહે છે જ્યારે જ્યારે જે જેનાથી થવાનું હોય ત્યારે ત્યારે તે તેનાથી થયા જ કરે છે. આવી જેના વડે દરેક ભાવે નિયત પણે થયા કરે છે, તેવું કોઈ નીયતિ નામનું અલગતત્વ છે. કેમકે નિયામક ન માનિએ ત્યારેક ર્ય કારણે ભાવની નિયમિત વ્યવસ્થા કરવા માટે આવું તવ માનવાની આવશ્યક્તા છે.
(1) ૪૭. બુદ્ધો જગતને અનાદિ માને છે કારણ કે વેદિકમાં કહેલ રૂચાઓથી તે સાદિ છે કે અનાદિ છે એ કાંઈ સિદ્ધ થતું નથી વળી મનંતર આદિના અધિકારે પણ ગણનામાં ગુચવણીવાળા છે. વળી વેદ અનાદિ માનીએ તે પછી જગતને અનાદિ માનવામાં શું કરકત આવે છે ? કારણકે ઉપર કહી ગયા તેમાં કોઈ કઈ વસ્તુને અનાદિ તો માનવી જ પડે છે. હવે સર્વને વિનશ્વર માની અમુકને અનાદિ માનવાથી ઘણા પ્રશ્નને સ્થાન નથી મળતું કે ? માની લઈએ કે પિતાને દેખી પોતાના પિતાનું અસ્તિત્વ સંભવે છે તેમ જગત કર્તા અને આપણને મર્યાદા માં રાખનાર કઈ મહાન્યાયી વ્યક્તિ હેવી જોઈએ ને તેથીજ ઈશ્વરની કતાં અને રક્ષક તરીકે જરૂર છે. પણ સામે પડઘો ઉઠે છે કે-જેમ પિતાને દેખી પિતાનું, પિતાને દેખી દાદાનું, એમ વંશપરંપરામાં વડવાનું, અસ્તિત્વ પણ સૂચવે છે તેમજ જગતને દેખી તેના કર્તા ઈશ્વરનું ને ઈશ્વરને દેખી તેના કર્તા બાપનું અને બાપથી દાદાનું અસ્તિત્વપણું ઘટેજ. પણ તેમ મનાતું નથી. માટે તે વિષે મન જ મજાનું છે. ઇવર સાકાર છે કે નિરાકાર છે? આધાર છે કે આધેય છે? ઈત્યાદિ