________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રા આત્માનંદ પ્રકાશ.
શકતા નથી. દરેક વિવરણકારે એકજ સૂત્રના જૂદા જૂદા અર્થ કરે છે. જુઓ ૧૦ વા૦ સં૦ અ૦ ૧૩ મં૦ ૪ તથા ૧૦ વાર સં૦ ૩૦-૧૩ મું ૩• વિગેરે એટલે સમજી શકાય છે કે વેદની ભાષા અસંસ્કૃત-વ્યાકરણના સંસ્કારથી રહિત [ પ્રાકૃત પણ નહીં ] તેમજ સંસ્કૃતસંસ્કારવાળી [ શબ્દાનુશાસન, લીંગ, વિભકિત, સમાસ અને પ્રત્યયના નિયમથી ગુથેલી ] નથી પણ બંને ભાષા મેળારૂપ-મિશ્ર ભાષા છે અને વેદ ભાષા શિખવા માટે અલાયદુ વૈદિક યાકરણ છે.
આ સંબંધમાં વિશેષ જાણવા ઇચ્છનારે સરઘતી સને ૧૯૦૮ સપ્ટેમ્બરમાં આઆવેલ વેદવિહિત વિનાયક વિશ્વનાથને વેદ લેખ વાંચી જવો.
સ્મૃતિ અને પુરાણમાં પણ પ્રસ્તુત ચાર પ્રનોનો વિચાર કરી લઈએ. જે સ્મૃતિ જેણે કરેલ હોય તેના નામથી જ તે સ્મૃતિ ઓળખાય છે. જેમકે યાજ્ઞવલ્કય સ્મૃતિ-મનું રકૃતિ વિગેરે પુરાણના કરનારા અનેક પંડિત થયા છે જેનો નામવાર ખુલાસો મળી શકતા નથી પણ જેવહારથી તો “વ્યાસજીનાં પુરાણ” એ પ્રમાણે બોલાય છે.
સ્મૃતિમાં વ્યવહાર માર્ગ દર્શાવ્યો છે અને પુરાણોમાં ચરિત્ર તથા ઈતિહાસના પાઠા છે, દરેક દેવનાં જુદાં જુદાં પુરાણો છે અને જે દેવનું જે પુરાણુ હોય તેમાં તે દેવની ઉત્તમતા અને અલંકારિક દૃષ્ટિએ કહીએ તો બીજા દેવાની ગણતા વર્ણવેલ છે, ન ઈચ્છી શકાય એવા પરસ્પર ભેદભાવ, ક્ષણિક પ્રશંસા તથા નિંદાના પાઠ પણ છે. ઐતિહાસિક વિરોધ પણ દષ્ટિગોચર થાય છે. જેમકે ભગવાનના મનુના પુત્ર કપિલે કપિલ શાસ્ત્રમાં અને બ્રહ્માના જમાઈ ગૌતમે ન્યાયશાસ્ત્રમાં ગીતાજી, કળીયુગ અને છ દર્શનનો અધિકાર આપ્યો છે. એટલે કપિલાશાસ્ત્ર અને ગૌતમ શાસ્ત્ર ગીતાછ કળિયુગ અને છ દર્શનની પહેલાનાં કે શું ? ત્રેતાનાં અંતમાં વાલ્મિકરૂષ થયા અને ત્યારપછી ૮૨૪૦૦૦ વર્ષે દ્વાપરના અંતમાં વ્યાસજી થયા છતાં આશ્ચર્ય છે કે, વ્યાસજીના મહાભારતમાં વાલિમકીજીની સહાય હતી. વ્યાસજીના પદ્મપુરાણમાં ઈ. સ. ૧૨૦૦ સુધીનું વર્ણન છે. રાજતરંગીણી કહે છે કે કલિયુગના ૮૫૦ વર્ષ પછી પાંડો થયો છે જ્યારે બીજા ગ્રંથોમાં બીજું કથન છે. એક કુ૯૫ના ૪૦૦૦ યુગના મવંતરે ૧ કા થાય છે. હવે પહેલા મનંતરમાં પ્રિયવ્રતના વંશના રાજા હતા. બીજા મનંતરમાં પ્રિયવ્રતના ભાઈ ઉત્તાનપાદનો વંશ હતો. ઉત્તાનપાદવંશીય દક્ષે સાતમમવંતરીય કશ્યપને પિતાની પુત્રી પરણાવી હતી.
કેટલાક એવા ઉપનિષદ્ અને પુરાણના અધિકાર છે કે જેને માત્ર યુક્તિથી સત્ય માનવા પડે છે કે જેમક પ્રજાપતિ–રવિ બેટી–ઉષાને, ભોગવે છે. ઈદ્ર-રવિ અહયા રાત્રિને સ્પર્શ છે. ભસ્મ–ભસ્મ અને જટા-ધુમાડો રૂદ્ર–અગ્નિનું ચિન્હ છે. - બ્રહ્મા–જળ અને ઈદ્ર–આકાશ, (તિહાસ તિમિર નારાજ) વેદના મિત્ર અને વરૂણને પાશ્ચાત્ય વિદ્વાનોના હાઈડ્રોજન અને ઓકિસજન છે. (સત્ય) પર્જન્યથી અન્ન અને અન્નથી ભૂત છે. (તા ) અગ્નિની આહૂતિ આકાશમાં જતાં વૃષ્ટિરૂપે નીચે આવે છે. એટલે સૂર્યથી વૃષ્ટિ, વૃષ્ટિથી અન્ન અને અન્નથી પ્રજા છે. (મગુર)-વેદમાં સ્વર્ગથી સુખ વિશેષની અને ઉર્વશીથી અરણિવૃક્ષની પીછાન છે. (નકસૂત્રવૃત્તિ).
લો. માતિલક પણ કહે છે કે ઉપનિષદ્દના કેટલાક પાઠોમાં વાત એક અને ઉદ્દેશ બીજે હોય એવા છે. ( ૦ ) ભાગવતમાં પણ અધ્યાત્મમાર્ગથી ગોઠવાયેલ અધિકારો સંભવે છે. ઉત્પત્તિતત્વને અનુસરતું નિદર્શન નીચે મુજબ પ્રત્યક્ષ છે. જેમકે –ધમ અને શ્રદ્ધાથી કામ
For Private And Personal Use Only
