________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સદાચારૢ અથવા સક્રિયા.
સદાચાર અથવા સક્રિયા.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૧
( ગતાંક પૃષ્ટ ૪૮ થી શરૂ. ) વિઠ્ઠલદાસ મૂ. શાહ.
કદાચ એમ કહેવામાં આવે કે દરિદ્રતાને સદાચારની સાથે કઇક સબંધ છે તા તે કથન કેટલેક અંશે ઠીક હાઇ શકે. મહાપુરૂષા તે હંમેશાં દિદ્રજ હાય છે અને જો સયાગવૠત્ કેાઈના જન્મ કોઇ સંપત્તિમાન કુલમાં થઇ જાય તે તે પેાતાની સંપત્તિના ત્યાગ પણ કરી દે છે. આ સંબંધમાં ભગવાન મહાવીર, મહાત્મા બુદ્ધ, રાજા ભરથરી, રાણી મીરાંબાઇ, કાંઉટ ટેલ્સ્કાય વિગેરેના ઉદાહરણા જવલંત અને સુપ્રસિદ્ધ છે. પરંતુ જે લેકે ઇન્દ્રિ હાય છે અથવા દરિદ્ર ઘરમાં જન્મ લે છે તેના મેટે! ભાગ પ્રાયે કરીને સરળ, સત્યનિષ્ટ અને સદાચારીજ ડાય છે. એટલુંજ નહિ પણ તેએાની સરળતાતથા સત્યનિષ્ઠાજ તેઓને આજીવન દરિદ્ર રાખવામાં કારણભૂત બને છે. તેઓ પેાતાની સરળતા તથા સત્યનિષ્ટાને લઇને કદ્ધિ પણ જીટુ' ખેલતા નથી, કાઇનુ ધન અપ્રમાણિકતાથી લેતા નથી, અને કાઇ પણ જાતનું છળકપટ કરતા નથી તેએ નાકરી કરતા હાય કે વેપાર કરતા હાય, તેએની આર્થિક સ્થિતિ હમેશાં એક સરખીજ રહે છે એવાજ લેાકેાને માટે કહેવામાં આવ્યું છે કે “હુમારે પ્રભુ, નિન કે ધન રામ” જે લેકેાના એવા સિદ્ધાંત હાય છે તેઓ કદિ અનીતિ અથવા અધર્મના માર્ગીપર જઈ શકતા નથી. તેઓનુ હૃદય હમેશાં સતુષ્ટ અને બલિષ્ટ રહે છે. અને તેનેા સદાચાર એક સામ્રાજ્ય કરતાં પણ વિશેષ હેાય છે. મૃચ્છકટિક નાટકમાં ગરીમ બ્રાહ્મણ ચારૂદત્ત પેાતાની ક વ્ય-બુદ્ધિને લઇને કેવી ઉદારતા, સત્યતા, સહૃદયતા બતાવે છે ? તેને પેાતાનાં ધન અથવા વૈભવના નાશની ચિંતા નથી થતી, પરંતુ માત્ર એટલીજ ચિંતા રહ્યા કરે છે કે ‘‘ નાણામિતિચયઃ પરિવર્નયંત્તિ ” હું દરિદ્ર છુ,અને એટલા માટે મારે ઘરે અતિથીએ પણ નથી આવતા. ખ્રીસ્તી ધર્મમાં સુધારા કરનાર પ્રસિદ્ધ માર્ટ ન લ્યુથર એટલેા બધા દરિદ્ર હતેા કે તેને કેાઇ કાઇ વખત પેાતાના નિર્વાહને અર્થ મહેનત મજુરી પણ કરવી પડતી હતી. છતાં તેનું શ્રેષ્ઠ ચારિત્રજ તેનુ સર્વોપરિ ધન હતું,
For Private And Personal Use Only
નિષ્ઠા અને દૃઢતા પૂર્વક જે કાર્ય કરવામાં આવે છે તેમાં બહુધા સફલતાજ મળે છે, પરંતુ તેની સાથે પેાતાની શક્તિનુ ં અનુમાન તથા સત્ય અને ન્યાયનુ' અનુસરણ પણ કરવુ જોઇએ, એમ કરવાથી મનુષ્ય સર્વ સાંસારિક કાર્યો સ્હેલાઈથી કરી શકે છે અને તેના ઉત્સાહમાં અતુલ વૃદ્ધિ થાય છે. સત્યને માત્ર આપણા ધર્મ, કર્મ અને કવ્યૂ વિગેરેનેાજ નહિ, પરંતુ સમસ્ત વિશ્વને ધાર માન
