________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચાર અથવા સાર્કયા.
૭૩
તે
કમ-ક્ષેત્રમાં ઉતરી પડવુ જોઇએ. ઘણા લીકા પરમ સત્યનિષ્ઠ હોય છે, પરંતુ ઉદ્દેશ્ય અને કન્યના અભાવને લઇને સંસારમાં એક પણ એવુ કાર્ય નથી કરી શકતા કે જેને આપણે આદર્શરૂપ કહી શકીએ અને જેનાથી લેાકેાને અનુકરણ કરવાનું ઉત્તેજન મળે. સત્યનિષ્ઠ થવાથી આપણે માત્ર એટલું જ કરી શકીએ છીએ કે કોઇ ખરાબ કાર્ય ન કરીએ; પરંતુ સારૂં કાર્ય કરવા માટે તા કર્ત્ત વ્ય-પરાયણ થવાની આવશ્યકતા છે. જ્યાંસુધી મનુષ્ય હંમેશાં સત્કાર્ય કરતા નથી ત્યાંસુધી તેને સદાચાર સ્થિર થઇ શકતા નથી. જે લેાકેા સંસ!રનુ તથા માનવજાતિનું કલ્યાણ કરવા ઈચ્છતા હાય તેઓએ હુમેશાં .સત્કાર્યો કરતાં રહેવુ જોઇએ.
આજકાલ લેાકેામાં પ્રાયે કરીને વિદ્વત્તા અને બુદ્ધિમત્તાની કશી ન્યૂનતા નથી, પર ંતુ શુ કેવળ એ વસ્તુએથી મનુષ્ય સંસારમાં મહત્વ અથવા આદર પ્રાપ્ત કરી શકે છે ? તેજ માણસ બુદ્ધિમાન, વિદ્વાન અથવા શ્રેષ્ઠ કહી શકાય કે જેનામાં સત્ય-નિષ્ઠાની સાથેાસાથ સત્કાર્ય કરવાની પ્રખળ ઈચ્છા પણ હોય છે અને યથાસાધ્યું તે પેાતાની ઉકત ઇચ્છાની પૂર્તિ કરવાના પણ પ્રયત્ન કરે છે. ગાસ્વામી તુલસીદાસ, મહારાજા ાિવાજી, જસ્ટીસ રાનડે, વિગેરે મહાપુરૂષો શુ માત્ર પેાતાની વિદ્વત્તા અથવા બુદ્ધિમત્તાને લઇનેજ સ્માટલી બધી પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત કરી શકયા છે ? કદિ નહિ. તેઓની પ્રતિષ્ઠાનું મુખ્ય કારણ તે એ હતું કે તેઓ પરહિતાર્થે સત્કાર્યો કરતા હતા. માર્ટીન લ્યુથરના રાજાએ કરતાં પશુ અધિક દર તેનાં સત્કાર્ય ને લઈનેજ થયા હતા. સત્ય, ન્યાય, અને પરોપકારને ધ્યાનમાં રાખીને જે મનુષ્ય ક વ્યક્ષેત્રમાં ઉતરી પડે છે તેજ મહાપુરૂષ કહેવાય છે અને સ'સારમાં સર્વત્ર પૂજાય છે. સઘળા લેાકેા તેના ઉપર વિશ્વાસ રાખે છે અને તેણે નિર્દિષ્ટ કરેલા માર્ગનું અનુકરણ કરે છે. કેમકે તે જે કાંઇ કહેશે તેજ તે કરશે અને તે જે કાંઇ કરશે તે ઉચિત અને ન્યાય્યજ કરશે. સંસારમાં જેટલે આદર સદાચાર અને સત્કાÔગ થાય છે તેટલા વિદ્યા અને બુદ્ધિને કદિપણું નથી થતા. સત્કર્મ કરનાર અને સદાચારી મનુષ્યજ સાથી અધિક બુદ્ધિમાન ગણાય છે. દુરાચારી અને કુકમી મનુષ્યની બુદ્ધિ ગમે તેટલી તીવ્ર હશે, તે પણ તેને કાઈ બુદ્ધિમાન કહેતુ નથી. આર્થિક દૃષ્ટિએ કદાચ સદાચારી મનુષ્યની ઉન્નતિ એક વિદ્વાનની જેટલી ન થયેલી હાય, તેાપણુ એટલું તે નિ:સ ંદેહ છે કે તેનાં ગુણુંાના વિકાસ થયા વિના રહેતા નથી. બનવાજોગ છે કે થાડા સમય લાકે તેની દરિદ્રતા અને હીનાવસ્થા આદિને લઇને તેની વાસ્તવિક યેાગ્યતા ન સમજે, પરંતુ એક વખત તેના ગુણેના વિકાસ અવશ્ય થશેજ, અને તે શુષુ વિકાસજ તેનું દ્રવ્ય પણ છે અને લેાકેાને સદાચારી બનાવવામાં સાધનભૂત પણ તેજ છે.
સદાચારી મનુષ્ય પેાતાના સદાચારને ખીજાની વિદ્યા, બુદ્ધિ અને ખાટી
For Private And Personal Use Only
