________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રદ્ધા.
શ્રદ્ધાથી જ્ઞાનનો આરંભ થાય છે. બાલ્યાવસ્થામાં જ્યારે બુદ્ધિ વિકસેલી હેતી નથી ત્યારે બાળક સર્વે વસ્તુ શ્રદ્ધાથી ગ્રહણ કરે છે. વય વધતાં તેની બુદ્ધિ જેમ વિકસે છે તેમ તેને વસ્તુના તત્વનું જ્ઞાન થાય છે. આપણા અલ્પ જીવનમાં જ્ઞાનના વિવિધ પ્રદેશ ખેડવાનું અસંભવિત છે. જ્ઞાન અનન્ત છે; જીવન અ૮૫ છે. આપણી વામન બુદ્ધિમાં જ્ઞાનના વિશાળ પ્રદેશમાં વિહરવાનું સામર્થ્ય હોતું નથી. આથી સાહિત્યના વિવિધ અંગને અભ્યાસ તે તે અંગના સમર્થ જ્ઞાની પર શ્રદ્ધા રાખી કરવો અત્યંત શ્રેયસ્કર છે. જ્ઞાનીના જ્ઞાનથી આપણા જ્ઞાનની વૃદ્ધિ થાય તે અત્યંત ફળદાયી છે. પણ પંડિતોના પાંડિત્યના પ્રખર તાપથી કે વિદ્વાનમાં વિલસતી વિદ્યા વિદ્યુતથી આપણી બુદ્ધિની પ્રભા કે આત્માનો પ્રકાશ ન ઝંખવાય તે માટે સાવચેતી રાખવી જોઈએ. શાસ્ત્રની સુવર્ણ કુશીઓથી આત્મજ્ઞાનના દ્વારે ઉઘડતાં નથી. આપણામાં સુષુપ્તિ દશામાં પડેલી શકિતને જાગૃત કરવાથી દિય જ્ઞાનના દ્વાર ખુલે છે. આત્માથી જ આત્માને ઉદ્ધાર થાય છે.
આપણી બુદ્ધિમાં તર્કનું તત્વ પ્રાધાન્ય ભેગવે છે. બુદ્ધિનો ધર્મ શંકા અને તર્ક કરવાનો છે. શંકાથી જ્ઞાનનો આરંભ થાય છે; સમાધાનથી તેની પૂણુંહુતિ થાય છે. બુદ્ધિમાંથી જ્યારે તર્ક વિર્તક અસ્ત પામે છે ત્યારે નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન ઉદય પામે છે. નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાનની અનસ્ત પ્રભા ધ્રુવ તારલાની માફક આપણું જીવનપંથને અનંતકાળ માટે ઉજમાળે છે. તર્ક વિતક જ્યાં સુધી બુદ્ધિમાં વિક્ષેપ ઉપજાવે છે ત્યાં સુધી જ્ઞાન સ્થિરતાને પામતું નથી. સર્વ કર્મનો ક્ષય થવાથી જેનામાં જ્ઞાન સેળે કળાએ પ્રકાશે છે એવા વીતરાગના વચનનું અવિરામ મનન કરવાથી તર્ક વિતર્ક અસ્ત પામે છે, અને વિમળ જ્ઞાન પ્રકટે છે. અંત:કરણમાં વીતરાગ કથિત વચનપર ગઢ પ્રીતિ અથવા ઉત્કટ અભિરૂચિ ઉત્પન્ન થવી તેનું નામ શ્રદ્ધા. શ્રદ્ધા સભ્યમ્ દર્શનનો આત્મા છે. વીતરાગ કથિત તત્વનું સતત ચિંતન કરવાથી વીતરાગે દર્શાવેલા માર્ગે આપણું જીવન દોરવાની અંતઃકરણમાં પ્રેરણું કુરે છે. તે પ્રેરણાને આપણું જીવનમાં અપનાવવાથી આપણે અભયકુમાર માફક અક્ષય પદને પામીશું.
- પુણ્યના મહાગથી માનવી સરસ્વતીને પ્રસાદ પામે છે. વિધાતા પ્રત્યેક માનવમંદિરમાં સરસ્વતીનાં મયૂરાસન માંડતી નથી. તેજસ્વી બુદ્ધિવાળા પ્રભાવ શાળી પુરૂષ તત્વજ્ઞાનનું તલસ્પર્શી જ્ઞાન મેળવી શકે છે; શાસ્ત્રના ઉંડા રહસ્ય ઉકેલી શકે છે. સામાન્ય બુદ્ધિવાળા પુરૂષ શાસ્ત્રના ઉંડાણમાં પ્રવેશ કરી શકતા નથી. આથી સદગુરૂનો વેગ કરો અત્યંત શ્રેયસ્કર છે. ગુરૂની અનેક પ્રકારે સેવા કરવાથી માનવી સરસ્વતીને પ્રસાદ પામે છે. “ગુરૂ વિના જ્ઞાન નહિં’ એ વાક્યમાં ગૂઢ રહસ્ય રહેલું છે. ગુરૂના ચરણની ૨૪નો અભિષેક થયા વિના આપણામાં દિવ્ય જ્ઞાનને આવિર્ભાવ થતું નથી. ગુરૂજ્ઞાનના પિયૂષ પાઈ આપણામાં અમૃતત્વ
For Private And Personal Use Only
