________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિશ્વરચના પ્રબંધ.
૧૩ ઉત્તર કુરુક્ષેત્ર નામે મનુષ્યના ક્ષેત્રોને પછી નિષધને નીલવંત નામે પર્વત છે, ત્યારપછી ઉત્તરને દક્ષીણમાં ક્રમે એકબીજાથી અર્ધા અર્ધા માપવાળા હરિવંશ ક્ષેત્ર, રમ્યકક્ષેત્ર, મહા હેમવંત પર્વત, રૂપી પર્વત, હેમવંતક્ષેત્ર, ઐરણ્યક્ષેત્ર, ચુલ હિમવંતપર્વત, શીખરિપર્વત, ભરતક્ષેત્ર, ઐરાવતક્ષેત્ર રહેલા છે. તેમાં કહેલ દરેક ક્ષેત્રોમાં મનુષ્યની વસ્તી છે, વળી નિષધને નિલવંત પર્વતની મથે મેરૂના પૂર્વ પશ્ચિમ ભાગમાં મહાવિદેહક્ષેત્ર છે, તેમાં અને અંતરદ્વીપમાં પણ મનુષ્ય રહે છે, એકદમ ઉત્તરમાં એરવ્રત ક્ષેત્રને દક્ષીણમાં ભરતક્ષેત્ર છે, તે બન્ને સરખા છે ને જંબુદ્વીપનાં ૧૯૦ માં ભાગમાં પથરાયેલા છે અર્થાત કે પર૬૬ જન પ્રમાણવાળા છે આ પ્રમાણે એક લાખ જનનો જંબુદ્વીપ જાણ. -૩૩ ( જુઓ ચિત્ર આઠમું ) પુરાણમાં જંબુદ્વીપ માટે નીચે પ્રમાણે અધિક્કાર છે.
ચકે જેવો જંબુદ્વિપ છે, ચારે બાજુ લવણસમુદ્રથી વિટાયેલ છે. મેરૂની દક્ષીણે, લવણોદધિની ઉત્તરે ભરતકિં પુરૂષને હરિવર્ષ નામે ત્રણ ક્ષેત્ર છે, ને આંતરે આંતરે એકેક પર્વતે છે, સમુદ્રમાં પૂર્વ પશ્ચિમે-કેતુમાલને ભદ્રેશ્વવર્ષ છે, તેની મળે મેરૂ નામે લાખ જન ઉચો સોનાનો પર્વત છે, જેનું ઈલાવર્ષ નામે ક્ષેત્ર છે, અહિં સોનાના કાગડા હોય છે. સૂર્ય, ચંદ્ર, નક્ષત્ર, અને વાયુ, આ મેરૂ પર્વતને નિત્ય પ્રદક્ષિણ દે છે, ત્યાં ચાર દેવાન છે જેમાં સિદ્ધચારણે વિચરે છે. દક્ષીણને ઉત્તરનાં બંને ક્ષેત્ર ધનુષ્યના આકારે છે (જુઓ ચિત્ર ૯ મું ) + ૩૪
+ ૩૩ જબુદ્વીપના મેરૂપર્વતથી ઉત્તર દક્ષીણમાં રહેલ ક્ષેત્રો પર્વતનું નિચે પ્રમાણે માપ જાણવું. મેરૂપર્વત ૧૦૦૦ ૦૦
રૂપી પર્વત ૪૨૧૦૧ ભવન ૫૦ ૦
હેમવંતક્ષેત્ર ૧૧૦૫ ભદ્રવન પ૦ ૦
અરણ્યક્ષેત્ર ૨૧૦૫ દેવકુરુક્ષેત્ર ૧૧૮૪૨ -
ચુલહેમવતપર્વત ૧૦૫ર ઉત્તરકુરુક્ષેત્ર ૧૧૮૪૨
ભરતક્ષેત્ર પર નીષધપર્વત ૧૬ ૮૪૨
શીખરિ પર્વત ૧૦૫ર નીલવંત ૧૬૮૪૨
ઐરાવતક્ષેત્ર પર હરિવંશ ક્ષેત્ર ૮૪ર૧ર
કુલ ૧૦૦૦૦૦ રમ્યકક્ષેત્ર (૪૨૧
આધુનિક યુરોપમાં આ ક્ષેત્રોની કલ્પના માટે મહાદેમવંત ૪૨ ૧૦
માકડનેલ અને થિયનની શેહે તપાસવી. + ૩૪ જંબુદ્વિપ નંયુક્s fમરંચા , તક્ષોના વિતરં ( વિષ્ણુપુરાણ)
जंबुनाम्ना चविख्यातं, जंबुद्वीपमिदं श्रुतं ।। રક્ષ ચોગન વિસ્તાર, મિત્ર ગુમંતુ મારd I ૧૩ ( નૃસિંહપુરાણે ) મેરૂ માટે-મળે પૃથ્વગ્યામ ત્રિદ્રો, માથાનને રિંગw:
योजनानां सहस्त्राणि, चतुरशीति मुछितः ॥ १८ ॥ વિષ્ટ; થોડાઘસ્નાન્ન (નૃસિંહ ભૂમી ખંડ અધ્યાય ૩૦ )
For Private And Personal Use Only
