________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૦.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
છે; અત્યંત કામવાસનાને જીવનમાં ઓતપ્રેત કરેલી હોય તો વાનાદિની યોનિમાં અવતરવું પડે છે; આથી જેનદષ્ટિએ મિ. ડાવીનનો ઉત્ક્રાંતિકમ અસત્ય કરે છે; સર્પ અને શ્વાન અવસ્થામાં તે તે વાસનાઓના દીર્ધ ભગવટા પછી જ્યારે તે વાસનાઓથી મન થાકી જાય છે અથવા તે તે વાસનાઓ જ્યારે બલહીન થાય છે અથવા તેમાં અંતરાયે ઉત્પન્ન થાય છે ત્યારે આત્મજાગૃત સકામ અથવા અકામ પ્રાયશ્ચિત્તરૂપે થતી આવે છે અને પછીથી જીવાત્મા ઉચ્ચ કોટિએ ઉચ્ચ વાસનામાં મનઃસંયમપૂર્વક ચડતો આવે છે.
કુદરત હમેશાં આત્માને ઉન્નત કરવાને માટેજ પ્રેરાએલી હોય છે; જેમ શરીરમાં એક ગુમડું થયું હોય તો તે રૂઝવવાની કુદરત તો જલદી ગતિ કર્યા કરે છે, પરંતુ મનુષ્ય જે તેને ખડ્યા કરે તો વળી મટી જતાં દિવસે વધારે લાગે છે, પરંતુ મનુષ્ય તેનો વિચાર ન કરે તે કુદરત તેમાંથી ખરાબ તો કાઢી નાખી નવું લેાહી આમેજ કરે છે તેમ જીવાત્મામાં દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રાદિ ગુણરૂપ શુદ્ધ રુધિર વહન કરતું હોય છે તે હમેશાં મનુષ્યને પાપમાં પ્રવૃત્તિવાળા હોય તો પણ આત્મજાગૃતિ કરી ચેતવ્યે જાય છે પરંતુ તે જ્યારે તેની દરકાર કરતા નથી પછીથી આત્મામાં ખરાબ તત્વો-કુટે ગાઢ થઈ જાય છે ત્યારે તેને તેની શિક્ષા ભોગવવા તૈયાર થવું જોઈએ છે.
આત્મા અને શરીર બને પરસ્પર વિરોધી વસ્તુઓ; પણ શરીર વગર આત્મધર્મ સાધી શકાતો નથી. સામાન્ત પ્રાજ્ઞ વિઘાર્થ વિતત્ અથવા રાશીમાથે હજુ
સાપ એ સૂત્રોને ભૂલી જઈ પ્રારંભમાં જ બાલ્યાવસ્થામાં અનિત્ય ભાવનાનું જ્ઞાન આપવાની જરૂર નથી. જેમકે શરીર ક્ષણવિનાશી છે, નકામું છે એ ભાનવાળી દષ્ટિ બાળકમાં કેળવાયાથી ન તો શરીરબળ પ્રકટાવવાની તેને દરકાર રહે છે અને તે ન હોવાથી આત્મબળને સમદ્ધ થવાનો અવકાશ કયાંથી પ્રાપ્ત કરે ? આમ હોઈ અનિત્ય ભાવનાનો ઉપદેશ તે તે મનુષ્ય અધિકારી થયા પછી આપવામાં આવે તો થાયી અને આત્માને ઉપકારક બને છે; રૂપી વડે અરૂપી અને દૈતવડે અદ્વૈત (monism ) નું જ્ઞાન પ્રકટ થાય છે તે નિયમાનુસાર શરીરબળની ભાવના પ્રથમ કેળવાયા પછી મને બળ મજબૂત બને છે અને તે આત્મબળને પ્રકટાવે છે અને ચિરસ્થાયી રાખી શકે છે.
વેદાંતનો પારિભાષિક પ્રારબ્ધ શબ્દ એ જેનપરિભાષામાં ઉદયને અનુકુળ થયેલું કર્મ છે અથવા કર્મફળ ચેતના છે, કર્મ એ વેદાંતની પરિભાષામાં કર્તવ્ય-કર્મ છે જ્યારે જેને પરિ. ભાષામાં કર્મચેતના એટલે કે ક્રિયા કરવાને ત૫ર આત્મા જે તે ક્રિયા શુભ પુરૂષાર્થ હોય તો શુભ કર્મબંધ થાય અને અશુભ હોય તો અશુભ કર્મબંધ થાય; આ રીતે પ્રારબ્ધ તો અવશ્ય ભોગવવું પડે છે એટલે કે આત્મા પરતંત્ર થઈ ગયેલ છે પરંતુ નવું કર્મ કેવું કરવું તેની સત્તા આત્મસ્વાધીન હોઈ નવા કર્મો શુભ બાંધવા કે અશુભ ? તે માટે તે સ્વતંત્ર છે.
દતિલા એ અનુભવ છે, પૂવની હકીકતોનું ભારતીયું અથવા સાંખલાબદ્ધ વિગત માત્ર નથી, તે અમર યોગી જેવો છે, વર્તમાનમાં કેવી રીતે જીવવું તેમજ ભવિષ્યકાળમાં વિશુદ્ધજીવન
For Private And Personal Use Only
