________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. પુસ્તકાલય પણ એક જરૂરી ચીજ તરીકે ગણાતી હોઈને ધર્મ તથા દેશનો ઉદય કરવામાં આ એક ઉપયોગી સંસ્થા છે તેવું હજુ જેને સમજતા થયા નથી તેટલું જ ખેદકારક છે. ખુદ મુંબઈ શહેરનો દાખલો લઈએ તો મુંબઈ શહેરમાં ફક્ત એકજ સેન્ટ્રલ લાઇબ્રેરી છે તે સિવાય આખા હિંદુસ્તાનમાં જ્યાં હજારો જેનોની વસ્તીવાળા શહેરોમાં પણ પુસ્તકાલયના ખરા નામની ઉપમા આપી શકાય તેવા ભાગ્યેજ પ્રકાશમાં આવે તેવા જવામાં આવે છે. કદાચ પુસ્તકોનો સંગ્રહ કરી કેટલેક ઠેકાણે કબાટો ભરી રાખી નામના પુસ્તકાલય તથા વાંચનાલયે દષ્ટિગોચર થાય છે, પણ તેવી સ્થિતિમાંથી વધારે ઉન્નત સ્થિતિએ પહોંચવા સારૂ પ્રયત્નો થવાની બહુજ જરૂર છે. દરેક ભાષાના પુસ્તકો મેળવી શકાય તેવા પુસ્તકલાની ઘણી જ જરૂર છે, જેનો દેરાસર, ઉપાશ્રયે અને પાંજરાપોળની ટીપમાં પિસા ભરાવવા તેમજ ઉઘરાવવા તે એક ધાર્મિક કામ ગણે છે, તો પુસ્તકાલ માટે ટીપ કરવી તે પણ એક ધાર્મિક કાર્ય ગણાય છે એવું જૈન ભાઈઓના મગજ ઉપર ઠસાવવામાં આવે અને પુસ્તકાલયેના ફાયદા તરફ જૈન ભાઈઓનું લક્ષ ખેંચવામાં જે પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે તે પણ એક સમાજસેવા છે તે તદ્દન વિસરી જવું જોઈતું નથી.
આ બાબત જેન વેતાંબર કોન્ફરન્સ જેવી સંસ્થાની પણ ફરજ છે કે પિતાના ઉપદેશક મારફતે આવા પુસ્તકાલયના લાભ અને જે જે ઠેકાણે તેની જરૂરીઆત માલુમ પડે તેવે ઠેકાણે તેને નાણુ સંબંધી જરૂરીઆત પહોંચી વળવા સારું પુરતી મદદ આપી, આવા પુસ્તકાલયે ખેલવા સારૂ પ્રયત્નો કરવામાં આવે તે પણ વિચાર ફેલાવવા સારૂ એક ખાતાં તરીકે ગણાતા ખાતાની પણ ફરજ છે કે આવા પુસ્તકાલયો પણ તેમના કાર્યમાં સેવા બજાવવા સારૂ ભવિષ્યમાં ઉપયોગી થઈ પડશે. કારણકે મનુષ્યજાતના ઉત્તમ વિચારે કેળવવા સારૂ પણ એક ઉત્તમ ખાતું-પુસ્તકાલય છે. તે ભૂલી જવું જોઈતું નથી. પુસ્તકાલયના ફાયદાઓ સંબંધી ઘણુંજ લખી શકાય તેમ છે. પણ તેટલે અવકાશ ન હોવાથી ટૂંકમાં આટલી રૂપરેખા લખી છે. મુંબઈ શહેરમાં ઘેર બેઠા વાંચન પુરા પાડવાના હેતુથી, સ્ત્રીઓને કુ સદને વખતે નકામે વખત ગાળવા કરતા આવી જાતનો લાભ મળે તે હતુથી સેન્ટ્રલ લાઈબ્રેરી મારફતે કોશેશ કરવા સેવકે કાંઈ પણ પ્રયત્ન કર્યો હતો અને જેન શ્રીમંતોની સહાયથી આ રોજનાને અમલમાં મુકવામાં આવેલ હતી, પણ ખેદની વાત છે કે આવી જાતના જનસેવાના કાર્યમાં પણ ઉત્સાહથી મહેનત કરી માળે માળે ફરીને આ યોજનાના ફાયદાઓ સમજાવી શકે તેવા સ્વયં સેવકે નહિ મળી શકવાથી જેટલે દરજજે વાંચનની રૂચિ ઉત્પન્ન કરવા પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો તે પણ નિષ્ફળ નીવડયા છે અને આશા રાખવામાં આવે છે કે જે શ્રી જૈન સ્વયંસેવક મંડળ હજુ આ યોજના તરફ લક્ષ પહોંચાડે
For Private And Personal Use Only
