Atmanand Prakash Pustak 020 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

શ્રી આત્મબંધ પ્રકારો સત્વ-શૂન્ય, અને નિ:સાર હોય છે. તેની વાત, તેની પ્રવૃત્તિ, તેની દિનચર્યા, એ બધું નિર્માલ્ય, અને કંટાળો ઉપજાવનાર હોય છે. તે અસ્થાયી વિષયો ઉપર પિતાનાં જીવનને મહાલય ઉઠાવે છે. એ ચરિત્રમાં લેશ પણ મહિમા હેત નથી. જ્ઞાનીની દષ્ટિએ તે બાળક છે.
પરંતુ તમે ચોતરફથી કેવા પ્રકારનું જ્ઞાન મેળવી રહ્યા છે? તમારા નિત્યનાં જીવનને અંગે આવતા સુખ દુઃખના આઘાતથી તમારા કમર આત્માનું ચારિત્ર્ય કેવા પ્રકારનું ઘડાતું આવે છે ? તમારી સગવડ, શક્તિ, અને સાધનથી તમે પ્રાપ્ત કર્તવ્ય કાર્ય બજાવે છે કે નહી ? સત્ય, પ્રેમ, ન્યાય, દયા, પરોપકાર, સ્વાર્પણ, પવિત્રતા આદિ ઉચ્ચ આદર્શોને તમારા ચારિત્ર્યના સ્થાયી વિભાગ તરીકે ગ્રહી શક્યા છે કે કેમ? સંસારના ક્ષણ નવી વિષમાંથી મનને વાળી લઈ, તેને પરમાત્માના અમર સત્યના સંશોધનમાં રોકી શક્યા છે કે કેમ? એ તમારા જીવનની સારપૂર્ણ, મહત્વપૂર્ણ, અને અત્યાવશ્યક ઘટનાઓ છે. જે મનુષ્યોને આદર્શ, દિવ્ય જીવન પ્રાપ્ત કરવાને, કર્મોના આવરણથી અભિભૂત થયેલા આત્મામાં પરમા.
ત્મીય સત્યને પ્રકાશ કરવાને, અને જીવનમાં ઈશ્વરને સાક્ષાત્કાર સિદ્ધ કરવાનું છે, તેની સમસ્ત ક્રિયા, સમસ્ત પ્રવૃત્તિ, સમસ્ત દિનચર્યા, આચાર, વિચાર આદિ સર્વ મમ–યુક્ત, ઉન્નત ભાવથી પ્રેરાયેલ અને દિવ્યતાના આભાસવાળા હોય છે. એટલે અંશે આ આદર્શ સિદ્ધ થાય છે તેટલેજ અંશે આપણું જીવન ચરિતાર્થ અને ફળવાન છે, તેટલે અંશે આપણા જીવનનો પાયે અમર ભૂમિ ઉપર ચણાયેલ છે.
મહેલ ચણવા ઈચ્છનારને આપણે જેમ સલાહ આપીએ છીએ કે “ભાઈ, પાયે ખૂબ ઉંડે ખેદ, પાયે ઉંડા દવામાં પ્રમાદ કરશે નહી, જ્યાં સુધી પથ્થર જેવી કઠણ જમીન ન આવે ત્યાં સુધી પાયે ખેદયાજ કરજે, અને એવી ભૂમિ આવે ત્યાંથી ચણતર શરૂ કરજે, ” તેવીજ રીતે ઉચ્ચ ચારિરૂપી ઈમારત ચણવા ઈચ્છનારને આપણે કહેવું ઘટે કે “ભાઈ, તારા હૃદય પ્રદેશમાં ઉડે ઉતર, ખૂબ ભિતરમાં ખેદ, હજુ ઉંડુ ખેદ, અને બેદતાં ખોદતાં જ્યાં ઈશ્વરની, અમર સત્યરૂપી અચળભૂમિ પ્રાપ્ત થાય ત્યાંથી તારા જીવનની ઈમારત ચણવી શરૂ કરજે.
માનવ-જીવન પરત્વે ખોદવાનો અર્થ એ થાય છે કે અંતરમાં ઉંડુ ઉતરવું, પિચી માટી રૂપી અસાર ક્ષણિક વિષય ઉપર જીવનની ઈમારત ન ચણતાં આત્માના ભિતરમાં ઉંડું જવું, અને આત્મામાં જે પરમાત્મ તત્વ રહેલું છે, તે રૂપી વજભૂમિ પ્રાપ્ત થાય ત્યારે તેના ઉપર આપણું જીવનની પ્રતિષ્ઠા કરવી, તેમાં આત્માની સ્થિતિ થવી, અને તે આધાર ઉપર આપણું ચારિત્ર્યની રચના કરવી એ રૂપી જીવનની ઈમારત છે.
સુંદર, શિતળ, શાંતિપ્રદ જળ આપણા પિતાના પગ તળેજ છે, આપણે માત્ર