________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
56૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશે.
યની પ્રાપ્તિ થશે–આત્મ સાક્ષાત્કાર થશે, ત્યારે દુનિયા કેવા હર્ષથી નાચશે, ત્યારે જનસમાજને સહાય કરવાનું કેટલું બધું સરલ કાર્ય બનશે એમ જ્યારે આપણે વિચાર કરશું ત્યારે આપણી ઈચ્છા પ્રબળ બનશે. આપણામાંના ઘણ, ઈચ્છામાં ફેરફાર કરવા માટે ઈચ્છાનો ઉપગ કરીએ છીએ, અથવા એક ઇચ્છાને બદલે બીજી ઈચ્છા કરીએ છીએ, પણ તેમાં આપણી ભૂલ થાય છે. વિચારના પ્રદેશમાં જઈએ તો જ આપણે આપણું ધાર્યું કરી શકીએ. આપણે માર્ગ ઉધે લીધા કરીએ, નકામી શક્તિને વ્યય થાય અને નાસીપાસ બની માર્ગ પર જવાનું છોડી દઈએ તેના કરતાં વિચાર પૂર્વક ખરા સાધનનો ઉપયોગ કરીએ તે છેડી શક્તિમાં ઘણું કામ સત્વર કરી શકીએ.
પરંતુ અહિંયા કોઈના હૃદયમાં એ સવાલ ઉપસ્થિત થાય કે કઈપણ વસ્તુની પ્રાપ્તિ માટે આપણને ઇચ્છા થા વાસ્તે થતી હશે? કારણ એ કે આપણે એમ ધારીએ છીએ કે આપણે તે વસ્તુ મળતાં વધારે સુખી થશું, આપણને વધારે આનંદ મળશે. પણ વસ્તુત: બને છે એમ કે વસ્તુ મળતાં સુખ કદાચ મળે છે પણ તે અનિત્ય, અને નિત્ય નહિ. અને અનિત્યની પ્રાપ્તિથી ખરૂં સુખ, ખરી શાન્તિ મળતાં નથી અને તેથી નિત્યની પ્રાપ્તિ માટે જીવ તલયાં કરે છે. પણ જુઠી જુલી ઈમછાઓ તેમાં વારંવાર વિન નાંખે છે, અને જીવ જૂદે માગે આથડ્યાં કરે છે. આપણામાંનાં ઘણાખરા આવા વિકટ પ્રસંગમાંથી પસાર થતા હશે. તે સહેલાઈથી પસાર થવા માટે શું ઉપાય જ? યાદદાસ્ત અને કલ્પનાની સહાય લેવી. ભૂતકાળમાં અનેક એવી પ્રકારની ઈચ્છાઓ કરવાથી આપણા શા હાલ થએલા છે, પરિણામે સુખ, શાંતિ નહિ મળતાં શોક, દુઃખ અને મુશ્કેલી મળ્યાં છે, તે બધું ચિત્ર ખડું કરવું, તે ચિત્રનાપર વિચાર કરે, વિચાર કરતાં ઉધે રસ્તે ઘસડી જતી ઈચ્છા દૂર થશે. આપણે એકાદ દષ્ટાંત લઈએ તે આ બાબત વધારે સમજાશે. કોઈ માણસ વિષયી છે, તે સમજે છે કે વિષય તેને ઉધે રસ્તે લઈ જાય છે, તેને તે ઈચ્છા રાક્ષસીના પંજામાંથી દૂર થવાની તાલાવેલી લાગી છે તે તેણે શું કરવું ? તેણે વિષયનું ચિત્ર મન આગળ ખડું કરવું. પિતે પિતાની જાત સાથે લીન થવું નહિ, પણ પિતાથી પિતાની જાતને જુદી પાડવી. જેવી રીતે, જે દષ્ટિથી, જે કટા. ક્ષથી, જે હાસ્યયુક્ત ભાવથી તેવી દશામાં પડેલા બીજા માણસ તરફ તે જુએ છે તેવી રીતે, તે દષ્ટિથી, તેજ કટાક્ષથી અને તેવાજ હાસ્યયુક્ત ભાવથી તેણે પિતાની જાતને જેવી. પરિણામ એ આવે છે કે તે પિતાની જાતને હાડકાં, માંસ, રૂધિર આદિ દુર્ગધ મારતી વસ્તુઓ પર મેહ રાખતી જુએ છે. માત્ર ચામડીને ચળકાટ તેને ભમાવે છે તે તે જુએ છે. સુવર્ણના પાલામાં, રૂપાના પ્યાલામાં, કાચના પ્યાલામાં અને પત્થરના પ્યાલામાં તેનું તેજ દૂધ છે. પ્યાલાના ફેરફારથી દૂધમાં ફેરફાર થતો નથી. અને તે દૂધ પણ દૂધ નથી, અમૃત
For Private And Personal Use Only
