________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જીવનનું વિશ્રામસ્થાન. આવી ઉચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરવા માટે આપણે સર્વ એ પ્રથમ આપણા અતરનું વાતાવરણ બદલી નાખવું જોઈએ. આપણે આપણું પોતાનું અભિમાન, હતા કાઢી નાખી, સત્ય, ધર્મ, ઈશ્વર, ન્યાય, આદિ દિવ્ય ભાવનાઓ પ્રત્યે દષ્ટિ રાખવી જોઈએ. પિતાને વ્યક્તિ તરીકે જ્ય, પરાજય, ખ્યાતિ, સત્તા, અહંતા, લાભ, નુકસાન એવી એવી ગણના કાઢી નાખી સર્વોત:કરણે સત્ય, ન્યાય અને ધર્મને જય ઈરછ જોઈએ, તેનું જ અનુસરણ કરવું જોઈએ, અને તેના એક યંત્રરૂપે આપણી ગણના કરવી જોઈએ. આવા ઉચ્ચ અંત:કરણમાં ઈશ્વર પ્રીતિ જાગૃત થાય છે. આપણું જીવનમાં જ્યારે આ પ્રકારનું એકજ ધ્યાન, એક જ ચિંતા, એકજ ભાવ પ્રધાનપણે કાર્ય કરે છે ત્યારે સમસ્ત જીવન બદલાઈ જાય છે, આપણાં તમામ કાર્યો તે ઉચ્ચ ઈશ્વરી ભાવનડે અનુરંજીત અને અનુપ્રાણિત થાય છે. તેના પ્રત્યેક આચરણમાં એજ નિર્મળ ભાવ પ્રતિબિંબિત થાય છે. એટલું જ નહિ પણ તેની ભાસપાસના વાતાવરણમાં તેને પ્રભાવ પડે છે, અને તેને પવિત્ર વાયુ આસપાસ સર્વનાં જીવનમાં ઉચ્ચતા પ્રેરે છે.
જીવનની આ ઉચ્ચ અવસ્થા પ્રાપ્ત કરવી એનું નામ મનુષત્વ. આ પ્રકારનું થી મનુષ્યત્વ મેળવવું એ અર્થે જ આપણું આ જીવન છે. આપણાં શુદ્ર સુખ તો બે, જયપરાજય, સંપત્તિ, વિપત્તિ, સંગ વિયોગ આદિ ઐહિક ભાવોની તુલના ઓ હચ માં ક્યાંય સાથે કરતાં તે એહિક ભાવે તદન મુદ્ર અને અકિંચિત્કર ભાસે છે. મનુષ્ય જેને મુખ્યભાવે શોધે છે અને ચાહે છે તે વસ્તુ તેના જ્ઞાન, ધ્યાન અને ચિંતામાં પ્રવેશ કરે છે. તેના સમસ્ત કાર્યો તેના વડે અનુરંજીત થાય છે. જે મનુબેનું મન લકિક, ક્ષણિક વિષયમાં છે તે મનુષ્ય વિષયી ગણાય. આ વિષયે તેના જ્ઞાન, ધ્યાન અને ચિંતામાં પ્રવેશ કરી તેના આખા જીવનને વિષયી બનાવી દે છે, તે વિષયે વડે જ પ્રેરાઈને તમામ કામ કરે છે, અને તેના વડે જ તે નિયમિત અને શાસિત થાય છે. પરંતુ જે ઉચ્ચ ભાવ–સંપન્ન મનુષ્ય ધર્મને, ઈશ્વરને, અનેં ન્યાયને મુખ્યરૂપે શોધે છે, અને ચાહે છે તે મનુષ્ય ખરા અર્થમાં “ધાર્મિક” છે. ધર્મ વસ્તુ તેના જ્ઞાનમાં, ધ્યાનમાં, ચિંતામાં પ્રવેશ પામે છે, અને તેની સમસ્ત પ્રવૃત્તિઓને અનુરંજીત કરે છે. તે મનુષ્ય ધર્મવડેજ નિયમિત અને શાસિત થાય છે. આવા મનુષ્યનાં જીવનની પ્રતિષ્ઠા ધર્મ ઉપર, ઈશ્વર ઉપર થયેલી ગણાય.
ધર્મ અને ઈશ્વરને આપણું જીવનના મૂળ આશ્રય તરીકે, વિશ્રામ તરીકે, પાયા રૂપે ગણી તેને ઉપર આપણું સર્વ ભાવે અવલંબન હોવું જોઈએ. બીજી એકે ભૂમિ સ્થાયી, ધ્રુવ અને અચળ નથી. કાનુરાગ બે દીવસ રહી લોપ થઈ જશે, તેના ઉપર આધાર રાખી આપણી પ્રવૃત્તિ યોજવી એ વિષયાનુરાગનું લક્ષણ છે, ધાર્મિકતાનું નહી. લોકોની વાહવાહ આજે હશે, કાલે નહી હેાયવર્ષના પ્રથમના છ માસ હશે, પાછલા છ માસ તે નહિં હોય; તે તે મેઘ-ધનુષના રંગ જેવી
For Private And Personal Use Only
