Atmanand Prakash Pustak 019 Ank 06

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 8

૧૪૪
માં આત્માનપ્રકાશ
મહાકાવ્યના લક્ષણાનુસાર, અનુક્રમે ઋતુવર્ણન, ક્રીડા-આનંદવર્ણન, પુષ્પાવ છઠ્ઠો સાતમા ચય, અને ચ ંદ્રોદયવહ્ ન અતિ પ્રશસનીય, લાલિત્ય અને મધુરી અને આઠમા સર્ગ, ભાષામાં દર્શન થાય છે, અને તે રસજ્ઞ જાતેજ કાવ્ય વાંચવાની તસ્દી લેવી, એમ ભલામણ કરી વિરમું છું.
વસ્તુપાળના સ્વપનુ અલંકારી ભાષામાં વિસ્તારથી વર્ણન કરેલ છે, હેને સ્વ મમાં એક દેવતા દર્શન આપે છે અને તે દેવતા જણાવે છે કે, નવમ સમાં હુને મૃતયુગમાં ચાર પગ હતા, દ્વાપરમાં ત્રણ હતા, ત્રેતાયુ ગમાં બે હુતા અને વ માન કલિકાળમાં એક પગ છે એમ દર્શાવી જણાવે છે કે મૂળરાજ અને સિદ્ધરાજના સમયે સેામેશ્વરની યાત્રાર્થે જતા યાત્રાળુએ વડે હની પદ્મી અતિ વિસ્તાર પામી હતી, અને સતી મયવ્રૂદેવીના કહેવાથી હેનાપુત્ર, માહુ લાડ (?) માં સામેશ્વર પ્રતિ યાત્રાર્થે જનાર યાત્રાળુઆના લેવાતા જજીયા વેરા બંધ કરાવ્યા હતા અને વ્હેના નિભાવાથે શત્રુંજય ઉપરના માર ગામા આપવામાં આવેલ હતાં. કુમારપાલે શત્રુ ંજય અને ગીરનાર ઉપર યાત્રાએ કરી હતી અને કેદાર સામેશ્વરના દેવાલયાના જીર્ણોદ્ધાર કરાવ્યેા હતા. મંડળી પાટણમાં મૂળરાજે અનેક નવાં દેવાલયે બંધાવ્યાં હતાં. હમણાં એ સર્વે પ્રયત્નો બદલાઇ જવાથી ઇશ્વર અતિ દીલગીર થયા છે, તે પછી તેને ધર્મના વિસ્તાર કરવાની આજ્ઞા કરી ચિંતા દૂર કરવાનું જણાવ્યુ; એટલામાં પ્રાત:કાળાશિત વાગતાં નાખતાના અવાજોથી અને ચારણેાના કિનાથી જાગી ઉઠે છે. '
શત્રુંજય યાત્રા વર્ણન, પ્રભાસ તીર્થયાત્રા વર્ણન, રૈવત વણૅન અને રૈવત દેશથી તેર સ યાત્રા વર્ણન એમ અનુક્રમે વર્ણન આપવામાં આવેલ છે. તે સર્વે નિકટ સંબંધથી જોડાએલા હાવાથી સાથે વર્ણન આપવામાં સુધી આવે છે.
આ યાત્રા કરવાને ઉપદેશ વસ્તુપાળને સ્હેના ગુરૂ તરફથી કરવામાં આવેલ હતા, હેને અનુસરી શત્રુંજય અને ગીરનારની યાત્રાને નિશ્ચય કરવામાં આવેલ હતા. આ કાર્યમાં તેના માલેક વીરધવલ તરફથી પણ યાગ્ય અનુમાદન આપવામાં આવેલ હતુ, વીરધવળે કહ્યું હતું કે ‘ પેાતાના રાજ્યના વિસ્તાર જેમ વૃદ્ધિગત થાય તેમ ચેગ્ય વિચારાનુસાર વર્તન કરવું અર્થાત્
येन येन विधिना विजृम्भते राज्यमेतदधिकाधिकं मम । तं तमर्जयितुमिच्छया भवान्मामकं प्रतिशरीर मर्हति ॥
શ્લોક ૧૩–સર્ગ ૧૦
તે પછી વસ્તુપાળે, તેજપાળ ઉપર સર્વે રાજ્ય—ભાર મૂકીને પ્રાર`લ કરી હતી, અને હૅની સાથે લાટ, ગોડ, મારૂ, કચ્છ, ડાહુલ,
યાત્રા મુસાફરી અવંતિ અને