________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદપ્રકાશ. શીલતા પૂર્વક હઠાવી શકે છે તે તેનું જીવન સફલ થાય છે એ સંદેહ વગરની વાત છે. આ પ્રકારના મનુષ્યને જ વિજયી કહેવામાં આવે છે. તેઓના નામ ઈતિહાસનાં પૃષ્ઠોને પ્રકાશિત કરે છે અને લોકો તેવા પુરૂને કર્મવીર, દેશભક્ત, પરોપકારી આદિ સુવિશેષણોથી અલંકૃત કરવામાં પોતાનું ગૌરવ સમજે છે.
જે તમારા જીવનનિર્વાહ કરવાના ધંધાને અન્ય લોકો તુચ્છ ગણતા હોય તે પણ તમારે તેને તુચ્છ માનવે જોઈએ નહિ. તમારું શ્રેય તેનાથી જ થશે એમ માની તમે તેને સમસ્ત સંસારનાં સઘળાં કાર્યોથી વધારે ગણે અને જેવી રીતે કઈ મનુષ્ય પોતાના ઉચ્ચાતિઉચ્ચ વ્યવસાય અનુપમેય ઉત્સાહથી કરે છે તેવી રીતે તે કાર્યો કરો. તુચ્છ યાને નાનો ધંધે બિલકુલ લજજાસ્પદ નથી. ભીખ માગવી અને પરતંત્રતામાં રહેવું તે લજજાસ્પદ ગણાય છે. હા, જે તમે પિતે તમારાં કર્તવ્ય તરફ ધૃણ અને અપમાનની દ્રષ્ટિથી જોશો તે અવશ્ય તે લજાસ્પદ ગણાશે. આ સંબંધમાં એક સારું દષ્ટાંત છે. વિલાયતમાં મી. ગ્રે નામનો એક પ્રસિદ્ધ પુરૂષ થઈ ગયો. બચપણમાં તેની સાંપતિક અને વ્યાવસાયિક સ્થિતિ અત્યંત શોચનીય હતી. તેના એક મિત્રે એક દિવસે તેને હાંસીમાં કહ્યું કે “મિસ્ટર ગ્રે! હવે તે તમે ઘણી વાત કરતાં શીખી ગયા, પરંતુ શું તમને તમારે બચપણને વખત યાદ છે જ્યારે તમે ઢાલ બજાવી તમારે ઉદર-નિર્વાહ ચલાવતા હતા ? ” જુઓ, મી. ગ્રેએ ઉક્ત પ્રશ્નને કેવી ભાવપૂર્ણ અને ઉચિત જવાબ દીધું. તેણે કહ્યું “મહાશય ! હું મારાં બચપણમાં કેવી મુશ્કેલીથી મારૂં ઉદરપોષશું કરતો હતો તેનું મને પુરેપુરું સ્મરણ છે. હું જાણું છું કે મારે તે માટે ઢાલ બજાવ પડતો હતો. પરંતુ હું કેવી ઉત્તમ રીતે અને કેવા પ્રકુલ્લિત હૃદયથી ઢાલ બજાવતો હતો તે શું આપને યાદ છે?” આનું તાત્પર્ય એ છે કે લઘુતા વા ગુરૂતા, તુચ્છતા વા શ્રેષ્ઠતા કેઈ વિશેષ વ્યવસાયમાં નથી, પરંતુ જે હૃદયના ભાવથી એ વ્યવસાયનું કાર્ય કરવામાં આવે છે તે ભાવમાં રહેલ છે. સફલતાના યથાર્થ સ્વરૂપના વિષયમાં ઉપરોક્ત રીતે વિચાર કરવાથી વાચકને સાચી અને જુઠી સફલતાના ભેદનો સહજ ખ્યાલ આવી શકે તેમ છે.
હવે એટલું જોવું જોઈએ કે સફલતાનો પ્રાપ્તિ અર્થે કયા ક્યા ગુણોની આવયકતા છે? ઉપર કહેવામાં આવ્યું છે કે સૌથી પહેલાં પૈર્યની પ્રથમ આવશ્યક્તા છે. તે સાથે જે કાર્ય હાથમાં લેવામાં આવ્યું હોય તેમાં સંપુર્ણ ઉત્સાહ રેડ જોઈએ, કેમકે જે કાર્યમાં ઉત્સાહ નથી હોતો તે અધવચ તજી દેવું પડે છે. પરંતુ વૈર્ય અને ઉત્સાહથી પણ વધારે એક મોટો ગુણ છે, જે વગર કંઈપણ કાર્યમાં મનુષ્યને સફળતા મળી શકતી નથી. તે ગુણનું નામ છે આપણી આત્મશકિત. અર્થાત કાર્ય કરવાની ચેગ્યતા પર દઢ વિશ્વાસ, જ્યાં સુધી આપણામાં એ
For Private And Personal Use Only
