Atmanand Prakash Pustak 016 Ank 12

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૨૯૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
રાગી નિરાગી થવાનાં કારણ સમજી, નિરેગી જીવન ગુજારતાં આપણા ભાઇ હૈના કયારે શીખશે ?
પ્રકૃતિ વિરૂદ્ધ આહાર વિહારાદિકનુ સેવન કરવાથી કે પ્રકૃતિ વિરૂદ્ધ વન કરવાથી શરીરનું આરેાગ્ય લથડે છે-બગડે છે અને પ્રકૃતિને અનુકૂળ ખાનપાન વિહારાદિક સેવન કરવાથી કે અનુકૂળ વર્તન કરવાથી શરીરનું આરાગ્ય સચવાય છે અને વધે છે. શરીર, ઇન્દ્રિય કે મન સહન કરી શકે એટલી અનુકૂળ કાર્યપ્રવૃત્તિ સેવવાથી શરીરાદિકની સુખાકારી જળવાઇ રહે છે-તેમાં પ્રાય: કશી સ્ખલના પડતી નથી. પરંતુ તે દરેકને જરૂર જોગી પ્રવૃત્તિ તજી શૂન્ય આળસુ થઇ રહેવાથી અથવા પ્રમાણાધિક ગજા ઉપરાંત કાર્ય પ્રવૃત્તિ સેવવાથી પ્રથમ પ્રાપ્ત થયેલી સુખાકારી ( આરેાગ્ય ) ગુમાવી દેવાય છે અને દુ:ખદાયક અનારાગ્ય પેદા કરાય છે, શરીરાદિકને જરૂરનાં સ્વચ્છ હવા પાણીનુ સેવન કરવાથી તેમજ પુષ્કળ સૂર્ય પ્રકાશ જેમાં પડી શકે એવાં સ્થળમાં નિવસવાથી શરીર આરાગ્ય સુખે સચવાય છે અને તેની ઉપેક્ષા કરવાથી શરીરનું આરેાગ્ય લથડે છે, જે પાછુ સંધાવુ મુશ્કેલ પડે છે. પ્રકૃ તિને અનુકૂળ, પરિમિત, સુખે પચી શકે એવુ હલકુ અને સાત્વિક ખાનપાન નિયમિત વખતે રૂચિ પૂર્વક લેતાં સ્વચ્છતાના નિયમ સાચવીને ચાલતાં પ્રાપ્ત થતી શક્તિના સદુપયેાગ કલ્યાણ માગે કરવામાં આવે તે તેથી શરીરનું આરોગ્ય સારી રીતે જળવાઇ રહે છે. એટલુ ંજ નહિં પણ એથી ધાર્યું કામ પાર પાડી શકાય છે. એથી ઉલટા પ્રકૃતિ વિરૂદ્ધ, અપરિમિત ( માપ વગર ), ભારે અને રજો તમેા ગુણુ વધારે એવાં મલીન ખાન પાન અનિયમિત રીતે રૂચિ વગર લેવાથી અનેકવાર આરેાગ્ય બગડે છે, જેથી મન ઢીલુ પડી જતાં કશું ધારેલું કામ પાર પડી શકતુ નથી. એક ખીજાએ માઢેલાં–એઠાં કરેલાં, સડેલાં કે કહેલાં ખાનપાન કરવાથી શરીરમાં અનેક પ્રકારના રાગ–વ્યાધિએ પેદા થાય છે. પ્રથમનુ ખાધેલું કે પીધેલું પચે નહિ ત્યાં સુધી ખીજું કશું ખાવું પીવુ જોઇએ નહિ. પ્રથમનુ પચ્યા પહેલાં ખાન પાન કરવાથી તે ખાન પાન વિષ જેવુ નુકશાન કરે છે.
ખરી તૃષા લાગે ત્યારે જ જળ પાન અને ભૂખ લાગે ત્યારેજ ભાજન કરવું ગુણકારી થાય છે. તૃષા લાગે ત્યારે ભેજન અને ભૂખ લાગે ત્યારે જળપાન કરવું એ લાભને ખદલે નુકશાન કરે છે. તાપમાં તપીને આવેલને તરત ઠંડુ ખાવુ કે પીવુ નુકશાનકારક છે. ઠંડા જળથી સ્નાન કરેલને ગરમ ખાનપાન અને ગરમ જળથી સ્નાન કરેલને ઠંડુ ખાનપાન તરત કરવુ હાનિકારક છે, પ્રકૃતિને બગાડનાર છે.
દુધ જેવી પ્રવાહી વસ્તુને પણ કઠણ વસ્તુની જેમ ચાવી ચાવીને ગળે ઉતા