Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૨૫૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
ચોગ્ય કેળવણીની ન્યૂનતાને લઈને તેની શક્તિને માટે ભાગ કુઠિત અને સ્વકાર્ય સાધવાને અસમર્થ થઈ ગયું છે. આ પ્રકારનાં અનેક પત્રથી આપણને પ્રતીતિ થાય છે કે પત્ર લખનારાઓ અસંસ્કૃત રત્ન સરખા છે; જેઓ યેાગ્ય સુસંસ્કારના અભાવે પિતાનું ગૂઢ આંતર તેજ–બળ પ્રકટ કરી શકતા નથી.
જેઓની વિદ્યાર્થી અવસ્થા સંપૂર્ણ થઈ છે અને જેઓ અજ્ઞાનથી આવૃત્ત થયેલી પ્રશસ્ય માનસિક શક્તિથી જીવન નિર્વહન કરશે એવાની સ્થિતિથી ખરેખર ખેદ થાય તેવું છે. જે અજ્ઞાનનું આવરણ તેઓ ભવિષ્યમાં કદાચ થોડું ઘણું દૂર કરી શકવા સમર્થ બને. ઉદાહરણ તરીકે જેનામાં તે લોકોને નાયક અને નેતા થઈ શકે એવી નૈસર્ગિક શક્તિ રહેલી છે, એવો કોઈ યુવાન પુરૂષ એગ્ય કેળવણી અને આદ્ય સામગ્રીના અભાવે નિરંતર અન્યને આધીન થઈ રહી પોતાનું જીવન વહન કરે તે પણ દયાજનક છે.
જીવનક્ષેત્રના સર્વ ભાગોમાં આપણે સર્વત્ર કારકુન, કારીગરો અને નેકરીઆત માણસને જોઈએ છીએ. આ લેકે પિતાની કુદરતી શક્તિને અનુરૂપ કઈ પણ પ્રકારની ઉચ્ચ સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી. કેમકે તેએાએ પૂરેપૂરી કેળવણી સંપાદન કરી નથી. તેઓ નિરંતર અજ્ઞાન દશામાં સડે છે. તેઓ એક સારો પત્ર લખવા પણ અસમર્થ છે. તેઓ પત્ર લખવાને યત્ન કરવામાં ભાષાનું ખૂન કરે છે. જેથી તેઓની ઉત્કૃષ્ટ પ્રશસ્ય શક્તિ નિગઢ રહે છે અને બહાર આવિર્ભત થઈ શકતી નથી. આથી તેઓ જીદગીભર સામાન્ય-મધ્યમ સ્થિતિમાં જ રહે છે.
જે જીવવાને લાયક છે તે જીવે છે” ( tao survival of the fittest ) એ કુદરતનો નિયમ છે એમ વિજ્ઞાનવેત્તાઓનું સબળ કથન છે. તે લોકે જ રોગ્ય-લાયક ગણી શ ાય છે કે જેઓ પિતામાં જે કંઈ છે તેનો ઉપયોગ કરે છે, જેઓ અશાંત પરિશ્રમથી બળ પ્રાપ્ત કરે છે, અને જેઓ સહાયભૂત વા અંતરાયભૂત સંગને સંયમમાં રાખી આત્મ-વિકાસથી જીવે છે. વૃક્ષના પોષણ અને વૃદ્ધિ માટે ભૂમિ, પ્રકાશ, અને વાતાવરણ સાધનોથી ભરપૂર છે, પરંતુ તે જે કંઈ પ્રાપ્ત કરે છે તેને તેણે ઉપયોગ કરવો જોઈએ, પર્ણ, કુલ, ફલ ઈત્યાદિમાં વૃક્ષ જે કંઈ પિષણ મેળવે છે તેનો આવિર્ભાવ થ જોઈએ. નહિતો પિષણ મળવાનું બંધ થશે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તે ભૂમિમાંથી તેને વૃદ્ધિ માટે વૃક્ષને જેટલું ઉપયોગી છે તે કરતાં વિશેષ પોષક તત્વ મળશે નહિ. અને આ પોષક તત્વનો ઉપયોગ જેટલી ત્વરાથી કરવામાં આવે છે તેટલી ત્વરાથી તેની વૃદ્ધિ થાય છે; અને જેમ જેમ તેને વિશેષ ઉપયોગ કરવામાં આવે છે તેમ તેમ પુષ્કળ પોષક તત્વ પુરું પાડવામાં આવે છે. આ નિયમ સર્વત્ર લાગુ પડી શકે છે. જે આપણે કુદરતની આપેલી સર્વ વસ્તુ