Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

૨પ૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
અટકવું પડે છે, અનેક તરેહના વિચાર કરવા પડે છે, કેમકે આરંભ કરવા માટે તેઓની પાસે જરૂર પુરતું દ્રવ્ય હોતું નથી. પોતાને ઉત્તેજન આપે એવા કે ઈ ઉમદા સુપ્રસંગની પ્રતીક્ષા કર્યા કરે છે. પરંતુ આ સર્વ કરતાં તેઓએ લક્ષમાં રાખવું જોઈએ કે અવિરત પરિશ્રમ અને સંપૂર્ણ ખંત અને ઉત્સાહ વિજયના જન્મદાતા છે. વિજય પ્રાપ્તિને માટે દ્રવ્ય અથવા ચાટુ વચન નિરપયોગી છે. તે માટે જે શ્રમ કરવો જોઈએ તે કરે અને તે તમને પ્રાપ્ત થશેજ.
આત્મસુધારણા માટેના જે પ્રસંગો વિસરી જવામાં આવે છે તેમાં એક શેચનીય બાબત એ છે કે તે પ્રસંગો મહાન નૈસર્ગિક શક્તિ ધરાવનારા લોકોને તેઓના કરતાં ન્યૂન માનસિક બળ ધરાવનારા લોકો કરતાં અધિક પ્રતિકૂળ સ્થિતિ અને સંજોગોમાં મૂકે છે. એક એવો માણસ છે જે લોકપ્રિય છે, જેનું હૃદય વિશાળ અને ઉદાર છે, પરંતુ જે બોલતી વેળાએ ભાષાનું એવું ખૂન કરી નાંખે છે કે તેની વાણીનું શ્રવણ ખરેખર પીડાકર થઈ પડે છે. આ પ્રકારના બીજા અનેક દ્રષ્ટાંતે લભ્ય થઈ શકે એમ છે. મહાન નૈસર્ગિક શક્તિ અને સુંદર ચારિત્ર્ય ધરાવતા હેવાથી ઉચ્ચ અધિકારે નિયત કરવામાં આવ્યા હોય એવા લોકો પણ અમુક પ્રકારના અજ્ઞાનને લઈને અને આરંભકાળની કેળવણીની ન્યૂનતાને લઈને ઘણી વખત પીડાય છે અને આકુળવ્યાકુળ થાય છે.
સામાન્ય શક્તિ કરતાં વધારે શક્તિ હોવાનું જ્ઞાન હોય છતાં આ શકિતને અનુરૂપ આ કેળવણીની ન્યૂનતાને લઈને હલકા અધિકારપર બદ્ધ થઈ રહેવું એ અત્યંત લજજાસ્પદ અને અપકર્ષસૂચક અનુભવ છે. જે જે વસ્તુ મેળવવાનું પિતાને માટે શક્ય છે તે તે વસ્તુ મેળવવાને પોતે એંસી નેવું ટકા શક્તિ ધરાવે છે, એવું જ્ઞાન હોય પરંતુ ચગ્ય કેળવણી અને ખીલવણીના અભાવે તે મેળવવાને વસ્તુતઃ પચીસ ટકા કરતાં વધારે શક્તિ ન હોય તે તે ઘણું જ લજજાસ્પદ છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો કેળવણીના અભાવે તમારી શક્તિઓના સમૂહનું સંધાન કરે છે એવા અભિજ્ઞાનથી જીવન વહન કરવું એ ઘણાજ વિષાદ અને પરિતાપને વિષય છે.
પિતાને શક્ય અને સુલભ હોય એવા ઉચ્ચતમ જીવનને માટે તૈયારી ન કરવાથી જે ખેદ અને વિષાદની લાગણી ઉત્પન્ન થાય છે તે કરતાં અન્ય કશી વસ્તુથી થતી નથી. જે પ્રસંગોનો લાભ લેવાને પોતાની જાતને કદી તૈયાર રાખી નથી તેવા પ્રસંગોને જવા દેવાના પરિણામે જે શોક અને ખેદ થાય છે તેના કરતાં વિશેષ કટુઅનુભવ કશાથી થતા નથી. જન્મથીજ કુદરતના અભ્યાસકનું દષ્ટાંત ખાસ ધ્યાનમાં રાખવા લાયક છે, તે મનુષ્યની મહેચ્છાઓ એટલી બધી દાબી દેવામાં આવી હતી અને યુવાવસ્થામાં તેની કેળવણુને એટલી બધી વિસારી દેવામાં આવી હતી કે સમય જતાં