Atmanand Prakash Pustak 009 Ank 02

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

આત્મજ્ઞાનને સરલ અને શુદ્ધ માગે. ૪૩ આત્મજ્ઞાનનો સરલ અને શુદ્ધ માર્ગ.
(આત્મબોધ.) દુષ્ટ અંતવાલા અને અનંત ચાર પ્રકારની ગતિના સ્વરૂપને પ્રસાર કરનારા આ સંસારને વિષે આ જગતના સર્વ જંતુઓના ચિત્તને ચમત્કાર કરનારા એવા ઈદ્રાદિક સુર અસુરોએ રચેલા ઉત્કૃષ્ટ આઠ મહા પ્રાતિહાર્ય વિગેરે સર્વે અતિશયેથી યુકત એવા જગદગુરૂ શ્રી વીર પ્રભુએ સર્વ ઘનઘાતિ કર્મના દલીયાના સમૂહના નાશથી ઉત્પન્ન થયેલ સર્વ કલેક લક્ષણવાળા લક્ષ્યને અવકન કરવામાં કુશળ એવા નિર્મળ કેવળજ્ઞાનના બલથી ત્રણ પ્રકારના જીવે કહેલા છે. ૧ ભવ્ય, ૨ અભવ્ય, અને ૩ જાતિભવ્ય. જે જીવ કાલાદિકના યેગની સામગ્રી પ્રાપ્ત કરી પિતાની શકિતથી સર્વ કર્મોને ખપાવી મુક્તિએ ગયા છે, જાય છે અને જવાના છે, તે સર્વ જી ત્રિકાલની અપેક્ષાએ ભવ્ય કહેવાય છે.
જે આર્ય ક્ષેત્ર વિગેરેની સામગ્રી છતાં પણ તેવી જાતના કોઈ જાતિ સ્વભાવને લઈને સર્વદા તત્વશ્રદ્ધાના અભાવથી કયારે પણ મુકિતને પામ્યા નથી, પામતા નથી અને પામવાના નથી, તે અભવ્ય કહેવાય છે.
મુકિતની પ્રાપ્તિનું મૂળ કારણ સમ્યકત્વ જ છે, તેને માટે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે–
दसणनहो नहो देसण नहस्स नस्थि निव्वाणं । सिति चरणरहिया दंसणरहिया न सिति ।। જે રામ્યકત્વથી ભ્રષ્ટ થયેલ છે, તે સર્વથી ભ્રષ્ટ સમજ. સમ્યકવથી ભ્રષ્ટ થયેલા પ્રાણીને મોક્ષ પ્રાપ્ત થતું નથી; પ્રાણીઓ ચારિત્ર રહિત મુક્તિ પામે છે પરંતુ સમ્યકત્વ રહિત કદાપિ મુકિતમાર્ગ પ્રતિ પ્રયાણ કરી શકતા નથી.