________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન સાહિત્ય.
આ પદ્યથી તે મહાનુભાવે અન્ય દર્શનીઓની માન્યતાનું દિગદર્શન કરાવી પ્રભા દષ્ટિને ઉત્કર્ષ બતાવી આપે છે અને અન્યદર્શનીઓની માન્યતામાં કેટલી ન્યૂનતા છે ? એ વાત પણ જણાવી આપી છે. તે પદ્યને આશય એ છે કે, રાગદ્વેષ, અહંકાર, કામકેક વગેરે દેશને ક્ષય થવાથી મેક્ષ થાય છે, એમ બોદ્ધ લોકો માને છે, નિરંતર શાંતપણું રાખવાથી મોક્ષ થાય છે એમ સાંખ્યમતવાલા કહે છે, જ્યાં ઉત્પાત અને વિનાશ નહી તે મુવ રૂપ મેક્ષ છે, એમ જમિનિ કહે છે અને સર્વ પદાર્થના અસંગ ભાવથી અલિપ્ત કિયા હોય છે, તેથી નિર્મલ શરૂપ આત્મ ગુણના કમપાધિ રહિત શુદ્ધ પરિણામ એ સર્વ મલીને મોક્ષ છે એમ સાતમી પ્રભા દષ્ટિથી બંધ થાય છે ”
આ કવિતામાં કર્તાએ સંક્ષેપથી કેટલે બધે બધુ સમજાએ છે? જે ઉપરથી વિદ્વાન વાચકને તેની ભવ્યતા, પ્રીતિ અને તન્મયતા સાથે અનુપમ આનંદ ઉદય પામે છે. આ ઉપરથી જેન લેખકોના લેખમાં તેની પ્રતિભાની અપ્રતિમ ખુબી દેખાઈ આવે છે. સાહિત્યકાર લેખકેના પરિણામને ચિત્રના જેવી ઉપમા આપે છે. ચિત્રને ચીતરનાર, તેની પછી, તેના રંગ, કે તે ચિત્રના ભિન્ન ભિન્ન અવયવ,એ બધું જેમ વિસરી જવાનું છે, તેમ લેખનું પણ જાણવું. સમગ્ર ચિત્રમાત્ર કેવું છે? સમગ્ર વિષય નિરૂપણ કેવું છે? આટલેજ વિચારવાનો વિષય છે અને તે વિચારનું ફલ બીજાને સ્પષ્ટ રીતે સમજાવવું છે. મહાનુભાવ ઉપાધ્યાયજીની કવિતામાં પણ વિષયના ઉદેશનું એવું જ સુંદર ચિત્ર રહેલું છે. તેમણે એ પગના ઉપયોગી વિષપર્વ અવલંબન કરી તેને અંગે મનેવિકારનું સ્વરૂપ ખડું કરી તે મનને નિરાધ કરવા માટે મન અને તેનું સ્વરૂપ, ધર્મ તથા તે પછી તેના જુદા જુદા અને તે પરત્વે પેદા થતાં વિષયોનું વિવે. ચન કરી સાહિત્યના સ્વરૂપમાં એગ વિઘાને સારી રીતે ઉતારી છે. બાહ્ય પદાર્થ અને મનને સંબંધ તથા તજજન્ય વિકાર ઈ. ચાટી સલિપ્ત કવિતાથી બતાવી ગ્રંથકારે સાહિત્યના સ કારને અનસારે એ વિષયને ઉત્તમ રીતે પલવિત કર્યું છે.
સચિન, એ બધુ તેની
For Private And Personal Use Only
