Agam Satik Part 09 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 76

૨-/૧/૧૧૨
૧૩૩
કે અનંત ?, સિદ્ધો સાંત છે કે અનંત? કયા મરણ વડે મરતો જીવ વધે કે ઘટે છે? આટલા પ્રશ્નોનો ઉત્તર કહે.
વૈલિક શ્રાવક પિંગલ તિર્થે તે સ્કંદકને આ પ્રમાણે પૂછયું ત્યારે તે છંદક શંકિત, કાંક્ષિત, વિચિકિત્સક, ભેદપ્રાપ્ત, કલેશપ્રાપ્ત થયો. વૈશાલિક શ્રાવક પિંગલ સાધુને તે કંઈ ઉત્તર ન આપી શકતા મૌન થઈને બેઠો. ત્યારે પિંગલ સાધુએ કંટકને બે-ત્રણવાર આક્ષેપપૂર્વક પૂછયું – હે માગધા લોક સાંત છે યાવ4 કયા મરણે મરવાથી જીવનો સંસાર વધે કે ઘટે ? તે કહે. ત્યારે તે કુંદક, પિંગલ સાધુના બે-ત્રણવાર આમ પૂછવાથી શકિત, કાંક્ષિત, વિચિકિત્સક, ભેદપાપ્ત, કલેશપ્રાપ્ત થયો. પણ પિંગલ સાધુને કંઈ ઉત્તર ન આપી શકવાથી મૌન થઈને રહ્યો.
તે વખતે શ્રાવતી નગરીમાં શૃંગાટક યાવતું મહા માગમાં મોટા જનસંમદ, જનમૂહવાળી પર્વદા નીકળી. ત્યારે તે સ્કંદકે ઘણાં લોકો પાસે આ પ્રમાણે સાંભળી, અવધારી, આવા પ્રકારે અભ્યર્થિક-ચિંતિત-પાર્થિત મનોગત સંકલ્પ ઉત્પન્ન થયો કે - શ્રમણ ભગવંત મહાવીર કુર્તગલા નગરીની બહાર છત્રપલાશક ચૈત્યમાં સંયમથી, તપથી આત્માને ભાવિત કરતા વિચરે છે. હું ત્યાં જઈ શ્રમણ ભગવત મહાવીરને વાંદુ-નમું, શ્રમણ ભગવંત મહાવીને વાંદીને, નમીને, સતકારસન્માન આપીને, કલ્યાણ-મંગ-દેવ-રીત્યરૂપ તેઓની પથુપાસના કરીને આવા અથ-હેતુ-પ્રશ્નો-કારણોને પૂછું.
એ પ્રમાણે વિચારીને અંદક જ્યાં પરિવાજક મઠ છે, ત્યાં આવીને, ત્યાં બિદડ, કુડિક, કોયનિક, કરોટિક, ભિસિત, કેશારિકા, છillas, અંકુets, પવિત્રક, ગણેશિક, છત્રક, ઉપાનક, પાવડી, ધાતરક્ત વસ્ત્રો લઈને નીકળે છે, નીકળીને રિવાજક વસતિથી નીકળે છે. નીકળીને ત્રિદંડ, કુંડિક, કાંચનિક, કરોટિક, ભિસિત કેસરિકા યાવતુ • x - ધાતુ ફક્ત વસ્ત્રો પહેરીને શ્રાવસ્તી નગરીની વચ્ચોવચ્ચ લઈને નીકળી, જ્યાં કૃતંગલા નગરી છે, જ્યાં છત્રપલાશક ચૈત્ય છે, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે ત્યાં જવા નીકળે છે.
હે ગૌતમ! એ પ્રમાણે આમંત્રી શ્રમણ ભગવંત મહાવીરે ગૌતમ સ્વામીને આમ કહ્યું – તું તારા પૂર્વ સંબંધીને જોઈશ. ભગવનું કોને ? : કંદકને. ભગવન! તેને ક્યારે, કેવી રીતે, કેટલા કાળે જોઈશ? ગૌતમ. એ રીતે - તે કાળે તે સમયે શ્રાવતી નામે નગરી હતી (વર્ણન) તે શ્રાવસ્તીમાં ગર્દભાલીના શિષ્ય ઔદક નામે કાત્યાયનગમીય પરિશ્તાક વસતો હતો. તે બધું પૂર્વવત્ જણવું - યાવતુ • તે મારી પાસે આવવાને નીકળ્યો છે. તે બહુ નજીક છે, ઘણો માર્ગ ઓળગી ગયા છે, માર્ગ મળે છે. ગૌતમ! તું તેને આજે જ જોઈશ.
ભગવાન છે એમ કહી ગૌતમસ્વામીએ શ્રમણ ભગવંત મહાવીરને વંદનનમસ્કાર કરીને આ પ્રમાણે કહ્યું - ભગવાન્ ! શું તે કાત્યાયન ગોગીય સ્કંદક આપ દેવાનુપિયની પાસે મુંડ થઈ, ઘરને છોડીને અનુગાર પ્રવજા લેવા સમર્થ
૧૩૮
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૧ છે ? - હા, સમર્થ છે. જ્યારે શ્રમણ ભગવંત મહાવીર ગૌતમસ્વામીને આ વાત કરતા હતા. તેટલામાં કાત્યાયન ગોગીય સ્પંદક તે સ્થાને શીઘ આવી પહોંચ્યા.
ત્યારે ગૌતમસ્વામી છંદને નજીક આવેલ જાણીને જદી ઉભા થયા, જદી તેની સામે ગયા. જ્યાં કંટક હતો, ત્યાં આવ્યા. આવીને કાત્યાયન ગમીય છંદકને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે કુંદકી તમારું સ્વાગત છે, સુસ્વાગત છે. અંદકી તમારું આગમન અનુરૂપ છે, છંદકી તમારું સ્વાગત-અન્વાગત છે. હે જીંદકી તમને શ્રાવસ્તીનગરીમાં વૈલિયશ્રાવક પિંગલ સાધુએ આ રીતે પૂછયું હતું કે - હે માગધા લોક સાંત છે કે અનંત? એ બધું પૂર્વવત ચાવત તમે તેથી શીઘ અહીં અા છો. હે જીંદકા શું આ વાત બરાબર છે? હા, છે.
ત્યારે સ્કુદકે ગૌતમસ્વામીને આમ કહ્યું - હે ગૌતમ ! એવા તથારૂપ જ્ઞાની કે તપસ્વી કોણ છે ? જેણે મારી આ રહસ્યકૃત્વ વાત તમને તુરંત કહી ? જેથી તમે જાણો છો. ત્યારે ગૌતમ સ્વામીએ સ્કંદકને કહ્યું - હે કંઇક ! મારા ધમચાર્ય, ધમપદેશક, ઉત્પન્ન જ્ઞાન-દર્શનધર, અરહંત, જિન,કેવલી, ભૂતવર્તમાન-ભાવિના જ્ઞાતા, સર્વજ્ઞ, સર્વદશ, શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે, જેણે મને તમારી આ ગુપ્ત વાત શીઘ કહી. તેથી તે કંદક! હું તે જાણું છું. ત્યારે તે કાત્યાયનગોનીય છંદકે ગૌતમસ્વામીને આમ કહ્યું -
• વિવેચન-૧૧૨ [અધુરુ.
ઉત્પન્ન જ્ઞાન-દર્શનધર સાથે ચાવતુ શબ્દથી અરહંત, જિન, કેવલી, સર્વજ્ઞ, સર્વદર્શી, આકાશમાં રહેલ છત્રયુક્ત ઈત્યાદિ સમવસરણ સુધીનું વર્ણન કહેવું. ગર્દભાલિ નામે પરિવ્રાજકનો. - x - ઇતિહાસ એટલે પુરાણ તે પાંચમો જેમાં છે તે તથા ‘ચાર વેદ’ આ વિશેપ્યપદ છે. નિઘંટુ નામકોશ. શિાદિ છ અંગો. તેનો અર્થનો વિસ્તાર જેમાં છે, તે ઉપાંગ. રહસ્ય સહિત ભણાવે છે માટે પ્રવર્તક છે અથવા સૂત્રાદિને કોઈ વિસરી ગયા હોય તેને સ્મરણ કરાવે છે, માટે સ્મારક છે. અશુદ્ધપાઠને નિવારે માટે વાસ્ક છે. ધારવ - ભણેલાં વેદાદિ શાસ્ત્રોને ન ભૂલનાર, પારગામી, પૂર્વે જણાવેલા છ અંગોને જાણનાર, અહીં ‘સાંગોપાંગ' શબ્દ ‘વેદોના પરિકરસ્તે જાણનાર' અર્થમાં છે અથવા છ અંગોને વિચારનાર છે. કપિલના શાસ્ત્રના પંડિત, ગણિત શા પ્રવીણ, સુપરિતિષ્ઠિત એમ સંબંધ જોડવો. - વેદના છ અંગોને જાણે છે તે કહે છે
frણા - અક્ષર સ્વરૂપ નિરૂપક શાસ્ત્ર, મા - તળાવિધ આયાને જણાવનાર, વાર - શબ્દશાસ્ત્ર, છે - પધલક્ષણશાસ્ત્ર, નિકુવો - શબ્દ વ્યુત્પત્તિ શાસ્ત્ર,
જ્યોતિષ, બ્રાહ્મણ અને પરિવ્રાજક સંબંધી દર્શન. નિગ્રન્થ - શ્રમણ. વિશાલા ભક મહાવીરની માતા, તેના પુત્ર તે વૈશાલિક. તેમના વચનને સાંભળનાર એટલે શ્રાવકતેમના વચનામૃતના પાનમાં લીન. - x - મગધ દેશમાં જન્મેલને માગધ. સંસારની વૃદ્ધિ કે હાનિ. • x - આટલા પ્રશ્નોનો ઉત્તર આપ.
આ પ્રશ્નનો ઉત્તર આ છે કે આ? એ શંકાને પામેલ. તેનો આ ઉત્તર સારો નથી, આ પણ ઠીક નથી. તો હું ઉત્તર કેમ આપીશ? એમ ઉત્તર મેળવવાની આતુરતાવાળો.