Agam Satik Part 09 Bhagavati Sutra Gujarati Anuwad 1

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 80

૨-/૧/૧૧૩
૧૪૫
ભગવંત મહાવીરનો આ આવા પ્રકારનો ધાર્મિક ઉપદેશ સારી રીતે સ્વીકાર્યો.
ભગવંતની આજ્ઞા મુજબ સ્કંદક મુનિ ચાલે છે - રહે છે - બેસે છે - સુવે છે . ખાય છે . ઉઠીને પ્રાણ, ભૂત જીવ, સવોનો સંયમ પાળે છે. આ બાબતમાં જરા પણ પ્રમાદ કરતા નથી. હવે તે આંદક અણગાર થયા. ઈય-ભાષા-એષણઆદાન માંs મમ નિક્ષેપણ-ઉરચાર પ્રસવણ ખેલ જલ સિંaiણ પરિઠાપનિકા, મન, વચન, કાયા [એ આઠેથી] સમિત થયા. મન-વચન-સ્કાયાથી ગુપ્ત, ગુપ્ત, ગુપ્તેન્દ્રિય, ગુપ્ત બહાચારી, ત્યાગી, લજજાળુ, ધાન્ય, ક્ષતિક્ષમ, જિનેન્દ્રિય, શોધક, અનિદાન, ઉતાવળરહિત, અબહિર્લેશ્ય, સુશ્રમયરત દાંત થયા અને આ નિન્યિ પ્રવચનને આગળ કરી વિચરવા લાગ્યા.
વિવેચન-૧૧૩ :
અહીં ધર્મકથા કહેવી. તે આ પ્રમાણે - જીવો કઈ રીતે બંધાય છે, મુકાય છે, કલેશ પામે છે, કેટલાંક અપ્રતિબદ્ધ દુ:ખોનો અંત કરે છે. આdધ્યાનયુક્ત જીવો સંસાર સાગરમાં કેવી રીતે ભટકે છે, વૈરાગ્યવંત કર્મોને તોડી નાંખે છે, ઇત્યાદિ - X - X -
તિર્રા પ્રવચન છે એમ શ્રદ્ધા કરવી. નિગ્રંથ પ્રવચનમાં પ્રીતિ-વિશ્વાસ કરું છું કે આ સત્ય છે. તેની રુચિ કરું છું, સ્વીકારું છું હવે શ્રદ્ધાનું આદિ સંબંધે ઉલ્લેખ દવિ છે - આ નિર્ણન્ય પ્રવચન સામાન્યથી એ પ્રકારે છે, જેમ તમો કહો છો, વિશેષરી પણ તેમજ છે. એ સત્ય છે, સંદેહરહિત છે, ઈટ છે, મેળવવા યોગ્ય છે, ઈષ્ટ અને મેળવવા યોગ્ય છે. એમ કરીને અથવા આ બધાં પદો યથા યોગ્ય કાર્યક અને આદર જણાવવા માટે છે.
જીવલોક-ચારે બાજુથી સળગેલો છે. વધારે સળગેલો છે. એક કાળે આદીપ્તપ્રદીપ્ત છે. જરા-મરણરૂપ અગ્નિ વડે સળગેલો છે... ધુંધવાતુ કે બળતું હોય ત્યારે
ઓછાં ભારવાળું, આત્મા એકાંતમાં લઈ જાય છે. પહેલા કે પછી - હંમેશા, સ્થિરતાવાળો હોવાથી ઐયરૂપ, વિશ્વાસના પ્રયોજનવાળો, તેણે કરેલા કાર્યો સંમત હોવાથી સંમત, બહુ પ્રકારે - બહલોકો દ્વારા કે ઘણો માનેલ હોવાથી બહુમત, બગાડ કર્યા પછી પણ જેને માનવામાં આવે તે અનુમત, ઘરેણાંના ડાબલા જેવો ધિર્મ છે.
સીએ - અહીં મા શબ્દ નિધાર્થમાં છે. અહીં યથાયોગ્ય પૃનું ક્રિયાપદનો સંબંધ જોડવો. અથવા ‘એ આત્માને ન સ્પર્શે એમ વ્યાખ્યા કરવી. થાન - જંગલી જાનવરો, સર્પો, 1 - લાંબો કાળ ચાલતી વ્યાધિ. માતંવત - જદી ઘાત કરે છે. પૃm - સ્પર્શે, થાય. એમ વિચારીને. “જેનું પાલન કર્યું છે' એ અધ્યાહાર છે. તે શું? તે કહે છે - તેથી હું ઈચ્છું છું કે ભગવંત પોતે જ મને જોહરણાદિ રૂપ વેશ આપીને દીક્ષિત કરે. માથાનો લોચ કરવા વડે મુંડિત કરે. પડિલેહણ આદિ સર્વ ક્રિયા શીખવે. સૂત્રઅર્થ ભણાવી શિક્ષિત કરે. શ્રુતજ્ઞાનાદિ સંબંધી અનુષ્ઠાન-કાળ, અધ્યયનાદિ આચાર, ભિક્ષાટન તે ગોચર. તે ભગવંત જ મને કહે તેમ ઈચ્છું છું. વિનય, વૈનાયિક-વિનયનું કર્મક્ષયાદિ ફળ, વ્રત આદિ ચરણ, પિડવિશુદ્ધિ આદિ કરણ, સંયમયમા, તે માટે જ 9િ/10]
૧૪૬
ભગવતી-અંગસૂત્ર સટીકઅનુવાદ/૧ આહાયાત્રા. આવો વિનયાદિતૃતિક ધર્મ ભગવંત પોતે કહે.
હે દેવાનુપિય ! યુગ માત્ર ભૂમિમાં દૃષ્ટિ રાખી ચાલવું, જે સ્થાને ઘણાં લોકો નીકળતા-પેસતા ન હોય, તે સ્થાને સંયમને, આત્માને, પ્રવચનને બાધા ન થાય તેમ ઉભવું, સંડાસા અને ભૂમિ પ્રમાજીને બેસવું, સામાયિકાદિ ઉચ્ચારણપૂર્વક સુવું, ધૂમઅંગારાદિ દોષ ટાળીને ખાવું, મધુરાદિ ગુણયુક્ત બોલવું. પ્રમાદ અને નિદ્રા ત્યાગી જાગવું, પ્રાણ આદિના વિષયમાં રક્ષા કરવા પ્રયત્ન કરવો.
ભગવંતની પૂર્વોક્ત આજ્ઞા વડે ચાલવામાં સમિત. સારી પ્રવૃત્તિ રાખવી એ જ સમિતપણું છે. ઉપકરણો લેવા-મૂકવામાં સમિત, ૩થ્વીર ૦ ઇત્યાદિ ઘેન - કંઠ, મુખનો ગ્લેમ, fiધાન* - નાકનો મેલ, મનની સંગત પ્રવૃત્તિને મન સમિત, મનને વશ કરનાર તે મનોગુપ્ત, મનોગુપ્તવાદિનો ઉપસંહાર તે ગુપ્ત. એ જ વાતને વિશેષતાથી કહે છે - ગુપ્તઈન્દ્રિય, બ્રાહાચર્યની ગુદ્ધિપૂર્વક બ્રહ્મચર્ય પાળનાર, અસંગ, સંયમવાળો કે સરળ વ્યવહારી, ધર્મરૂપ ધનવાળો, અસમર્થતાથી નહીં પણ ક્ષમાપૂર્વક સહન કરનાર, ઈન્દ્રિય વિકાર અભાવે જિનેન્દ્રિય, પૂર્વે ગુપ્તેન્દ્રિય કહ્યું તે ઈન્દ્રિય વિકારનું ગોપનમાણ છે, સહિત - એટલે શોભાવાળો અથવા અતિયાર હિતવ તે શોધિત, સર્વ પ્રાણીમાં મૈત્રીવાળો, નિદાન-પ્રાર્થનારહિત, વરાસહિત, સંયમ સિવાય બીજે મનોવૃત્તિ ન રાખનાર, સુંદર શ્રમણપણામાં લીન, ક્રોધાદિનું દમન કરનાર અથવા રાગ-દ્વેષનો અંત કરનાર, આ જ પ્રત્યક્ષ આગળ કરીને અતુિ જેમ માર્ગ ન જાણનાર માર્ગજ્ઞને આગળ કરીને ચાલે તેમ
' સૂત્ર-૧૧૪ -
ત્યારપછી શ્રમણ ભગવંત મહાવીર કૃતંગલા નગરીના છત્રપલાશક ચેત્યથી નીકળીને બહારના જનપદમાં વિચરે છે.
ત્યારે તે અંદક અણગર, ભગવંત મહાવીરના તથારૂપ સ્થવિરો પાસે સામાયિકાદિ ૧૧-અંગોને ભણે છે. પછી જ્યાં ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવીને ભગવંતને વંદન-નમસ્કાર કરીને આમ કહ્યું - હે ભગવન ! આપની અનુજ્ઞા હોય તો હું માસિકી ભિક્ષુપતિમાને સ્વીકારીને વિચરવા ઈચ્છું છું. • • હે દેવાનુપિયા જેમ સુખ થાય તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. ત્યારે તે સ્કંદક અણગાર ભગવત મહાવીરની અનુજ્ઞા પ્રાપ્ત થતાં હર્ષિત થઈ ચાવતુ નમીને માસિકી ભિક્ષુપતિમા સ્વીકારીને વિચારે છે. ત્યારે તે કંદક આણગાર માસિકી ભિક્ષુપતિમાને યથાસૂત્ર, યથાક૨, યથામાર્ગ, યથાતથ્ય, સમ્યફ પ્રકારે કાયાને સ્પર્શે છે, પાળે છે, શોભાવે છે, સમાપ્ત કરે છે, પૂર્ણ કરે છે, કીર્તન કરે છે, અનુપાલન કરે છે, આu વડે આરાધી, કાયા વડે સ્પર્શીને યાવત્ આરાધીને જ્યાં શ્રમણ ભગવંત મહાવીર છે, ત્યાં આવે છે.
- ભગવંત પાસે આવીને યાવત નમીને આ પ્રમાણે કહ્યું - હે ભગવન ! આપની અનુજ્ઞા પામીને હું દ્વિમાસિકી ભિક્ષુપતિમાને સ્વીકારીને વિચરવા ઈચ્છ છું. - - જેમ સુખ ઉપજે તેમ કરો, વિલંબ ન કરો. શેષ પૂવવ4. • - એ પ્રમાણે