Aagam 03 STHAN Moolam evam Vrutti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Deepratnasagar

Page 983

आगम
“स्थान" - अंगसूत्र-३ (मूलं+वृत्तिः ) स्थान [१०], उद्देशक -], मूलं [७४१] + गाथा:
(०३)
प्रत सूत्रांक [७४१]
सते १ विगतमीसते २ जपण्णविगतमीसते ३ जीवमीसए ४ अजीवमीसए ५ जीवाजीवमीसए ६ अणतमीसए ७ परित्तमीसए ८ अद्धामीसए ९ अद्धद्धामीसए १० (सू० ७४१) 'दसविह'त्यादि, सन्तः-प्राणिनः पदार्था मुनयो वा तेभ्यो हितं सत्यं दशविध तत्वज्ञप्त, तद्यथा-'जणवर्य'गाहा, 'जणवय'त्ति सत्यशब्दः प्रत्येकमभिसम्बन्धनीयः, ततश्च जनपदेषु-देशेषु यद्यदर्थवाचकतया रूढं देशान्तरेऽपि तत्तदर्थवाचकतया प्रयुज्यमानं सत्यमवितधमिति जनपदसत्यं, यथा कोकणादिषु पयः पिच्चं नीरमुदकमित्यादि, सत्यत्वं चास्यादुष्टविवक्षाहेतुस्वान्नानाजनपदेविष्टार्थप्रतिपत्तिजनकत्वाद् व्यवहारप्रवृत्तः, एवं शेषेष्वपि भावना कार्येति, 'समय'ति संमतं च तत् सत्यं चेति सम्मतसत्य, तथाहि-कुमुदकुवलयोत्सलतामरसानां समाने पङ्कसम्भवे गोपालादीना-181
मपि सम्मतमरविन्दमेव पङ्कजमिति अतस्तत्र संमततया पङ्कजशब्दः सत्यः कुवलयादावसत्योऽतमतत्वादिति, 'ठव-1 पण'त्ति स्थाप्यत इति स्थापना यल्लेप्यादिकाहेदादिविकल्पेन स्थाप्यते तद्विषये सत्यं स्थापनासत्यं, यथा अजिनोऽपि
जिनोऽयमनाचार्योऽप्याचार्योऽयमिति, 'नामेति नाम-अभिधानं तत्सत्यं नामसत्यं, यथा कुलमवर्द्धयन्नपि कुलबर्द्धन उच्यते एवं धनवर्द्धन इति, 'रूवेत्ति रूपापेक्षया सत्यं रूपसत्यं, यथा प्रपञ्चयतिः प्रत्रजितरूपं धारयन् प्रत्रजित उच्यते न चासत्यताऽस्येति, 'पडचसचे यति प्रतीत्य-आश्रित्य वस्त्वन्तरं सत्यं प्रतीत्यसत्यं, यथा अनामिकाया दीर्घत्व | इस्वत्वं चेति, तथाहि-तस्थानन्तपरिणामस्व द्रव्यस्य तत्तत्सहकारिकारणसन्निधाने तत्तद्रूपमभिव्यज्यत इति सत्यता,
SASAISISSRUSARESEARCH
गाथा
दीप अनुक्रम
[९३८
-९४२]
IndiaTay.om
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [03], अंग सूत्र - [३] "स्थान" मूलं एवं अभयदेवसूरि-रचित वृत्ति:
~ 982~