Book Title: Subodh Sanskrit Dhatu Rupavali Part 03
Author(s): Rajesh Jain
Publisher: Tattvatrai Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032792/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A - 1 દે.. તુ સતત શાળા સંegવા દ ભાગ-૩ પરોક્ષ ભૂતકાળ, શ્વસતાં ભવિષ્યકાળ, સામાન્ય ક્ષવિષ્યકાળ અoો ક્રિયાતપત્યર્થના રૂક્યો 16 પ્રેરક8 વૈરાગ્યારિધિ પાઠ શીકુલચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મ. સા. તથા વાત્સલ્ય વારિધિ પૂમુનિરાજ શ્રીરશ્મિરાજવિજી સામે સુબોધ આલેખક : રાજેશ જૈન Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ સુબોઘ સંરત ધાતુ રૂપાવલી (પરોક્ષ ભૂતકાળ, શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ, સામાન્ય ભવિષ્યકાળ અને (2) (ભાગ - 3) પ્રેરક સિદ્ધાન્ત મહોદધિ, કર્મ સાહિત્ય નિષ્ણાત સ્વ.વ.પૂ. આચાર્યદેવ શ્રી પ્રેમસૂરીશ્વરજી મ.સા. ના અંતિમ શિષ્યરત્ન વૈરાગ્ય વારિધિ, ગુરૂદેવ પ.પૂ. આચાર્યદેવશ્રી કુલચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા. તથા વાત્સલ્ય વારિધિ વ. પૂ. મુનિરાજ શ્રી રશ્મિરાજવિજયજી મ.સા. સુબોધ આલેખક રાજેશ જૈન જે Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પ્રાપ્તિસ્થાન) પ્રજ્ઞાશક ( ધોળકા) દિવ્ય દર્શન કાર્યાલય 39. કલિકુંડ સોસાયટી, મફલીપુર ચાર રસ્તા, ધોળકા- 384100. જી. અમદાવાદ ફોન : (02014) 225482, 225981 cત્રયી પ્રકાશન રાજેશ જેન 10, દિવ્ય કોલોની, શાંતિનગર સોસા. પાસે, ઊંઝા- 384100. જી- મહેસાણા ફોન :- (02010) (O) 254508, (M) 0269 360266 નકલ-૧૦૦૦ આવૃતિ - પ્રથમ વિ.સં.૨૦૫૯, ઈ.સ. 2004 મૂલ્ય- 20/ સૂચના :- આ પુસ્તક જ્ઞાનનિધિમાંથી છપાયેલ હોવાથી કોઈ પણ ગૃહસ્થ માલિકી કરવી નહી. (ગૃહસ્થને અભ્યાસાર્થે પુસ્તકની આવશ્યકતા હોય તો લખેલી કિંમત જ્ઞાનખાતામાં જમા કરાવવી) : - મુદ્રક :RAJ ARTS રાજેશ જેન ઊંઝા, જી. મહેસાણા (ઉ.ગુજ.) ફોન :- (0) (0261) 254578 (M) 0 276 7 36 026 6. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shagedel Suez Sale star વૈરાગ્ય વારિધિ, તપ-ત્યાગ-ન્સયમમૂર્તિ, આયડ તીર્થોદ્ધારક પ.પૂ.આચાર્યદેવ શ્રીકુલચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મહારાજાના શિષ્ય રન પ.પૂ. મુનિરાજ શ્રીરામિરાજ વિ.મ.ની પ્રેરણાથી આ પુસ્તકનો લાભ લેવામાં આવ્યો છે. બોરીવલી મંડણ અતિ પ્રાચીન શ્રી આદીશ્વર ભગવાન શબોરીવલ કાલ્ટorશÍdiacપDછપદી 263, સરધર વલ્લભભાઈ પટેલરોડ, મંતર, બોરીવલી (પશ્ચિમ), મુંબઈ-૪૦૦0૯૨, ફોનઃ 2891614 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Uઢ઼િાgિષા સિદ્ધાન્ત મહોદધિ સ્વ. 5. પૂ. આ. શ્રીપ્રેમસૂરીશ્વરજી મ.સા. વૈરાગ્ય વારિધિ પ.પૂ. આ. શ્રીલચન્દ્રસૂરીશ્વરજી મ.સા. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- _ Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ વિગતે પૃષ્ઠ (પ્રકરણ-૧) પરોક્ષ ભૂતકાળ સેટુ, અનિટ, વેટ ધાતુઓ રૂપાખ્યાન બ - 2, પર. ખાવું અર - 9, પ૨. ખાવું કર્યું - 1, પર. દુઃખી થવું બન્ - 4, પર. ( ઓ.) કેંન્દુ 26 - 1.3.52, જવું . - 1, પર. જવું રંશ - 2, આ. શાસન કરવું સન્ - 1, આ. મેળવવું 6 - 8, ઉ. કરવું 9 - 1, 3,6,52. ખેંચવું વિનર - 9, પર. દુખ આપવું જમ્ - 1, પર. જવું અનુક્રમણિકા | પૃષ્ઠ વિગત જિ - 5, ઉ. એક TJ - ૨,૫ર. જાગવું નિ - 1, પર. જીતવું જ્ઞ - 9 ,ઉ. જાણવું 3 -- 10, ઉ. જીર્ણ થવું ટી - 1, 4, આ. ઉડવું ત - 10, ઉ. મારવું તૃણ - 4, પર. તૃપ્ત થવું ત્યમ્ - 1, પર. ત્યાગ કરવો તમ્ - 8, ઉ. તાણવું દૃશ - 1, પર. જોવું દૂ (g) - 1, 5, ઉ. ધ્રુજવું નર્- 1, પર. આનંદ થવો નશ - 4, પર. નાશ પામવું નમ્ - 4, ઉ. બાંધવું ની - 1, ઉ. લઈ જવું - 1, ઉ. રાંધવું mm EEEdaaaa ww Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા પૃષ્ઠ વિગત વિગત યુષ્ય 1, ઉજાણવું મગ - 1, ઉ. પ્રાર્થના કરવી મૃ - 1, ઉ. થવું "y - 1, ઉ. (મરવું ભાગ - 1, આ પ્રકાશવું મ7 - 6, પર, ડૂબવું મુસ્ - 4, પર, મોહ પામવું યજ્ઞ - 1, ઉં. પૂજવું રન્ન - ૧,૪,ઉ. રંજ થવો રમ્ -- 1, આ. રમવું રમ - 1, આ. આરંભ કરવો પ્રમ્ * 1,4,52, ભટકવું ત્ની - ૯,૪,ઉ. પીગળવું વર - 2, આ, કપડા પહેરવા વ - ૨,ઉ. કહેવું વ૬ - 1, પર, બોલવું વ૬ - ૧,ઉ. વાવવું 11 વમ - 1, પર, વમન કરવું વિઃ - 10, પર. જાણવું - પ ,ઉ પસંદ કરવું " 1, પરતરવું 2 1, આ . દયા કરવી વિદ્ - 3, ઉ. ઘેરવું પૃશ - 6, પર, સ્પર્શ કરવો 7 6, પર. સર્જન કરવું 14 તૃ 5, ઉ. ઢાંકવું તુ - 2, ઉ, સ્તુતિ કરવી 1 - 2, પર. સ્તુતિ કરવી મુ - 1, પર. સ્મરણ કરવું 5 - 2, પર. સૂવું હન - 2, 3. હસવું ઢિ - 5, પર, મોકલવું હૈ - 3, પર. હોમ કરવો 16 | હૈ - ૧,ઉ. હરણ કરવું Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા વિગત પૃષ્ઠ છે - ૧,ઉ. બોલાવવું ત્રે - 1, ઉ. ઢાકવું ઈ - 4, પર. ઘાયલ કરવું શg - 1, ઉ. શાપ આપવો શ - ૫,પર. શક્તિમાન થવું રાજૂ - 1, ઉ. થોભવું ટુ - 1, આ. રક્ષણ કરવું થા- 1, આ. ઉગાડવું પ્ર - 9, ઉ. ખુશ કરવું fa - 1, ઉ. આશ્રય લેવો fશ્વ - 1, પર. સૂવું સું - 5, ઉ. સોમવેલીનો રસ કાઢવો ટ્ટ - 1, પર. દોડવું શ્રુ - 5, પર, સાંભળવું 7 - 9, ઉ. કાપવું રૃ - 9, ઉ. ફ્લાવવું 5 - 6, પર. (ઓ.) ગળવું વિગત વૃ - 1, પર. અવાજ કરવો 5 - 3, પર. ભરવું વત્ન - 1, ઉ. પાળવું પ - 1, પર. ખાવું અન્ - 1, ઉ. ખણવું ગ્ર - 9, ઉ. ગ્રહણ કરવું અર્થ - 1, આ, પીડા થવી ત્ર - 1,4, પર. ડરવું ન્ - 1, પર. અવાજ કરવો ત્ર - 1, આ. લીંપવું ક્ષમ્ - 4, પર., 1, આ. ક્ષમા કરવી શ્રા - 1, આ. શોભવું મ - 1, આ. અવગાહન કરવું ઘા - ૧,ઉ. દોડવું રાધ - 5, પર હણવું ટ્ટ - 1, પર. રમવું પૂર્ણ - 6, ઉ. અવાજ કરવો Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા વિગત પૃષ્ઠ 31 32 શ્રેન - 1, પર. રમવું ટૂન : 1, પર, અવાજ કરવો સવ - 1, આ. સેવા કરવી T - 1, પર. ગર્જના કરવી નર 4, પર. નાશ પામવું 6, પર, પૂછવું તલ * 1,5, પર, છોલવું - 6, પર, કાપવું પ્રશ્ન : 1,5, પર, રમવું : 1, આ. જવું પ્રશ્ન - 9, પર. ચોપડવું અર7 - 6 ,ઉ. ભ્રષ્ટ થવું જન્મ - 1, આ. પ્રલોભન થવું બવ - 1, પર, રક્ષણ કરવું મરા - 5, આ. મેળવવું ન - 1, ઉ, ઓળંગવું તમ્ - 7, પર. કરાર કરવો. વિગત અન્ન - 1, પર. સજ્જ થવું ચ - 1, આ. ટપકવું તૃ - 6, પર, મારવું નિ - 1, પર, નિંદા કરવી fa - 1, આ . ભટકવું ગુઝ - 1, પર, અવાજ કરવો શ્રી : 2, પર. (આ.) કહેવું જ્ઞા - 9 , ઉં. જાણવું હા - 3, ઉ, આપવું મઘ + $ - આ. ભણવું + - પર, યાદ રાખવું f - 9,ઉ. છેદવું વિમ્ - 9,પર.૬, આ. ઉદ્વેગ થવો. વિન્તરા : 9 ,પર, કલેશ થવો સિધ * 1, પર. શાસન કરવું નિશ+ - 52. નિરંકુશ થવું વૃ૬ - 6, 52, બૃહણા કરવી 34 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અg મણિa વિગત પૃષ્ઠ પૃષ્ઠ 42 વિગત ર - 4, પર. ઈજા થવી બt - 3, પ૨. ડરવું ટૂ - 3, પર. લજ્જા પામવું હ - 6, પર, હણવું વૃઢ઼ - 1, આ. પકડવું મુપ - 6, ઉ. મૂકવું પુત - 1, આ શોભવું યુઃ - 6, પર. ભાંગવું તૃ૬ - 7, પર, મારવું વસ્તૃપ - 1, આ, સમર્થ થવું ફૂપ - 4, પર, અભિમાન કરવું ર - 1, પર, બાળવું રંગ - 1, આ. આદેશ આપવો વન્થ - 9, પર, બાંધવું ચા - 9, પર. ઘરડા થવું ધૂપ - 1, પર. તપાવવું 5 - 1, પર. જુગાર રમવું ધ - ૪,૫,પર. આબાદ થવું રૂ| - 6, 4,52. જવું ફુ - 2,52. જવું (પ્રકરણ-૨) શ્વસ્તત ભવિષ્યકાળ રૂપાખ્યાન અ - ૧,૫,પર. વ્યાપવું અશુ - 5, આ. ભોગવવું બટું - 2, પર. ખાવું બાપૂ - ૫,પર, મેળવવું 6 - 2, પર. જવું મધ + 6 - 2, આ, અભ્યાસ કરવો મ્ - 1, આ, પ્રેમ કરવો. # - 8, ઉ.કરવું 5 - ૬,ઉ. ખેંચવું 6 - ૪,પર, - ધ કરવો Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા પૃષ્ઠ . વિગત વિગત fઉત્નશ - 9 ,52. ત્રાસ આપવો કમ્ - 4, પર. ક્ષમા કરવી જન્મ - 1, પર. જવું ને - ૧,પર, ગાવું fજ - 5, ઉ. એકઠું કરવું ના - 2, પર. જાગવું ઉં - 1,4, આ. ઉડવું ત્યT - 1, પર. ત્યાગ કરવો દ્રા - 2, પર. ગરીબ હોવું ઢા - 3, ઉં. આપવું કુશ - 1, ઉ. જોવું ચું - 1 ,ઉ ધ્રુજવું મૂ 1, પર. થવું પ - 1, ઉ. રાંધવું મુ - 6 ,ઉ મુક્ત કરવું મુદ્ - ૪,પર. નાશ પામવું 6 - ૧,ઉ. પૂજા કરવી નશ - 4 ,પર. નાશ પામવું ન - 1, ઉ. લઈ જવું નમ - 1, આ . મેળવવું તિદ્દ - 2, ઉ, ચાટવું | વ - 1, પર. રહેવું વ - 1, ઉ. વહન કરવું વિદ્ - 2, પર, જાણવું શશ્ન - ૫,પર. સમર્થ થવું સદ - 1, આ. સહન કરવું | સિ૬ - 6, 3. સિંચવું મૃગ - ૬,પર. સર્જન કરવું તૃ - 5 ,ઉ. ઢાકવું નિદ્દ - 4, પર. સ્નેહ રાખવો સ્પૃશ - 6, પર. સ્પર્શ કરવો. - 1, પર. અવાજ કરવો Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા વિગત પૃષ્ઠ વિગત (પ્રકરણ-૩) 53 53 સામાન્ય ભવિષ્યકાળ રૂપાખ્યાન - 8, ઉ. કરવું વૃd - 6, પર. કાપવું જન્મ - 1, પર, જવું દ્ - 9, ઉ. ગ્રહણ કરવું ઘર - 1, પર. ખાવું રિશ -- 6 ,ઉ. બતાવવું કુ - ૨,ઉં. દોહવું ટુરા - ૧,પર. જોવું ના - ૪,પર. નાશ પામવું *મ્ - 1, પર. હોવું, થવું તૃત - 4, પર, નાચવું મન્ - 6, પર, સ્નાન કરવું નમ - 1, આ , મેળવવું વ - 1, પર. રહેવું વ - 1, ઉ. વહન કરવું વૃધુ - 1, આ, વૃદ્ધિ થવી શબ્દ - ૫,પર, સમર્થ થવું ટ્રમ્ - 2, 3. હણવું (પ્રકરણ-૪) ક્રિયાતિપત્યર્થ રૂપાખ્યાન ટુ - ૨,પર, જવું મૂ - 1, પર, હોવું, થવું તમ્ - 1, ઓ. મેળવવું ધ + રૂ - 2, આ, અભ્યાસ કરવો ત્ - ૬,પર. કાપવું વૃત્ - 1, આ , વર્તવું ની - 1, ઉં. લઈ જવું નિસ્ - 2, , ચાટવું 54 પ 55 પપ પપ પ૬, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અનુક્રમણિકા પૃષ્ઠ વિગત વિગત પૃષ્ઠ (પ્રકરણ-૬). | 63-14) યુધ - 1, ઉ. બોધ પામવો વત્ - 1, ઉ. વહન કરવું ની - ૪,પર. નાશ પામવું - 1, આ. ગળવું - 4, પર, નાચવું ધાતુઓના પરોક્ષ ભૂતકાળ, શ્વસ્તરના ભવિષ્યકાળ, સામાન્ય ભવિષ્યકાળ, ક્રિયાતિપત્યર્થ, અધતન ભૂતકાળ, આશીર્વાદાર્થ, ઈચ્છાદર્શક, પરોક્ષ ભૂતકૃદંત, ભવિષ્યકૃદંત અને પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતના રૂપો, (પ્રકરણ-૫) આમ ધાતુના દર્શય કાળમાં થતા રૂપો |61-62 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકાળ પ્રત્યય પરપદ આત્મપદ એ.વ. દ્વિવ. બ.વ. એ.વ. દ્વિવ. બ.વ. પુરુષ 1 ) _ व म वहे महे પુરૂષ 2 થ) અથુ; મ. से आथे પુરુષ 3 મા સ્ आते * Oનિશાનીવાળા પ્રત્યયો વિકારક છે. સે, અનિટ, વેટુ ધાતુઓ 1. સેટ * સ્વરાત્ત સેટુ યુ, 2, કનુ, શ, નુ, , શુ, શ્વ, ડી, શિ, કૃ અને 2 (ગ.૯/૫, પર.) ૨.અનિટ * વ્યંજનાન્ત અનિટ (102) 6 - શ ! HE 1 E5EEFFFFFFFFFસુબોધ સંસ્કૃત ધાતુ અપાવલી ભાગ-૩FFI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ च् - पच्, मुच्, रिच, विच्, वच्, सिच् / ज् - त्यज्, निज्, भज्, भ, भुज्, भ्रस्ज्, मस्ज, यज्, युज्, रुज्, रञ्ज, विज्, स्व, सञ्ज, सृज् / द् - अद्, क्षुद्, खिद्, छिद्, तुद्, नुद्, पद्, भिद्, विद्,शद्, सद्, स्विद्, स्कन्द, हद् / ध् - क्रुध्, क्षुध्, बुध, बन्ध, युध्, रुध्, राध्, व्यध्, शुध्, साध्, सिध् / न् - मन्, हन् / प्- आप्, क्षिप्, छुप्, तप्, तिप्, तृप्, दृप्, लिप्, लुप्, वप्, शप्, स्वप्, सृप् / भ- यम, रभ्, लभ् / म्- शम्, नम्, यम्, रम् / श्- क्रुश, दंश्, दिश, दृश्, मृश्, रिश्, रुश्, लिश्, विश्, स्पृश् / ष्- कृष्, त्विष्, तुष्, द्रिष्, दुष्, पुष्, तिष्, विष्, शिष्, शुष्, श्लिष्, / स्- घस, वस् / ह- दह्, दिह, दुह, नह, मिह, रुह, लिह, वह् / failu ied धातु पापली HI1-35555 5 5555 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3.2 व्यसनात वेट (33) च - तञ्च्, व्रश्च् / म् - क्षम् / ज् - अङ्ग्, तऽ,मृज् / श् - अश्, क्लिश्, नश् ! द् - क्लिद्, स्यन्द् / 9 - अक्ष, निस्+कृष्, तक्ष्, त्वम् / ध् - रध्, सिध् / ह - गाह्, गुह्, गर्ह, तृह, द्रुह्, बृह, प् - क्लृप्, गुप्, तृप्, त्रप्, दृप् / मृह्, स्तृह्, स्निह्, स्नुह, / નોંધ - અહીં આપેલા સ્વરાન્ત સે સિવાયના બીજા સ્વરાન્ત સેટુ ધાતુઓ અને નિયમો માટે તથા વ્યંજનાન્ત સે, સ્વરાન્ત અનિટુ અને સ્વરાન્ત સેટુ ધાતુઓ તથા નિયમો માટે "सुजोध संत मन्ति : प्रवेशिsi" जो पाठ 13 मो. રૂપાખ્યાન - अद् - 2, 52. जाधू अश् - 8,52. पाj आद आदिव आदिम आश आशिव आशिम आदिथ आदथुः आद आशिथ आशथुः आश आद आदतुः आश आशतुः आदुः आशुः -arel સુબોધ સંસ્કૃત ધાતુ રૂપાવલી ભાગ-૩ 1. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ इ - १,पर. इयिव इयिम इयाय, / इयय / इययिथा इययुः इय | इयेथ / अर्द - 1, ५२.६:जी यधुं आनद आनर्दिव आनर्दिम आनर्दिथ आनर्दथुः आनर्द आनद आनर्दतुः आनर्दुः / / अर्च, अर्ह, अर्जु (१,५२.)सने अञ्च (1,52.) ना રૂપો મર્દ ની જેમ થાય છે. अस् - 4, 52. (मा.) ईऽg आस आसिव आसिम आसिथ आसथुः आस आस आसतु: आसुः अम् (2,52.) मने ब्रू (2,6.) ना 35o अस् नी भथाय छे. ऋ - 1,3,52 आर आरिव आरिम आरिथ आर आर आरतु: आरु: जclu Airta ulj Fथापली HIDI- 35 इयाय इयतुः इयु: ईश् - 2, 21. शासन 5j | ईशाञ्चक्रे ईशाञ्चकृवहे ईशाञ्चकृमहे ईशाञ्चकृषे ईशाञ्चक्राथे ईशाञ्चकृढ्वे ईशाञ्चक्रे ईशाञ्चक्राते ईशाञ्चक्रिरे અથવા ईशामास ईशामासिव ईशामासिम ईशामासिथ ईशामासथुः ईशामास ईशामास ईशामासतुः ईशामासुः અથવા ईशाम्बभूव ईशाम्बभूविव ईशाम्बभूविम G 4 मऊ आरथुः Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सृ (42.) मा 35o कृ नी माय छे. ईशाम्बभूव ईशाम्बभूवतुः ईशाम्बभूवुः कृष् - 1, 8., 6, ५२.यj ऋज् - 1, मा.मेnag પરસ્મ પદ आनृजे आनृजिवहे आनृजिमहे / चकर्ष चकृषिव . चकृषिम आनृजिषे आनृजाथे आनृजिध्ये चकर्षिथ चकृषथुः चकृष आनृजे आनृजाते आनृजिरे चकर्ष चकृषतुः चकृषुः कृ - 8, 6. sej આત્મને પદ પરમેપદ चकृषे चकृषिवहे चकृषिमहे चकार, चकृव चकृम चकर चकृषे चकृषाते चकृषिरे चकर्थ चक्रथुः चक्र कृश (पर.), गृध् (पर.), हृष (पर.), धृष (52.), चकार चक्रतुः चक्रुः दृप (1,52.), तृप् (1, 52.), सृप (52.), वृष આત્મપદ (पर.), वृध् (मा.), वृत् (मा.), वृज् (6.), नृत् चक्ने चकृवहे चकृमहे (52.), कृत् (52.), मृग् (52.), मृद (52.), मृश चकृषे चक्राथे चकृढ्वे (52.), मृष् (6.), पृच् (6.), स्पृश् (पर.)ना 35) चक्रे चक्राते चक्रिरे | कृष नीम थाय छे. FE S SSSSSSSSY सुनोध संस्कृत धातु स्थापली MII-359ii चकृषिषे चकृषाथ चकृषिध्ये - - - Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ क्लिश् - 6, 52. हुम मापy चि - 5,6. मेऽहुंj પરસ્મપદ चिकनेश चिक्लिशिव / चिक्लिशिम / / Y| चिचाय / चिच्यिव / चिच्यिम / चिक्लिश्व. / चिक्लिश्म | चिचय 1 चिक्यिव / चिक्यिम ) चिक्लेशिथ / चिक्लिशथुः चिक्लिश चिकाय चिक्लेष्ठ चिकय चिक्लेश चिक्लिशतुः चिक्लिशुः चिचयिथ], चिच्यथु: / चिच्य / किनद ना 35o किनश् नी भ थाय छे. चिचेथ / चिक्यथुः चिक्य चिकयिथ। गम् - 1,52. चिकेथ जगाम, / जग्मिव जग्मिम चिचाय ] चिच्यतु: / चिच्युः / जगम चिकाय) चिक्यत: चिक्युः जगमिथ, जग्मथुः जग्म આત્મપદ जगन्थ चिच्ये / चिच्यिवहे / चिच्यिमहे जगाम जग्मतुः जग्मुः चिक्ये / चिक्यिवहे / चिक्यिमहे / चिच्यिषे। चिच्याथे / चिच्यिध्वे-ढ्वे / चिक्यिषे / चिक्याथे / चिक्यिध्वे-ढवे ) GFli संस्कृत धातु ३पापली HIII- 359 9 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ चिच्ये। चिच्याते / चिच्यिरे / |जिगयिथ। जिग्यथु: जिग्य चिक्ये चिक्याते / चिक्यिरे / जिगेथ / जागृ - 2, 52. ग जिगाय जिग्यतुः जिग्युः जजागार-गर जजागरिव जजागरिम ज्ञा - 6, 6.neig जजागरिथ जजागरथुः जजागर પરમૅપદ जजागार जजागरतुः जजागरु: અથવા जज्ञौ जजिव जजिम जागरामास जागरामासिव जागरामासिम जज्ञिथ। जज्ञथुः जज्ञ जागरामासिथ जागरामासथुः जागरामास जज्ञाथ / जागरामास जागरामासतुः जागरामासुः जजौ जज्ञतु : जजुः અથવા આત્માનપદ जागराम्बभूव जागराम्बभूविव जागराम्बभूविम_ जज्ञे जज्ञिवहे जजिमहे जागराम्बभूविथ जागराम्बभूवथुः जागराम्बभूव जजिषे जज्ञाथे जज्ञिध्ये जागराम्बभूव जागराम्बभूवतुः जागराम्बभूवुः जज्ञे जज्ञिरे जि - 1, 52. तवं जिगाय / जिग्यिव जन (४,मा.) ना 35o ज्ञा नीम थाय छे. जिग्यिम जिगय 57 जजजजजजजजजजHonu संस्कृत धातु ३पापली (NII-355 जज्ञाते Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जृ - 10, B.yf ej डी - 1, 4, मा. 6sj પરસ્મ પદ डिड्ये डिड्यिवहे डिडियमहे जजार जजरिव / | डिड्यिषे डिड्याथे डिड्यिध्वे जजरिम) जजर जेरिव जेरिम | डिड्ये डिड्याते डिड्यिरे जजस्थि / जजरथुः। जजर तड् - 10, 6. भारj जेरिथ जेरथुः / जेर / પરચ્યપદ जजार जजरतुः / जजरुः। | ताडयाञ्चकार-कर ताडयाञ्चकृव ताडयाञ्चकृम जेरतुः / जेरुः / | ताडयाञ्चकर्थ ताडयाञ्चक्रथुः ताडयाञ्चक्र અથવા | ताडयाञ्चकार ताडयाञ्चक्रतु: ताडयाञ्चक्रुः અથવા जारयाञ्चकार-कर जारयाञ्चकृव जारयाञ्चकृम | ताडयामास ताडयामासिव ताडयामासिम जारयाञ्चकर्थ जारयाञ्चक्रथुःजारयाञ्चक्र ताडयामासिथ ताडयामासथः ताडयामास जारयाञ्चकार जारयाञ्चक्रतुः जारयाञ्चक्रुः ताडयामास ताडयामासतुः ताडयामासुः मात्मनेपE .... अथवा - जारयाञ्चक्रे जारयाञ्चकृवहे जारयाञ्चकृमहे ताडयाम्बभूव ताडयाम्बभूविव ताडयाम्बभूविम जारयाञ्चकृषे जारयाञ्चक्राथे जारयाञ्चकृढ़वे ताडयाम्बभूविथ ताडयाम्बभूवथु: ताडयाम्बभूव जारयाञ्चक्रे जारयाञ्चक्राते जारयाञ्चक्रिरे | ताडयाम्बभूव ताडयाम्बभूवतुः ताडयाम्बभूवुः FKला संस्कृत पातु ३पापली HIDI-ASS मका Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આત્મપદ ताडयाञ्चक्रे ताडयाञ्चकृवहे ताडयाञ्चकृमहे ताडयाञ्चकृषे ताडयाञ्चक्राथे ताडयाञ्चकृढ्वे ताडयाञ्चक्रे ताडयाञ्चक्राते ताडयाञ्चक्रिरे तृप् - 4,52. तृप्त थ ततर्प ततृपिव, ततृपिम, ततृप्व ततृप्म ततर्पिथ, ततृपथुः ततृप तेन तेनतुः तेनिवहे ततर्थ, प्र तानध्य तन् - 8, 6.dij પરસ્મપદ ततान, तेनिव तेनिम ततन / तेनिथ तेनथुः ततान तेनुः આત્મને પદ तेने तेनिमहे तेनिषे तेनाथे तेनिध्ये तेनाते तेनिरे तम् (52.), दम् (52.), दल (पर.), नद् (52.), नट् (पर.), पण (मा.), पत् (52.), पद् (मा.), फल (52.), मथ् (पर.), मद् (52.), मन (4,8, मा.), चम् (पर.), चर् (पर.), चल् (पर.), जप् (पर.), यस (पर.), यत् (मा.), स्ट्र(पर.), रभ (मा.), लभ् (मा.), लस् (52.), लग् (52.), लप (पर.), लष (6.), शम् ((पर.)सने सह (मा.) ना ३पो तन् नी माथाय छे. નોધ સંસ્કૃત ધાતુ પાવલી ભાગ-૩ तेने तत्रप्थ ततर्प ततृपतुः ततृपुः त्यज - 1,52. त्या रवो तत्याज, / तत्यजिव तत्यजिम तत्यज तत्यजिथ, तत्यजथुः / तत्यज तत्यक्थ / तत्याज तत्यजतुः तत्यजुः / Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नेशिम, नेशिथ, दृश् - 1,52. ने नन्द् - १,५२.मानं थवो ददर्श ननन्दिम ददृशिव ननन्द ददृशिम ननन्दिव ननन्दिथ ननन्दथः ननन्द ददर्शिथ,। ददृशथुः ददृश ददर्श ननन्द ननन्दतुः ननन्दुः ददर्श नश् - ४,५२.नाश पाभ ददृशतुः ददृशुः ननाश, नेशिव, धू(धु) - 1,5, 8. धूप ननश नेश्व नेश्म પરસ્મપદ नेशथुः नेश दुधाव / दुधुविव दुधुविव दुधुविम ननष्ठ / ननाश नेशतुः नेशुः दुधुविथ। दुधुवथुः नह - 4,8. मांध दुधोथ ) પરસ્મપદ दुधाव दुधुवतुः दुधुवुः ननाह,। नेहिव नेहिम આત્મને પદ ननह / दुधुविवहे दुधुविमहे / नेहिथ, नेहथुः नेह दुधुवाथे दुधुविध्वे-ट्वे | ननद्ध दुधुवे दुधुवाते दुधुविर दुधुविरे / | ननाह नेहतुः नेहुः GIFKali संत धातु ३पापली HIDI-35SSSSSSSSS 10 55 दुधव दुधुव दुधुवे दुधुविषे Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ नेहिषे पेचथुः पेचुः આત્મપદ पच् - 1,.2ig नेहिवहे नेहिमहे પરસ્મપદ नेहाथे नेहिध्वे-ढ्वे पपाच / पेचिव पेचिम नेहाते नेहिरे पपच नी - 1,B.Corg पेचिथ पेच પરસ્મપદ पपक्थ निनाय निन्यिव निन्यिम पपाच पेचतुः निनय / આત્મનેપદ निनयिथ। निन्यथु: निन्य पेचे पेचिवहे पेचिमहे निनेथ पेचिषे पेचाथे पेचिध्ये निनाय निन्युः | पेचे पेचाते पेचिरे આત્મને પદ निन्ये निन्यिवहे निन्यिमहे बुध् - 1,8.mej निन्यिषे निन्याथे निन्यिध्वे-ढ्वे પરસ્મપદ निन्ये निन्याते निन्यिरे | बुबोध बुबुधिव बुबुधिम वी (पर.), शी (मा.) मने डी (मा.) ना 35o नी बुबुधथुः बुबुध ની જેમ થાય છે. बुबोध बुबुधतुः बुबुधुः 11 जिजजजजजज सुना संत धातु ३पापली HI1-35फी निन्यतुः Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बुबुधे भू - 1,. यj પરીપદ बभूविव बभूविम बभूवथुः बभूव बभूवतुः __ बभूवुः આત્મપદ बभूविवहे बभूविमहे बभूवाथे बभूविध्वे, આત્મપદ बुबुधिवहे बुबुधिमहे बुबुधिषे बुबुधाथे बुबुधिध्वे बभूव बुबुधे बुबुधाते बुबुधिरे बभूविथ बभूव भज - १,6.प्रार्थना 5रवी પરમેપદ बभूवे बभाज) भेजिव भेजिम बभूविषे बभज भेजिथ भेजथुः भेज बभूवे बभक्थ बभाज भेजुः આત્મપદ बभार, भेजे भेजिबहे बभर ) भेजिषे भेजाथे भेजिध्ये बभर्थ भेजे भेजाते भेजिरे बभार जल संत धातु पावली MIII-35555 बभूविढ्वे बभूविरे भेजतुः बभूवाते भृ - 1, 8. मर પરરપદ बभृव बभृम भेजिमहे बभ्र बभ्रथुः बभ्रुः 5 55 12 बभ्रतुः का Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અથવા અથવા बिभराञ्चकार-कर बिभराञ्चकृव बिभराञ्चकृम त्विभराञ्चक्रे बिभराञ्चकृवहे बिभराञ्चकृमहे बिभराञ्चकर्थ बिभराञ्चक्रथुः बिभराञ्चक्र बिभराञ्चकृष विभराञ्चक्राथे बिभराञ्चकृढ्वे बिभराञ्चकार बिभराञ्चक्रतुः बिभराञ्चक्रुः बिभराञ्चक्रे बिभराञ्चक्राते बिभराञ्चक्रिरे અથવા भ्राश् - मा. H5Ng बिभरामास बिभरामासिव बिभरामासिम | बभ्राशे / बभ्राशिवहे। बभ्राशिमहे। बिभरामासिथ बिभरामासथुः बिभरामास भ्रेशे J Aशिवहे J. प्रेशिमहे / बिभरामास बिभरामासतुः बिभरामासुः बभ्राशिष। बभ्राशाथे / बभ्राशिध्ये / टॅशिषे / भ्रशाथे / भ्रशिध्ये / અથવા बिभराम्बभूव बिभराम्बभूविव बिभराम्बभूविम बभ्राशे / बभ्राशाते / बभ्राशिरे / भ्रेशे / भेशाते 7 भ्रशिरे / बिभराम्बभूविथ बिभराम्बभूवथुः बिभराम्बभूव (भ्लाश (१,४,मा.) ना 35o भ्राश् नी कम थाय छ ) बिभराम्बभूव बिभराम्बभूवतुः बिभराम्बभूवुः मस्ज् - 6,52. આત્મપદ ममज्ज ममज्जिव ममज्जिम बभृवहे बभृमहे ममज्जिथ,। ममज्जथुः ममज्ज बभ्राथे बभृट्वे ममथ / बभ्राते बभिरे ममज्ज ममज्जतुः ममज्जुः 13 फफफ फ फल संत धातु पापली ला1-35फा बनिदेये SELHधाले Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ इजिषे ईजे मुमोग्ध / ररजिथ, ररज्जथुः मुह - 4, ५२.मोह पामधू ईजाथे ईजिध्ये मुमुहिव,। मुमुहिम, ईजाते ईजिरे मुमुव / मुमुह्म / रज - 1,4,6.24 यवो मुमोहिथ, मुमुहथुः मुमुह પરસ્મપદ मुमोढ, / ररञ्ज ररञ्जिव ररजिम ररञ्ज मुमोह मुमुहतुः मुमुहुः ररथ / यज् - १,8.पूrg ररञ्ज ररजतुः रर H પરસ્મપદ આત્મપદ इयाज, ईजिव ईजिम ररजे ररञ्जिवहे ररञ्जिमहे इयज ररजिषे ररञ्जाथे ररञ्जिध्ये इयजिथ, ररजे ररज्जाते रजिरे भज (52.) मने सङ्ग् (52.) मा 35o रङ्गी इयाज म थाय छे. આત્મપદ रम् - 1, मा. रम ईजे ईजिवहे ईजिमहे रेमे रेमिवहे रेमिमहे FFreोध संस्कृत धातु इपावली MIDI- 3555555559 14 55 इयष्ठ ईजतुः Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ रेमिषे रेमाथे रेमिध्ये ली - , 4, 6. पील रेमाते रेमिरे પરમૅપદ नम् (पर.) मने यम (6.) ना 35o रम् नीम लिलाय, लिल्यिव लिल्यिम थाय छे. लिलय, ललो रभ - 1, मा.मारंभ ऽरवो लिलयिथ, लिल्यथ: लिल्य रेभे रेभिवहे रेभिमहे लिलेथ, रेभिषे रेभाथे रेभिध्ये ललिथ, रेभे रेभाते रेभिरे ललाथ भ्रम् - 1,4, 52.25j लिलाय, लिल्यतुः लिल्युः बभ्राम, 1 बभ्रमिव, बभ्रमिम, भेमिव बभ्रम भ्रेमिम આત્મને પદ लिल्ये लिल्यिवहे लिल्यिमहे बभ्रमथुः,। बभ्रम, लिल्यिषे लिल्याथे लिल्यिध्वे-ढ्वे भ्रमिथ भ्रेमथु: / भ्रम लिल्ये लिल्याते लिल्यिरे बभ्राम बभ्रमतुः, बभ्रमुः, / वस् - 2, मा. 54S| परवा भ्रेमतुः / भ्रमुः ववसे ववसिवहे ववसिमहे जE 15 फिफफफफफफYोध संस्कृत धातु ३पापली ला1-35)ी ललौ बभ्रमि Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ उवपिथ, ववसिषे . ववसाथे ववसिध्ये वयसे . ववसाते ववसिरे वच् - 2, 8.5kg પરસ્મપદ उवाच / ऊचिव . ऊ चिम उवच / उवचिथ, ऊचथुः उवक्थ / उवाच ऊ चतुः ऊचुः આત્મપદ ऊ चिवहे ऊ चिमहे ऊचिषे ऊ चाथे ऊचिध्वे ऊचाते ऊचिरे वद - १,पर उवाद, ऊदिव ऊदिम उवद / उदिथ ऊदथुः ऊद सुनो संस्कृत धातु ३पाली MINI-3555 उवाद ऊदतुः वप् - 1, 8. वाव પરસ્મપદ उवाप, / ऊपिव ऊपिम उवप ऊपथुः उवप्थ उवाप ऊपतुः ऊपुः આત્મપદ ऊपे ऊ पिवहे ऊ पिमहे ऊ पिषे ऊपाथे ऊपिध्वे ऊपे ऊपाते ऊपिरे वच (पर.),वस (1,52.), वह (6.), वद् (6.), मने वश (52.) ना 35o वप नीम थाय छे. वम् - 1, ५२.वमन 2j ववाम, वमिव ववमिम ववम ऊचे 155 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ वत्रुः ववमिथ ववमथुः . . ववम विदाम्बभूव विदाम्बभूवतुः विदाम्बभूवुः ववाम ववमतुः ववमुः __ वृ - 5, 6.५संह इej विद् - 10, 52.meij પરઍપદ विवेद विविदिव विविदिम ववार / ववृव ववृम विवेदिथ . विविदथुः विविद ववर विवेद विविदतुः विविदुः ववरिथ वव्रथुः અથવા ववार विदाञ्चकार-कर विदाञ्चकृव विदाञ्चकृम | वव्रतुः विदाञ्चकर्थ विदाञ्चक्रथुः विदाञ्चक्र આત્મપદ विदाञ्चकार विदाञ्चक्रतुः विदाञ्चक्रुः ववृवहे ववृमहे અથવા ववृढ्वे विदामास विदामासिव विदामासिम विदामासिथ विदामासथुः विदामास तृ - १,५२.तरj विदामास विदामासतुः विदामासुः तेरिव ततर विदाम्बभूव विदाम्बभूविव विदाम्बभूविम| तेरिथ विदाम्बभूविथ विदाम्बभूवथुः विदाम्बभूव | ततार ज 17 मऊमऊम ऊ सुलो ira धातु इपापली लाग-355 वो ववाथे वव्राते वने वजिरे ततार, तेरिम तेरथुः तेर तेरु : तेरतुः Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दय् - 1, मा.ध्या रवी આત્મપદ दयाञ्चक्रे दयाञ्चकृवहे दयाञ्चकृमहे | विविषे विविषिवहे विविषिमहे दयाञ्चकृषे दयाञ्चक्राथे दयाञ्चकृढ्वे | विविषिषे विविषाथे विविषिध्वे दयाञ्चक्रे दयाञ्चक्राते दयाञ्चक्रिरे | विविषे विविषाते विविषिरे અથવા श्लिष् (1, 4, 52.), शिष (1, 9, 52.), दिश दयामास दयामासिव दयामासिम (6.), रिष (पर.), लिख (52.), लिप् (6.), लिह दयामासिथ दयामासथुः दयामास (6.), विच (6.), विज (6.), विद् (6.), विश दयामास दयामासतुः दयामासुः (6.), क्लिश (4, मा.), पिश (पर.), पिष् (पर.), અથવા भिद (6.). मिल (6.), मिष (पर.), मिह (पर.), दयाम्बभूव दयाम्बभूविव दयाम्बभूविम | रिच (6.), रिश (पर.), दिव (पर.),दिह (6.),द्विष दयाम्बभूविथ दयाम्बभूवथुः दयाम्बभूव / (6.), निज (6.), त्विष (6.), चित् (पर.), ख्रिद दयाम्बभूव दयाम्बभूवतुः दयाम्बभूवुः || (6.), क्षिप् (3.), क्षिण (8.), ष्ठित् (52.), सिद् विष् - 3, 8. धेरj (52.), सिच (52.), सिध् (1,4, 52.) मने स्विद (4,52., १,मा.) ना 35o विष नीम थाय छे. પરમેપદ विवेष विविषिव विविषिम स्पृश् - 6, ५२.स्पर्श ऽरवो विवेषिथ विविषथुः विविष | पस्पर्श पस्पृशिव पस्पृशिम विवेष विविषतुः विविषुः पस्पर्शिथ पस्पृशथुः पस्पृश FFli संस्कृत धातु ३पापली MINI- 355555555555 18 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तुष्टव / ससर्ज पस्पर्श पस्पृशतुः पस्पृशुः स्तु - 2, 6. स्तुति रवी सृज् - 6, 52. सर्पग रj પરસ્મપદ ससर्ज ससृजिव ससृजिम तुष्टाव। तुष्टुव तुष्टुम ससर्जिथ, ससृजथुः ससृज सस्रष्ठ तुष्टोथ तुष्टुवथुः तुष्टुव ससृजतुः ससृजुः तुष्टाव तुष्टुवतुः तुष्टुवुः स्तृ - 5, B.aisg આત્મપદ પરસ્મપદ तुष्टुवे तुष्टुवहे तुष्टुमहे तस्तार, तस्तरिव तस्तरिम तुष्टुषे तुष्टुवाथे तुष्टुढ्वे तुष्टुवाते तुष्टुविरे तस्तर्थ तस्तरथुः तस्तर (स्र (52.) || 35o स्तु जी थाय छे. तस्तार तस्तरतुः नु - २,५२.स्तुति रवी આત્મને પદ नुनाव। नुनुविव नुनुविम तस्तरे तस्तरिवहे तस्तरिमहे नुनव / तस्तरिषे तस्तराथे तस्तरिध्वे-वे | नुनविथ नुनुवथुः नुनुव तस्तरे तस्तराते तस्तरिरे नुनाव नुनुवतुः नुनुवुः 18 ज Y सुलोध संस्कृत धातु ३पापसी ला1- 3मी तस्तर तुष्टुवे तस्तरुः Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जम्ने . स्मृ - 1, ५२.स्भर र सस्मार, सस्मरिव सस्मरिम सस्मर सस्मर्थ सस्मरथुः सस्मर सस्मार सस्मरतुः सरमरु: स्वप् - २,५२.सू सुष्वाप, / सुषुपिव सुषुपिव सुषुपिम सुष्वप / सुष्वपिथं, सुषुपथुः सुषुप सुष्वष्य / सुषुपतुः सुषुपुः हन् - 2, 6. Big પરસ્મપદ जघान, जनिव जजिम जघन / जघ्नथु: जन जघन्थ / FForli संस्कृत पातु ३पापली HIDI-35S जघान जघ्नतुः जप्नुः આત્મપદ जघ्ने जनिवहे जजिमहे जनिषे जनाथे जनिध्वे जजाते जजिरे हि - ५,५२.मोऽस जिघाय, / जिध्यिय जिध्यिम जिघय / जिघयिथ, जिघ्यथुः जिघ्य जिधेथ / जिघाय जिघ्यतुः जिघ्युः हु - 3,42. होमरवो जुहाव, जुहुविव जुडुविम जुहव / जुहविथ, जुहबथुः जुहुव | जुहोथ ) जुहाव जुहुवतुः जुहुवुः 20 सुष्याप जघनिथ, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जहः जहे અથવા जहार जहतः जुहवाञ्चकृव जुहवाञ्चकृम આત્મપદ जुहवाञ्चकर्थ जुहवाञ्चक्रथु. जुहवाञ्चक्र जहे विहे जहिमहे जुहवाञ्चकार जुहवाञ्चक्रतुः जुहवाञ्चक्रुः जहिषे जहाथे र्जाह्नध्वे-ढ्वे અથવા जहाते - जहिरे जुहवामास जुहवामासिव जुहवामासिम धृ (6.), दृ (मा.), पृ (6.) मने मृ (मा.) ना जुहवामासिथ जुहवामासथुः जुहवामास ३५ोहनीमाथाय छे. जुहवामास जुहवामासतुः जुहवामासुः हवे - १,6.जोलाaj અથવા जुहवाम्बभूव जुहवाम्बभूविव जुहवाम्बभूविम પરસ્મપદ जुहवाम्बभूविथ जुहवाम्बभूवथुः जुहवाम्बभूव / | जुहाव / जुहुविव जुहुविम जुहवाम्बभूव जुहवाम्बभूवतुः जुहवाम्बभूवुः | जुहव / हृ - 1,6. 29 / 52j जुहुवथुः जुहुव પરસ્મપદ जुहोथ ) जहार, जहिव जह्निम जुहुवतुः जुहुवुः जहर ) આત્મપદ जहर्थ जहथुः जह | जुहुवे जुहुविवहे जुहुविमहे 21 फफफफफफफफYYcli संस्कृत धातु पापली HI1359 जुहाव Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ शेपिथ, जुहुविषे जुहुवाथे जुहुविध्वे-ढ्वे | विव्याध विविधतुः विविधुः जुहुवाते जुहुविरे शप् - 1, B.शाप मापको व्ये - 1, 6.aisy પરમેપદ પરમેનપદ शशाप, शेपिव शेपिम विव्याय, विव्यिव विव्यिम शशप विव्यय शेपथु: शेप विव्ययिथ विव्यथुः विव्य शशप्थ विव्याय विव्यतुः विव्युः शशाप शेपतुः शेषः આત્મપદ આત્મપદ विव्ये विव्यिवहे विव्यिमहे / शेपे शेपिवहे शेपिमहे विव्यिषे विव्याथे . विव्यिध्वे-ढवे | शेपिषे शेपाथे शेपिध्ये विव्ये विव्याते विव्यिरे शेपे शेपाते शेपिरे व्यध् - 4,52. घायल Sej तप (6.), शद् (पर.), सद् (52.) मने नह विव्याध, / विविधिव विविधिम (6.) ना 35o शप नीथाय छे. विव्यध शक् - 5, 52. शडितमान यq विविधिथ, विविधथुः विविध शशाक,। शेकिव किम विव्यद्ध / शशक Fali संस्कृत धातु ३पापली HI1- 3 म मा 22 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ रराज, शेकिथ,। शेकथुः शेक रराजे, रराजाते, रराजिरे, शशक्थ ) रेजे / रेजाते / रेजिरे / शशाक शेकतुः शेकु: - दे - 1, मा. रक्षा sej राज् - 1, 6.शोलj दिग्ये दिग्यिवहे दिग्यिमहे दिग्यिषे दिग्याथे दिग्यिध्ये પરમૈપદ रराजिव,। दिग्ये रराजिम, रराज दिग्याते दिग्यिरे रेजिव / रेजिम __ प्याय् - 1, मा. Baasj रराजिथ, रराजयुः, पिप्ये पिप्यिवहे पिप्यिमहे रेजिथ पिप्यिषे रेजथुः / रेज पिप्याथे पिप्यिध्वे-ढ्वे पिप्ये पिप्याते रराज रराजुः, / पिप्यिरे रराजतुः,। रेजतुः / रेजुः / प्री - 6, 6. मुश 52g આત્મપદ પરમેનપદ रराजे, / रराजिवहे,। रराजिमहे, पिप्राय, पिप्रियिव पिप्रियिम रेजिवहे / रेजिमहे | पिप्रय / रराजिषे, रराजाथे, / रराजिध्ये, पिप्रियिथ, पिप्रियथुः पिप्रिय रेजिषे ) रेजाथे / रेजिध्वे / पिप्रेथ / पिप्राय पिप्रियतः पिप्रियः मममममममममममसुनो संस्कृत धातु स्थापली 21-359ii Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આત્માનપદ श्वि - 1,52. सूq पिप्रिये पिप्रियिवहे पिप्रियिमहे પરસ્મપદ पिप्रियिषे पिप्रियाथे . पिप्रियिध्वे-दवे शिश्वाय, शिश्वियिव / शिश्वियिम पिप्रिये पिप्रियाते पिप्रियिरे . शिश्वय / शिश्विय क्री (6.), क्षि (52.) मने स्मि (मा.) ना शिश्वयिथ शिश्वियथुः / / शिश्वाय शिश्वियतुः 35o प्री जीभ थाय छे. शिश्वियुः આત્મપદ श्रि - 1,8. माश्रय देवो शुशाव-शुशव शुशुविव शुशुविम પરસ્મપદ शुशविथ शुशुवथुः शुशुव शिश्राय, शिश्रियिव शिश्रियिम शुशाव. शुशुवतुः शुशुवुः शिश्रय / __सु - 5,8. सोमवेलीनो रस 52वो शिश्रयिथ शिश्रिय પરસ્મપદ शिश्राय शिश्रियतुः शिश्रियुः | सुषाव, सुषुविव . सुषुविम આત્મપદ सुषव / श्रिये शिश्रियिवहे शिश्रियिमहे | सुषविथ, सुषुवथुः सुषुव शिश्रियिषे शिश्रियाथे शिश्रियिध्वे-ढवे | सुषोथ / शिश्रिये शिश्रियाते शिश्रियिरे सुषाव सुषुवतुः सुषुवुः 24 Telu dega धातु इपानी MIDE-35 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सुषुवे | लुलुवे આત્મને પદ लू - 6,8. 54j सुषुविवहे सुषुविमहे - પરરખ્ખપદ सुषुविषे सुषुवाथे सुषुविध्वे-ढ्वे | लुलाव,लुलव लुलुविव लुलुविम सुषुवे सुषुवाते सुषुविरे लुलविथ लुलुवथुः . लुलुव लुलाव लुलुवतुः लुलुवुः (सु (1,2,52.), यु (C,B.), हु (3,52.), धु] (6.), तु (2, मा.),प्लु (१,मा.) ना 35o|| આત્મપદ लुलुविवहेलुलुविमहे सु नी म थाय छे. लुलुविषे लुलुवाथे लुलुविध्वे-ढ्वे द्रु - 1, 52.sg लुलुवे लुलुवाते लुलुविरे दुद्राव-दुद्रव दुद्रुव दुद्रुम रु (52.), यु (2,52.), पू(6.), नू (52.), दुबोध दुद्रुवथुः दुद्रुव दू (मा.) मने क्षु (2, 52.) ना 35o लू नी दुद्रुवतुः दुद्रुवुः भि थाय छे. श्रु - 5, 52. सामnj स्तृ - 6,6. इलावj પરરપદ शुश्राव- शुश्रव शुश्रुव शुश्रुम तस्तार-तस्तर तस्तरिव तस्तरिम शुश्रुवथुः शुश्रुव तस्तरिथ तस्तरथुः तस्तर शुश्राव शुश्रुवतुः . शुश्रुवुः तस्तार तस्तरतु: तस्तरुः FFacilu dega पातु इपापली II-फफफफफफफफफफफा दुद्राव शुश्रोथ Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આત્મપદ सस्वर्थ, / सस्वरथुः सस्वर तस्तरे तस्तरिवहे तस्तरिमहे सस्वरिथ) तस्तरिषे तस्तरार्थ तस्तरिध्वे-ढ्व | सस्वार सस्वरत: सस्वरुः तस्तरे तस्तराते तस्तरिरे पृ- 3, 42. भरj (कृ (6.), गृ (8,52.), वृ (8.) मा 35o स्तु। | पपार-पपर पपरिव-पप्रिव पपरिम-पप्रिम ની જેમ થાય છે. पपरिथ पपरथु:-पप्रथुः पपर-पप्र गृ - 6, ५२.(मा.) Inj पपार पपरतुः-पप्रतुः पपरु:-पप्रुः પરોપદ जगार-जगर जगरिव जगरिम दृ (G, 52.) मने शृ (8, 52.) ना 35o पृ] जगरिथ जगर ની જેમ થાય છે. जगार जगरतुः जगरुः वल् - 1,8. वाnj આત્મપદ પરપદ जगाल-जगल जगलिव जगलिम ववाल,ववल ववलिव ववलिम जगलिथ जगलथुः जगल ववलिथ ववलथुः ववल जगाल जगलतुः जगलुः ववाल ववलतुः ववलु: स्वृ - १,पर. मवान 52वो આત્માનપદ सस्वार-सस्वर सस्वरिव सस्वरिम ववले ववलिवहे ववलिमहे जम Holi dega uld sपापली III-355 जगरथुः Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ववलिषे ववलाथे खन् - 1, 6. जय ववले वक्लाते ववलिरे : પરીપદ चखान,चखन चख्निव चलिम | वन (मा.),वम् (पर.), वस् (२,मा.), व्रज् (पर.), चखनिथ चख्नथुः शस् (पर.), श्रम् (52.), श्लथ् (पर.), श्वस् (52.), चखान चख्नतुः चख्नुः हस् (पर.), ह्रस् (पर.), ग्रस् (मा.), गल (पर.), આત્મપદ गद् (52.), घट् (मा.), ज्वर् (पर.), ज्वल् (पर.), चख्ने चख्निवहे चख्निमहे कष् (52.), क्रम् (6.), क्लम् (५२.),क्वथ् (52.), चनिषे चख्नाथे चख्निध्ये क्षण (6.), क्षर् (पर.), स्खल् (पर.), त्वर (मा.), || चख्ने चख्नाते चख्निरे स्तन् (पर.), ध्वन् (पर.), दद् (मा.), भण् (पर.), ग्रह - 6,8. Jहए। इरj भष् (1,52.), प्रथ् (मा.) मने स्वद् (मा.) ना પરમેપદ 35o वल जीभ थाय छे. 'जग्राह,जग्रह जगृहिव जगृहिम जग्रहिथ / जगृह घस् - 1,52. माधु जगृहथुः जग्राह जगृहुः जघास, जक्षिव जक्षिम આત્મ-પદ जघस, जगृहे जगृहिवहे जगृहिमहे जघसिथ जक्षथुः . जक्ष जगृहिषे जगृहाथे जगृहिध्वे-ट्वे जघास जक्षतु: जक्षुः जगृहे जगृहाते जगृहिरे FFli संत धातु ३पापली III- 3 ममममममममा Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ व्यथ् - १,मा. पीs। थवी विव्यथे विव्यथिवहे विव्यथिमहे विव्यथिषे विव्यथाथे विव्यथिध्ये विव्यथे विव्यथाते विव्यथिरे त्रस् - 1,4, 52. 5रवू तत्रास, / तत्रसिव,। तत्रसिम, / तत्रस / वेसिव ) सिम / तत्रसिथ, तत्रसथुः / तत्रस, / सिथ ) सथुः / स / तत्रास तत्रसतुः, तत्रसुः / वेसतुः / वेसुः / स्वन् - 1,52. सवार seal सस्वान, सस्वनिव,। सस्वनिम, सस्वन / स्वेनिव J स्वेनिम / सस्वनिथ, सस्वनथुः। सस्वन, / स्वेनिथ स्वेनथुः / स्वेन / 28 S सस्वान सस्वनतुः, सस्वनुः,। स्वेनतुः / स्वेनुः / त्रप् - १,मा. लीप पे पिवहे, त्रेपिमहे, त्रेप्वहे / त्रेप्महे / पिषे-त्रेप्से पाथे पिध्वे-त्रेचे पे पाते पिरे क्षम् - ४,पर.,१, मा. क्षमा ३२वी પરઍપદ चक्षाम, . चक्षमिव, चक्षम / चक्षण्व / चक्षण्म / चक्षमिथ, चक्षमथुः चक्षम चक्षन्थ / चक्षाम चक्षमतुः चक्षमः આત્મને પદ चक्षम चक्षमिवहे, चक्षमिमहे। चक्षण्वहे / चक्षण्महे / Helu Hea धातु पाली III-3515 चक्षमिम, Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ चक्षसे चक्षमिषे। चक्षमाथे चक्षमिध्ये, धाव् - 1,8.sg चक्षन्ध्ये પરસ્મોપદ चक्षमे चक्षमाते चक्षमिरे दधाव दधाविव दधाविम . भ्राज् - १,मा. शोलj दधाविथ दधावथुः दधाव बभ्राजे, / बभ्राजिवहे, बभ्राजिमहे, दधाव दधावतुः दधावुः भेजे भेजिवहे / भेजिमहे / આત્મને પદ बभ्राजिषे, बभ्राजाथे, / बभ्राजिध्ये,। | दधावे . दधाविवहे दधाविमहे भ्रजिषे / भेजाथे / भेजिध्ये दधाविषे दधावाथे दधाविध्वे बभ्राजे, / बभ्राजाते, / बभ्राजिरे, / दधावे दधावाते दधाविरे भेजे / भ्रजाते / भेजिरे | [ताय् (1, मा.), याच (6.), नाथ् (मा.), गाह् - १,मा. मवाहन काश् (मा.), खाद् (परं.), गाध् (मा.), जगाहे जगाहिवहे। जगाहिमहे। बाध् (मा.), भाष् (मा.), भास् (मा.), . जगाह्वहे , जगाह्महे / वाश् (मा.), साधु (पर.), शास् (6.), श्लाघ् जगाहिये, जगाहाथे जगाहिध्वे-वे ||(मा.), स्वाद् (मा.), स्फाय् (मा.), हलाद् जघाक्षे (मा.), काङ्ग् (52.) मने वाञ्छ् (52.) जगाहे जगाहाते . जगाहिरे || ना 35o धाव् नी म थाय छे. FFocate siege sपापली 0121-555555555555 28 मा Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ रेधथुः रेधुः जुघूर्ण राध् - 5,52.6ij व्रीड् (4 52.), मील (52.), दीप (मा.) रराध रेधिव रेधिम जीव् (52.) ना 35o क्रीड् जीभ थाय छे. रेधिथ . घूर्ण - 6,7. मवार 5२वो रराध रेधतुः . परस्मैप राध (4,52.) मा 35o राध (५,५२.)नी रेभ जुघूर्णिव जुपूर्णिम थाय छे. जुपूर्णिथ जुघूर्णथुः जुघूर्ण क्रीड् - 1, 52. रभवू जुघूर्णतु: जुघूर्णः - પરપદ આત્મપદ चिक्रीड चिक्रीडिय चिक्रीडिम जिघूर्णिवहे जुपूर्णिमहे चिक्रीडिथ चिक्रीडथुः चिक्रीड जुघूर्णाथे जुघूर्णिध्ये चिक्रीड चिक्रीडतुः चिक्रीडुः जुघूर्णे जुघूर्णात जुघूर्णिरे / આત્મપદ मूर्छ (पर.), स्फू' (1,52.), पूर (21.) भने चिक्रीडे चिक्रीडिवहे चिक्रीडिमहे कूज् (52.) ना 35o घूर्ण नी म थाय छे. चिक्रीडिषे चिक्रीडाथे चिक्रीडिध्ये चिक्रीडे चिक्रीडाते चिक्रीडिरे खेल्- 1, 52. रभ चिखेल चिख्नेलिव चिखेलिम 5305555555555Holu irga UIT Furqcii MINI-3515 जुघूर्णे जुपूर्णिषे Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ चिखेलिथ चिखेलथुः चिखेल जगर्जिथ जगर्ज चिखेल चिखेलतुः चिखेलुः जगर्ज जगर्जतुः जगर्जुः कूज्- 1,52. मवा वो | गर्ह, त, नर्द, रक्ष्, जक्ष्, जल्प, वल्ग् मने चुकूज चुकूजिव चुकूजिम चुकूजिथ चुकूजथुः चुकूज सज्ज् (जधा 1 परस्मैपE) ना 35o गर्ज नी म थाय छे. चुकूज चुकूजतुः चुकूजुः सेव् - १,मा. सेवा रवी नश् - 4, पर. नाश हरवो सिषेवे सिषेविवहे सिषेविमहे / | ननाश, ननश नेशिव, नेश्व नेशिम,नेश्म सिषेविष सिषेवार्थ सिविध्ये-ढ्वे | नेशिथ, नेशथुः नेश सिषेवे सिषेवाते सिषेविरे ननंष्ठ विप (मा.), देव (१,मा.), चेष्ट् (मा.), वेष्ट् | ननाश नेशतुः नेशः (मा.), लोक् (1, मा.) मणे ढौक (मा.)ना प्रच्छ् - 6,52. पूछj 35o सेव् नी म थाय छे. पप्रच्छ पप्रच्छिव पप्रच्छिम पप्रच्छिथ, पप्रच्छथुः पप्रच्छ गर्छ - 1,52. गना रवी पप्रष्ठ जगर्ज जगर्जिव जगर्जिम पप्रच्छ पप्रच्छतुः पप्रच्छुः Folu ra पातु ३पापली MIDI-355जम मममममम 1 का Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तक्ष् - 1,5, 52. छोcg. आनक्ष आनक्षतुः आनक्षुः ततक्ष ततक्षिव,। ततक्षिम, अंह - १,मा. ततक्ष्व ततक्ष्म आनंहे आनंहिवहे आनंहिमहे ततक्षिथ,ततष्ठ ततक्षथुः ततक्ष आनंहिषे आनंहाथे आनंहिध्वे-ढ्दे ततक्ष ततक्षतुः ततक्षुः आनंहे आनंहाते आनंहिरे त्वक्ष ना 35o तक्षु नी म थाय छे. . अज् - 9,52. योusj आनञ्ज आनञ्जिव, आनज्जिम व्रश्च् - 6,52. 54j आनज्व / आनज्म वव्रश्च वव्रश्चिव, वव्रश्चिम, | आनजिथ। आनञ्जथुः आनञ्ज वव्रश्च / वव्रश्च / आनथJ वव्रश्चिथ, वव्रश्चथुः वव्रश्च आनञ्ज आनञ्जतुः आनजुः वव्रष्ठ भ्रस्ज् - 6, 8. Gष्ट थj वव्रश्च वव्रश्चतुः वव्रश्चुः પરઍપદ अक्ष् - १,५,५२.२म बभर्ज बभर्जिव / बजिम / आनक्ष आनक्षिव, आनक्षिम,। | बभ्रज्ज बभ्रज्जिव बभ्रज्जिम आनक्ष्व Jआनक्ष्म | बभर्जिथ,बभर्छ / बभर्जथुः / बभर्ज / आनक्षिथ-आनष्ठ आनक्षथुः आनक्ष बभ्रज्जिथ,बभ्रष्ठ J बभ्रज्जथुःJ बभ्रज्ज J GE 3R SSSS SSYoli संस्कृत धातु ३पापली 31-355 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ बभ्रज्ज बभर्ज 1 अव् - 1,52. रक्षा 52j बभ्रज्जतु: बभ्रज्जु:) आव आविव आविम આત્મપદ आविथ आवथुः आव बभर्जे / बभर्जिवहे / बभर्जिमहे / आव आवतुः आवुः बभ्रज्जे / बभ्रज्जिवहे) बभ्रज्जिमहे / बभर्जिषे। बभर्जाथे / बभर्जिध्ये / अट्, अद्, अन्, आप, (मधार परस्मैपE) बभ्रज्जिषे बभ्रज्जाथे / बभ्रज्जिध्ये | | अश् (G, 52.) मने अस् (4,8.) ना 35) अव नीम थाय छे. बभ्रज्जे / बभ्रज्जाते / बभ्रज्जिरे / / अश् - 5, मा.भेnaj गल्भ - १,मा. प्रलोभन यवं आनशे आनशिवहे। आनशिमहे / जगल्भे जगल्भिवहे जगल्भिमहे आनश्वहे / आनश्महे / जगल्भिषे जगल्भाथे जगल्भिध्ये आनशिषे, आनशाथे आनशिध्ये,। जगल्भे जगल्भाते जगल्भिरे __ आनट्वे / | आनशे आनशाते आनशिरे कत्थ्, स्पर्ध, लज्ज्, भिक्ष्, शिक्ष् मने चश् | लङ्घ - 1,6. मोगj (બધા જ આત્મપદ) ના રૂપો ગત ની જેમ પરરપદ थाय छ. | ललङ्घ ललचिव ललघिम FFall कृत धातु उपापली ला1- 3 5 33 फी | आनक्षे / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ललविथ ललङ्घथुः ललङ्घ | ततञ्चिथ, ततञ्चथुः ततञ्च ललच ललङ्घतुः ललघुः ततक्थ આત્મપદ ततञ्च ततञ्चतुः ततञ्चुः ललचे ललचिवहे ललङ्घिमहे स्वञ्ज - 1,52. सर यj ललङ्घिषे ललवाथे ललङ्घिध्ये | सस्वजे / सस्वञ्जिवहे। सस्वञ्जिमहे / ललो ललचाते ललघिरे सस्वजे / सस्वजिवहे J सस्वजिमहे J लम्ब् (मा.), रंह (52.), वञ्च् (52.), वन्द् (मा.), | सस्वञ्जिषे। सस्वजाथे। सस्वञ्जिध्वे / शङ्क (मा.), शंस् (52.), नन्द् (पर.), दम्भ (52.), | सस्वजिषे / सस्वजाथे / सस्वजिध्ये / बंह (6,52.), मन्थ् (52.), कम्प् (मा.), क्रन्द् (पर.), ग्रन्थ् (52.), जम्भ (मा.), जृम्भ (मा.), | सस्वजे। सस्वजाते / सस्वजिरे / तञ्च् (१,५२.),स्पन्द् (मा.), स्तम्भ (6.), संस् | सस्वजे J सस्वजाते / सस्वजिरे / (मा.), भ्रंश् (मा.) सने ध्वंस् (मा.) ना 35) स्यन्द् - १,मा. 24sj लय् नी म थाय छे. सस्यन्दे सस्यन्दिवहे। सस्यन्दिमहे / सस्यन्द्रहे / सस्यन्महे / तञ्च् - 9,52.512 वो ततञ्च ततञ्चिव,। ततञ्चिम,। | सस्यन्दिषे / सस्यन्दाथे सस्यन्दिध्ये / सस्यन्त्से सस्यन्द्ध्वे / ततञ्च / ततञ्च्म / सस्यन्दे सस्यन्दाते सस्यन्दिरे 4 मा Arga ung sपापली II-31 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ तृह - 6,52. भारg शिङ्ग् (२,मा.) मने निज् (२,मा.)ना 35o तह ___ ततॄहिव, तख़ुहिम, हिण्ड् नी रेभ थाय छे. ततव / ततंझ / .. गुञ् - 1,52. सवाल वो ततॄहिथ, ततृ॑हथुः ततूंह ततृण्ड / जुगुञ्ज जुगुञ्जिव जुगुञ्जिम ततुंह तनुंहतुः ततूंहुः जुगुजिथ जुगुञ्जथुः जुगुज निन्द् - 1,52. हिरवी जुगुञ्ज जुगुञ्जतुः जुगु H निनिन्द निनिन्दिव निनिन्दिम गुम्फ, कुण्ठ् मने चुम्ब् गा 35o गुज् नीम निनिन्दिथ निनिन्दथुः निनिन्द थाय छे. निनिन्द निनिन्दतुः निनिन्दुः ख्या - 2, 52. (मा.) 5kg लिङ्ग् मने हिंस् ना 35o निन्द् नी म थाय પરીપદ चख्यौ चख्यिव चख्यिम हिण्ड् - १,मा. भट5g चख्याथ, चख्यथुः चख्य जिहिण्डे जिहिण्डिवहे जिहिण्डिमहे | चख्यिथ / जिहिण्डिषे जिहिण्डाथे जिहिण्डिध्ये | चख्यौ चख्युः जिहिण्डे जिहिण्डाते जिहिण्डिरे / 5 सुशोध संत धातु पापली HI135555 345)ii चख्यतुः Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ददाते जज्ञौ जज्ञतुः આત્માનપદ ददिथ,ददाथ ददथुः चख्ये चख्यिवहे चख्यिमहे ददौ ददतुः चख्यिषे चख्याथे चख्यिध्ये આત્મને પદ चख्ये चख्याते चख्यिरे ददिवहे ददिमहे ज्ञा - C,B.mej ददिषे - ददाथे ददिध्ये પરપદ जज्ञौ जज्ञिव जजिम ददे ददिरे . जज्ञिथ,जज्ञाथ जज्ञयुः जज्ञ धे (52.), धा (6.), दो (52.), पा (1,2,52.), जजुः घ्रा (52.), ग्लै (52.), ज्ञा (3.), क्षै (52.), मा આત્મપદ (6.), या (52.), रा (52.), ला (52.), वा (52.), जज्ञे जज्ञिवहे जज्ञिमहे म्ना (52.), म्लै (52.), प्सा (52.), शो (52.), जज्ञिषे जज्ञाथे जज्ञिध्ये सो (52.), गै (52.), हा (५२.,मा.), भा (52.), जज्ञे जज्ञाते जज्ञिरे स्था (५२.,मा.), स्ना (52.), श्रा (48.), e! जन् (4 मा.) ना 35o ज्ञानी भथाय छे. (52.), ध्यै (पर.), द्रा (52.) मने पै (मा.) ना 35o दा नीम थाय छे. दा - 3,8. माप . अधि+इ - मा. मरावं પરસ્મપદ ददिव ददिम | अधिजगे अधिजगिवहे अधिजगिमहे जE3%SSSSSSSSSHोध संस्कृत धातु इपावली CHII-355 ददौ Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अधिजगिषे अधिजगाथे अधिजगिध्ये ___ विज् - 9,५२.,६,मा. उद्धा यवो अधिजगे अधिजगाते अधिजगिरे પરમેપદ अधि+इ - ५२.या रामj विवेज विविजिव विविजिम अधीयाय अधीयिव अधीयिम विवेजिथ विविजथुः विविज अधीययिथ, अधीयथुः अधीय विवेज विविजतु: विविजुः अधीयेथ / આત્મપદ अधीयाय अधीयतुः अधीयु: विविजे विविजिवहे विविजिमहे विविजिषे विविजाथे विविजिध्ये छिद् - 9,8. छे विविजे विविजाते विविजिरे પરસ્મપદ क्लिश् - 8,52. शरवो चिच्छेद चिच्छिदिव चिच्छिदिम चिक्लेश चिक्लिशिव, चिक्लिशिम, चिच्छेदिथ चिच्छिदथुः / चिच्छिद चिक्लिश्च / चिक्लिश्म / चिच्छेद चिच्छिदतुः चिच्छिदुः | चिक्लेशिथ, चिक्लिशथुः चिक्लिश આત્મને પદ चिक्लेष्ठ / चिच्छिदे चिच्छिदिवहे चिच्छिदिमहे चिक्लेश चिक्लिशतुः चिक्लिशुः चिच्छिदिषे चिच्छिदाथे चिच्छिदिध्ये चिच्छिदे चिच्छिदाते चिच्छिदिरे (क्लिद् ना 35o क्लिश् नी म थाय छे. AFjalu tirga धातु पावली MII-ASS卐 फ ॐॐॐॐ5 30 15 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ सिध् - 1,52. शासन हरवू सिषेध सिषिधिव, सिषिधिम, सिषिध्व सिषिम सिषेधिथ, सिषिधथुः सिषिध स्तृह - 6,52.6ij | तस्तह तस्तृहिव, तस्तृहिम, तस्तृव / तस्तृह्म / तस्तर्हिथ,। तस्तृहथुः तस्तृह सिषेद्ध तस्त तस्तृहुः सिषेध सिषिधतुः सिषिधु: तस्तह तस्तृहतुः निस्+कुष् - 52. निरंश थj गृह - १,मा. 45sg निश्चुकोष निश्चुकुषिव / निश्चुकुषिम।। जगृहे जगृहिवहे। जगृहिमहे / / निश्चुकुष्व / निश्चुकुष्म / जगृह्वहे J जगृह्महे / निश्चुकोषिथ, निश्चुकुषथुः निश्चुकुष जगृहिषे / जगृहाथे जगृहिध्वे-ढ्वे ] निश्चुकोष्ठ / जघृक्षे जघृढ़ते निश्चुकोष चिश्चुकुषतुः निश्चुकुषुः जगृहे जगृहाते जगृहिरे बृह- 6,52. गृहए। रवी बबर्ह बबृहिव,बबृह्य बबृहिम,बबृह्म | मुच् - 6,8. भुj बबर्हिथ,बबई बबृहथुः बबृह પરઍપદ बबर्ह . बबृहतुः बबृहुः मुमोच मुमुचिव मुमुचिम जE 3 G Yोध संस्कृत धातु पावली HI1-355 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ मुमुचे मुमुचिध्ये मुमुचे चुकुट / मुमोचिथ मुमुचथुः मुमुच द्युत् - १,मा. शोमवं मुमोच मुमुचतुः मुमुचुः दिद्युते दिद्युतिवहे दिद्युतिमहे આત્મોપદ दिद्युतिषे दिद्युताथे दिद्युतिध्ये मुमुचिवहे मुमुचिमहे दिद्युते दिद्युताते दिद्युतिरे मुमुचिषे मुमुचाथे कुट् - 6,52. मांग मुमुचाते मुमुचिरे चुकोट, चुकुटिव चुकुटिम कुप् (52.), क्रुध् (52.), क्रुश् (52.), क्षुद् (6.), चुकुटिथ क्षुध् (पर.), क्षुभ् (५२.,मा.), गुप् (4 52.), घुष चुकुटथुः चुकुट (52.), नुद् (पर.), पुष् (पर.), बुध् (6.), भुज चुकुटतु: चुकुटुः (५२.,मा.), मुद् (मा.), मुष् (52.), दुह (6.), स्फुर, स्फुट् (652.) मने त्रुट ना 35o कुट् दुष (पर.), तुष् (52.), तुद् (6.), जुष् (मा.). ની જેમ થાય છે. युज (6.), युध् (मा.), रुध (6.). रुद् (52.), रुजू तृह - 9,42. भारg (पर.), रुच् (मा.), रुष् (पर.), रुह (पर.), लुट | ततर्ह ततृहिव, ततृहिम,। (पर.), लुट् (५२.,मा.), लुभ् (१,४,६,पर.), लुप ततृव / ततृह्म / (6.) मने शुच (पर.) ना 35o मुच् नीभ थाय ततर्हिथ,ततर्द्ध ततृहथुः ततृह ततर्ह ततृहतु: 5Sali संस्कृत धातु ३पापली HIJI-355555555 55 369) चुकोट ततृहुः Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ क्लृप् - १,मा. समर्थ यg दंश् - १,मा.शमापवो चक्लुपे चक्लृपिवहे। चक्लृपिमहे / / ददंश ददंशिव ददंशिम चक्लृप्वहे J चक्लुप्महे | ददंशिथ, ददंशथुः ददंश चक्लृपिथे। चक्लृपाथे चक्लृपिध्वे / / ददंष्ठ चक्लुप्से J चक्लब ददंश ददंशतुः ददंशुः चक्लृपे चक्लुपाते चक्लृपिरे स्कन्द् (152.) ना 35o दंश् नी म थाय छे. दृप् - 4,52. मभिमान रj बन्ध - ८,५,मा. जांधj ददर्प ददृपिव,। ददृपिम, बबन्ध बबन्धिव बबन्धिम ददृप्व / ददृप्म / बबन्धिथ, बबन्धथुः बबन्ध ददर्पिथ, / ददृपथु: ददृप बबन्द्ध / ददर्थ,दद्रप्थ) बबन्ध बबन्धतुः बबन्धुः ददर्प ददृपतुः ज्या - ९,पर.25। यj दह् - 1,52. जाnj जिज्यौ जिज्यिव जिज्यिम ददाह,ददह देहिव देहिम जिज्याथ, जिज्यथुः जिज्य देहिथ,ददग्ध देहथुः देह जिज्यिथJ. ददाह देहतुः देहुः जिज्यौ ॐ Helu ied धातु ३पाली II-35 ददृपुः जिज्यतुः जिज्युः Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दुधूप धूप् - १,पर. तपाव पेणिषे पेणाथे पेणिध्ये दुधुपिय दुधुपिम पेणे पेणाते पेणिरे दुधूपिथ दुधुपथु: दुधुप आय् (52.) मने पन् (152.) ना 35o पण दुधूप दुधुपतुः दुधुपुः ની જેમ થાય છે. અથવા ऋध् - 4, 5,52. माणा यg धूपायाञ्च- धूपायाञ्चकृव धूपायाञ्चकृम आनर्ध आनृधिव आनृधिम कार-कर आमर्धिथ आनृधथुः आनृध धृपायाञ्चकर्थ धूपायाञ्चक्रथुः धूपायाञ्चक्र | आनर्ध आनधतुः आन्धुः धूपायाञ्चकार धूपायाञ्चक्रतुः धूपायाञ्चक्रु : इष् - 6,4, 52.vj पण - 1,52. गार रमवू इयेष ईषिव ईषिम पणायाञ्च- पणायाञ्चकृव पणायाञ्चकृम| इयेषिथ ईषथः कार-कर इयेष ईषतुः पणायाञ्चकर्थ पाणायाञ्चक्रथुः पणायाञ्चक्र इ- 2,52.Yg पणायाञ्चकार पणायाञ्चक्रतुः पणायाञ्चक्रु इयाय,इयय ईयिव ईयिम અથવા इययिथ,इयेथ ईयथुः ईय पेणे पेणिवहे पेणिमहे इयाय ईयतुः ईयुः AFli Ara पातु पापली MIDI-BASSSSSSS ईषुः Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ जिह्रिय रध् - 4,52. on यवी ह्री - 3, 52. GATM पामj ररन्ध ररन्धिव,। ररन्धिम, | जिह्वाय, / जिहियिव जिह्रियिम रेध्व / रेम / जिह्रय / ररन्धिथ, ररन्धथुः ररन्ध जिह्नयिथ,। जिहियथुः रद्ध जिहेथ / - ररन्ध ररन्धतुः ररन्धुः जिह्लाय . जिहियतुः जिह्रियुः भी - 3,52. sg जिह्रयांच- जिह्रया- जिह्रयांब कार वारे मास वगेरे. भूव वगेरे बिभाय, बिभ्यिव बिभ्यिम बिभय / बिभयिथ, बिभ्यथुः बिभ्य बिभेथ बिभाय बिभ्यतुः बिभ्युः बिभयांच- बिभया- बिभयांकार वगेरे मास वगेरे बभूव वगेरे जE४२ जजोध संस्कृत धातु ३पापली ना-31 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -*- 2 - 2 સ્તન Íવિષ્યકાળ પ્રચય પરપદ આત્મપદ पुरुष 1 तास्मि तास्वः तास्म: ताहे तास्वहे तास्महे पुरुष 2 तासि / तास्थः तास्थ तासे तासाथे ताध्वे पुरुष 3 ता तारौ तारः ता तारौ तार: રૂપાખ્યાન * अक्ष् - 1,5, 52. व्यापy अश् - 5, मा. भोगवj अक्षितास्मि। अक्षितास्वः / अक्षितास्मः। अशिताहे / अशितास्वहे। अशितास्महे। अष्टास्मि / अष्टास्वः / अष्टास्मः / / अष्टाहे अष्टास्वहे / अष्टास्महे / अक्षितासि / अक्षितास्थः। अक्षितास्थ।। अशितासे / अशितासाथे। अशिताध्ये अष्टासि / अष्टास्थ: / अष्टास्थ / अष्टासे अष्टासाथे / अष्टाध्वे / अक्षिता / अक्षितारौ / अक्षितारः / अशिता / अशितारौ / अशितारः / अष्टा अष्टारौ / अष्टार: / / अष्टा अष्टारौ / अष्टारः / 53 फ फफफफफफफफफम सुद्धोध संस्कृत धातु पावली लाII-35फ़ा Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अद् - 2, ५२.पाj कम् - 1, मा. प्रेम रवो अत्तास्मि अत्तास्व: अत्तास्म: कामयिताहे। कामयितास्वहे। कामयितास्मा अत्तासि अत्तास्थ: अत्तास्थ कमिताहे / कमितास्वहे / कमितास्महे अत्ता अत्तारौ अत्तार: कामा कामयितासाथे कामयिताध्ये आप् - 5, पर. मेव कमितासे / कमितासाथे / कमिताध्ये आप्तास्मि आप्तास्वः आप्तास्मः कामयिता / कामयितारौ / कामयितार: आप्तासि आप्तास्थ: आप्तास्थ कमिता कमितारौ कमितार: आप्ता आप्तारी आप्तार: कृ - 8, 8.52 इ-२, પરપદ एतास्मि एतास्वः .. एतास्म: कर्तास्मि कर्तास्वः कर्तास्मः एतासि एतास्थ: एतास्थ कासि कर्तास्थ: कर्तास्थ एता एतार: कर्ता कर्तारौ कर्तारः अधि+इ - 2, मा. मल्यास वो આત્મપદ अध्येताहे अध्येतास्वहे अध्येतास्महे कर्तास्वहे कर्तास्महे अध्येतासे अध्येतासाथे अध्येताध्ये कर्तासे कर्तासाथे कर्ताध्ये अध्येता अध्येतारौ अध्येतारः कर्ता कारी कार: SFgolu dega al Firch II एतारौ | काहे Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ कृष् - 6, .यj क्रोद्धासि क्रोद्धास्थः क्रोद्धास्थ પરસ્ત્રપદ क्रोद्धा क्रोद्धारौ क्रोद्धार: कस्मि। क स्वः। कर्टास्मः / क्लिश् - 8, पर. त्रास मापको क्रष्टास्मि / क्रष्टास्व: J क्रष्टास्म: / क्लेशितास्मि। क्लेशितास्वः। क्लेशितास्मः। कासि कस्थिः। कस्थि। क्लेष्टास्मि / क्लेष्टास्व: / क्लेष्टास्मः / क्रष्टासि / क्रष्टास्थ: / क्रष्टास्थ ) क्लेशितासि / क्लेशितास्थः। क्लेशितास्थ / की / करौि कार क्लेष्टासि क्लेष्टास्थ: / क्लेष्टास्थ / क्रष्टा / क्रष्टारौ / क्रष्टार: / क्लेशिता / क्लेशितारौ / क्लेशितार: / આત્મપદ क्नेष्टा क क्लेष्टारौ / क्लेष्टारः / हे कास्महे। / कस्विहे। क्रष्टाहे / क्रष्टास्वहे | क्रष्टास्महे / क्षम्- 4, 52. क्षमा रवी कासे कष्टसाथे। क ध्वे / क्षमितास्मि / क्षमितास्व: / क्षमितास्मः / क्रष्टासे / क्रष्टासाथे क्रष्टाध्वे / क्षन्तास्मि ।क्षन्तास्व: / क्षन्तास्मः / की / कटारौ / कारः / क्षमितासि / क्षमितास्थ: / क्षमितास्थ / क्रष्टा / क्रष्टारौ क्रष्टार: J क्षन्तासि क्षन्तास्थ: / क्षन्तास्थ / क्रुध् - 4, 52. ध 52वो क्षमिता / क्षमितारौ / क्षमितारः / क्रोद्धास्मि क्रोद्धास्वः क्रोद्धास्मः / क्षन्ता क्षन्तारौ / क्षन्तारः / फफफफफफफYeal ited UIT Frack MII- 3जी Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ गम् - 1,52.1 जागृ - 2, पर. मगj गन्तास्मि गन्तास्व: - गन्तास्म: जागरितास्मि जागरितास्व: जागरितास्मः गन्तासि / गन्तास्थ: गन्तास्थ जागरितासि जागरितास्थ: जागरितास्थ गन्ता गन्तारौ गन्तार: जागरिता जागरितारौ जागरितार: गै - 1, पर.गाj गातास्मि डी - 1, 4, मा. Bsj गातास्वः गातास्मः . गातासि गातास्थ: गातास्थ गाता गातारौ डयितासे डयितासाथे डयिताध्ये गातारः | डयिता डयितारौ डयितार: चि - 5, 6. मेहुँ 2j त्यज् - 1, 52. त्याग रवो . परस्मैप चेतास्मि चेतास्व: चेतास्म: त्यक्तास्मि त्यक्तास्व: त्यक्तास्मः चेतासि चेतास्थ: चेतास्थ | त्यक्तासि त्यक्तास्थ: त्यक्तास्थ चेता चेतारौ चेतारः त्यक्ता त्यक्तारौ त्यक्तार: આત્મપદ दरिद्रा - 2, ५२.गरीमहोवू चेताहे चेतास्वहे. चेतास्महे | दरिद्रितास्मि दरिद्रितास्वः दरिद्रितास्म: चेतासे चेतासाथे . चेताध्ये | दरिद्रितासि दरिद्रितास्थः दरिद्रितास्थ चेता चेतारौ चेतारः दरिद्रिता दरिद्रितारौ दरिद्रितार: Featu tirga धातु उपापली ला1-35555 5555 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ दातास्मि दातासि दाता दाताहे दातासे दाता दा - 3, 6. माप પરર્મોપદ दातास्व: दातास्मः दातास्थ: दातास्थ दातारौ दातारः આત્મપદ दातास्वहे दातास्महे दातासाथे दाताध्ये दातारौ दातार: दृश् - 1, 6. j પરસ્મપદ द्रष्टास्वः द्रष्टास्मः द्रष्टास्थ: द्रष्टास्थ द्रष्टारौ द्रष्टार: આત્મપદ द्रक्ष्याव: द्रक्ष्यामः द्रक्ष्यथ: द्रक्ष्यथ ज द्रक्ष्यति द्रक्ष्यत: द्रक्ष्यन्ति धू - 1, . 65g પરસ્મપદ धवितास्मि) धवितास्व:। धवितास्मः / धोतास्मि / धोतास्व: / धोतास्म: / धवितासि / धवितास्थः। वितास्था धोतासि / धोतास्थ: / धोतास्थ , धविता / धवितारौ / धवितारः / धोता धोतारौ I धोतार: / આત્મનેપદ धविताहे / धवितास्वहे / धवितास्महे / धोताहे ) धोतास्वहे J धोतास्महे / धवितासे / धवितासाथे। धविताध्ये धोतासे ) धोतासाथे / धोताध्ये / धविता / धवितारौ / धवितारः / धोता / धोतारौ धोतार: / सुनो संस्कृत धातु स्थापली HII-355 द्रष्टास्मि द्रष्टासि द्रष्टा द्रक्ष्यामि द्रक्ष्यसि ज 47 Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ पक्तारी भू - 1, 52. थy આત્માનપદ भवितास्मि भवितास्वः भवितास्म: मोक्ताहे मोक्तास्वहे मोक्तास्महे भवितासि भवितास्थः भवितास्थ मोक्तासे मोक्तासाथे मोक्ताध्ये भविता भवितारौ भवितार: मोक्ता मोक्तारौ मोक्तार: पच् - 1, 8. Rij मुह-४, पर. नाश पावू પરસ્મપદ मोहितास्मि, मोहितास्व:मोहितास्मः। पक्तास्मि पक्तास्व: पक्तास्मः मोढास्मि मोढास्व: / मोढास्म: पक्तासि . पक्तास्थ: पक्तास्थ मोग्धास्मि J मोम्धास्वः / मोग्धास्मः पक्ता पक्तार: मोहितासि / मोहितास्थः / मोहितास्थ આત્મપદ पक्ताहे पक्तास्वहे पक्तास्महे मोढासि / मोढास्थः / पक्तासे पक्तासाथे पक्ताध्ये मोग्धासि J मोग्धास्थ: J मोग्धास्थ पक्तारौ पक्ता मोहितारौ , मोहिता मोहितार: / पक्तार: मुच - 6, 8. भुत sej मोढारौ मोढार: પરમપદ मोग्धा मोग्धारौ मोग्धारः मोक्तास्मि मोक्तास्वः मोक्तास्म: यज् - 1, . 5रवी मोक्तासि मोक्तास्थ: मोक्तास्थ પરરપદ मोक्ता मोक्तारौ मोक्तार: | यष्टास्मि यष्टास्व: यष्टास्म: FFortu dega and Burcii MII- 3 ज माफ मोढास्थ मोढा / Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | लब्धाहे यष्टासि यष्टास्थ: यष्टास्थ नेता नेतारी नेतारः यष्टा यष्टारौ यष्टार: આત્મપદ આત્માનપદ नेताहे नेतास्वहे नेतास्महे यष्टाहे यष्टास्वहे यष्टास्महे नेतासे नेतासाथे नेताध्ये यष्टासे यष्टासाथे यष्टाध्ये नेता नेतारौ नेतारः यष्टा यष्टारी लभ् - 1, मा. भेnaj यष्टार: लब्धास्वहे लब्धास्महे नश्- 4, 52. नाश पामधू | लब्धासे लब्धासाथे लब्धाध्ये नशितास्मि / नशितास्व: / नशितास्मः / / लब्धा लब्धारौ लब्धारः नंष्टास्मि नंष्टास्व: J नंष्टास्मः | नशितासि / नशितास्थः / नशितास्थ लिह - 2, B. याटj नंष्टासि नंष्टास्थ: J नंष्टास्थ / / પરીપદ लेढास्मि लेढास्व: लेढास्मः नशिता / नशितारौ / नशितार: / लेढासि लेढास्थः लेढास्थ नंष्टा नंष्टारौ नंष्टारः / लेढा लेढारी लेढार: नी - 1, 6. આત્મને પદ પરીપદ लेढाहे लेढास्वहे लेढास्महे नेतास्मि नेतास्व: नेतास्मः लेढासे लेढासाथे लेढाध्ये नेतासि नेतास्थ: नेतास्थ लेहा लेढारी लेदार: फ फफफफफफफफYeola ga ang rich II5) ज Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ शक्तारौ वोढा वस् - 1, 52.24 शक् - 5,52. समर्थ थj वस्तास्मि वस्तास्व: वस्तास्मः शक्तास्मि शक्तास्व: शक्तास्म: वस्तासि वस्तास्थ: वस्तास्थ वस्ता वस्तारौ वस्तार: शक्ता शक्तार: सह- 1, मा. सहन र પરમેપદ सहिताहे / सहितास्वहे। सहितास्महे। वोढास्मि वोढास्वः वोढास्मः सोढाहे / सोढास्वहे / सोढास्महे / वोढासि वोढास्थः वोढास्थ सहितासे / सहितासाथे) सहिताध्ये / वोढारौ वोढार: सोढासे / सोढासाथे / सोढाध्ये ) આત્મને પદ वोढाहे वोढास्वहे वोढास्महे सहिता / सहितारौ / सहितार: / वोढासे वोढासाथे वोढाध्ये सोढा / सोढारौ / सोढारः / वोढा वोढारौ वोढार: सिच - 6,6. सिंयवं विद्- 2, 52.mej પરસ્મપદ वेदितारिम वेदितास्वः वेदितास्मः | सेक्तास्मि सेक्तास्व: सेक्तास्म: वेदितासि वेदितास्थः वेदितास्थ / सेक्तासि सेक्तास्थ: सेक्तास्थ वेदिता वेदितारौ वेदितार: सेक्तारौ सेक्तार: Foli संस्कृत धातु इपापली HIDI-3TS 409) सेक्ता Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આત્મપદ स्निह - 4, 52. स्नेह राजको सेक्तास्वहे सेक्तास्महे स्नेहितास्मि / स्नेहितास्व: / स्नेहितास्मः / सेक्तासे सेक्तासाथे सेक्ताध्ये स्नेढास्मि स्नेढास्व: / स्नेढास्म: सेक्ता सेक्तारौ सेक्तार: स्नेग्धास्मि , स्नेग्धास्व: J स्नेग्धास्म: सृज् - 6, ५२.सन 2j स्नेहितासि , स्नेहितांस्थः / स्नेहितास्थ स्रष्टास्मि स्रष्टास्वः स्रष्टास्म: स्नेढासि / स्नेढास्थः / स्नेढास्थ स्रष्टासि स्रष्टास्थ: स्रष्टास्थ स्नेग्धासि / स्नेग्धास्थः स्नेग्धास्थ स्रष्टा स्रष्टारौ स्रष्टार: स्नेहिता / स्नेहितारौ / स्नेहितार: स्तृ - 5, 6. aisj स्नेढा / स्नेढारौ / स्नेढार: પરસ્મપદ स्नेग्धा ) स्नेग्धारौ ) स्नेग्धार: स्तर्तास्मि स्तर्तास्वः स्तर्तास्म: स्पृश् - 6, 52. स्पर्शरवो. स्तर्तासि स्तस्थि: स्तस्थि स्प्रष्टास्मि / स्प्रष्टास्वः। स्प्रष्टास्मः। स्तर्ता स्तरौि स्तार: स्पास्मि J स्पस्व: J स्पस्मि:J આત્મોપદ स्प्रष्टासि / स्प्रष्टास्थः। स्प्रष्टास्थ / स्तर्ताहे स्तस्विहे स्तस्मिहे स्पासि | स्पष्टस्थि: स्पष्टस्थि / स्तासे स्तर्तासाथे स्प्रष्टा / स्प्रष्टारौ / स्प्रष्टार: / स्तर्ता स्तरीि स्पष्र्टा J स्पष्र्टारौ , स्पर: H51 फफफफफफफफफफफफYोध संत धातु ३पावली लामा Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . स्यू - 1, 52. सवार इश्वो स्वास्मि / स्वस्विः / स्वस्मिः स्वरितास्मि J स्वरितास्व:) स्वरितास्म: / स्वर्तासि / स्वास्थः / स्वास्थ स्वरितासि | स्वरितास्थ:J स्वरितास्थ ) स्वर्ता / स्वर्तारौ . / स्वर्तारः / स्वरिता स्वरितारौ J स्वरितारः / - - - - - - Folu dega air Farah CIS-35555555555592 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 452 - 3 - સામાન્ય ભવિષ્યશાળ प्रत्यय પરૌપદ આત્માનપદ मे.व. द्विव. 4.d. | मे.व. वि . स.व. पुरुष 1 स्यामि स्यावः स्यामः स्ये स्यावहे स्यामहे पुरुष 2 स्यसि स्यथ: स्यथ स्यसेस्येथे स्यध्ये पुरुष 3 स्यति स्यतः / स्यन्ति स्यते स्येते स्यन्ते રૂપાખ્યાન આત્મપદ ' कृ- 8, 8. 2 करिष्ये करिष्यावहे करिष्यामहै પરસ્મપદ करिष्यसे / करिष्येथे करिष्यध्ये करिष्यते करिष्येते करिष्यन्ते करिष्यामि करिष्याव: करिष्याम: कृत्-६, 52.5/4g करिष्यसि करिष्यथ: करिष्यथ कामि / कावः / कामः / करिष्यति करिष्यत: करिष्यन्ति कर्तिष्यामि / कतिष्याव: / कतिष्यामः / H3 फफफफफफफफफाप सुलो संस्कृत पातु पापली MINI-35फा Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ कत्य॑सि / कत्स्येथः / कस्य॑थ / / घस्- 1,52. मा कतिष्यसि / कतिष्यथ: / कतिष्यथ / |घत्स्यामि . घत्स्याव: घत्स्याम: कर्त्यति / कय॑तः / कय॑न्ति / घत्स्यसि घत्स्य थ: घत्स्यथ कर्तिष्यति / कतिष्यत: / कतिष्यन्ति / / घत्स्यति घत्स्य त: घत्स्यन्ति गम्-१, 52. गमिष्यामि गमिष्याव: गमिष्याम: दिश् - 6, 6.जताaj गमिष्यसि गमिष्यथ: गमिष्यथ પરઍપદ गमिष्यति गमिष्यतः गमिष्यन्ति | देक्ष्यामि देक्ष्याव: देक्ष्याम: ग्रह- 6, 8. Jहए| 5Pg देक्ष्यसि देक्ष्यथ: देक्ष्यथ देक्ष्यति પરસ્મપદ देक्ष्यत: देक्ष्यन्ति ग्रहीष्यामि ग्रहीष्याव: ग्रहीष्याम: આત્મપદ ग्रहीष्यसि ग्रहीष्यथ: ग्रहीष्यथ देक्ष्ये देक्ष्यावहे देक्ष्यामहे ग्रहीष्यति ग्रहीष्यत: ग्रहीष्यन्ति देक्ष्येथे देक्ष्यध्ये આત્મને પદ देक्ष्यते देक्ष्येते . देक्ष्यन्ते ग्रहीष्ये ग्रहीष्यावहे ग्रहीष्यामहे | दुह्- 2, B.Elej ग्रहीष्यसे ग्रहीष्येथे ग्रहीष्यध्वे પરમેપદ ग्रहीष्यते ग्रहीष्येते ग्रहीष्यन्ते धोक्ष्यामि धो याव: धोक्ष्याम: Fali संस्कृत धातु ३पावली MIDI-359999 54 देक्ष्यसे Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ धोक्ष्यसि धोक्ष्यथ: धोक्ष्यथ | भू- 1, 52.8oj, य धोक्ष्यति धोक्ष्यत: धोक्ष्यन्ति આત્માનપદ | भविष्यामि भविष्याव: भविष्याम: धोक्ष्ये धोक्ष्यावहे धोक्ष्यामहे | भविष्यसि भविष्यथ: भविष्यथ धोक्ष्यसे धोक्ष्येथे धोक्ष्यध्ये भविष्यति भविष्यतः भविष्यन्ति धोक्ष्यते धोक्ष्येते धोक्ष्यन्ते नृत्- 4, 52. नायj दृश्- 1, 52. ले नामि / नाव: / नामः / द्रक्ष्यामि द्रक्ष्याव: द्रक्ष्यामः नतिष्यासि / नर्तिष्याव: J नर्तिष्याम: J द्रक्ष्यसि द्रक्ष्यथ: द्रक्ष्यथ नय॑सि / नय॑थः / नय॑थ. / द्रक्ष्यति द्रक्ष्यत: द्रक्ष्यन्ति नर्तिष्यसि / नर्तिष्यथ: J नतिष्यथ / नश- 4, 52. नाश पामj नय॑ति / नय॑तः / नय॑न्ति / नशिष्यामि / नशिष्याव: / नशिष्यामः / नतिष्यति / नर्तिष्यत: J नर्तिष्यन्ति ) नक्ष्यामि J नझ्यावः / नझ्याम: J नशिष्यसि / नशिष्यथ: / नशिष्यथ मस्ज्-६, 52. स्नान रj नक्ष्यसि / नक्ष्यथ: / नक्ष्यथ ,मक्ष्यामि मझ्याव: मझ्यामः नशिष्यति / नशिष्यत: / नशिष्यन्ति / | मझ्यसि मझ्यथ: मझ्यथ नत्यति / नङ्ख्यत: नक्ष्यन्ति | मझ्यति मझ्यतः मक्ष्यन्ति ए फफफफफफYeola ga agrict-फा प Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ लभ- 1, मा. मेव वृध् - 1, मा. वृद्धि दी लप्स्ये लण्यावहे लण्यामहे वर्धिष्य वधिष्यावहे वर्धिष्यामहे लप्स्यसे लप्स्येथे लप्स्यध्ये वर्धिष्यसे वर्धिष्येथे धिष्यो लप्स्यते लप्स्येते लप्स्यन्ते वर्धिष्यते वधिष्येते बांधण्यन्ते वस्- 1, 52. रहेj शक- 5,52. समर्थ यवं वत्स्यामि वत्स्याव: वत्स्यामः शक्ष्यामि शक्ष्याव: शक्ष्याम: वत्स्यसि वत्स्यथ: वत्स्यथ शक्ष्यसि शक्ष्यथ: शक्ष्यथ वत्स्यति वत्स्यत: वत्स्यन्ति शक्ष्यतः शक्ष्यन्ति वह- 1, 6. वहन र हन्- 2, 6. Big પરસ્મપદ પરસ્મપદ वक्ष्यामि वक्ष्याव: वक्ष्याम: | हनिष्यामि हनिष्याव: हनिष्याम: व,यसि वक्ष्यथ: वक्ष्यथ | हनिष्यसि हनिष्यथ: हनिष्यथ वक्ष्यति वक्ष्यत: वक्ष्यन्ति हनिष्यति हनिष्यत: हनिष्यन्ति આત્મપદ આત્મપદ वक्ष्ये वक्ष्यावहे वल्यामहे हनिष्ये हनिष्यावहे हनिष्यामहे वक्ष्यसे वंध्येथे वक्ष्यध्ये. हनिष्यसे हनिष्येथे हनिष्यध्ये वक्ष्यते वक्ष्येते वक्ष्यन्ते हनिष्यते . हनिष्येते हनिष्यन्ते FFKali संस्कृत धातु पापली HIDI-35555555555555 S SE Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 2 -4-* ઠિયાતિપત્યર્થ પ્રચય પરસ્મ પદ આભનપદ मे.व. द्विव. स.व. मे.व. द्विव. स.व. पुरुष 1 स्यम् स्याव स्याम स्ये स्यावहि स्यामहि पुरुष 2 स्यः स्यतम् स्यत स्यथा: स्येथाम् स्यध्वम् પુરુષ 3 स्यत् रयताम् स्यन् स्यत स्येताम् स्यन्त રૂપાખ્યાન इ- 2, 52. j / अभविष्य: अभविष्यतम् अभविष्यत ऐष्यम् ऐष्याव ऐष्याम अभविष्यत् अभविष्यताम् अभविष्यन् ऐष्यः ऐष्यतम् ऐष्यत - लभ् - 1, मा. मेवj ऐष्यत् ऐष्यताम् ऐष्यन् | अलप्स्ये अलप्स्यावहि अलप्स्यामहि भू - 1, 52. j, थर्बु अलप्स्यथाः अलप्स्येथाम् अलप्स्यध्वम् अभविष्यम् अभविष्याव अभविष्याम | अलप्स्यत अलप्स्येताम् अलप्स्यन्त 57 ज Y clu Aeqa धातु ३पापली A-3515 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अधि + इ - 2, मा. सल्यास 52वोअवतिष्यथा: अवर्तिष्येथाम् अवर्तिष्यः - अध्यैष्ये / अध्यैष्यावहि ।अध्यैष्यामहि / अवर्तिष्यत अवर्तिष्येताम् अवर्तिष्यः अध्यगीष्ये / अध्यगीष्यावहि Jअध्यगीष्यामहिम नी-१, 6. Ary अध्यैष्यथा: / अध्यैष्येथाम् / अध्येष्यध्वम् / પરસ્ત્રપદ अध्यगीष्यथा:J अध्यगीष्येथाम् अध्यगीष्यध्वम् अनेष्यम अनेष्याव अनेष्याम अध्यैष्यत / अध्यष्येताम् ।अध्यैष्यन्त अनेष्य: अनेष्यतम् अनेष्यत अध्यगीष्यत J अध्यगीष्येताम् Jअध्यगीष्यन्त अनेष्यत अनेष्यताम् अनेष्यन् कृत् - 6, 52. Suj આત્મપદ अकय॑म् / अकाव / अकाम / अनेष्ये / अनेष्यावहि अनेष्यामा अकर्तिष्यम् J अकर्तिष्याव अकर्तिष्याम J |अनेष्यथाः अनेष्येथाम् अनेष्यध्वम् अकर्त्यः / अकय॑तम् / अकय॑त / अनेष्यत अनेष्येताम अनेष्यन्त अकर्तिष्य: J अकर्तिष्यतम् / अकर्तिष्यत / लिह - 2, 6.याटj अकय॑त् / अकय॑ताम् / अकय॑न् / પરઍપદ अकतिष्यत J अकर्तिष्यताम् J अकतिष्यन् / अलेक्ष्यम अलेक्ष्याव अलेक्ष्यार वृत् - 1, मा.त | अलेक्ष्य: अलेक्ष्यतम् अलेक्ष्यत अवर्तिष्ये अवर्तिष्यावहि अवर्तिष्यामहि अलेक्ष्यत् अलेक्ष्यताम् अलेक्ष्यन् SEKlu संत धातु पापली MINI- 3 55555 58E Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આત્મપદ अवक्ष्यताम् अवक्ष्यन् अलेक्ष्ये अलेक्ष्यावहि अलेक्ष्यामहि આત્મપદ अलेक्ष्यथा: अलेक्ष्येथाम् अलेक्ष्यध्वम् अवक्ष्ये अवक्ष्यावहि अवक्ष्यामहि अलेक्ष्यत अलेक्ष्येताम् अलेक्ष्यन्त अवक्ष्यथा: अवक्ष्येथाम् अवक्ष्यध्वम् बुध- 1, 6. जोध पाभवो अवक्ष्यत अवक्ष्येताम् अवक्ष्यन्त પરમૈપદ नश् - 4,52. नाश पाभ. अबोधिष्यम् अबोधिष्याव अबोधिष्याम अनशिष्यम् / अनशिष्याव / अनशिष्याम / अबोधिष्य: अबोधिष्यतम् अबोधिष्यत अनक्ष्यम् J अनझ्याव J अनझ्याम ) अबोधिष्यत् अबोधिष्यताम् अबोधिष्यन् अनशिष्य: / अनशिष्यतम् / अनशिष्यत આત્મપદ अनक्ष्य: / अनङ्ग्यतम् / अनझ्यत अबोधिष्ये अबोधिष्यावहि अबोधिष्यामहि | अनशिष्यत् / अनशिष्यताम्। अनशिष्यन् / अबोधिष्यथा: अबोधिष्येथाम् अबोधिष्यध्वम् अनझ्यत् / अनझ्यताम् / अनक्ष्यन् / अबोधिष्यत अबोधिष्येताम् अबोधिष्यन्त स्यन्द् - 1, मा.inj __वह- 1, 8. वह 52g अस्यन्त्स्ये / अस्यन्त्स्यावहि / अस्यन्तस्यामहि / પરચ્યપદ अस्यन्दिष्ये / अस्यन्दिष्यावहि / अस्यन्दिष्यामहि / प्रवक्ष्यम् अवक्ष्याव अवक्ष्याम अस्यन्त्स्यथाः / अस्यन्त्स्येथाम् / अस्यन्त्स्यध्वम् / प्रवक्ष्यः अवक्ष्यत अस्यन्दिष्यथा:J अस्यन्दिष्येथाम् / अस्यन्दिष्यध्वम् / HNE SSSSYgolu ga धातु पावली MII-3 की अवक्ष्यतम Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ अस्यन्त्स्यत / अस्यन्त्स्येताम् / अस्यन्त्स्यन्त / अनर्व्यः / अनय॑तम् / अनयंत अस्यन्दिष्यत / अस्यन्दिष्येताम | अस्यन्दिष्यन्त अनतिष्य: / अनतिष्यतम् / अनतिष्यत __ नृत् - 4, 52. नाय अनय॑त् / अनय॑ताम् / अनय॑न् अनय॑म् / अनाव / अनाम / अनतिष्यत् / अनतिष्यताम् / अनतिष्यन अनतिष्यम् / अनर्तिष्याव / अनर्तिष्याम , Folu dega ulतु इपापली MID-STS S SSSSSS9E Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | गच्छतु गच्छन्तु गम् धातुना शेय SIजना ३पो નોંધ :- અહીં નમ્ ધાતુના દશેય કાળના રૂપો આપેલા છે. આ રીતે રૂપાખ્યાનોનો સ્વાધ્યાય કરવામાં આવે તો કંઠસ્થ કરવામાં સરળતા રહે છે. વર્તમાનકાળ गच्छताम् गच्छामि गच्छाव: गच्छामः વિધ્યર્થ गच्छसि गच्छथ: गच्छथ | गच्छेयम् गच्छेव गच्छेम गच्छति गच्छतः गच्छन्ति गच्छेः गच्छेतम् गच्छेत હસ્તન ભૂતકાળ गच्छेत् गच्छेताम् गछेयुः अगच्छम् अगच्छाव अगच्छाम પરોક્ષ ભૂતકાળ अगच्छ: अगच्छतम् अगच्छत जग्मिव जग्मिम अगच्छत् अगच्छताम् अगच्छन् जगम આજ્ઞાર્થ जगमिथ। जग्मथुः गच्छानि गच्छाव गच्छाम जगन्थ गच्छ गच्छतम् गच्छत जगाम जग्मतुः जग्मुः फफफफफफफज सुनोध संत तु ३साली MIII-3) जगाम / जग्म Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ જતન ભવિષ્યકાળ. गन्तास्मि . गन्तास्वः गन्तास्मः अगमम् गन्तासि गन्तास्थ: गन्तास्थ अगम: गन्ता गन्तारौ गन्तारस अगमत् સામાન્ય ભવિષ્યકાળ गमिष्यामि गमिष्याव: गमिष्याम: गम्यासम् गमिष्यसि गमिष्यथ: गमिष्यथ गम्या : गमिष्यति गमिष्यत: गमिष्यन्ति गम्यात् . Aaiतिपय अगमिष्यम् अगमिष्याव अगमिष्याम अगमिष्य: अगमिष्यतम् अगमिष्यत अगमिष्यत् अगमिष्यताम् अगमिष्यन् / અધતન તકાળ अगमाव अगमाम अगमतम् अगमत अगमताम् अगमन् આશીવશર્થ गम्यास्व गम्यास्म गम्यास्तम् गम्यास्त गम्यास्ताम् गम्यासुः HEgale sigo ung rich ar- 55555555 55 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * આ પ્રકરણમાં આપેલા કોષ્ટકમાં ધાતુઓના નીચે પ્રમાણેના પ્રયોગોનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. (1) ધાતુ, ગણ, પદ અને અર્થ (2) પરોક્ષ ભૂતકાળ તૃ:પુ.એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (3) શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ પ્રપુ. એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (4) સામાન્ય ભવિષ્યકાળ પ્ર.પુ.એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (5) ક્રિયાતિપત્યર્થ વૃપુ.એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (6) અધતન ભૂતકાળ તૃ:પુ.એ.વ.ના કર્તરિ અને કર્મણિ રૂપ (અધતન ભૂતકાળના રૂપાખ્યાન “સુબોધ સંસ્કૃત ધાતુ રૂપાવલી ભાગ-૪'માં આપેલ છે.) (7) આશીર્વાદાર્થ તૃપુ.એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (8) ઈચ્છાદર્શક તૃ:પુ. એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ (9) પરોક્ષ ભૂતકૃદંતના કર્તરિ રૂપ (10) ભવિષ્યકૃદંતના કર્તરિ રૂપ (11) પ્રેરક વર્તમાનકાળ તૃ.પુ.એ.વ.ના કર્તરિ રૂપ Hસુબોધ સંસ્કૃત ધાતુ પાવલી ભાગ-FHFFFFFFFFFFF 63)FFI Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ आनञ्ज ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ अज्-9,42. ચોપડવું अट्-१, ५२.भटj अण-४,मा.श्वासलेवो] अद्-२, ५२.जा શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ. अजितास्मि, अक्तास्मि अटितास्मि अणिताहे अत्तास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ. अजिष्यति, अक्ष्यति अटिष्यति अणिष्यते अत्यति आट आणे आद,जघास आजिष्यत्, आक्ष्यत् आटिष्यत् आणिष्यत् आत्स्यत आन आम उदयांचके अनितास्मि अमितास्मि उयिताहे अनिष्यति अमिष्यति उदयिष्यते आनिष्यत् आमिष्यत् उदायिष्यत अन्-२,५२.श्वासलेवो अम्-१, पर.स25j उद+अय-१, मा. ઉદય થવો. अर्जु-१, ५२.वीजव अर्जु-१०,6.वीनaj अर्जिष्यति अर्जयिष्यति-ते आर्जिष्यत् आर्जयिष्यत्-त आनर्ज अर्जितास्मि अर्जयांचकार, अर्जयितास्मि, अर्जयांचने अर्जयिताहे अर्थयाचक्र अर्थयिताह आनर्द अर्दितास्मि अर्दयांचकार-चक्रे | अर्दयितास्मि-ताहे. अर्थ-१०, २मा प्रार्थ अर्द्ध-१,५२६जी थg अर्द्ध-१०,.हुजी यjl अर्थयिष्यते अर्दिष्यति अर्दयिष्यति-ते आर्थयिष्यत आर्दिष्यत् आर्दयिष्यत्-त 55555555SGY सुनोध संस्कृत धातु ३पापली HI21-35 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઈચ્છાદર્શક અધતન ભૂતકાળ | કર્તરિ | કર્મણિ आजीत् | आजि अज्यात् अजिजिषति अञ्जयति-ते પરોક્ષ ! ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન ભૂતકૃદંતા કૃદંતા કૃદંત आजिवस् अजिष्यत्, अक्ष्यत् आटिवस् अटिष्यत् / आटयति-ते आणान अणिष्यमाण आणयति-ते आदिवस, अत्स्यत् आदयते आटीत् आणिष्ट अघसत् आटि आणि आदि अट्यात् अणिषीष्ट अद्यात् अटिटिषति अणिणिषते जिघत्सति जक्षिवस् आनीत् आमीत् उदायिष्ट आनि आमि उदायि अन्यात् अम्यात् उदायिषीष्ट अनिनिषति अमिमिषति उदयियिषते आनिवस् आमिवस् उदयांचक्राण अनिष्यत् अमिष्यत् उदयिष्यमाण आनयति-ते आमयति-ते उदाययति-ते अर्जिष्यत् अर्जयति-ते अर्जयति-ते आर्जीत् आर्जि | अर्ध्यात् अजिजिषति आर्जिजत्- आर्जि | अात्, | अजिंजयिषति-ते अर्जयिषीष्ट आथित् | आर्थि अर्थयिषीष्ट अतिथयिषते आर्दीत् | आदि अर्थात् अदिदिषति आर्दिदत्-त आदि | आर्यात्, अर्दिदयिषति-ते अर्दयिषीष्ट Foli संस्कृत धातु ३पावली लाI- 35 आनर्वस् अर्जयांचकृवस्, अर्जयांचक्राण अर्थयांचक्राण आनर्द्धस् अर्दयांचकृवस्चक्राण अर्जयिष्यत्, अर्जयिष्यमाण अर्थयिष्यमाण अर्दिष्यत् अर्दयिष्यत्, अर्दयिष्यमाण | अर्थयते अर्दयति-ते अर्दयति-ते Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ मने अर्थ ભૂતકાળ अर्ह-१,५२.योग्य थj | आनर्ह अर्ह-१०,6.योग्य अर्हयांचकार-चक्रे થવું अव्-१,५२.२क्ष आव आनशे શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ अर्हितास्मि अर्हयितास्मि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ अर्हिष्यति अर्हयिष्यति-ते आर्हिष्यत् आर्हयिष्यत्-त अवितास्मि अशिताहे,अष्टाहे अविष्यति अशिष्यते,अक्ष्यते आविष्यत् आशिष्यत,आक्ष्यत आश बभूय आस अश्-८, ५२.जाj अस्-२, 52. थर्बु अस्-४, 52. आप्-५, 52. भेगवj आस-२, मा. स इ-२, 52. j अशितास्मि भवितास्मि असितास्मि आप्तास्मि आसिताहे एतास्मि अशिष्यति भविष्यति असिष्यति आप्स्यति आसिष्यते एष्यति आशिष्यत् अभविष्यत् आसिष्यत् आप्स्यत् आसिष्यत आप आसांचक्रे इयाय ऐष्यत् अध्येताहे अध्येष्यते इ-२, मा.मल्यास | अधिजगे 5रवो अध्यैष्यत, अध्यगीष्यत उदैष्यत् उद+इ-१,५२.ध्य थयो| उदियाय उदेतास्मि उदेष्यति SYgoli dega IIतु यापली MID-355 Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા आनर्वस् अर्हयांचकृवसचक्राण आविवस् आनशान ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત કૃદંતા अर्हिष्यत् अर्हयति-ते अर्हयिष्यत्-माण अर्हयति-ते आवयति-ते आशयति-ते आष्ट | અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ आहीत् | आर्हि अात अर्जिहिति आर्जिहत्- | आर्हि अात, अर्जिहयिषति-ते अर्हयिषीष्ट आवीत आवि अविविषति आशि अशिषीष्ट, अशिशिषते अक्षीष्ट आशीत आशि अश्यात् अशिशिषति अभावि भूयात् आसि अस्यात् असिसिषति आपि आप्यात ईप्सति आसि आसिषीष्ट आसिसिषते अगात अगायि ईयात् जिगमिषति (प्रतीषिषति) अध्यगायि अध्येषीष्ट अधिजिगांसते अदा बुभूषति अविष्यत् अशिष्यमाण, अक्ष्यमाण अशिष्यत् भविष्यत् असिष्यत् आप्स्यत् आसिष्यमाण एष्यत् आशिवस् बभूवस् आसिवस् आपिवस् आसांचक्राण ईयिवस् आस्यत् आपत आशयति भावयति-ते आसयति-ते आपयति-ते आसयति गमयति-ते (प्रत्याययति-त) अध्यापयति आसिष्ट अधिजगान अध्येष्यमाण अध्यैष्ट, अध्यगीष्ट उदगात् उदगायि | उदीयात् उदियीपति. उदीयिवस् उदेष्यत् उदाययति-ते Lalu sirya ulतु ३पाली II- 3SE S का Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યિાતિપત્યર્થ श्वस्तन ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ धातु,me, 56 પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ इन्ध-9,मा.सगावकुं| इन्धांचक्रे इष्-६,५२.याj इयेष इन्धिष्यते एषिष्यति ऐन्धिष्यत ऐषिष्यत् इन्धिताहे एषितास्मि, एष्टास्मि अन्वेषितास्मि उदेताहे ईक्षिता ईडिताहे उदीरितास्मि अन्वेषिष्यति उदेष्यते ईक्षिष्यते ईडिष्यते उदीरिष्यति अन्वैषिष्यत् उदैष्यत ऐक्षिष्यत ऐडिष्यत उदैरिष्यत् अनु+इष्-४,५२.शोधकुं| अन्वियेष उद्+ई-४,मा.मध्य यवो| उदयांचने उद्+ई-मा. ईक्षांचने ईड्-२,मा. प्रार्थ ईडांचक्रे उद्+ईर्-१,५२.BEleif | उदीरांचकार કરવી ईश्-२,मा.शासन रघु| ईशांचक्रे ईह-१,मा.शंs। थवी ईहांचक्रे उख-१,पर.Yg उवोख उज्-६,५२.३ऽj उज्झांचकार उष्-१,पर.Gg उपोष, ओषांचकार ऋ-१,५२. j आर ईशिताहे ईहिताहे ओखितास्मि उज्झितास्मि ओषितास्मि ईशिष्यते ईहिष्यते ओख्रिष्यति उमिष्यति ओषिष्यति ऐशिष्यत ऐहिष्यत औख्रिष्यत् औज्झिष्यत् औषिष्यत् अर्तास्मि अरिष्यति आरिष्यत् ज म ममममसुमोध संस्कृत धातु पापली ला1-351) Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ આશીવદાઈ | ઈચ્છાદર્શક અધતન ભૂતકાળ કર્તરિ, કર્મણિ ऐन्धिष्ट ऐन्धि ऐषि પરોક્ષ ભૂતકૃદતા इन्धांचक्राण ईषिवर (ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત | કૃદંતા निमयमाण इन्धयति-ते पाषष्यत् एषांत-ते इन्धिषीष्ट इष्यात् इन्दिधिषते एषिषिषति ऐषीत अन्वेषोत उदैष्ट एक्षिष्ट ऐडिष्ट उदैरीत अन्वैषि उटैषि ऐक्षि अन्विष्यात उदेषीष्ट इक्षिषीष्ट ईडिषीष्ट | उदीर्यात् अन्वेषिषिषति उदियीषते ईचिक्षिषते ईडिडिषते उदीरिरिषति अन्वीपिवस उदयाचक्राण ईक्षांचक्राण इंडांचक्राण उदीरांचकृवस अन्वेषिष्यत उदेष्यमाण इक्षिष्यमाण ईडिष्यमाण उदीरिष्यत् अन्वेषयति-ते उदायर्यात-ते ईक्षयति-ते ईडयति-ते उदीरयति-ते | उदैरि ऐशिष्ट ऐहिष्ट औख्रीत् औज्झीत् औषीत् ऐहि औखि औज्झि औषि | इशिषीष्ट ईहिषीष्ट उखात् उज्ड्यात् उष्यात ईशिशिषते ईजिहिषते ओचिखिषति उज्जियिषति ओषिषिषति ईशांचक्राण ईहांचक्राण ऊखिवस उज्यांचकृवस् ऊषिवस, ओषांचकवर आरिवस ईशिष्यमाण ईहिष्यमाण ओरिबष्यत् उज्डिाष्यत् ओपिष्यत् | ईशयति-ते ईहयति-ते ओखयति-ते उज्झयति-ते ओषयति-तं आर्षीत् आरि अर्यात अरिरिषति अरिष्यत् अर्पयति-ते FFसुनोध संस्कृत धातु ३पापली MIDI-3SSSSSSSSSFESSI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ સામાવ્યા ભવિષ્યફાળા आनृजे समानर्ध अर्जिताहे समर्धितास्मि अर्जिष्यते समर्धिष्यते आर्जिष्यत समाधिष्यत् ऋ-४,५२. समृद्ध થવું कत्थ्-१,मा.प्रार्थ कथ-१०,.sbj चकत्थे कथयांचकार, कथयांचने कत्थिताहे कथयितास्मि-ताहे कत्थिष्यते कथयिष्यति-ते अकस्थिष्यत अकथयिष्यत-त कम्-१,मा. याj चकमे कमिताहे कमिष्यते अकमिष्यत कामयांचने कामयिताहे कम्पिताहे विकसितास्मि कामयिष्यते कम्पिष्यते / अकम्पिष्यत व्यकसिष्यत् कम्-१०,मा. या कम्प-१,मा. धूvj चकम्पे वि+कस्-१,५२. विचकास વિકાસ કરવો काङ्क्ष-१,पर.छy | चकाक्ष प्र+काश्-१,मा.यमsj| प्रचकाशे कुस्-४, 52.sj | चुकोस कानिक्षतास्मि प्रकाशिताहे कोसितास्मि कायिष्यति प्रकाशिष्यते कोसिष्यति अकाक्षिष्यत् प्राकाशिष्यत अकोसिष्यत् GE S Ygali dega UIतु पाली III-35 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત | કૃદંત अर्जिष्यमाण | अर्जयति-ते समर्धिष्यत् समर्धयति-ते आर्जिष्ट समाधीत आर्जि अर्जिषीप्ट समाधि | समृध्यात् आनृजान समान_स् अर्जिजिषते समर्दिधिषति, समीर्त्सति चिकत्थिषते चिकथयिषति-ते अकस्थिष्ट अकत्थि | कत्थिषीष्ट अचकथत्-त अकाथि कथ्यात, कथयिषीष्ट अचकमत अकामि कमिषीष्ट चकत्थान | कथयांचकृवस्चक्राण कत्थयति-ते | कथयति-ते कत्थिष्यमाण कथयिष्यत्, कथयिष्यमाण कमिष्यमाण चिकमिषते चकमान कामयति-ते कामयिष्यमाण कामयति-ते कम्पिष्यमाण कम्पयति विकसिष्यत् विकासयति-ते अचीकमत अकामि | कायिषीष्ट चिकामयिषते कामयांचक्राण अकम्पिष्ट अकम्पि कम्पिषीष्ट चिकम्पिषते चकम्पान व्यकसीत्, | व्यकासि | विकस्यात विचिकसिषति |विचकस्वस व्यकासीत् अकाङ्क्षीत् | अकाझि | काङ्ख्यात चिकाङ्क्षिपति चकाक्ष्वस प्राकाशिष्ट प्राकाशि प्रकाशिषीष्ट प्रचिकाशिषते प्रचकाशान अकुसत् अकोसि कुस्यात चुकुसिषति, चुकुस्वस चुकोसिषति FEgalu ira धातु ३पाली MINI-3559 काडिक्षष्यत् प्रकाशिष्यमाण कोमिष्यत काङ्क्षयति-ते | प्रकाशयति-ते कोसयति-ते Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ પિતિપત્ય धातु,ग, 56 અને અર્થ શ્વસ્તન ભવિમુકાળ સામાન્ય भाव ભૂતકાળ चकार,चक्रे कास्मि,कर्ताह करिष्यति-ते अकरिष्यत्-त कृ-५,8. हा कृ-८,3. 52j कृत्-६,५२. Suj चकर्त कर्तितास्मि कतिष्यति,कति / अकर्तिष्यत्, अकयंत कृष-१,५२. यीतर | चकर्ष करिम,क्रष्टास्मि | कयति,क्रक्ष्यति अकर्यत,अक्रक्ष्यत् कृष्-६,५२. मेsj चकर्ष कक्ष्यति,क्रक्ष्यति अकर्यत,अक्रक्ष्यत् कस्मि, क्रष्टास्मि कृष-मा.usj चकृषे कष्टहि,क्रष्टाहे कय॑ते,क्रक्ष्यते कृ६, पर. विजेर कृ-6, 6. Beij चकार चकार,चकरे करितास्मि,करीतास्मि | करिष्यति,करीष्यति करितास्मि-ताहे करिष्यति-ते करीतास्मि-ताहे करीष्यति-ते अकयंत, अक्रक्ष्यत अकरिष्यत्,अकरीष्यत् अकरिष्यत-त अकरीष्यत्-त GE2 सुलोध संस्कृत पातु पापली HIDI-351) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત चकृवस, चक्राण चकृवम् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત ६त करिष्यत्, कारयति-ते करिष्यमाण कतिष्यत,कर्त्यत् कर्तयति-ते चकृष्वम् कीत,क्रक्ष्यत् कर्षयति-ते અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ भल अकार्षीत, अकारि क्रियात्, चिकीर्षति-ते अकृत कृषीष्ट अकर्तीत् अकति कृत्यात् चिकतिषति, चिकृत्सति अकाक्षीत्, अकर्षि / कृष्यात् चिकृक्षति अक्राक्षीत्, अकृक्षत अकाीत, अकर्षि कृष्यात् चिकृक्षति अक्राक्षीत्, अकृक्षत् अकृष्ट, अकर्षि कृक्षीष्ट चिकृक्षति अकृक्षत अकारीत् अकारि कीर्यात् चिकरिषति अकारीत्, अकारि कीर्यात,करिषीष्ट | चिकरिषति-ते अकरिष्ट, चिकरीषति-ते अकरीष्ट अकीट चिकीर्षति-ते चकृष्चस् क_त्,क्रक्ष्यत् कर्षयति-ते चकृषाण चिकीर्वस चिकीर्वस, चकिराण क्रक्ष्यमाण करिष्यत्,करीष्यत कारयति-ते करिष्यत्-माण कारयति-ते करीष्यत्-माण FEcli संस्कृत धातु ३पापली MITHSSSSSSS5 355 Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ શ્વસ્તના અને અર્થ ભૂતકાળ कृत-१०,6.6raj | कीर्तयांचकार-चक्रे | कीर्तयितास्मि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ | कीर्तयिष्यति-ते अकीर्तयिष्यत्-त कल्पिताहे, कल्प्ताहे થવું कल्पिष्यते, कल्प्स्य ते, कल्प्स्यति क्रमिष्यति, क्रस्यते क्रेष्यति-ते अकल्पिष्यत, अकल्प्स्य त, अकल्प्स्य त् अक्रमिष्यत्, अक्रंस्यत अक्रेष्यत-त क्रम्-१,6.,४,५२. | चक्राम,चक्रमे ચાલવું क्री-6,6.परीj चिक्राय, चिक्रिये क्रीड्-१,५२. २मधू चिक्रीड सम्+क्रीड्-१,मा.रम संचिक्रीडे क्रुध-४,५२ छोघरको चुक्रोध क्रुश्-१,५२.थिGlaj चुक्रोश क्लम्-१/४,पर.थाsj | चक्लाम क्लिद-४,५२.भीमुंथ| चिक्लेद क्रमितास्मि, क्रन्ताहे क्रेतास्मि क्रेताहे क्रीडितास्मि संक्रीडिताहे क्रोद्धास्मि क्रोष्टामि क्लमितास्मि क्लेदितास्मि, क्लेत्तास्मि क्रीडिष्यति संक्रीडिष्यते क्रोक्ष्यति क्लमिष्यति क्लेदिष्यति, क्लेत्स्यति अक्रीडिष्यत् समक्रीडिष्यत अक्रोत्स्यत् अक्रोक्ष्यत् अक्लमिष्यत् अक्लेदिष्यत्, अक्लेत्स्यत् जE SEELHESHEELESHelu fega and Trueii Bir-3555 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક | પરોક્ષ | ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ भा ભૂતકૃદંત કૃદંત | हत अचिकीर्तत्-त अकीर्ति कीर्त्यात्, | चिकीर्तयिषति-ते | कीर्तयांचकृवस्, कीर्तयिष्यत्- कीर्तयति-ते अचीकृतत-त कीर्तयिषीष्ट कीर्तयांचक्राण ष्यमाण अक्लुपत्, अकल्पि | कल्पिषीष्ट चिकल्पिषते, चक्लृपान कल्पिष्यमाण, कल्पयति-ते अकल्पिष्ट, क्लृप्सीष्ट चिक्लृप्सते, कल्प्स्यमान, अक्लृप्त चिक्लृप्सति कल्प्स्य त् अक्रमीत, अक्रमि क्रम्यात्, चिक्रमिषति, चक्रण्यस्, क्रमिष्यत्, क्रमयति-ते अक्रस्त क्रंसीष्ट चिक्रंसते चक्रमाण क्रस्यमान अक्रेषीत, अक्रायि | क्रीयात,क्रेषीष्ट |चिक्रीपति-ते चिक्रीवस्, ऋष्यत,क्रेष्यमाण | क्रापयति-ते अक्रेष्ट चिक्रियाण अक्रीडीत् अक्रीडि क्रीड्यात चिक्रीडिषति चिक्रीड्वस् क्रीडिष्यत् क्रीडयति-ते समक्रीडिष्ट समक्रीडि | संक्रीडिषीष्ट संचिक्रीडिषते संचिक्रीडान संक्रीडिष्यमाण संक्रीडयति-ते अक्रुधत् अक्रोधि क्रुध्यात् चुक्रुत्सति चुक्रुध्वस् क्रोत्स्यत् क्रोधयति-ते अक्षत अक्रोशि क्रुश्यात् चुक्रुक्षति चुक्रुश्वस् क्रोक्ष्यत् क्रोशयति-ते अक्लमत् अक्लमि | क्लम्यात् चिक्लमिषति चक्लन्वस् क्लमिष्यत् क्लमयति-ते अक्लिदत् अक्लेदि क्लिद्यात चिक्लिदिषति, चिक्लिद्वस् क्लेदिष्यत, क्लेदयति-ते चिक्लेदिति, क्लेत्स्यत् चिक्लित्सति FFootu dega यातु पापली MII- 3TS 0 5) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતું,ગણ, પદ અને અર્થ क्लिन्द-१,6. योusj પરોક્ષ ભૂતકાળ चिक्लिन्द, चिक्लिन्दे चिक्लेश શ્વસ્તના સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ભવિષ્યકાળ क्लिन्दितास्मि-ताहे | क्लिन्दिष्यति-ते अक्लिन्दिष्यत-त क्लिश-९,५२. इलेश કરવો क्लेशितास्मि, क्लेष्टास्मि क्लेशिष्यति, क्लेक्ष्यति अक्लेशिष्यत्, अक्लेक्ष्यत् क्लेशिताहे क्लेशिष्यते अक्लेशिष्यत क्लिश्-४,मा.लेश | चिक्लिशे કરવો. क्वथ्-१,५२.GSOng चक्वाथ क्वथितास्मि' क्वथिष्यति अक्वथिष्यत् चक्षाण,चक्षणे क्षणितास्मि-ताहे क्षणिष्यति-ते अक्षणिष्यत्-त क्षण-८,.yो કરવો चक्षाम क्षमितास्मि,क्षतास्मि | क्षमिष्यति,क्षस्यति अक्षमिष्यत्,अक्षस्यत् क्षम्-४, पर.क्षमा કરવી क्षम्-१, मा.क्षमा કરવી चक्षमे क्षमिताहे,क्षताहे क्षमिष्यते,क्षस्यते अक्षमिष्यत,अक्षंस्यत ज म जम सुलोध संत धातु ३पापली HIII-355 Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભવિષ્ય કૃદંતા क्लिन्दिष्यत, क्लिन्दिष्यमाण क्लेशिष्यत्, क्लेक्ष्यत् પ્રેરક વર્તમાન | वृत क्लिन्दयति-ते. અધતન ભૂતકાળ | આશીવીદાય | ઇરછાદશક પરોક્ષ કર્તરિ भए ભૂતકૃદંત अक्लिन्दीत, अक्लिन्दि | क्लिन्द्यात्, चिक्लिन्दिषति-ते | चिक्लिन्द्वरम्, अक्लिन्दिष्ट क्लिन्दिषीष्ट चिक्लिन्दान अक्लेक्षीत, अक्लेशि | क्लिश्यात चिक्लिशिषति, चिक्निश्वस् अक्लिक्षत चिक्लेशिषति, चिक्लिक्षति अक्लेशिष्ट अक्लेशि | क्लेशिषीष्ट चिक्लिशिषते, चिक्लिशान चिक्लेशिषते अक्वथीत् अक्वाथि | क्वथ्यात् चिक्वथिषति चक्वथ्वस् क्लेशयति-ते क्लेशिष्यमाण क्लेशयति-ते क्वथिष्यत क्वाथर्यात-ते अक्षाणि क्षाणयति-ते क्षण्यात्, क्षणिषीष्ट चिक्षणिषति-ते चक्षण्वस्, चक्षणान क्षणिष्यत्, क्षणिष्यमाण अक्षणीत्, अक्षणिष्ट अक्षत अक्षमत् अक्षमि क्षम्यात् | चक्षण्वस् क्षमिष्यम्,क्षस्यत् क्षमयति-ते चिक्षमिषति, चिक्षसति चिक्षमिषते, चिक्षसते अक्षमि चक्षमाण क्षमर्यात-ते अक्षमिष्ट, अक्षंस्त क्षमिषीष्ट, क्षसीष्ट क्षमिष्यमाण, क्षस्यमान SSोध संत धातु ३पापली ला1- 3 मा 77 का Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ શ્વાન ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ क्षल्-१०,8.धोवू क्षालयांचकार-चक्रे |क्षालयितास्मि-ताहे |क्षालयिष्यति-ते अक्षालयिष्यत्-त चिक्षाय क्षेतास्मि क्षेष्यति अक्षेष्यत् क्षि-१,५,६,५२.नष्ट થવું क्षिप्-6,8.ईsj चिक्षेप,चिक्षिपे / क्षेप्तास्मि,क्षेप्ताहे / क्षेप्स्यति-ते अक्षेप्यत्-त चुक्षोद,चुक्षुदे क्षोत्तास्मि,क्षोत्ताहे क्षोत्स्यति-ते क्षुद्-9,8. मुडो કરવો अक्षोत्स्यत्-त चुक्षोध क्षोद्धास्मि क्षोत्स्यति अक्षोत्स्यत् क्षुध्-४,५२. मुण्या થવું शुभ-४,५२.क्षोभ चुक्षोभ क्षोभितास्मि क्षोभिष्यति अक्षोभिष्यत् थवा शुभ-८,५२.क्षोभ चुक्षोभ क्षोभितास्मि क्षोभिष्यति अक्षोभिष्यत થવો. क्ष्णु-२,५२.वधरवो] चुक्ष्णाव क्ष्णवितास्मि क्ष्णविष्यति अक्ष्णविष्यत् SSSSSSSSFrontu tirga धातु इपापली MII-3:511 Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ| ઈચ્છાદર્શક ! પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન | ६त કૃદંત चिक्षालयिषति-ते क्षालयति-ते अचिक्षलत्-त अक्षालि क्षाल्यात्, क्षालयिषीष्ट अझैषीत् अक्षायि क्षीयात् क्षालयांचकृवस्चक्राण चिक्षिवस् क्षालयिष्यत् क्षालयिष्यमाण क्षेष्यत् चिक्षीपति क्षाययति-ते चिक्षिप्सति-ते क्षेपयति-ते / अझैप्सीत्, अक्षिप्त अक्षुदत्, अक्षौत्सीत्, अक्षेपि / क्षिप्यात्, क्षिप्सीष्ट अक्षोदि / क्षुद्यात्, क्षुत्सीष्ट चुक्षुत्सति-ते चिक्षिप्वस्, चिक्षिपाण चुक्षुद्धस्, चुक्षुदान | क्षेप्स्य त्, क्षेप्स्यमान क्षोत्स्यत्, क्षोत्स्यमान क्षोदयति-ते अक्षुत्त अक्षुधत् अक्षोधि क्षुध्यात् चुक्षुत्सति क्षोधयति-ते चुक्षुध्वस्, चुक्षुधान चुक्षुभ्वस् क्षोत्स्यत्, क्षोत्स्यमान क्षोभिष्यमाण क्षोभयति-ते चुक्षुभ्वस् क्षोभिष्यमाण क्षोभयति-ते अक्षुभत अक्षोभि क्षभ्यात चुक्षुभिषति, चुक्षोभिषति अक्षोभीत् अक्षोभि क्षुभ्यात् चुक्षुभिषति, चुक्षोभिषति अक्ष्णावीत् अक्ष्णावि |क्ष्णूयात् चुक्ष्णूषति SFaltu tirga air Funcal IIT चुक्ष्णुवस् श्णविष्यत् क्ष्णावयति-ते Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ક્રિયાતિપાર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ खन्-१,. जोह ભૂતકાળ चखान, चख्ने શ્વાન ભવિષ્યકાળ खनितास्मि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ खनिष्यति-ते अखनिष्यत्-त खाद-१,५२.जा चखाद . खादितास्मि खादिष्यति अखादिष्यत् खेत्ताहे खेत्स्यते अखेत्स्यत खिद-४,9,मा.हुजी चिनिदे થવું खिद्-६,५२. पामको चिनेद रोल-१,५२. रम चिखेल गण-१०,6.orij गणयाञ्चकार ञ्चक्ने गद्-१,५२.5हे जगाद खेत्तास्मि खेलितास्मि गणयितास्मि-ताहे खेत्स्यति खेलिष्यति गयिष्यति-ते अख्नेत्स्यत् अखेलिष्यत् अगणयिष्यत्-त गदितास्मि गदिष्यति अगदिष्यत् गम्-१,५२. कुं | जगाम गन्तास्मि गमिष्यति अगमिष्यत् संगन्ताहे संगस्यते समगंस्यत सम+गम्-१,मा.साथrg | संजग्मे 80 फिफफफफ फ क सुलोध संस्कृत धातु इपावली 21-3515 Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ ] ઇચ્છાદર્શક પરોક્ષ કર્તરિ भा ભૂતકૃદંત अखनीत्, अखानि | खन्यात, चिखनिषति-ते / चख्निवस, अखानीत, खायात, चख्नान अखनिष्ट खनिषीष्ट अखादीत् अखादि खाद्यात् चिखादिषति चखाद्वस ભવિષ્ય પ્રેિરક વર્તમાન इत खनिप्यत, खानयति-ते खनिष्यमाण કૃદંત खादिष्यत् खादयति अखित्त अनेदि खित्सीष्ट चिखित्सते चिखिदान खेत्स्यमान खेदयति-ते अखैत्सीत् अखेदि खिद्यात अखेलीत् अखेलि | खेल्यात् अजीगणत्-त, अगणि गण्यात्, अजगणत्-त गणयिषीष्ट अगदीत्, |अगादि गद्यात् अगादीत अगमत् अगमि गम्यात चिखित्सति चिखिद्वस् चिख्नेलिषति | चिख्नेल्वस जिगणयिषति-ते | गणयाञ्चकृवम् ञ्चक्राण जिगदिषति जगद्वस् खेत्स्यत् नेलिष्यत् गणयिष्यत्ष्यमाण गदिष्यत् खेदयति-ते खेलयति गणयति-ते |गादयति-ते जिगमिषति गमिष्यत् गमयति-ते |जग्मिवस, जगन्वस् संजम्मान संजिगंसते संगस्यमान संगमयति-ते समस्त, समगस्त समगमि | संगंसीष्ट, संगसीष्ट जसुध संस्कृत धातु इपावली ला1-3SSSSSS 1 का Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ गर्ज-१,५२. गर्न / गह-१,6.गहरवी શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ गर्जितास्मि गर्हितास्मि,गर्हिताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ गर्जिष्यति गर्हिष्यति-ते जगर्ज अगर्जिष्यत् अगर्जिष्यत्-त जगह,जगहें गर्हयितास्मि-ताहे गर्हयिष्यति-ते अगर्हयिष्यत्-त गह-१०,6. કરવી गल-१,५२.ing प्र+गल्भ-१,मा. પ્રલોભન થવું गाह-१,मा. અવગાહન કરવું गर्हयाञ्चकारञ्चक्रे जगाल प्रजगल्भे गलितास्मि प्रगल्भिताहे गलिष्यति प्रगल्भिष्यते अगलिष्यत् प्रागल्भिष्यत जगाहे गाहिताहे,गाढाहे गाहिष्यते,घाक्ष्यते अगाहिष्यत्,अघाक्ष्यत गुप्-१,५२. रक्षj जुगुञ्ज जुगोप गुञ्जितास्मि गोपितास्मि, गोप्तास्मि गृहितास्मि-ताहे गोढास्मि-हे गुञ्जिष्यति गोपिष्यति, गोप्स्यति गूहिष्यति-ते घोक्ष्यति-ते अगुञ्जिष्यत् जगोपिष्यत्, अगोप्स्यत् अगूहिष्यत्-त अघोक्ष्यत्-त गुह-१,8.गुप्त राम | जुगूह,जुगुहे G82 म ध संqa ung पापली II-355 Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अगर्जीत् अगर्जि गज्यात् / जिगर्जिषति अगहीत, अगर्हि गात,गर्हिषीष्ट | जिगर्हिषति-ते अगर्हिष्ट अजगर्हत-त अर्हि गात,गर्हयिषीष्ट जिगर्हयिषति-ते પ્રેરક વર્તમાન | કૃદંતા गर्जयति-ते गर्हयति-ते પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા કૃદંત जगज़स् गर्जिष्यत् जगह्लस,जगहाण | गर्हिष्यत्, गर्हिष्यमाण गर्हयाञ्चकृवस्- | गर्हयिष्यत्ञ्चक्राण ष्यमाण जगल्वस् गलिष्यत् प्रजगल्भान प्रगल्भिष्यमाण गर्हयति-ते अगलीत् अगालि | गल्यात् प्रागल्भिष्ट प्रागल्भि | प्रगल्भिषीष्ट | जिगलिषति प्रजिगल्भिषते गालयति प्रगल्भयति-ते जगाहान अगाहिष्ट, अगाढ * अगुज्जीत अगौप्सीत् अगाहि गाहिषीष्ट, जिगाहिषते, घाक्षीष्ट जिघाक्षते अगुन्जि गुज्यात | जुगुञ्जिषति अगोपि गुप्यात् जुगोपिषति, जुगुप्सति,जुगुपिषति अगूहि | गुह्यात,गूहिषीष्ट, जुघुक्षति-ते घुक्षीष्ट गाहिष्यमाण, गाहयति-ते घाक्ष्यमाण गुञ्जिष्यत् गुञ्जयति-ते गोपिष्यत्,गोप्स्यत् | गोपयति-ते जुगुज्वस जुगुप्वस गूहयति-ते अगृहीत्, अघुक्षत्-त, अगूहिष्ट, जुगुहवस, जुगुहान गूहिष्यत्-माण घोक्ष्यत्, घोक्ष्यमाण अगूढ फो / संस्कृत धातु पावली 21-35जजजजजजजजजजज Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી धातु,21, 46 અને અર્થ गृध-४,५२.मासत પરોક્ષ ભૂતકાળ जगर्ध શ્વસના ભવિષ્યકાળ गधितास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ गधिष्यति अगधिष्यत् 'થવું जगृहे गहिंताहे,गाह गृह-१,मा.ग्रह કરવું गृ-६,५२०ng. गर्हिष्यते, घर्श्यते गरी-गरिष्यति, गली-गलिष्यति अगर्हिष्यत, अघयंत अगरी-अगरिष्यत्, अगली-अगलिष्यत् जगार,जगाल गरी-गरितास्मि, गली-गलितास्मि P-8,5. जोत जगार गरी-गरितास्मि . गरी-गरिष्यति अगरी-अगरिष्यत जगी गास्यति गै-१,५२. गावं ग्रन्थ-6,42. Jej ग्रस्-१,मा.मा ग्रह-c,.J652gl जग्रन्थ जग्रसे जग्राह,जगृहे गातास्मि ग्रन्थितास्मि ग्रसिताहे ग्रहीतास्मि-ताहे ग्रन्थिष्यति ग्रसिष्यते ग्रहीष्यति-ते अगास्यत् अग्रन्थिष्यत् अग्रसिष्यत अग्रहीष्यत-त ग्लै-१,५२.SEIस थj| जग्लो | ग्लातास्मि | ग्लास्यति अग्लास्यत् ज जजजजजजजज सुनो संस्कृत धातु ३पाली 0121-359 ज Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2dai in કરિ ! ણે अनय अगाध गृध्यात् પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા जगृध्वस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા કૃદંત गधिष्यत गर्धयति-ते जिगर्धिषति | जगृहाण गर्हयति-ते अगर्हिष्ट, अक्षत अगारीत, अगालीत् अगहि गर्हिषीष्ट, |घृक्षीष्ट अगारि, गीर्यात अगालि जिगर्हिषते, जिघृक्षते जिरिषति, जिलषति जगर्वस, जगल्वस गहिष्यमाण, घयमाण गरिष्यत,गरीष्यत,गलिष्यत, गलीष्यत् गरिष्यत, गरीष्यत् गारयति. गानर्यात जगर्वस् | गार्यात-ते अगारीत अगारि गीर्यात् जिगरिषति, जिगरीषति, जिगीर्षति अगासीत् अगायि गेयात् जिगासति अग्रन्थीत् | अग्रन्थि | ग्रथ्यात् जिग्रन्थिषति अग्रसिप्ट अग्रासि ग्रसिषीष्ट जिग्रसिपते अग्रहीत्, अनाहि गृह्यात, जिघृक्षति-ते अग्रहिष्ट ग्रहीषीष्ट अन्लासीत् अग्लायि ग्लायात, जिग्लासात ग्लेयात सुनो संस्कृत धातु ३पापली II- 3S जगिवर गास्यत् गापयति-ते जग्रथ्वस् मन्थिष्यत ग्रन्थयति-ते जनसान सिप्यमाण ग्रासर्यात जगृह्ह्वम, ग्रहीष्यत, ग्राहयति-ते / जगृहाण ग्रहीष्यमाण ग्निवस् ग्नाग्यत | (प्र)नापयति-त ग्लपति-ते S SSSSSSS85 मा Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્ય धातु,, 48 પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ घस्-१,५२.जाधू घुष्-१,५२.हेर रj| घोष સ્તન ભવિષ્યકાળ घस्तास्मि घोषितास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ घत्स्य्त घोषिष्यति अघत्स्यत् अघोषिष्यत् घोषयितास्मि घोषयिष्यात-ते अघोयिष्यत्-त घुष्-१०,.घोष કરવી घ्रा-१,५२. सूंघj घोषयाञ्चकारञ्चक्रे ताहे | जौ घ्रातारिम घ्रास्यति अघ्रास्यत् चकास-२,५२.यभg | चकासाञ्चकार |चकासितास्मि चकास्यति-ते अचकासिष्यत् चक्ष-२,मा.हे चचक्षे,चख्यौ, ख्यातास्मि-हे चक्शौ,चख्ये,चक्शे | क्शातास्मि-हे ख्यास्यति-ते क्शास्यति-ते अख्यास्यत्-त अक्शास्यत्-त चम-१,५२.पाj चर्-१,५२.rg चल-१,पर. यालj चचाम चचार चचाल चर्चामतास्मि चरितास्मि चलितास्मि चमिष्यति चरिष्यति चलिष्यति अचमिष्यत् अचरिष्यत अचलिष्यत् ज फ फफफफफफफYclu ga पातु पापली ला1- 3मा Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે 5 ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अघसत् अघासि जिघत्सात अघुषत्, अघोषि घुष्यात जुघोषिषति, अघोषीत घोष्यात, जुघुषिषति अजूघुपत-त | अघोषि | पोषयिषीष्ट जुघोषयिषति-ते | ' પરોક્ષ ભૂતકૃદંત जक्षिवस जुघुष्वस् ભવિષ્ય - મિરકવર્તમનું કૃદંતા त घत्स्यत् घोषिष्यत् घोषयति-ते | घोषयति-ते घोषयाञ्चकृवस्- | घोषयिष्यत्, ञ्चक्राण घोषयिष्यमाण घ्रास्यत् जघ्रिवस् घ्रापयति-ते अघ्रात, अघ्रायि | प्रेयात, जिघ्रासति अघ्रासीत् घ्रायात् अचकासीत् | अचकासि | चकास्यात् |चिचकासि षति अख्यत्-त अख्यायि | ख्यायात्,ख्येयात्, चिख्यासति-ते अक्शासीत्, | अक्शायि | ख्यासीष्ट,क्शायात्, अक्शास्त क्शेयात्,क्शासीष्ट अचमीत् अचामि चम्यात् चिमिषति अचारीत अचारि चर्यात् चिचरिषति अचालीत् अचालि चल्यात् चिचलिषति चकासाञ्च- चकासिष्यत चकासयति-ते कृवस चचक्षाण,चख्यिवस्, ख्यास्यत्-मान ख्यापयति-ते चक्शिवस,चख्यान, | क्शास्यत्-मान | क्शापयति-ते चक्शान चेमिवस् चामति चेरिवस चरिष्यत् चारयति-ते चलिष्यत् चलति, (चालयति) चमिष्यत् चेलिवस् सुनोध संत धातु ३पावली ला1- 3 7 मा Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપજ્યથી धातु,me, 56 અને અર્થ चि-4, 6j52j પરોક્ષ ભૂતકાળ चिचाय, चिच्य, चिकाय,चिक्य શ્વાના ભવિષ્યકાળ चेतारिम સામાન્ય (ભવિષ્યકાળ चयति-ते अचष्यत-त चयिताहे चतयिष्यते चियितारिम-ताई | चियिति-ने अचेायप्यत अचिन्तयिष्यत-त चिन्तयाञ्चकार चित-१०,मा.सभा चिन्त-१०,8. चिंतन કરવું चुद्-१०,6.हार चोदयाञ्चकार चोदयितारिम-ताहे चोदयिष्यांत-ते अचायध्यत-त चुर-१०,७. योर चारीयताम्मि-ताह चोरायति-त अचार्गमप्यत-त चोरयाञ्चकारञ्चके छादयाञ्चकार छद्-१०,8.cisg छादयितारिम-ताहे / छायिष्यति-ते अच्छार्दायप्पन-त छिट-9,8. Sug चिच्छेद,चिच्छिदे | छेत्तारिमालेताहे छत्यति-ते अच्छेत्ग्यत-त जजक्ष क्षितास्मि जक्षिति अजक्षियत जश्-२,५२.जा 88 G 555555 सुलोध संस्कृत धातु ३पापली CHIDI-355 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કૃદંત અધતન ભૂતકાળ | રાશીવદાર્થ | ઇરછાદર્શક પરોક્ષ 9 વિધ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ | કર્મણિ | ભૂતકૃદંતા त अचैपीत, अचायि चीयात, | चिचीति-ने. चिच्यिधम्, चष्यत. अचष्ट चिपोष्ट चिकीति-ने चिक्यिवम्, चेष्यमाण चिच्यान,चिक्यान अचीचिषत अति चेतयिषीष्ट चिचेतयिषते चेतयाञ्चक्राण |चेतयिष्यमा.' चेत्यत चिचिन्नत-त अचिन्ति चिन्यात, चिचियिषति- चिन्तयाञ्चकृवम- चियिष्यत- चिनति ने चियिषीष्ट ञ्चक्राण ष्यमाण अचचदत-त अचोदि बोद्यात, चुचोदयिर्षात-ने चोदयाञ्चकृवम्- चोदयिष्यत- चोदयति-न चोदायपोष्ट ञ्चक्राण प्यमाण अचूचुरत-त अचार पायात्. चचार्गथषांत-ते चोरयाञ्चकृवभ |चोरयिष्यत- सोग्यति-ते चोयपीष्ट चक्राण ध्यमाण चिच्छदत-त अच्छादि वाद्यात्, चिच्छादायपति-ते छादयाञ्चकृयम्- टायच्या छादयति-ते छायपोष्ट ञ्चक्राण प्यमाण अच्छत्यात, अच्ॉट ठिधान,टिसीष्ट | चिच्छिति-तं | चिदिरा. छत्ल्यत. छदान-ते. अच्छिदत, चिच्छिदान छन्यमान अच्छित अजक्षीत् अक्षि जल्यात जिजक्षिपति / जजश्वस | क्षिप्यत जक्षर्यात IFTोध संस्कृत धातु ३पापली HIDI-35 की Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ जन-४,मा. नम પરોક્ષ ભૂતકાળ जज़े શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ जनिताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ जनिष्यते | अजनिष्यत जप्-१,५२. 15j जजाप जपितास्मि जपिष्यति अजपिष्यत् जल्पितास्मि जागरितास्मि जल्पिष्यति जागरिष्यति अजल्पिष्यत् अजागरिष्यत् जल्प-१,५२. अजs] जजल्प जागृ-२,५२. Mij | जजागार, जागराञ्चकार जि-१,५२. त जिगाय जीव-१,५२. g जिजीव जुम्भ-१,मा.विडास जजृम्भे કરવો. ज़-१, 65. जजार ઘરડા થવું ज़-४,५२. fej जजार जेतास्मि जीवितास्मि जृम्भिताहे जेष्यति जीविष्यति जृम्भिष्यते अजेष्यत् अजीविष्यत् अजृम्भिष्यत जरी-जरितास्मि जरी-जरिष्यति अजरी-अजरिष्यत् जरी-जरितास्मि जरी-जरिष्यति अजरी-अजरिष्यत ज़-१० 8. fej जारयाञ्चकार | जारयिष्यति-ते अजारयिष्यत-त पाप सुखी संस्कृत धातु ३पापली HIDI-3FTE Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા जज्ञान ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન | इत जनिष्यमाण जनर्यात કૃદતા | અધતન ભૂતકાળ | આશીવાદાથે | ઈચ્છાદ કર્તરિ भ अजनि, अजनि जनिषीष्ट जिजनिषते अनिष्ट अजपीत, अजापि | जप्यात् जिजपिति अजापीत् अजल्पीत् अल्पि | जल्प्यात् जिजल्पिषति अजागरीत् अजागारि | जागर्यात् जिजागरिषति जेपिवस् जपिष्यत् जापयति-ते जजल्प्वस् जजागृवस, जजागर्वस जल्पिष्यत जागरिष्यत् जल्पयति-ते जागरयति-ते जिगिवस् अजैषीत् अजायि जीयात् अजीवीत् अजीवि जीव्यात् अम्भिष्ट अम्भि | जृम्भिीष्ट जिगीषति-ते जिजीविषति जिजृम्भिषते जिजीव्वस जजृम्भान जेष्यत् जीविष्यत् जृम्भिष्यमाण जापयति-ते जीवयति-ते जृम्भयति-ते अजारीत अजारि जीर्यात जीर्यात् अजस्त, अजारि अजरीत अजीजग्त-त अजारि जिजरी-जिर्जरपति, जजर्वस,जेरिवस् | जरिष्यत्, जरीष्यत | जारयति-ते जिजीर्षति जिजरी-जिजरिषति, जजर्वस जरिष्यत,जरीष्यत | जयति-ते जिजीर्षति जरिवस् जिजार-यिषति-ते जारयाञ्चकृवस- | जारयिष्यत्- जाति-ते ञ्चक्राण जार्यात, जारयिषीष्ट 5 Frelu संत धातु ३पापली HIDI-355555SSSSER 55 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ रतन निविष्य! સામાન્ય | ભવિષ્યકાળ जशी जज़ माताारम ज्ञाता जाग्यांत-त अजाग्यत-त ज्यान चालयांत |चन१,५२ अज्याम्यत अलिप्यत डी-१, 4, 2ia रिम' दौक-१, २मा रवी ढाक तन-१,परती / ततक्ष કરવું तद्-१०,6 मार ताइयायका छांयतः . डायध्यत दाकिन हाकिफायत साक्षलारम तयारिम / ताक्षष्यात तक्ष्यांत अडयिष्यत अदीकिष्यत अताक्षष्यत अतमान ताडायंताग्म-नाह ताडायप्यान ने अबादायष्यत्-त तन--(Biतारक जतान तन नियति-त अनिष्यत-त तन्ना-पान नपाउचक्र. तन्त्रयिष्यते अनयिष्यत जER 9955ज प सुोध संस्कृत धातु ३पापली HIJI-355 Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ રસધત ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક परीक्षा ભવિય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ भनि ભૂતકૃદંત કૃદંતા કૃદંતા अजामीन, अज़ायि जायात,जयात, जिजासते, ज़िदम. ज्ञास्यत्, ज्ञापयति-ते अज्ञास्त जामीप्ट (अनुजिजासति) जजान ज्ञास्यमान जपर्यात-ते अज्यामात अन्यायि जीयात जिच्यासति जिज्यिवस ज्यारयत् ज्यापति-ते अज्चालीत अवानि, ज्वल्यात् जिज्वलित जज्वल्वस ज्वलिष्यत् (प्र) ज्वलयति-ते, | अनि ज्वालति-ते अयित यिपीट डियिषते डिठ्यान यिष्यमाण डायति-ते अहौकिष्ट अढौकि ढौकिपीष्ट डुढौकिषते डुढौकान ढौकिष्यमाण ढोकयति-ते अतक्षीत, अक्षि | तल्यात् तितक्षिति, नतत्वम् तक्षिष्यत,तक्ष्यत् तक्षति-ते अताक्षीत तितक्षति अतीनदत-त अतादि | ताड्यात्, तितायिर्षात-ते | ताडयाञ्चकृवस- | तार्दायप्यत, ताइयति-ते ताइयिषीष्ट ञ्चक्राण ताइयिष्यमाण अता-अतनीत, अतानि तन्यात्, | तितमति-ते, तेनिवस,तनान | तनिष्यत-ष्यमाण | तानति-ते अनिष्ट तनिषीष्ट तितांसति-ते, तितनिषति-ते अततन्त्रत अन्त्रि तयिषीष्ट तितयिषते |तन्त्रयाञ्चक्राण तन्त्रयिष्यमाण |तन्त्रयते GFसुनोध संस्कृत धातु 3urucii HIDI-3SGS 3 का Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ तप्-१,५२. तपy પરોક્ષ ભૂતકાળ तताप શ્વરસ્તન ભવિષ્યકાળ तप्तास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ तप्स्यति अतप्स्यत् तप-४ ,मा. तuj तपे तप्ताहे तप्स्यते अतप्स्यत तम-४,५२. मी थj तर्ज-१,५२.त तर्ज-१०,मा. सना | કરવી. ताय-१,मा. विस्तार तताम ततर्ज तर्जयाञ्चक्रे तमितास्मि तर्जितास्मि तर्जयिताहे तमिष्यति तर्जिष्यति तर्जयिष्यते अमिष्यत् अजिष्यत् अतर्जयिष्यत तताये तायिताहे तायिष्यते अतायिष्यत तुद-६,6. वेहना यवी तुतोद,तुतुद तात्तारिम,तोत्ताह तोत्स्यति-ते अतोत्स्यत-त तुल-१०,.तोस तोलयितास्मि-ताहे तोलायति-ते तोलयाञ्चकार, ञ्चक्रे तुतोष अतालयिप्यत-त अतोक्ष्यत तुष-४ ५.जुश थ तोष्टास्मि तोक्ष्यति जाजमऊ ऊऊऊYसुनोध संस्कृत धातु ३पापली HIDI-355 Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત तप्स्यत् तापयति-ते કૃદંત तेपिवस् અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अताप्सीत् अतापि, तप्यात् तितप्सति | अतप्त अतप्त अतापि, तप्सीष्ट तितप्सते अतप्त अतमत् अतमि तम्यात् तितमिषति अतीत् अर्जि तात् तितर्जिषति अततर्जत अर्जि तर्जयिषीष्ट तितर्जयिषति-ते तेपान तप्स्यमान तापयति-ते | तेमिवस् ततर्चस् तर्जयाञ्चक्राण तमिष्यत् तर्जिष्यत् तमयति-ते तर्जयति-ते तर्जयति-ते तायिषीष्ट तितायिषते ततायान तायिष्यमाण ताययति-ते अतायिष्ट, अतायि अतायि प्रतीत्यीत, अतोदि तुतुत्सति-ते | तोदयति-ते तोत्स्यत्, तोत्स्यमान अतृतुन्नत-त अतोनि | तुद्यात, | तुसीष्ट तोल्यात तोलायी तुष्यात नुतोलयिषति-ते | तुतुद्वस्, ततुदान तोलयाञ्चकृयसञ्चक्राण तुतुष्टस् | तोलयति-ते ष्यमाण तोक्ष्यत् अनुपत |अतोपि ततुक्षति तोषयति-ते Fसुजोय संस्कृत धातु ३पापली HIDI-35555 5 55 55 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,ग, 48 પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ | तृद्-9,8. हिंसा 5रवी ततर्द,ततृदे શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ तर्दिप्यति-ते तत्स्यनि-ते तर्दितास्मि अतर्दिष्यत-त अतयंत-त तृप-४,५२. तृप्त थ ततर्प तर्पितारिम,तप्तास्मि, | तर्पियति,तपय॑ति, अप्नास्मि वस्यति अर्पिष्यत्,अतयंत, अबण्यत् ततर्प तृप्-५,६,3. तृप्त य तृष-४,५२. तृपा थवी तृह-६,५२. Beij. नतर्प तर्पितारिम तर्पिति तर्पितारिम तर्षष्यति तहितास्मि,तास्मि / तर्हिष्यति,तक्ष्यति अतर्षिष्यत अतर्षिष्यत अतर्हिप्यत,अतर्यत तृह-9,५२.६ij तूंह-६,५२. हाचं ततह ततृत तर्हितारिम तर्हिष्यति तूंहितारिम, त॒हिति, तृण्ढास्मि तृश्यति तरितारिम,तरीतास्मि | तरिष्यति.तरीपति अतर्हिष्यत् अतुंहीत्, अतृइक्षीत अतरिष्यत,अतरीष्यत |तृ-१,५२. मोig ततार Yसुनोध संस्कृत धातु पापली HII-35 Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાઈ | ઈચ્છાદ ક | ਦ ਟਰ कान अतीत, अतदि तृद्यात, तितदिति अतृदत नर्दिषीष्ट तसीट नियनिअतर्दिष्ट अतृपत, अपि तप्यात নিন' अताति, तिनात अत्राप्सीत, अतीत अतीत अर्पि नृप्यात निम्पिति अतृक्षत तृष्यात् तितर अतहीन अनिदान टिषति अतृक्षत जितक्षति अतहीत अहि तृह्यात तिहानि अहीत, अताह तृह्यात् तितहिति अनाहक्षीत तितर्भात अतारीत अतारि तीयांत तितीपति, तितति , तितरीपाल सुबोध संस्कृत धातु ३पापली मा- 3ज | प्रताप नगर ततदार तरिय गरिमार फ फा 15 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ક્રિયાતિપત્યર્થ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ભૂતકાળા ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ त्यज्-१,५२.त्याग કરવો. वप्-१,मा. शरमा શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ त्यक्तास्मि तत्याज त्यत्यति अत्यक्ष्यत् पे त्रपिताहे,त्रप्ताहे पिष्यते,त्रप्स्यते अत्रपिष्यत्,अनस्यत वस-४,५२. गभराव | तत्रास त्रसितास्मि वसिष्यति अवसिष्यत् तत्रे त्रुटितारिम त्राताहे त्वरिताहे त्रुटिष्यति वास्यते त्वरिष्यते अत्रुटिष्यत् अत्रास्यत अत्वरिष्यत त्रुट्-४,६,५२.5/4j तुत्राट त्रै-१,मा. 2 त्वर-१,मा.Gded तत्वरे કરવી दण्ट्-१०,B.Esg दण्डयाञ्चकार ञ्चक्र दम्-४,पर. जुमा ददाम રાખવું दम्भ-५,५२.मरवो ददम्भ,दम दण्डयितारिम-ताह | दण्डयिष्यति-ते अदण्डयिष्यत-त दमितारिम दमिष्यति अमिष्यत् दम्भितास्मि दम्भिष्यति अदम्भिष्यत जल सुध संत धातु इपापली HI1-355 Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ भ अत्याक्षीत् अत्याजि त्यज्यात तित्यक्षति પરોક્ષ ભૂતકૃદંત तत्यज्चस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત કૃદંતા त्यक्ष्यत् त्याजयति-ते त्रपति-ते तित्रपिषते, तिन्त्रप्सते तित्रसिषति त्रेपाण पिष्यमाण, त्रप्स्यमान तत्रस्वस,त्रेसिवस | मिष्यत् | त्रस्यात् त्रासयति-ते अनपिष्ठ, अनापि पिषीष्ट, अत्रप्त त्रप्सीष्ट अत्रसीत, अत्रासि | अत्रासीत् अत्रुटीत् अनोटि त्रुट्यात अत्रास्त अत्रायि बासीष्ट अत्वरिष्ट अत्वारि, त्वरिषीष्ट अवार अददण्डत्-त ! अण्डि दण्ड्यात. दण्डयिपीष्ट अदमत् | अमि, दम्यात अदामि अदम्भीत् अदम्भि दभ्यात तुत्रुटिषति तित्रासते तिवरिषते तुत्रुटवस तत्राण तत्वगण त्रुटिष्यत् वास्यमान त्वरिष्यमाण त्रोटयति-ते त्रापयति-ते | त्वरयति-ते | दिदयिषति-तं दण्डयति-त दण्डयाञ्चकृवसञ्चक्राण देमिवस दण्डयिष्यतप्यमाण मप्यत् दिमिति दमयते दम्भिष्यत् दम्भर्यात-ते धियति,धीप्यति, ददम्भ्वस, दिम्भिर्षात देभिवस सुनो संस्कृत पातु ३पापली HIDI-359 Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપટાર્ચ तुका 56 / રમને અટ म5100 दय-१माया मवावी दयाञ्चक्रे टाग्दा-२,पर गर दाग्दा હોવું दरिद्राउन्धकार दल-१,२१॥ ददाल वस्तन ભવિષ્યકાળ दयिताहे दरिद्रतारिया સામાન્ય. भविष्य दयिष्यते दांगंद्रप्यांत अयिष्यत अर्दागद्रप्शन दलितारिम दलिष्यति अलिप्यत अदक्ष्यत अधक्ष्यत् दश-१,५२. 6 माधो दह-१,पर. on दा-५.१२. दा.,पर.4g दा-3,3. दंष्टारम दग्धारिम दातारिम दानारिम दाताग्मि दाताह टारानाारम-वाह दक्ष्यांत घदर्यात दायर्यात दायात दाति-त अदाग्यत अदाग्यत अदाग्यनत दा, दद दा64 दादाम दाशियांत-त अशिष्यत-त दावता दयिष्यति अविष्यत् देहात-त अदेश्यत-त म 100 त पय संस्कृत धातु ३पावली (HI31-3515 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ परोक्ष ભૂતકૃદતા ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન त दयिष्यमाण दायति-ते रिद्रिष्यत दरिद्रत-ते કૃદંતા दरिद्रवय, दरिदाञ्चकृवर देत्निवग लिष्यत देशिवस् दहिवम् दिवस અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાઈ | ઈરછાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ, अभयष्ट अदायि ।दयिषीष्ट दिदायपते अरिद्रीत्, अरिद्रायि ग्यात् दिरिद्रासति, अदरिद्रासीत, दिदरिट्रिपति अदालीत् अदालि. |दल्यात दिदलित अदाल अदाक्षीत् अशि दश्यात् दिदइक्षति अधाक्षीत अदाहि दह्यात दिधक्षति अदात् अदायि दित्सति अदासीत अदायि दायात् दिदाति अदात, अदायि देयात्, दिसति-ते अदित दायीष्ट अदाशीत, अदाशि दाश्यात्, दिदाशिअदाशिष्ट दाशिषीष्ट ति-ते अदेनीत् अदवि | दीव्यात दिदविपति, दृद्यषति अदिक्षत-त अशि दिश्यात् दिदिक्षति-त दिक्षीष्ट GF सुध संस्कृत धातु ३पापली HIDI- 395 देयात दलात-ते दालयति-ते दशति-ते दाहयति-ते दापर्यात-ते दापति-ते दापति-ते दक्ष्यत धक्ष्यत् दास्यत् दास्यत् दाम्यत, दाग्यमान दाशिष्यतप्यभाग ददिवस ददिवस, ददान ददाश्वस, ददाशान | दिदिव्वस् दाशति-ते दविष्यत् देवति-ते देशयति-ते दिदिश्वस, दिदिशान देक्ष्यत, देक्ष्यमाण 55101)55 Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળા दिह-२6.6पयय दिदेह, दिदिहे કરવો दीक्ष-१ महीक्षितयj| दिदीक्षे दीप-४ म.यमj दिदीपे શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ देग्धारिम,देग्धाहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ. धेक्ष्यति-ते अधेल्यत-त दीक्षिता दीपिताहे दीक्षिष्यते दीपिष्यते अदीक्षिष्यत अदीपिष्यत अदोष्यत् दु-५ 5. j दुष्-४ प.हुषित थy दुदाय दुदोष दोतास्मि दोष्टास्मि दोष्यति दोक्ष्यति अदोक्ष्यत दह-२ 8.हj दुदोह, दुदुहे धोक्ष्यति-ते अधोक्ष्यत्-त दोग्धामि, दोग्धाहे दविताहे आदर्ताह दविष्यते आदरिष्यते अविष्यत आरिष्यत आदतें दृ-४ म. जी आ+दृ-६ म.६वाली કરવી दुप-४ ५.६/5२वो / ददर्प दर्पितास्मि, दपिष्यति, दप्तारिम,द्रप्तारिम | दय॑ति,द्रप्यति अदर्पिष्यत्, अदय॑त् अद्रप्यत 102 ॐॐॐ सुध संस्कृत धातु ३पापली मा21-351 Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદત | इत धेक्ष्यत,धेक्ष्यमाण | देहयति-ते अदिग्ध | અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક | પરોક્ષ કિર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંત अधिक्षत-त | अदेहि दिह्यात्, धिक्षीष्ट | दिधिक्षति-ते | दिदिवस, दिदिहान अदीक्षिष्ट अदीक्षि दीक्षिषीष्ट दिदीक्षित दिदीक्षाण | अदीपि दीपिषीष्ट दिदीपिषते दिदीपान अदीपिष्ट अदोषीत् अदावि दुद्रुति दुदुवस अदुषत् अदोषि दुष्यात दुदुक्षति दुदुष्वस दीक्षिष्यमाण दीपिष्यमाण अदीपि, | दीक्षयति-ते दीपयति-ते यात् दोष्यत् दोश्यत दावति-ते दृषयति-ते, दोषयति-ते दोहयति-ते अदोहि दुह्यात,धुक्षीष्ट | दुधुति -त दुदुह्वस,दुदुहान अधुक्षत-त, अदुग्ध . अविष्ट प्रादृत धोदयत, धोक्ष्यमाण दांवष्यमाण आरिष्यमाण अदावि आदारि वीष्ट आदृषीष्ट दुदृपते आदिग्पित दुदृवान आदद्राण दावति-ते आदारयति-त अर्पि दृप्यात ददृप्वस् दर्पयति-त दिदर्पिति, दिदृष्यति दपिष्यत, दय॑त,द्रप्स्यत अदपोत्, अदायीत, | अदायीत् IFFolध संत धातु ३पावली HI1-355555 555 1035) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,ii, 56 અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ સ્તના ભવિષ્યકાળ. સામાન્ય ભવિષ્યકાળ 1-1.52 ट्रष्टामि द्रक्ष्यनि अद्रक्ष्यत १.८,पर. दरिताग्मि.दनाग्मि | दरिष्यति,दरीति | अरिप्यन अदर्गणत ददी 1.5,52. ... 525 -4,52. g यत-१,मा. राम दातारिम दाताग्मि द्योतिताह दास्यति दायात योतिष्यत अदारयत अदाय्यत अद्यानियत दिद्युत दु-१,५२.g दृद्राव पह-४,पर द्रोह 5२वो दृद्रोह ट्रातास्मि दोहितारिम, द्रोग्धारिम,द्रोदारिम द्रष्टारिम,द्वेष्टाहे द्रोष्यति द्राहिति, ध्रोदयात द्वेक्ष्यति-त अद्रोप्यत् अद्रोहिण्यत्, अधोक्ष्यत अद्देश्यत-त -2,6. 5रयो दिदय,दिद्विर्ष धा-3,6. धरयु दधी,दध धाताग्मि,धाताहे धास्यति-ते अधारयत्-त 104 ज न जपा संस्कृत धातु ३पापली Hol-35 Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ परो ભૂતકૃદંતા રિક વર્તમાન त | કૃદંતા द्रक्ष्यत दर्शयति- दरिष्यत दरीष्यत दायर्यात-ने (इयति-त) अदात् अदर्शत, अदांश दृश्यात् दिदक्षा ददृश्चम अद्राक्षीत बदारीत अदारि दीयांत दिदरिषति, | दिदीर्वस दिदरीति, दिदीषर्षांत अदासीत् अदायि दायात दिवाति दिवस अदाय दयात दिसति दिवस अद्युतन, अद्याति |द्योतिषीष्ट दितिषने, दिद्युतान अद्योतिष्ट दिद्योतिषत अद्रावि दर्यात दुवम् थट्रोहि ह्यात दृद्राहिपान दुवम् दद्रुहित साक्षात आदक्षत-त अद्रौप द्विप्यात दिक्षीष्ट दिदिति-त दिदिष्वग. दिद्विषाण अधात,अधित अधायि धयात,धासीष्ट चिनिन वभिनयानयान दास्यत दास्यत् द्यातिप्यमाण दापतिदापति-ने | द्योतर्यात-त ट्राप्यत् द्रावति ट्रोहिणत, दोहात-त प्रादयत देत्यत्, देषांतट्रेक्ष्यमाण चाश्यत् धाग्यमान धापयति-ते FFसुनो संस्कृत धातु ३पायली HI31-355555555555१०५)का Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ. સામાન્ય ભવિષ્યકાળ. धाव-१,6.asp दधाव,दधावे अधाविष्यत्-त धावितारिम, धाविष्यति-ते धाविताहे धेतारिम धेष्यति अवधीरयितास्मि-ताहे | अवधीरष्यति-प्यते अधेष्यत् अवाधीरयिष्यत्-त धि-६,पर.धर | अव+धीर-१०,6. અવધી રણા કરવી धु-4,8. धूप दिधाय अवधीरयाञ्चकारञ्चक्रे दुधाव,दुधवे धोतारिम,धोताहे धोष्यति-त अधोष्यत्-त धू-१,6.5uj दुधाच, दृधवे धावतारिम,धविताहे | विति-ते अविष्यत-त धू-५,६,B. धूप दुधाव, धोताग्मि-हे विताग्मि-हे धोयति-ते धविष्यति-ते अधोयत्-त अविष्यत-त दधवे धू-६,५२. धूप दुधाव वितारिम धुविष्यात अविष्यत् 10 फ फ फफफफफ सुलोध संस्कृत धातु ३पापली ला1-359 Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત | કૃદંત दिधिवस् अधावि धाव्यात,धाविषीष्ट, दिधाविषति-ते, . दधाव्वस,दधावान, धाविष्यत्, दिघाव्यस,दधावान. धाविष्यत, धावयति-ते धाविष्यमाण अधावि धीयात दिधीपति धेष्यत् धायति-ते अवाधीरि |अवधीर्यात, अवदिधीरयिषति-ते अवधीरयाञ्च- अवधी यष्यत्- अवधीरयति-ते अवधीरयषीष्ट कृवस-ञ्चक्राण प्यमाण अधावि धूयात,धोषीष्ट धूपति-ते दुधुवस्,दुधुवान धोष्यत्,धोष्यमाण धावयति अधावीत अधाविष्ट अधेषीत अवादि धीरत-त अधौषीत, अधाष्ट, अधावीत अधावीत, अविष्ट अधावीत, अविष्ट, अधोष्ट अधुवीत अधावि धूयात,विषीष्ट दुधूषति-ते दुधुवस,दुधवान अधावि धूपति-ते धूयात,धविष्ट, धोषीष्ट दुधुवस्, दुधुवान विष्यत, धावर्यात विष्यमाण धोष्यत,धोष्यमाण, धृनयति धावर्यात विष्यमाण धुविष्यत् धावति विष्यत्, अधावि धूयात दुधृषति दुधुवम 5Folu iad धातु ३पावली HIDI- 3 5 5 55.10755 Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु. . અને અર धू-१०,B. धूप। પરોક્ષ શ્વસ્તની 15:00 ભવિષ્યકાળ चनमाञ्चकार-उचक्रे धनयिताग्गि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ।धूनयिष्यति-ते अधूयियन-त धान्याञ्चकार-चक्र धायिनारिम-माहे धावयिष्यति-ते अधार्गयष्यन-त . धूप-१,पर.ग લાગવી पितागि धूपायिताकि पिति, धूपायिष्यति अधूपिया, अधूपायिष्यन पायाञ्चकार १.6.धार -2 धर्तास्मि.धाहे धरिष्यति-ते अधरिष्यत-त धरिष्यते धर्ताह धारीयतास्मि-ताहे | धारयिष्यति-प्यते नारायण्यात-प्यत अरिष्यत् अधार्गमप्यत-ष्यत / કરવું ३६,मा. 2" -10,8. धारा धारयाञ्चकार- ञ्चक्रे धष-५.५२ धृपया કરવો धे-१,पर.स्तनपाधी કરવું धर्षितारिम धर्षिष्यति अर्षिष्यत् धातारिम धाति अधास्यत 10 पोध संस्कृत धातु ३पावली HIJI-355 Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ २६ctiन | दुधनविपति-ने नयनि-। અધતન ભતકાળા આશીર્વાદાથે | ઈરાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अदूधुनत्-त अधूनि |धून्यात, धूयिषीष्ट, अदृधवत्-त अधावि धाव्यात्, दधायिक धायिषीष्ट अधूपीत्, अधूपि धृप्यात, | दर्धापति अधूपायीत् अधूपाय | धूपाय्यात दुधूपायिपति परा -प्य ભૂતકૃદતા धनयाञ्चकुवा- | धूरत- ञ्चक्राण, प्य धावयाचकवस धावतचक्रा प्यमाः दुधृप्वस्, रियन धूपायाञ्चकवर धपागायत धावयात भूपर्यान-त, धपायर्यात - अधारि ध्रियात,धूपीष्ट धाग्यति अधार्षीत, अधृत अधारि अधारि दिधीपति-न दध्यय,दध्राण धाण्यत्, धाग्यमाण दिर्धारपत दध्राण रियमाण दिधारयति-ते धाग्याञ्चकृवस- | धारयिष्यत, ञ्चक्राण धार्गयष्यमाण ভিত্মিনি दधृवस् धषिष्यत् पाग्यात धान्त धृषीष्ट धार्यात, धारयिषीष्ट धृष्यात् अदीधरत-न अधर्षीत् अर्पि वर्षात धायि धेयात धित्सति दधिवय भागात धापयते अधात, अदधत, SEKali संस्कृत धातु ३पावली HIJI-35SSSSSS5 0 655 Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી धातु,rel, 56 અને અર્થ શ્વરસ્તના ભવિષ્યકાળ. સામાન્ય ભવિષ્યકાળ પરોક્ષ ભૂતકાળ दध्मौ दध्यो ध्मातास्मि ध्यातारिम ध्मास्यति ध्यास्यति अध्मास्यत् अध्यास्यत् ध्मा-१,५२. j ध्यै-१,५२. ध्यान કરવું ध्वन-१,५२. मवार કરવો. ध्यंस्-१,मा. मing दध्वान ध्वनितास्मि ध्वनिष्यति अध्वनिष्यत दध्वंसे ध्वंसिताहे ध्वंसिष्यते अध्वंसिष्यत ननाद नदितास्मि नदिष्यति अनदिष्यत् नद्-१,५२.मवार ऽरवो नन्द-१,५२. मानह પામવો. नम्-१,५२. नम ननन्द नन्दितास्मि नन्दिष्यति अनन्दिष्यत ननाम नन्तास्मि नस्यति अनरयत नश-४,५२. नाश ननाश नशितारिम,नंष्टास्मिं | नशिष्यति,नक्ष्यति अनशिष्यत्,अनङ्क्ष्यत् પામવું नह-४,५२. जांघg ननाह,नेहे नद्धास्मि-हे नत्यति-ते अनत्स्य त-त 110 5555555555559 सुना। संस्कृत धातु पापती HII-35 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ. આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ भलित अध्मासीत् अध्मायि ध्मायात,ध्येयात दिध्मासात अध्यासीत् अध्यायि | ध्यायात,ध्येयात् | दिध्यासति પરોક્ષ ભૂતકૃદંત दध्मिवम् दध्यिवस ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા / हत ध्मास्यत् ध्मापयति-ते ध्यास्यत् ध्यापयति-ते अध्वानि | ध्वन्यात दिध्वनिषति दध्वन्वस् ध्वनिष्यत् ध्वनयति-ते, ध्यानयति-ते ध्वंसयति-ते अध्वंसि ध्यंसिषीष्ट दिध्वंसिषते दध्वसान ध्वंसिष्यमाण अध्वनीत, अध्यानीत अध्वसत्, अध्वंसिष्ट अनदीत्, अनादीत् अनन्दीत अनादि नद्यात् निनदिषति नंदिवस नदिष्यत् नादयति-ते अनन्दि नन्यात् निनदिति ननन्द्रस न्दिष्यत नन्दति नेभिवम् नंस्थत अनंसीत् अनामि, नम्यात् निसति अनंस्त अनशत अनाशि | नश्यात् निनशिपति, निनाति अनात्सीत, अनाहि |नह्यात्,नत्सीष्ट |निनत्सति-ते नमर्यात-ते. नामर्यात-ते नशिष्यत,नड क्ष्यत नाशयति नेशिवस् नहिवस,नेहान नत्रयत,नत्रयमान | नाहात-ते अनद्ध सुनो संस्कृत धातु ३पापली HIDI- 3 5 99999111) 55 Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ स्तन ભવિષ્યકાળ સામાન્ય મવિષ્યકાળ नायियति-ते नाटयाञ्चकार नाायनाम्मि-नाह 6 , 4 અને રનર્થ नाट 10,3. जाट કરવું निज-3,6.1 કરવું अनायिष्यत-न निनज निज / नेकारमानताहे नेक्ष्यति-त अनक्ष्यत-त निनिज निजिताहे निजिष्यते आनाजप्यत निज-२,मा.साई / કરવું निन्द-१,पर.निहा કરવી नी-१,8. निनिन्द निन्दितारम निन्दिष्यति अनिन्दिप्यत निनाय,निन्ये नतारिम,नेताहे नेति,नेष्यते अनेष्यत,अनाप्यत नु-२,५२.स्तुति रवी नुद-६. हर नविष्यति नात्यति-ते अनविष्यत अनात्स्यत-त ननाद,नृनुद नवितारिम नोत्तास्मि, नोनाह नतितास्मि नृत्-४,4रायj ननत नतिष्यति, नयंति अनतिष्यत्, अनत्यंत 112 पसुनो संस्कृत धातु ३पापली मा1-351 Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ છાદર્શક રઅઘતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | કર્તરિ ફુદત अनीनटत-त | अनाटि नाट्यात, | निनायिति-ते नायिषीष्ट अनजन, अनेजि नियात निक्षीष्ट | निनिक्षति-ते अनेक्षीत, निक्त अनिजिष्ट अनिजि निजिपीन निनिजिपत પરોક્ષ ભવિત મરક વર્તમાન ભૂતકૃદંdi नाट्याध्यक-नायिष्यत- | नाटयति-तं ध्यमाण निनिच्चस्, नयत, नंजयांत-ते निनिजान नक्ष्यमाण निनिन्जान नजष्यमाण न जति -त अनिन्दीत अनिन्दि | निन्द्यात निनिन्दिपति निनिन्द्रम निन्दिप्यत् निन्दयति-ते निनीवस, नृनृपति अनपीन, नायिनीयात नेपोष्ट निनीपति-ते नंबत नेयमापः नायर्यात-ते अनेष्ट निन्यान अनावीत् अनावि | नृयात ननुवर नांवयन नावयति-त अनौत्सीत, अनादि नुद्यात, ननुत्यति-ते नुनुवर, नात्स्यत, नादयति-त अनुत्त नुनीष्ट ननुदान नोल्यमान अनीत् अनर्ति नृत्यात निर्तिपति, नन्दम नांतप्यत,नत्यंत / नतंयते निनृत्यांत सुनो संस्कृत धातु इपापली मा1-3599999999999११3)मा Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ, ગણ, પદ અને અર્થ पच-१,8. Rig પરોક્ષ ભૂતકાળ पपाच,पेचे ચાંના ભવિષ્યકાળ पक्तारिम,पक्ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ पक्ष्यति-ते अपक्ष्यत-त पट-१,५. Hij पपाट पटितारिम पठिष्यति अपटिष्यत् पणायाञ्चकार पणायितास्मि पणायिष्यति अपणायिष्यत पण-१,५. प्रार्थना કરવી. पण-१,मा.गाय पत्-१,पर. 4sg पणे पणिताहे पतितास्मि पणिष्यते पतिष्यति अपणिष्यत अपतिष्यत् पपात पद्-४ ,मा. पा-१,पर.पीj पा-२,५२. रक्ष पार-१०,6.पार પામવો पाल-१०,.पाnj पत्ताहे पपौ पातारिम पपी पातास्मि पारयाञ्चकार- पारयितास्मि-ताहे ञ्चके पालयाञ्चकार- | पालयितारिम-ताहे उचक्र पत्स्य ते पास्यति पास्यति पायिष्यति-ते अपत्स्यत अपारयत अपास्यत् अपारयिष्यत्-त पायिष्यति-ते अपायिष्यत-त जE११४15555555555559सुनो संस्कृत धातु ३पावली HII-355 Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન ભૂતકૃદંત કૃદંતા કૃદંત पेचिवस,पेचान | पक्ष्यत,पक्ष्यमाण |पाचयति-ते અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાઈ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अपाक्षीत, अपाचि पच्यात् पिपक्षति-ते अपक्त अपटीत, अपाठि पठ्यात् पिपठिषति अपाठीत् अपणायीत् | अपणायि | पणाय्यात् पिपणायिषति | पदिवस पटिष्यत् पाठयति-ते पणायाञ्चकृवस | पणायिष्यत् पणाययति-ते अपणिष्ट अपप्तत् अपाणि अपाति पणिषीष्ट पत्यात् पेणान पेतिवस् पणिष्यमाण पतिष्यत् पाणयति-ते पातयति-ते अपादि अपादि पत्सीष्ट अपात अपायि पयात अपासीत् अपायि पायात अपपारत्-त | अपारि पार्यात, पारायषीष्ट अपीपलत-त | अपालि | पाल्यात, पालयिषीष्ट पिपणिषते पिपतिषति, पित्सति पित्सते पिपासति पिपासति पिपारयिषति-ते पेदान पपिवस पपिवस् पारयाञ्चकृवम्उचक्राण पालयाञ्चकृवय पत्म्यमान पास्यत, पाग्यत पारयिष्यतष्यमाण पालयिष्यतध्यमाण पादयति-ते पायर्यात-ते पानर्यात-ते पारयति-ते पिपा यति-ते पालर्यात-ते ञ्चक्राण FFacli संस्कृत धातु ३पापली HIII-35555555555511555 Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્ય धातु,012), 56 અને અe પરોક્ષ | ભૂતકાળ શ્વજીના સામાન્ય ભવિષ્યકાળ | ભવિષ્યકાળ पिष-७.५२. Enj पार 50,3 पी विषय पीडयाञ्चकार पेष्टास्मि पीडयिनाग्मि-ताह पक्ष्यात पीयिष्यति-ते अपेक्ष्यत अपीयिष्यत-त 'पप-१,८,५२.uj पुपाप पाषितारिम पोषिति अपोषिध्यन पुपोप पप-४,५२.पोप 'प-,३. पविभ5२j पोक्ष्यति पविति -त अपात्यत् अपविष्यत् पपाय, पोष्टारिम पविताग्मि, पविता पृयितारिम-ताहे पुपुर्व पृजयाञ्चकार पून- 10,3.yr पृ यति-ते अपृयिष्यत-त पृर-४,मा. (भर पुपूरे पूरिताहे परिष्यते अरिष्यत पृर-१०,6. भर पृग्याञ्चकार पूर्शयतारिम-ताहे पूयिष्यति ते अपूरयिष्यत-त पृ-3,५२. भर पपार पारिम परिति अपरिष्यत् 11 क प सुनासंत धातु ३पापली HIDI-355 Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધc1c1 ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ , કર્મણિ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ભવિષ્ય મરક વર્તમાન કદંત | કૃદંત पश्यति-ते पीडति-ने अपिषत् अपि पिपीहत-त, अपीडि अपापित-त अपोपीत अपोषि | पिष्यात | पीड्यात, पीडयिषीष्ट पुष्यात | पाषर्यात-त पिपिति पिपिष्वय पक्ष्यत पिपीयिति-ते पाध्याञ्चकवम- / पायययनञ्चक्राण प्यमाण पुषिति, पुपुष्चम पापियत पपोषिपति पुपुजग पाक्ष्यत पुति-तं पुपुवस, पतिष्यत्, पुपवान पविष्यमाण | पृनावर्षात ते | पूजयाञ्चकृयम पयिष्यतञ्चक्राण प्यमाण पुपरिपते पुराण परिष्यमाण पृपक्षति / अपापि अभावीत, अपावि अविष्ट अपपजत-न अजि पोषयति-ने | पावयति-ते पृयात. पविषीष्ट पज्यात, पृयिषीष्ट रिषीष्ट यूजर्यात-ते अपरि पश्यति-ते अपूरिष्ट, अपरि अपूपुरत-त पुपूयिपति-ते पूरयति-ते अपूरि पूर्यात पूरयिषीष्ट अपारि प्रियात् पृरयाञ्चकृवस्- | पृयिष्यत्ञ्चक्राण ष्यमाण | पपृवस् परिष्यत् अपार्षीत् प्रति पारयति-ते FAali संस्कृत धातु ३पापली HIDI- 35555555555117)55 Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ व्यापप्रं શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ व्यापहि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ च्यापरिष्यत ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ व्या+पृ.६,मा.व्यस्त થવું पृच्-२,मा.sip | पृच-१,9, 52.sg पृच्-१०,6.sij पपर्च पचिताहे पर्चितारिम पर्चयितास्मि-ताहे पचिप्यते पचिष्यति पर्चयिष्यति-ते अपार्चेष्यत अपर्चिष्यत् अपर्चयिष्यत् पर्चयाञ्चकारउचक्र पृ-3,6,परभर पपार परितारिम,परीतारिम | परिष्यति,परीष्यति / अपरिष्यत्,अपरीष्यन् प्याय-१,मा.30sj पिप्ये प्यायिताहे प्यायिष्यते अप्यायिषत पप्रच्छ पप्रथे प्रष्टास्मि प्रथिताहे प्रक्ष्यति प्रथिष्यते अप्रयत अप्रथिप्यत प्रच्छ्-६,५२.पूYj प्रथ-१,मा प्रसिद्ध કરવું प्रथ-१०, प्रसिद्ध કરવું प्री-6,6. पुश 52y / प्रथयितास्मि-ताहे प्रयिष्यति-ते अप्रथयिष्यत-त प्रथयाञ्चकार- ञ्चक्र पिप्राय पिप्रिय प्रतास्मि.प्रेताहे प्रेयति-ते अप्रेष्यत-त 118 जजजजजजजजजाप सुना। संस्कृत धातु ३पापली HIDI-355 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ भ व्याप्त व्यापारि | व्यापृषीष्ट व्यापुपूर्वते - પરોક્ષ ભૂતકૃદંત व्यापप्राण ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા કૃદંતા व्यापरिष्यमाण व्यापारयति-ते अपचिंष्ट अपचिं अपर्चीत् अपर्चि अपपर्चत्-त, अपर्चि अपीपृचत्-त अपारीत् अपारि पर्चिषीष्ट पात्,पृच्यात् पात्, पर्चयिषीष्ट पूर्यात् पर्चयति-ते पर्चयति-ते पर्ययति-ते पिपर्चिषते पपृचान पिपर्चिषति पपृच्चस् पिपर्चयिषति-ते पर्चयाञ्चकृवस् ञ्चक्राण पिपरिषति, पुपूर्वस् पिपरीषति,पुपूर्षति पिप्यायिषते पिप्यान पर्चिष्यमाण पर्चिष्यत् पर्चयिष्यत्ष्यमाण परिष्यत्, परीष्यत् प्यायिष्यमाण पारयति-ते अप्यायि प्यायषोष्ट प्याययति-ते अप्यायि, अप्यापित अप्राक्षीत् अप्रथिष्ट पप्रच्छ्वस् प्रक्ष्यत् प्रथिष्यमाण प्रच्छयति-ते प्रथयति-ते पप्रथान अप्रच्छि | पृच्छ्यात् पिपृच्छिषति-ते अप्रथि, प्रथिषीष्ट पिप्रथिषते अप्राथि अप्राथि प्रथ्यात्,प्रथयिषीष्ट | पिप्रथयिषति-ते अपप्रथत-त अप्रैषीत, अप्रायि प्रीयात्, पिप्रीषति-ते अप्रेष्ट प्रेषीष्ट Fotu haga धातु इपापली MID-STSऊ प्रथयाञ्चकृवस्- प्रथयिष्यत्- प्रथयति-ते ञ्चक्राण ष्यमाण पिप्रीवस्, प्रेष्यत्, प्रीणयति-ते पिप्रियाण प्रेष्यमाण ऊऊऊऊऊममा Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતું,ગણ, પદ | પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળા प्री-१०,.मुशरj| प्रीणयाञ्चकार ञ्चक्रे प्लुष्-१,८,५२.np | पुप्लोष |. - શ્વસ્તન સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ભવિષ્યકાળ प्रीणयितास्मि-ताहे | प्रीणयिष्यति-ते अप्रीणयिष्यत्-त प्लोषितास्मि प्लोषिष्यति अप्लोषिष्यत् प्सा-२,५२.दीप्सा थवी| पप्सौ प्सातास्मि प्सास्यति अप्सास्यत् फण्-१,५२.j पफाण फणितास्मि फणिष्यति अफणिष्यत् फल्-१,५२.song बन्ध-6,पर.जांधj याध्-१,मा.पीsj बुध-१,.merg पफाल बबन्ध बबाधे बुबोध, फलितास्मि बन्द्रास्मि बाधिताहे बोधितास्मि-ताहे फलिष्यति भन्स्यति बाधिष्यते बोधिष्यति-ते अफलिष्यत् अभन्स्य त् अबाधिष्यत अबोधिष्यत्-त बुबुधे युध्-१,मा.neig बुबुधे बोद्धाहे भोत्स्यते अभोत्स्यत ऊप१२० ज जजजजYou dega ung Fuuch mor-359 Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા કૃદંત इत अपिप्रीणत्- |अप्रायि |प्रीण्यात्, पिप्रीणयिषति-ते प्रीणयाञ्चकृवस्- | प्रीणयिष्यत्- प्रीणयति-ते प्रीणयिषीष्ट ञ्चक्राण ष्यमाण अप्लोषीत् अप्लोषि प्लुष्यात् पुप्लुषिषति, | पुप्लुष्वस् प्लोषिष्यत् प्लोषयति-ते . पुप्लोषिषति अप्सासीत् अप्सायि प्सायात्, , पिप्सासति प्सास्यत् प्सापयति पप्सिवस् प्सेयात् फण्यात् अफाणि पिफणिषति पफण्यस्, फणिष्यत् फणयति-ते फेणिवस् अफणीत, अफाणीत् अफालीत् अफालि | फल्यात् अभान्सात् अबन्धि बध्यात् अबाधिष्ट अबाधि बाधिषीष्ट अबुधत्, अबोधि * बुध्यात, अबोधीत्, बोधिषीष्ट अबोधिष्ट अबुद्ध, अबोधि भुत्सीष्ट अबोधि पिफलिषति बिभन्सति बिबाधिषते बुबुधिषति-ते, बुबोधिषति-ते फेलिवस् बबध्यस् बबाधान बुबुध्वस्, बुबुधान फलिष्यत् भन्स्य त् बाधिष्यमाण बोधिष्यत्, बोधिष्यमाण फालयति-ते बन्धयति-ते बाधयति-ते बोधयति-ते बुभुत्सते बुबुधान भोत्स्यमान बोधयति FFolu kiga ung rich ale- ) Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ उवाच,ऊचे શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ब्रू-२,6.जोखj वक्तास्मि,वक्ताहे वक्ष्यति,वक्ष्यते अवक्ष्यत् अवक्ष्यत अभक्षयिष्यत्-त भक्ष्-१०,6.पाj भक्षयितास्मि-ताहे भक्षयिष्यति-ते भक्षयाञ्चकारञ्चक्रे बभाज,भेजे भज-१,8. Arj भक्तास्मि,भक्ताहे भक्ष्यति,भक्ष्यते अभक्ष्यत-त भज्-१०,6. Arj | भाजयितास्मि-ताहे | भाजयिष्यति-ते अभाजयिष्यत्-त भाजयाञ्चकारञ्चक्रे बभञ्ज भञ्ज-9,५२. तोsj भक्तारिम भक्ष्यति अभक्ष्यत् भण्-१,पर.5kg बभाण भणितास्मि भणिष्यति अभणिष्यत् भन्दिताहे भर्त्सयिताहे भन्दिष्यते भर्त्सयिष्यते अभन्दिष्यत अभर्त्सयिष्यत भन्द-१,मा.मंथवा बभन्दे भर्त्स-१०,मा.तीरार | भर्त्सयाञ्चक्रे કરવો भा-२,पर. प्रशj | बभौ 22 ज अभास्यत् भातास्मि प भास्यति सुनो संस्कृत धातु ३पापली MI-355 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ ભૂતકૃદંતા इत | કૃદંત अवोचत्-त अवाचि उच्यात्,वक्षीष्ट विवक्षति-ते ऊचिवस्, वक्ष्यत्, वाचयति-ते ऊ चान वक्ष्यमाण अबभक्षत्-त अभक्षि भक्ष्यात्, बिभक्षयिषति-ते भक्षयाञ्चकृवस्- |भक्षयिष्यत्- भक्षयति-ते भक्षयिषीष्ट ञ्चक्राण ष्यमाण अभाक्षीत्, अभाजि भज्यात्,भक्षीष्ट बिभक्षति-ते भेजिवस,भेजान भक्ष्यत्, भाजयति-ते अभक्त भक्ष्यमाण अबीभजत-त अभाजि भाज्यात्, |बिभाजयिषति-ते भाजयाञ्चकृवस्- |भाजयिष्यत्- भाजयति-ते भाजयिषीष्ट ष्यमाण अभासीत् अभञ्जि, भज्यात् बिभङ्क्षति बभज्यस् भक्ष्यत् भञ्जयति-ते अभाजि अभणीत, अभाणि भष्यात् बिभणिपति बभण्वस भणिष्यत् अभाणीत् अभन्दिष्ट अभन्दि भन्दिषीष्ट बिभन्दिषते बभन्दान भन्दिष्यमाण भन्दयति-ते अबभर्त्सत अभसि भर्त्सयिषीष्ट |बिभर्त्सयिषते भर्त्सयाञ्चक्राण भर्त्सयिष्यमाण भर्त्सयते अभासीत् अभायि भायात् बिभासति-ते बभिवस भास्यत् |भापयति-ते तसाध संस्थत धातु ३पावली मा1-3RL Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,rel, 48 અને અર્થ भाज्-१०,6. वयj શ્વસ્તરના ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ | भाजयितास्मि-ताहे | भाजयिष्यति-ते अभाजयिष्यत्-त પરોક્ષ ભૂતકાળ भाजयाञ्चकार ज्यक्रे बभाषे बभासे बिभिक्षे भाष-१,मा.bg भास्-१,मा. यमj भिक्ष-१,मा.लीप માગવી. भिद्-9,6. j भाषिताहे भासिताहे मिक्षिताहे भाषिष्यते भासिष्यते भिक्षिष्यते अभाषिष्यत अभासिष्यत अभिक्षिष्यत बिभेद,बिभिदे भेत्तास्मि,भेत्ताहे भेत्स्यति-ते अभेत्स्यत-त भेतास्मि भेष्यति अभेष्यत् भोक्तास्मि,भोक्ताहे भोक्ष्यति-ते अभोक्ष्यत्-त भी-3,५२.5२j बिभाय, बिभयाञ्चकार भुज-9,५२.भोगवj, આ. ખાવું भू-१,५२.el बभूव भूष्-१०,.शागारj| भूषयाञ्चकार ज्यक्रे ज भवितास्मि भूषयितास्मि-ताहे भविष्यति भूषयिष्यति-ते अभविष्यत् अभूषयिष्यत्-त ज जजजSylu fiqa ripeii ISI-35/15 Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કૃદંત અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अबभाजत्-त अभाजि भाज्यात्, बिभाजयिषति-ते भाजयिषीष्ट अभाषिष्ट अभाषि भाषिषीष्ट बिभाषिषते अभासिष्ट अभासि भासिषीष्ट बिभासिषते अभिक्षिष्ट अभिक्षि |भिक्षिषीष्ट बिभिक्षिषते પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન ભૂતકૃદંતા કૃદંતા भाजयाञ्यकृयस्- | भाजयिष्यत्- भाजयति-ते चक्राण ष्यमाण बभाषाण |भाषिष्यमाण भाषयति-ते बभासान भासिष्यमाण भासयति-ते बिभिणाण भिक्षिष्यमाण भिक्षयति-ते विभीषस्, अभिदत, अभेदि | भिघात,भित्सीष्ट | बिभित्सति-ते बिभिन्स, भेत्स्य त्, भेदयति-ते अभैत्सीत्, बिभिदान भेत्स्यमान अभित्त अभैषीत्, अभायि भीयात् बिभीषति भेष्यत् भाययति, विभयाञ्यकृवस् भापयते, भीषयते अभौक्षीत्, अभोजि भुज्यात्,भुक्षीष्ट | बुभुक्षति-ते बुभुज्यस्, भोल्यत् भोजयति-ते अभुक्त बुभुजान भोक्ष्यमाण अभूत् अभावि भूयात् बुभूषति बभूवस् भविष्यत् भावयति-ते अबुभूषत्-त अभूषि भूष्यात्, युभूषयिषति-ते बुभूषयाज्यकृवस्-भूषयिष्यत्- भूषयति-ते भूषयिषीष्ट ष्यमाण FFolu dega घातु या CII-T555555555२५मा Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,गए।, 48 અને અર્થ भृ-१,6. Hej પરોક્ષ ભૂતકાળ बभार,बभ्रे શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ भर्तास्मि,भतहि भरिष्यति-ते अभरिष्यत्-त भू-3,6. नरj भर्तास्मि,भर्ताह भरिष्यति-ते अभरिष्यत्-त बभार,ब बिभराञ्चकार . -ञ्यक्रे बभ्राम मम्-१,४,५२. लमj भ्रमितास्मि भ्रमिष्यति अभ्रमिष्यत् बभ्रंशे भ्रंशिताहे भ्रंशिष्यते अभ्रंशिष्यत भ्रंश्-१,मा.नाये પડવું भ्रंश-४,५२.लष्ट थर्बु भ्रस्ज-६,. भूनj बभ्रंश बभ्रज्ज,बभर्ज, बभ्रज्जे,बभर्जे भ्रंशितास्मि भ्रष्टास्मि-हे, भष्टस्मि -हे भ्रंशिष्यति भ्रक्ष्यति-ते, भक्ष्यति-ते अभ्रंशिष्यत् अभ्रक्ष्यत्-त, अभयत्-त भाज-१मायभवू बभ्राजे,भेजे भाजिताहे भ्राजिष्यते अभ्राजिष्यत R Ygoli dega UIतु पापली MIJI-355 Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત बभूवस्,बभ्राण અધતન ભૂતકાળ] આશીર્વાદાથ] કર્તરિ | કર્મણિ अभार्षीत्, अभारि बुभूर्षति-ते, अभृत बिभरिषति-ते अभार्षीत्, अभारि म्रियात् बुभूपति-ते अभृत भृषीष्ट ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત भरिष्यत्, भारयति-ते त भारयति-ते बभूवस्,बभ्राण, भरिष्यत्, बिभराञ्चकृवस्- भरिष्यमाण ञ्चक्राण बभ्रंवस्,प्रेमिवस् भ्रमिष्यत् बिभ्रमिषति प्रमयति, भ्रामयति भ्रंशयति-ते विभ्रंशिषते बभ्रशान भ्रंशिष्यमाण अभ्रमीत्, अभ्रमि भ्रम्यात् अभ्रमत् अभ्रंशत्, अभ्रंशि | भ्रंशिषीष्ट अभ्रंशिष्ट अभ्रशत् अभ्रंशि भ्रश्यात् अभ्राक्षीत्, अभ्रज्जि | भृज्यात्, अभाीत्, अभर्जि भ्रक्षीष्ट अभ्रष्ट,अभष्ट भीष्ट बिभ्रंशिषति बिभ्रक्षति-ते, बिभर्भति-ते, बिभ्रज्जिपति-ते, बिभर्जिषति-ते बिभ्राजिषते बभ्रश्वस् भ्रंशिष्यत् बभर्चस्,बभ्रज्ज्वस्, भक्ष्यत्, बभर्जान,बभ्रज्जान भ्रक्ष्यमाण, भीत् भ्रंशयति-ते भ्रज्जयति-ते, भर्जयति-ते बभ्राजान,भेजान भयमाण, प्राजिष्यमाण भ्राजयति-ते GFortu dega uld surel one-TS99999999999 Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ | ભૂતકાળ भ्राश-१,मा.यमj | बभ्राशे,भ्रेशे શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ भ्राशिताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ भ्राशिष्यते अभ्राषिष्यत भ्लाश-१,मा. यमj बभ्लाशे,भ्लेशे भ्लाशिताहे भ्लाशिष्यते अभ्लाशिष्यत मद्-४,५२. मESeवो ममाद मदितास्मि मदिष्यति अमदिष्यत मन्-४,मा.मान मन्-८,मा.वीयार मन्ताहे मनिताहे मंस्यते मनिष्यते अमंस्यत अमनिष्यत मेने मन्त्र-१०,मा.मंत्र | मन्त्रयाञ्चक्रे मन्त्रयिताहे मन्त्रयिष्यते अमन्त्रयिष्यत કરવી मन्थ्-८,५२. मथ ममन्थ मन्थितास्मि मन्थिष्यति अमन्थिष्यत् मज्-६,५२.org ममज्ज मतास्मि मक्ष्यति अमक्ष्यत् मा-२,५२. भापy ममौ मातास्मि मास्यति अमास्यत् मा-3,मा. भाप माताहे मास्यते अमास्यत मार्ग-१०,. शोध मार्गयाञ्चकार-ञ्चक्रे | मार्गयितास्मि-ताहे मार्गयिष्यति-ते अमार्गयिष्यत्-त जE१२८S SSSSYोध संस्कृत धातु उपापली MII-355 ममे Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ઈચ્છાદર્શક અધતન ભૂતકાળ | કર્તરિ | કર્મણિ, अभ्राशिष्ट अभ्राशि | भ्राशिषीष्ट ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત भ्राशिष्यमाण प्राशयति-ते કૃદંત बिभ्राशिषते પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા बभ्राशान, भ्रेशान बलशान, भेलेशान | मेदिवस अभ्लाशिष्ट | अभ्लाशि | भ्लाशिषीष्ट | बिभ्लाशिषते भ्लाशिष्यमाण भलाशयति-ते मिमदिषति मदिष्यत् अमदीत्, अमादीत् अमंस्त अमत, अमनिष्ट अममन्त्रत अमदि, मद्यात् अमादि अमानि मंसीष्ट अमानि | मनिषीष्ट मदयति-ते, मादयति-ते मानयति-ते मानयति-ते मेनान मिमंसते मिमनिषिते मंस्यमान मनिष्यमाण मेनान अमन्त्रि मन्त्रयिषीष्ट मिमन्त्रयिषते मन्त्रयाञ्चक्राण मन्त्रयिष्यमाण मन्त्रयति-ते मेयात् अमन्थीत् अमन्थि मन्थ्यात् मिमन्थिषति ममथ्वस् मन्थिष्यत् मन्थयति-ते अमाझीत् | अमज्जि मज्ज्यात् मिमङ्क्षति ममज्ज्वस् मक्ष्यत् मज्जयति-ते अमासीत् अमायि मित्सति ममिवस् मास्यत् मापयति-ते अमास्त अमायि मासीष्ट मित्सते ममान मास्यत मापयति-ते अममार्गत्-त अमार्गि मार्यात्, मिमार्गयिषति-ते |मार्गयाञ्चकृवस्-मार्गयिष्यत्- | मार्गयति-ते मार्गयिषीष्ट ञ्चक्राण Shalu sign air Fireci RI- फ फ फा ष्यमाण Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ ममौ,मिम्ये સામાન્ય ભવિષ્યકાળ मी-6,6. Beij मास्यति-ते શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ. मातास्मि, माताहे मीलितारिम मोक्तास्मि,मोक्ताहे अमास्यत्-त मील-१,५२. भy मुच्-६,8. भूj मिमील मुमोच,मुमुचे मीलिष्यति मोक्ष्यति-ते अमीलिष्यत् अमोक्ष्यत-त मुद्-१,मा. असक्ष थj मुमुदे मोदिताहे मोदिष्यते अमोदिष्यत मुमूर्छ मूछितास्मि मूछिष्यति अमूच्छिष्यत् मुर्छ-१,पर.जेभान થવું मुष-९,५२. योर मुमोष मोषितास्मि मोषिष्यति अमोषिष्यत मुह-४,५२. मोह पाभवो मुमोह मोहितास्मि, मोहिष्यति, अमोहिष्यत मोढास्मि, मोक्ष्यति अमोक्ष्यत् मोग्धारिम मृ-६,मा.मर ममार मर्तास्मि मरिष्यति अमरिष्यत् मृग-१०,मा.शोधj मृगयाञ्चक्रे मृगयिताहे मृगयिष्यते अमगयिष्यत 130 फफफमप सुनोध संस्कृत धातु पापली HIDI-35 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ કૂદતા અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા अमासीत्, अमायि | मीयात्, | मित्सति-ते मिमीवस्, अमास्त मासीष्ट मिम्यान अमीलीत् अमीलि मील्यात् मिमीलिषति मिमील्वस् अमुचत्, अमोचि मुच्यात्,मुक्षीष्ट | मुमुक्षति-ते, मुमुच्चस्, अमुक्त मोक्षते मुमुच्चान अभोदिष्ट अमोदि मोदिषीष्ट मुमुदिषते, मुमुदान मुमोदिषते अमूर्चीत् अमूछि मूळ्यात् मुमूच्छिषति | मुमूर्छवस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત मास्यत्, मापयति-ते मास्यमान मीलिष्यत् भीलयति-ते मोक्ष्यत्, मोचयति-ते मोक्ष्यमाण मोदिष्यमाण मोदयति-ते मुच्छिष्यत् मर्छयति-ते मुमुष्वस मोषिष्यत् मोषयति-ते मुमुह्वस् मोहिष्यत्, मोक्ष्यत् मोहयति-ते, (परिमोहयते) अमोषीत अमोषि मष्यात् मुमुषिषति. मुमोषिषति अमुहत् | अमोहि | मुह्यात् मुमुहिषति मुमोहिषति, मुमुक्षति अमृत अमारि मृषीष्ट मुमूर्षति अममृगत अमृगि मृगयिषीष्ट मिमृगयिषते Foli संस्कृत धातु उपापली ला1- 3 BhanamaARA ममृवस् | मरिष्यत् मारयति-ते मृगयाञ्चक्राण - मृगयिष्यमाण मृगयति-ते 5 539 Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ શ્વસ્તના e:-ચકાળ સામાન્ય भविष्य . मार्जिष्यति, मार्क्ष्यति मार्जयिष्यति-ते अमार्जिष्यत्, अमाय॑त् अमार्जयिष्यत-त मृज-२,५२. साई ममार्ज કરવું मृज-१०,6.साई |मार्जयाञ्चकारકરવું मृद्-९,५२. 5रवो ममर्द मश-६,५२.स्पर्शरवो ममर्श चने मार्जितास्मि, माष्टास्मि मार्जयितास्मिताहे मर्दितास्मि मास्मि, म्रष्टास्मि मर्दिष्यति मय॑ति, म्रक्ष्यति अमर्दिष्यत् अमर्यत, अम्रक्ष्यत् मर्षयिष्यति-ते अमर्षयिष्यत्-त मृष्-१०,6.क्षमा रवी मर्षयाञ्चकार | चक्रे म्ना-१,५२. भान मम्नौ म्लै-१,५२. दान थj | मम्लौ यज्-१,. पूरj इयाज,ईजे मर्षयितास्मिताहे म्नातास्मि म्लातास्मि यष्टास्मि,यष्टाहे म्नास्यति म्लास्यति यक्ष्यति-ते अम्नास्यत् अम्लास्यत् अयक्ष्यत्-त यत्-१,मा. यत्र वो येते. यतिताहे यतिष्यते अयतिष्यत S Hu dega ang sincii MI+359 Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ पक्ष / ભૂતકૃદંત | ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા | वृहत मार्जयति-ते | माय॑त् मार्जयति-ते मर्दयति-ते मर्शयति-ते अमार्जीत, अमार्जि मृज्यात् मिमार्जिषति, ममृज्वस् माजिष्यत्, अमाक्षीत मिमृक्षति अममार्जत-त, अमार्जि माात्, मिमार्जयिषति-ते |मार्जयांचकृवस्- मार्जयिष्यत्- अमीमृजत्-त मार्जयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अमर्दीत् अमर्दि मृद्यात् मिमर्दिषति ममृदस् मर्दिष्यत् अमृक्षत्, अमर्शि मृश्यात् मिमृक्षति | ममृश्वस् मयत्, अमाक्षीत्, म्रक्ष्यत् अम्राक्षीत अमीमृषत्-त, अमर्षि मात्, मिमर्षयिषति-ते |मर्षयांचकृवस्- |मर्षयिष्यत- अममर्षत-त | मर्षयिषीष्ट चक्राण . ष्यमाण अम्नासीत् अम्नायि |म्नायात्,म्नेयात् | मिम्नासति मम्निवस् म्नास्यत् अम्लासीत् अम्लायि |म्लायात्,म्लेयात् | मिम्लासति मम्लिवस् म्लास्यत् अयाक्षीत्, अयाजि | इज्यात,यक्षीष्ट |यियक्षति-ते ईजिविस्,ईजान यक्ष्यत्, अयष्ट यक्ष्यमाण अयतिष्ट अयाति यतिषीष्ट यियतिषते | येतान यतिष्यमाण मर्षयति-ते म्नापयति-ते म्लापयति-ते याजयति-ते यातयति-ते FIFrelu irga ulj sपापली II- B 55335 Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ પરોક્ષ ભૂતકાળ यन्त्रयांचकारचक्रे ययाम ययास यन्त्रयिष्यति-ते ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ यन्त्र-१०G.यंत्रित થવું यम्-१५.शोध यस्-४५प्रयत्न કરવો अयन्त्रयिष्यत्-त यन्त्रयितास्मिताहे यन्तास्मि यसितास्मि यंस्यति यसिष्यति अयंस्यत् अयसिष्यत् ययौ ययाच,ययाचे यातास्मि याचितास्मि-ताहे यास्यति / याचिष्यति-ते अयास्यत् अयाचिष्यत्-त याच्-१6. भारj यु-२ 5.iy युयाव यवितास्मि यविष्यति अयविष्यत् यु-6 6. रj युयाव,युयुवे योतास्मि,योताहे / योष्यति-ते अयोष्यत्-त युयोज युज-१५.योग्य यj युज-४ म.स्थिर थjl युज-96.|| यj युयुजे योक्तास्मि योक्ताहे योक्तास्मि-हे योक्ष्यति योक्ष्यते योक्ष्यति-ते अयोक्ष्यत् अयोध्यत अयोक्ष्यत्-त युयोज,युयुजे 3 5 SH gonu irga uातु पापली MIDI-359 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ यंस्यत् यसिष्यत् ययिवस् અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક परोक्ष / ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા કૃદંતા કૃદંત अयन्त्रयत्-त अयन्त्रि यन्त्र्यात्, यियन्त्रयिषति-ते |यन्त्रयांचकृवस्- | यन्त्रयिष्यत्- यन्त्रयति-ते यन्त्रयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अयंसीत् अयामि यम्यात् यियंसति येमिवस् यामयति-ते अयसत् अयासि यस्यात् यियसिषति |येसिवस् यासयति-ते, (आयासयते) अयासीत् अयायि यायत् यियासति यास्यत् यापयति-ते अयाचीत्, अयाचि याच्यात्, यियाचिषति-ते ययाच्चस्, याजिष्यत्- याचयति-ते अयाचिष्ट याचिषीष्ट ययाचान ष्यमाण अयावीत् | अयावि यूयात् युयूषति, युयुवस् यविष्यत यावयति-ते यियविषति अयोषीत्, अयावि यूयात्, युयूषति-ते | यावयति-त अयोष्ट योषीष्ट युयुवान योष्यमाण अयोक्षीत् अयोजि युज्यात् युयुज्यस् योक्ष्यत् योजयति-ते अयुक्त अयोजि युक्षीष्ट युयुवान योक्ष्यमाण योजयति-ते अयुजत्, अयोजि युज्यात्, युयुक्षति-ते युयुज्वस्, योक्ष्यत्, योजयति-ते अयोक्षीत् अयुक्त युक्षीष्ट युयुजान योक्ष्यमाण योष्यत्, युयुक्षति युयुक्षते GSct संत धातु इथापली ORI- 3 3 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ. પરોક્ષ શ્વજીના સામાન્ય ભૂતકાળ ભવિષ્યકાળ ભવિષ્યકાળ योजयांचकार-चक्रे | योजयितास्मि-ताहे | योजयिष्यति-ते युज-१० 6. योrg अयोजयिष्यत्-त युध्-४ म. युद्ध रj | युयुधे योद्धाहे रक्ष्-१ 5. रक्ष ररक्ष रक्षितास्मि रच्-१०6. रय रचयांचकार-चक्रे | रचयितास्मि-ताहे योत्स्यते रक्षिष्यति रचयिष्यति-ते अयोत्स्यत अरक्षिष्यत् अरचयिष्यत्-त रञ्ज-१,४6.२ थवो | ररञ्ज,ररजे रक्तास्मि,रङ्क्ताहे रक्ष्यति-ते अरक्ष्यत्-त रट्-१५. २८ए। रघु रराट रटितास्मि रटिष्यति अरटिष्यत् |रध-४ 5. यवी ररन्ध रधितास्मि,रद्धास्मि रधिष्यति,रत्स्यति रभ-१ म. श रj रम्-१ म. रमवू रा-१ 5. माप REE रब्धाहे रन्ताहे रातास्मि रप्स्यते रंस्यते रास्यति अरधिष्यत् अरत्स्यत् अरप्स्यत अरंस्यत अरास्यत् 3 Yोध संत धातु पापली MIDI-35 Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ युयुत्सते रक्षिष्यत् અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક | परोक्ष ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ, I ભૂતકૃદંત / वृत I वृत अयूयुजत्-त अयुक्त योज्यात्, युयोजयिषति-ते योजयांचकृवस्- | योजयिष्यत्- योजयति-ते योजयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अयुद्ध . अयोधि युत्सीष्ट युयुधान यत्स्यमान योधयति अरक्षीत् अरक्षि | रक्ष्यात् रिरक्षिषति ररक्ष्यस् रक्षयति-ते अररचत-त अरचि रच्यात्, रिरचयिषति-ते रचयांचकृवस् रचयिष्यत- रचयति-ते रचयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अराटीत्, अरञ्जि | रज्यात्,रक्षीष्ट | रिरक्षति-ते ररज्यस् रक्ष्यत्, रञ्जयति-ते अरक्त रक्ष्यमाण (रजयति-ते) अरटीत, अराटि रट्यात रिरटिषति रेटिवस् रटिष्यत राटयति-ते अराटीत् / अरधत् अरन्धि रध्यात् रिरधिषति, ररन्ध्यस् रधिष्यत्,रत्स्यत् रन्धयति-ते रिरत्सति अरब्ध अरम्भि | रप्सीष्ट रिप्सते रेभाण रप्स्यमान रम्भयति-ते अरंस्त अरामि रंसीष्ट रिरंसते रंस्यमान- रमयति-ते अरासीत् अरायि | रायात् रिरासति ररिवस् रास्यत् रापस्यति-ते रेमाण Gfeatu tiga air FIR MINS फ फफफफा Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ •ક્રિયાતિપત્યથી ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ. સામાન્ય. ભવિષ્યકાળ ભૂતકાળ राज-१6. शोमj रराज,रराजे,रेजे राजितास्मि-ताहे राजिष्यति-ते अराजिष्यत् रराध राध्-४,५२.eig गध-4,५२.6। राद्धास्मि राद्धास्मि रात्स्यति रात्स्यति अरात्स्यत् अरात्स्यत् रिरेच,रिरिचे रेक्तास्मि,रेक्ताहे रेक्ष्यति-ते अरेक्ष्यत्-त रिच-9,6. जाली કરવું रु-२,परमवा15रवो। रुच-१,५२.रामsj कराव रुरुचे विताग्मि रोचिताहे रविष्यति रोचिष्यते अरविष्यत् अरोचिष्यत रुद्-२,पर, 27 रुरोद रोदितारिम रोदिष्यति अरोदिष्यत रोद्धाहे रोत्स्यते अरोत्स्यत रुध-४ ,मा.राऽj | जप१३ रुरुधे S H Talu संत धातु उपायली MIJI-359 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિકર્મણિ परोक्ष ભૂતકૃદંત | ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૂદતા त अराजि | रिगजिपति-ते | रराज्वस्, राजयति-ते अराजीत्, अराजिष्ट राज्यात्, राजिषीष्ट राजिष्यत्ष्यमाण रेजिवस, अरात्सीत् अरात्सीत् अराधि अराधि रात्स्यत रात्स्यत् राधयति-ते राधयति-ते |रराजान,रेजान रराध्वस् | रराध्वस्, | रेधिवस् |रिरिच्चस, रिरिचान राध्यात् रिरात्सति राध्यात् रिरात्सति, (रित्सति) रिच्यात्,रिक्षीष्ट | रिरिक्षति-ते अरेचि रेक्ष्यत,रेक्ष्यमाण | रेचयति-ते अरिचत्, अरैक्षीत्, अरिक्त ख्यात रोचिषीष्ट रुरुवस् रुरुचान रविष्यत् रोचिष्यमाण ! गव्यति-ते रोचयते अरावीत् अरावि अरुचत्, अरोचि अरोचिष्ट अरुदत,अरोदि| रुद्यात् अरोदीत् अरुद्ध अरोधि रुपति रुरुचिषते, रुरोचिषते रुरुद्वस् रुरुदिषति रोदिष्यत् रोदयति रुत्सीष्ट रुरुत्सते रुरुधान रोत्स्यमान रोधयति-त FFgala dega uld surel onI- ST A GS Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ रुध्-9,6. रुघj પરોક્ષ ભૂતકાળ रुरोध,रुरुधे શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળા रोद्भास्मि-हे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ रोत्स्यति-ते अरोत्स्यत-त रुह-१,५२.6g | रुरोह | रोढास्मि अरोक्ष्यत् रूप-१०,6. Hg रूपयाञ्चकार-चक्रे | रूपयितास्मि-ताहे रूपयिष्यति-ते अल्पयिष्यत्-त रातास्मि लक्षयितास्मि-ताहे रास्यति लक्षयिष्यति-ष्यते अरास्यत् अलक्षयिष्यत्-त रे-१,५२. सवा15रवो ररी लक्ष्-१०,6. लक्ष्य / આપવું ञ्चक्रे लग-१,५२. संपई थवा ललाग ल-१,मा. मोगj ललचे लप्-१,५२.5हे ललाप लगितास्मि लङ्घिताहे लपितास्मि लगिष्यति लङ्घिष्यते लपिष्यति अलयिष्यत अलपिष्यत् लभ्-१,मा.मेवj |लेभे लब्धाहे लप्स्यते अलप्स्यत GE40 पुलाध पतधातु पापली ला1-35फी Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ रुध्यात्, અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક | પરોક્ષ | ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંત | अरुधत्, | अरोधि / रुरुत्सति-ते रुरुध्यस्, रोत्स्यत्, रोधयति-ते अरौत्सीत्, रुत्सीष्ट रुरुधान रोत्स्यमान अरुद्ध अरुक्षत् | अरोहि रुह्यात् रुरुक्षति रुरुवस् | रोक्ष्यत् रोहयति-ते, रोपयति-ते अरुरूपत-त | अरूपि रुप्यात्, रुपयिषति-ते रूपयाञ्चकृयस्- | रूपयिष्यत सपयति-ते रुपयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अरासीत् | अरायि | रायात् | रिरासति रापयति-ते अललअलक्षि लिलक्षयिषति-ते |लक्षयाञ्चकृवस्- लक्षयिष्यत् लक्षयति-ते क्षत्-त लक्षयिषीष्ट चक्राण ष्यमाण अलगीत् अलागि लग्यात् | लिलगिषति लेगिवस् लगिष्यत् लगयति-ते अलयिष्ट | अलघि लयिषीष्ट लिलयिषते ललयान लयिष्यमाण अलपीत्, | अलापि लप्यात् लिलपिषति लेपिवस् लापयति-ते अलापीत् अलब्ध |अलाभि लप्सीष्ट लिप्सते लेभान लप्प्यमान लम्भयति-ते (प्र)अलम्भि रास्यत् लक्ष्यात्, लपिष्यत् EFFolu Aga धातु पापडी 21-355555555 5 Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,me, 56 પરોક્ષ અને અર્થી ભૂતકાળ लम्ब्-१,मा.Gijथवू ललम्बे लष्-१,४,6. प्रार्थ ललाष,लेषे શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ लम्बिताहे लषितास्मि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ लम्बिष्यते लषिष्यति-ते अलम्बिष्यत अलषिष्यत्-त लस्ज्-६,मा.GIng ला-२,५२. ललज्जे ललौ लज्जिताहे लातास्मि लज्जिष्यते लास्यति अलज्जिष्यत अलास्यत् लिख-६,42. Guj | लिलेख लेखितास्मि लेखिष्यति अलेखिष्यत् लिप्-६,8. लीपy | लिलेप,लिलिपे लेप्तास्मि,लेप्ताहे लेपयति-ते अलेप्स्यत-त लिह-२,6.याटj लिलेह,लिलिहे लेढास्मि,लेढाहे लेक्ष्यति-ते अलेक्ष्यत्-त ली-८,पर. पीj | लिलाय,ललौ लेतास्मि,लातास्मि | लेष्यति,लास्यति अलेष्यत,अलास्यत् 142 ऊ सुलlu dega धातु पापली II-35 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ| ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ |भशि अलम्बिष्ट अलम्बि लम्बिषीष्ट अलषीत्, अलाषि लष्यात्, लिलषिषति अलाषीत्, लषिषीष्ट अलषिष्ट अलज्जिष्ट अलज्जि | लज्जिषीष्ट लिलज्जिषते / अलासीत् अलायि लायात् लिलासति પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ललम्बान लेषिवस्, लेषाण કૃદંતા लम्बिष्यमाण लेषिष्यत्ष्यमाण પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત लम्बयति-ते लाषयति-ते ललज्जान ललिवस् लज्जिष्यमाण लास्यत् लज्जयति लापयति-ते, लेक्ष्यत्, अलेखीत् अलेखि लिख्यात् लिलिखिषति, लिलिख्वस् लेखिष्यत् लेखयति-ते लिलेखिषति अलिपत्-त, अलेपि लिप्यात्, लिलिप्सति-ते लिलिप्वस्, . लेप्स्यत्, लेपयति-ते अलिप्त लिप्सीष्ट लिलिपान लेप्स्यमान अलिक्षत्-त अलेहि |लिह्यात्,लिक्षीष्ट | लिलिक्षति-ते लिलिबस्, |लेहयति-ते अलीढ लिलिहान लेक्ष्यमाण अलैषीत्, अलायि |लीयात् लिलीषति लिलीवस् लालयति-ते, अलासीत् लास्यत लाययति-ते, लापयति-ते, लीनयति-ते जनसुनो संस्कृत धातु उपापली MID-फफफफफफफफफफफफा लेष्यत्, Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી धातु,गए, 56 પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ. ली-४,मा. पीj | लिल्ये શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ लेताहे,लाताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ लेष्यते,लास्यते अलेष्यत,अलास्यत लुट्-४,५२. jej | लुलोट लोटितास्मि लोटिष्यति अलोटिष्यत् लु-१,मा. माजोटj | लुलुठे लोठिताहे लोठिष्यते अलोठिष्यत लुप्-४,५२. लोयरवोलुलोप लोपितास्मि लोपिष्यति अलोपिष्यत् लुप्-६,6.SIuj लुलोप,लुलुपे लोप्स्यति-ते अलोप्स्यत्-त लोप्तास्मि, लोप्ताहे लोभितास्मि, लोब्धास्मि लयितास्मि-ताहे लोभिष्यति लुभ-१,४,६ पर. लोम | लुलोभ કરવો. लू-6,6:Suj लुलाय,लुलुये अलोभिष्यत् लविष्यति-ते अलयिष्यत्-त 144 धातु पापली ला1-31 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક / परोक्ष કર્તરિ Is ભૂતકૃદંત अलेष्ट, लिल्यान अलास्त ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા | पृत लेष्यमाण, लालयति-ते, लास्यमान लाययति-ते, लापयति-ते, लीनयति-ते लोटिष्यत लोटयति-ते लुलुट्वस् लुलुठान लोठिष्यमाण लोठयति-ते | लुलुप्यस लोपिष्यत् लोपयति-ते अलुटत् अलोटि लुट्चात् | लुलुटिषति, लुलोटिषति अलुठत्, अलोठि |लोठिषीष्ट लुलुठिषते, अलोठिष्ट लुलोठिषते अलुपत् अलोपि लुप्यात् लुलुपिषति, लुलोपिषति अलुपत्, अलोपि |लुप्यात्,लुप्सीष्ट |लुलुप्सति-ते अलुप्त अलोभीत् अलोभि लुभ्यात् लुलुभिषति, | लुलोभिषति अलावीत्, अलावि लूयात्,लविषीष्ट |लुलूपति-ते अलविष्ट लोपयति-ते लुलुप्यस्,लुलुपान | लोप्स्यत् लोप्स्यमान लुलुभ्यस लोभिष्यत् लोभयति-ते लाययति-ते लुलूवस्,लुलुवान |लविष्यत्, लविष्यमाण Folu dega and reqii MINI- ST 1 45 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ लोक-१,मा.पोj लोक-१०,6.जोल श्वस्तन ભવિષ્યકાળ. लोकिताहे लोकयितास्मि-ताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ लोकिष्यते लोकयिष्यति-ते अलोकिष्यत अलोकयिष्यत्-त પરોક્ષ ભૂતકાળ लुलोके लकियाञ्चकारञ्चक्रे उवाच वञ्चयाञ्चक्रे उवाद ववने वच-२,५२.5kg वञ्च-१०,मा.छेतरj वद्-१,पर.जोत वन्-८,मा.मांग वक्तास्मि वञ्चयिताहे वदितास्मि वनिताहे वक्ष्यति वञ्चयिष्यते वदिष्यति वनिष्यते अवक्ष्यत अवञ्चयिष्यत अवदिष्यत् अवनिष्यत वन्द-१,मा. वप्-१,6.alaj बवन्दे उवाप,ऊपे वन्दिताहे वप्तास्मि,वप्ताहे वन्दिष्यते वप्स्यति अवन्दिष्यत अवप्स्यत्-त |वम-१,५२.वमन 52j| ववाम वमितास्मि वमिष्यति अवमिष्यत् वर्ण-१०,6.वर्शन वर्णयितास्मि-ताहे वर्णयिष्यति-ते अवर्णयिष्यत्-त કરવું वर्णयाञ्चकार, ञ्चक्रे ववले वल-१,मा. ang वलिताहे वलिष्यते अवलिष्यत ज ज जजजजYatu ga and sureii CII-35) Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાઈ | ઈચ્છાદર્શક परोक्ष / ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કતારે | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા કૃદંતા | वृहत अलोकिष्ट |अलोकि लोकिषीष्ट लुलोकिषते लुलोकान लोकिष्यमाण लोकयति-ते अलुलोकत्-त अलोकि लोक्यात्, लुलोकयिषति-ते | लोकयाञ्चकृवस् लोकयति-ते लोकयिषीष्ट ञ्चक्राण ष्यमाण अवोचत् अवाचि | उच्यात् विवक्षति ऊचिवस् वक्ष्यात् वाचयति-ते अवञ्चत्-त अवञ्चि | वञ्चयिषीष्ट | विवञ्चयिषते वञ्चयाञ्चक्राण वञ्चयिष्यमाण वञ्चयति-ते अबादीत् अवादि | उद्यात् विवदिषति ऊ दिवस वदिष्यत् | वादयति-ते अवनिष्ट, अवानि | वनिषीष्ट विवनिषते पवनान वनिष्यमाण वानयति-ते अवत अवन्दिष्ट अवन्दि वन्दिषीष्ट विवन्दिषते ववन्दान वन्दिष्यमाण वन्दयति-ते अवाप्सीत्, अवापि | उप्यात,वप्सीष्ट | विवप्सति-ते ऊपियस्,ऊपान वप्स्यत् वापयति-ते अवाप्त वफ्यमान अवमीत अवामि | वम्यात् विवमिषति वववस वमिष्यत् वामयति-ते ' अववर्णत-त अवणि | वर्णयति-ते वर्ध्यात्, वर्णयिषीष्ट वलिषीष्ट विवर्णयिषति-ते वर्णयाञ्चकृवस- | वर्णयिष्यत्ज्यक्राण ष्यमाण विवलिषति-ते वयलान वलिष्यमाण अवलिष्ट अवालि वालयति-ते - ----- - - - - जो dega aie ra-SSSSSSS5095 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યથી धातु,ग, 56 અને અર્થ वश्-२,५२. प्रार्थयु / પરોક્ષ ભૂતકાળા | उवाश શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળા पशितास्मि सामान्य ભવિષ્યકાળ वशिष्यति अवशिष्यत् वस्-१,पर.रहेj उवास वस्-२,मा.पहेरj ववसे वह-१,6.46 52j | उवाह,ऊहे वस्तास्मि वसिताहे वोढास्मि,वोढाहे वत्स्यति वसिष्यते वक्ष्यति-ते अवत्स्यत् अवसिष्यत अवक्ष्यत्-त / वा-२,५२.vg ववौ यातास्मि वास्यति अवास्यत् वाञ्छ्-१,५२. 7j विच्छ्-६,५२.५ ववाञ्छ विविच्छ, विच्छायाञ्चकार ( विवेज,विविजे वाञ्छितास्मि विच्छितास्मि विच्छायितास्मि वेक्तास्मि,वेक्ताहे वाञ्छिष्यति, विच्छिष्यति, विच्छायिष्यति वेक्ष्यति-ते अवाञ्छिष्यत् अविच्छिष्यत्, अविच्छायिष्यत् अवेक्ष्यत्-त विज्-3,6. वियलीत થવું विज्-६,मा. ऽ२j | विविजे विज्-9,५२. यलित य विवेज 14 विजिताहे विजितास्मि विजिष्यते विजिष्यति अविजिष्यत अविजिष्यत् मा संस्कृत धातु इपापली MI-35 Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત | वशिष्यत् . वाशयति-ते કૃદંત અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક | - પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા अवशीत्, अवाशि |उश्यात् विवशिषति ऊशिवस् अवाशीत् अवात्सीत् अवासि विवत्सति ऊषिवस अवसिष्ट अवासि वसिषीष्ट विवसिषते ववसान अवाक्षीत्, अवाहि उह्यात्,वक्षीष्टः / विवक्षति-ते ऊहिवस,ऊहान अवोढ. अवासीत् अवायि वायात् विवासति वविवस् उष्यात् वत्स्यत वासयति-ते वसिष्यमाण वासयति-ते यक्ष्यत,वक्ष्यमाण | वाहयति-ते वास्यत् अवाञ्छीत् अवाञ्छि वाड्यात् विवाञ्छिषति अविच्छीत्, अविच्छि विछच्यात् विविच्छिषति, अविच्छायीत 'अविच्छायि विछाय्यात् |विविच्छायिषति अविजत्, अवेजि विज्यात्,विक्षीष्ट | विविक्षति-ते अवैक्षीत, अविक्त अविजिष्ट अवेजि विजिषीष्ट विविजिषते अविजीत् अवेजि विज्यात् विविजिषति ववाञ्छ्वस विविच्छ्वस्, विच्छायाञ्चकृवस विविज्वस्, विविजान वापयति-ते (याजयति-ते) वाञ्छयति-ते विच्छयति-ते, विच्छाययति-ते वेजयति-ते वाञ्छिष्यत् विच्छिष्यत्, विच्छायिष्यत् वेक्ष्यत्, वेक्ष्यमाण विजिष्यमाण | विविजान विविज्वस् वेजयति वेजयति विजिष्यत् GFgala dega ung Fach I- 355555555 5 5 Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,गए, 56 અને અર્થ विडम्ब-१०,6. વિડંબના થવી. विद्-२,पर. meij પરોક્ષ શ્વસ્તન સામાન્ય. ભૂતકાળ ભવિષ્યકાળ. ભવિષ્યકાળ विडम्बयाञ्चकार- | विडम्बयितास्मि-ताहे | विडम्बयिष्यति-ते ञ्चक्रे विवेद,विदाञ्चकार वेदितास्मि वेदिष्यति अविडम्बयिष्यत्-त अवेदिष्यत् विद्-४,मायर्य विद्-६,6. भेnaj विविदे, विवेद,विविदे वेत्ताहे वेत्तास्मि-हे, वेदितास्मि-हे वेत्स्यते येत्स्यति-ते, वेदिष्यति-ते अवेत्स्यत् अवेत्स्यत्-त, अवेदिष्यत्-त विद्-१०,मा.अनुभव वेदयाञ्चक्रे विश-६,५२. प्रवेश विवेश विष्-3,6. प्रवेश विवेष,विविषे वेदयिताहे वेष्टारिम वेष्टास्मि,वेष्टाहे वेदयिष्यते वेक्ष्यति वेक्ष्यति-ते अवेक्ष्यत् अवेक्ष्यत्-त वृ-५,B. वर ववार,वक्रे वरिष्यति-ते, वरितारिम-हे, वरीतास्मि-हे अवरिष्यत्-त अवरीष्यत्-त |व-१०,७.स्पीडारg वायितास्मि-ताहे वा यष्यति-ते अवार्रायष्यत-त वारयाञ्चकारञ्चक्र 150 प सुलोध संस्कृत धातु ३पापली MIII-3519 Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ वेदिष्यत् અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક | परोक्ष / ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કર્તરિકર્મણિ ભૂતકૃદંતા કૃદંત | કૃદંતા अविविड- अविडम्बि | विडम्ब्यात्, |विविडम्बयिषति-ते| विडम्बयाञ्चकृ- [विडम्बयिष्यत्, विडम्बयति-ते म्बत्-त | विडम्बयिषीष्ट वस-ञ्चक्राण ष्यमाण अवेदीत् अवेदि / | विद्यात् विविदिषति-ते विविद्वस्, वेदयति-ते विदांचकृवस् अवित्त अवेदि / | वित्सीष्ट विवित्सते विविदान वेत्स्यमान वेदयति-ते अविदत्, अवेदि | विद्यात्,वित्सीष्ट, विवित्सति-ते, विविद्वस्, वेत्स्यत-मान वेदयति-ते अवित्त, वेदिषीष्ट विविदिषति-ते, विविदान वेदिष्यत्-माण अवेदिष्ट विवेदिषति-ते अवीविदत् अवेदि वेदयिषीष्ट विवेदयिषते वेदयाञ्चक्राण वेदयिष्यमाण वेदयते अविक्षत् अवेशि | विश्यात् विविक्षति विविश्वस् वेक्ष्यत् वेशयति-ते अविषत्, अवेषि विष्यात,विक्षीष्ट |विविक्षति-ते विविष्वस्, वेक्ष्यत्, वेषयति-ते अविक्षत् विविषाण वेक्ष्यमाण अवारीत् अवारि क्रियात् विवरिषति-ते, ववृवस्, वरिष्यत्-माण वारयति-ते अवरिष्ट, अवृत | वरिषीष्ट, विवरीषति-ते, वव्राण वरीष्यत्-माण अवरीष्ट, वृषीष्ट वुदूर्षति-ते अवीवरत्-त अवारि | वार्यात्, विवारयिषति-ते वारयाञ्चकवस- वारयिष्यत. वारयति-ते वारयिषीष्ट ञ्चक्राण वारयिष्यमाण GIFrom diaga धातु पापली MII- 3 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્ય પરોક્ષ ભૂતકાળ સામાખ્ય ભવિષ્યકાળ ધાતું,ગણ, પદ અને અર્થ वृज-१,9, 52. वर्ष वृज-२,मा. वर्ष वृज-१०,6 वर्ष ववर्ज ववृजे वर्जयाञ्चकार શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ वर्जितास्मि वर्जिताहे वर्जयितास्मि-ताहे वजिष्यति वर्जिष्यते वर्जयिष्यति-ते अवजिष्यत् अवर्जिष्यत अवर्जयिष्यत्-त ञ्चक्रे ववृते वृत्-१,मा.वर्त वर्तिताहे वर्तिष्यते,वय॑ति अवर्तिष्यत्,अवय॑त् वृध-१,मा. वध ववृधे वर्धिताहे वर्धिष्यते,वय॑ति अवर्धिष्यत,अवय॑त् ववर्ष वृष-१,५२. वरस वृ-6,8. ५संह 52j ववार,वक्रे वर्षितास्मि वरितास्मि-हे, वरीतास्मि-हे वर्षिष्यति वरिष्यति-ते, वरीष्यति-ते अवर्षिष्यत् अवरिष्यत्-त, अवरीष्यत्-त वे-१,6.54g. वातास्मि, वास्यति-ते अवास्यत्-त उवाय,ववी ऊये,ऊवे,ववे वाताहे पर म सुजोध संस्कृत धातु पापली HIDI-355 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ परो ભૂતકૃદંતા ववृज्यस ववृजान वर्जयाञ्चकृवस्ञ्चक्राण ववृतान અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अवीत् अवर्जि | वृज्यात विवर्जिषति अवजिष्ट अवर्जि वर्जिषीष्ट विवर्जिषते अवीवृजत्-त, अवर्जि वयात्, विवर्जयिषति-ते अववर्जत्-त वर्जयिषीष्ट अवृतत्, अवर्ति वर्तिषीष्ट विवर्तिषते, अवर्तिष्ट विवृत्सति अवृधत्, अवधि | वर्धिषीष्ट विवर्धिषते, अवधिष्ट विवृत्सति अवर्षीत् अवर्षि वृष्यात् विवर्षिषति अवारीत्, अवारि वूर्यात्, विवरिषति-ते, अवरिष्ट, वरिषीष्ट,वूर्षीष्ट | विवरीषति-ते, अवरीष्ट, वुवूर्षति-ते अबूट अवासीत्, अवायि |ऊयात्, विवासति-ते अवास्त वासीष्ट / ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા | કૃદંતા वर्जिष्यत् वर्जयति-ते वर्जिष्यमाण वर्जयति-ते वर्जयिष्यत्- वर्जयति-ते ष्यमाण वर्तिष्यमाण, वर्तयति-ते वत्यंत वर्धिष्यमाण, वर्धयति-ते ववृधान वर्य ववृष्यस् बुवूर्वस्, | ववुराण वर्षिष्यत् वरिष्यत्-माण, वरीष्यत्-माण वर्षयति-ते वारयति-ते वाययति-ते ऊविवस्, वास्यत्, वविवस्,ऊयान, |वास्यमान ऊवान, ववान Folu tirga पातु पापली MII- F 1 5399 Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ वेप्-१,मा.वाaj | विवेपे वेष्ट-१,मा.वीenj | विवेष्ट व्यथ-१,मा.व्यथा थवी | विव्यथे શ્વત્તના ભવિષ્યકાળ. वेपिताहे वेष्टिताहे व्यथिताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ वेपिष्यते वेष्टिष्यते व्यथिष्यते अवपिष्यत अवेष्टिष्यत अव्यथिष्यत व्यध्-४,५२.वधseवो विव्याध व्ये-१,6.2i5g विव्याय,विव्ये व्यद्धास्मि व्यातास्मि-हे व्यत्स्यति व्यास्यति-ते अव्यत्स्यत् अव्यात्स्यत-त वव्राज व्रज्-१,५२. j व्रश्च्-६,५२.5/4j व्रजितास्मि व्रजिष्यति व्रश्चितास्मि,अष्टास्मि | ब्रश्चिष्यति,ब्रक्ष्यति अवजिष्यत् अवश्चिष्यत्,अव्रक्ष्यत् वनश्च व्रीड्-४,५२. लाल विव्रीड शक्-५,५२. शध्य होg| शशाक शङ्क-१,मा.शंड। थवी शशके शठ-१०,6.बुय्या शाठयाञ्चकारકરવી. चक्रे शद्-१,6. 7 sej शशाद व्रीडितास्मि शक्तास्मि शङ्किताहे शाठयितास्मि-ताहे वीडिष्यति शक्ष्यति शङ्किष्यते शाठयिष्यति-ते अब्रीडिष्यत् अशक्ष्यत् अशकिष्यत अशाठयिष्यत्-त शत्तास्मि शत्स्यति अशत्स्यत् 154 ज न सुनोध संस्कृत धातु ३पापली HI1-315 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત કૃદંત, वेपिष्यमाण | वेपयति वेष्टिष्यमाण | वेष्टयति-ते व्यथिष्यमाण व्यथयति व्याधयति-ते व्याययति-ते અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક | પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા अवेपिष्ट अवेपि | वेपिषीष्ट विवेपिषते विवेपान अवेष्टिष्ट अवेष्टि वेष्टिषीष्ट विवेष्टिषते विवेष्टान अव्यथिष्ट अव्यथि, व्यथिषीष्ट विव्यथिषते विव्यथान अव्याथि अव्यात्सीत् अव्याधि | विध्यात् विव्यत्सति विविध्वस् अव्यासीत्, अव्यायि | वीयात्,व्यासीष्ट | विव्यासति-ते विव्यिवस्, अव्यास्त विव्यान अव्राजीत् |अब्राजि व्रज्यात् | विव्रजिषति वव्रज्वस् अवश्चीत, अवश्चि | वृश्च्यात् विव्रश्चिषति, वव्रश्च्चस अवाक्षीत् विव्रक्षति अब्रीडीत् अब्रीडि | ब्रीड्यात् विव्रीडिषति विव्रीड्वस् अशकत अशाकि शक्यात् शिक्षते शेकिवस् अशडिकष्ट | अगड़िक | शकिषीष्ट शिशकिषते शशकान अशीशठत-त अशाठि | शाठयिषीष्ट शिशाठयिषति-ते शाठयाञ्चकृवस् चक्राण अशदत अशादि शद्यात् शिशमति ब्राजयति-ते वश्चयति-ते व्यत्स्यत् व्यास्यत्, व्यास्यमान ब्रजिष्यत् व्रश्चिष्यत्, व्रक्ष्यत् वीडिष्यत् शक्ष्यत् शकिष्यमाण शाठयिष्यत्ष्यमाण व्रीडयति-ते शाकयाते-ते शकयति-ते शाठयति-ते शेदिवस् शत्स्यत् शातयति-ते, (शादयति-ते) Foli संस्कृत धातु उपापली HIT-3 Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતું,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ शप-१,6.श्राप मापवो शशाप,शेपे શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ शप्तास्मि,शप्ताहे शप्स्यति-ते अशप्रयत्-त शम्-४,५२. शांत यवु शशाम शमितास्मि शमिष्यति अशमिष्यत शस्-१,५२. beij शशास शसितास्मि शसिष्यति अशसिष्यत् शंसितास्मि आशंसिताहे शंसिष्यति आशंसिष्यते अशंसिष्यत् आशंसिष्यत शासितारिम शासिष्यति अशासिष्यत् शंस्-१,५२. वायूँ शशंस आ+शंस्-१ म. आशशंसे આશંસા રાખવી शास्-२,पर.शासन शशास કરવું आ+शास्-२,मा. आशशासे શાસન કરવું शिक्ष-१,मा.शीj शिशिक्षे शिष्-9,५२. शेष रहे शिशेष शी-२,मा. सू |शिश्ये GERS आशासिताहे आशासिष्यते आशासिष्यत शिक्षिताहे शेष्टास्मि शयिताहे शिक्षिष्यते शेक्ष्यति शयिष्यते अशिक्षिष्यत अशेट्यत् अशयिष्यत Yोध संस्कृत धातु ३पापली MIDI-355 Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अशाप्सीत्, अशापि |शप्यात्,शप्सीष्ट | शिशप्सति-ते अशप्त अशमत् अशमि शम्यात् शिशमिषति પરોક્ષ ભૂતકૃદંત शेपिवस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા हत शप्स्यत् शापयति-ते शेमिवस् | शमिष्यत् शमयति-ते, शामयति-ते. शासयति-ते अशासि शस्यात् शिशसिषति शशस्वस् शसिष्यत् अशसीत्, अशासीत् अशंसीत् आशंसिष्ट अशंसि आशंसि शस्यात् आशंसिषीष्ट शिशंसिषति आशिशंसिषते शशस्वस् आशशसान शंसिष्यत् आशंसिष्यमाण शंसयति-ते आशंसयति-ते अशिषत् अशासि | शिष्यात् शिशासिषति शशास्वस् शासिष्यत् शासयति-ते आशासिष्ट आशासि | आशासिषीष्ट |आशिशासिषते |आशशासान आशासिष्यमाण आशासयति-ते गण अशिक्षिष्ट अशिक्षि | शिक्षिषीष्ट अशिषत् अशेषि | शिष्यात् अशयिष्ट अशायि / शयिषीष्ट शिशिक्षिषते शिशिक्षति शिशयिषते शिशिक्षाण शिशिष्वस शिश्यान शिक्षिष्यमाण शेक्ष्यत् शयिष्यमाण शिक्षयति-तं . शेषयति-ते शाययति-ते जसुजोध संस्कृत धातु पापली ला1- 3मध 1 57 ) Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ | शुच-१,५२.शोरवो शुशोच શ્વરસ્તન ભવિષ્યકાળ शोचितास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ शोचिष्यति अशोचिष्यत् शुध्-४,५२. शुद्ध र शुभ-१,मा. शोभवू शुशोध शुशुभे शोद्धास्मि शोभिताहे शोत्स्यति शोभिष्यते अशोत्स्यत् अशोभिष्यत |शुष्-४,५२. शोषj शृ-८,५२. शीर शुशोष शशार शोष्टास्मि शोक्ष्यति अशोक्ष्यत् शरितास्मि,शरीतास्मि | शरिष्यति,शरीष्यति | अशरिष्यत्,अशरीष्यत् शो-४,५२.तीयाऽरवू शशौ शातास्मि शास्यति अशास्यत् श्रम्-४,५२.थाsj शश्राम श्रमितास्मि श्रमिष्यति अश्रमिष्यत् श्रा-२,५२. 2ij शश्री श्रातास्मि श्रास्यति अश्रास्यत् वो | शिश्राय,शिश्रिये श्रयितास्मि-ताहे श्रयिष्यति-ते अश्रयिष्यत-त श्रि-१, 6. सहा 150 पोध संस्कृत धातु ३पावली MIDI-355 Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન ભૂતકૃદંત | કૃદંત. त शुशुच्चस् शोचिष्यत् शोचयति-ते शुशुध्वस् शुशुभान शोत्स्यत् शोभिष्यमाण शोधयति-ते शोमयति-ते અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अशोचीत् अशोचि शुच्यात् शुशुचिषति, शुशोचिषति अशुधत् अशोधि शुध्यात् शुशुत्सति अशुभत्, अशोभि शोभिषीष्ट शुशुभिषते, अशोविष्ट शुशोभिषते अशुषत् अशोषि |शुष्यात् शुशुक्षति अशारीत् अशारि शीर्यात् शिशरिषति, शिशरीषति, शिशीर्षति अशात, अशायि शायात शिशासति अशासीत् अश्रमत् अश्रमि | श्रम्यात् शिश्रमिषति शोक्ष्यत् शोषयति-ते शरिष्यत्,शरीष्यत् शारयति-ते | शुशुष्वस् शिशीर्वस्, (शशिराण, शिशिराण) शशिवस् शास्यत् शाययति-ते शश्रंवस् अश्रासीत् अश्रायि श्रायात्,श्रेयात् |शिश्रासति शश्रिवस् श्रमिष्यत् श्रमयति-ते (श्रामयति-ते) श्रास्यत् श्रपयति-ते, (श्रापयति-ते) श्रयिष्यत्-ष्यमाण | श्राययति-ते अशिश्रियत-त अश्रायि |श्रीयात,श्रयिषीष्ट | शिश्रीषति-ते, शिश्रयिषति-ते Facli संस्कृत धातु ३पाली MINI- 319 शिश्रिवस, शिश्रियाण Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ, ગણ, પદ અને અર્થ श्री-6,6. परj, રાંધવું. श्रु-५,५२. सामnj પરોક્ષા શ્વસ્તના ભૂતકાળ. ભવિષ્યકાળા शिश्राय,शिश्रिये / श्रेतास्मि,श्रेताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ. श्रेष्यति-ते अश्रेष्यत-त शुश्राव श्रोतास्मि श्रोष्यति अश्रोष्यत् शश्लाघे श्लाघिताहे श्लाघिष्यते अश्लाघिष्यत श्लाघ-१,मा.साधा કરવી श्लिष्-४,५२.भेटj शिश्लेष श्लेष्टास्मि श्लेक्ष्यति अश्लेक्ष्यत श्वस्-२,५२.श्वास सेवा श्वि-१,५२. शश्वास शिश्वाय,शुशाव श्वसितास्मि श्वयितास्मि श्वसिष्यति श्वयिष्यति अश्वसिष्यत् अश्वयिष्यत् ष्ठिव्-१,४,५२.ysg | तिष्ठेव ष्ठेवितास्मि ष्ठेविष्यति अष्टेविष्यत् सङ्ग्-१,५२.स य| ससञ्ज सङ्क्तास्मि सक्ष्यति असक्ष्यत् Easo सुना संस्कृत धातु उपायली लIII-355 Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા | वृहत श्रेष्यत्,श्रेष्यमाण | श्राययति-ते शिश्रीषति-ते પરોક્ષ ભૂતકૃદંત. शिश्रीवस्, शिश्रियाण शुश्रूवस् अश्रेषीत, अश्रायि | श्रीयात,श्रेषीष्ट अश्रृष्ट अश्रौषीत् |अश्रावि | श्रूयात् शुश्रूषते श्रोष्यत् श्राधयति-ते (प्रतिशुश्रूषति) शिश्लाघिषते अश्लाधिष्ट | अश्लाधि | श्लाधिषीष्ट शश्लाघान श्लाघिष्यमाण | श्लाघयति-ते श्लेषयति-ते श्वासयति-ते श्वाययति-ते, शावयति-ते अश्लिक्षत, अश्लेषि | श्लिष्यात शिश्लिक्षति | शिश्लिष्वस् श्लेक्ष्यत् अश्लिषत अश्वसीत् अश्वासि | श्वस्यात् शिश्वसिषति शश्वस्वस् श्वसिष्यत् अश्वत्, अश्वायि | शूयात् शिश्वयिषति शिश्विवस्,शुशुवस्| श्वयिष्यत् अश्वयीत्, अशिश्वियत् अष्ठेवीत् अष्ठेवि ष्ठीव्यात् तिष्ठेविषति, तिष्ठिव्वस् ष्ठेविष्यत् तुष्ट्यूषति असाङ्क्षीत् | असञ्जि | सज्यात् सिसङ्क्षति, | ससज्वस | सक्ष्यत् (अभिषिषङ्क्षति) Facli संस्कृत धातु पापली II- BS I ष्ठेवयति सञ्जयति-ते Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળ सद्-१,५२.vj, तोsg| ससाद શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ सत्तास्मि सत्स्यति असत्स्यत् असज्जिष्यत्-त सस्ज्-१,Brg, ससज्ज, સજ્જ થવું ससज्जे सह-१,मा. सहन 52j| सेहे असहिष्यत सज्जितास्मि, सज्जिष्यति-ते सज्जिताहे सहिताहे, सहिष्यते सोढाहे साद्धास्मि सात्स्यति सान्त्वयितास्मि-ताहे | सान्त्वयिष्यति-ते असात्स्यत् असान्त्वयिष्यत्-त साध्-५,५२. साधj ससाध सान्त्व-१०,6. सांत्वना | सान्त्वयांचकारઆપવી चक्रे सिच्-६,6. सीय |सिषेच,सिषिचे सेक्तास्मि,सेक्ताहे / सेक्ष्यति-ते असेक्ष्यत्-त सिध्-१,५२. सिद्ध थj | सिषेध सेधितास्मि,सेद्धास्मि | सेधिष्यति,सेत्स्यति / असेधिष्यत्,असेत्स्यत् सिध-४,५२. सिद्ध थQ |सिषेध सेद्धास्मि सेत्स्यति असेत्स्यत् 12 ) सुनोध संस्कृत धातु ३पापली ला21-355 Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ असदत् असादि | सद्यात् सिषत्सति ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા / त सादयति-ते सत्स्यत પરોક્ષ ભૂતકૃદંત सेदिवस् (निषेदिवस्) ससज्ज्वस्, ससज्जान सेहान सिसज्जिषति-ते सज्जयति-ते असज्जीत, असज्जि असज्जिष्ट असहिष्ट असाहि सज्ज्यात्, सज्जिषीष्ट सहिषीष्ट सज्जिष्यत्, सज्जिष्यमाण सहिष्यमाण | सिसहिषते |साहयति-ते माण असात्सीत् असाधि | साध्यात् अससा- असान्वि | सान्त्व्यात्, न्त्वत्-त सान्त्वयिषीष्ट असिचत्-त, असेचि | सिच्यात्, असिक्त सिक्षीष्ट असिधत असेधि / सिषात्सते ससाध्वस् सात्स्यत् साधयति-ते सिसान्त्वयिषति-ते | सान्त्वयांचकृवस्- | सान्त्वयिष्यत्- | | सान्त्वयति-ते चकाण सिसिक्षति-ते, सिषिच्चस्, सेक्ष्यत,सेक्ष्यमाण सेचयति-ते (अभिषिषिक्षति-ते, सिषिचान सिसिधिषति, | सिषिध्वस् सेधिष्यत्,सेत्स्यत् | सेधयति-ते सिसेधिषति, सिषित्सति सिषित्सति | सिषिध्वस् साधयति-ते, (सेधयति-ते) सिध्यात् असिधत् असेधि | सिध्यात् सेत्स्यत् G Kali संस्कृत धातु स्थापली ool- 3) Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ IS ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ | सिषेव શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ सेवितास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ. सेविष्यति सिव-४,५२. सीवj असेविष्यत् सुषाव सोतास्मि सोष्यति असोष्यत् सु-१,२,५२.१म આપવો. सु-4,6. मु रको सोतास्मि-हे सोष्यति-ते असोष्यत्-त सुषाव,सुषुवे (अभिषुषाव) सुषुवे सोष्यते,सविष्यते असोष्यत,असविष्यत सवितास्मि सू-२,४,मा. मद्यपान કરવું सू-६,५२.६३ पी सूच-१०,6. प्रयत्न કરવો. सूद्-१०,.२ij सुषाव सूचयांचकार-चक्रे | सविष्यति सूचयिष्यति-ते असविष्यत् असूचयिष्यत्-त सूदयांचकार-चक्रे सूदयितास्मि-ताहे सूदयिष्यति-ते असूदयिष्यत्-त स-१,५२. सरवू ससार सर्तास्मि सरिष्यति असरिष्यत् ससर्ज स्रष्टास्मि स्रक्ष्यति अस्रक्ष्यत् सृज्-६,५२. सर्ग GHA Hोध संस्कृत धातु उपापली MIDI-359ii Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક |भात इतर मा પરોક્ષ ભૂતકૃદંત | सिषिव्यस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા / त सेविष्यत् सेवयति-ते सुषवस् मोष्यत् सावयति-ते सावयति-ते सुसूषते |सावयति-ते असेवीत् असेवि सीव्यात् सिसेविषति, सुस्यूषति असावीत, असावि | सूयात् सुसूषति असौषीत् असावीत, असावि | सूयात,सोषीष्ट |सुसूषति-ते असोष्ट असोष्ट, असावि | सोषीष्ट, असविष्ट सविषीष्ट असावीत असावि सूयात् असूसुचत्-त असूचि सूच्यात्, सुसूचयिषति-ते सूचयिषीष्ट असूषुदत्-त असूदि सूद्यात्, सुषूदयिषति-ते सूदयिषीष्ट असार्षीत् असारि | स्रियात् सिसीपति सुसूषति सविष्यत् सुषुवस्,सुषुवाण | सोष्यत, सोष्यमाण सुषुवाण सोष्यमाण, सविष्यमाण सुषूवस् सूचयांचकृवस्- सूचयिष्यत्चक्राण ष्यमाण सूदयांचकृवस्- सूदयिष्यत्चक्राण ष्यमाण ससृवस् सरिष्यत् सावयति-ते सूचयति-ते सूदयति-ते सारयति-ते ससृज्वस् अस्राक्षीत् असर्जि | सृज्यात् सिसृक्षति जोध संस्कृत धातु इपापली लIII- 35 स्रक्ष्यत् सर्जयति-ते 555 Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ सृप्-१,५२. सेव-१,मा.सेवj सो-४,पर.मंत આણવો. स्खल-१,५२. स्त ना પરોક્ષ ભૂતકાળ ससर्प सिषेवे ससौ શ્વસ્તન ભવિષ્યકાળ. सप्र्तास्मि,सप्तास्मि सेविताहे सातास्मि સામાન્ય ભવિષ્યકાળ सय॑ति,स्रप्स्यति सेविष्यते सास्यति असयंत,अस्रप्स्यत् असेविष्यत असास्यत चस्खाल स्खलितास्मि स्खलिष्यति अस्खलिष्यत् થવી. स्तन्-१,५२. स्तनपान | तस्तान स्तनितास्मि स्तनिष्यति अस्तनिष्यत् કરવું स्तम्भ-१,मा. थोमj | तस्तम्भे स्तम्भिताहे स्तम्भिष्यते अस्तम्भिष्यत स्तम्भ-५,८,५२. थोमकुं| तस्तम्भ स्तम्भितास्मि स्तम्भिष्यति अस्तम्भिष्यत् स्तु-२,6. स्तुति रवी | तुष्टाव,तुष्टुवे स्तोतास्मि,स्तोताहे स्तोष्यति-ते अस्तोष्यत्-त स्तृ-4,8. disg तस्तार,तस्तरे स्तर्तास्मि,स्ताहे स्तरिष्यति-ते अस्तरिष्यत-त GEas जपलोध संस्कृत धातु उपापली HIJI-3551 Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત / वृहत सयंत्,सप्स्यत् सर्पयति-ते सेविष्यमाण सेवयति-ते सास्यत् साययति-ते અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંતા असृपत् असर्पि सृप्यात् सिसृप्सति ससृप्वस् असेविष्ट असेवि सेविषीष्ट सिसेविषते सिवान असात, असायि सेयात् सिषासति ससिवस् असासीत अस्खालीत् अस्खलि, स्खल्यात् चिस्खलिषति चस्खल्वस् अस्वालि अस्तनीत्, अस्तनि, स्तन्यात् तिस्तनिषति तस्तन्वस् अस्तानीत् अस्तानि अस्तम्भिष्ट अस्तम्भि स्तम्भिषीष्ट तिस्तम्भिषते तस्तभान स्खलिष्यत् स्खलयति-ते स्तनयति-ते स्तनिष्यत् स्तम्भिष्यमाण स्तम्भर्यात-ते तस्तभ्वस् स्तम्भिष्यत् स्तम्भयति-ते अस्तभत्, अस्तम्भि स्तभ्यात् तिस्तम्भिति अस्तम्भीत् अस्तावीत्, अस्तावि स्तूयात्,स्तोषीष्ट तुष्टूपति-ते अस्तोष्ट अस्तार्षीत, अस्तारि स्तर्यात, |तिस्तीति-ते अस्तृत, स्तृषीष्ट,स्तरिषीष्ट अस्तरिष्ट FFसुबोध Ara IIT sपापch oIDI- 35 तुष्टुवस,तुष्टुवान स्तोष्यत्, स्तावयति-ते स्तोष्यमाण तस्तृवस्,तस्तराण | स्तरिष्यत-ष्यमाण स्तारयति-ते 5555555555 Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ શ્વસ્તન ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,II, 46 અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ભવિષ્યકાળ. |स्तृ-6,8. disg तस्तार,तस्तरे स्तरितास्मि-हे, स्तरीतास्मि-हे स्तरिष्यति-ते, स्तरीष्यति-ते अस्तरिष्यत्-त अस्तरीष्यत-त स्थग-१,५२.dish तस्थाग स्थगितास्मि स्थगिष्यति अस्थगिष्यत् स्था-१,पर.6मा रहे| तस्थौ स्थातास्मि स्थास्यति अस्थास्यत् स्ना-२ 5. स्नान 52j | सस्नौ स्नातास्मि स्नास्यति अस्नास्यत् स्निह-४ ५.स्नेह रवो सिष्णेह स्नेहिष्यति, स्नेक्ष्यति अस्नेहिष्यत्, अस्नेक्ष्यत् स्नेहितास्मि, स्नेढारिम, स्नेग्धास्मि स्नवितास्मि स्नु-२ 5.24j सुष्णाव स्नविष्यति अस्नविष्यत जEasोध संस्कृत धातु ३पापली ला1-315 Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ, કર્મણિ પરોક્ષ ભૂતકૃદંત ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન , | पृत કૃદંતા अस्तारि |स्तारयति-ते अस्तारीत्, अस्तरिष्ट, अस्तरीष्ट, अस्तीट अस्थीत् |स्तीर्यात्, स्तरिषीष्ट, स्तीर्षीष्ट तिस्तरिषति-ते, तिस्तीर्वस, तिस्तरीषति-ते, तिस्तिराण तिस्तीर्षति-ते स्तरिष्यत्-माण स्तरीष्यत-माण तिस्थगिषति तस्थग्वस स्थगिष्यत् स्थगयति-ते अस्थगि, | स्थग्यात् अस्थागि अस्थायि | स्थेयात तिष्ठासति | तस्थिवस् स्थास्यत स्थापयति-ते अस्थात्, प्रास्थित अस्नसीत् सिस्नासति |सस्निवस् अस्नायि स्नायात्, स्नेयात् अस्नेहि स्निह्यात् स्नास्यत् | स्नापयति-ते, स्नपयति-ते | स्नेहिष्यत्,स्नेक्ष्यत् | स्नेहयति-ते अस्निहत् | सिष्णिवस सिस्निहिषति, सिस्नेहिषति, सिस्निक्षति सुस्नूषति अस्नावीत् अस्नावि स्नूयते सुष्णुवस् स्नविष्यत् स्नावयति-ते FFoli संस्कृत धातु उपापली ला1- 3 5 S59ii Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપન્યથી ધાતુ,ગણ, પદ | પરોક્ષ અને અર્થ ભૂતકાળા स्नुह-४ ५.वभग 52j | सुष्णोह શ્વસ્તરના સામાન્ય ભવિષ્યકાળ ભવિષ્યકાળ स्नोहितास्मि, / स्नोहिष्यति, स्नोढास्मि,स्नोग्धास्मि| स्नोक्ष्यति / अस्नोहिष्यत्, अस्नोक्ष्यत् स्पन्द्-१ म.स्पंहन थकुं| पस्पन्दे स्पन्दिताहे स्पन्दिष्यते अस्पन्दिष्यत स्पर्ध-१ म.स्पा थवा पस्पर्धे स्पृश्-६ ५.स्पर्शरवो | पस्पर्श स्पर्धिताहे स्प्रष्टास्मि, स्पष्ास्मि स्पर्धिष्यते स्प्रक्ष्यति, स्पर्ध्यति अस्पर्धिष्यत अस्प्रक्ष्यत्, अस्पय॑त् अस्पृहयिष्यत्-त स्पृह-१०6.स्पृहा स्पृहयांचकार-चक्रे | स्पृहयितास्मि-ताहे | स्पृहयिष्यति-ते કરવી स्फाय-१,मा. विास | पस्फाये स्फायिताहे स्फायिष्यते अस्फायिष्यत કરવો. अस्फुटिष्यत् स्फुट-६,५२. प्रगट यधुं| पुस्फोट स्फुर-६,पर. विसित | पुस्फोर स्फुटितास्मि स्फुरितास्मि स्फुटिष्यति स्फुरिष्यति થવું क 170 प सुना eqa ulतु ३पाली HIJI-355 Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષા કૃદંત અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | अस्नुहत् अस्नोहि |स्नुह्यात् सुस्नुहिषति, सुस्नोहिषति, सुस्नुक्षति अस्पन्दिष्ट अस्पन्दि | स्पन्दिषीष्ट पिस्पन्दिषति ભૂતકૃદંત सुष्णुह्वस् ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંતા स्नोहिष्यत्, स्नोहयति-ते स्नोक्ष्यत् पस्पन्दान स्पन्दिष्यमाण स्पन्दयति पिस्पर्धिषते पिस्पृक्षति पस्पर्धान पस्पृश्वस् स्पर्धिष्यमाण स्पर्धयति-ते स्प्रक्ष्यत्,स्पयत् स्पर्शयति-ते अस्पर्धिष्ट अस्पधि | स्पर्धिषीष्ट अस्पृक्षत्, अस्पर्शि | स्पृश्यात् अस्पाक्षीत्, अस्पाक्षीत् अपस्पृहत्-त अस्पृहि स्पृह्यात, स्पृहयिषीष्ट अस्फायिष्ट अस्फायि | स्फायिषीष्ट पिस्पृहयिषति-ते स्पृहयति-ते स्पृहयांचकृवस्- | | स्पृहयिष्यत्चक्राण ष्यमाण पस्फायान स्फायिष्यमाण पिस्फायिषते स्फावयति-ते अस्फुटीत् अस्फुरीत् अस्फोटि | स्फुट्यात् अस्फोरि | स्फूर्यात् पुस्फुटिषति पुस्फुरिषति पुस्फुट्वस् पुस्फुर्वस स्फुटिष्यत् स्फुरिष्यत् | स्फोटयति-ते स्फोरयति-ते, स्फारयति-ते Featu tirga uld sपापली II-3599999 Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,ier, 56 અને અર્થ स्मि -१,मा. स પરોક્ષ ભૂતકાળ सिष्मिये શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ स्मताहे સામાન્ય ભવિષ્યકાળ स्मेष्यते अस्मेष्यत स्मृ-१,५२. या मj स्यन्द्-१,मा. 245g सस्मार सस्यन्दे स्मास्मि स्यन्दिताहे, स्यन्ताहे स्मरिष्यति स्यन्दिष्यते, स्यन्त्स्य ते. स्यन्त्यति संसिष्यते अस्मरिष्यत् अस्यन्दिष्यत, अस्यन्त्स्यत संस-१,मा. नीये 45 सस्रंसे संसिताहे अखंसिष्यत स्रोतास्मि स्वङ्क्ताहे स्वनितास्मि स्रोष्यति स्वक्ष्यते स्वनिष्यति अस्रोष्यत् अस्वक्ष्यत अस्वनिष्यत् यु-१५.रj सुस्राव स्वञ्ज-१ म.साथj | सस्वजे,सस्वजे स्वन्-१५.मवार सस्वान કરવો. स्वप-२ ५.सू सुष्वाप स्वाद्-१ म.याणवू सस्वादे स्वृ-१५.मवार सस्वार કરવો स्वप्तास्मि स्वादिताहे स्वरितास्मि, स्वास्मि स्वप्स्यति स्वादिष्यते स्वरिष्यति अस्वप्स्यत् अस्वादिष्यत अस्वरिष्यत् तप१७२ सप्ततित म ममममममनोध संस्कृत धातु उपापली MINISH Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક પરોક્ષ કર્તરિ | કર્મણિ ભૂતકૃદંત अस्मेष्ट अस्मायि | स्मेषीष्ट सिष्मयिषते | सिष्मियान सस्मृवस् सस्यन्दान सुस्मूर्षते सिस्यन्दिषते, सिस्यन्त्सते, सिस्यन्त्सति सिस्रंसिषते ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત કૃદંત रमेष्यमाण स्माययति-ते, (वि)स्मापयति-ते स्मरिष्यत् स्मारयति-ते यन्दिष्यमाण, स्यन्दयति-त स्यन्त्स्यमान, स्यन्त्स्यत् खंसिष्यमाण खंसयति-ते सससान अस्मार्षीत् अस्मारि स्मर्यात् अस्यदत्, अस्यन्दि | स्यन्दिषीष्ट, अस्यन्दिष्ट, स्यन्सीष्ट अस्यन्त अस्रसत्, अस्रंसि संसिषीष्ट असंसिष्ट असुनुवत् अस्त्रावि | स्यात् अस्वङ्क्त अस्वजि | स्वङ्क्षीष्ट अस्वनीत्, अस्वानि | स्वन्यात् अस्वानीत् अस्वाप्सीत् अस्वापि | सुप्यात् अस्वादिष्ट अस्वादि | स्वादिषीष्ट अस्वारीत्, अस्वारि | स्वर्यात् अस्वार्षीत् सुखूषति सिस्वक्षते सिस्वनिषति सुचुवस् सस्वजान सस्वन्वस् स्रोष्यत स्वक्ष्यमाण स्वनिष्यत् स्रावयति स्वजयति-ते स्वानयति-ते सुषुप्वस् सुषुप्सति सिस्वादिषते सिस्वरिषति, सुसूर्षति सस्वादान सस्वृवस् स्वप्स्यत् स्वादिष्यमाण स्वरिष्यत् स्वापयति-ते स्वादयति-ते स्वारयति-ते Fotu Haad UIतु इपापली ला1-3SSSSSSS .359 Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ ધાતુ,ગણ, પદ અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળા શ્વસ્તના ભવિષ્યકાળ સામાન્ય ભવિષ્યકાળ हन्-२ 5.eig,rj जघान हन्तास्मि हनिष्यति अहनिष्यत् हन्-२ म.६ij, rg आजघ्ने आहन्ताहे आहनिष्यते आहनिष्यत जहे हस्-१,पर.स जहास हा-3,५२.छोsj जही हा-3,मा.vj हि-५,५२.j जिघाय हिंस्-9,५२. Big जिहिंस हिण्ड्-१,मा. Hesj | जिहिण्डे हु-3,42.हवन 5रवो जुहाव, जुहवाञ्चकार ह-१,8.82152g जहार, हसितास्मि हातास्मि हाताहे हेतास्मि हिंसितास्मि हिण्डिताहे होतास्मि हसिष्यति हास्यति हास्यते हेष्यति हिंसिष्यति हिण्डिष्यते होष्यति अहसिष्यत् अहास्यत् अहास्यत अहेष्यत् अहिंसिष्यत् अहिण्डिष्यत अहोष्यत् हरिष्यति-ते अहरिष्यत्-त हर्तास्मि, हर्ताह जहे जहर्ष हर्षितास्मि हर्षिष्यति अहर्षिष्यत् हष्-१,४ पर. सुश કરવું 274 S SSSSYou Arga धातु पापली MIDI-35फा Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ પરોક્ષ ભૂતકૃદંતા ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન કૃદંત / त हनिष्यत् घातयति-ते जघन्वस, जनिवस आजघ्नान आहनिष्यमाण અધતન ભૂતકાળ | આશીર્વાદાથે | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अवधीत् अघानि, वध्यात् जिघांसति अवधि आहत, आघानि आवधिषीष्ट आजिघांसते आवधिष्ट आवधि अहसीत् अहासि | हस्यात् जिहसिषति अहासीत् अहायि | हेयात् जिहासति अहास्त अहायि हासीष्ट जिहासते अहैषीत् अहायि हीयात् जिघीपति अहिंसीत् अहिंसि | हिंस्यात् जिहिंसिषति अहिण्डिष्ट अहिण्डि हिण्डिषीष्ट जिहिण्डिषते अहौषीत् अहावि हूयात् जुहूषति जहस्वस जहिवस जहान जियिवस जिहिंस्वस् जिहिण्डान जुहुवस, जुहवांचकृवस जहवस, जहाण जहष्वस् हसिष्यत् हास्यत् हास्यमान हेष्यत् हिंसिष्यत् हिण्डिष्यमाण होष्यत आघातयति-ते हासयति-ते हापयति-ते हापयति-ते हाययति-ते हिंसयति-ते हिण्डयति-ते हावयति-ते अहारि जिहीर्षति-ते हारयति-ते अहार्षीत, अहत अहर्षीत्, अहषत हियात्, हषीष्ट | हृष्यात् हरिष्यतष्यमाण हर्षिष्यत् अहर्षि जिहर्षिषति हर्षयति-ते FFalu ra पातु पापली II-BASSSS S55559 Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ક્રિયાતિપત્યર્થ धातु,गए, અને અર્થ પરોક્ષ ભૂતકાળ जिहेषे શ્વરસ્તન ભવિષ્યકાળ. સામાન્ય ભવિષ્યકાળ हेषिताहे हेषिष्यते अहेषिष्यत जुनुवे गोताहे हसितास्मि गोष्यते हसिष्यति अनोष्यत अहसिष्यत् जहास हेष्-१,मा.हेसारव કરવો हनु-२,मा.१j ह्रस्-१,५२. स પામવો ही-3,42. GM પામવું लाद्-१,मा.मान થવો. हवे-१,6.जोलाaj हेतास्मि हेष्यति अहेष्यत् जिहाय, जिलयाञ्चकार जह्लादे लादिताहे लादिष्यते अहलादिष्यत जुहाव,जुहुवे वातास्मि,ह्वाताहे | वास्यति-ते अवास्यत्-त १७को संस्कृत धातु इपावली लाI-35)ी Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A | અધતન ભૂતકાળ | આશીવદાર્થ | ઈચ્છાદર્શક કર્તરિ | કર્મણિ अहेषिष्ट अहेषि | हेषिषीष्ट जिहेषिषते પરોક્ષ ભવિષ્ય પ્રેરક વર્તમાન ભૂતકૃદંત | કૃદંત | કૃદંત जिहेषाण हेषिष्यमाण | हेषयति-ते जुनूषते जुनुवान जह्वस्वस गोष्यमाण हसिष्यत् लावयति-ते हासयति-ते जिहसिषति अगोष्ट अनावि गोषीष्ट अहसीत्, अहासि | ह्रस्यात् अह्रासीत् अहैषीत् अहायि |हीयात् जिह्रीषति हेष्यत् हेपयति-ते जिह्रीवस्, जिह्रयांचकृवस् जलादान अह्लादिष्ट |अलादि | हलादिषीष्ट जिलादिषते लादिष्यमाण लादयति-ते अवायि | हूयात,वासीष्ट |जुहूषति-ते अह्वत्-त, अवास्त जुहुवस्,जुहुवान वाययति-ते ह्यास्यत्, वास्यमान Frelu iage धातु ३पापली HI1-355555555555177) Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: નોંધ : Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ યાયડ તીર્ણોદ્ધાર રાખ્યાવારિધિ પાડWથાયાદિવાસ્થીકુલચન્દ્રસૂરીશ્વરજીથસાળી સાહિત્યાયDIT શ્રી હ્યસૂત્ર અક્ષરગમનિકા (પ્રત) 18 જીવવિચાર એવું તત્વજ્ઞાન (હિન્દી), 2 શ્રી મહાનિશીથ સૂત્ર 19 સુબોધ સંરકૂત માર્ગોપદેશિક (સંત બુક-૧) . શ્રી આચારાંગ વ્ય (ભાગ-૧) 20 સુબોધ સંરકત મદિરાન્તઃ પ્રવેશિકા જીક 4 શ્રી આચારાંગ સૂટ (ભાગ-૨) ( સંત બુક-) શ્રી પંચકાભાષ્ય મૂર્ણિ 1 કર્મ નચાવત તિમકિ નાચતા ન્યાયાવતાર- સટીક 22 સુખી જીવનની માસ્ટર કી ક શ્રી વિશતિશિકા પ્રકરણ- અનુવાદ 3 જીવથી શિવ તરફ છેક 8 શ્રી વિશાતિલિસિકા પ્રકરણ- સીક 24 તત્વની વેબસાઈટ મક 9 શ્રી શ્રાદ્ધવિધિ પ્રકરણ (પ્રત) 5 ભક્તિ કરતાં છૂટે મારા પ્રાણ... 29 10 શ્રી માર્ગપરિદ્ધિ પ્રકરણ- સટીક 26 ન બનેગા જ્ઞાની ( 11 સુલભ ધાતુ રૂપ કોશ 20 ઓઘો છે અણમર્તા 12 સંત શહદ પાવલી 28 સુબોધ પ્રાકૃત વિજ્ઞાન પાઠમાળા (પ્રાકૃત બુક) ક 13 સંરકત ધાતુ અધતનાદિ રૂપાવલી 29 સુબોધ સંરકત ધાતુ પાવલી ભાગ-૧ ક 14 મુહપત્તિ ચર્ચા (હિન્દી- ગુજરાતી) 30 સુબોધ સંરક્ત ધાતુ રૂપાવલી ભાગ-૨ 15 જેન શ્રાવકાચાર (હિન્દી) 31 સુબોધ સંરકત ક રી * 16 જૈન શ્રાવકાચાર ગુજરાતી) 32 સુબોધ સરત કરતાં મારા પ્રાણ... 10 જૈન ઈતિહાસ (હિન્દી) 33 શ્રાદ્ધવિહિન બનેગા ગણજ્ઞાની છે કે આ નિશાનીવાણી છે આણલ ... તસ્થાનની """વ પ્રાકૃત વિજ્ઞાન પાઠમાળા (પ્રાકૃત શું નોધ સંરકત ધાતુ રૂપાલા'ભાગ-૧ દિવ્ય ના કાર્યાલય મોધ સંસકૃત ધાતુ પાવલી ભાગ-૨ ધોળકા ૯લિડ સોસાયટી, મક્લીપુર વૈધ સંરકત ધાતુ રૂપાવલી ભાગ-૩ જી. અમદાવાદ, ફોન : (02014) 22aa સંરકત ધાતુ રૂપાવલી ભાગ-૪ RAJ ARTS (O) 02767-254578 (M) 02767 368166 ઊંઝા