Book Title: Shrutsagar 2016 11 Volume 03 06
Author(s): Hiren K Doshi
Publisher: Acharya Kailassagarsuri Gyanmandir Koba
Catalog link: https://jainqq.org/explore/525316/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI:GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 2) shrtsaagr| zrutasAgara SHRUTSAGAR (MONTHLY) Nov-2016, Volume : 03, Issue : 6, Annual Subscription Rs. 150/- Price Per copy Rs. 15/ EDITOR : Hiren Kishorbhai Doshi BOOK-POST / PRINTED MATTER Plekalinsan AainanA simal samrAT saMprati saMgrahAlaya, kobA sthita - aMbikAdevI dhAtupratimA, vi.saM. 1621 AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jJAnamaMdira, kobA meM dIpAvalI copaDA pUjana kI eka jhalaka For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RNI : GUJMUL/2014/66126 ISSN 2454-3705 (AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira kA mukhapatra) zrutasAgara zrutasAgara SHRUTSAGAR (Monthly) varSa-3, aMka-6, kula aMka-30, navambara-2016 Year-3, Issue-6, Total Issue-30, November-2016 vArSika sadasyatA zulka-ru. 150/- * Yearly Subscription - Rs.150/aMka zulka - ru. 15/- * Issue per Copy Rs. 15/ AzIrvAda rASTrasaMta pa. pU. AcArya zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma. sA. * saMpAdaka* * saha saMpAdaka * * saMpAdana nirdezaka * hirena kizorabhAI dozI rAmaprakAza jhA gajendrabhAI zAha evaM jJAnamaMdira parivAra 15 navambara, 2016, vi. saM. 2073, kArtika-kRSNa-1 4 ArAdhana rAdhanA ke ra jana ii mahADa ya / prataM tu vidyA prakAzaka AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira (jaina va prAcyavidyA zodha-saMsthAna evaM granthAlaya) zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra kobA, gAMdhInagara-382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252 phaiksa : (079) 23276249, vaoNTsa-epa 7575001081 Website : www.kobatirth.org Email : gyanmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anukrama 1 saMpAdakIya gajendra zAha 2 gurujI bhAyAryazrI supisaa||2suu2i 4 3 Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri 6 4 nemijina zAsanAdhiSThAyikA zrI aMbikAdevI kathA gajendra zAha 5 thAvaccAputra aNagAra cauDhAlIyA Arya mehulaprabhasAgarajI 6 siMghI jaina graMthamAlA azvina bI. bhaTTa 7 2iz bhautpana pharamAnapatro munizrI nyAyavijayajI * prAptisthAna AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira tIna baMgalA, Tolakanagara, hoTala herITez2a kI galI meM, pAlaDI, ahamadAbAda - 380007, phona naM. (079) 26582355 * saujanya : sva. zrI pArasamalajI goliyA va sva. zrImatI sarajaka~vara pArasamala goliyA kI puNya smRti meM haste : cA~damala goliyA parivAra kI ora se bIkAnera - mumbaI KISAm-MEED For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir saMpAdakIya gajendra zAha dIpAvalI, jJAnapaMcamI, caumAsI caudaza, kArtika pUrNimA Adi pAvana prasaMgoM kI hArdika zubhakAmanAoM ke sAtha zrutasAgara kA yaha nUtana aMka Apa ke karakamaloM meM sAdara samarpita karate hue apAra Ananda kI anubhUti ho rahI hai| ___ isa aMka meM guruvANI zIrSaka ke antargata AcAryadeva zrI buddhisAgarasUrIzvarajI ma.sA. kA lekha prakAzita kiyA jA rahA hai, jisameM saMskAroM kI surakSA va dharma ke prasArapracAra hetu jaina gurukula ke bAre meM pU. A. zrI ne bahuta hI suMdara preraNAdAyI bAteM batalAI haiN| dvitIya lekha rASTrasaMta AcArya bhagavaMta zrI padmasAgarasUrIzvarajI ma.sA. ke pravacanAMzoM kI pustaka 'Beyond Doubt' se kramabaddha zreNI ke aMtargata saMkalita kiyA gayA hai| aprakAzita kRti prakAzana staMbha ke antargata isa aMka meM do kRtiyoM kA prakAzana kiyA jA rahA hai. eka 'nemijinazAsanAdhiSThAyikA zrI aMbikAdevI kathA' isakA saMpAdana jJAnamaMdira ke sevaka aise mere dvArA kiyA jA rahA hai. prAyaH adyaparyanta aprakAzita isa kRti kA saMpAdana va prakAzana AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira-kobA ke hastaprata bhaNDAra meM saMgRhIta prAcIna ekamAtra hastaprata ke AdhAra para kiyA jA rahA hai| dUsarI kRti pa. pU. muni zrI Arya mehulaprabhasAgarajI ma. sA. dvArA saMpAdita 'thAvaccAputra cauDhAliyA' yaha kRti saikaDoM kRtiyoM ke racayitA upAdhyAya zrI kSamAkalyANajI ma. sA. dvArA racita, mArugurjara bhASAyukta padyabaddha suMdara racanA hai| vividha graMthamAlA paricayAtmaka zreNI ke tahata isa aMka meM jJAnamaMdira ke paM. zrI azvinabhAI bhaTTa dvArA saMkalita 'siMghI jaina granthamAlA' nAmaka lekha prakAzita kiyA jA rahA hai| isameM graMthamAlA kA saMkSipta paricaya, granthamAlA ke antargata prakAzita mahattvapUrNa granthoM va granthakAroM ke viSaya meM Avazyaka vivaraNa diyA gayA hai| sAtha hI punaH prakAzana staMbha ke tahata pUjya munizrI nyAyavijayajI ma.sA. dvArA saMkalita 'keTalAMka mahattvanAM pharamAnapatro' nAmaka lekha prakAzita kiyA jA rahA hai, jo gatAMka se jArI hai| AzA hai isa aMka meM saMkalita sAmagrI dvArA hamAre vAcaka lAbhAnvita hoMge va apane mahattvapUrNa sujhAvoM se avagata karAne kI kRpA kareMge, jisase agale aMka ko aura bhI pariSkRta kiyA jA ske| For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir guruvANI AcAryazrI buddhisAgarasUrijI yoganiSTha AcAryanI amara bhAvanA (jaina gurukuLa) AryasamAjIoe haradvAramAM gurukuLa sthApyuM che. teo tenI prazaMsA ghaNI kare che. ema kahe che ke gurukuLanA vidyArthIo badhI bAbatamAM hoMziyAra che. teo abhyAsa karIne bahAra Avaze, tyAre loko emanI zaktine joIne Azcarya pAmaze. A bAbatamAM vicAra karIe to muktakaMThe ema kahevuM paDe, ke jaina gurukuLanI atyaMta AvazyaktA che. strIo vagerenA paricayathI dUra rahI pacIsa varSa sudhI dhArmika tathA vyavahArika vidyAno (aMgrejI bhASA vagereno) abhyAsa karavo, dararoja kasarata karavI, khAvAno khorAka paNa pauSTika temaja jaMgalanI havA paNa uttama hovAthI A sthaLe zarIrabaLa ane jJAnabaLa sArI rIte vadhe che. vaLI ahIM dharmakriyAo karavA mATe eka judo upAzraya hoya, pUjA karavA mATe eka jinamaMdira sArI rIte taiyAra kareluM hoya, bhASaNo ApavA mATe hajAro vidyArthIo besI zake evo eka sabhAmaMDapa racelo hoya, vidyArthIone rahevA mATe judA judA khaMDa hoya, bhojanazALAnuM sthAna paNa alAyadu hoya, vaLI bImAra vidyArthIonI sAravAra mATe paNa vyavasthA hoya. AvA gurukuLamAM vyavahArika ane nItizikSaNanAM dhoraNo ghaDavAmAM Ave. nItimAna ane dharmapremI zikSako zikSaNa ApatA hoya. vaLI dhArmika zikSaNanuM jJAna ApavA mATe ucca dhArmika keLavaNI pAmelA guruo ane zikSakonI paNa, sagavaDa karavAmAM AvI hoya, vaLI judI judI vidyAo zIkhavavA mATe judA judA zikSako paNa rokavAmAM AvelA hoya. aneka prakAranA hunnaro zIkhavavA mATe keTalAka niSNAto paNa rAkhavA joIe. AvI ja rIte AmAM eka samRddha lAIbrerI paNa hovI joIe. AvA gurukuLamAM dhyAna karavA mATe judI judI jagyAo hoya, vidyArthIo pAse amuka varSa sudhI khAsa niyamo pALIne bhaNavAnI kabUlAta karAvelI hoya. For Private and Personal Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara navambara-2016 e koi paNa strInI sAthe patravyavahAra na kare. vaLI A vidyArthIo upara keTalAka anubhavIo dekharekha paNa rAkhatA hoya. AvA gurukuLamAM jaina dharma ane anya dharmonAM tattvono tulanAtmaka abhyAsa karAvavA mATe pUrepUrA keLavAyelA manuSyo rAkhelA hoya. saMskRta, mAgadhI, aMgrejI, hindI, gujarAtI jevI bhASAonuM ahIM khAsa adhyayana karAvAtuM hoya, niyamita abhyAsa mATe zikSaNano samaya darzAvatAM TAImaTebalo barAbara ghaDavAmAM AvelAM hoya. tana, mana ane dhanane Atmabhoga ApIne kAma kare tevA zikSako ahIM hovA joIe. brahmacaryanI mahattA darzAvatAM pustakono abhyAsa thato hoya. vaLI,jamAnAne anusarIne dhArmika zikSaNa ApatA dharmaguruo A saMsthAmAM sAta sAta varSa sudhI kAma karavA baMdhAyelA hoya ane temane rahevA mATe thoDeka dUra yogya sthAnanI sagavaDa paNa hoya. AvuM gurukuLa sthApavAmAM Ave to hajAro jaina vidyArthIo brahmacarya sAcavIne abhyAsa karIne taiyAra thAya ane jainonI jAhojalAlInA vAvaTA pharakavA mAMDe. A prakAranA gurukuLa mATe lAkho rUpiyA kharcanArA jaino jaina dharmano uddhAra karI parama pada pAme che. AvA gurukuLamAM taiyAra thayelA vidyArthIo abhyAsa karyA bAda ekeka lAkha manuSya jevI zaktithI gRhastha dharma ke sAdhu dharmanI sevA uThAvI leze. Ama thAya to ApaNe asala sthiti prApta karI zakIe emAM mane leza mAtra zaMkA nathI. ghaNA sAdhuo tathA zrAvakonA manamAM AvA vicAro jAge che, paraMtu dasa-paMdara Atmabhoga ApanArA zUravIra jaino bahAra paDe to jaina gurukuLa jevI saMsthA sthApI zakAya emAM leza mAtra paNa zaMkA nathI. AvI yojanAnA vicAra mATe jaina vidvAnonI eka jAhera sabhA maLavI joIe ane A viSayane jAhera patromAM khUba carcavo. pariNAme darekanuM dhyAna A bAbata bhaNI kheMcAya. jaina prajAnI sAce sAcI unnati karavI hoya to jaina gurUkuLa sthApavuM joIe. jema zrI hemacaMdrAcArye ghaNI unnati sAdhI, tema gurukuLano eka eka vidyArthI bAhoza vaktA ane jJAnI thavAthI hajAro sAme Takkara jhIlI zakaze ane hajAro manuSyone potAnA dharma tarapha AkarSI zakaze. brahmacarya dhAraNa karatA vidyArthI ghaNuM kAma karI zakaze. AthI ja AvuM gurukuLa sthApavAnI atyaMta AvazyakatA che. - durlabhadharma I.sana 1981 varSa-1 aMka-3mAMthI sAbhAra (vadhu AvatA aMke) For Private and Personal Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Beyond Doubt Acharya Padmasagarsuri Greed, instigated the Station Master to go ahead with the crime. The Station Master went to a Harijan in the nearby locality and told him about his desire and said, "You have to kill a person sleeping in the waiting room. At night 2 O'clock when a goods train passes this way, we shall by then lay the dead body on the track. People will be lieve it to be an accident and none will doubt us. I shall rob the trunk in meanwhile and I shall pay you one-fifth of whatever we get from the trunk. Decide fast or else I'll have to give this contract to some one else". te: 4143 CARUTE" (Greed is the root cause of all evils) The Harijan accepted the proposal of the Station Master and said that he shall sharpen his knife and reach the station within half an hour. After half an hour as promised he reached the place and murdered the person lying fast asleep and then took the dead body and put it on the track. He went upto the Station Master and said that he had finished the task assigned to him and the rest was his responsibility. He also demanded to get his share of the loot by the next morning. The Station Master took the trunk and kept it in his room. He then removed the bedding and got the room washed of all the blood stains. He then went and slept in his as if nothing had happened. The goods train arrived at sharp 2 P.M. The engine driver spotted the dead body and suspected to be a murder case. He wanted to save himself of the charge of an accident and hence he stopped the train. When he inspected the dead body he confirmed it to be a murder case and went upto the Station Master and woke him up and asked him to look into the matter and also asked the Station Master to inform the police. The Station Master asked the driver to ignore the dead body and said that he would not take any action against him. The guard too came there and said that they would not go against the law and per For Private and Personal Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara navambara-2016 suaded the Station Master to look into the matter. Finally the Station Master had to come to the place where the dead body was lying. When he saw the face in the light he could not belive that he had got his son murdered and began to cry. "Alas! I got my son killed for wealth. I curse myself for this wretched act". As the Station Master was wailing like this the whole plot came to light and both of them were punished by the law for their deeds. But the most astonishing aspect of the incident was that the traveller was saved and instead the son was murdered. It so happened that a neighbour Harijan had overheard the conversation of the Station Master and the murderer. It is truely said that one who saves someone's life is greater and more powerful than one who tries to take a life. Goodluck had favoured the Shravakai hence the neighbour Harijan was lead to save the householders life. He went to the waiting room and asked the seth if he wanted to save his life or the wealth that he carried with him. The Seth replied that he surely would desire his life to be saved. Wealth lost could be re-earned, but the life that is lost can never be regained. The seth said "If I am alive, I will earn a lot of wealth. But why are you asking me all this? What is the matter? Please explain to me! The neighbour of the murdered said, "Sir, the Station Master of this station is very mean and treacherous. He has hatched a conspiracy in consultation with my neighbour to kill you. My neighbour will be coming here after sharpening his knife. If you want to save your life, leave this trunk here itself and come alone with me to my house and spend the night there. In the morning I will gather the villagers and compel the Station Master to return your trunk. But just now it is dangerous for you to stay here. It is your great fortune that my conscience has directed me to save your life and perhaps you are blessed to live longer (Countinue...) For Private and Personal Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ajJAtakartRka nemijina zAsanAdhiSThAyikA zrI aMbikAdevI kathA gajendra zAha jinazAsana meM caubIsa tIrthaMkaroM ke caubIsa adhiSThAyaka deva va caubIsa adhiSThAyaka deviyA~ hotI haiM. jinakI sthApanA svayaM jinezvaroM ke dvArA kI jAtI hai. samyagdRSTi va paramAtmA ke paramabhakta deva-devI hI isake adhikArI hote haiM. ve paramAtmA ke bhaktoM kI rakSA, zAsana kI rakSA va zAsana prabhAvanA ke kArya karane meM sahAyaka hote haiM. prastuta kRti eka aisI zAsanAdhiSThAyaka devI kI hai jo bAlabrahmacArI bhagavAna zrI neminAthajI kI zAsanadevI ke rUpa meM prasiddha hai. jo giranArajI, AbUjI Adi tIrtha va kaI grAma-nagaroM meM pratiSThita hai. jinakI mahimA Aja bhI sarvatra jAjvalyamAna hai. jisakI sAdhanA kara vimalamaMtrI ne AbUjI tIrtha kI sthApanA kI, jise Aja jaina-jainetara sabhI mAnate haiM, pUjate hai. kaI maMtra-taMtra unase abhivAsita hai. bhUta-preta DAkinI-zAkinI jinake nAmamAtra se bhAga jAte haiM. jinakA prabhAva mAtra jainoM meM hI nahIM balki jainetaroM meM bhI sarvatra prasiddha hai, jainetaroM meM navarAtri ke samaya jinakI vizeSa pUjA kI jAtI hai. aciMtya prabhAvI isa aMbikAdevI kI kathA kucha isa prakAra hai saurASTra meM koDInAra nAmakA gAma Aja bhI prasiddha hai, jise prAcIna samaya meM koDinAri grAma bhI kahA jAtA thA. isa nagara meM somabhaTTa nAmaka brAhmaNa rahatA thA, jisakI patnI aMbikA thI. pitRpakSa (zrAddha) Ane para brahmabhoja hetu kaI khAdyasAmagriyA~ banAI gaI thI. usI dina usake ghara mAsakSamaNa ke tapasvI jaina muni bhikSArtha padhAre, aMbikA ne atyaMta bhAvapUrNa hRdaya se muni ko mAsakSamaNa kA pAraNA karavAyA. adharmI, mithyAtvI paDosana ne yaha dekhA va bAhara se A rahI aMbikA kI sAsa ko bharamAyA ki brAhmaNoM ne abhI taka bhojana nahIM kiyA aura terI bahU ne For Private and Personal Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara navambara-2016 eka zUdra ko pahale khAnA de diyA. sAsa kacce karNa kI va mithyAdRSTi thI, usane bahU aMbikA ko ghara se nikAla diyA, apane donoM putroM ko lekara aMbikA nikala par3I, rAste meM bacce bhUkha va pyAsa se niDhAla ho gae, sarovara ke kinAre baiThakara aMbikA ciMtita ho rahI thI, vahIM para dAna va zIla ke prabhAva se akAlavRSTi huI, sarovara pAnI se bhara gayA, bAMjha Amra vRkSa ko bhI phala laga gae. aMbikA ne baccoM ko phala khilAyA va pAnI pilAyA. ___ udhara sAsa ne ghara meM jAkara dekhA to dAna ke prabhAva se bAjoTha, bartanAdi sone ke ho gaye the. vismita hokara apane putra se kahA ki bahU ko DhU~Dhakara le Ao. apane pati ko Ate hue dekhakara aMbikA vahA~ se cala par3atI hai aura socatI hai ki jarUra merA pati mujhe mArane ke liye A rahA hai, yahA~ mujhe bacAne vAlA koI nahIM, aisA socakara vaha baccoM ko lekara eka kue~ meM kUda jAtI hai. pati yaha dekhakara socatA hai ki yaha to mara gaI, aba ghara jAkara kaise mu~ha dikhAu~gA, aba to isake caraNoM me hI merI zaraNa hai aisA socakara vaha bhI usI kUe~ meM kUda jAtA hai. aMbikA prabhu smaraNa va dAna anumodanA ke sAtha marakara saudharma devaloka se cAra yojana nIce sthita kohaNDa vimAna meM maharddhika devI ke rUpa meM utpanna huI aura usakA pati Abhiyogika deva banakara siMha rUpa dhAraNa kara aMbikA devI kA vAhana banA. ratnazrAvaka ko devI svapna detI hai aura zrAvaka giranAratIrtha para bAlabrahmacArI zrIneminAthajI kI ratnapratimA va aMbikA kI sthApanA karatA hai. jo bhagavAna zrI neminAthajI kI upAsanA karatA hai, usake saMkaTa aMbikA devI dUra karatI hai. kisI bhI samaya kahIM bhI prabhu bhaktoM kI rakSA hetu yaha devI sadA jAgrata va tatpara rahatI hai. aMbikA devI cArabhujAyukta hai, dAhine do hAthoM meM jhulatA huA Amraguccha va pAza ko dhAraNa karatI hai. bA~ye do hAthoM meM putra va aMkuza ko dhAraNa karatI hai. nirvANakalikA graMtha meM dakSiNa kara meM Amraguccha kI jagaha mAtuliGga kA pATha milatA hai. (tasminneva tIrthe samutpannAM kuSmANDI devI kanakavarNA siMhavAhanAM caturbhujAM mAtuliGgapAzayuktadakSiNakarAM putrAGkuzAnvitavAmakarAM ceti||) aMbikA ko aMbiNI, kohiMDI, kohaMDI Adi bhI kahA gayA hai. kohaMDa For Private and Personal Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 10 SHRUTSAGAR November-2016 nAmaka vimAna meM utpanna hone ke kAraNa kohaMDI kahA jAtA hai. vIravijaya racita sajjhAya meM amakAsatI nAma milatA hai. usameM pati ke marakara kachuA hone kA bhI ullekha hai. usakI paMkti kucha isa prakAra hai-"Ala dIdhAnA e phala hoya, teha marI thayo kAcabo re; hIravijaya guru hIralo hoya, vIravijaya guNa gAvatA re" jinaprabhasUri racita aMbikA kalpa meM putroM ke nAma ke rupa meM siddha aura buddha kA ullekha milatA hai. prastuta prata meM zubhakara aura vibhakara nAma milate haiM. mArga meM zubhakara ko Amraphala va vibhakara ko jala dene kA ullekha hai, A. zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA sthita prAyaH aprakAzita anya eka ajJAta kartRka padyabaddha saMskRta aMbikA kathA meM bhI zubhakara va vibhakara nAma kA ullekha haiM. padyabaddha yaha kRti 19vIM sadI ke uttarArdha kI ekamAtra prati 47601 meM ullikhita hai. isa prata meM aMbikA ke pitA kA nAma bhUdeva devazarmA darzAyA gayA hai. sAtha-sAtha aMbikA ke paramArhatI va suzrAvikA hone kA bhI ullekha hai. upadeza prAsAda (bhAga-3 staMbha-11) meM somabhaTTa ke pitA kA nAma darzAte hue devabhaTTa batAyA gayA hai aura aMbikA zrAvakakula kI evaM putroM ke nAma siddha va buddha darzAe gae haiM. jinaprabhasUri racita kalpa meM paDosana dvArA kucha bhI kahe jAne kA ullekha nahIM milatA hai. jinaprabhasUri kahate haiM ki eka mata aisA bhI hai ki aMbikA va usake pati raivatagiri ke zikhara para se girakara avasAna ko prApta hue the. ____ aMbikAdevI ke nAma se stotra, chaMdAdi dezI va saMskRta prAkRtAdi bhASAoM meM vividha kartAoM dvArA racI gaI kaI kRtiyA~ haiM. kobA jJAnamaMdira meM lagabhaga 54 kRtiyA~ aMbikA ke nAma se upalabdha haiM va unase juDe hue kaI prakAzana, lekha va hastaprateM haiM. ___ kRti paricayaH-prAyaH aprakAzita prastuta kRti kI racanA gadyabaddha va saMskRta bhASA meM hai. racanA bahuta hI suMdara, sarala va sugama hai. kahIM para bhI kliSTa zabda yA samAsAdi kA prayoga nahIM kiyA gayA hai. sAdhAraNa saMskRta jAnane vAle bhI AsAnI se ise par3hakara arthabodha prApta kara sakate haiM. ajJAta kartRka isa kRti kI bhASA prastuti stutya hai. racanA zuddha saMskRta meM na hokara dezI mizrita saMskRta For Private and Personal Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara 11 navambara 2016 meM najara AtI hai. kahIM-kahIM hamane apanI ora se zuddha prayoga likhane kA prayAsa kiyA hai, jo koSThaka meM darzita hai. pratilekhaka kI sAdhAraNa azuddhiyoM ko dUra karate hUe isa kRti kA saMpAdana kiyA gayA hai. bIca meM diyA gayA zloka - "paravAde sahasravadanA" ke aMtima do caraNa chUTa jAne para pratilekhaka dvArA nizAnI dekara alaga se likhA gayA hai, jo panne kI kinArI para hone ke kAraNa ghisa gayA hai va aspaSTa hai, phira bhI yathAsaMbhava prayAsa karake likhA hai. prastuta kRti supAtradAna kI mahattA va prabhAva ko darzAtI hai. mAsakSamaNa ke tapasvI paMcamahAvratadhArI muni bhagavaMta jaisA pAtra aura aMbikA jaisI bhAvika zrAvikA dvArA diyA gayA dAna vAcakoM ko dAna kI preraNA detA hai. sAtha-sAtha yaha bhI nirdeza karatA hai ki dUsaroM kI bAta para aMdhavizvAsa na karake svayaM sArI sthiti ko dekhakara va samajhakara hI nirNaya kareM tAki aMbikA kI sAsa jaisI sthiti na ho. mithyAmati kA tyAga va samyak jIvana kA mArga bhI dikhalAtI hai. kartA paricayaH-kRti meM kartA kA kahIM bhI ullekha nahIM mila pA rahA hai. isa kRti kI anya prateM hone ke kAraNa anupalabdha va anya kisI bhI pramANa ke abhAva meM yaha kRti abhI to ajJAtakartRka ke rUpa meM hI prakAzita kI jA rahI hai. prata paricayaH- prastuta kRti kA saMpAdana AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA kI ekamAtra hastaprata 48205 ke AdhAra para kiyA gayA hai. vividha kathA saMgrahAtmaka isa prata kI sthiti apUrNa hai, ekamAtra-13vA~ patra upalabdha hai, usameM prathama peTAMka meM supAtra dAnopari haMsapAla kathA kA aMtima kucha aMza hai va 13a se 13A meM prastuta kRti saMpUrNarUpa se likhita hai. prata ke akSara sAdhAraNa, suMdara, bar3e va suvAcya haiM. prata kA aMtima bhAga upalabdha hone se usakI pratilekhana puSpikA mila rahI hai. pratilekhanapuSpikA hA~siye meM likhI gaI hai. purAne lekhakoM kA yaha viveka rahatA thA ki do-cAra lAIna ke liye purA pannA na lekara usI meM kahIM samAviSTa kara dete the. yadi anya kRti bhI likhanI ho tabhI avazeSa do-cAra paMktiyA~ anya pRSThoM para likhate the. isase hameM jJAta hotA hai ki kAgaja va paryAvaraNa rakSA kA usa samaya kitanA khayAla rakhA jAtA thA. jo Aja atyaMta Avazyaka hai. For Private and Personal Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 12 SHRUTSAGAR November-2016 ___ prApta puSpikA ke AdhAra para prata vi.saM. 1641 meM zrAvaNa kRSNapakSa 14 ko paM. vijayadeva dvArA zrIvIlAdesara meM likhe jAne kA ullekha milatA hai. gA~va ke nAma meM eka akSara kI aspaSTatA ke kAraNa bhrama hotA hai ki 'vI' ke bAda 'lA' hai yA 'nA' hai? anumAna se vInAdesara na hokara jyAdAtara saMbhAvanA vIlAdesara hone kI hai. jo Aja prAyaH gAMdhInagara ke pAsa sAbaramatI nadI ke taTa para sthita valAda gA~va ho sakatA hai, zrI aMbikAdevI kathA | ||OM nmH|| soraThadezamadhye koDInAri(ra)grAme somabhaTTabrAhmaNaH (aasiit)| tasya gharaNI(gRhiNI) aMbikAnAmA(nAmnA) nivasati (sm)| anyasmin dine somabhaTTabrAhmaNagRhe sarAdha(zrAddha)dine kazcinmuniH mAsakSamaNapAraNArthI gRhe smaagtH| aMbikA dRSTaH / manasi ciMtitavAn dhanyo(s)yaM vAsaraH yat aciMtitaH mama sasuradine samAgataH / yataH gururagnidvijAtInAM varNAnAM brAhmaNo guruH / patireva kulastrINAM sarvasyAbhyAgato guruH // 1 // manasi ciMtayati yadyatsu suMdaraM miSTaM bhojanAdikaM tadasmai diiyte| evaM jJAtvA tasmai RSaye bhojanAdikaM dttm| tasminnavasare pApinyA prAtivesmanyA (prAtivezikayA) aMbikA dRSTA / kruddhamanAyAtA / yataH taM natthi gharaM taM natthi devalaM, rAya ulaMSi(ghi?)taM ntthi| jattha akAraNa kuviyA, do tinni khalA na dIsaMti // 1 // paravAde dasavadanA, pararaMdhranirIkSaNe sahazrAkSarakSaH) / para..vittaharaNe bAhu sahazrArju(?)lA pizuna / / 2 / / iti ciMtitaM / asyAH sazrU (svazrum) agre kathayitvA enAM gRhaannisaaryaami| samAgatyamAnA svazrU prAtivesmanyA dRSTA / kareNa dhRtvA sarve svarUpaM niveditm| anayA pApinyA sU(zU)drAya dAnaM dttm| brAhmaNeSu abhukteSu tava vadhU iidRshaacaarinnii| evaM zrutvA putrAgre sarvaM niveditaM vadhUvRttAMtam / patinA niraakRtaa| For Private and Personal Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrutasAgara navambara 2016 aMbikA gRhaannissaaritaa| zubhakaravibhakarau dvau puttrau gRhItvA girinAri (ra) giraM(riM) prati praticalitA / 13 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mArge gacchatA putrANAM vi (bu) bhukSAtRSA lagnA / manasi khedaparA jAtA / ciMtayati dhigme / sarovarapAlyAM gatvA niSinnA / akAlavRSTirjAtA / sarovaro bhRtaH / sahakAravRkSaH saphalo yAtaH / zubhakarasya kare Amro dattaH / vibhakarasya pAnIyaM / pazcAdgRhe kiM jAtaM? sazrU (svazrU) ciMtitaM / gatvA gRhaM vilokayAmi vadhU kiM dattaM? kiM rakSitaM? gRhe praviSya(zya) yAvadvilokayati tAvadbhUtaM bhANDaM sarvaM pasya(zya)ti / munidAnaprabhAvAt paTTakaH svarNamayo dRSTaH / dharmaprabhAvo dRSTvA putrAgre nirUpitaH / mayA durjanavacanaM zrutam / avimRsya (zya) vadhU gRhAnniHkAsitA (gRhAnniSkAsitA) / paraM tathA kuru yathA sarvatra vilokya sodhaya (yitvA grAmanagaraparvatAdIn vadhUM samAnaya / somabhaTTaH mAtuH vacanaM zrutvA vadhU anupadezagataH sarovare upaviSTA dRSTA / sA patiM vilokya puttrau gRhitvA agre pracalitA / pathi gacchatI ciMtayati asau me bhartA mAM haniSyati / kazcinniSedhakartA nahi / iti vimRsya (zya) putrau gRhitvA kUpe I papAta kUpopari bhartA samAgatavAn tAM mRtAM dRSTvA ciMtayati 'enAM vinA pazcAdgatvA kiM kariSyAmi / kathaM vadanaM darzayiSye mAtuH lokAnAM ca' iti viciMtya tenApi kUpe jhaMpAM dttaa| asyAH caraNau me zaraNaM bhUyAt / sa (saH) somabhaTTo mRtvA aMbikAyA vAhane siMgho(siMho) babhUva / aMbikA ratnazrAvakasya supno dattaH / ratnazrAvakena aMbikApratimAM kArayitvA girinAri(ra)girau thA(sthA) panA kRtA / adhiSTAya (yi) kA kRtA / pazcAjjinazAsana adhiSTAya(yi)kA vikSAtA babhUva / asyAH prabhAvena kaMcaNacalANA(?) nneminAtha pratimAM vajramayI ratnazrAvakeNAnItA / raivatAcale pratimA sthApitA / dAnazIlaprabhAvAdaMbikA jagati vikSA (khyA) tA babhUva // iti aNbikaadRssttaaNtH|| saM. 1641 varSe zrAvaNa vadI 14 dine / paM0. // vijayadeva lipIkRtaM // zrIvIlAdesara madhye / zubhaM bhavatu // zrI For Private and Personal Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org mahopAdhyAya zrI kSamAkalyANajI ma. viracita thAvaccAputra aNagAra cauDhAlIyA saMpA. Arya mehalaprabhasAgarajI ma. kRti paricaya kathA ke prati mAnava-mana sahaja AkarSita hotA hai| isako lakSya meM rakhakara dharma-pracArakoM ne bhI kathA sAhitya ko upadeza kA mAdhyama banAyA hai, jisase dharma kI jJeya aura upAdeya bAteM loka-mAnasa meM gaharA prabhAva jamA sake / prati paricaya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir pUjya mahopAdhyAya zrI kSamAkalyANajI ma. ne sarala lokabhASA meM cAra DhAloM meM guMphita thAvaccAputra aNagAra caiDhAliyA meM tadbhavamokSagAmI thAvaccAputra kA vairAgya, mAtA se rocaka vArtAlApa, zrIkRSNa kI janasAmAnya meM dIkSA grahaNa hetu preraNA va dIkSArthI ke parivAra kI jimmedArI unakI rahegI, aisI ghoSaNA se eka hajAra puNyazAlI thAvaccAputra ke sAtha saMyama grahaNa hetu tatpara hue| usake pazcAt zrIkRSNa ke sAtha samavazaraNa meM prasthAna, anazana Adi sabhI ghaTanAoM ko jJAtAdharmakathAMga se uddhRta kara janasAmAnya para upakAra kiyA hai| isa kRti kI racanA vikrama saMvat 1847 Asoja sudi dazamI ko mahimApura meM karane kA ullekha svayaM kartA ne aMta meM kiyA hai varasa aDhArai ho saitAlisame, vijayadazamI suvicAra / pUraba deze ho mahimApura vare, eha racyo adhikAra // kharataragaccha sAhitya koza kramAMka - 1077 meM aMkita prastuta thAvaccAputra aNagAra caiDhAliyA kI hastalikhita prati kI pratilipi snehI pUjya paMnyAsa zrI puMDarIkaratnavijayajI ma. ke sahayoga se vizvavirAsata samAna zrI jinabhadrasUri jJAnabhaMDAra-jaisalamera ke saMcAlakoM se prApta huI hai| etadartha ve sAdhuvAdArha haiN| unatIsa pannoM kI prAyaH zuddha prati meM aneka jinastavana, upadezaka gIta va dAdA gurudeva jinadattasUrijI ke gIta likhe hue haiN| hara panne meM bAraha paMktiyA~ aura hara paMkti meM cauvAlisa akSara likhe gaye haiM / akSara suMdara aura suvAcya hai| For Private and Personal Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 15 zrutasAgara navambara-2016 kartA paricaya caturvidha saMgha kI mahimA kA gAna svayaM tIrthaMkara bhagavaMta dezanA ke pUrva namo titthassa kahakara kiyA karate haiN| usI saMgha ke ucca sthAna para pratiSThita pUjya mahopAdhyAya zrI kSamAkalyANajI ma.sA. kA nAma vikrama kI unnIsavIM zatAbdI ke madhya bhAga ke gItArtha, vidvAna evaM lokamAnya sAdhu ke rUpa meM vikhyAta hai| isI kAraNa unake dvArA racita kRtiyA~ Aja jana-jana ke mukha se sasvara hotI haiN| paM. nityAnaMdajI viracita kSamAkalyANa carita (saMskRta-padya) ke anusAra Apane bIkAnera ke samIpavartI gAMva kesaradesara ke osavAla vaMzIya mAla gautra meM vi.saM. 1801 meM janma grahaNa kiyA thaa| janma kA nAma khuzAlacanda thaa| Apane vi.saM. 1812 meM kharataragacchAdhipati AcArya zrI jinalAbhasUrijI ma. ke vijayI rAjya meM vAcaka amRtadharmajI ma. se dIkSA grahaNa kii| Apake dharma pratibodhaka aura guru vAcakazrI amRtadharmajI m.the| ApakA vidyAdhyayana upAdhyAya zrI rAjasomajI ma. aura upAdhyAya zrI rUpacandajI ma. (rAmavijayajI) ke nirdezana meM huA thaa| ___ vartamAna meM kharataragacchIya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMta jisa vAsacUrNa kA upayoga karate haiM, use saMpUrNa vidhi-vidhAna ke sAtha Apane hI abhimaMtrita kiyA thaa| vahI vAsacUrNa guruparaMparAnusAra Aja taka dIkSA, bar3I dIkSA, yogodvahana, padArohaNa Adi pratyeka vidhi-vidhAna meM ApakA nAma lekara nikSepa kiyA jAtA hai| aisA udAharaNa prAyaH samagra jinazAsana meM virala hI hai| ApakA svargavAsa bIkAnera meM vi.saM. 1873 pauSa vadi 14 ko huA thaa| isa varSa pauSa vadi 14 budhavAra tA. 28 disambara 2016 ko unake svargavAsa ke do sau varSa pUre ho rahe haiN| ApakI ziSya saMtati adyAvadhi vidyamAna hai| ApakA vicaraNa kSetra rAjasthAna, kAThiyAvADa, gujarAta, baMgAla, mahArASTra, uttarapradeza Adi meM pramukhatA se huaa| apane jIvanakAla meM jahA~ sAhitya racanA kA adbhuta kArya aMtima samaya taka jArI rahA, vahIM paramAtma bhakti se otaprota mana ne zatAdhika racanAe~ kara bhaktoM ko bhAvapravaNa bheMTa dekara samyaktva ko sthira kiyaa| Apake dvArA racita sAdhuvidhi prakAza, zrAvakavidhi prakAza, pratikramaNa hetu vicAra jaise graMtha ApakI kriyAzIlatA kI pahacAna ujAgara karate haiM, vahIM For Private and Personal Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 16 SHRUTSAGAR November-2016 praznottara sArdhazataka, vicAra zataka bIjaka Adi grantha ApakI Agama zAstroM kI ajor3a pakaDa ko siddha karate haiN| bhUdhAtu vRtti se jahA~ ApakI vyAkaraNa ke talasparzI jJAna kI jhalaka milatI hai, to tarkasaMgraha phakkikA, muktAvalI phakkikA (aprApya) Adi graMthoM meM ApakI prAMjala nyAyazailI dekhakara vidvajjana daMga raha jAte haiN| ApakI racita adhikAMza racanAe~ adyAvadhi aprakAzita haiN| jinameM se 121 laghukRtiyoM kA saMkalana mere dvArA kiyA jA rahA hai| thAvaccAputra aNagAra cauDhAlIyA (DhAla- dharma hiyai dharau ehanI) DhAla-1 bhavijana saaNbhlau| Alasa viSaya nivAro re, mana karI nirmalo re ||tter|| dvArikA nagarI ati bhalI re, alakApurI avtaar| rAja karai tihAM yadupati re, kRSNa naresara sAro re seThANI ika tihAM vasai re, thAvaccA dhana nAma / tasu naMdana guNa AgarU re, thAvaccA putra nAmore // 2 // kulavaMtI kanyA bhalI re, eka lagana bttiis| pariNAvI tiNa parivauM re, sukha bhogavai nisadIso re // 3 // tiNa avasara zrI nemijI re, girivara zrI girnaar| samavasaryA naMdana vane re, sAdhu aDhAra hajAro re vAsudeva Adeza thI re, tADI bhaira sujANa / kaumodakI nAmeM tihAM re, miliyA sahu nara rANoM re Rddhi taNe vistArathI re, hari vaMde prabhu paay| thAvaccA suta piNa tihAM re, vAMdyA zrI jinarAyau re vANi suNI jinavara taNI re, pratibujyau tiNa vAra / ghara AvI mAtA bhaNI re, pabhaNe ema kumAro re // 7 // // 1 // ||4|| // 5 // // 6 // For Private and Personal Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrutasAgara 17 prabhu pAse mhai sAMbhalyau re, dharma rUcyo mujha eha / mAta kahai suta dhanya tUM re, vali kRtapuNya achehore kumara kahai vali mAtajI re, dIjai mujha prabhu pAsai jaI AdarUM re, Adeza saMyama suguNa nivesore I mAta suNI asuhAmaNo re, e suta vacana vicAra / putra virahe vyAkula thaI re, dharaNi DhalI tiNa vAro re vali zItala upacAra thI re, sAvadhAna thaI mAta / vilapaMtI kahe putra ne re, dIna vayaNa INi bhAto re DhAla - 2 (DhAla- jIvana jAdA raho raho ehanI) iSTa kAMta tu putra amArai, ekaja chai bahu mAnyau / rayaNa karaMDa samAna anupama, durlabha darasaNa jANau mohanagArA suNa suNa putrapiyArA suNa suNa / vAri jAuM suNa suNa prANa AdhArA || || tuma viyoga mujha thI na khamAyai, chiNa eka piNa iNa vAre / tiNa kAraNa jAM lagi meM jIvuM, tAM lagi rahi suta sArai mAnava bhava saMbaMdhI bhogavi, kAma bhoga suvilAse / paraNIta vaya kula vaMsa vadhAvI, vrata lIjai prabhu pAsai putra kahe nara bhava ati caMcala, saMdhyA vAMna ima jANau / pahilA athavA pAchai ika dina, tajavuM nizcai jANau / mAtA morI suNau suNau / vAri jAuM suNau suNau muja vicAra kuNa pahilA kuNa pAchai jAsai, parabhava ekuNa jANai / tiNa kAraNa anumati mujha dIjai, vrata levA iNa TAMgai mAtA kahe vali e kulavaMtI, battIse varanArI / sadRza rUpa lAvaNya guNAkara, bhogava sIla sudhArI For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir navambara 2016 11211 11811 118011 // 11 // // 12 // // 13 // mo. // 14 // mo. // 15 // // 16 // mAtA. // 17 // mo. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR 18 I putra kahe nara nArI kerI, kAyA azuci pichANo rUdhira mAMsa mala mutrAdIka no, Azraya e tuma jANo mAya kahai maNi kanakAdika, bahu dravya achai ghara mAMhe / te nija icchA dAna bhogathI, vilasI vrata UmAhai thAvaccA suta kahai e dhana nau, mArai kAma na hoI / cora agani jala rAjAdika, bahu ehanA lAgu ho mAya bhaNai saMyama ati dukkara, ghora parisaha sahavA / tuM sukamAla zarIra manohara, nahI palasyai vrata ehavAM kumara kahe saMyama nahI dukkara, dhIra vIra sA purasAM / dukkara chai e viSaya vigUtAM, kAyara nai kA purasa iNa pari bahu vacane paricAyau, paNa te mana navi dhAre / viNa icchAyai anumati ApI, mAtA piNa tiNa vArai Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir For Private and Personal Use Only November-2016 DhAla-3 (DhAla - be be munivara nI ehanI) thAvaccA mAtA tiNa avasare re, jAye kRSNa naresara pAsa re / vinaya karine Ape bheTaNau, bhAkhai iNi pari vacana vimAsa re rAjesara ika suta chai mAharai, suMdara jIvana prANa AdhAra re / saMyama levA te icchuka thayo, karavuM che mujha ucchava sAra re chatra cAmara vali mugaTa manoharU, te kAraNa dIjai mahArAja re / kRSNa kahai tumha jAvau nija gharai, huM karasuM tasu ucchava kAja gaja caDhI Ave thAvaccA ghare, bhAkhe iNa pari kRSNa naresa re tuM vrata lyai mata devANuppiyA re, bhogava nara bhava bhoga vizeSa re jeha pavana tujha Upari saMcare, teha nivAraNa sagati na mujjha re / bAMha grahI chai meM hiva tAharI, koya na karasyai bAdhA tujjha re kumara kahe durjaya ripu mAhare, maraNa jarA nAme dukha diMta re / teha nivAro je tume AvatA, to huM bhogavuM bhoga niciMta re T // 18 // mAtA. // 19 // mo. // 20 // mAtA. // 21 // mo. // 22 // mAtA. // 23 // mo. 112811 // 25 // // 26 // // 27 // // 28 // // 29 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 19 // 31 // // 32 // // 33 // // 34 // // 35 // zrutasAgara navambara-2016 hari kahai dukkarakArI ja chai sahi, sura asurAdika ne piNa eha re| Atama saMcita karma khapyA vinA, kari na sakai koi ehano chehare // 30 // thAvaccA suta kahe te kAraNe, karma khapAvA cAhuM svAma re| kRSNa naresara ima udghoSaNA re, nagarI mAMhi karAvai tAma re __suNajo sahu koya devANuppiyA re / / aaNknnii|| thAvaccA suta saMyama Adarai, mana zuddha nema jiNesara pAsa re| jo koI rAjA yuvarAjA valI re, seTha senApati sukRta nivAsa re sAtha karai thAvaccA suta taNo, anumati dyai tasu kRSNa naresara re| pAchala piNa tehanA parivAranI, sAra saMbhAla karai suvizeSa re sahasa puruSa saMyama sanmukha thayA, tasu anurAge tihAM tiNa vAra re / te dekhInai kRSNa naresarU, dIkSA ucchava kare udAra re samavasaraNa pAse AvI karI, zibikA thI Utarai kumAra re| kRSNa naresara nija Agala karI, prabhu pAsai lyAvai suvicAra re kumara utAre bhUSaNa aMgathI, Apai mAya bhaNI nissaMga re| mAtA AMkheM AMsu nAkhatI, sIkhAmaNa ApI manaraMga re saihatha loca kau~ saMyama vau~, sahasa puruSa sAthe zrIkAra re| thAvaccA suta te munivara thayA, anukrama caude pUraba dhAra re prabhu Apai thAvaccA suta bhaNI, ziSya paNai te sAdhu hajAra re| prabhu Adeze munivara ekadA, bAhira janapada kare vihAra re DhAla-4 (DhAla- zrI jinapratimA ho jina sArikhI kahI ehanI) saMvegI nIrAgI ho munivara tiNa sameM, karatA zuddha vihAra / sailagapura nai ho pAse samosaryA, nRpa udyAna majhAra selaga rAjA ho Avyo vAMdavA, sAMbhali dharama udAra / sadguru pAsai ho tatakhiNa AdaryA, zrAvaka nA vrata bAra paMcasaya maMtrI ho zrAvaka vrata grahyAM, paMthaga pramukha ullaas| sAdhUjI Ave ho anukrameM vicaratAM, sogaMdhikA purI pAsa // 36 // // 37 // // 38 // // 39 // // 40 // // 41 // For Private and Personal Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir November-2016 // 42 // // 43 // // 44 // // 45 // // 46 // SHRUTSAGAR tiNa puri nivasai ho ADhya ziromaNi, zeTha sudarzana nAma / sevaka te chai ho zuka tApasa taNau, soca mUla dhrama dhAma Agama nisuNI ho seTha suguru taNo, Avai purI udyAna / vAdI pUchai ho mUla te dharma no, muni kahai vinaya pradhAna guru mukha suNine ho, dharama suhAmaNo, jalazucitA apramANa / jANI ne lIdhA ho vrata zrAvaka taNAM, chAMDI prathama guNaThANa zuka piNa Ave ho suNi eha vArtA, ziSya sahasa saMghAta / tatakhiNa jAvai ho seTha ghare tihAM, dekhai na Adara vAta taba zuka bhASe ho zeTha bhaNI isuM, cAlo tuma guru paas| prazna pUchIne ho karazuM pArikhA, pAchali ucita prakAza ima kahI jAve ho seTha sahita tihAM, pUcha prazna aneka / guru piNa Apai ho uttara tehane, bUjhyo zuka suviveka sAMkhya mata choDI ho saMyama Adaryo, ziSya sahasa parivAra / zrI guru Apai ho te ziSya tehaneM, zuka thayA pUraba dhAra thAvaccA putra ho muni tadanaMtare, tihAM thI karai vihaar| ziSya sahasa nai ho sAthe parivaryA, vicarai deza majhAra anukrame AvyA ho vimalAcala gire, pRthivI sila paTa zyAma / puMjI ne kIdho ho saMthArau tihAM, mAsa eka abhirAma kevala pAmI ho tihAM mugate gayA, thAvaccA suta svaam| eha saMkSepai ho cAritra kahyo ihAM, vistara jJAtA ThAma varasa aDhArai ho saitAlisame, vijayadazamI suvicAra / pUraba deze ho mahimApura vare, eha racyo adhikAra vAcaka girUA ho guNa gaNa nirmalA, amRtadharma sujANa / muni guNa gAyA ho Atama hita bhaNI, sIsa kSamAkalyANa // 47 // // 48 // // 49 // // 50 // // 51 // // 52 // // 53 // For Private and Personal Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir siMghI jaina graMthamAlA azvina bI. bhaTTa phri jJAna sAM pavitramiDha vidyate' vAstavamAM A saMsAramAM jJAnathI pavitra bIjuM kaMI nathI, kAraNa ke jJAnajyoti prApta karavAnuM pradhAna sAdhana zAstra che. zAstra dvArA ja jJAnano vikAsa thaI zake che, mATe zAstronuM saMrakSaNa karavuM manuSyamAtranuM parama kartavya che. A bhagIratha kArya ne sucAru svarUpa ApIne jaina Agamika, dArzanika, sAhityika, aitihAsika, kathAtmaka ityAdi vividha viSayaguNDitA prAkRta, saMskRta, apabhraMza, prAcInagUrjara, rAjasthAnI Adi nAnAbhASAnibaddha sArvajanika purAtanavAlmaya tathA navIna saMzodhanAtmaka sarvazreSTha sAhitya prakAzinI jainagranthAvalI eTale siMghI jaina graMthamAlA. A graMthamAlA e jJAnagaMgAne navo ja pravAha Apyo che. A graMthamAlA dvArA mAtra jaina ja nahIM paraMtu jainetara sAhitya paNa prakAzita karela che. AvA sarvadharmasamabhAvane kAraNe temanuM nAma Aje AMtarASTrIya stare vikhyAta che. A graMthamAlA dvArA saMpAdita sAhitya saraLabhASAmAM zAstranAM rahasyone samajAve che. jemake merUtuMgAcArya viracita prabaMdhaciMtAmaNino hiMdI anuvAda tathA bhAratIya pramANazAstra mATe upayogI pramANamImAMsA uparokta bAbatanI sAkSI pure che. te graMthanI sAthe saMpAdita karavAthI sAkSara vyakti paNa ApaNA zAstranA gUDha rahasyane saraLatAthI samajI zake che ane A prakAzano badhAM mATe buddhigamya ane rocaka bane che. jethI AjanI peDhInA je loko saMskRta ane prAkRta bhASAthI virakta che. tevA lokone ApaNI saMskRtinuM mAhAsya samajAze ane A sAhityanI divyatA oLakhIne temanuM saMrakSaNa karavA prerAze. haju paNa evuM ghaNuM sAhitya che. jenuM uddharaNa avaziSTa che. tethI A graMthamAlAnA AvA bhagIratha kAryothI ApaNe saune naSTaprAyaH thatAM prAcIna-sAhityanAM saMrakSaNa tathA sammArjana karavAnI preraNA maLe che. graMthamAlA-saMsthApakano paricaya - asti vaGgAbhidhe deze suprasiddhA mnormaa| murzidAbAda ityAkhyA purI vaibhavazAlinI / / zrI bahAdurasiMhAkhyo guNavA~stanayo stayoH / abhavat sukRtI dAnI dharmapriyazca dhInidhiH / / For Private and Personal Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 22 SHRUTSAGAR November-2016 siMghI jaina graMthamAlAnA saMsthApaka bAbU rAyabahAdura zrI dhanapatasiMhajI siMghIno janma murzidAbAdamAM vi.saM. 1941mAM thayo hato. tenAM vivAha baMgALanA eka jaina sadgahastha lakSmIpatasiMhajInI pautrI tilakasuMdarI sAthe vi.saM. 1954mAM thayA hatA. jethI teoe eka prasiddha jaina kuTuMba sAthe saMbaMdha bAMdhyo ane temanAM pitAzrI DAlacaMdajI siMdhI paNa jainamahAjanomAM saccarita puruSa hatAM. temanAM pitAne jainadharmanAM vizuddha tattvonAM pracAra ane sarvopayogI jaina sAhityanA prasAramAM khAsa ruci hatI, vaLI kalakattAmAM sAhityika kendranI sthApanA karavAnI yojanA teo vicArI rahyA hatAM. paraMtu I.sa. 1927mAM temanA pitAjIno svargavAsa thayo. pitAjInuM A svapna purU karavAnuM kArya emanAM putra rAyabahAdura zrI dhanapatasiMhajI siMghI e karyuM. graMthamALAnI sthApanA - I.sa. 1931mAM vizvavaMdya kavIndrazrIravIndranAtha TAgoranI vibhUtivihAramAM vizvavikhyAta zAMtiniketananAM vizvabhAratI vidyAbhavanamAM zrI rAyabahAdUra zrI dhanapatasiMhajIe "siMghI jaina jJAnapITha'nI sthApanA karI tyAM jaina sAhityanA adhyayana-adhyApananuM kArya zarU karyuM, tyArabAda jainapustakonuM punaruddharaNanuM kArya zarU thayuM. agaNita aitihAsika pustako jainabhaMDAromAM hatAM, paraMtu vidvaTsaparkanA abhAve te prakAzamAM AvyAM na hatAM. paNa pATaNanA purAtana jaina bhaMDAronuM avalokana karatAM aitihAsikatA tarapha draSTi paDI ane "zrImatkAMtivijaya ma.sA.nI divya preraNA tathA 'AgamoddhAraka muni zrI puNyavijayajI'nI sahakAritAthI A kArya mATe AgaLa vadhyAM, temaja aneka sthAnethI preraNA prApta karI A "siMghI jJAnapITha'nI sAthe "siMghI jaina graMthamAlA" zarU karavAnI yojanA ghaDAI. tathA 'prabaMdhakoSa, kumArapAlaprabaMdha, vastupAlacaritra, vimalaprabaMdha' Adi zilAlekha, tAmrapatra graMthaprazasti Adi sAdhananI saMkalanA zarU thaI, ane aMte I.sa. 1931mAM zrI rAyabahAdura zrI dhanapatasiMha siMghInA pitA zrI DAlacaMdajI siMghInI puNyasmRtimAM "siMghI jaina graMthamAlA"no prAdurbhAva thayo. jenuM prathama maNi eTale ke "prabaMdhaciMtAmaNI" nAmano graMtha prakAzamAM Avyo. graMthamALAno udezya - A graMthamALAnAM prakAzanakArya aMtargata badhAM graMthanAM mukhapRSTha upara pradezasUcaka ullekha aMkita karelA ja hoya che. tadanusAra jaina sAhityoddhAranuM kSetra khuba vizALa che. mukhya rIte to jainapravacana aMtargata Agamika, dArzanika, sAhityika, For Private and Personal Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 23 navambara 2016 zrutasAgara aitihAsika tathA kathAtmaka Adi mahatvanAM graMthonuM viziSTa rIte saMzodhana,saMkalana ane saMpAdana karIne yathAzakya prakAzita karavAnuM hatuM. paraMtu sauthI pahelA mukhya lakSya aitihAsika sAhitya prakAzita karavAnuM hatuM. jenA mukhya be kAraNo hatA. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jaina graMthabhaMDAramAM itihAsAnveSaNane upayogI khuba bahoLA pramANamAM sAhityika sAmagrI asta-vyasta rUpamAM upalabdha thaI. paraMtu A parizramapUrvaka saMkalita karIne zAstrIya rIte vyavasthita karIne anyAnya pramANamAM tathA ullekho dvArA AlocanAtmaka tathA UhApohAtmaka TIkATippaNIothI vivecita karIne vidvad grAhya temaja jijJAsu vAcakone upayukta thAya evuM sAhitya prakAzita karavAnuM kArya koI jaina janatAe nahotuM karyuM. tethI bhAratanI sthApatya, bhAskarTa tathA purAttatvavettA evA graMthamALAnA sthApakano saMpUrNa parAmarza prApta karIne jaina sAhityanA aitihAsika aMgone prakAzita karavAnuM nakkI karyuM. dvitIya kAraNa jaina dharmamAM ane sAmAjika draSTie A (aitihAsika) vibhAganu mahattva to che ja, paraMtu bhAratIya saMskRti mATe jainadharmIya sAhityanuM aitihAsika aMga jevuM paripuSTa che ane upalabdha che, tevuM kadAca bIjA dharmamAM ochA pramANamAM jovA maLe che. tethI jaina graMthabhaMDAromAM nAzonmukha dazAmAM paDelI aitihAsika sAdhana-saMpatti jo yogyarUpamAM saMzodhita ane saMpAdita thAya to te jainadharma mATe to gauravanI vAta che ja, paraMtu bhAratanA prAcIna svarUpanuM vizeSajJAna prApta karavAmAM upayogI thAya ane rASTrIya pratiSThA viziSTa rIte prasiddhine pAme. A uddezya heThaLa "siMghI jaina graMthamAlA"nA 15-20 aitihAsika sAhityagraMtho prakAzita thayAM tyArabAda jaina sAhityanuM dvitIya AdhArabhUta aMga eTale ke darzanazAstra. je nizcita uddezya mATe khuba upayogI hatuM. jaina darzanazAstrano maulika tattvavicAra che. je aMhisAnI pratiSThA jaina darzanazAstramAM prasthApita che te anyatra ajJAta che. temane siddha karavuM e ja jaina darzanazAstrano carama uddezya che. bhAratIya darzanazAstramAM evo koI viSaya nahi hoya jemAM jaina vidvAno e marmabhedakatAthI praveza na karyo hoya. mahAvAdI 'siddhasena divAkara' thI laine mahopAdhyAya yazovijaya sudhInAM vidvAno bhAratavarSane maLyAM che. ane evAM ghaNAM tArkika, sAhityika tathA vividha viSayanA pustako saMpAdita thayelA che. graMthamAlAnA pradhAna-saMpAdaka zrI jinavijayajIno paricaya - bhrAntvA naikeSu dezeSu sevitvA ca bahUn narAn, dIkSito muNDito bhUtvA jAto jainamunistataH / For Private and Personal Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra SHRUTSAGAR www.kobatirth.org 24 sa bahubhiH suvidvadbhistanmaNDalaizca satkRtaH / jinavijayanAmnA'sau khyAto'bhavad manISiSu / / Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir November-2016 sammAnya sabhAsada bhAMDArakara prAcyavidyA saMzodhana maMdira pUnA, tathA gujarAta sAhitya sabhA ahamadAvAda, bhUtapUrvAcArya gujarAta purAttatvamaMdira ahamadAvAda, jaina vADmayAdhyApaka vizvabhAratI zAMtiniketana saMskRta prAkRta, pAlI, prAcInagUrjara Adi anekAneka graMthanA saMzodhaka tathA saMpAdaka zrIjinavijaya munijI. A mahApuruSano janma 27 jAnyuArI 1888mAM rAjasthAnamAM thayo hato. temanA pitA vRddhasiMhajI ane mAtA rAjakumArI. kheDuta kuMTuMbamAMthI uccharelA temanuM bALapaNanuM nAma kizanasiMha hatuM. nAnapaNamAM ja mAtApitAnI chAyA gumAvI. ane yuvAna vayamAM jJAnipapAsA mATe bhramaNa karatAM karatAM 'zrI suMdaravijayajI' sAthe temano bheTo thayo ane kisanasiMha mATe bhaNavAnI vyavasthA suMdaravijayajI e karAvI ApI tyArabAda jaina zvetAMbara mUrtipujakamAM dIkSA grahaNa karI ane jinavijaya nAma dhAraNa karyuM. temaNe samagra dezamAM khUba bhramaNa karyu. vicaraNa daramyAna jesalamera, baroDA ane punA mAM Avela prAcIna jaina bhaMDAronI hastapratonuM saMzodhana, vAMcana tathA lekhanAdi kArya karyu. I.sa.1920mAM mahAtmA gAMdhIne maLyA tathA amadAvAda 'gUjarAta vidyApITha' mAM gujarAta purAttattva vibhAgamAM sevA ApIne AcAryapada para mahAtmAjI dvArA sthApita thayA. tyAM saMskRta-prAkRta-prAcIna gujarAtI Adi graMthonAM prakAzana mATe "purAtattvamaMdira graMthAvalI" sthApIne temAM aneka prAcIna sAhityanuM prakAzana karyuM. me 1928mAM munijI jarmanI videzayAtrA mATe gayA hatA. tyAM paNa pote bhAratIya sAhityika sevA ApelI ane briTIzanAM myujhiyamanI mulAkAta paNa lIdhI. munijInI videzayAtrA pUrI thatAM ja kalakattAmAM eka koMgresa adhivezanamAM temanI mulAkAta zrI rAyabahAdura zrI dhanapatasaMhajI siMghI sAthe thai. ane temane zAMtiniketanamAM AmaMtraNa ApyuM. tyAM rahIne munijI e "siMghI jaina jJAnapITha" nI sthApanA karI. ane jainanAM prAcIna sAhityanuM saMkalana kArya zarU karyuM. For Private and Personal Use Only munijInuM mahAtmAjI sAthe khuba joDANa hatuM eTalA mATe ja satyAgrahanA AMdolanamAM temanI sAthe joDAyA hatAM. ane jenA kAraNe nAsikamAM kArAvAsa paNa bhogavyo. kArAvAsa daramyAna temanI mulAkAta kahaiyAlAla muMzIjI sAthe thaI ane munijIne tyAM lekhana ane vAMcanano khUba ja sAro opa maLyo ane muMzIjI Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 25 zrutasAgara navambara-2016 sAthe bhaviSyanI sAhityika pravRtti vize carcA thatI rahetI. jelamAMthI chuTyA bAda pharIthI zAMtiniketana AvyA ne tyAM na chAtrAlaya' zuru karyuM. tyArabAda pharIthI te prAcIna graMthonA uddharaNa mATe pravRtta thayAM. bhAratanA zreSTha prAcInatama sAhityamAM ziramora pustakone samAja samakSa prakAzita karavA vizvaprasiddha suvikhyAta "siMghI jaina graMthamALA"nI sthApanA karI ane jaina sAhityone eka navuM ja svarUpa ApyuM, paraMtu tenA mATe mudraNa 'nirNaya sAgara presamAM thatuM. jaina bhaMDAromAMthI pustakonuM saMkalana karavA pATaNa, punA tathA rAjasthAnamAM khuba bhramaNa karatAM ane hastalikhita graMthonuM cayana karatAM. "prApya zodhasaMsthAna" tathA pATaNabhaMDAranuM nirIkSaNa karatAM hatAM. khuba bhramaNane kAraNe tathA vAtAvaraNanI pratikULatAne kAraNe temanuM svAthya bagaDyuM, tethI svAthyanuM dhyAna rAkhI siMghIjIe parAmarza karI amadAvAda javAno Agraha karyo. I.sa. 1938-39mAM "bhAratIya vidyAbhavana"nI sthApanA muMbaimAM karI. 1942 mAM jesalameramAM prAcIna graMthabhaMDAromAM satata 4-5 mahinA sakhata mahenata karI prAcIna graMthonI pratilipio taiyAra karAvI ane muMzIjInA AgrahathI teo 'bhAratIya vidyAbhavana'nA "onararI DAyarekTara' banyAM. rAjasthAnamAM cittoDagaDha rASTrIyatIrtha prAcyavidyA pratiSThAnanI sthApanA karIne "rAjasthAna purAtana graMthamALA" aMtargata ghaNA graMtho prakAzita karAvyA. jo ke jevo nyAya 'siMghI jaina graMthamAlA'ne ApI zakyAM tevo 'rAjasthAna purAtana graMthamALA'ne ApI zakyAM nathI. - I.sa. 1952mAM "jarmana oriyenTala sosAyaTI" davArA sarvocca sanmAna prApta thayuM, sAthe ja A sanmAna prApta karanAra teo dvitIya bhAratIya banyAM. I.sa.1954mAM zArIrika nirbaLatAne kAraNe A kAryomAMthI aupacArika rIte nivRtta thayAM. Ama, munijIe AjIvana bhAratanI tathA jaina sAhityonI khUba sevA karI ane ApaNA samAjanA utkarSa mATe satata kAryazIla rahyA hatAM. AvA saMtapuruSonAM ApaNe sadA RNI rahIzuM. anya saMpAdako - muni zrIjinavijayajInI sAthe AgamoddhAraka muni zrIpuNyavijayajI, paMDitavarya sukhalAlajI saMghavI, zrI amRtalAla gopANI tathA zrI jayaMtakRSNa dave Adi saMpAdakono A graMthamALAmAM vizeSa sahayoga rahyo che. (banArasa AvRti-pR. 58) A graMtha parathI kumArapAlaprabodha prabaMdha, kumArapAla caritra, vastupAlacaritra, For Private and Personal Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org SHRUTSAGAR November-2016 upadezataraMgiNI jevA aneka graMtho mATe AdhAra graMtha prabaMdha ciMtAmaNi che. AmAM vikramarAjA thI karmasAra Adi rAjAonAM caritra tathA tenA rAjyano paricaya 26 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir varNavyo che. aneka prabaMdha hovAnAM kAraNe A prabaMdha saMgrahAtmaka graMtha tarIke paNa mulavavAmAM Ave che. A saMgrahanA avalokanathI ghaNI badhI jANakArI prApta thAya che tathA itihAsanA abhyAsuo mATe A saMgraha avazya avalokanIya che. pramANa mImAMsA (dArzanika) siMghI jaina graMthamALAnA dvitIya uddezya jainazAsananAM dArzanika graMtha prakAzita karavAnuM hatuM. jemAM yazovijayajI viracita 'jaina tarkabhASA' e prathama graMtha hato. tyAra bAda kalikAla sarvajJa hemacaMdrAcArya viracita pramANa mImAMsA graMtha prakAzita karyo. bhAratIya darzanavidyAnA brAhmaNa, bauddha ane jaina A traNa viziSTa tattvonuM nirUpaNa matonI vibhinna tAttvika paribhASAomAM ane lAkSaNika vyAkhyAmAM kaI rIte kramazaH vikAsa, vRddhi ane parivartana thayuM tenuM khuba sArA pramANamAM pratiSThita jJAnanuM nirUpaNa kareluM che. saMskRta praveza, bhAratIya pramANa, nyAya pramANa, sthApana yuga, vagere tathA tatvajJAna viSayopari hemacaMdrAcAryajIe viziSTa dhyAna Apelu che. mAtra jainatarkazAstra ja nahIM paraMtu bhAratIya pramANazAstra paNa raheluM che. kathAkoSaprakaraNa (kathAtmaka graMtha) kavi zrI jinezvarasUrInI upalabdha kRtiomAM kathAkoza e temanI aMtima racanA che. A graMtha mUla ane vRttirUpa che. mUla gAthAbaddha che ane vRtti gadyarUpamAM che. mUlamAM to mAtra 30 gAthAo che. jemAM kathAono nAmanirdeza karelo che. kathAnuM vistRtarUpa gadyavRttimAM lakhela che. jemAM mukhya 36 kathAo ane 4-5 avAtaMra kathAo che. A rIte 40-41 kathAono saMgraha Apela che. A kathAomAM jainasAdhuo dvArA haMmezA ApavAmAM AvelA jinadevanI pUjA Adi svarUpa prakIrNa upadezane ja kathAbaddha karela che tathA jaina sAMpradAyika vicAronI carcAnuM citraNa spaSTa rIte raju karela che. prabhAvakacaritra -(aitihAsika-prabaMdhAtmakagraMtha) prabhAvaka caritra mahattvano aitihAsika graMtha che. vikramanI prathama zatAbdI thI 13mI zatAbdInA pUrva bhAga sudhI sADA bAraso varSamAM thayelAM jaina zvetAMbara saMpradAyanA sauthI mahAn prabhAvaka, saMrakSaka ane zAstrakAra AcAryonA kAryakalApa tathA guNa gauravonuM A graMthamAM sucAru rIte saMkalana karela che. A graMthamAM For Private and Personal Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrutasAgara navambara-2016 mAtra jaina AcAryonA itihAsa ja nahIM sAthosAtha tatkAlIna aneka rAjAo, vidavAno, pradhAno, kavio ane prasaMgopAta viziSTa ullekha tathA aitihAsika to antarnihita che. bhAratanAM sAhitya-samrATonI paNa keTalIka mahatvapUrNa ghaTanAono ullekha karela che. bhASAnI draSTie paNa prabhAvazALI che. varNana paNa susaMbaddha tathA suparimita che. A caritra-prabaMdhanAM avalokanathI vidvAnone ghaNI viziSTa vAtonuM jJAna thaze jemake jainadharmanAM kevA kevA prabhAvazALI vidvAnonAM ApaNe vArasadAra chIe tathA jainadarzanane kevI rIte eka dhArmika samudAyanuM svarUpa maLyuM. jaina dharma tathA jaina samAjanA vikAsa ane parivartananAM tathyapUrNa itihAsane A prabaMdhanAM adhyayana-mananathI uttama prakAranuM sAhitya pradAna thayuM che. digvijaya mahAkAvya (kAvyAtmaka graMtha) digvijya mahAkAvya sattaramI-aDhAramI zatAbdInA mahAna prAbhAvika ane mahAvIrasvAmInI paTTaparaMparAnA 61mAM bhaTTArakAcAryazrIvijayaprabhasUrIzvarajInuM caritravarNana Alekhe che ane temanAM guru vijayadevasUrinuM paNa caritrAlekhana che. zrIvijaya prabhasUrIzvarajIe karelA gAma, nagara ane zaheranA vihAravarNana dvArA bhaugolika mAhitI sahajatAthI samajAya tevI che. kavie udayapura, zaMkhezvara, | sirohI, AgarA, banArasa, paTanA ane sametazikhara Adi moTAM moTAM sthaLonuM varNana karyuM che, tenA karatAM kAvyanuM kavitva draSTine vadhu sparze che. jaina pustakaprazasti saMgraha (aitihAsika) pATaNa, taMbhatIrtha, jesalamera AdisthAnomAM saMrakSita jaina jJAnabhaMDAromAMthI upalabdha jaina pustaka0 prazastiono saMgraha. A prazastisaMgrahamAM 2 prakAranI prazastio saMgrahita karavAmAM AvelI che. prazastilekhomAM mukhya varNana e vyaktinuM hoya che, je pustakanA prAraMbhamAM lekhakanAM vaMzano ullekha karavAmAM Ave tyAra bAda tenA e nikaTavartI puruSanI vaMzAvalI zarU karavAmAM Ave jenI prasiddhi thaI hoya pachI dAdA- pitA mAtA AdinA nAmano ullekha karavAmAM Ave che ane dharmopadezI vyaktinI preraNAthI lakhAyuM hoya tenA gurU Adino paricaya ane nAmanirdeza karyo hoya che tathA samakAlIna rAjAono paNa ullekha karelo hoya che. aMte pustaka paThana-pAThana karanArAo mATe maMgala, kalyANa ane AzIrvAdanuM nirupaNa kareluM hoya che. A graMthamAM 111 prazastio che tathA tADapatrIya pustakanA saMkSipta lekho ApelAM che, je 433 che. For Private and Personal Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 28 SHRUTSAGAR November-2016 kaumudI mitrANAnaMdarUpakam kalikAlasarvajJa AcAryazrI hemacaMdrasUrIzvarajInA ziSyaratna kavizrI, rAmacaMdrasUri viracita rupakonAM 10 prakAromAMthI A nATakano prakAra prakaraNa che. ahiM nAyaka eka saciva hoya che. A nATakamAM nAyaka dhIrAdAtta che ane nAyikA madhyamavarga parivAranI che. sAthesAtha dAsa, sevaka, Adi pAtra no ullekha paNa karelo che. A zrRMgArarasa pradhAna rUpaka che. graMthamAlA dvArA prakAzita viziSTa pustakono paricaya - siMghI jaina graMthamALA" dvArA aneka pustakonuM saMskaraNa thayeluM che. jemAM aitihAsika, tAttvika, kathAtmaka ane caritrAtmaka graMtho prakAzita thayelAM che. A graMthamALAmAM sauprathama aitihAsika graMthonuM prakAzana kArya zarU karyuM hatuM. jemAM sau prathama prabaMdhaciMtAmaNi' prakAzita graMthanuM saMskaraNa karyu hatuM ane A graMthamALAnAM 60 thI vadhu prakAzano che. temanI nizcita saMkhyA upalabdha nathI zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra-kobA jJAnamaMdiramAM A graMthamALAnAM 62 prakAzano mAtra upalabdha ja nahIM paraMtu surakSita paNa che. jemAM keTalAka graMthAkanuM punaHprakAzana thayuM che. jeno prAyaH chello graMthAMka -77 kaumudI mitrANAnaMdarUpakam che. jemAMthI 23 graMthAka evA che je jJAnamaMdiramAM upalabdha nathI.(15, 37, 38, 50 ane 5 thI 70) jemAM anya prakAzako dvArA siMghI jaina graMthamAlAnA punaH prakAzita graMthonI yAdI joIe to te A pramANe che dharmopadezamAlA-bhaTUMkara prakAzana amadAvAda vi.saM. 2066. kIrtikaumudImahAkAvya tathA sukRta saMkIrtanamahAkAvya-bhaTUMkara prakAzana-vi.saM2066. saMdezAsaka -saMbhavanAtha mahArAja TrasTa -satArA(mahArASTra) -vi.saM.2001. sutakIrtikallolinyAdi vastupAla prazasti saMgraha -surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa-surata - prakAzana varSa upalabdha nathI. prabaMdhaciMtAmaNi (aitihAsika prabaMdhAtmaka) zrI merUtuMgAcArya viracita prabaMdhaciMtAmaNi nAmaka prasiddha aitihAsika-prabaMdha saMgrahAtmaka saMskRta graMtha che. gujarAtanAM prAcIna itihAsane viziSTa kRti ane smRtinA AdhArabhUta jeTalAM prabaMdhAtmaka tathA caritrAtmaka graMtha-nibaMdha saMskRta prAkRta tathA prAcIna dezI bhASAmAM upalabdha che te graMthomAM A sauthI viziSTa ane mahatvanuM sthAna dharAve che. "sarveVi prabaMdhAH prabandhaciMtAmaNito jJeyAH' dharmAlyudaya mahAkAvya nuM punaH prakAzana zrI bhadraMkara prakAzana amadAvAda dvArA vi.saM 2066 mAM thayela che. prabaMdhakozanuM punarmudraNa AzApuraNa pArzvanAtha jaina For Private and Personal Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 29 zrutasAgara navambara-2016 jJAnabhaMDAra amadAvAda dvArA jherokSa svarUpe thayela che. prakAzana varSa upalabdha nathI. vividhatIrtha kalpanuM punaH prakAzana AzApuraNa pArzvanAtha jaina jJAna bhaMDAra amadAvAda dvArA 2066 mAM jherokSa svarUpe thayela che. vijJapti lekha saMgrahanuM punaH prakAzana jinazAsana ArAdhanA TrasTa-muMbaI dvArA thayela che. prakAzana varSano ullekha nathI. akalaMka graMthatrayanuM punaH prakAzana zrI bhavAnI murtipUjaka jaina zvetAMbara saMgha kolakAtA dvArA vi.saM 2060 mAM thayela che. kathAkoSa. prakaraNanuM punaH prakAzana prAkRta bhAratI akAdamI pura dvArA I.sa. 2008. upasaMhAra - A graMthamALAe prAcIna dharoharamAM zreSTha graMtharatnone Adhunika zAstrIya paddhatithI saMzodhita ane saMpAdita karIne prakAzita chellI sadImAM karelA ane A bhagIratha kArya mATe samAjanA pratiSThita mukhI bAbU rAyabahAdura zrI dhanapatasiMhajI siMghIno udAra sahayoga maLela che. "siMghI jaina graMthamALA"nI sthApanA kalakattAmAM thayela che. paraMtu kAlAntare A kAryamAM kahaiyAlAla muzIjIno paNa khuba sAtha sahakAra maLavAnA kAraNe tenA dvArA sthApita "bhAratIya vidyA bhavana"mAM A graMthamALAnuM kArya samAhita thayeluM. 1944mAM rAyabahAdura zrI dhanapatasiMhajI siMghInA dehAvasAna bAda kAryamAM thoDI muzkelI AvelI paraMtu temanA suputrI zrI rAjendra siMhajI ane narendra siMhajI siMdhInI smRtimAM temanI bhAvanAne samajI A kArya jinavijayajInA jIvanakALa paryata cAlu rahyuM. samarpita vyaktionA cAlyA gayA bAda AvI yojanAono aMta thaI jAya che. munijI ane muMzIjInA gayA bAda virAma lAgI jAya. paraMtu 60thI vadhAre pustakonuM prakAzana thaI cukyuM hatuM ane A graMthamALAe AMtarASTrIya khyAti prApta karI lIdhI hatI. je ApaNA jaina samAja mATe gauravanI vAta che. chellA 30-40 varSothI zodhaka vidvAna vargane A graMthamALAnAM graMthano abhAva khaTakI rahyo che ane ghaNA graMtho aprApya thaI gayA che vaLI keTalAka mahatvapUrNa graMtha to suvyavasthita pustakAlayomAM paNa upalabdha nathI thatAM. uparokta graMthamALA je hetuthI jaina dharmanAM prAcIna pustakonAM pracAra-prasAra mATe sthapAI hatI, te kharekhara prazaMsanIya che. A graMthamALA dvArA prakAzita amUlya sAhitya samAjanA utkarSa ane poSaNa mATe pIrasAI rahyuM hatuM. samaya jatAM temanA dvArA pIrasAtA Adhidaivika-Adhibhautika-AdhyAtmika jJAnanI uNapa AjanA samAjamAM varatAi rahI che. For Private and Personal Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir keTalAMka mahattvanAM pharamAnapatro saMgrAhaka-munizrI nyAyavijayajI (gatAMka thI AgaLa) (Da) pAMcamuM pharamAna | gujarAta subAnA hAkemane mAluma thAya ke saMtidAsa jhaverI araja kare che ke AlI darajjAnA bAdazAhanA hukama mujaba majakUra zaheramAM tenI mAlakInI havelIo, dukAno, bIjI mIlkata tathA bAgabagIcA che. A uparathI hukama karavAmAM Ave che ke jahAMpanAha bAdazAhanI kacerIno e jhaverI tathA kherakhAha vepArI che. tethI koI paNa mANasa e havelImAM jaI utAro kare nahi evo manAi hukama kADhavo ane e dukAnonuM e bhADuM ugharAve hemAM ene koie aDacaNa karavI nahi, ane bAdazAhI pharamAna mujaba je bAga bagIcA ene maLelA che te bAbatamAM koIe kAMI dakhala karavI nahi. vaLI vizeSa hukama karavAmAM Ave che ke e sUbAnA amaladAromAMthI koI paNa mANase koI paNa rItanA kAyadAnuM bahAnuM kADhI enI mAna milakata lai levAno prayatna enA pratye yA enA pharajano pratye karavo nahi, ke jethI e tathA enAM pharajaMdo nizcitapaNe potAnA vatanamAM AbAda thaI hamArI pAdazAhata haMmeza cAlu rahe evI duA khudA pAse karatA rahe. hamArA A hukamathI viruddha yA UlaTuM koIe vartavuM nahi. lakhuM tA. 2jI nUra mAha IlAhI sane 8mAM lekhanI uparanA bhAgamAM mahora sikko zAhajahAna bAdazAhano che, ane bIjo sikko dArA zakuhano che (hI.sa. 1045) (I) chaThuM pharamAna A nIcenuM pharamAna jahAMgIra bAdazAha taraphathI nIkaLeluM che. enI nakalamAM kaMIka akSaro paDelA che. ane lakhyA sAla vagere keTalIka bAbata temAM utarI nathI, chatAM paNa potAnI raiyatamAM zrAvaka koma pratye bAdazAhanI keTalI lAgaNI hatI, te emAMthI khullI rIte dekhAI Ave che. A pharamAna potAnA kUla rAjanI aMdara nImAelA hAkemo, amaladAro, jAgIradAro, kacerIo, mutsaddIo, ane AkhI gujarAtanA subA para kADhavAmAM AvyuM che. emAM temane jaNAvyuM che ke paramezvaranI prIti tyAre ja meLavI zakAya For Private and Personal Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 31 zrutasAgara navambara-2016 che ke jyAre rAjamAM rahetI dareka jAtanI yA komanI raiyatanA manane AdagI ane nizcitapaNuM raheluM hoya. hAlamAM zrAvaka harakhA paramAnaMdajIe jahAMpanAhanI darabAramAM AvI amaladAro mAraphate araja karI ke vijayasenasUri vijayadevasUri ane khusaphahama naMdajI (!) eo hamArA AcAryo che, ane ThekaThekANe temanAM derAM ne dharamazALA che, ane teo haMmezAM pavitra-dhArmika-kAmamAM, sevApUjAmAM ane Izvarane yAda karavAmAM mazagUla rahe che, ane kharekhara hamane majakUra zrAvaka harakhA paramAnaMdajInI vaphAdArInI khabara che ke e hamAruM zreya cAhatA, vaphAdAra mANasa che, tethI hamArI jahAMpanAhanI-darabAramAMthI hukama kADhavAmAM Ave che ke e komanI dharamazALA ke temanA derAmAM koIe mukAma karavo nahi ane tenI najhIkamAM paNa koi rItanI dakhalagIrI na karavI, ane teo tahene pharIthI navAM banAvavA mAge to temAM paNa aDacaNa na karavI. vaLI hemanA ziSyonA makAnamAM paNa koie utAro rAkhavo nahi, ane teo jo soraThanA mulakamAM zetruje jAtrA karavA jAya to koie temanI pAse kazuM mAgavuM nahi. vaLI e ja mANasanI mAgaNI ane araja uparathI hukama karavAmAM Ave che ke dareka AThavADIAmAM, be vAra-divasa eTale ravi tathA guruvAre, dara mahIne te mahInAne pahele dahADe, temaja ida (tahevAra)ne dahADe, temaja dara varase cUra mAsamAM...(!) temaja hamArI umaranAM jeTalAM varSa vItI gayAM che te varSa gaNI dara varSe eka divasa e pramANe, hamArA AkhA rAjamAM koi paNa jAnavarane katala karavuM nahi, tema teno zikAra karavo nahi, temaja pakSI mAchalAM, vagere jIvone pakaDavAM nahi yA mAravA nahi. A hukama pramANe cAlavAne saue koziza karavI enAthI virUddha vartavAne koine avakAza ja nathI A pharamAna khAnajahAna mAraphata nIkaLeluM. zrI ku. mo. jhaverIe anuvAdita karela A cha pharamAnomAMnI hakIkatane ja puSTa kare evuM eka lakhANa zrI haragovindadAsa dvArakAdAsa kAMTAvALAe lakhela 'TacukaDI cothI so vAto' nAmaka pustakamAMthI uddhata karIne ahIM pariziSTa rUpe ApuM chuM. pariziSTa zAntidAsa ane zAhajahAna sAmAnya rIte evuM manAya che musalamAno hiMduone julamathI vaTALatA, temanAM devAlayo toDI nAMkhatA, ane hiMdu dharmano ucheda karavA mathatA; paraMtu For Private and Personal Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir SHRUTSAGAR 32 November-2016 jema keTalAka musalamAna bAdazAho evAM kArya karavAne potAnA dharmane lAbha thAya che ema gaNatA, tyAre bIjAo, hiMdu musalamAnone sarakhA gaNI temane adala InsApha ApavAmAM, sarva dharmane mAna ApavAmAM Ave, anya dharmI sAthe bhAicAro vadhAravAmAM ApaNuM kartavya raheluM che ema samajatA; bAbara, akabara, jahAMgIra ane zAhajahAna A bIjA varganA bAdazAha thai gayA. amadAvAdanA nagarazeTha zAntidAsa jhaverIe ghaNA paisA kharacIne moTuM jaina devAlaya baMdhAvyuM hatuM. zAhajAdA auraMgajebanA hukamathI te devaLa toDI pADIne tene ThekANe masIda bAMdhavAmAM AvI, tethI nArAja thai zAntidAsa bAdazAhane phariyAda karavA mATe dilhI gayA. zAhajahAne zeThanI sarva hakIkata sAMbhaLIne nyAyanI khAtara potAnA zAhajAdA dArAzikohanI sahIthI paravAno lakhI mokalyo. temAM amadAvAdanA hAkemane evuM pharamAvyuM ke teNe masIdane sthaLe navuM derUM bAMdhI ApavuM, jUnA devalano je sarasAmAna musalamAnoe lai lIdho hoya teno kabajo zeThane soMpavo. have pachI koie temane herAnagati karavI nahi tathA amuka amuka jaina tahevAroe zaheramAM jIvahiMsA karavI nahi. paradharmI bAdazAhe jevo InsApha Apyo, tevo InsApha bIjA paradharmI mahArAjA bhAgye ja ApI zake. vaLI zAhajahAna bAdazAhe jainonA pUjya zetruMjA parvatanI AsapAsa tema pAlItANAmAM jIvahiMsA na karavAno paravAno kADhyo hato. e ja pramANe akabare ane jahAMgIra bAdazAhe paNa jIvahiMsA na karavAnA tathA jainadharmane madada ApavAnA hukamo karyA hatA. AvA nyAyI bAdazAho musalamAno chatAM paNa temane mATe hiMduo vaphAdArI batAve emAM zI navAi? zeTha zAntidAsa TheTha dI,i dvAra jai caDhyA. pAdazAha pAse arja ApavA tyahAM aDayA. deharo bAMdhI ApavA, masIda pADI nAkhavA. nyAyano TharAva kIdha, zAha nAma rAkhavA. - zrI jaina satyaprakAza I.sana 1943 varSa-9 aMka-2mAMthI sAbhAra For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bata se pusAkaroDo jA samanda AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA meM jJAnapaMcamI kA jJAnasthApana navega se nirmita AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, kobA meM jJAnapUjana kI eka jhalaka For Private and Personal Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Registered Under RNI Registration No. GUJMUL/2014/66126 SHRUTSAGAR (MONTHLY). Published on 15th of every month and Permitted to Post at Gift City So, and on 20th date of every month under Postal Regd. No. G-GNR-338 issued by SSP GNR valid up to 31/12/2018. JLC siM ghI jaina grantha mA lA ENARESH || pandhAMka 1 // xaaaxxx zrImerutuGgAcAryaviracita pravandhacintAmaNi HELMEETIRE siMghI jaina jJAnapITha vizva bhA ra tI zAntiniketana mUlya, ka.-12-.] [vikamANDa 2500 siMghI jaina graMthamAlA paricaya dekheM pR. 21 BOOK-POST/PRINTED MATTER prakAzaka zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, kobA AcArya zrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira gAMdhInagara 382007 phona naM. (079) 23276204, 205, 252, pheksa (079) 23276249 Website : www.kobatirth.org email : gyanmandir@kobatirth.org Printed and Published by : HIREN KISHORBHAI DOSHI, on behalf of SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. And Printed at : NAVPRABHAT PRINTING PRESS, 9, Punaji Industrial Estate, Dhobighat, Dudheshwar, Ahmedabad-380004 and Published at : SHRI MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA, New Koba, Ta.&Dist. Gandhinagar, Pin-382007, Gujarat. Editor : HIREN KISHORBHAI DOSHI For Private and Personal Use Only