Book Title: Shat Purush Charitra
Author(s): Kshemankar Gani, Charitravijay
Publisher: Mahavir Jain Charitra Ratnashram
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022724/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [UEEMELETE BUSEFUEL - zae TUE [IE RU UE US SaT puruSa caritra. (paMDita kSemakara gaNi kRta.) bhASAntara kartA ma. vaktA muni mahArAja zrI cAritravijayajI. BEEC BE pArekha juThA pAnAcada mAMgaroLa vALAnI sahAyathI chapAvI prasiddha karanAra, zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama. sonagaDha (kAThiyAvADa. ) (sarva hakaka svAdhina ) DELISTITUTILIEF IEWER saMvata 192] vIra saM', 2462 [ sana 1935 mUlya AThe AnA BHENSIBIG BIEBSITE Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SaT puruSa caritra. (paMDita kSemakara gaNi kRta) bhASAntara kartA, pra. vaktA muni mahArAja zrI cAritravijayajI, A pArekha juThA pAnAcaMda mAMgaroLa vALAnI sahAyathI chapAvI prasiddha karanAra, zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama, senagaDha (kAThiyAvADa.) (sarva hakka svAdhina ) 8 saMvata 19ra) vira , 242 mUlya, Aha AnA [sana 17pa haa Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama pustakAvaLI ne, 2 - U - pAlItANA zrI bahAdurasiMhajI prI. presa muka--zA amaracaMda bahecaradAsa Page #4 -------------------------------------------------------------------------- Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UFO 0 0 0 0 0 0 jI jI jIjI jI jI jI jI hajI jI.9 jI jI Up Up Up Up DUR gFh Up Up Up O+ prasiddhavaktA- muni mahArAja zrI cAritravijayajI, O U-Up Up Up O joy bI. pI. presa-pAlItANA. @DUR Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathamavRttinI prastAvanA A graMthamAM cha jAtanA purUSonuM digadarzana kareluM che. jo ke manuSpAkAramAM purUSo dareka samAna che. chatAM cha jAtanA purUSo kema batAvyA che ? evI AzaMkA thAya valI jAtibhede, rUpabhede, avasthAbhede karIne aneka prakAranA purUSo thaI zake, evI paNa AzaMkA thavAne avakAza che; paNa samajavuM ja joIe ke purUSonA je bheda che te mAtra purUSa pariNati (mAnasika vRtti) teja bhedanuM kAraNa che. koI jAtie. ucca heya, ane vicAre nIca hoya te te uMca paMktimAM kadI paNa gaNI zakAya nahi; ane jAtie nIca hoya ane pariNatie uMca heya te tene nIca tarIke gaNavuM e eka lAMchana lagADavA jevuM che. mahAtmA purUSa ane vyavahArika (sAMsArika) purUSomAM zarIra AkRti bheda bIlakula jovAmAM AvatuM nathI, tepaNa mahAtmAnA darzana apAra pApane nAza kartA thaI paDe che, ane tethI ja te mahAna AtmAviSTha zarIrane pavitra gaNavAmAM Ave che te uMca, nIcanuM je kharuM kAraNa che te phakta mAnasika vRtti ja che. te upara eka vRddhAnuM dRSTAMta.: eka nagarInI aMdara vasatA be vaNika putre vepArArthe bahAra kharIdIe nIkaLyA. temane eka vaNika putra chUtane vepAra karatA hato, ane bIjo vaNika putra ane vepAra karate hatA. bahAra dezAvaramAM pharatA pharatA eka zaheranI aMdara gayA. tyAM eka vaNika vRddhA rahetI hatI. tyAM temane ghare jaI kahyuM ke, DozImA, amane rasoI karI Apazo ? eTale vRddhAe vaNika putro jANI ane potAne Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mU / tyAM potAnA svajJAti bhAie kayAMthI ema vicAra karI DIzIe jaNAvyuM ke bhAio hu* ghaNI khuzIthI rasAi karI ApIza, pachI vAtacIta karavA uparathI vRddhAe jANI lIdhu ke eka dhRtanA vepArI che, ane khIjo cAmaDAnA vepArI che. tethI vRddhAe rasAi karI lai dhRtanA vepArIne gharanI aMdara kAMsAnI thALAmAM ane cA~nAve rIte dharatI bahAra parazALamAM pItaLanI thALImAM jamavA ApyuM. dareke potapotAnA manamAM vicAryuM ke Ama karavAnuM kAraNa phakta ApaNA vepAra haze; haze ApaNe kayAM temanI sAthe saMbaMdha joDavAnA che, ema vicArI jamIne pachI potapotAnA dhaMdhAnI kharIdI upara cAlyA. bahAra gAmamAM kharIdI karI ane pAchA pelI vRddhA rahetI hatI teja zaheramAM AvyA, ane temane dhare jai teoe vRddhAne rasAi karI ApavA kahyuM; tethI te vRddhAe rasAi karIne dhRtanA vepArIne dharatI bahAra pazALamAM khesArI pItaLanI cALImAM ane camanA vepArIne zvanI dara kAMsAnI thALImAM jamavA Apyu, Avu' kAraNa pelA dhRtanA vepArIe vRddhAne pUchyuM" DAzImA ! prathama mane dharanI aMdara ane bIjAne dharatI bahAra jamavA ApyuM hatu te zuM tame bhUlI gayA. ? nA bhAI, huM bhUlI nathI. me karyuM che te vicAra karIne karyuM che. jo bhAI tamArA prathamanA vicAramAM te hamaNAnA vicAramAM keTalA taphAvata che prathama jyAre kharIdI upara jatA hatA tyAre tArA manamAM ema hatuM ke jo Ara dhaNAM heAya ane dhRta sAMdhe bhAve maLe te vadhAre sAruM; ane khIjAe evu vicAyu` hatuM ke dhaNAM DhArA marI gayAM hAya ane cama saste bhAve maLe te vadhAre sArUM. te karatAM Aja tamArA vicAra huM viparita jouM chuM. tArA vicAra hamaNuAM evA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge che ke je Dhera ghaNuM marI jAya ane kaI paNa ThekANethI vRta na Ave te mArA kharIdelAM vRtane bhAva vadhAre Ave. ne bIjAne vicAra evo jANAya che ke, je Dhera maratAM baMdha thAya matalaba ke eke Dhera na mare te mArA camane bhAva vadhAre Ave. tethI Aja tane bahAra jamavA ApyuM che. kahevAnI matalaba e che ke hamezAM mANase potAnA vicAra pramANeja uMca, nIca gaNAya che. A uparathI ema paNa samajavAnuM che ke prAyaH karIne vicAranuM kAraNa bAhya pravRttija mANasane hoya che, ane temaja bAhya pravRtti nimitta janaka mAnasika vRtti paNa thAya che. te A graMthamAM je cha jAtanA purUSo batAvelA che, te purUSArtha (dharma, artha, kAma ane mokSa) nA adhikArI paratve batAvelA che. A uparathI vAMcaka de ekAMta emaja mAnI levAnuM nathI je "mana caMgA to kathareTamAM gaMgA" e kahevata mujaba ApaNe ApaNuM mana sApha rAkhavuM ane bAhya pravRtti game tevI karAya te temAM deSa nathI. Ama samajavAthI kharekharI rIte A zAstranA rahasyathI ulaTuM samaryuM kahevAze. kAraNa ke manane bagADanAra niraMtara bAhya kAraNo hoya che. te zarIrathI thAtA yA vacanathI thAtA game te he paNa svabhAvika manane bagADanAra thAya che. te bAhya pravRttija prathama pavitra karavAnI jarUra che. te pavitra thaze to mane paNa satvara pavitra thai zakaze. tethI zubha vartanamAM vartI ane gya purUSAdhikAra prApta karo e A graMtha vAMcananuM anaMtara phaLa che, ane paraMpara phaLa mekSa prApti che. || tathAstu II Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dvitIyAvRttinI prastAvanA. A SaT purUSa caritra graMthanu bhASAMtara prasiddha vaktA muni mahArAja zrI cAritravijayajI mahArAje kareluM, jenI prathamAvRtti jaina jJAna prasAraka maDaLa amadAvAda haste bhagubhAi phatecaMda kArabhArIe chapAvelI. te pustaka ati leAkapriya thavAthI taratamAM khapI gayuM. pAchaLathI vakhatovakhata tenI mAMgaNI thavAthI A pustakanI khIjI AvRtti chapAvavAnA amAne sayeAga maLyo che, A pustaka chapAvavAmAM mAMgarALavALA pArekha juDAbhAi pAnAcaMda- jeenI mAtuzrI sAmubAe zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzramanA zrI mahAvIra prabhujInA derAsaranA AMdhakAmamAM sArI rakama kharacelI che, teonIja sahAyathI A pustaka chapAvI bahAra pADavAmAM AvyuM che. amArI icchA che ke eka pachI eka pra va mahArAjazrI cAritravijayajI mahArAjanA banAvelA pustakA bahAra pADavA kemake lagabhaga dareka pustakAnI prathamAvRttie khapI gai che. mATe jaina zrImAne vinaMtI karIe chIe ke amArA A pustaka prakAzana kAImAM Apa jarUra madada karazeA. paheluM pustaka vyAkhyAna saMgraha bahAra pADavAmAM Avela che ane A khI N pustaka SaT purUSa caritra bhASAMtara bAhAra pADavAmAM AvyuM che. A saMskRta pustakanA mULa karyAM purUSa paDita zrI kSema kara gaNI che. prakAzaka--zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama. seAnagaDha--( kADhiyAvADa. ) Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ==== 0000 bI. pI. presa-pAlItANA. 96.67 pArekha jIhA pAnAca'da-mAMgarALa, .. 630 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. viSaya 1 maMgalAcaraNa ' ' 2 adhamAdhamanuM svarUpa . 3 adhamAdhama upara kathA. 4 adhama purUSanuM svarUpa 5 adhama purUSa kene kahevA. 6 adhamanA svarUpane batAvanArI kathA. 7 vimadhyama purUSanuM svarUpa, 8 vimadhyama kene kahevA... 9 vimadhyamanA svarUpane batAvanArI kathA. 10 madhyama purUSanuM svarUpa. .. 11 madhyamanA svarUpane batAvanArI kathA. 12 uttama purUSanuM svarUpa. " 13 uttamanA svarUpane batAvanArI kathA..... 14 uttamottama purUSanuM svarUpa. -- - Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jAhera khabara. prasiddhavaktA muni mahArAja zrI cAritravijayajI mahArAjanAM lakhelAM pustake amAre tyAMthI maLaze. temaja dharmabiMdu mULa bhASAMtara sAthe kiMmata rUA. 2) mAM maLaze, " gA) - taiyAra pustake - vyAkhyAna saMgraha. kiMmata rU. 1) Sa purUSa caritra. pravRttinivRtti. lekha saMgraha prathamabhAga zrI mahAvIra jaina cAritra ratnAzrama senagaDha, (kAThiyAvADa). Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI vItarAgAya namaH zrI SaT puruSa caritra. nivigha paNe graMthanI samApti thavA mATe bhASAMtara ttaya 42, ___ maMgalAcaraNa. dhyAyaM dhyAyaM zAntinAthaM hRdabje // nomaM nAma zrIguroH pAdayugmam // bhASAyAM pAdapUruSIyaM caritram // gaurjayA~ vai likhyate'do yathAdhi // 1 // maMgalAcaraNa zrI arhantazcatustriMzanmahAtizaya zAlinaH // zrI dharmasya prabhAvena jayanti jgduttmaaH|| artha-zetrIza moTA atizayathI zobhatA tathA jagatamAM ati uttama evA zrI arihaMta bhagavAna dharmanA - prabhAvathA naya pAme che. artha kAmazca mokSazca pravartante yatasrayaH // sa zrI dharmaH kathaM na syAt karaNIyaH sadAnRNAm / / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha--artha, kAma ane mokSa e traNa purU SArtha je dharmathI utpanna thAya che, te te dharma, manuSyone aharniza karavA lAyaka kema na thAya? arthAta hameza dharma karavo joIe. vipAkaH puNyapApAnAM vilasan sarvajantuSu // damaukSe manaH kRtvA pratyakSaH kiM na lakSyate // artha-sarva jIvomAM puNya pApanuM phaLa rahela che. te phaLane, vidvAna purUSe saMsAramAMthI manane kheMcI mikSamAM laI javAthI najare dekhe che. kiM nAsti maraNaM tasmin zaraNaM vAsti kiJcana // kiM nAnityAzca saMyogA nizcintaiH sthIyate katham // arthate A saMsAramAM kone mRtyu nathI, tathA zaraNe javA lAyaka keNa che, tathA strI, putra, dhanAdikane saMga anitya che te nizcitapaNe kema rahevAya? gRhilA puNyapApe dve nANake svayamajite // . zeSa vimucya niHzeSa jIvA yAnti bhavAntare // athajI A bhavamAM strI, putra, dhanAdika sarva vastune choDa pateja meLavela puNyapA5 rUpI be jAtanA dhanane laI anya bhavamAM jAya che. . . . . Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ labhante tatra te tAbhyAM sukhaduHkhe RyANake // cintanIyA kathaM naiSA vizeSajJairbhava sthitiH // artha-te che te anya bhavamAM puNya pAparUpI be dhanathI sukhadukharUpI be vastu vecAtI le che. tethI karIne buddhivALA purUe A bhavanI sthiti vicAravA lAyaka che. temaja anya zAstromAM kahela che ke, ihopapattirmama kena karmaNA kaca // yAtavyamato mavadviti che vivArA ya ra gAyate hRti | sAthe sa dharmajavo aviSyati || artha-prANIoe vicAra kare ke A bhavamAM mAre janma kayA kamathI thaye che ane A bhavamAMthI nIkaLIne kayA bhavamAM javAnuM che. A vicAra je mANasanA manamAM na thAya, te manuSya dharmamAM tatpara zI rIte thaI zake ! vicintyaivaM sadA dharmaH karaNIyo vivekibhiH // tatvaharupadeSTavyaH sa yogyAnAM hitAya ca // artha-mATe ema vicArIne tatvane jANanArA vivekI purUSoe haMmezA dharma kare. tathA yogya purUSane hita mATe dharma upadeza kare. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samAne puruSatve'pi yogyAyogya vicAraNA // kathaM bhavoditi prazne sarva rucyate tathA // artha-tyAM zaMkA thAya ke, purUSatva sarvamAM samAna che te yogya ane agyane vicAra zI rIte thAya ? AvA praznamAM sarvajJa bhagavAna uttara Ape che. dharmAdharbha prabAhI'yaM puruSaH prabhavaH prH|| taiH samAsevitaH pUrvaM pareSAM ca prarUpitaH // artha-A saMsAramAM purUSa dharma adharmanA pravAha rUpa che. (dharmamAM tathA adharmamAM sadA rahenArA che.) sarvajJa bhagavAna dharma adharmathI rahita che. teoe pUrva avasthAmAM pite dharma sevele hate. tathA anya jaMtuone upadeza karela hatuM. anAdikAla prabhavA sthitireSA pravartate / / tena teSAM vizeSeNa yogyAyogya nirupaNA // artha dharma adharmanA pravAha rUpa, A saMsAranI sthiti anAdikAlathI cAlI Ave che. mATe jemAM dharma vizeSa hoya te yogya purUSa jANa; ane jemAM adharma vizeSa hoya, te ayogya purUSa jANa. A saMsAramAM je ke purUSa sarva purUSAmAM samAna che te paNa pUrvabhavamAM pite meLavela zubhAzubha karmanA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5 ) pariNAmane lIdhe bhinna bhinna cAra purUSAtha ( dhama, atha, kAma, ane mokSa) nA sAdhaka hAvAthI cha jAtanA purUSA thAya che. te AvI rIte adhamAdhama, azvama, vimadhyama, madhyama, uttama, ane uttamAttama evI rIte cha prakAranA purUSA thAya che, temAM prathama adhamAdhama purUSAne batAve che. je adhamAdhama purUSA che te kevA hAya che ke dharmakri cAnA jJAna rahita, paraleAka sa'badhI vicAra rahita, zubha lephsA rahita, jeNe pAMca prakAranA viSaya (zabda, spa rUpa, rasa, ga'dha) sukhanA AnaMda jANela nathI. krUra kama karanArA, pApa karavAmAM prItivALA, adhamanA kAmamAM AnaMdavALA, jenA hAtha paga truTIgayA che, mAthAnA rogavALA, jene paheravA oDhavA vajra nathI, Azraya rahita, kAinA paNa jene AdhAra nathI, TADhathI taDakAthI tathA tAkAnI 5vanathI pIDA pAmatA, jenA mAthAnA kaisa valrInA sasuhaiAthI guMthAelA che, cAmaDAne tathA valkala vastrane paDe. ranAra parvatanI guDhDhAemAM vasanArA, jeNe DhAi divasa paNa sasAranA sukhanA AnaMda joyeA nathI, samagra lAka vyavahArathI rahita, kevaLa pRthvI upara bhAra karanAra, manuSyapaNuM' maLela che chatAM pazu jevA, AvI rIte te adhamAdhama purUSo jANavA. tyAM zakA thAya ke tevA adhamAdhama purUSA kayA jANavA, tyAre tenA nAma lakhI matAve che, bhiTTa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ puliMda, nAhala, babara, ane khasika vagere te sarve uttama lekamAM rahenArA nathI. tevI rIte bIjA zaukarika, kaivata, lubdhaka, zaunika, cAMDAla vigere prANIo nIca karma karanArA che. - te sarve mahA kaSTathI dhanAdikane meLavI madIrA pIe che, mAMsa khAya che, athavA na karavA lAyaka evuM bIjuM nIca karma kare che. te sarve samagra janathI nIca paMkitamAM che. samagra lekanA niMdA pAtra che. sarva janene uga karanArA saghaLAM adharma rUpa karma karanArA, cAre purUzArthathI rahita te purUSa A lekamAM nikhila janene niMdavA lAyaka avasthAne bhegavI parakamAM narakAdikanI pIDAne anubhava le che. kathA pahelI. koI eka aTavImAM eka vuiM hatuM, te rasane. driyane vazya thaele AkhA jaMgalamAM madha tathA mAMsane mATe bhamatuM hatuM. tyAM eka moTA vRkSamAM madhupaDuM dekhI haSita thaze. tyAra pachI te bhillu pitAnI pAse rahelA mAMsane te vRkSanI nIce mUkI, madha levA mATe te jhADa u. para caDyo, jyAM madha levA jAya che tyAM te te madhaSTha DAmAMthI uDelI madhumakSikAo vaDe Akula vyAkula karAe lo te bhikSu, pitAnA bhArathI bhAMgI gaelI vRkSanI zA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 7 ) khA uparathI ekadama nIce paDe teTalAmAM. devage ane cAnaka AvI nIkaLela, te vRkSanI nIce rahela eka ajaghara te bhillane gaLavA mAMDe tyAra pachI ajagaranA moDhAmAM jenI aradhI kAyA pesI gaI che. eve te bhIDyuM, pahelAM jhADanI nIce mUkelA sUvaranA mAMsane pitAnA zarIra upara lAgelA madhubiMduothI mizrita karI khAvA lAge. tenA svAdane lIdhe, ajagaranA mukhamAM pesavAthI thatI pIDAne tathA maraNanA bhayane bhUlI jaIulaTa madhu mAMsanI prazaMsA karavA lAge ke madhamizrita mAMsane svAda te ora tarehane che. AvA samayamAM vaitADhaya nAmanA parvatanI uttara cheNamAM rahela ratnapura nAmanA nagaramAM rahenArA tathA zrI naMdIzvara tIrthanI yAtrA mATe nIkaLelA, caMdracUDa nAmanA vidyAdhare AvI avasthAmAM paDelA bhiane joIne vicAryuM ke aho kevuM Azcarya che. A nIca purUSa kevI kaSTadAyaka avasthAmAM paDela che, te paNa rasanA IdriyanA vikArathI mohita thaye sate krUra ajagaranA mukha pravezanA kaSTane jANatA nathI tathA potAnI AgaLa rahelA mRtyune paNa jete nathI. mATe sarva prANIomAM rahele indriyane vikAra Azcaryajanaka avarNanIya che. zAstramAM kahevuM che ke - sa ko'pi dRzyate naiva saMsArI jagatAM traye // aindriyeNa vikAreNa hahAyo na viDaMbita // 1 // Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-traNe jagatamAM te koIpaNa prANI jovAmAM nathI AvatuM ke, je prANI indriya saMbaMdhI vikArathI mehita tha na hoya. anAdi bhava saMbhUtaivikAraraindriyairaho // praNaSTaziSTa maryAda vinaSTa viSTapatrayam // 2 // artha-anAdi kAlanA bhAvathI thaelA iTinA vikAroe, uttama maryAdAnA nAzapUrvaka traNe jagatane nAza pamADela che, e Azcarya che, devAsura narANAM te mAnyA dhanyA maharSayaH // yeSAM mano vikAreSu naindriyeSu vimuhyati // 3 // artha-je maharSionuM mana, IdrinA vikAsamAM mohita thayuM nathI, te mahaSio, devane asurone tathA manune pUjavAyegya che, tathA tevA mahaSione dhanyavAda che. teTalA kAraNathI huM A nIca bhilane kAMIka upakAra kare. zAstramAM kaheluM che ke lacchI sahAvacavalA taovicayalaM ca jIviaM hoi // bhAvo taovi cavalo uvayAra vilaMbaNA kisa // 1 // artha -lakSmI svabhAvathI capala che. lakSamI karatAM jIvita capala che, ane manane pariNAma jIvita karatAM paNa capala che, te anyanA upakAra karavAmAM vilaMba na kara. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ema vicAra karI pitAnA vimAnamAMthI utarI pitAnA manamAM dhIraja rAkhI te ajagaranuM moTuM phAve bhitalane tenA moDhAmAMthI kheMcI kADhI ajagarane tyAMthI bIje raste jate karyo. te bhi kSaNavAra pachI svastha thaIne jhera lAgavAthI Ama tema cakarI khAte khAte vidyAdharane kahevA lAgyuM ke, he paropakArI purUSa, mAMsanA piMDa sahita mane A vRkSa upara caDAva ke jethI tArI kRpA vaDe madhamizrita mAMsane khAuM, ema bolavA lAgyA. AvI avasthAmAM paNa manamAM raudra sthAna hovAthI jarA paNa pApathI nivRtta na thaye ane kSaNavAra pachI maraNa pAmyuM. tyAra pachI te caMdracUDa vidyAdhara mRtyu pAmelA bhine joI Azcarya pAmele vicAravA lAgyA ke Ane maraNAMta samaye paNa saMsAramAMthI tRpti thatI nathI. A kevuM Azcarya che. zAstramAM kaheluM che ke - dhaneSu jIvitavyeSu strISu cAnneSu sarvadA // atRptAH prANinaH sarva yAtAyAsyanti yAnti ca // 1 // athe-A saMsAramAM bhUtakALamAM thaI gaelA prA. Nio, bhaviSyakALamAM thanArA prANIo tathA vartamAna kALanA prANio dhanamAM, chavitAmAM, strIomAM ane atramAM koI divasa paNa tRpta thayA nathI, thaze paNa nahi ane thAtA paNa nathI. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - ' ** '' * * * * * * * tA : It'; ' : ' ' ', , , , , , ' '' - ET , ' ke ' ; , , Ama vicAra karI vimAnamAM besI nadIzvara dvIpamAM yAtrA karIne pAcho vaLatuM hatuM. raphatAmAM AvelA keIeka vanamAM akavRkSanI taLe beThelA, samAdhigathI pitAnA sunanI capalatAne vazya karanArA, sarvamAM IcchA tathA pitine rokavA vaDe iMdriyanI baLane rokanAra, evA ke eka mahAmunine jaI viramaya pAmyo. jarAvAra sthira thaI manamAM te vidyAdhara vicAra karavI lAge ke - dhanyAnAM girikaMdare nivasatA jyotiH paraM dhyAyatA mAnaMdAzrujalaM pibanti zakunA niHzaGkamaddezayAH / / anyeSAM tu manorathAparicitaprAsAda vApI taTe OM krIDAkAnanakeli kautukavatAsAyuH prikssiiyte||1|| para C artha manamAM jarA paNa bhayanI zaMkAvagara kheALAmAM beThelA pakSio, jenA AnaMdathI thaelA azrujalane pIe che, evA parvatanI guphAmAM vasanArA, parama teja svarUpa izvanuM dhyAna karanArA mahAtmAone dhanyavAda che, ane potAnA manorathapUrvaka celA mahelamAM, vAnA kAMTho upara tathA phIla karavAnA bAgamAM, gammata karanArA anya prANIonuM AyuSya vRthA kSINuM thAya che. . Ama vicAra karI AnaMdapUrvaka paMcAMga praNAma karI te mahAtmAnI AgaLa bese che, teTalAmAM vAgha, hAthI, mRga, suvara vigere ghAtakI prANIo AvI te munine namana * , * * f : * : Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ' ' . . : : : : : : : - karI pAse beThA. rAja te A prANIone joIne manamAM arthata Azcaya sahita te munine namI kahevAlAe ke he bhagavana! A sarve prANIo ghAtakI che, mahaE krUra che, paraspara verI che, chatAM ahIM te vera vagaranA tathA zAMta caherAvALAM jovAmAM Ave che. tenuM kAraNa zuM? AvAM caMdracUDa vidyAdharanA vacana sAMbhaLI muni belyA. he rAjana ! tapa, saMyama tathA samAdhine karanArA, zubha sthAna karavAthI samagra Adhione nAza karanArI, evA maharSi enA pratApathI tathA zrI jana pratipAdaka zAstronA zravaNa karavAthI, mahA kUra prANIo paNa atyaMta zAMta manavALA thAya che. kahyuM che ke ' , ' ! sAraMgI siMhazAvaM spRzati sutadhiyA nandinI vyAghrapotaM mArjArIhaMsabAlaM praNayaparavazA kephikAntA bhujaGgam // kaizaNyAjanmajAtAnyapi galitamadA jantavo'nye tyajeyu. dRSTvA sAmyaka ruDhaM prazamitakaluSa yoginaM kSINa moham // 1 // artha--atyaMta samatAvALA kIdhAdika doSane zAMta karanArA tathA mehane kSaya karanArA evA cagIne joI mahA kUra prANIo pitAnA janmanI sAthe ja thaelAM vairane tajI daI, hariNI siMhanA bAlakane putra buddhithI sparza kare che, kAmadhenuM vAghanA baccAne putrabuddhithI tharza kare che, mAjIrI haMsanA bAlakane putra buddhithI sparza kare che, ane ? : : Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) miranI strI sapane atyaMta snehe putrabuddhithI sparza kare che temaja anyaprANIo paNa mahAtmAne joI anya vairane tajI de che, temaja bIjuM paNa kahyuM che kekuuraavi sahAveNaM kasAyakadhusAvi niccaverAvi // bhAviya jiNavayaNamaNA te lukamuhAvahA hunti // atha-kura svabhAvavALA, kaSAyathI yukta, sadA vairI evA paNa prANIo je manamAM jIna vacananI bhAvanAvALA hoya te te (prANIo) lokone sukhakAraka thAya che. dukhakAraka thatA nathI. AvAM amRta tulya mahAmuninA vacana sAMbhaLI caMdracUDha vidyAre vicAryuM ke, kharekhara A pratApa A mahaSine ja che. A mahaSine dhanyavAda che ke jenA tapanuM tathA saMyamanuM AvuM mahAtmya che. ane A muni saghaLA lekene mATe upakAra karanAra che. caMdraH sAndravikirati sudhAmaMzubhirjIva loke bhAsvAnule kiraNa paTalairucchinatyaMdakAram // dhAtrI dhatte bhuvanamakhilaM vizvametacca vAyu yadvacchAmyAcchamayati tathA jaMtujAtaM ytiindrH||1|| - artha-jema caMdramA pitAnA zItala kiraNanA samAthI loko upara amRtane varasAda varasAvI lekone T Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) zAMta kare che, jema sUrya pAtAnA ugra karaNeAnA samUhathI atyaMta ghATA adhakArane dUra karI lADhIne sukhI kare che, jema pRthvI samagra jIvanane dhAraNa kare che, jema vAyu saghaLA jagatane dhAraNa karI rAkhe che; tema A sunIMdra sava prANIone peAtAnI samatAne lIdhe zAMta kare che. AvI rIte manamAM muninI prazaMsA karI. tyArabAda saMsAramAM vairAgya utpanna karanArI munie ApelI dhama dezanAne zravaNu karI pachI cadracUDa vidyAdhara hAtha joI sunine pUche che. huM mahAmune! jyAre huM yAtrA mATe Aza zaheramAMthI nIkaLI cAlatA cAlatA eka vanamAM AvyA, tyAre te vanamAM meM eka billa prANAMta samayamAM paNa rasanAiMdriyathI mAhita thaI mRtyu pAmatA joyA hatA. e jilla kaI gatine pAmyA haze. te Apa kRpA karIne kahI. tyAra pachI muni khelyA. hai rAjana ! te bhinna paDelI narake gayA che. tyAra pachI manuSyanA janma tathA tiya ca nA janma lai sAte narakAmAM jai pAMca iMdriyanA viSayAmAM aAbhAelA te bhillu A saoNMsAra rUpI araNyamAM zamaze, AvA muninAM vacana sAbhaLI ca'dracuDa vidyAdhara peAtAnA hRdayamAM kheda karavA lAgyA. kSaNavAra pachI munie vidyAdharane kahyuM' ke huM rAjA, A sa'sAramAM A viSayeAja AvA che. tA A viSayenuM svarUpa tArI pAse zuM kahuM, kaheluM che ke,-- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ re jo vani ( nAruM vijA | sAcvAI tAI jIvA iMdriavasagA aNu havanti // / ke bhAvArtha A lekamAM tathA paralokamAM je atyaMta tikSaNe duo che. te sarva bene Idriyone vaza thaelA cha anubhave che. ane vaLI kahyuM che ke divasarajani sAraiH sArita pkssgehN| samayaphalakamelanmaMDita bhUtadhAcyAm // ja na nathati cIkSAvize "radhigatamapi cAnye viplutehariyanti / bhiAvA-pRthvIpara samaya (kALa) rUpa capATa nAmanI ramatanuM pATIyuM mAryuM che, ke jemAM divasa tathA rAtrI rUpa sogaThAM che ane zukalapakSa tathA kRSNapakSa rUpa sogaThAne cAlavAnAM ghare che. emAM kaI buddhimAna purUSa . 1 je paNa kALa sarva lekamAM vyApaka che, paNa A jagAe pRthvInuM grahaNa kareluM che. te pravImAM rahenAra purUSaja mekSAdhikArI che ema sUcavavA mATe che. bhAvArtha e che ke je purUSa pitAnI -IkriyAne vazya rAkhI ukALa nirgamana kare che te mekSa pAme che, ke jema pATanI ramatamAM paNa icchA pramANe pAsA paDatA haiya te ja purUSa sogaTIe calAvI vacalA pradezamAM pacADI daI jIte che. ema Itine rAkhavAthI saLa kALa nirgamanathI pitAnA A - mAne madhyasthAna siddhazilAnI prApti rUpa mekSa pamADe che ' - 1 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) hAya teja vazya karelAM indriye pa pAzAthI mAkSane ' meLave che, eTale e ramatamAM jaya meLave che. ane bIjA go karavAne *** mUrkha janA indriyArUpa pAzAne vasya nahi lIdhe prApta thayelA sAkSane paNa hArI jAya che. - AvA amRta saheza muninA vacana zravaNa karI sa'sAramAM jene bhaya utpanna thayA che, iMdriya sabaMdhI viSacanA pariNAmane jANanAra sa'sAranA sukhathI vimukha, te candracUDa vidyAdhara mutine namI pAttAnA zaheramAM Agye. caMdrazekhara nAmanA peAtAnA putrane rAjya upara besADI, peAtAnA zAsananA pratApavALI pRthvIne karaja vagaranI karIne jenA manamAM sajama levAnA pariNAma thayA che, jenu aMtaHkaraNa vairAgyarUpI ra'gathI ra'gAela che, ane mahA samRddhivALA aneka rAjAethI gherAyelA te vidyAdhare zrI jInacaMdra devalInI pAse dIkSA grahaNa karI. gurUnI zikSA grahaNa karavAmAM tathA tenI sevA karavAmAM atyaMta tatpara rahevA lAgyA. tyAre gurUe upadeza Agye ke aNihe sahiai susaMkuDe dhammaThIo vahANa vIriai / viharijja samAhiIdie 'Ayahi aMduNalampaI || 3 | + bhAvA--kAimAM snehane nahi rAkhanAra, upaso"dikane sahana karavAmAM samatha, peAtAnI sarva iMdriyAne vazya karI brahmacarcA vratane pALanAra, potAnA dharma mAMja sadA ** Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rabAra, upadhAnamAM vIcALe, vihAra karavAmAM sAvadhAna ikiyavALe e paNa prANI Atmahitane mahAkathI e LavI zake che. te pramAdI mANasa Atmahitane kema meLavI zake. mATe sAvadhAna rahI Atmahita karavuM. gAvA muninA upadezane zravaNa karI, savara ane nijaza rUpaje sarva karma karavAmAM tatpara te vidyAdhara muni sarva kamane kSaya karI jemAM akSaya sukha che, evA mokSane pAme. A daSTAMtanI samAptimAM graMthakAra kahe che ke he bhavya cha, viSayathI thatA duHkhanA pAkane batAvanArI A bhinI kathA sAMbhaLIne adhamAdhama purUSanA jevI ceSTAone dha i anata sukhane ApanArA dharmane se. have adhamapurUSo kevA hoya che tenuM svarUpa batAve che, paralone nahi mAnanArA, kevaLa A lokane ja mAnanAza atha ane kAma e beja purUSArthane mAnanArA, I. viyAnA sukhamAM abhilASA rAkhanArA, saMsAramAM bhaya vaga nA janmathI, ane maraNathI thatA mahA dukhene nahi vicAranArA, pArakAnA dukhanA lezane paNa nahi jANa nAza, mahA kura kama karavAthI thatA pariNAmane nahi vicAranArA evA aSama purU pitAnI IcchA mujaba khAya che, pIe che, icchA mujaba jema Ave tema bole che ane pitAnI IcchA pramANe nIca kamI kare che. te ahama Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) purUSe lokonI nidAthI bItA nathI, ane te purUnI ku mArgamAM pravRttine aTakAvavA svajananI tathA anya jananI lajajA samartha thatI nathI. te adhama purUSonA nAma lakhI batAve che - naTa, vaitAlika (bhATa cAraNa), IMdrAlika (geDa bajANa Ave, jugaTIA, (jugArI) cora, hAsyakAraka kathA kahenA, A sivAyanA bIjA paNa nAstika matane anusaranArA te sarve adhama purUSe jANavA. te adhama purU dharma karanArA lokone hase che. mekSa mArgane nide che. dharma zAstronI niMdA kare che. kudeva, kagurU, ane kuzAstrane mAne che. nAstika paNa emAM ja samAya che. sadAcArane hase che. te adhama purUSa A pramANe kahe che. paraleka keNe dIThe che. 1 kapAlI, bhasma lagAvanAra, vegI, brAhmaNadi leka jeone vAmamArgI kahe che teo, tathA kalika ityAdi nAstika che. teonA matanuM nAma nAstika-cArvAka che. teo jIva, puNya, pApAdi kAMI mAnatA nathI. cArabhautika deha mAne che. bhUtathIja maghazaktivata caitanya utpanna thAya che. ema teonA mata che. pANInA paTAnI jema zarIra che. te ja jIva che, ema teonuM mAnavuM che. A matavALA magha mAMsa khAya che. mAtA, bahena, dIkarI je agamya che teonI sAthe gamana kare che. te nAstika vAmI dareka varase eka divasa eka sthaLe Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paralokathI koNa pAcho Aje che juve paralokamAM jAya che e keNe dIThuM che. amuka karma karavAthI puNya ke pApa thAya. che. e kyAM najare jovAmAM Ave che. svarga, naraka, ane makSa e koNe dIThA che. mATe mAthA upara maTI jaTA rAkhavI, AkhA zarIramAM bhasma caLavI, kezane leca kare, e sarve pitAnI kAyAne duHkha ApanArAM che. brahmacaryAdika vrata grahaNa karavuM te pitAnA AtmAne bhogathI chetaravA jevuM che. uttama devapUjadika kriyA karavI te Dhaga che. zAstrAdikanuM adhyayana karavuM te gaLAne tathA tALavAne sUkAvI nAMkhavA jevuM che. dhamane je upadeza Apavo te mUrkha lokone chetaravA jevuM che. devanI tathA gurUnI je pUjA karavI te nAhaka paisA gumAvavA jevuM che. eTalA kAraNa mATe artha ane sarve ekaThA thAya che. strIone nagna karI tenI penInI pUjA kare che. te nAstika, kAma sevana uparAMta bIjo dharma mAnatA nathI. matalaba ke kAmane ja dharma mAne che. utpatti, A matanI utpatti jaina matanA zIla taraMgiNI nAmanA zAstramAM je pramANe lakhelI che te pramANe kahIe chIe. bRhaspati nAmano eka brAhmaNa hatuM. tene eka bahena hatI. te bAlyAvasthAmAM vidhavA thaI hatI. jenA AzrayathI pitAnI jIMdagI saMpUrNa kare evuM koI tene NInA sAsarAnA gharamAM sAdhana nahotuM; tethI nirAdhAra thaIne pitAnA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) kAma e be purUSArtha sivAya bIjo purUSAtha A jagatamAM cheja nahi. temaja zAstramAM kahelu' che ke, musuNaatthakAme no anno koi asthiparamattho / jassakae caiUNaM diTha suhammadiTha ahilAso // 1 // bhAvA--atha ane kAma e be purUSArtha sivAya anya purUSAya cheja nahi. ke jene mATe drazya sukhAdikanA tyAga karI adRSTa sukhamAM abhilAzA karavI paDe mATe eja purUSAya che. atha ( paisA ) teja purUSanuM paramadhaivata che; kAraNa ke dhanADhaya mANasane rAjA paNa mAna Ape che, sa lAko vakhANe che, madhujanA vIMTI lIe che, bhATa cArA vakhANe che, ane ghaNAM leAkeA seve che. temaja kahyuM che ke, bhAinA gharamAM AvI rahI. te atyaMta svarUpavatI temaja yauvanavatI hatI. A samaye bRhaspatinI patnI mRtyu pAmI hatI. bRhaspatine kAma vAsanAthI pIDA thavA lAgI; tethI viSayAzatane lIdhe peAtAnI ahenanI sAthe viSaya sevana karavAnI icchA thai. vidhavA bahenane kahyuM ke huM bahena ! mArI sAthe tuM viSaya sevana kara. tyAre tenI bahene kahyuM ke huM bhAi! A vAta ubhaya leAka virUddha che. tethI tema kema karI zakuM' ! kAraNa ke huM tArI bahena hyuM; tethI bhAinI sAthe viSaya bhega karavAthI narakanI adhikArI thAuM, ane A vAta jagatanA jANuvAmAM Ave tA sa lekane dhikkArapAtra thAuM. evI vAta zravaNa karI Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (20) attheNaguNA savve ahaMtAceva pAyaDA huMti / te viNA huMtA vihu narassa nassaMti jIva loe || 1 || bhAvA--A lAkamAM manuSyeAmAM je zuSNeA na hoya te sarve guNA paisAne laI utpanna thAya che, ane paisA vagara manuSyeAmAM rahelA guNNA nAza pAme che. / attho suhANamUlaM karei sayalaMpi bhuvaNamaMNukulam | purisatthe pahANo savvesu vitteNapasattho // 2 // bhAvA--saghaLA sukhanu' mULa, sakala bhuvanane vazya karanAra, savA~ purUSArthImAM pradhAna atha che. kAraNa ke save loko dhanane lIdhe prakhyAtine pAmyA che. bRhaspatie peAtAnA manamAM vicAra karyo ke jyAM sudhI teNInA manamAMthI pApa temaja nAdi duHkhanA bhaya dUra thazeja nahi tyAM sudhI te mArI sAthe kadApi saMbhAga karaze nahi. evA vicAra karI peAtAnI menane kahyuM ke keTalAka dhama dhUtA lAkA parokSa padArthAne anumAna Adi pramANAthI siddha kare che; ane lAkAmAM potAne bahuzruta kahevarAve che, ane ThaMge che. tene huM tane pratyakSa purAvA ApuM chuM. ema kahI peAtAnI bahenane eka rAtrIe nagara bahAra laI gayA. nagaranA daravAjAthI cAka sudhI jhINI dhULamAM potAnA hAthathI varUnA paMjAnA A~ krAra pADI dIdhA. prAtaHkAlamAM te vanA paMjA dekhIne bahu lokA Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (21) attheNa iMdiatthA savvesijuntitijhattipurisANam // tihuaNajaNAbhirAmo kAmovihuteNa sukayatthA // 3 // - bhAvArtha -purUnA iMdriyasaMbaMdhI sarve viSayo pisAthI ekadama siddha thAya che. ane dhanane ja lIdhe mANasa traNe lokane vahAla thAya che. tathA kAma purUSArtha paNa paisAthIja sArI rIte siddha thAya che. jAividyAruvaM kalAkalAvo guNAya vinnANam // savve lahantisohaM jeNa jaNa jayau so attho // 4 // bhAvArtha-jAti, vidyA, rUpa, samagra kaLAo, guNa ane jJAna e sarve paisAne lIdhe zobhe che, mATe artha jagatamAM jyavaMta che. rastAmAM ekaThA thayA. teTalAmAM bahuzruta (paMDita) paNa tyAM AvI gayA. te bahuzrata lekone kahevA hAgyA ke he bhAIo varUnA pagenI anyathA anupattithI nizraryo koIka varU rAtrimAM vanathI ahIMA AvyuM hatuM. A sAMbhaLI nAstikamati potAnI bahenane e pramANe kahenArane batAvI kahevA lAgyuM ke he bahena ! tRpavuM paDyuM. varUnA paMjA tuM je je paMjAne varUnA paMjA A bahuzruta kahe che, ane leka rUDhIthI A leka bahuzrata kahevarAve che. paraMtuM paramArthathI teo mahAThATha che. kAraNa ke teo paramArtha te kAMI jANatA nathI. kevaLa dekhAdekhI re karavA lAgI rahyA che. paramArthathI te Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (22) AvI rIte te vAda karanArA, pAMca iMdrinA viSayane vazya thaelA, te adhama buddhine laIne adhama kahevAya che. pite paralekathI naSTa thayA satA kheTe upadeza ApI bIjA lekene paNa nAza pamADe che. sAMsArika duHkhamAMja sukhanuM mAnavApaNuM te adhama purUSanA adhamabuddhipaNAne jaNAvI Ape che. duHkhamAM sukha mAnanArA prANIonAM draSTAMta kahe che. - jemake -ajJAnavaDe mUDhabuddhivALA mRgalAo te pitAnA nAza mATe saMbhaLAtA pArAdhinA gItane pitAnA sukha mATe mAnavIe che. mAchImAroe kAMTAmAM vaLagI meDhAmAM (mAchalAnA moDhAmAM) ApeluM mAsa te pitAneja mAranAra che. te paNa mAchalAMone prItijanaka thaI paDe che. teonuM vacana mAnavA gya nathI. tevIja rIte ghaNA matavALA, dhArmika chagha (dhUtArA) bIjAone ThagavAmAM tatpara evA teo kAMIka anumAna AgamAdithI daDhapaNe chevAdi padArthanI asti siddha karI bhoLA lekane vRthA svargAdi ane lebha dekhADI bhaya abhakSya, gamya agamya, heya upAdeya, Adi saMkaTamAM nAMkhe che. bahu bhUkha lekene dhArmikapaNAno vyAmoha ubhanna kare che. tethI buddhimAnee temanAM vacana na mAnavAM joIe. te sAMbhaLI tenI bahena pitAnAM bhAIne sarva vacana mAnavA lAgI ane viSaya sukha bhogavavA lAgI. keTaleka vakhata vyatita thayA pachI te vAta lekenA jANavAmAM Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (23) kamaLanI sugaMdhavALo pavana te potAne baMdhanakAraka che te paNa bhamare temAM mehita thaI kamaLamAM jaI baMdhAya che. divAnI zIkhA te pitAne nAzakAraka che te paNa pataMgIAne harSajanaka thaI paDe che. kRtrima hAthaNI te pitAne mAranArI che te paNa moTA hAthIne AnaMdakAraka thAya che. khare vicAra karIe te, upara batAvelA prANuone je vyApAra che te kevaLa pitAnA nAza mATe ja che. tema iMdriyone vazya thaelA nAstika loko duHkhamAM sukha mAnanArA che. e kAraNa mATe ja te adhama kahevAya che. vidvAne tiraskAra kare che. mahAjanemAM mAna pAmatA nathI. dharmamAM ane mekSamAM zuM AnaMda che e vAtane nahi jANanArA, kevaLa saMsAramAM anaMta duHkhane AvI; tethI gAmamAM carcA cAlI, ane te tenI bahu niMdA karavA lAgyA. A uparathI pite bRhaspati satranI racanA karI. te sUtrathI puNya, pApa, svarga narakane abhAva siddha karI, lekane upadeza Apa zarU karyo, tethI je leke atyaMta viSaya ne ajJAnI hatA, teo tenA ziSya thayA. keTaleka vakhata gayA pachI tenA ziSya tenuM bahu mAna karavA vAste kahevA lAgyA ke A amAre mata devatAonA gurU je bRhaspati nAmanA AkAzamAM graha che temane pravartAvela che. bRhaspati karatAM bIjo koI vizeSa buddhimAna nathI tethI amAre mata satya che. A bRhaspatinI utpatti amArA covIzamA Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (24) bhegavanArA, A lekamAM ghaNA lokonI niMdAnA pAtrarUpa te adhama purUSe paralokamAM narakAdi gatine pAme che. jema moharati nAmane maMtrI, tIrtha kara zrI mahAvIra svAmInI pahelAM thayelI siddha che. kAraNa ke zrI mahAvIra svAmIe kathana karelA zAstromAM cArvAka mattanuM nirUpaNa kareluM che. cArvAka matanI utpati e pramANe che. temanAM nAma =cAvaka laukayatAdi che. "vava va, vanti makSati tatvo anya puNya pApAdikaM parokSa vastu jAtamiti cArvAkAH ' have cArvAka matanuM svarUpa lakhIe chIe. nAstika ema kahe che ke paralekamAM gamana karanAra chava, cetanA lakSaNa kaI che nahi. pAMca bhUtethI je cetana utpanna thAya che te paNa bhUtane nAza thatAM ahIM ja nAza pAmI jAya che. je jIva parokathI AvyuM hoya, te paralekanuM tene maraNa hovuM joIe. paraMtu te te thatuM nathI. te kAraNathI jIva palekathI Avyo nathI, temaja pAkamAM jAnAra paNa nathI. tathA vasthAnamAM je deva zabda sthApana karIe, te sarvajJAdi vizeSaNa viziSTa koI deva nathI, tathA mekSa paNa nathI. dharma adharma nathI, puNya pApa nathI, puNya pApanuM je phaLa svarga naraka te paNa nathI. "tathAvata ." etA vAneva lokoya, yAvA niMdriya gocaraH // . bhagini vRkapadaM pazya, yadvadaMtya bahuzrutoH // 1 // jeTale pratyakSa dekhavAmAM Ave che, teTale ja manuSya leka che. kAraNa ke je padArtha idrIthI grahaNa thAya che teja padArtha che. te Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (25). kathA bIjI. jabudvIpane viSe bharatakSetranA dakSiNArdha madhyakhaMDamAM zrIkAMtA" nAmanI purI che temAM zrI bhuvanacaMdra nAme rAjA rAjya karatA hatA. te rAjAne jaina dharmanA tatvane jANanAre, mahisAgara nAme maMtrI hatuM. bIje nAstika matane anu. saranAre dhamane vaiSI mohati nAmane maMtrI hate. uparAMta bIjA koI padArtha vathI. jyAre leka zabdane uccAra karIe, tyAre lokamAM je vidyamAna padArtha che teja grahaNa karavA ane je A. lekathI para evA jIva, puNya, pApa ane tenAM phaLa svarga nakAdi che ema mAne che. te apratyakSa hovAthI asatya che. je pratyakSa mAnIe te zazazRMga, vaMdhyAputraAdi paNa mAnavA joIe. pAMca prakAre pratyakSathI anukrame 1, mRdu kaTherAdi vastuo. 2. tikta kaTu kaSAyAdi dravya, 3 surabhi asurabhirUpa gaMdha, 4 bhU, bhudhara, bhuvana, bhUra, staMbha, kuMbha, aMbherUhAdi; nara, pazu, zvApadAdhi sthAvara jaMgama padArthonA samUha, 5 vividha veNu viNAdinI dhvani, A pAMca vinA bIjI koI paNa vastunI pratIti thatI nathI. pAMca bhUtethI vyatirikta naraka, svargamAM gamana karanAra e chavaja jyAre pratyakSa pramANathI siddha na thayo tyAre jIvanamAM sukha duHkhanAM kAraNa dharma, adhama, ane te dharma adharmanI utkRSTa phaLa bhogavavAnI bhUmi svarga, naraka tathA savathA puNya pApane kSaya thavAthI utpanna thanAruM je mekSasukha tenuM je varNana. te saghaLuM varNana AkAzamAM citrAmaNa karavA jevuM che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (26) eka divase rAjAnI sabhAmAM chatrIza kuLanA rAjAe beThA che. temaja bhATa cAraNa vagere bIjA leke paNa beThA che. te samaye dharma saMbaMdhI carcA thavA lAgI tyAre meharAta nAmane maMtrI nice pramANe chelI ukyA. ityajae supasatthA purisatyAhuntiduni purisANam // atyo kAmoya tahA sukkha nimittaM jaoee // 1 // kAraNake jIvane nathI keIe sparza karyo, nathI keIe tene khAIne svAda cAkhyA, nathI keIe tene sudhA, nathI keie tene dIThe, ke nathI keIe tene zabdavata sAMbhaLe, tema chatAM mUDhamati zA vAste jIvane mAnIne svargAdi sukhanI icchA karI mastaka, dADhI, mUcha muM. DAvI aneka prakAranAM duSkara tapa tapI; zIta, Apa sahana karI phekaTa A zarIrane saMkaTomAM nAMkhI manuSya janma kharAba karI rahyA che. A temanI samajaNanuM ja duHkha che. "talujad" tapAMsi yAtanAzcitrAH saMyamo bhoga vaMcanA // agni hotrAdikaM karma, bAla krIDeva lakSyate // 1 // yAvajIvaM sukhaM jIvet, tAvadvaiSayikaM sukhaM // mamI mUrajI hA, punarAma sutA / 2 / ' artha-vividha tapazcaryA karavI te AtmAne saMkomAM nAMkhavA. jevuM che. ziyala vAravuM te AtmAne bhegathI chetaravA jevuM che. agni trAdi karma karavAM te bALakanI krIDA samAna che. prANI jyAM sudhI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (27) bhAvArthaA jagatamAM sarva purUSArthomAM uttama, saghaLA sukhanuM kAraNa, artha ane kAma e beja purUnA purUSArtho che. jailacchIvasai ghare piyANu kUlI sukitti bhUbalae / tAicchevanarANaM saggo mukho asuhaheU // 2 // bhAvArtha-jenA gharamAM lakSamI rahelI hoya te mANasa savane priya tathA anukuLa thAya che. te mANasanI kIti A jIve tyAM sudhIja viSayasukha che. baLI bhasma thaelA dehanuM ahIM pharIthI AvavuM zI rIte ghaTI zake. ityAdi kAraNathI siddha thAya che ke je Idriyagocara che teja tAvika che. matalaba ke bIjA sukha kalpita che. have prameya pramANu baMne kahe che, pRthvI jalaM tathA tejo, vAyurbhUta catuSTayaM // AdhAro bhumi reteSAM, mAnaM tvakSajamevahiM // 1 // atha-1. pRthvI, 2. jala, 3. agni, 4. vAyu A cAra bhUta che. A cArenI AdhAra pRthvI che. ane koI jagoe e paNa pATha che ke " caitanya bhUmi reteSAM" A cArene caitanya bhUmi kahe che. A cArenA ekatra rasathI caitanya utpanna thAya che. vaLI A cArvAka matamAM A cAre bhUta pramANunI bhUmikA, pramANane viSaya tAvika che. temaja A matamAM pramANa te eka pratyakSaja che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (28) jIvanamAM vistAra pAme che, ane teneja savA~ lAko icche che. mATe svarga, tathA mAkSa e kai sukhanuM kAraNa nathI. AvAM mAhati matrInAM vacana sAMbhaLI harSita thaelA rAjA vigerene joi matisAgara maMtrI elyeA. hu rAjana! A vacane mArA ataHkaraNane Anati karatAM nathI. kahyuM che keH-- - -- idaMprakRtyaH viSayaivazIkRtaM parasparaM strIdhanalolupaM jagat || sanAtane vartmani sAdhubhirdhRtaM hAhAkubodhaiH kugatau nidhIyate 1 have bhUta catuSTayathI dehane cetanatA krama prApta thAya che ? evI AzakA manamAM lAvI kahe che. pRthvyAdi bhUte saMhatyA, tathA deha pariNataH // matti: suratamyo, yaduttAcitrAtmati // 3 // artha:--pRthvI, jala, agni, vAyu, tenA saMcAgathI thaelA deha pariNAma te dehamAM, jema madirAmAM aMgeAthI unmAdazakti utpanna thAya che, tema caitanya zakti utpanna thAya che. paraMtu dehathI anya jIva padAtha kAi che nahi, Adi zabdathI patAdi sa` padArtha cAre bhUtethIja utpanna thAya che, te kAraNathI draSTa sukhane tyAga karavA ane adraSTa sukha vAste pravRtta thavu. AtA lAkanI moTI mUrkhatA che. temaja zAMta rasamAM magna thai mekSa sukhanuM varNana kare che, te paNa mahA mUDha che. kAraNa ke maithuna sevanathI khIjo kAI paNa dharma nathI; temaja kAI mekSa nathIH temaja sukha nathI. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che nA upadezaka (29) bhAvArtha-svabhAvathI ja viSayamAM laMpaTa, eka bIjAnI strI tathA dhana caravAmAM tatpara A jagatane sat purUSe sArA upadezathI sAre mArge caDAve che. paNa nIcA purUSa kharAba upadezathI nIca raste laI jAya che. A kevI khedakAraka vAta. temaja bIjuM paNa kahyuM che ke sarvatra sulabhA rAjan satataM priyavAdinaH // apriyasyatu paththasya vaktA zrotA ca durlabhaH // 2 // pU . matanuM je varNana karela che. teonA upadezaka sarva kugurU che. kAraNa ke teonA mata yukti pramANathI khaMDita thaI jAya che. temaja teo pUrvApara vyAhata ane virodhI che. he siddhapura zrAvaka ! arihaMtanAM kahelAM to upara tamane atyaMta rAga che. tethI tame pitAne mata nirdoSa TharAvo che. ane amArA matane pUrvApara virodhI kahe che. paraMtu amArA matamAM kAMI paNa pUrvApara vyAhatapaNuM nathI kAraNa ke amArA mata tadana nirdoSa che. tethI amArA matamAM kalaMka devuM te amRtanA pujamAM mazInuM biMdu nAMkhavA samAna che. moharati maMtrI kahe che ke he siddhaputra! AtmA ja nathI tethI matAvalaMbI purUSo zA vAte vacanakalaha kare che. jyAre AtmAno ja abhAva che tyAre jaina, bauddha, sAMkhya, naiyAyIka, vaizeSikatemaja jaiminIya A je cha darzana che. teo zA vAste nikevala lokone bhramamAM nAMkhIne bhega vilAsathI cheDAve che. vAstavamAM AtmA evI che. temaja teonA mata yukti Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (30) bhAvArtha-he rAjana! niraMtara priya vacana belanAza loko sarva jagAe maLI zake che. paNa hitakAraka apriya vacanane kahenAra durlabha che. ane sAMbhaLanAra paNa durlabha che. eTalA mATe jarA be akSara bolavAnI rajA lau chuM. A jagatamAM dharma sivAya koI paNa bIjo sukhane upAya nathI. zAstramAM kahevuM che ke - kaI vastuja nathI; te kAraNathI amAre mata suMdara che. jo AtmA hoya te tenI siddhi batAve. khaMThana siddhaputra kahe che ke he moharahita ! prati prANI svavedana pramANa caitanyanI anyathA anupapattithI siddha che. juo A je caitanya che. te bhUtane dharma nathI. je bhUtone dharma hoya te te pRthvInI kaThinatAnI peThe sarva kALe, sarva sthaLe, upalabdha thaze joIe, te sarvadA upalabdha thatuM nathI. kAraNa ke lekhAdimAM temaja mRta avasthAmAM cetanya upalabdha thatuM nathI.' meharati kahe che ke, leNAdimAM temaja mRta avasthAmAM paNa caitanya che. kevaLa zakita rUpe che. te kAraNathI upalabdha thatuM nathI. siddhaputra belyA ke he meharati be vikalpane ulaMdhana karavAthI A tamAre kahevuM ayukta che. juo te zakita cetanyathI vilakSaNa che? ke caitanyaja che je kahe ke vilakSaNa che te te zakitarUpe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) lakSmIrvezmani bhAratA ca vadane zaurya cadoSNoryuge tyAgaH pANitalesudhIzca hRdaye saubhAgya zobhA tanau // kIrtirdikSusapakSatAguNijaneyasmAdbhavedaM ginAM soyaM vAMchita pUraNAya satataM dharmaH samAsevyatAm // 1 // bhAvArtha:--gharamAM lakSmI, sukhamAM sarasvatI, e bAhumAM zuravIrapaNu', karatalamAM dAnapaNu, hRdayamAM sArI buddhi, zarIramAM rUpALApaNu', dizAomAM prIti, guNIjanamAM sa caitanya che. ema kaheA nahi; kAraNa ke paTa vidyamAna chatAM paTarUpe ghaTa rahetAja nathI. ,, t Ahaca prajJAkara guptopi " rupAMtareNa yadita, ttadevAstIti mAraTI: // caitanyAdanyarUpasya bhAve tadvidyatekatham // 1 // arthaH--jo rUpAMtarathI te vastu che te tenI teja vastu che ema ela nahi, caitanyathI anyarUpanI utpattimAM teja che ema krama kahevAya. ' jo bIjo pakSa mAnazeA te te caitanyaja te zakti che. pachI te zakita upalabdha krama thatI nathI! jo kaheA ke AvRta thavAthI upalabdha thatI nathI. teA te paNa ThIka nathI. kAraNu ke AvRta zabdanA atha AvaraNu che. te AvaraNa zuM vivakSita pariNAmane abhAva che ? ke pariNAmAMtara che ? ke bhutAthI atirikata bIjI vastu che ! temAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (3ra) gatI, e saghaLuM prANIone dharmathI thAya che. mATe sarva IcchAone paripUrNa karanAra dhamane se. sukhArtha sarva jaMtUnAM, matAH sarvAH pravRtayaH // sukhaM nAsti vinA dharma, tasmAddharmaparo bhavet // 1 // bhAvArtha sarva prANIo pitAnA sukha mATe sarva pravRttio kare che. paNa sukha te dharma vagara thatuM nathI. mATe purUSe dhamamAM parAyaNa thavuM. vivakSita pariNAmane abhAvatuM nathI. kAraNa ke ekAMta tuccha hevAthI te vivakSita pariNAma abhAvane AvaraNa zakita nathI. anyathA tenuM atuccha rUpa hovAthI, tepaNa bhAvarUpa thaI jAya. jyAre bhAvarUpa thAya. tyAre pRthvI AdimAMthI anyatama thAya. kAraNa ke "pRthivyakti mUtana tatvarita vAnA ane pRthvI Adi je bhuta che te caitanyanA vyaMjaka che. paraMtu Avaraka nathI. tethI kevI rIte AvaraNapaNuM siddha thAya! je kaho ke pariNAmAMtara che, te te paNa ayukata che. kAraNa ke pariNAmAMtara paNa bhUta svabhAva hovAthI bhUtanI peThe caitanya vyaMjakaja thaI zake che Avaka thaI zakatuM nathI. je kaho ke bhUtothI atirikta vastu mAnavAthI "sArvela gzArdi mUri." e tatva saMkhyAne vyAghAta thaI jaze. vaLI juo ke A je caitanya che. te eka eka bhUtane dharma Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (33) ke'pi sahasraMbharayaH kukSibharayazca ke'pi ke'pi narAH nAtmabharayastadidaM phalamakhilaM sukRtaDuSkRtayoH // 3 // bhAvArtha -keTalAka purUSa hajAre prANIonA peTa bharI zake che. keTalAka pitAnuM peTa bharI zake che. keTalAka te pitAnuM paNa peTa bharI zakatA nathI. A saghaLuM puNya ane pApanuM phaLa che. AvAM atisAgaranAM vacana zravaNa karI " A vAta bahuja uttama che." ema jANI rAjA vigere mauna rahyA. che? ke sarva bhUta samudAyane dharma che? eka eka bhutana dharmano lAgatuM nathI; kAraNa ke eka eka bhutamAM dekhAto nathI. temaja eka eka paramANuMmAM saMvedana upalabdha thatuM nathI. je dareka paramANumAM heya te purUSa, sahastra cetanyavaMdanI peThe paraspara bhinna svabhAva thAya, paraMtu ekarUpa catanya naja thAya, ane dekhavAmAM te ekarUpa Ave che. "ahuM mi ." arthAta huM dekhuM chuM, huM karuM chuM, e sakala zarIra adhiSThAtA eka upalabdha thAya che. je samudAyane dharma mAne te paNa pratyekamAM abhAva hovAthI asata che. kAraNa ke je pratyeka avasthAmAM asata che, te samudAyamAM thaI zakatuM nathI. jema retI samuhamAMthI tela. - je kahe ke maghAmAM madazakita nathI. samudAyamAM thaI jAya che. tema caitanya paNa thaI jAya te, zuM deSa che ? A paNa ayukta che. kAraNa ke pratyeka maghaaMgamAM madazakti anuyAyI mAdhuryAdI guNa Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (34) pachI matisAgaranA vacanane nahi sahana karanAra, dharmane SI moharati maMtrI che. he sabhAsadI ! mAruM vacana zravaNa kare ke A jagatamAM artha ane kAma e be purUSArtha sivAya trIjo purUSArtha keI cheja nahi. je bIjA purUSArtho mAnIe te jovAmAM AvatA sAMsArika sukhane tyAga kare paDe che. ane najare nahi jovAmAM AvatA svargAdikanA sukhanI kalpanA karavI paDe che. mATe beja purUSArtho mAnavA eja gya che. prathama te eja kahevAnuM che ke, A saMsAramAM jIva e. dekhAya che. juo mAdhuryAdi IkSarasamAM ghAtakI pulethI theDI vikalatA utpAdaka zakti dekhIe chIe. tevI rIte citanya, sAmAnya prakArathI bhUtamAM upalabdha thatuM nathI. te kevI rIte bhUta samudAyathI citanya thaI zake che ? pratyekamAM asata che. te samudAyamAM thaI jAya te, sarva samudAyathI sarva kAMI banI javAM joIe. e ati prasaMga thaze. vaLI jo tame caiitanyane dharma mAnela che. te dharmane anurUpa dharmI paNa avazya mAna joIe. je anurUpa nahi mAnaze te te jala ane kaThinatA A baMnene dharma, dharmi mAnavA joize. ema paNa na kahezo ke bhUtaja dharma che. kAraNa ke bhUta caitanyathI vilakSaNa che. te kevI rIte teonA paraspara dharma, dharmabhAva thaI zake che ? vaLI A caitanya bhUtanuM kArya paNa nathI. kAraNake atyaMta vilakSaNa hevAthI kArya kAraNabhAva kapi thaI zakato nathI. "vattA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (35) vastuja nathI. te puNya ane pApa kone lAge. ane puNya pApanuM phaLa sukha duHkha kene thAya, svarganI gati ane narakanI gati kone thAya. mATe dharmAdikanI vAta nisAra che. eTalA samayamAM potAnA zarIranI kAtithI AkAzane prakAzita karanArA, zveta vastrothI sarva aMgane zobhAvanArA, samyakatva mULa bAra vratane dharanArA, AkAzamAM gamana karanArA, avAdhajJAnavaDe samagra rUpI dravyane jANanArA, jaina zAstramAM pravINa anya zAstromAM pAra pAmelA, dhamI janamAM kAThinyA bodha rUpANI bhUtAnyadhyakSasiddhitaH // cetanAca na tadrapA sAkathaM tat phalaM bhavet // vaLI je citanya bhUtakArya heya, te te sarva jagata prANImaya hevuM joIe. je kahe ke pariNati vizeSa sadbhAvanA abhAvathI sakala jagata praNimaya thaI jatuM nathI. te te pariNati vizeSa sadbhAva sarvatra zA vAste thato nathI. ? te pariNati paNa bhUta mAtra nimittaja che. te kevI rIte tenuM koI sthaLe tevuM na hovuM siddha thaI zake che ! vaLI te pariNati vizeSa kevA svarUpavALe che. je kahe ke kaThinAdi rU5 che. kAraNa ke dhuNAdi jatu kASTAdimAM utpanna thatA dekhIe chIe. te kAraNathI jyAM kaThinatyAdi vizeSa che te prANimaya che, bIjA nahi ApaNuM vyabhicAra dekhavAthI asata che. juo aziSTapaNuM kaThinatvAdi vizeSa chatAM kei sthale hoya che. ane koI sthale hetA nathI. ane kee sthaLe kaThinatyAdi vizeSa vinA paNa sarvedaja ghana AkAzamAM saMmUrNima utpanna thAya che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (36) agraNI, zrI sarvajJa zAsananA prabhAvavALA traNa ratna (jJAna, darzana, ane cAritra) ne oLakhAvanArI senAnI jane. Ine dhAraNa karanArA, uttama brahmacArI evA siddhaputra nAme zrAvaka AkAzamAMthI utarI te rAjAnI sabhAmAM AvyA. mahA pratApI te zrAvakane joI rAjA vigere sarve jenee Azcarya sahita ekadama ubhA thaI praNAma karyA. te siddha putra nAmanA zrAvake, rAjAe arpaNa karelA senAnA siMhAsana upara besI sabhAmAM AzirvAda Ape jema ke - vaLI keTalAeka jIva samAna yaunika paNa vicitra varNa saMsthAnavALA dekhAva che. juo, ge vRSabhaAdi eka nIvALAM paNa keTalAeka kALAM zarIravALAM te keTalAMeka pILAM zarIravALAM hoya che. bIjA vicitra varNavALAM hoya che. saMsthAna paNa teonAM paraspara bhinna che. je bhUta mAtra nimitta caitanya heya, te te eka penIvALAM sarva ekavaNuM saMsthAnavALAM hovAM joIe. paraMtu tema te thatAM nathI. te kAraNathI AtmA ja tevA kevA karmanA vazathI tevA utpanna thAya che. ema nizcaye mAnavuM joIe. je kahe ke AtmA heya te gamanA gamana karatAM kema na upalabdha tha joIe. ? kAraNa ke kevaLa deha vidyamAna ja saMvedana upa labdha thAya che. ane dehane abhAva thatAM bhasma avasthAmAM dekhAte nathI. te kAraNathI AtmA nathI paraMtu saMvedana mAtraja eka che. te saMvedana Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (37) AdhAroyastrilokayA jaladhi jaladharAndavoyanniyo jyA bhujyante yatprasAdAdasurasuranarAdhIzvaraiH saMpado'pi / / AdezyA yasya ciMtAmaNi surasurabhI kalpa vRkSAdayaste zrImAn jaineMdradharmaH kisalayatu savaH zAzvatI mokSa lakSmIm // bhAvArtha -je traNe lokane AdhAra che. samudra, megha, sUrya ane caMdra vigere jenA hukamamAM rahelAM che. saMpattio paNa jenI kRpAthI asura, devatA ane rAjAdikavaDe bhegavAya che. ciMtAmaNI ratna, kAmadhenu tathA ka95vRkSAdika te jenA hukamane tAbe che. evA kalyANakAraka jaina dharma te tamane zAzvatI mokSarUpI lakSmIne Apo. dehanuM kArya che. dehamAMja Azrita che. bhIMtanA citranI jema citrabhIMta vinA rahI zakatuM nathI. temaja bIjI bhIMta para saMkramaNa paNa thaI zakatuM nathI. ane bhIMtanI sAthe ja tene vinAza thAya che. saMvedananuM paNa tevIja rIte jANI levuM A kathana paNa asata che. kAraNake AtmA svarUpathI amUrta che. ane AMtara zarIra ati sUkSma che. te kAraNathI daSTigocara nathI. "taduvata" aMtarAbhAva dehopi sUkSmatvonnopa labhyate // niSkAman pravizan vAtmA, nA bhAvo'nIkSaNAdapi // te kAraNathI AMtaH zarIra yukta paNa AtmA, jatAM AvatAM de. khAte nathI, paraMtu liMgathI upalabdha thAya che. juo, tatkAla utpanna thaelA kRmi jIvane paNa pitAnA zarIra viSe mamatva thAya che. ghAtakane jANIne deDI jAya che. jene jene viSe mamatva che te pUrva mamatva Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 38) A AzirvAdane sAMbhaLI haSita thaelA rAjA vicAra karavA lAgyA ke, avasthAe atyaMta nAnA, tapazcaryAM vaDe atyaMta moTA, brahmacaryavRtathI atyaMta tejasvI, - kAzamAM pharanArA, atizaya sahita jJAnane dharanArA, A mahAtmA kharekhara puNyazALI che; mATe A mahAtmAnA mukhathI jIva majIvAdikanA tatvanA niya sAMbhaLuM', ema vicArI rAjA melyA. he dharmazIla siddhaputra! Apa kayAMthI Ave che ? ahIMthI kayAM javAnA che ? ane Apa konA ziSya che ? abhyAsa pUrNAMka che. tevuMja dekhAya che. kemake jyAM sudhI kASTha vastunA guNu doSa jANatA nathI tyAM sudhI te vastumAM kAine paNa mamatva thatu' nathI. te kAraNathI janmatI AdimAM je zarIrapara mamatva che. te zarIra parizIlana abhyAsa pUrvaka saMskAra nibaMdhana che. te sakhAthI AtmAnu* janmAMtarathI Avavu' siddha thAya che. 3pa // zarIra gRha rupasya cetasaH saMbhavo yadA // janmAdau dehinAM dRSTaH kinna janmAMtarA gati // have A gati pratyakSathI dekhAtI nathI. te kevI rIte tenA anumAnathI kheodha thAya ? A tamArA kahevAthI kAMi dUSaNa AvatuM nathI. kAraNa ke anumeSa atha vize pratyakSanI pravrutti thai zakti nathI. paraspara viSayanA parihAra karIne pratyakSa, anumAnanu pravatta bu buddhimAna loko mAne che, have tamArU dUSaNa kevI rIte lAge che? ASa // Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (39) siddhaputra belyA he rAjana ! prathama anta bhaga vAnanA tIrthane viSe bharatezvara cakravartI sAdhamIka lokenI bhakita karavA mATe aNuvrata dharanArA sarva brahmacArIone bhejana karAvatA hatA. bhejana karavA mATe te sAcA khoTA aNuvrata dhArI ghaNA brahmacArIo AvavA lAgyA. te joI bharata cakavatIe traNa ratna (jJAna darzana ane cAritra)nI parIkSA karI tenI oLakhANa mATe traNa guNavALuM senAnuM janoI ApyuM. pachI senAnI janoIvALA kharA aNuvratane dharanArA brahmacArIone bharata cakavartI hameza jamADavA lAgyA, ane te brahmacArIo lekemAM atyaMta pUjya thayA. anumeyesti nAdhyakSa, miti kevAtraduSTatA // adhyakSasyAnumAnasya, viSayo viSamo nahi // vaLI je citranuM daSTAMta tame ApyuM che, te paNa viSama havAthI ayukta che. jue citra te acetana tathA gamana svabhAva rahita che. AtmA te citanya che tathA karmavazathI gamanA gamana kare che. te kevI rIte daSTAMta temaja dANa tikanI sAmyatA thaI ? jema devadata kaI vivakSita gAmamAM keTalAeka divasa rahIne pachI bIje gAma jaI rahe che. tema AtmA paNa vivakSita bhavamA dehane tyAga karI bhavAMtaramAM deha racIne rahe che. vaLI tame kahyuM ke saMvetana dehanuM kArya che te paNa vAstavika nathI kAraNa ke cakSurAdi diyadvArA utpanna thavAthI cAkSuSAdi saMvedana kathaMcita dehathI paNa utpanna thAya che. paraMtu je mANasajJAna che, te kevI rIte Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (40). bharata cakravartI pachI tenA vaMzamAM thayelA ATha rAjA oe tevIja rIte parIkSA karI suvarNanuM jaI ApyuM hatuM. A ATha rAjAoe pachI zrI ajItajInanA pitA sudhI thaelA rAjAoe tevA brahmacArIone rUpAnuM jaI ApyuM hatuM. zrI achatananA pitA pachI te sutranuMja janeI thayuM. dehanuM kArya thaI zake che ? tathA te mANasa jJAnadehathI utpamAna heya te, IdriyarUpathI utpanna thAya che ? ke keza nakhAdi lakSaNathI utpanna thAya che ? prathama pakSa te ThIka nathI. je ikiyarUpathI utpanna thatuM hoya, te te Idriya buddhivata vartamAna arthanuM ja grahaNa hevuM joIe, ikriyajJAna vartamAna ane grahaNa karI zake che. te sAmarthyathI utpanna thatuM mANasajJAna paNa ikiyajJAnavata vartamAna arthaneja grahaNa karI zakaze, have jyAre cakSu rUpaviSaya vyApAra kare che, tyAreja rUpa vijJAna utpanna thAya che. bIje vakhate thatuM nathI. have te rUpavijJAna vartamAna artha viSaya che. kAraNa ke vartamAna artha vidhyAja calune vyApAra thAya che. ane rU5 viSaya vyAvRttinA abhAvamAM mane jJAna che. te kAraNathI te niyatakAla viSayaka nathI. tevIja rIte bIjI ImiAM paNa jANI levuM. have kevI rIte manojJAnane vartamAna artha grahaNa prasakita hoya ? akSa vyApAramAzritya, bhavadakSajamipyate // tad vyApAro na tatreti kathamakSabhavaM bhavet // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (41), tyAra pachI navamAM tIrthakara ane dazamA tIrthaMkaranI vacalA samayamAM sAdhuone ucheda thavAthI ane yati dharma naSTa pAya thavAthI te keTalAka brahmacArIo mithyAdraSTi thayA, keTalAka brahmacArIo gRhastha thayA ane keTalAka vairAgyavAna brahmacArIo samadraSTi thayA. tenA vaMzamAM thayela huM siddhArtha nAme zrAvaka chuM. mahaSie mAruM siddhaputra evuM bIjuM nAma pADeluM che. artha:ikiya saMbaMdhI vyApAranA AzrayathI utpadhamAna jJAna iMdriyajanya kahevAya che. te vyApAra temanAmAM nahAvAthI thatuM jJAna ikriyajanya zI rIte kahI zakAya. je kaho ke aniyi rUpathI che, te paNa te acetana hevAthI ayuta che. vaLI keza nakhAdita mane jJAnathI sturita cipa upalabdhaja thatuM nathI. te kevI rIte teonAthI mane jJAna hoya ? jAdava | cetayaMto na dRzyaMte, kezazmazru nakhodayaH // tatastebhyo manojJAnaM, bhavatItyati sAhasaM // artha--acetana, keza, dADhI, mUcha, nakhAdikathI mane jJAna utpadyamAna che. ema kahevuM te ati sAhasa bhareluM che. je keza nakhAdithI pratibaddha mane jJAna hoya te te teone uccheda thatAM manojJAna mULathI ja raheze ja nahi, vaLI keza nakhAdine. upaghAta thatAM jJAna paNa upahata thavuM joie! paraMtu te te thatuM nathI. te kAraNathI trIjo pakSa paNa ThIka nathI. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (42) zrI paramAnaMda kevalI pAsethI aNuvrata grahaNa karI teneja ziSya brahmacArI hu merU parvata upara yAtrA karavA garcA hatA. tyAMthI pAche vaLI AkAza mArge zrI zatru jaya parvata upara yAtrA karavA mATe jatAM hu', tArI sabhAmAM nAstika matane anusaranAra, pratyakSa jovAmAM AvatA jIvA krika padArthonA asAva karanAra maharati matrIne joi ahIM AnyA chuM. AvAM vacana sAMbhaLI rAjAe vicAryuM vaLI khIjI vAta e che ke matAnanamAM sukSNa atha prathakaraNa paNuM' temaja-smRti pATavAdi je vizeSa che, te anvaya vyatirekathI abhyAsa pUrNAMka dekhAya che. jIe, teja zAstra chaThThA apeAhAdi prakArathI jo vAra vAra vicArIe te sUma, cUkSmatara arthA madha ullAsa thAya che. ane smRti pATava apUrva vRddhi pAme che. evI rIte eka zAstra viSe abhyAsa karatAM karatAM sUkSmA spaSTIkaraNa zakita thatAM temaja smRti pATava vadhatAM anya zAstromAM paNa strAbha vika rIte sUkSma arthAMvaSedha temaja smRti pATava ullAsa pAme che. e pramANe abhyAsa hetuka sUkSmA spaSTIkaraNAdi maneAnamAM vizeSa dekhIe chIe. vaLI kAine abhyAsa vinA paNa dekhIe chIe. te vAste avazya paralekanA abhyAsa hetu che. zA kAraNathI ? kAraNanI sAthe kAnu' anyathA anupapannapaNuM che. te pratibaMdhathI tenA adRSTa kAraNutI paNa siddhi che, te kAraNathI jIvanuM paralokagamana siddha thAya che. vaLI deha, kSaye pazamanA hetu che, tethI dehane paNa katha'cit jJAnanA upakArI ame mAnIe chIe. deha dUra thavAthI sarvathA jJAnanI nivRtti thatI nathI. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (43) ke A mahAtmA ThIka padhAryA. have ApaNane icchita jIvAdikane vicAra thaze. ane khare tatvane nirNaya thaze, Ama vicArI rAjA bolyA. he mahAtmana jema ame samajI zakIe tema chavA. jIvAdikanuM tatva kahe. tyAra pachI moharati maMtrI upara najara karI mahAtmA bolyA. jema ke agnithI ghaTamAM kAMIka vizeSatA thAya che, paraMtu agninI nivRti thatAM ghaTano mULathIja ucheda thatuM nathI. kevaLa kAMIka vizeSa che. te dura thaI jAya che. jemake, suvarNanI kavatA tevI rIte ahi paNa dehanI nivRtti thatAM tata pratibaddhaja kAMIka jJAna vizeSa nivRtta thAya che. paraMtu jJAnane samULa uchera thatuM nathI. je dehane ja jJAnanuM nimitta mAnaze, temaja dehanI vikRti thaye jJAnanI nivRti mAnaze, te te smazAnamAM deha bhasma thatAM te jJAna nAza pAme. paraMtu deha vidyamAna chatAM mRta avasthAmAM kema hotuM nathI ? jo kahe ke prANa, apAna paNa jJAnanA hetu che. teonA abhAvathI jJAna rahetuM nathI. te kahevuM paNa vAstavIka nathI. kAraNa ke prANa, apAna jJAnanA hetu thaI zakatA nathI. paraMtu ajJAnathI ja teonI pravRti thAya che. juo, jyAre prANu apAna karanAra maMda karavAnI IrachA kare che, tyAre maMda thAya che. ane jyAre dIrghanI IcchA kare che, tyAre dIrdha thAya che. je dehamAtra naimittika prANApAna hoya, ane prANapAna jaiimittika vijJAna heya, te te IcchAne AdhInapaNe Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (44) he maharati maMtrinA jIvAdika padArthonA abhAvanuM pratipAdana karanArI tArI buddhi kharekhara tArI narakanI gati sUcave che. jarA manamAM vicAra te kara, tuM kahe che ke "jI. vAdika padArtho nathI" A tAruM vacana che ke nathI? je che te abhAva pratipAdaka pratijJAnI tane hAni thaze. ane je e vacana nathI ema kahIza te asata vastune niSedha 1. asata vastune niSedhaja kema thAya, kAraNa ke je vastu vighamAna hoya tene ja viSedha thaI zake che. ane je vastune atyaMta abhAva ja hoya te vastune niSedhaja thaI zake nahi. mATe baMne vika5mAMthI eka paNa vikalpa tArAthI ravIkArAya tema nathI. 2. je jIvane atyaMta abhAva hoya te niSedha koNa karI zake. kAraNa ke bolavuM, cAlavuM, levuM, devuM, ityAdika vyavahAra jIva na hoya te kANa karI zake; mATe jene tuM niSedha kare che te tuM teija che. jIvanathI e tAruM vacana "mArI mA vAMjhaNI che." e barAbara che. prANApAnanI pravRtti thaze nahi. kAraNa ke jenuM nimitta deha che, evI je ujavalatA temaja zyAmatA, te IcchAne AdhIna thaI pravRtta thatI nathI. je prANApAna jJAnanuM nimitta haya, te prANApAna maMda temaja dIrgha thavAthI, jJAna paNa alpa temaja vizeSa thavuM joie. kAraNake jenuM kAraNa hIna athavA adhika thaze. tenuM kArya paNa hIna athavA adhika thaze. jemAM mATIne piMDa mATe athavA nAne haze, te ghaTa paNa maTe athavA nAne thaze. nahi te te kAraNa thaze nahi. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (45) karanAra keNa che. tema chatAM paNa tuM kahe che ke AtmA nathI te kevaLa tane ajJAna ja lAve che. te ajJAna tane parokSa che, kAraNa ke je AtmAne abhAvaja che te "nathI" ema niSedha keNa kare. tuM kahe che ke "jIvAdika padArtho nathI." A tAruM vacana che ke nathI. jo e vacana che te abhAva patipAdakapratijJAnI tane hAni thaze citta, vedanA, saMjJA tamane paNa prANApAna thatuM nathI. nivRtta vikAra jema ke agnikRta suvarNamAM kavatA-anivRtta vikAra jema ke agnikRta kASTamAM sthAmatA-vAyu Adi je deSa che. te nivRta vikAra che. cikitsA prayogathI dekhIe chIe. je vAyu Adi deSa paNa anivRtta vikAra hoya te te cikitsA viphala thaI jAya. ema paNa na kahevuM ke maraNanI pahelAM deSa nivRtta vikAra AraMbhaka che, ane maraNa samaye deza anivRta vikAra AraMbha che. kAraNa ke ekane ekaja jagAe nivRtta, anivRttarUpa baMne vikAra thaI zakatA nathI. he siddhaputra! vyAdhi be prakAranA che, ema lokamAM prasiddha che. eka sAdha, bIje asAdhya, sAdhya vyAdhi cikitsAthI dUra thaI jAya che asAdhya cikitsAthI dUra thatuM nathI. have juo be prakAranA nyuna adhika thavAthI, jJAna nyUna adhika thatuM nathI. paraMtu tethI ulaTuM thatuM te dekhAya che. kAraNa ke maraNa avasthAmAM prANApAna adhika thAya che. te paNa vijJAna ghaTI jAya che. je kahe ke maraNa avasthAmAM vAta pittAdi dethI deha Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJAna, dhAraNA, buddhi, bahA, mati, vitaka ityAdika chavanAM lakSaNa che. temaja cittAhika jIvana pratyakSa guNe che. zaMkA-jema raktAdika guNonA pratyakSa thavAthI gha. TAdika padArtho pratyakSa thAya che. tema AtmAnA cittAhika guNenA pratyakSa thavAthI AtmA paNa pratyakSa ke joIe, paNa pratyakSa thatuM nathI. mATe "AtmA nathI. " ema kahevuM egya che. viguNI thaI javAthI prANApAnanI vRddhi thatAM paNa jJAnanI vRddhi thatI nathI. tevI ja rIte mRta avasthAmAM paNa deha viguNIbhUta thavAthI catanya nathI. A paNa tamAruM kathana asamIcIna che. je ema thAya te te marI janArAM paNa jIvatAM thavAM joIe. A tathA i"kUtaro samI mavati" arthAta maraNa pachI vAta pitAdi doSa rahetA nathI. ane javAdi vikAra na dekhAvAthI doSonuM avidyamAnapaNuM pratita thAya che. vaLI daSanuM je samapaNuM che eja AregyatA che. tevAMtva moe kSaya vRddhi paryaca:"II Iti vacanAta Arogya lAbhathI dehane pharIthI jIvatAM thavuM joIe nahi te deha kAraNaja nathI. cittanI sAthe dehane anya vyatireka nathI. je marele jIvate thAya. te ame paNa dehane kAraNa mAnI laIe. he siddhaputra zrAvaka! A pharI jIvatAM thaI uThavAno prasaMga - mAre ayukta che kAraNa ke deza te dehane vaiguNya karIne nivRtta thaI gaela che. te paNa vaiguNyapaNAne pariNAma nivRtta thato nathI. je Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (47) samAdhAnA-AtmAnA guNe indriyathI jANI zakAya tevA nathI. mATe prANuo camacakSuthI AtmAne jaI zake nahi paNa siddha, sarvajJa, ane jJAnasiddha sA dhuo AtmAne joI zake che. e kAraNathI jIva che. ema siddha thAya che. je che te puNya pApa paNa che. ane puNya pApanuM phaLa svarga ane naraka; sukha ane duHkha paNa che. make agnithI kASTamAM karAelo vikAra, agni nivRtta thayA chatAM paNa te nivRta thatuM nathI. he moharati! A tamAruM kahevuM ayukta che. kAraNa ke vikAra paNa be prakAranA che. eka vikAra nivRtta thaI jAya che. ane bIje nivRtta vyAdhi siddha che ke kema? he moharati ! A kathana asata che tamArA mata pUrvaka ane sAdhya vyAdhija thaI zake nahi. vyAdhinuM asAdhyapaNuM, AyuSyanA kSaNapaNAthI thAya che. kAraNa ke te vyAdhimAM vaidyano yoga, tathA samAna auSadha chatAM paNa kaI marI jAya che, ane koI maratuM nathI; ane je prakRSTa karmonA udayathI citrAdi vyAdhi che, te hajAra auSadhothI paNa sAthe thaI zakato nathI. A baMne prakAranA vyAdhinuM svarUpa paramezvaranA vacana jANanArAonA matamAMja siddha che. paraMtu tamArA bhUtamAtra tatva vAdionA matamAM siddha thaI zakatuM nathI. devakRta vikAra dUra karavAmAM vaidyanA temaja samartha auSadhinA abhAvathI vyAdhi vRddhimAna thaI jAya che. tyAre te vyAdhi asAdhya thaI jAya che. ane tethI sarva AyuSyane aprakrama arthAta kSaya te karI nAMkhe che. keTalAeka Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (48) mATe kabuddhie kalpita A vAta tyAga karavA cAgya che, AvI rIte mahAtmAnAM vacana sAMbhaLI jIvAdikanA tatvane jANanArA, jeonI dhama mAM buddhi thai che, evA atyaMta khuzI thaelA rAjA vigere sabhAsade siddhaputrane vakhANavA lAgyA. huM dharmanA tatvane jANanArA mahAtman ! ApanA va dASA uparAMta thavAthI akasmAta mRtyu pAme che. ane keTalAeka a tyaMta duSTa doSothI pIDAtAM chatAM paNa mRtyu pAmatA nathI. A vAta tamArA matamAM siddha thaI zakti nathI. Ava // doSasyopazamepyasti maraNaM kasyacit punaH // jIvanaM doSa duSTatve 'pyetannasyAd bhavanmate || amArA matamAM tA jyAM sudhI AyuSya hoya, tyAM sudhI do pothI pIDAtAM chatAM paNa prANI jIvatA rahe che, ane jyAre Ayu: kSaya thai jAya che, tyAre doSonA vikAra vinA paNa mRtyu pAme che. te kAraNathI dehajJAnanu" nimitta nathI. 1 vaLI eka savAla che ke, devane je tame jJAnanuM kAraNa mAnA che. te zuM sahakArI kAraNa mAne che ? ke upAdAna kAraNa mAtA che ? jo sahakArI kAraNa mAnA che te to ame paNa dehane kSayApazamanA hetu to mAnIe chIe. kathaMcita vijJAnanA hetu mAnIe chIe. jo upAdAna kAraNa mAnaze| tAtA ayukta che. upAdAna kAraNa to te thai zake, je kAraNa vikArI thatAM kAya paNa vikArI thaI jAya, jemake sUtikA temaja ghaTa; ane ahIMAM te dehavikAra pAmatAM chatAMpaNa saMvedana vikAra pAmatA nathI. temaja devikAra pAmyA vinA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (49) cana zravaNa karavAvaDe hRdayamAM ugelA jJAna rUpI sUrya, tatvanA vicArane AcchAdita karanArA meharUpI aMdhakArane dUra karyuM. zAstramAM kaheluM che ke - vinA gurubhyo guNanIradhibhyo AnAti dharma na vicakSaNo'pi // AkarNa dIrghAjvala locano'pi dIpaM vinA pazyati nAMdhakhAre // - bhAvArtha-vicakSaNa paNa guNanA samudrarU5 gurU sivaya dharmane jANI zakatA nathI. jema kAnasUdhI lAMbA upaNa bhaya zokAdithI, saMvedana vikAra pAmele dekhAya che. te kAraNathI deha saMvedananuM yAne jJAnanuM upAdAna kAraNa thaI zakatuM nathI. utara ! adhikRtya hi yadvastu, yApadArtho vikAryate // upAdAnaM na tattasya, yuktaM gogavayAdivat // arthaje vastune laI je padArthamAM vikAra thAya te vastu te padArthanuM upAdAna kAraNa na thAya. jema genuM upAdAna kAraNa gavaya (rejha) ghaTatuM nathI tema. A kahevAthI je kahe che ke mAtA pitAnuM caitanya, putranA catanyanuM upAdAna kAraNa che, te paNa khaMDana thaI jAya che. juo, mAtA, pitA vikArI thatAM putra vikArI thatI nathI. je jenuM upAdAna kAraNa che, te te kAryathI abheda hoya che. jema ke mATI tathA ghaTa je mAtA, pitAnAM citanya putranA citanyathI abheda rUpa hoya te te, putranuM caitanya paNa mAtA pitAnA caitanyathI abheda thavuM joIe. tema nathI. tethI tamAruM kathana pramANa rahita che. e pramANe sarva hetu jotAM bhUtana dharma, athavA bhUtanuM kArya cetanya nathI, paraMtu AtmA svarasiddha che, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (50) javala netravALe paNa mANasa aMdhakAramAM rahelI vastune dIvA vagara joI zaka nathI. AvI rIte sarve sabhAsade jeTalAmAM rastuti kare che. teTalAmAM siddhaputra upara AkAzamAMthI puSyanI vRSTi thaI ane tenI sAthe AkAza vANI paNa thaI. jema ke - AgaLa zrI paramAnaMda kevalIe siddhaputra, ne jIvAdikanA tatvane jANanArA zuddha prarUpaNa karanAra ane satyavAdI kahelA che. AvAM AkAzavANInAM vacana sAMbhaLI tathA puSpanI vRSTi joi rUvATAM jemanAM UbhAM thaI gayAM che evA sarve rAjA vigere kahevA lAgyA ke A vAta satya che. kurvanti devA Api pakSapAtaM narezvarA zAsanasuddahanti zItIbhavanti jvalanAdayo yattatsatya vAcAphalamAmananti / bhAvArtha -je deve paNa pakSapAta kare che. rAjAo paNa hukamane uThAve che, agni vagere zItaLa thaI jAya che, te saghaLuM satya vANInuM phaLa che. Ama sarva loke stuti karatA hatA. tyAre te mahAtmA zatruMjaya parvatanI yAtrA mATe AkAza mArge cAlatA thayA, e samayamAM nirUttara karAela, phodhAgnithI javalita Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (51) zaramiMda thaele te moharati maMtrI apamAnanA bhayathI sabhAmAMthI uThI bahAra nIkaLI gAmaDAomAM nAstika mata calAvavA mAMDyo. tyAM paNa potAnA Aritaka matavaDe niMdA karAte te maharati ghaNeka kALe mRtyu pAmI araNyamAM vAnara thayA. te janmamAM paNa ati capalatAne lIdhe anya vAnaroe mArI nAMkhavAthI caMdrapuramAM naTa the. te zaheranA lokee pUjA karAtA tapasvIone joI pite paNuM te tapasvI pAsethI vrata grahaNa karI atyaMta kaThIna tapa karI saudharma devalokamAM alpa samRddhivALe Abhigika deva thayo. te devalokamAM mahA samRddhivALA anya devene joI pitAne IrSyA thaI ke mAre thI samRddhi ane bIjA ne moTI samRddhi kema! ema mahA duHkhathI mRtyu pAmI cAMDAla thayA. zaidra pariNAmane lIdhe durbhAgya, jyAM jAya che, tyAM parAbhavane pAme che. tethI pIDA pAmate, pUrva bhavanA rahI gaelA nAstika vAdanA saMskArane lIdhe dharmanI nikAmAM tatpara te cAMDAla lAkaDAM levA mATe vanamAM gayA. te vanamAM atyaMta ghATA vRkSanI nIce dhyAnamAM beThelA, zAMta, saubhAgyavaDe suMdara evA koI eka munine jaI cAMDAla vicAra kare che ke, koI paNa pAkhaMDIe A munine chetare che. nahitara jevAmAM AvatA sukhAdikane tyAga karI nahi jovAmAM A Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (52) vatA vagAdikanA sukhane mATe yatna zA mATe kare. A cAMDAlanA vicArane mana:paryava jJAnavaDe jANa muni bolyA ke - jAosimohakavirai naDobhiyogiasuroacaMDAlo // nAhiyavAeNatuma adyavipaDivadyajiNadhammam // bhAvArtha-he moharati maMtrina! nAtika matanA pariNAmane lIdhe tuM prathama vAnara thaye hare, pachI naTa tha, pachI Abhigika deva thayA, ane hamaNA cAMDAla thaye che. mATe hajI paNa AtmAnuM kalyANa Icchato he te jaina dhamane aMgikAra kara. A gAthAne sAMbhaLI tenA arthane vicAra kare che. teTalAmAM pitAne jAti maraNa jJAna thavAthI pitAnA pUrva bhavene joI atyaMta vismaya pAme. vicAra kare che ke are dharma e cIja kevI che, ane tene pratApa ke che ke huM deva thaye hatA! adharma ke kharAba che ke je adharma vaDe huM vAnara naTa ane caMDAlanA bhAvamAM bhaTaka. Ama vicAra karatAM te cAMDAlane thaeluM jAtismaraNa paNa tene nAstika paNAnA saMskArane lIdhe niSphaLa thayuM. ane pote vicAravA lAgyA ke A pAkhaMDha muninI pAse lekone lebhAvavAne koipaNa A upAya lAge che. jethI huM AvI rItanA bhavene jouM chuM. nahitara mane puNya, pApa ane Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( pa3) bhavabhramaNa kevuM hoya; mATe A pAkha munine mArI nAMkhuM ema vicArI jeTalI vAramAM kuvADe laI mAravA deDe che, teTalIvAramAM te cAMDAlane kAnetara sarpa karaDavAthI raudradhyAnamAM marI jaI pahele narake ga. A daSTAMtanI samAptimAM graMthakAra kahe che ke, he bhavya prANIo A aneka nakAdikanA duHkhanA sthAnaka rUpa, A kubuddhi meharati maMtrinA niMdita caritrane dhyAnamAM laI niraMtara adhama ceSTita che gho. vimadhyama purUSanuM svarUpa. | vimadhyama purU dharma, artha ane kAma teone eka bIjAne harakata na Ave tema eka sarakhI rIte seve che! mokSane te gajanimIlikA mAphaka cheTha dIe che. paNa makSanI niMdA karatA nathI, ane te loke kahe che ke, je ApaNe dharma karIzuM te tenA pratApathI bhavAMtaramAM, suMdara rUpavALA, mahAsamRddhivALA, putra pautrAdikanA parivAravALA, ane samagra kSitinA rAjA ApaNe thaIzuM. ema dhArI dAna, zIla, ane tapamAM tatpara rahe che. duSkara kriyA kare che. 1. potAnI magarUrImAM cAlatA hAthI jema AjubAju cAlatA prANI upara dhyAna ApatA nathI; kevaLa upekSA kare che tema. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (54) tIrthAdikane seve che. ane paropakArane uttaya mAne che. te vimadhyama purUnAM nAma lakhI batAve che. " brAhmaNa, kSatrIya, vepArI kaNabI, rAjA vigere ane evA prakAranA bIjA purUSe. A leka tathA paralokane nAzAtmaka mAnanArA te ane je mikSAbhilASI, kuzAstrane mAnanArA, jJAna dhyAna tapamAM kaSTa karanArA, mithyA daSTi purUSe te sarve paNa paramArtha daSTi na hovAthI vimadhyama jANavA. ane cakavAdi vaibhavanA bheganI IcchA rAkhIne dharma tapazcaryAdika karanArA je samakita daSTi purUSe te paNa vimadhyama jANavA. upara batAvelA e sarva vimadhyama purU dharmanI apekSA rAkhe che. paralokathI virUddha karma karatA nathI. varga tathA naraka che ema mAne che. pApathI bhIru hoya che. ane teo kahe che ke - dharmAjanma kUle zarIrapaThUtA saubhAgyamAyurvalaM dharmaNaiva bhavanti nirmala yazovidyArtha saMpattayaH // kAMtArAcca mahAbhayAca satataM dharmaH paritrAyate dharmaH samyagupAsito bhavati hi svargApavargapradaH // bhAvArtha-sArA kuLamAM janma, suMdara zarIra saubhAca, dIrgha AyuSya, zarIramAM baLa, nirmaLa yaza, vidyA, Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (55) atha saMpatti e saghaLuM dharmathI thAya che. araNyamAM mahAbhayathI, sadA bacAve che. dharma te samyapha upAsanA karavAthI svarga ane mokSane ApanAre thAya che. puMsAM ziromaNIyante dharmArjanaparA narAH // AzrIyante ca saMpadbhilatAbhiriva pAdapAH // - bhAvArtha -dhamane saMcaya karavAmAM tatpara pura, lenA zirAmaNI rUpa thAya che. jema vRkSo latAothI Azrita thAya che tema te purUSe saMpattithI Azrita thAya che. Ama mAnanArA vimadhyama purUSa je ke dhamathi che, te paNa tathAvidha dharmavaktA gurU vagara samyak dharma svarUpa jANatA nathI. kahyuM che kedhrmsg durlabho jJAtA, sAmyag vaktA tato'pi ca // zrotA tato'pi zraddhAvAn , kartA ko'pi tataH sudhii|| bhAvArtha - dharmanA svarUpane jANanArA durlabha che. te karatAM paNa yathAvasthita dharmanA svarUpanA vakatA durlabha che. lo karatAM paNa zraddhALu zretA jana durlabha che. temAM paNa zAstrokta vidhi pramANe dhyAna daI rUddha buddhi rAkhI dharmakata jana ati durlabha che, eTalA kAraNa mATe dharmIthI keTalAka prANIo lai kamavALA thAya che, paNa deva, gurU, tathA dharmanA svarUpane karI che ke Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sArI rIte nahi jANavAthI yathecchapaNAthI varte che. tethI dharmanA zreSTha phaLane sAdhI zakatA nathI, jema zrIpati nAmane vaNika. te vistaratA kahe che. kathA trIjI. jaMbudvIpamAM bharatakhaMDanA madhyakhaMDamAM rahelI caMdrA vatI nAmanI nagarImAM caMdratilaka nAme rAjA rAjya karate hate. te nagarImAM mithyAtve karI mUDha buddhivALe, jaina dharmane nahi jANanAra, dharma karavAnI IcchAvALe, sarva lekamAM mAna pAmele, rAjAne priya, lakSmIthI saMpanna zrIpati nAme vaNika rahete hate. te eka divasa pAchalI rAtrIe jAgI uThelo, te para tAnA manamAM vicAra karavA lAge keyaati kAlo galatyAyurvibhUti rati caMcalA // priyeSu kSANikaM prema keyaM dharme'vadhIraNA // . bhAvArtha-samaya cAlyA jAya che, AyuSyane kSaya thatuM jAya che. saMpatti ati caMcala che, priya vastu upara prema paNa kSaNika che; mATe dharma karavAmAM DhIla karavI te rogya nathI. Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (57). te kAraNa mATe mArA kuLane ucita dharma karuM, ema vicArI yajJane prAraMbha karyo. lAkha prANIone bhejanA karAvavAnuM zarU karyuM; vAva, kUvA, taLAva khodAvyAM. AvI rIte bAra varasa sUdhI laukika dharma karI, zrI tilaka nAmanA putrane kuTuMba bhAra zeMpI, rAjAnI rajA laI, tIrtha yAtrA karavA mATe uttara dizAmAM cAlate the. - tyArapachI te zrIpatie aneka dezAMtaramAM bhamatAM bhamatAM eka divasa kei eka aTavInA pradezamAM vRkSa nIce padmAsana vALI beThelA, parabrahmanA dhyAna vaDe pavitra thaele che AtmA jene, evA tathA malathI vyApta zarIravALA koI eka maharSine joyA. jeIne be ke amaMgala zarIravALA A munine dharmakriyA zuM kAmanI! AvAM zrIpatinAM vacana sAMbhaLI zatru, mitra, tRNa, maNi, leSTa ane kAMcana vigere jene samAna che evA te muni, tenA anugraha, mATe belyA ke - - he zrI pate ! tuM pavitratA ane apavitratA e baMnenA kharA svarUpane jANatA nathI. kahyuM che keshaucmaadhyaatmikN tyaktA, bhAva zudvayAtmakaM zubham // . jalAdi zaucaM yadRSTaM bhUDha vismASanaM hi tat // bhAvArthajalAdikathI thatI zarIranI bAhya pavi Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (58) tratAne DhADI daI bhAve karI zuddha paviMtratA te uttama - jIvI. je jalArdikathI pavitratA jovAmAM Ave che; te mUDha DhAkAne vismaya pamADanAra che. brahmacaryaNa satyena tapasA saMyamena ca // zuddhirAdhyAtmika dRSTA tIrtha snAnairna tAtvikaiH // bhAvArtha:--tavettA purUSA, brahmacaya vaDe, satya vacana vaDe, tapa vaDe, ane sajama vaDe, dehanI zuddhi thAya che, ema jue che. paNa tIthamAM snAna karavAthI kharI rIte TUhanI zuddhi thatI nathI. brahmacarya dhuvaM yajJaM parabrahmaika kAraNam // deha zobhA tadarthaM hi tyajyate brahmacAribhiH // bhAvA--parabrahmanI prAptinA eka kAraNa rUpa Hracaya' rUpI yajJa karavA mATe brahmacArIe pAtAnA rahanI zAbhAne thADI krIe che. AvAM munie kahelAM vacana zravaNu karI zrI pati vicAra kare che ke-- ko'pyayaM nanu tatvajJo yaH svadehe'pi niHspRhaH // sarva saMga parityAgAtsevate vijanaM vanam // bhAvA--koI pazu A suni kharekhara tatvajJAnI Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (59) lAge che ke je muni pitAnA zarIramAM paNa spRhA nahI rAkhatAM sarva saMgane choDI vijana araNyane seve che. tyAra pachI te vaNika jarA bhavya bhAvane pAmI munine kahe che ke he maha Ape kahyuM ke, aMtarAtmAnuM zaucapaNuM teja uttama zauca che. te gya kahyuM che, paNa zuM karuM ke svakulAcAra choDI zakato nathI. mArA aparAdhane kSamA karaje. ema kahI AgaLa cAlate thayo. bAra varSa sudhI tIrtha yAtrA karI pitAne ghera AvyA. ema karatAM karatAM vRddha thaye eka divase pitAnA putranI vahue tathA tenA kahevAthI putravaDe tiraskAra karAyela te zrIpati pitAnA manamAM vicAra kare che ke, vRddhapaNuM purUSane mahAkaSTadAyi che. kahyuM che kedeho sayaNA lacchI ANa mahattaM ca buddhi vinANam // buDhatte saMpatte chaThANI jaMti purisassa // bhAvArtha -deha, svajana, lakSamI, AjJAnuM mahatva buddhi ane vijJAna e chavAnA purUSane vRddhatva prApta thAya tyAre nAza pAme che. keTaleka divase putranI vahu upara jene krodha thayo che e te zrIpati vaNi mRtyu pAmI teja nagaramAM koI eka AhIrane ghera bakare thayo. eka divase tenA putra pi Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (60), tAnA zrAddha mATe teja bakare vecAte lIdhe, te bakarA pitAnuM ghara joi jAti smaraNa thavAthI pikAra karavA lAgyA paNa putre mArI nAMkhe. pharIthI te sapa thaze. te sarSa, AgaLanA verane lIdhe potAnA putrane tathA putranI vahune karaDyo. te bane strI purUSa mRtyu pAmI jaMgalamAM mRga tathA mRgalI thayAM. sarpa mRtyu pAmI teja jaMgalamAM siMha tha. siMhe mRga tathA mRgalIne mArI nAMkhyAM. pharIthI te be teja jaMgalamA hAthI tathA hAthaNa thayAM. te baMnene teja siMhe mArI nAkhyAM. teja vanamAM siddhanI jAtimAM strI purUSa thayAM. te bhilla tathA siMha pUrvanA verane lIdhe eka bIjAne mAravAmAM tatpara thaI pharyA kare che. eka divase vANIyAnA bhAvamAM zrIpatie araNyamAM je munine joyA hatA ane jenI niMdA karI hatI teja muni pharatAM pharatAM te vanamAM AvyA. siMha te munine jeI manamAM AnaMdita thaI namratA pUrvaka muninI pAse gaye. tyAre muni belyA ke he zrIpate ! tane sAMbhare che ke nahi. jAosi satyavAho chAgo sappo taoa siMhoya // michachatta mohamUDho iNiMha pihu kuNa sujiNa dhammaM // bhAvArtha - mithyAtvanA mehathI mUDha thaele tuM prathama vANIo ho, pachI bakare thaye, sarSa thaye, ane Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) hamaNAM siddha thayeA che, mATe hajI paNa AtmAnuM kalyANu karavu' hAya tA uttama jaina dharmane Adara. A gAthAne zravaNa karI pUrva bhava svarUpanuM jJAna thanAthI pazcAt tApa karatA karatA peAtAne niMdavA lAgyA ke, ane zikAra che ke je ajJAnane lIdhe viNakanA bhava, akarAnA bhava, sapanA bhava, ane sihunA lava thayA. A mahAtmAne dhanya che ke jeNe mane pratikhAdha pamADayA. meM pUrva bhavamAM jaina dharma senyA nahi ke jethI mAre A bhavA bhagavavA paDayA. have A tiyacanA bhavamAM mArAthI zu banI zake! Ama pazcAt tApa karI te munine namI dIna mukha karI muninI pAse beThA che, tevAmAM bhiTTa tathA tenI zrI e mane vanamAM pharatAM pharatAM muninI pAse AvyAM. tyAM zAMta cittathI beThelA sihune joi zighra vicAra kare che ke, A mahA krUra siMha A muninA prabhAvathI zAMta cittavALA thayA e mATu' Azcaya che. Ama vicAra karatAM bhiTTane joi te siMha pUrva vairane lIdhe krodhAyamAna thai mAravA jAya che tevAmAM munie kahyuM ke huM siMha tu' jANatA nathI ke A tArA putra tathA A tArA putranI strI che. puta bahU sappa bhave miajualaM mAriaMca siMha bhave // tattoa hatthijualaM ajjavi veraMki muvvahasi || Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (1) . bhAvArtha:----te sapanA bhavamAM putra tathA tenI sI e baMnene mAryAM. pachI tArA putra ane putranI strI e kha te mRga tathA mRgalI thayAM. e tene te' si'hunA bhava lai mArI nAMkhyAM. tyAra pachI te strI purUSanA hAthaNI tathA hAthInA bhava thayo. baMnene paNa te sihunA bhavamAM mArI nAkhyAM. pAche teja srI purUSane bhillanA avatAra thayA che. te hajI sudhI paNa tu vaira kema rAkhe che. AvI muninA mukhathI gAthA sAMbhaLI sihu zAMta thaI vicAravA lAgyA ke are me' kevu' nIca kRtya karyuM. meM traNe bhavamAM putra ane putrInI vahune mArI nAMkhyA. bila tathA tenI strI e ane paNa pUrva bhavanuM jJAna thavAthI vicAra kare che ke, jene jAti smaraNa thayu' che evA A si'huM mArA pitA che. ema paraspare pUrva bhavanA jJAnane lIdhe peAtAnA verane cheDI sarva zAMta thayA. thoDI vAra pachI bhillu AlyA, hai maharSa! amArA koi moTA bhAgyanA udaya thayA che kAraNa ke ApanA vacana zravaNu karavAthI amArUM lAMkhA vakhatanu' vaira naSTa thayu, eTalu khelI bhinna sihunA pagamAM paDayA. ane sihune kha mAnyA. si'huM paNa te strI purUSa upara atya ta prasanna thayA. atyaMta kheda pAmelA teone joi muni balyA, huM Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (63) bhadrika jIvA ! tame jarA paNa kheda karA nahi. ane jaina bhramane sevA. AmAM tamArA kaMi paNa doSa nathI. kAraNa ke A sasAraja Ave che kahyu` che ke,-- savve jAyA sayaNA savve jIvAya parajaNA jAyA // ikkakkassajiassau saMsAre saMsaraM tassa // bhAvArtha:--sa sAramAM bhramatA dareka jIvane save thavA parajana rUpe thaelA ane sarve jIvA svajana rUpe evA che. nasA jAI nAsA joNI nataM ThANaM nataM kulam // na jAyA na mAyA jattha savve jIvA anaM taso | bhAvArtha:--tevI kAI jAti nathI, tevI keAI cAni nathI, tevuM kAi sthAna nathI, tevu' kAI kula nathI ke jemAM sarve jIvA ana tavAra utpanna thai mRtyu pAmyA nathI. AvAM muninAM vacana zravaNa karI traNe jaNAM sa'sA ramAMthI bhayabhIta thayA. AvA samayamAM keTalAka tApasa acAnaka tyA AvyA. tApasAne joI bhinna, bhinnI ane siMha e sarve pramudita thai pUrvabhavanA paricayanA saMskArane lIdhe praNAma karavA lAgyA. bhillu melyA ke, huM maharSi, tame amArA pUrvabhavanA zurU che. mArAM Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koI aho bhAgya ! ke jethI ApanAM darzana thayAM; mATe ame kRtArtha thayA chIe. - tyAra pachI mithyAtvanA saMskAra vALA teone joI muni vicAra kare che ke A eka Azcarya che. pUrva bhavamAM thaelo daSTi rAga te bhavAMtaramAM paNa jenI sAtheja pharyA kare che. zAstramAM kahyuM che ke, kAma rAga sneha rAgo, tatvajJAnAM na dustyajau // eSa teSA bhapi prAyo dRSTi rAgastu dustyajaH // bhAvArtha-tatvajJAni purUSone kAma rAga, ane saneharAga, dutyajya nathI. teone paNa ghaNuM karIne A daSTi rAga te dunyaja thaI paDe che. dharmArthino'pi saMsAre dRzyate bahavo jnaan|| dharma tatva mayazyato dRSTirAgavimohitAH / / bhAvArtha-saMsAramAM ghaNA leke dharmanA arthI je vAmAM Ave che. paNa daSTirAgamAM meha pAmavAthI dharmanA kharA tattvane jANatA nathI. jagadekamatI kartuM na pAryate bhavatu kimanena // jina jaimini kaNabhakSAkSapAda baudha kapila suragurubhiH / / . bhAvArtha-jIna, jaimini (pUrva mImAMsAnA sUtra Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (5) racanAra ) kaNAda, ( vaizeSika zAstra racanAra ) gautama ( nyAya darzana karanAra) bauddha, kapila ( sAMkhya zAstra banAvanAra ) ( ane bruhaspati e sarve leAkA AkhA jagatanA eka mata karavA mATe samatha na thayA; tA khIjo kaceA mANasa jagatenA eka mata karI zake ! Ama vicAra karIne mithyAtve karI mUDha thaelA teone joi muni tyAMthI vihAra karI cAlI gayA. mithyAtva mati sihu anazana karI mRtyu pAmI prathama svagamAM AbhicAgika devapaNAnepAmyA. jillA tathA tenI strI tApasavrata grahaNa karI ajJAna vaDe tapa karI pra thama vagaCmAM AbhicAgika devapaNAne pAmyA. te svagamAM mATI RddhivALA devAnI Rddhi joI " uttama manuSya bhava pAmI ApaNe pUrva bhavamAM jaina dhama na karyAM, mATe ApaNane dhikkAra che. " ema peAtAnI niMdA karatA traNejaNu ghaNeka kALe jIna dharmane pAmI meAkSamAM jaze. graMtha kanheM bhavya jIvAne bhalAmaNa kare che ke huM bhavya jIvA, dRSTirAgathI thatA pariNAmane batAvanArU, laukIka AcaraNa karavAnI rUDhIe karI vicitra, A zrIpatinuM caritra dhyAnamAM laI A sAMsAramAM vidhyama purUSAnA jevu' kRtya cheDI do. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ($) madhyama purUSAnuM svarUpa. madhyama purUSA dhama, atha, kAma ane mAkSa e cAre purUSArthane mAnanArA che. e cAra purUSArthImAM eka mAkSa rUpI kAryamAM paramAtha jANI kevaLa makSaneja parama tattvapaNe mAne che. tApaNu hIna satvapaNAe karI athavA kAlanA pra bhAve karI srI putrAdikanA snehathI badhAelA ane maharUpI aMdhanathI badhAelA DAya che. paramArthane jANe che. sa'sAramAM rahelI vastunA asAra svabhAvane jue che, viSaya lubdha purUSAnA thatA kaTu vipAkane jANe che, iMdriyAnA unmAga pravata kapaNAne jANe che. tApaNa viSayeAnI madhuratAne lIdhe iMdriye ati capaLa ha vAthI, saMsAranA svabhAva duSya hAvAthI, makSa nikaTa na hAvAthI, kanA pariNAme aciMtya hAvAthI te madhyama purUSa mahApurUSAe sevelI dIkSAne gRhaNa karI zaktA nathI, ane kevaLa nira'tara gharamAMja vase che. te madhyama purUSA kayA te kahe che,-samyagUDhaSTi jIvA jIvAdika tattvane jANanArA, jIna vacananA rahasyane jANanArA, peAtAnI zakti pramANe tane gRhaNu karanArA evA je zrAvaka te madhyama purUSa, jANavA. ema bIjA paNa purUSA jANavA. ke je purUSa svabhAvathI bhadrika hoya, svabhAvathIja 'ta;kara Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM dayAvALA hAya, zAnita (pitAmAM zakita chatAM paNa parane aparAdha sahana kare.) mArdava (paranuM duHkha joI na zakavuM.) AjIva (keIne chetaravuM nahi.) eTalAethI yukta hoya, jenuM citta lebhathI Akula vyAkula na thatuM hAya, dAna ApavAmAM svabhAvavALA hoya, tapamAM rUci dharanAza hoya. ane jenA aMtaHkaraNamAM zubhabhAva hoya tevA prANIo madhyama jANavA. ghaNA lokone mAnavA lAyaka tathA prazaMsAnA pAtrabhuta kSAbhilASI te madhyama purUSe paralokamAM devapaNAne athavA manuSyapaNAne pAme che. jema jinacaMdra kumAra kathA cothI. jaMbudvIpane viSe bharata kSetramAM vijaya nAmanA naga ramAM semacaMdra nAme rAjA hate, caMdrakAntA nAme tenI strI hatI. te nagaramAM dhana evA nAme eka zeTha rahete hate. tene dhanazrI nAme strI hatI. tene piTa kaMI paNa saMtAna na hatuM. eka divase pitAne kaMI paNuM saMtAna na hovAthI tapAyamAna thaelI pitAnI strIne joI te dhanazreSThI pitAnA nagaranI bahAra rahelA devaramaNa nAme udyAnamAM jaI Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tyAM birAjatA mahA pratApI caMdra nAmanA yakSanI pUjA karI hAthe je yakSane vinati kare che ke he svAmInuM je mane putra thaze te huM tamane so pADA ApIza, ane mArA sarva dravya vaDe huM tamArI pUjA karIza. Ama kahI zeTha pitAne ghera A. kAlAMtare tenI strI garbhavatI thaI. tevA samayamAM zaheranI bahAra bagIcAmAM catajJAnI, mahA samartha, bhuvanabhAnu nAmanA muni samavasaryA. te munine vAMdavA mATe jatA lokone jeI dhanazreSThI paNa tyAM gayA, tyAre muniye paNa dayAmaya tathA dharmamaya evI dharma dezanAne prAraMbha karyo. savvajIvahinacA savvajIva muhAvaham // savvattamaM dayAdhammaM savvannUteNa bhAsae // bhAvArtha-zrI sarvajJa bhagavAne, sarva jene hitarUpa, sarva ne sukhakAraka e dayArUpI dhama, sarva dharmomAM uttama kahela che. dijAhijomaraMtassa sAgaraMtaM vasuMdharAm // jIvikaM vAvijodijjA jIviaMtu saicchai // bhAvArtha,maravA paDelA mANasane je kaMI samudra paryata pRthvI Ape, ane je koI jIvIta Ape e bemAMthI te mANasa jIvitane icache paNa pRthvIne na icache. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhathyIhiMkariavvo dhammojIva dayAmao // jAi jIvo ahiMsaMto jao amaraNaM payam // bhAvArtha-je mokSa pAmavAnI IcchA hoya te jIva dayAmaya dhama kare. je hiMsA nathI karatA te jIve mokSapadane pAme che. AvI rIte sarvottama dayAdhamane zravaNa karI dhanazreNI pratibaMdha pAme ane dayAmaya mananA pariNAma thavAthI samyakatva mUla zrAvakanA bAravratane pAmI pitAne ghera Avye. pitAnA kuTuMbane dharmamaya karyo. zeThanI strIne nava mAsa pUrNa thayA tyAre zubha dIvase ghera putrane janma thaye. zeThe putrane janmotsava karI cakSanI mAnatA pUrI karavA mATe potAnI traNa lakSa senA mahAre vaDe suvarNamaya tathA ratnamaya traNa puSpa karAvyAM. zeTha pitAnI strIne tathA potAnA putrane sAthe laI senAnA banAvelA traNa puSpane tathA se pADAone laI yakSane maMdire gaye. jaIne pADAo devane arpaNa karyA ane traNe puSpa vaDe yakSanI pUjA karI. pachInirmAlyanA miSathI cakSanI uparathI traNe puSpa utArI eka puSpa pitAnA putranA mastaka upara mUkahyuM ane bIjuM puSpa pitAnA mastaka upara mUkayuM - 1 zeSa kha Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 70 ) ane trIjuM puSpa peAtAnI strInA mastaka uparamUkyuM. ema pUjA karI zeTha peAtAne ghera AvatA rahyo. Ama karavAthI ati DhApAyamAna thaelA te yakSa rAtrImAM pratyakSa thaI zeThane kahe che ke 2 mUkha, te mArI pAse zuM ApavA kabula karyuM hatu, ane te mane zuM ApyuM. AvAM yakSanAM vacana sAMbhaLI zeTha benceA, hai yakSarAja meM je seA pADA ApavAnuM kabula karyu` hatu` te te me tamane ApyA, paNa te pADAone mArIne tamane ApIza ema meM kabula karyuM" nathI, mATe jInadhamane jANanAra hu' niparAdhI te pADAone kema mArU, temaja mArA gharamAM traNa lakSa sAnA mahAra hatI. teA tethI meM' tamArI pUjA paNa karI ane amArU kalyANa thAya eTalA mATe traNa puSparUpI zeSA ame gRhaNa karI emAM meM zu khATu karyuM.. AvAM zeThanAM vacana sAMbhaLI te yakSarAja te zeThane dayAdhama mAM nizcaya jANI zeThanI praza'sA karIne potAne sthAne gayA. tyAra pachI zeThe peAtAnA putranuM' nAma jInacaMdra pADayuM, te kumAra mATe thayA tyAre samagra kaLAmAM kuzaLa tathA jana dharmAne jANanAra thaye. yuvAvasthAne prApta thaelA te kumAra eka divase pA Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (71) tAnA mitra sAthe rastAmAM ja hatuM. tyAM koI vaDe bhachAtI A eka gAthA sAMbhaLI. solasa varaso puriso lacchI jei joujaNayassa // esonUNa puttoriNa saMbaMdheNa saMpatto / bhAvArtha-sela varSane thaele purUSa te pitAnA pitAnI lamIne bhogave te e putra kharekhara pitAnA pitAne karajadAra thAya che. ema samajavuM. A gAthA sAMbhaLI kumAre vicAryuM ke A mANasa vaDe bhaNAte kaleka yogya che. kAraNa ke, tAyavidvattAlacthI nRNaM puttassa hoi sAbhaiNI // hoi parassa parithyo sayaM vidvattA tao juttA // bhAvArtha-pitAevadhArelI lakSmI te kharekhara putranI benaja thAya. (bena tulya pitAnI lakSamI putravaDe kema bhagavAya.) mATe pite meLavelI lakSmI pitAne bhegavavA yogya che. - Ama vicArI mAtA pitAnI rajA laI pitAnA zarIra upara phakta vastra paherIne te kumAra pitAnA puNyathIja lakSamI meLavavA paradeza cAlI nIkaLe. aneka zahera, ane 1 A gAthAmAM koI epekSA hevI joIe. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (72) neka karabA aneka gAmaDAo, ane aneka bAga bagIcAmAM bhama bhamate eka divase te kumAra samudranA tIra upara AvI pahoMcyA. tyAM kei eka musAphara Ave. te musAphara aneka e jAonI paMkitathI Akula samudrane joI be ke, sAhINA mayarayaNo amaramaroraMca bhuvaNa mkrNto|| ullasirI hiMna lajjasi laharIhiM taraMgiNI naah| bhAvArtha -he samudra! amRta ane ratna tane havAdhana che, chatAM te lokone amara tathA dAridra rahita karate nathI; ane mejAone uchALe che. te tuM jarA paNa kema zaramAte nathI ! AvAM musApharanAM vacana zravaNa karI jInacaMdra che. he musAphare ! paranAM dUSaNa batAvavAM e kaMI vANInuM bhUSaNa nathI. chaMdajo aNuvai mammarakhai guNe payAsei // soniuNa mANusANaM devANavivallaho hoi / bhAvArtha-paranI IcchA pramANe varatanAra, paranA dUSaNane DhAMkanAra, paranA guNene prakAza karanAra je nipuNa mANasa che te devatAone paNa priya thAya che. ' teTalA mATe tuM samudranA dUSaNa kahevA gya nathI kAraNake samudramAM guNe paNa rahelA che. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (73) rayaNa niraMtara bhario taha vihurayaNAyarassamajjAyA // teNa jaeuvamANaM paDhamaM jalahIgabhIrANam // bhAvArtha-samudra niraMtara ratnothI bharapUra che te paNa pitAnI maryAdAmAM rahe che. tethI karIne jagatamAM gaM bhIra purUSane prathama samudranI upamA apAya che. te samudranA guNa darzAvanArI A gAthAne sAMbhaLI ke paNa samudrane adhiSThAtA deva harSa sahita pratyakSa thaIne kumArane amUlya pAMca rane ApI aMtahita tha. tyArapachI kumAra keIeka vahANamAM besI tArAdvIpamAM gayo. tyAM tArApuranI bahAra udyAnamAM rahelA devaramaNa nAmanA pakSanA maMdIramAM te kumAra gaye. tArApuramAM bhuvanazekhara nAme rAjA che. tenI rUparekhA nAmanI putrI che. bhuvanatilaka nAmanA maMtrInI rUpanidhi nAme putrI che. bhuvanacaMdra nAmanA zeThanI rUpakalA nAme putrI che. bhuvanasuMdara nAmanA vaNakanI rUparatI nAmanI putrI che. cAre kanyAomAM paraspara prIti hovAthI anya viyoganA bhayane lIdhe rAtrie rAjabhuvanamAM bhegI thaI 5raspara kahevA lAgI ke ApaNe cAre jaNIone je eka pati thAya te aMdagI paryata koIne viga na thAya te TalA mATe kAla savAre gAmanI bahAra udyAnamAM rahelA Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (74) mahA pratApI yakSanI pUjA karI ApaNe vara mAgIe. Ama vicAra karI sarve kanyAo sUI gaI. prAtaHkAlamAM cAre kanyAo pUjAne upakaraNa laI vakSanA maMdiramAM A vIne tyAM beThelA kAmadeva samAna AkRtivALA eka kumArane joIne, vismayatAne lIdhe jemanAM ne jarA hase che, ane eka bIjAnI sAmuM jotI cAre kanyAo te kumAranuM ja dhyAna manamAM karI yakSanI mananA harSa sAthe pUjA karI, vividha prakArathI pUjA karyA bAda A kumAraja amArA pati thAya ema yakSanI prArthanA karI potAnA rAja mahelamAM cAlI gaI. te strIonuM rUpa, saubhAgya, ane cAturya joI jenuM mana raMjIta thaI gayuM che e te kumAra phalAhAra karI divasa gujArate rAtrIe paNa teja yakSanA maMdiramAM rahyo. madhyarAtrIe pAMca ratna vaDe yakSanI pUjA karI kumAra stuti kare che, tuTheNa jeNa siddhi riddhi buddhi viabhae bhuvaNe // so deva ramaNa jakho pacca rako dei maha sukham // bhAvArtha -je prasanna thavAthI, sarva kAryanI siddhi thAya che, gharamAM samRddhi thAya che, ane sarva bhuvanamAM keIthI paNa bhaya thatuM nathI. te devaramaNa nAmanA yakSa, pratyakSa thaI mahAsukha ApanArA thAo, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (75) AvI rIte bhaktivarDa tathA ratnanI pUjAvaDe prasanna thayA chuM. te tane icchita cAra kanyA Apu chuM, ane ane khIjI je kaI IcchA hoya te tuM mAga. cakSanAM vacana sAMbhaLI kumAra praNAma karI ANye. hai svAmin ! kAI paNa dhArelu kAma karavA mATe Apanu smaraNa karU tA Ape te kAryamAM sahAyatA karavI, AvAM vacana zravaNa karI 'tathAstu' ema kahI yakSa kSaNavAramAM ku mArane rAja bhuvanamAM kumAranA viyeAgathI Akulita thaelI te kanyAonI pAse muka. AvelA kumArane tathA yakSane joi te kanyAo ati harSita thaI. yakSe vivAhanI saghaLI sAmagrI apaNu karI te kanyAonA kumAranI sAthe vivAha karI yakSa aMtarhita thayA. prAtaHkAla thatAM vivAhanA cinha vALI kanyAone joi, vismaya pAmelA rAjA, maMtrI, zeTha ane viSNuk te sarve peAta peAtAnI putrI pAsethI vRtAMta jANI AnaMda pAmyA. rAjArdike hAthI, azva, ratnAdikathI satkAra karAelA kumAra, keTalAka samaya sudhI te nagarImAM rahyA. peAtAnI pAse je cAra ratnA hatAM te cAra strIone vaheMcI ApyAM. tyAre te strIoe " ApaNA patinuM A prItinuM cinha che. " ema mArI te ratnA pAta peAtAnA hAranA cakaDhAMmAM sthApita karI peAtAnA zarIranAM abhUSaNu rUpa karyo. '' Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (76) ghaNAka divase gayA tyAre kumArane svadezamAM rahelA mAtApitAdika svajanenA darzananI utkaMThA thaI. kAraNake - jaNaNIya jammabhUmI niacariaM suaNa dujjaNa viseso // maNaiTha mANussaM paMcavidezevi hiayaMmi // bhAvArtha-pitAnI mAtA, pitAnI janmabhUmi, pitAnuM caritra, svajana, durjana, ane pitAne Icchita manuSya, e pAMca vyakti videzamAM paNa manuSyanA hRdayAM sadA rahe che. ' rAjAdikavaDe satkAra karAelo te kumAra rAjA vigerenI rajA laI, strI sahIta vahANamAM besI samudra mArge cAlate tha. cAlatAM cAlatAM rastAmAM devagathI pitAnuM vahANuM bhAMgyuM. kumAra tathA tenI rasIo samudramAM paDyAM tyAre kumAranI be bhujAmAM be be strIo vaLagI rahI. " eTalA vakhatamAM cAra hAthaNIothI yukta eka samudine hAthI tyAM AvI strI sahita te kumArane laI samudrinA madhyamAM ratnadvIpamAM mUkI gaye. hAthIne upakArathI Azcarya pAmele kumAra samudranA tIra upara phare che. tyAM dhyAnamAM beThelA koIeka mahaSine joI kumAra stuti karavA lAgyA, dhanyAnAM tyakta saMgAnAM vanavAsa niSeviNAm / / sphuranti hRdaye yeSA maho sAmya mahormayaH // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (77) bhAvArtha:--jenA hRdayamAM samatA rUpI mAM mAjAe uchaLe che evA sarva sagane cheDI kevava vanavAsa sevanArA mahAtmAone dhanyavAda che. Ama stuti karyAbAda kumAra praNAma karI prazna kare che ke he bhagavan! samudranA hAthIe mArA upara AvA uttama prakAra kema karyo haze ? maharSi khelyA, huM kumAra ! tuM pU.bhavamAM Aja 2nadvIpamAM bhillu hatA. tu amArAM vacana zravaNa karavAthI pratidha pAmI yA dhama pALatA hatA. eka divase grIhama RtumAM koIeka vanane viSe pANInI tRSyAthI tathA sUryanA tApathI mUrchA pAmeya cAra hariNI sahita eka mR gane te zIttala pANI chAMTI zAMta karyAM hatA. hiraNI sahita te mRga jarA svastha thayA. paNa pANInI tRSAne lIdhe mRtyu pAmI samudramAM hAthI thaye. ane je cAra hariNIo hatI te samudramAM hAthaNI thai, mATe pUrva'bhavamAM upakAra karanAra tane joI pramudita thaelA te hAthIe tane samudranI bahAra kahADI te' karelA upakAranA badalA vAnyA che. A vRttAMta sAMbhaLI kumAra mRganA moTA upakAra mAnI munine praNAma karI rahRdvipamAM gayA. tyAM ghaNA ratnA dIThAM temAMthI pAMca hajAra ratnA pAte laI lIdhA. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (78) koI eka vaNaka samudramAM vahANa laI jate hate. te vahANamAM pANI khuTI javAthI pANI levA mATe ranadvipane tIre vahANa AvyuM te vahANamAM bhADu daI cAra strIo sahita kumAra caDyo. vahANane adhipati je vaNika hatuM. te vaNike kumAranI cAra strIo tathA ratnanA lebha vaDe rAtrinA samayamAM janacaMdra kumArane samudramAM pheMkI dIdhe. prAta:kAlamAM kumAranI strIo kumArane nahi dekhavAthI pitAnA kaMThamAM rahelA hArane saMtA atyaMta kheda karavA lAgI. vahANanA adhipatie viSaya bhega mATe ghaNe Agraha karyo paNa pativratAnA vatane jALavanArI te strIo tene tRNa barobara paNa na gaye. tyAre ati khinna thaele ane kepAyamAna thayele te vaNika caMdrapura nAmanA pitAnA nagaramAM AvI te cAre strIone rAjAne bheTa tarIke ApI. rAjAvaDe satkAra karAelo te vaNika kumAranA sarva ratna laI pitAne ghera gayo. subuddhi nAmanA maMtrIe rAjAne kahyuM ke he! rAjana A strIo atyaMta lajajAvALI hovAthI kaI paNa puNyazALI purUSanI kulAMganA hoya tema jaNAya che. mATe tame A strIo upara kaMI paNa sAhasa yukta karma karaze nahi, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (79) te strIonA rUpa saubhAgyathI mahita thaelo rAjA te cAre strIone pitAnA aMtApuramAM rAkhI, tene nuM svarUpa jANavA mATe rAtrInA samayamAM pite aMtaHpuranI AsapAsa chAne ubhyo. have kumAranuM zuM thayuM te upara jarA lakSa daIe. vahANanA adhipatie samudramAM nAkhI dIdhela chanacaMdra kumAra te zubha devanA yoge kayAMthI paNa maLI AvelA pATIyAne pakI samudranA mojAMethI ThelAte ThelAte trIje divase caMdradvIpanA tIrapara nIkaLyo. tyAM tIrapara beThelA dhyAnathI savAdhIne manavALA keIeka munine joI kumAra kSaNavAra tyAM beThe, vAra pachI egIe kahyuM ke he kumAra ! tuM mArA bhAgyathI ahIM Avyo che, mAre eka vidyA sAdhavI che. temAM tu pAse rahe che. A vacana sAMbhaLI kumAre vicAryuM kekRt bhUri paritrANAH prANA yAnti nRNAM svayam // taizcetparopakAraH syAt suMdaraM kimataH param // bhAvArtha-prANIo aneka upAyothI potAnA prANa bacAve che chatAM koIka divasa prANa pitAnI meLe vayAM jAya che. te te prANethI je paropakAra thatuM hoya te A sivAya uttama kArya karyuM. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (80) Ama vicArI cegInu vacana khula karI rAtrImAM vidyA sAdhatA cegInI saMnidhimAM kumAra rahyA. prAtaHkALamAM siddha vidyAvALA cegIe eka rUpa badalavAnI ane khIjI adRzya thavAnI ema be aMjana guTIkA kumArane ApI. kumAratA te aMjana guTikA lai peAtAnI strIenA vice gathI khinna thavAthI strInu nivAsasthAna jANavA mATe tu jyAre mArUM' smaraNa karIza tyAre huM tArI sahAyatA karIza, ema kabula karanArA yakSanu` manamAM dhyAna karI stuti karavA lAgyA. 3 kr yakSo'yaM kalpavRkSo'yaM cintitArtha vidhau kSamaH // pratyakSI bhUya me maMkSu manaH kSobhaM nirasyatu // bhAvArtha:--kalpavRkSa samAna dhArelA ane sapAdana karavAmAM samatha A cakSa te pratyakSa thai tatkALa mArA mana:kSAbhane dura karI. Ama smaraNa karavAthI tarataja cakSa pratyakSa thai khelyA ke huM kUmAra ! zA mATe te mArU smaraNa karyuM. kumAre kahyuM-mahArAja ! mArI zrIe karyAM che, ane te kevI sthitimAM che. te Apa kRpA karI kaho. yakSa khelyA-huM kumAra ! tArI srI drAditya rAjAnA 'taHpuramAM akhaMDa zIla sahita rahela che. kumAre kahyu', Apa kRpA karI mane tyAM pahAMcADe Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (81) kumAranAM vacana zravaNa karI yakSa caMdrapuranI bahAra udyAnamAM kumArane mUkI eka ciMtAmaNi ratna ApI aMtahita thaye. kumAra te gIe Apela aMjana guTakAnA prAga vaDe adazya thaI, rAtrIe aMta:puramAM jaI jayAM rAjA chAne mAne ubhe have tenI pAse ubhe eTalA vakhatamAM rAjAnI putrI rUparekhA belI. he sakhI ! nimmala kulaMmi jammo juvvaNa samao videza paDaNaM ca // pia viraho aiguruo nayANimo kajja pariNAmo / bhAvArtha -ApaNe nirmaLa kulamAM janma, yuvAavasthA, videzamAM nivAsa, ane priyane atyaMta viraha AvI sthiti chatAM paNa haju A kAryane zuM pariNAma Avaze te ApaNe jANatA nathI. tyAra pachI maMtrInI putrI rUpaniSi belI, hasakhI! tuM jarApaNa bhayabhIta thaIza nahi; kAraNa ke - rayaNAyaravvasuaNA vihiNA vihiyAjaNAvayArattham // ke kevi saMti bhuvaNe jANamaNe vasai majjAyA // bhAvArtha_vidhAtrAe A bhuvanamAM samudranI mAphaka lekene upakAra karavA mATe keTalAeka sujana purUSa banAvelA che, ane keTalAeka maryAdAne jANanAra tathA maryA dAmAM rahenArA purUSe banAvelA che. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (82) zeThanI putrI rUpakaLA belI. dhannAcci purisAjayaMmijI aMcatANamukapattham || je mutti ramaNirattA virattacittA paritthI | bhAvAthaH--je purUSA mukitarUpI strImAM Asakta che, ane jenu citta parastrIomAM virakata che, teja purUSo lekAmAM prazaMsApAtra thAya che, te purUSA jayavatA vate che, te ane teja purUSAnuM jInitanya sukRta thAya che. vaNInI putrI rUpavatI khelI. bahu sociMtijjataM AvaipaDiANakulapasU ANam || maraNaM viNA na saraNaM ramaNINaM ramaNa viraheNa // bhAvArtha :--ghaNA vicAra karanArI, ApattimAM paDelI, suMdara kuLamAM utpanna thaelI strIone patinA viraha thavAthI maraNa sivAya bIjuM kaMi zaraNu nathI. AvI rIte te cAra strIonI cAra gAthA sAMbhaLI rAjAe vicAryuM ke mArA ma'trie mane prathamaja kahevu hatu ke " Arka i kulAMganAo che. " te vacana satya che, ane tenA kahevA pramANeja A e jovAmAM Ave che, Ama vicAra karI rAjA zaramAI pAtAne sthAnake garcA. kumAra paNa tenA vacana zravaNa karavAthI Ane du Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (83) pAmI. "have pachI prAta:kAlamAM zuM hakIkata banaze." te Azcarya jovA mATe tyAMthI udyAnamAM gayo. tyAra pachI savAramAM rAjAe sabhAmAM te tyAre strIene bolAvI pUchayuM ke tame kahyuM che, tamArA patinuM nAma zuM? ane tame kenI putrI che. Ama rAjAe pU. chayuM, paNa teo lajajAne lIdhe kaMI bolI nahi. tyAre rAjAe jeNe pitAne A strIo bheTa tarIke ApI hatI, te vaNikane belAvI pUchayuM. A strIo keNa che? ane tuM kayAMthI laI AvyA che? Nika bohe rAjana Apane bheTa ApavA mATe meM A strIo dezAMtaramAMthI vecAtI lIdhI che. maMtrIe kahyuM A vAta atyaMta asaMbhati che. ATalA vakhatamAM kumAra guTIkAnA pragathI pitAnuM rUpa pheravI sabhAmAM AvI che. lAtvA paMca sahasrANi ratnAnAM vAridhau patiH // yenAsAM lobhataH:kSiptaH sasarvaM kathayiSyati // bhAvArtha-jeNe pAMca hajAra rane laI lobhane lIdhe A strIone pati samudramAM pheMkI dIdhe, te sarva - kikata kaheze. . Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (84) A vacana sAMbhaLI rAjA vagere sava sabhAsado atyaMta vismaya pAmyA ane te cAra strIoe paNa svaravarDa tene oLakhyuM, paNa AkRti judI hAvAthI vismaya pAmI mAna rahI, AmAM kharI vAta zu' che te koi jANatu nathI, Nika tA nIcu` mukha karI ubho rahyo. rAjAe kahyuM AmAM koI paNa kharI vAta jANatA hai| te meleA. Ama kahevAthI paNa jyAre kAi bAlyu' nahi tyAre ma'trie kahyuM ke jeNe A aka kaho! che te purUSa sava hakIkata kaheze. pachI rAjAe te purUSane ghaNA Agraha karyo tyAre kumAre kahyu ke A vaNikane abhayadAna Apa vAnuM kabula karA eTale sava hakIkata kahu. rAjAe te ka bula karyu. kumAre sava hakIkata sabhAmAM kahI batAvI. A hakIkata sAMbhaLI rAjAe vaNika pAsethI pAMca huMjAra ratnA kumArane pAchA apAvI te vaNikane peAtAnA dezamAMthI kADhI mUko. ane te strIo kumArane apagu TharI paNa judI AkRti hAvAthI strIe kumArane na icchavA lAgI tyAre kumAre teeAnA mana:khedyane jANI peAtAnu svA bhAvika rUpa karyuM. pUrvanI AkRtivALA te kumArane joi te zrI atyanta harSIta thaI. kumAranA AvA uttama guNAthI ra'jIta thaelA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (85) rAjAe satkArapUrvaka kumArane peAtAnI pAse rAkhyA. ema ghaNAka samaya vyatita thayA, tyAre mAtA pitAnA viyeAganuM duHkha na sahana thavAthI rAjAnI rajA lai peAtAnI cAra strIo sahita aneka kakarAthI yukata, ciMtAmaNI 2. tnanA pratApathI jenI sava icchA paripUrNa thaelI che evA kumAre moTA utsava pUrvaka potAnA puramAM jai mAtA pitAne haSa cukata karyo. eka divase caturajJAnI bhuvana bhAnu nAmanA muni padhAryAM. sava TAkA vAMDhavA mATe jAya che, jInacaMdra kumAra paNa peAtAnI srI sahita pitAnI sAthe vAMDhavA mATe gayA. AukhayaM caiva abujhamANe mamAIse sAhasakArimaMde || aho arAo paritappamANe aThe samUDhe ajarAmaravva // bhAvArtha:--potAnA AyuSyanA kSayane nahI jANunAra, sava vastuomAM mamatA karavAthI sAhasa karanAra ane aneka duHkhAthI paritApa pAmatA mUkha mANasa pAtAnA zarIrane ajara ane amara mAnI arthamAM atyaMta mUDha thaI vate che e mATu Azcaya che. saMbujhamANeu nare maImaM pAvADa appANa niadRijjA | hiMsayAI duhAImaMtA verANu baMdhINi mahabhayANi || bhAvA--hiMsA ane pazunatA ( cADIyApaNu' ) dika te ati bhayajanaka che, ane anyAnya vairane bAMdhanArA Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (86) che. ane du:kha ApanArAM ema jANI manuSye potAnA AtmAne pApathI aTakAvavA. AvI muninI dezanA zravaNa karavAthI ghaNA lakAne sava viratI tathA deza viratinA lAbha thayA. kumAra tA hIna sa tvane lIdhe sarva viratinA anAdara karI samyakatva. mUla khAravratane grahaNa karI peAtAne ghera Agye. ghaNeka kALe peAtAnA pitA uparathI sAMsArika bhAra utArI lIdhA. ciMtAmaNI ratnanA prabhAvathI jenI sa` icchAo paripUrNa thatI jAya che, evA te kumAre pAtAnI upara rAjAnI kRpA heAvAthI sava jagAe abhayadAnamAM pra vRtti karI ane A pRthvIne jIna caityeAthI maMDita karI. vIdhipUrvaka dAna ApavAvaDa satpAtrAne prasanna karyAM. annayadAna mApavAthI dIna tathA anAtha lAkAne kRtA' karyo. deva, gurU ane sArmika jananI bhakita karanAra kumAra te AvI rIte sarva jagAe parApakAra karavA lAgyA. mithyADhaSTi purUSAe peAtAnA dharmoMmAMthI calAyamAna nahi karI zakAele kumAra gRhasthanA dharmane ucita pravRtti karIne, chevaTe mAra prakAranI ArAdhanA karIne peAtAnA gharamAM anazana karI zubha dhyAnavaDe samAdhimAM mRtyu pAmI dvAdaza kalpamAM indra samAna dhruva thayA. ema anukrame ma hAvidehamAM mAthe jAze. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (87) 'graMthakartA bhavya lokone kahe che ke -he bhavya che ! traNe lokanA prANIonA manane Azcarya janaka, cAra prakAranA dharmanuM pratipAdana karavAthI ati pavitra evuM jIna caMdra kumAranuM caritra zravaNa karI madhyama purUSanA jevuM kRtya karavAmAM tatpara thAo. uttama purUSanuM svarUpa. * uttama purUSe cAre purUSArtho mAne che paNa parama purUSArtha eka mekSaja che, ema svIkArI eka mikSamAMja dhyAna Ape che. traNe bhuvanamAM ati vizAla moharUpI jAlane chedanArA, viSayarUpI gharane bhAMgI nAkhanArA, sarve prANuomAM sadA nivAsane lIdhe jAmI gaelA, ane lekenA vivekane AcchAdita karavAmAM ati samartha ane jJAnarUpI aMdhakArane dUra karanAra, samagra prANIonA hRdayamAM zalyarUpa, rAgadveSa rUpI meTA mallanA kaMThamAM hAtha nAkhI kelanArA, saghaLA sukhane nAza karanAra neharUpI pAzalAone kApI nAkhanArA, AkhA jagatane bALavAmAM ati prabaLa kodharUpI agnine zAMta karanArA, vinayamAM rahenArI pitAnI cittavRttine bhAMgI nAkhavAthI dura e vA mAnarUpI parvatane cUrecUro karI nAkhanArA, jagatane Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ee) chetaravAnA upAya DAvAthI ati gahana, mAyArUpI velAe nA vanane mULamAMthI ukheDI nAkhanArA, samagra doSarUpI magaramacchanI khANabhUta lAbharUpI mahA samudrane ullaMghana ka ranArA, kumArgImAM pravRtti karanArA duSTa indricArUpI gheADAone vasya karanArA, viSayanA bhAganI tRSNAne nahi vazya thaelA, pariSaharUpI mATA cAddhAthI nahi chatAelA, mahA bharyaMkara upasagavaDe nahi khaMDita thaelA, strIonA vilAsAthI ati dUra rahenArA, nindrita pari caya vALA leAkeAnI sa'gata nahi karanArA, asayamathI dUra rahenArA, paramAne jANanArA, kudharmane nahi sevanArA, AvA prakAranA uttama purUSa te lAMkhA vakhata sudhI nahi rahenArA, saMsAranA sukhane cheDI sAMsAranA khaMdhanane nahi gaNakArI, kramanA pariNAma rUpa strI putrAdikanA saMbaMdhanA tiraskAra karI, ati nikaTa rahelA mekSamAM bhAva hAvAthI mahA purUSAe sevelI, sa` dukhanI nirjarAnA kAraNabhUta, ati krUra kama karanArA leAkeAnA manane te atyaMta duSkara evI dIkSAne agIkAra kare che, tevA uttama purUSaSa tA sAdhuo samajavA ke je sAdhu tapa, sacama, ane zubha adhyavasAyamAM sAvadhAna rahe che. ane aneka labdhinA nIdhi rUpa che. jema mAhedra nAme rAjA tathA tenA parivAra. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (89) kathA pAMcamI. jaMbudrIpamAM bharatakSetrane viSe adhyA nagarImAM ikSvAku kuLane viSe alakArabhUta surapati nAme rAjA ane sura sudarI nAme tenI srI hatI te bannenA mahendra nAme putra hatA. teNe eka divase peAtAnA mitra guNasAgara matrinA putra sudarane kahyu ke, huM mitra! aneka Azca cauthI suMdara pRthvIne jovA mATe mArUM mana utsAha kare che. kAraNa ke, dIes vivicariaM jANijjaisuaNadujjaNa viseso // appANaM ca kalijja hiMDijjai teNa puhavIe || bhAvAthaH--je purUSA pRthvImAM phare che te purUSa aneka prakAranA caritrane dekhe che. sujana ane durjana vizeSane jANe che, ane peAtAnA AtmAnI khabara paDe che, Ama sAMbhaLI matriputra bAlyA, huM mitra ! tame cogya kahyuM. vatthuvisesa nirakhaNa viakhaNo hoi so naro nRNam || AhiMDiUNadiThA bahu rayaNA jeNimA puhavI || je purUSa bhramaNa karI aneka ratnAvALI pRthvIne jue che te purUSa kharekhara aneka vastuo jovAthI vicakSaNuM thAya che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (90) AvA maMtriputranA vacana zravaNa karavAthI utsAhita thaelA te kumAra peAtAnA viyogane nahi sahana karanArA mAtApitAnI rajA lIdhA vagara prItinAM pAtra rUpa te mitranI sAtheja pRthvInuM nirIkSaNa karavA mATe rAtrImAM cAlI nIkaLyA. pura, grAma, vana, parvatAdikane jotA jotA avatIpurInI nikaTa prApta thaelA rAjaputre asta pAmatA sUryane joIne kahyu', uvaNaM bhuvaNakamaNaM atthamaNaM caivaegadivasaMpi // rassavitibhidasA kAgaNaNA iara logassa || bhAvA--ugavuM, bhuvanamAM bhamavu' ane asta thavA evI rIte sUryanI paNa eka divasamAM traNe dazA thAya che. te itara leAkanI zI gaNatarI. tyArapachI urjAyAcala upara caMdranA udaya joi matriputra khelyA. caMdassa khao nahu tArayANa riddhivi tassa nahu tArayANa // guru ANa caDaNa paDaNaM kAgaNaNA niccapaDiyANa || bhAvArtha:--cadranA kSaya thAya che. paNa tArAonA kSaya thatA nathI. Rddhi paNa caMdrane che, tArAone Rddhi nathI hotI; mATe caDavu' ane paDavu' e mATA purUSone che tA nIcanA paDavAnI gaNatarI zu. evI rIte anekanA anyAkti pUrvaka vacananI yukti Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (9) thI vArtA vineda karI sAyaMkAlanA samayamAM gAmanI pAse rahela devamaMdiramAM te be gayA. tyAM rUpa saubhAgyathI saM. panna kaI eka gInI AvI. te gInI, uttama maryAdAnuM pAlana karavAmAM samudra samAna, jarA nIce mukha rAkhI beThela te mahendra kumArane joI belI.. dinna dariddA paravasaNa dubbalA ayasarakhaNa samatthA // jee Arisa purisA dharaNi dharatI kayatthAsi // - bhAvArtha -dIna, daridra ane pArakAnA du:khane jevAthI dubaLA thaelA pitAnA AtmAnuM apayazathI rakSaNa karavAmAM samartha evA uttama purUSane dhAraNa karanArI che pRthvI ! tuM kharekhara kRtArtha che. tyArabAda devane namaskAra karI kAmadeva samAna AkRtivALA te kumArane joI te bolI ke - jAhavai purisadosaM dosedaNahiai purisANam // sAjhatti rayaNamAlA varamAlA Thavautuha kaMThe // bhAvArtha - purUSanA dene pitAnA hRdayamAM jaI je purUSaDheSiNI che te ratnamALA, tArA kaMThamAM varamAlAne satvara sthApana karo. Ama zravaNa karI guNasuMdara praNAma karI be, he. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( hara) bhagavati ! te ratnamAlA kyAM che ? keAnI putrI che ? ane tene purUSA upara dveSa thavAnu kAraNa zuM ? te ceAginI khAlI samudranA madhyamAM sAtase' ceAjana vistRta sahula nAme dvIpa che ke je dvIpamAM sava jaLamAM metI rahelAM che. 4reka sthAnamAM ratna rahelAM che. dareka vanamAM hasti rahelAM che, dareka gharamAM trIza lakSaNa sayukta purUSA rahelA che, ane dareka gharamAM padminI strIe che. tevA sihaladvIpamAM laMkA nAmanI nagarI che. te nagarImAM kramalakIti nAme rAjA che, ane tenI kamalAvatI rANI che, tenI strIenA guNAthI ati bhUSita ratnamALA nAme putrI che, te putrI udvAha cAgya avasthAne prApta thaI che, paNa te ahaniza A gAthAnuM paThana kare che. jema ke,---- pararamaNi ratacittA avittA huMti kevikA purisA || teNa kumArI kannA dhannA iha jIva logaMmi // bhAvA:peAtAnI srIne cheDI parasImAM Asakata cittavALA thaelA keTalAeka nIca purUSa dhanahIna thaI jAya che; teA teTalA mATe A lAkamAM tevA purUSAnuM pA NigrahaNa na karI kuMvArI rahelI kanyAone dhanya che. ATalu kahI cAginI gagana mArge cAlatI thaI, kanyAnu svarUpa zravaNa karavAthI kumAra kanyAmAM mati anurAgI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (93) carcA. tApaNa peAtAnA gAMbhIya vaDe tevI ceSTAone ane tevA AkArane chupAvavA lAgyA, paNa ma'triputra tenA hRdayanI vAta sava jANI vicAra kare che ke,-- saMtaH saccaritodaya vyasaninaH prAdurbhavayaMtraNAH sarvatraiva janApavAda cakitA jIvanti dukhaM sadA // avyutpannamatiH kRtena na satA naivAsatA vyAkulaH || kAryA kArya vicAraNAMdhavadhiro dhanyo janaH prAkRtaH // bhAvArtha:--peAtAnA zubha caritrane uMya karavAmAM vyasana rAkhanArA, lajjArUpI uttama maryAdAmAM rahenArA, satra leAkApavAdathI bhayabhIta thatA sat purUSa sadA duHkhe karI jIve che, mATe sArA narasAM kAryo karavAthI kula vyAkula nahi thatAM kAryAMkA nA vicAra karavAmAM adha ane adhira, pUrvIpara vicAra nahi karanArA prAkRta janane dhanya che, Ama vicAra karI matriputra kahe che huM mitra ! jo ApanI IcchA hAya tA jyAM ratnamALA che, tyAM ApaNe jaIe, ane kautaka joIe, Ama ane jaNa vicAra kare che. tyAra pachI gagana bhAge gaelI cegInI laMkA na ka garImAM jaI ratnamALAnI pAse kumAranA svarUpanuM varNana karavA lAgI te ratnamALA paNa tenA rUpAdikanuM zravaNa ka ravAthI prasuti thaI, ane cittamAM kumAranuM ja dhyAna dha Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (94) ravA lAgI. ratnamALAnI pAse sakhI thaine rahetI, ratnama'jarI ratnaprabhA ane ratnavatI nAme traNa rAjakanyAe snehane lIdhe ratnamALAne kahe che ke hai sakhi ! aneka guNuzALI je pati tane abhISTa che te amArA paNa teja pati thAe. ema paraspara san lAhe karI cAre kanyAo AkAzagamana vidyAnA khaLavaDe avatI purInI bahAra rahelA devamaMdiramAM prApta thaI. tyAM pujArIe ApelI uttama zayyAmAM mitra sahita sUtelA bha vyAkRtizALI kumArane joI AnaMda sahavata mAna cAre kanyAe tyAMthI samitra kumArane zayyA sahita upADI gagana mAge karI laMkA nagarInA upavanamAM AvI zayyA sahita tene tyAM mUkI pate eka tarapha ubhI rahI. thADIvAra pachI prathama jAgelA kumAra sava upavanA dika vastune kAMI judA prakAranI jeI vismaya pAmavAthI peAtAnA mitrane jagADI khelyA ke mitra ! A sava judA prakAranuM jovAmAM Ave che. rAtrIe jyAM sutA hatA, te A jagA nathI, daivanuM' madira nathI, A upavana paNa judAja prakAranuM jovAmAM Ave che. mATe Azu' thayuM. ! Ama bhayabhIta banI gayelA eu jaNAne joi cAre kanyAo praNAma karI khelI ke tame khIzA nahi. ame 2tnamAlA pramukha rAjakanyAe chIe. ceginInA mukhathI ApanA guNA zravaNa karavAthI utsuka thaelI ame tyAMthI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) beu jaNAne upADI AkAza mArge A laMkA nagarInA upavanamAM laI AvI ApanI sevA karavA mATe ubhela chIe. A vacana zravaNu karI maMtriputre kSu' huM mitra ! ApaNane A sava yatna vagara upasthita thayuM che. kumAre kahyu` ke mitra-- aMbayaphalaM supakkaM siTila bITaM samudbhaDo pavaNeo // sAhAmalhaNasIlA nayANimo kajja pariNAmo || bhAvArtha:--khAMbhAnuM phaLa ati pAkI gayuM' che, DITIcu' zIthIla thaI gayu che, vAyu jhapATAbaMdha vAya che, ane zAkhA paNa ati kapAyamAna che teA paNa kAryanA zu' pariNAma Avaze te jANI zakAtu nathI. AvI rIte khelI kumAra ane matriputra peAtAnA palaMgamAM sUi gayA. kumAre kahelI gAthAne sAMbhaLI cAre kanyAe paraspara khelavA lAgI ke kAryanA piraNAma hajI zu sadigdha che ke jethI kumAre ema kahyuM. zAstramAM kahyu che ke, kArya pravRttau yadudAra cetasAM pramANamaMtaH karaNa pravRttaya // dareka kAryamAM pravRtti karavA viSe udAra cittavALA purUSAnA aMtaHkaraNanI pravRtti pramANabhuta che; mATe phAI Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (96) jAtane udyama kare ema vicArI cAre kumArikAo palaganA cAre pAye ubhI rahI. - have evA samayamAM vaitADhaya parvata upara surapura nagarane svAmI caMdracuDa rAjAnI caMdrikA nAme putrI che. te putrIe egya vara na malavAthI mAtA pitAne ciMtAtura joI pUrve ArAdhelI rohiNI nAmanI vidyAne pitAnA gya vara viSe pUchayuM. te vidyAe kahyuM ke, mahendra nAme kumAra tArA gyavara che, te hAla laMkApurInA udyAnamAM mitra sahita Avela che. ema sAMbhaLI cadrikA vimAnamAM ArUDha thaI rahiNI vidyAnA baLathI tyAM jaI zayyAmAM sUtela mitra sahita kumArane ane cAre pAye vaLagela cAre kanyAo yukta haraNa karI pitAnA nagaranA udyAnamAM mUkyuM ane te kanyA pita, pitAnA mAtApitAne "rahiNI vidyAne pU. chavuM ane tenA kahevAthI ( laMkApurIne udyAnamAMthI) cAra kanyA tathA mitra sahita kumArane lAvI udyAnamAM mUkavuM." vigere svarUpa kahI dekhADyuM caMdrikAnA mAtApitA te sAMbhaLI harSita thayA. have kamalakIti, kamalabhAnu, kamalAkara ane kamalaprabha e cAre rAjAe pitAnI kanyAo pitAnA mahelamAM na jevAthI vidyAnA baLathI cAre kanyAnuM haraNa thaeluM jANuM tarata te udyAnamAM AvyA, ane prabhAtakAlamAM ca drikA sahita caMdracUDa rAjA paNa pitAne parivAra Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ laIne tyAM AvyuM. cAra kanyA ane mitra viziSTa kumArane joI vismaya pAmelA kamalakIrti vigere rAjAe sarva hakIkata jANatA na hovAthI paraspara eka bIjAnA mukha sAmu jevA lAgyA. Azcarya pAmelA saghaLA rAjAone joI pitApitAnI putrIoe pitapotAnA pitAne kumAranI prApti saMbaMdhI sarva hakIkata kahI saMbhaLAvI. tyAre ati harSa pAmelA sarva bhUpatioe pitAnI putrI sAthe pANigrahaNa karavA viSe kumArane ghaNeka Agraha karyo. Agraha joI maMtriputre kahyuM, A kumAra nikhila pRthvInuM nirIkSaNa karavA mATe mane sAthe laI pitAnA mAtA pitAnI rajA lIdhA sivAya nikaLela che. te pharate pharate ahIM bA Avela che. te kumAranI sAthenija putrIone vivAha karavA dhAre che te te ame kabula rAkhIe chIe, paNa jo tame huM kahuM tema kare te vadhAre uttama che jemake, A kumArane vivAha tenA nagaramAM jaI kare te te pANI grahaNuM mahatsava jevAthI tenA mAtApi. tAne manoratha sArthaka thAya mATe Ama karavuM mane vadhAre ucita lAge che. AvAM mAMtriputranA vacana zravaNa karI save rAjAo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) ekadama vivAhanI sAmagrI taiyAra karAvI, pAta peAtAnI putrIone sAthe lai mitra sahita kumArane vimAnamAM esADI mAdhyApurI pratye cAlatA thayA. matriputre te eka judA vimAnamAM besI saunI 5hetAM acadhyA nagarImAM jai kumAranA pitAne kumAranA AvavAnA samAcara kahyA. putranA AvavAnA samAcAra sAMbhaLI parivAra sahita surapati rAjA sAme AvI mahAtsava pUrvaka potAnA putrane gAmamAM laI AvyA, ane rAjAe pAtAnA mahelamAM sava vidyAdharAne utArA ApyuM. tyAra pachI matriputre rAjAnI pAse kumAranu A nagaramAMthI nIkaLavu ane vidyAdharanI kanyAe sahita pAchuM' Avavu' vigere sava hakIkata kahI batAvI. te sarva hakIkata sAMbhaLI ati prasanna thaelA surapati rAjAe pANigrahanI samagra sAmagrI taiyAra ka rAvI petAnA putra mahedra kumAranI sAthe pAMce kanyAonA vivAha mahAtsava pUrvaka karyAM. svayaMvarane mATe AvelI ekase traNa kanyAonu paNa pANigrahaNa kumAre karyuM. AvI rIte uddhAha mahAtsava nirvighnapaNe samApta thaI rahyA pachI jenAM save manerathA paripUrNa thaelA che evA sarva vidyAdharA surapati nRpatinI rajA laI sva sthAne gayA, Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 9 ) jANe kAi dhruvanA avatAra hAya nahi zu'!tema mahA pratApI ekaso ATha kanyAethI akRta mahendrakumAra peAtAnA pitA uparathI rAjya bhAra utArI lai keTalAka va khata sudhI sa'sAranA udAra viSaya sukhanA anubhava levA lAgyA eka dIvasanA same aneka mahaSivRMda jenA pAdAra vi'nI sevA kare che evA kevaLajJAnI bhagavAn zrIbhuvana bhAnu nAmanA munirAja acaiAdhyA nagarInI bahAra rahelA zakrAvatAra nAmanA tIne viSe samavasaryAM vanapAle AvI rAjAnI pAse muninA padhAravAnA samAcAra kahyA. tethI ati prasanna thayelA rAjA te vanapAlane mahA dAna pUrvaka pA tiSika mApI kumAra tathA aMtaHpura sahita te munine vaMdana karavA mATe gayA. muni vaMdana karavA mATe AvelA sarva vicakSaNa purUSa pradakSiNA karI tathA praNAma karI mu ninI sanmukha beThA tyAre munie dhama dezanAnA prAraMbha karyAM, huM bhavya prANIe ! A saMsAramAM vastu mAtra a nitya che emamAnI dhamakaravAmAM pramAda na kareA kAraNa ke, - juvvaNaM rUva saMpattI sohagga dhaNa saMpayA // jIviaMvAvi jIvANaM jalabubbu asaMnibham // bhAtrA:--ma jIvAne yuvAvasthA rUpa saMpatti, Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 100 ) sAbhAgya dhana sapatti ane vitavya e saghaLu' pANInA parapATA samAna che. dANa viMdAya vissuA || devidAsa mahaTTi nariMdA je avikatA maraNaM vivasA gayA || bhAvArtha:--mATI RddhivALA devendro, ati prakhyAta dAnavendro ane je mahA parAkramI naredro te sarve paNa mRtyune vaza thai gayA che. savvattha nirakosA nivvisesA apahAriNI || suttamattapamattANaM egAjagiaNiccayA // bhAvArtha:- sava ThekANe Akrosa nahi rAkhanArA purUSenu, sUtelA mata ane pramatta purUSanu samagra padArthopahAra karanArU eka jagamAM anityapaNu ja rahelu che. dANamANo kyArehiM sAmabhe akkiyAhia || nasakkA sAnivAre te lukkeNA viniccayA || bhAvArtha:--traNe leAkanA prANIoe paNu dAna, mAna, upacAra, sAma, bheda, ane anya kriyAethI paNa te ani tyatA aTakAvI zakAya tevI nathI. teTalA mATe huM bhavya jIvA, ati durlabha manuSyatvane pAmI kAi paNa vastumAM mamatA ma karI. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (101) AvAM amRta sarakhAM gurUnAM vacana zravaNa karI jenuM aMta:karaNe vairAgya raMgathI raMgAI gayuM che. ane saMsAranA sukhathI vimUkha thaele surapati nAme rAjA gurUne praNAma karI svasthAne jaIne rAjyanI nahi IcchA rAkhatA evA paNa pitAnA putra mahendrakumArane rAjyasana upara besADI pite aneka rAjakumAre sahita dIkSA grahaNa karI. tyArapachI zrI janadharmanA marmane jANanAra, pitAnA bAhunA baLavaDe bhUvalayane kabaje karanAra, catuvidha buddhine nadhi, cAra prakAranA upAyanA vidhine jANanArA guNasuMdara nAmanA maMtrie jene saptAMga rAjya kArabhAra dhAraNa karela che e mahendrakumAra ghaNeka kAle pitAnA zAkane kSINa karI mahA samRddhivALA cakavatinA sukhane anubhava karavA lAge. je kumAre AkhI pRthvIne jInaprasAdathI maMDita karI, jagatamAM pradhAna evuM dayArUpI dAna pravartAvyuM, tatkALa muktine ApanArI zrI jaina saMghanI bhakti karavA lAgyA. A jIvalekamAM parama sArarUpa paropakAra karavA 1 sAma, dAma, bheda, daMDa. 2. rAjyanAM sAta aMga gaNAya che. 1. svAmI rAjA 2 amAtya [maMtrI ] 3 rASTa [deza ] 4 durga [ killo ] 5 keza [suvarNAdikane bhaMDAra] 6 bala sinya ] 7 suhaMdu [ mitra. ] Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) lAge, sata purUne saMga karanAra vajana vagane dAna ane mAnathI sadA prasanna karate ane dIna tathA anAtha lekene zreSTha anukaMpA pUrvaka dAnavaDe kRtArtha karate have evI rIte dharma, artha ane kAmanA saMsarga vaDe pitAnA AtmAne kRtArtha karanAra aMtaHzatruSavargane chUtanA ra te kumAra eka divase caturtha purUSArtha malane sAdhavA mATe sAvadhAna thaye. te samayamAM teja bhagavAna bhuvanabhAnu kevaLI padhAryA tyAre udyAnapALe AvI rAjAne samAcAra kahyA, A vAta zravaNa karI mahendrakumAra te vanapAlane chavana paryata le tevuM prItipUrvaka dAna ApIne aMtaHpurane sAthe laI guNa suMdara maMtrinI sAthe munine vAMdhavA mATe gaye. | munine yathAvadhi vAMdIne save leke yathAsthAne bezI gayA pachI amRtane paNa bhUlAvI de evI madhura vANIvaDe bhagavAna dharma dezanA kahevA lAgyA. he bhavya leke? ajJAnavaDe jJAnane prakAza jene AcchAdita thaye che evA, ane azaSya lavAraNyamAM uSNaRtunA sUryanA tApathI tapelA ane jalane mATe jhAMjhavAnA - 1. dareka prANInA zarIramAM rahelA cha zatruo che. 1. kAma, 2 krodha, lobha, moha, mada, matsara, ( paranI saMpatti joI sahana na thavuM. ) Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (103) jala pratye deDatA hariNanI peThe viSayamRga tRSNAthI AkulavyAkula thaelA le kene tame juo che. avazyaM yAtArazciratara muSitvApi viSayAH // viyoge ko bhedastyajati na jano yatsvayamamUn // vrajantaH svAtaMtryAda tulaparitApAya manasaH svayaM tyaktAhyate zama sukha manantaM vidadhati / bhAvArtha-zabdAdika viSaye lAMbA vakhata sudhI rahIne paNa avazya janArA che. matalaba ke tene viyoga avazya thavAne che. chatAM paNa lakevaDe viSaya cheDAtA nathI. ApaNane Icchita viSaye pitAnI IcchA pramANe che cAlyA jaze tyAre ApaNA manamAM paritApa utpanna karaze. ane ApaNe pite je te viSayane tajI daIe te teja viSe anaMta sukhane Ape che. mATe viSayone pitAnI meLe choDI devA teja uttama che. sAGgaiH kiM na viSadyate vapuridaM kiM chidyate nAmaya mRtyuH kiM na vijabhate pratidinaM duhyanti kiM naapdH|| saGgAH kina bhayAnakAH svapanavadbhogA na ki vaMcakAH yena svArtha mapAsya kinnarapura prakhye bhave vaH spRhA // bhAvArtha-viSa ApavAthI jema zarIra bebhAna banI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (14) jAya che, tema viSaye zarIramAM rahIne A dehane bhAna vagarane kare che. aneka rogo zarIrane kSINa kare che. mRtyu paNa taiyAra thaIne ja beThe che. Apattio paNa pratidina droha karavAmAM tatpara rahe che. strI putrAdinA saMge ati bhayAnaka che. svapnamAM AvelA padArthone bheganI mAphaka najare jovAmAM AvatA bhego paNa vaMcaka che ke jethI ka. rIne kharA svArthane choDha daI gaMdharvapuranA jevA khoTA A saMsAramAM tamArI spRhA thAya che e kevI bhula kahevAya. bhRzaM duHkha jvAlA nicaya nicitaM janma gahanaM yadakSAdhInaM syAt sukhamiha tadante tvavirasam // anityAH kAmArthAH kSaNaci calaM jIvita midaM vimRzyaivaM svArtha kaiha sukRtI muhyati jnH|| bhAvArtha-janmarUpI vana atyaMta dAkharUpI javA lAnA samuhathI vyApta che ane je iMdrine AdhIna sukha che, te paNa chevaTe apratikAraka thAya che, kSaNa mAtra rUci karanArA kAmAdika artho paNa anitya che. pitAnuM jIvita paNa vijaLInI mAphaka ati caMcala che. Ama vicArIne ke puNyazALI purUSa A bhavamAM potAne ravArtha sAdhavAmAM pramAda kare. 1 chetaranA, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) AvI rIte muninI dezanA zravaNa karI jene saMsAramAM ati bhaya utpanna thaye che e, catura purUSomAM agraNI te mahendrakumAre zrIgurUne praNAma karI saMyama grahaNa karavAne pitAnA manane pariNAma kahyo. kumAranA AvA vAkya sAM. bhaLI maharSi bolyA ke he rAjana ! jaMkalle kAyavva nareNa ajjeva taMvaraM kAlam // maccU akaraNa hiao nahu dIsai Avayantovi // bhAvArtha -je kArya AvatI kAle karavAnuM hoya, te kArya Ajaja uttama. ema dhArI Ajaja karavuM; kAraNake AvatA mRtyune ApaNe keI joI zakatA nathI, mATe AvatI kAle ApaNe rahIzuM ke nahi tene bharose na hovAthI kAya turata karI levuM te uttama che. taraha dhambhaM kAuM mAhupamAyaM khaNaMpi kunvijjA // bahu vigyoamuhutto mAvaraNhaM paDi chAhi // bhAvArtha-dharma karavA mATe ghaNIja utAvaLa karavI kSaNavAra paNa pramAda na kara; kAraNake eka muhurtamAM anaMta vidane Ave che. mATe kAryamAM AvatA samaya sudhI khamavuM ucita nathI. Ama zravaNa karI atyaMta vairAgyapadavI prApta tha Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (16) ele ane saMsArika bhAvathI vimukha thaele te kumAra pitAne ghera AvI pharIne vicAra kare che ke - savvassa aNiccattaM juvaNa dhaNa sayaNa atthadArANam // dehassa jIvi assaya ikaMpi napitthaho niccam // bhAvArtha -yuvAvasthA, dhana, svajana, artha, strI, deha ane jIvitavya ItyAdika sarva anitya che. ema jevuM paNa upara batAvela hAdika nitya che ema sadA pitAnA manamAM vicAra kara nahi, mAyapiaputta baMdhava kusalAhi AI kIrati // namaraMtassukyAro tilatusamitto vihu na jaNaMti // bhAvArtha-ati catura evA mAtA pitA ane bAMdhe te maravA paDelA prANine talamAtra paNa upakAra karI zakatA nathI. ulaTuM ahitAcaraNa kare che. ekaH pApAt patati narake yAti puNyAt svarekaH // puNyA puNya pracaya vigamAnmokSamekaH prayAta // saMgAnnUnaM na bhavati sukhaM na dvitIyena kAryam tasmAdeko vicarati sadAnanda saukhyena pUrNaH // bhAvArthakei eka prANI pApane lIdhe narakamAM paDe che, koI eka prANa puNyane lIdhe svargamAM jAya che, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (107) koieka prANI puNya pApanA samuhane kSaya karI mekSamAM jAya che. kAi paNa saMga karavAthI sukha thatu nathI; mATe anyane sAthe rAkhavAthI kAMIpaNa phaLa nathI ema dhArI kAI eka prANI parama AnaMda saumyathI paripUrNa thaye satA sadA pRthvImAM ekalAja vicare che. AvI rIte potAnA aMtaHkaraNamAM lAMkhA vicAra karI pRthvIne RNa vagaranI karavA mATe guNa sudara nAmanA maMtrine Adeza karyAM, ane pote mahendrakumAra gRhasthAzramane ucita zrI jInazAstramAM batAvelAM puNyazALI kRtyA karavA lAgyA. AvI rIte pariNAme visa evA sasAranA sukhathI vimukha thaelA te mahedrakumAre yaza ane kItimaya - tAnuM jIvita karI, ratnamAlA nAmanI potAnI srInA kukSithI utpanna thaelA ratnazekhara nAmanA peAtAnA putrane rAjyAsana upara besADI rAjyapAlana karavAnI zikhAmaNa ApI zAsana prabhAvanA karI. sa vastumAM ahaM'tA mamatA che|DII jainazAsa vIdhi pramANe aThThAi mahAtsava karI, mahA vaibhavavALA kSatriya kuMDamAM janmelA, atya'ta utpanna thaelA vairAgyathI ragAelA jeee sAMsarika sukhanA saMga cheADI dIdhA che evA pAMcasA purUSAthI yukta, ane guNasuMdarama'trithI yukta, te Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 108 ) mahedrakumAre zrIbhuvanabhAnu kevaTTInI pAse sAMsArika duHkhanA pArane ApanArI dIkSA grahaNa karI. dIkSA grahaNa karyA pachI dvividha zikSA pALavAmAM catura, eka mokSamAMja mana rAkhanAra, ati duSkara tapa saMyama ane zubhaoNdhyAnamAM ta:karaNa rAkhanAra samatArUpI gaNathI bhUSita, dravya, kSetra, kAla ane bhAvamAM Agraha nahI AMdhanAra, pRthvImAM vihAra karatA AjJAvicaya, apAyavicaya, vipAkavicaya, sa sthAnAvaya, rUpa dharma dhyAne karI peAtAnA cittane sthira karI, jInamatamAM pradhAna, mithyASTi purUSathI ajJAta zukala dhyAnanA avalakhana rUpa rakSamA, mAdava, a va, ane muka 1. zukaladhyAna cAra prakAranuM che. dareka dravyamAM utpAdika pA~yanA bhedanuM ci Mtavana karavu, ItyAdika te pahelu pRthakatva; vitaka savicAra zukaladhyAna samajavuM, vAyuvagaranA sthAnamAM rahelA dIpanI peThe utpAdaka eka paryAye 'karI niSpaka'pa cittavAna thane pUrva karatAM viparIta rahevuM te bIjuM ekatva pRthakatvaHvicAra zukalAna samajavuM. teramA guN ThANAne aMte maneyAga tathA vacanayAya rUMdhIne kAyayega rUMdhavA te trIjAM samakriyA anivRtti nAme zukaladhyAna samajavuM. zaulezI karaNavaDe guNa ThANe gaye sate kriyA viccheda thaine je pAchu paDavu nahi, te cethuM nyuchinnakriyA apratipAti zukaladhyAna samajavuM. . mananA 2. koipaNa prANI upara krodha na karavA te kSamA kahevAya 2. tyAga karavA te mAva kahevAya. 3. mAyanA je tyAga kapaTa Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (100) tyAdikanuM AlaMbana karI paripaSaha ane upasargane saM. sarga thaye sate Ama vicAra kare che. rahitapaNuM te Arjava kahevAya. 4. lebha na rAkha te mukita kahevAya. Adi zabda karI tapa, saMyama, satya, zauca, Arkicana ane brahmacarya AvI rIte daza prakArane yatine dharma che. 5. pari-sati ruti Si jaina mArgane na mUkavA mATe tathA karmanI nirjarA karavA mATe duHkhane ri sarva prakAre sahana karavuM te pariSaha kahevAya te dibAvIza che temAM eka ja riSada ane bIje prajJApariSada e be jana mArga na mUkavA mATe che, ane zeSa vIza pi6 karma nirjarA karavA mATe che. te A pramANe 1 kSudhA (bhukha) 2. pipAsA (pANI pIvAnI IcchA) 3, zIta ( TADha), 4.uSNa (unALAnI Rtu), 5. kaMsa DAMsa, ju, mAkaDa ityAdi) 6. acelaka (vastrane abhAva ), 7. arati (aramaNikatA ), 8. strI, 9. caryA ( vihAra kare-eka ThekANe besI rahevuM nahi), 10 nidhikI (pAdikane niSedha kare.). athavA niSavA (strI pazu paMDAdikathI varachata sthAnamAM rahevuM ), 11, zayA (suvAnI pathArI 12. Akroza (niMdA ), 13. vadha (daMDAdikane mAra) 14. yAcanA (koInI pAse vastunuM mAgavuM ), 15. alAbha (joItI vastunuM na maLavuM), 16. rega, 17. tRNasparza (khaDano sparza ), 18. mala (parasevAthI zarIramAM thate mela), 19. satkAra rAjAdikathI thatuMmAna), 20, prajJA (buddhi) 21. ajJAna 22, samyakatva (saduhaNA zAstramAM zraddhA rAkhavI,) upara kahelA bAvIza pariSaha yatiyeM sahana karavA joIe. upasarga 6 prakAranA hoya che. te A pramANe- devata Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (110) aho kaizcitkarmAnudaya gata mAnIya rabhasA dazeSa niLUta prabala tapasA janma cakitaiH / / svayaM yadyApAtaM tadiha mudamA laMbya manasA na ki sadhaiM dhIrairatula sukhasiddhi vyvsitaiH|| bhAvArtha -niMdita karmanA udayathI ati bhaya pAmatA keTalA purUSe nahi udaya pAmelA kamane udaya karIne pitAnA tapanA baLavaDe samagra kamane tatkALa nAza kare che ane keTalAka purUSe te manamAM harSa dhAraNa karIne, AvelAM sArAM vA narasAM karmanA udayane sahana kare che. e ati Azcaya che. barAbara che ke, mokSasukhanI siddhi karavAmAM nizcayavALA dhIra purUSe zuM zuM sahana karI zaktA nathI, arthAta sahana karI zake che. punarapi sahanIyo duHkha pAkastavAyaM, na khalu bhavati nAzaH karmaNAM saMcitAnAm // iha saha gnnyitv| yadyadAyAti samyak sada saditi viveko'nyatra bhUyaH kutaste // anukUla usarga 2. devakRta pratikUla upasarga, 3 manuSyakRta anukUla upasarga, 4. manuSyakRta pratikUla upasarga, 5. tiryaMcakRta anukUla upasarga . tirthaM cakRta pratikUla upasarga tane Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (111) bhAvArtha -he citta ! tAre duHkhane pAka sahana karyA vagara cAle tema nathI; kAraNake bhagavyA vagara saMcita (pUrvabhavamAM meLavela) kamane kSaya thatuM nathI, mATe je je duHkha Ave tene gaNI gaNIne sahana kara, kAraNake A dukha sat che ke asatu che, e viveka karavAne pharIthI Ave samaya tane kayAM maLaze. Ama vicAra karI sarva duHkhAdikane sahana karatA, sarvatra bAhya arthamAM vimukhatAne prApta thaelA, kevaLa AtmAmAM ja rati rAkhanArA zrImaheMdra rAjarSi dehAdikathI vyatirikta AtmAne jevAthI keIpaNa vastumAM mamatA na karatA hatA. sarva Idriya vaDe te te artha kiyA karatAM chatAM paNa kaI jage e karmathI baMdhAyA nahi. kAraNa ke - jJAnasyaiva hi sAmArthya vairAgyasyaiva vA kila // yatko'pi karmabhiH karma bhuMjAno'pi na badhyate / / bhAvArtha-je kaI paNa prANI kama bhegavatAM chatAM paNa karmathI baMdhAtuM nathI te kevaLa jJAnanuM sAmartha che. athavA vairAgyanuM ja sAmartha che, ... samyag daSTe bhavati niyataM jJAna vairAgya zaktiH .. svaM vastutvaM kalayitumalaM svjnyruupaaptiyuktyaa|| Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (112) yajjJAtvA vyatikaramimaM tatvataH svaM paraM vA svasminnAste viramati parAt sarvato rAgayogAt // bhAvArtha:--AtmarUpanI prAptinI yukativaDe AtmasvarUpa jANavA mATe samyagdaSTi purUSanIja jJAna, vairAgyanI zakita samartha che. leAkamAM cAlatA ( A huM chuM) A para che. ) Ave vyavahAra du:khakara che, ema dhArI jJAnI AtmAja sadA magna rahe che, ane sarvatra rAgAdikanA cAgathI virAma pAme che. jJAnavAn svarasato'pi yataH syAt sarvarAgarasavarjanazIlaH // lipyate sakalakarmabhireSaH karma madhyapatIto'pI yato na // bhAvaH--jJAnavAnuM purUSa je Atmarasane lIdheja sarva padArthomAM rAga ane rasAdikanA tyAga karanArA thAyache, e jJAnI purUSa karmAMnA madhyamAM paDelA hAya tA paNa samagra kamathI lepAtA nathI. jJAnino nahi parigrahabhAvaM karma rAgarasarikta tayetI // raMga yukta kaSAyitavastraH svIkRtaivahI vahI luDatI || bhAvArtha-jJAnI purUSane parigraha bhAva nathI kemake kA~nA rAgarUpI rasathI rahIta che mATeja aMge karIne cukata ragelA vastro mAheranA bhAgamAM dekhAya che. ( te vastro ema Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 113) sUcave che ke munimahArAjanA aMtaraga kaSAya khAhera nIkaLI gacA che, tethIja vasra kaSAyelAM dekhAya che. ) AvI rIte tapa, sacama, zubhayAna, sAmyAdirka' karI manaharavRttivALA mahedra rASine tathA tenI sAthe rahenArA samagra sAdhuone aneka labdhio prApta thaI. te labdhi batAve che. jenA niSThA, mUtra, kaDaeN, mala, sparzIdika sarve oSadhirUpa thAyache. tevA keTalAka 1. sarvoSadhi labdhivALA thayA, keTalAka 2. aNutva, 3. mahatva, 4. laghuttra, 5. gurUSa, 6. prApti, cha. prAkAmya, 8. izitva, 9. vaziSa, 10. apratidhAti, 11. aMtardhAna, 12. kAmarUpiAdi labdhivALA thayA. te sarve labdhinuM savistara vivecana nIce mujaba che. ) 1. paramANu' kharAkhara zarIra karavu' te aNuvalabdhI kahevAya. 2. meru paryaMta karatAM paNa moDhu zarIra khanAvavu te mahatvalabdhi kahevAya. 3, vAyu karatAM paNa halaku zarIra karavuM' te laghutva labdhi kahevAya. 4. vajA karatAM paNa tAladvAra zarIra karavu' te gurUvalabdhi kahevAya. 5. game tyAM e sIne peAtAnI AMgaLInA agrabhAge karIne merU parvatane sparza karavAnI zakita te prAptinAme labdhi kahevAya, 6, jema Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (114) pRthvI upara cAlavAnI zakti che tema pANI upara cAla. vAnI zakti te prAkAmyalabdhi kahevAya. 7. traNe lekanuM prabhupaNuM thavuM, ane tIrthakara tathA IMdranA jevI Rddhi thavI te Izitvaladhi kahevAya. 8. sarva jIne vazya karI levA te vazitvalabdhi kahevAya.9 pitAnuM zarIra adazya karI devuM te aMtardhAne nAme labdhi kahevAya. 10. parvatanI u. para nirsagapaNe javuM tathA jenI gatine kaIpaNa aTakAvI na zake te apratighAtitva labdhi kahevAya. 11 eka kALamAMja aneka AkAravALuM rUpa karavAnI zakita te kAmarUpi- labdhi kahevAya. 12. vAMcavAthI athavA zravaNa karavAthI thaelA jJAnane koI divasa paNa bhUle nahi te kee buddhi nAme labdhi kahevAya, ane je pitAnA manathI ja aneka tarka vitarka, yukita prayukita utpanna thAya te paNa keka buddhi nAme labdhi kahevAya. 13 amuka pada zravaNa karavAthI bAkInA bIjA pade svata: AvaDe te padAnuMsAriNI labdhi kahevAya. 14 DuM zIkhelAne ghaNe vistAra kare te bIja labdhi kahevAya. 15 samagra zAstrarUpI samudramAM mananI pravRtti thavI te mane baLa labdhi kahevAya. 16. eka muhurtanI aMdara sakalazAstrane uccAra karavAmAM samartha vANI thavI te vAbaLa labdhi kahevAya. 17 zrama tathA kaleza vagara eka varSa sudhI kAusagnapaNe rahe te kAyabaLa labdhi kahevAya. 18 jenA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (115) pAtramAM paDelu' kutsita anna paNa kSIranA jevA svAdavALuM thai jAya te kSIrAzravalabdhi kahevAya. 19 madhanA jevA svAda thai jAya te mavAzrava labdhi kahevAya. 20 ghInA jevA svAda thaI jAya te sarpirAzrava labdhi kahevAya. 21 amRtanA jevA svAda thaI jAya te amRtAzrava labdhi kahevAya. 22 AvI rIte keTalAka maharSie kSINa mahAnasa labdhivALA thayA. 23 keTalAka akSINa mahAnasa labdhivALA thayA. 24 keTalAka sa'bhinna zreta labdhivALA thayA. 25 keTalAeka jaMghAcaraNa labdhivALA thayA. 26 keTalAka vidyA cAraNu labdhivALA thayA, 27 keTalAeka AzIviSa labdhivALA thayA. 28 keTalAka pulAkalabdhivALA thayA. 29 keTalAka avadhijJAnI thayA. 30 keTalAka mana:paryAyajJAnI thayA. 31 keTalAka kevaLajJAnI thayA. AvI rIte maharSi e aneka labdhine pAmelA che; tA paNa teo labdhione phAravatA nathI. paropakAra karavA mATe tathA zrI tIrthanI pravRtti karavA mATe pRthvImAM te maharSi vicaravA lAgyA. eka divase peAtAne viSe a na'tajJAna, ana'taddananA saumya zaktimaya peAtAnA svarUpanuM ci'tavana karanAra, jene zukala dhyAnanA prakaSa utpanna thayA che. evA bhagavAna zrI mahaidrarAjarSine cAraghAti kramanA 1 dhAtika` cAra che. 1. nAnAvaraNI 2. danAvaraNI.. mAhanIya. 4 aMtarAya. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (116) kSaya thavAthI kevaLajJAna utpanna thayuM. e AvI kevaLa jJAnatpattine mahotsava jene karela che evA, tathA pRvImAM keTalIka vakhata vihAra karI aneka bhavya jInA samUhane pratibaMdha pamADanArA zrI tIrtha pravRttine mATe udaya karanArA, zrI maheMdrarAjarSi te parivAra sahita zrI, zatruMjaya mahAtIrthane viSe jaI bhagrAhI kamane kSaya karI mokSa prApta thayA. zrI mahendrarAjarSinI sAthe pharanArA bIjA paNa keTalAeka maharSie ati duSkara tapa, saMyama ane zubhadhyAna vaDe karmane kSaya karI mokSane pAmyA. keTalAeka maharSio ane nuttara vimAnane viSe gayA. keTalAeka maharSie daiveyakane viSe gayA. ane keTalAka maharSie devalokamAM IdrasamAna saddhine bhegavI bIjA athavA trIjA bhavamAM mele jaze. graMthakartA kahe che ke, he bhavya ja ! saMsAranA aneka duHkhane nAza karanAra, zuddhaguNanI khANarUpa, A mahendrakumAranuM caritra dhyAnamAM laI uttamapaNuM karavA mATe udyamI thAo. 1. bhopagrAhi karma cAra che. 1. nAmakarma. 2, gotrakama. 3. vedanIyakama. 4. AyuSyakarma, Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (11) uttamottama purUSanuM svarUpa. tIrthakara nAmakarmanA vipAkedayamAM vartanArA, traNe lekanA Izvara, traNe lekanA nAtha, traNe lokamAM ati pUjanIya, traNe lokamAM stuti karavA lAyaka, traNe lokamAM dhyAna karavA yegya, nirdoza, sarvaguNothI saMpUrNa eTalA mATe ja sarva prakAre karI sarva jI karatAM uttamattama tIrthakarene jANavA. - jyAre e tIrthakare anAdikAlathI avyavahAra rAzimAM rahelA hoya che tyAre paNa tevA bhavyapariNAme karI bIjA cha karatAM keTalAeka vizeSa guNavaDe uttamapaNe rahe che. jema, ratnanI khANamAM utpanna thaelAM, rajathI DhaMkAelAM ratnamAM ciMtAmaNI ratna vizeSa che. temAM yathA pravRttikaraNekarI vyavahAra rAzine prApta thayA satA tathAvidha karmanA vipAke karIne pRvIkAyikane viSe je utpanna thAya te ciMtAmaNI padmarAga, lakSamIpuSpa, saubhAgyakarAdika ratnanI jAtimAM tIrthakare utpanna thAya. aSkAyikane viSe utpanna thAya te tIrthodakAdikamAM utpanna thAya. teja kAyikamAM utpanna thAya te yajJanA agnimAM tathA maMgala pradIpAdikamAM utpanna thAya. je vAyukAyikamAM utpanna thAya te vasaMtarUtumAM thanArA mRdu zItala tathA sugaMdhi malayAcalanA pavanAdikamAM utpanna thAya. vanaspati kAyikane viSe Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (118) utpanna thAya te haricaMdana, maMdAra, pArijAtaka, saMtAnaka, naMdana, AmravRkSa, caMpaka, azekAdikamAM tathA citrakavallI kAkSA, nAgavallI ane ati pratApI meTI auzadhIomAM utpanna thAya. beIdriya mAM je utpanna thAya te dakSiNAvarta zaMkhamAM, zaktimAM (chIpamAM) tathA zAlIgrAmAdikamAM utpanna thAya. evI rIte teneMdriya caturiMdriyAdikamAM paNa samajavuM. padriya tiryaMcane viSe uttama jAtivALA gaja tathA azvAdikamAM utpanna thAya. manuSyamAM AvelA tIrthaMkare te apUrvakaraNekarI graMthIne bheda karIne anivRtti karaNAdikanA kamathI samyakatva meLavI tevA prakAranA dravya, kSetra, kAlabhAvAdika samagra sAmagrIne prApta thaIne zrImat arihaMtAdikanI vizeSa bhakti karavAthI tIrthakara nAma kama meLavI A nuttara vimAnAdikamAM utpanna thAya che. anuttara vimAnAdikane viSe devakanuM samagra sukha bhogavI cavelA tIrthakara sarvottama tathA vizuddha jAti phala ane vaMzane viSe utpanna thAya che. tIhAM tIrthakarenA thanArA avatAranA pratApe karI tenI mAtAne moTAM cAra svapna prApta thAya che. te tIrthakara mAtAnA garbhamAM paNa matijJAna, zrutajJAna ane avadhijJAna sahita hoya che. mA 1, maMdAra, pArijAtaka, saMtAnaka ane naMdana,e kalpavRkSanAbheda che. Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 119) tAnA garbhamAM avatAra jyAre thAya che, tyAre te tIkarAnA prAcIna puNyanA uyavaDe preraNA karAelA jalaka nAme dhruve iMdranA kahevAthI tIya karanA pitAnA gharamAM aneka sva rNAdikanA nIdhi laI AvI mUke che. tItha karAne mAtAnA garbhavAsamAM paNa anya ganI mAphaka vedanA thatI nathI. sava zubha vastunI sa'patti hAvAthI tIrthaMkaranI mAtAne azubha AhArAdikanA pariNAma thatA nathI. anya jIvanI sAtAnI mAphaka tItha"karanI mAtAne jarApaNu kaSTanA anubhava karavA paDatA nathI; paNa ulTu rUpa, sAmAgya, kAMti, buddhi ane khalArdikanI abhivRddhi thAya che. mana, vANi ane kAyAnA zubha pariNAma thAya che. udAratA, gaMbhIratA ane dhaiyAkrika vizeSa utpanna thAya che. pareApakAra, dayA, dAna, devagurUnI bhakti, svajanAne mAna ApavuM'. ityAdika dehada' tItha karanI mAtAne thAya che. sava iMdriyAne iSTaviSaya maLe. savamAM prIti thAya che. tIrthaMkaranA pitAne ati haSa thAya. kayAMyathI pazu parAbhava na thAya. sarve bhUpALA praNAma kare. tItha"karanA pitAnI AjJA sarvatra vistArane pAme. sava dizAmAM yaza tathA kIti thAya. peAtAnA vazanI vRddhi thAya. gharamAM sava vastunI saMpatti thAya, tathA sava` sapattie Ave. vipattio dUra thAya. 1 garbhavALI strIne thatI icchA. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 120 ) tIrthaMkarAnA janma samaye save zubhagrahe zubhasthAnamAM rahelA hoya che. traNe leAkamAM savasthaLe prakAza thai rahe che. nArakI jIvAne paNa kSaNavAra sukha thAya che. devatA ratna, suvaNu, rUpa', aneka prakAranA AbharaNA, vajra ane sugaMdhi puSpa ityAdikanA varasAda varasAve che. te samaye atiMhuSa pAmelA devA svane tathA pRthvIne gajavI mUke evA jayajaya zabdane khele che. AkAzamAM devatAnA duHli vAge che. sadizA atiprasanna thaI jAya che. suga'Si tathA atizItala pavana vAyA kare che, sava jagAe uDatI raja zAMta thaI jAya che. samudranI laherA zItala tathA sugadhI thAya che, ane hane lIdhe cAra AMgaLa vadhAre ucha Leche. tIrthaMkaranI mAtAnuM suvAvaDanuM kArya chapanik kumArikAe AvI kare che. tathA janmakalyANaka kare che. cAsaTha indro merU parvata upara tIrthaMkaranA janmAbhiSeka mahotsava kare che. te samaye Akhu jagata AnaMdamaya thAya che. te samaye devatAonu asurAnu manuSyAnuM, pazupakSi cAnuM paraspara vaira nAza pAmeche, leAkeAnI Adhi tathA vyAdhi zAMta pAme che. lAkomAM kSudra upadravo utpanna thAya nahi. 1. gurU, zukra, zukalapakSane caMdramAM, tathA pApagrahathI nahi yukta budha. eTalA zubhagraha kahevAya che. ra. chaThThuM, AThamuM, ane bAramuM e sivAya bAkInAM zubhasthaLa samajavAM, Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) zAkinI, DAkinI vigere koipaNa parAbhava karI zakti nathI. duSTa maMtra tathA taMtra sAmarthya vagaranA thaI jAya che. sUryAdika graMDA sa` leAkeAne zAMta kare che. bhUta pretAdika zAMta thai jAya che. sa leAkeAnAM mana paraspara prItivALAM thAya che. dUdha, ghI, tela, zeraDInA rasa ityAdika rasanI pRthvImAM vRddhi thAya che. sava vanaspatiomAM phaLa puSpAdikanI vRddhi thAya che. mATI oSadhiomAM adhika prabhAva thAya che. khANAmAM ratna suvarNAdika dhAtuonI adhika utti thAya che. satra ati mIThAM tathA zItala jala thAya che. sarve puSpA ati sugaMdhI thAya che. pRthvImAM rahelA suvarNAdikanA nIdhie pRthvI upara caDI Ave che. tIthakarAnA janma samaye maMtra sAdhanArA purUSone vidyAsiddhi tathA maMtrasiddhi sulabha thAya che. leAkAnA hrada yamAM sadguddhi thAya che. tathA mana dayAdna thAya che. leAkeAnA mukhamAMthI asatya vacana nIkaLatAM nathI. pArakuM dravya heravAnI mati thatI nathI. kuzIla jananI gati thatI nathI. krodhavaDe anyajananA parAbhava thatA nathI. mAnavarDa vinayanA atikrama thatA nathI. mAyAvaDe leAkA anyajanane chetaratA nathI. lAbhathI nyAyanuM uddhRdhana karatA nathI. leAkeAnA manamAM sa'tApa thatA nathI. parane pIDA kare evI vANIne lAko Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) belatA nathI. pitAnI kAyAthI azubhakiyA karatA nathI. pApa karavAmAM buddhi thatI nathI. tIrthakaranA janma samaye sArAM kRtya karavAmAM lekenuM mane pravarte che. icchita kAryanI siddhi thAya che. anyajananA guNa grahaNa karavAnI buddhi thAya che. sarve leke pitApitAne ghare mahotsava kare che. janma samaye maMgalakArika gIte gAya che. ghare ghare vadhAmaNa kahe che. tIrthakaronA prAdurbhAva samaye svargavAsI, pAtAlavAsI, ane bhUmivAsI deve pramudita thAya che. zAzvata cine viSe mahatsava kare che. devatAnI strIe dhAtrI mAtA (dhAva) nA kAmakAja kare che. devatAnI strIe te bALakane navanavA AbharaNavaDe zobhAve che. nAnA prakAranI kIDA karAve che. bAlakanA jamaNA hAthanA aMguThAmAM amRta saMcAre che. te bAlake bAlyAvasthAmAM paNa traNa jJAnathI yukta hoya che. baLa tathA parAkrama aparimita hoya che. devatA tathA asurothI bItA nathI. bIjA bAlake karatAM A bAlake sarvottama prakRtivALA hoya che. traNe lekanI rakSA karavAne zaktimAna hoya che. adhyayana karyA vagara vidvAna hoya che. sarva kalAomAM zIkhyA vagara kuzala thAya che. alaMkAra sivAya paNa sarva aMgamAM bhItA hoya che. bAlakapaNAmAM avyakta Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) vANI hoya che. te paNa devatA, asura ane purUSane AnaMda karanArA hoya che. capala svabhAvavALA hotA nathI. svajanane tathA parajanane upatApa karanArA thatA nathI. jenI lIlA tathA vilAsa ati caMcaLa hotA nathI. sarva vastunuM jJAna hevAthI alpa IcchAvALA hoya che. "1. vyAdhi rahita tathA damalAdikathI rahita deha. 2 praphulIta kamalanI mAphaka dehamAM tathA mukhamAM sugaMdha. 3. gAyanA dUdhanI dhArA mAphaka sapheda rUdhira tathA mAMsa. 4 carmacakSuthI jANI na zakAya e AhAradika vyavahAra." A cAre atizaya tIrthakarone janmathI ja siddha hoya che. tIrthakaronA dareka aMgomAM anupama rUpa saibhAgyathI utpanna thaelA pavitra yovanane viSe te evI keIpaNa5 zebhA thAya che ke, je bhAsura, asura ane rAjAonA aMtakaraNamAM camatkAra uptanna kare che. temaja kahyuM che ke savvasurAjaharUvaM aMguTha pamANayaM viuvijjA // jiNapAyaM guruM paI nasoha etaM jahiMgAlo // bhAvArtha-je sarva surAsuranuM rUpa eka aMguThA pramANe viku ane te jInezvaranA aMguThAnI AgaLa mUke te kolasA jevuM lAge. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (124) saMghayaNarUvasaMThANaM vannagaI sattasAra osaasaa|| emAINuttarAI havaMti nAmodayA tassa // bhAvArtha-saMghayaNa, rUpa, saMsthAna, varNa gati, satva, baLa, zvAsozvAsa e sarve tIrthaMkara nAmakarmanA udacathI anupama hoya che. je tIrthaMkarane te keI eka rUpa saubhAgyAdika tathA eka hajAra ATha bAhA dehanA atizaya hoya che ke, je atizayane svargalokamAM deva tathA devIe gAya che. pAtAlamAM nAgapatnI stuti kare, matyekamAM strIo gAya che. vizeSa zuM kahuM, te paNa je tIrthakarenuM rUpa, bhAgya, saubhAgya, lAvaNya, gamana, jANe che, te paNa tIrthakarane pAMcamAM brahmakalpamAM rahe nArA lokAMtika suro AvIne "dikSA levAne tathA saMvatsara sudhI dAna ApavAne A samaya che." ema jaNAve che. jema prabhAta samaye rAjA pite nidrAthI jAgeluM hoya chatAM paNa bhATa cAraNe zaMkhAdika vAjIMtranA zabdo vaDe jagADe che tema, A pramANe denA vacana zravaNa karI tIrthakare grAma, pura, pattanAdikamAM "je je Icchita hoya, te te vastu potAnI icchA pramANe sarve leke mAgI lIo." ema paTaha vagaDAvI jAhera kare che. te pachI sarva lokamAM sAdhA Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (15) raNa kRpA pUrvaka, suvarNa, ratna, mANika, vastra, AbharaNa, hAthI, azvAdikanuM sAMvatsarika mahAdAna Ape che. AvI rIte eka varSa sudhI mahAdAna ApavA vaDe je tIrthakarene yaza tathA kItirUpa paTa AkhA jagatane gajavI mUke che. te samaye zrI tIrthakarane A dIkSA samaya che ema avadhijJAnavaDe jANuM cosaTha surendro parivAra sahita tyAM AvI pitAnI sarva samRddhivaDe aThAI mahetsava karI dikSA mahotsava kare che. - tyArapachI pitAnI meLe dIkSA grahaNa karanArA samagra zikSAne jANanArA eka mikSanI prApti mATeja baddha, kaccha thayelA yatidharmane pALavAmAM aticatura tathA dravya, kSetra, kAla, bhAvane viSe nahi mamatA rAkhanArA tIrthakare A pRthvImAM vihAra kare che. ane pitAnI meLe prApta thatA pariSaha upasargAdikane sahana kare che. kahyuM che ke, rAgabosakasAe iMdiyANiya paMcavi // parIsahe uvasagge nAmayaMtA namorihA // bhAvArtha-rAga, dveSa, kaSAya, pAMca Indriya, parisaha, upasargane namAvatA evA je arihaMta temane namaskAra thAo. - tyArapachI bAhA tathA anyetara sarvaparigrahane tyAga karanAra tIrthakarenigraMtha thAya che. tadanetara, mitrI, pramoda, Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (126) karUNA, mAdhyasthabhAve karI sthira thaelA dharmadhyAnane viSe kSAMti, mAdeva, Arjava, mutyAdinA AlaMbanavaDe zukala dhyAna vilokana, vacana, darzana, sparzana, zravaNa, audArtha, gAMbhIya dheya, maryAdA sahita AryapaNuM, dayALupaNuM, anu. dvitapaNuM, sadAcArapaNuM, mananuM satyapaNuM, vANInuM sabhyapaNuM, akAkiyAnuM satyapaNuM, sarvajananuM hitecchupaNuM, prabhupaNuM, prazAMtapaNuM, chatedriyapaNuM, guNipaNuM, guNemAM anurAgipaNuM, mamatAthI rahitapaNuM, sarvamAM samAnabhAvapaNuM, sarvane Adara ApavApaNuM, nirbhayapaNuM, nirdoSapaNuM, ItyAdika jemAM che tevuM sakala lekamAM paNa deva, asura, manuSyAdikamAM nathI. traNe lekamAM alekika tathA zreSTha guNanA samUhathI gariSTa hovAthIja sarvatra mahApratiSThAne pAmanArA vivekapUrvaka vividha kAryane karanAra sarvatra ucita kArya karavAmAM aticatura tirthaka sarvottama jAtikula, rUpa, bala, prabhutva, saMpatti Adi vikAranA kAraNe chatAM paNa garika vikArane prApta thatA nathI. anaMta duHkhanuM mukharUpa tathA aticaMcaLa viSaya sukhane jANe che, te paNa je tIrthakara tathAvidha prAbhavamAM bAMdhelA bhegaphaLa kamanA baLathI sAmrAjya lakSamIne bhagave che. tevA samaye paNa pariNAme virasa evA bhegane mATe Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (17) udyoga karavAmAM vimukha tathA anupama vairAgya raMgathI raMgAelA hoya che. temaja zAstramAM kahevuM che ke yadAmara naradrazrIsvayA nAthopa bhujyate // yatra tatra rati na ma biraktatvaM tadApi te|| bhAvArtha he nAtha ! jyAre je samaya tame devanI tathA rAjAnI lakSamIne bhogave che te samaye tyAre paNa tamane kharekhara vairAgyamAM prIti hoya che. A saMsAramAM tevI koI paNa zreSTha ane manahara legAdikanI saMpatti tIrthakarenA manane raMjIta karatI nathI, vastutAe karI uttama evI keIpaNa vastu saMsAramAM nathI. ke jemAM tIrthakaronuM mana kheMcAya. tema chatAM paNa zAstrokata vidhi pramANe traNa purUSArtha (dharma, artha ane kAma ) ne siddha karyA pachI caturtha purUSArtharUpa parabrahmapada (mokSa) meLavavAnA sAdhananA samayane meLavI kSipakazreNIne A zraya karI cAra ghAtikane kSaya kare che. te pachI tarataja je tirtha karane sakala dravya paryAyane sAkSAta karanAra kevalajJAna tathA kevaladarzana utpanna thAya che. graMthakartA kahe che ke, he tAjane ! tIrthakaronA nAma kama prakRtinA mahimAne sAvadhAnapaNe zravaNa karo, Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (128) tIrthakare je sthaLe bIrAjavAnA hoya che te sthaLe vAyukumAra deve eka jana paryata pRthvIne sApha kare che. meghakumAra de sugaMdhI jaLa chAMTe che. tukumAra de pAMcavarNa saMyukta, sugaMdhI yukta, puSpanI vRSTi kare che. vyaMtara deve eka janamAM maNiratna ane suvarNamaya pITha bAMdhe che. te pITha upara vaimAnika deve maNinA banAvelA kAMgarAothI maMDita tathA jenA cAra daravAjA patAkA, teraNa, dhajA, pUtaLIothI virAchata kare che. eve ratnane pahele gaDha banAve che. te pahelA gaDhane pharate ratnamaya kAMgarAthI zejita cAra daravAjAvALA suvarNanA madhyagaDhane jyotiSa deve kare che. te bIjA gaDhane pharate senAnA kAMgarAthI vibhUSita cAra daravAjAthI saMyukta rUpAne trIje gaDha bhuvanapati de banAve che. tevI rIte azokavRkSa, ratnamaya pITha, tathA devada Asana ityAdika paNa tIrthakaronA puNya prabhAvathI deve kare che. tyAra pachI jyAre tIrthakara cAlavAnA hoya che tyAra dee prabhunA paga nIce anukrame mUkelA nava senAnA kamale upara pagamUkI cAlatA tathA cAra prakAranA denA IdrothI viTAelA tIrthakara samavasaraNamAM Ave che. samavasaraNamAM AvI tIrthane praNAma karI cAre bAraNethI AvanArA tamAma lokone prabhunA mukhanuM darzana thAya eTalA Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (12) mATe dee banAvelA bIjA traNa rUpioM sahita tIrthakaro pUrva dizAmAM mukha rAkhI siMhAsana upara bese che. bAra prakAranI sabhA pitapatAne sthAne besI gayA pachI jagatanA gurU, jaganA nAtha, jagatane tAranAra, anaMta guNethI gariSTa, anaMta zaktivALA, anaMta mahimAvALA, cetrIza atizayothI saMyukta, aSTamahA prAtihAryathI birAjamAna pAMtrIza vANInA guNavaDe deva, asura, nara, tiryacane prasanna karanArA, traNe bhuvananA pApane bALI bhasma karanArA, aDhAra thI rahita ane jaghance karI catuvidhA deva, nikAyadeva, koTIthI parivRta evA tIrthakaro je ke pate te kRtArtha che te paNa popakArane mATe eka ja namAM vistAra pAmanArI, sarva dehane haranArI, tathA sarva bhASAne kahenArI evI vANIvaDe mikSa mAgane prakAza karanArI dharmadezanA kare che. tathA paropakAra mATe pRthvImAM vihAra kare che. temaja zAstramAM kahela che ke cautIsa aisayajuA aThamahApADihera kaya sohaa|| titthayarAgaya mohA jhAe avvApayatteNam // bhAvArtha trIza atizayekarI cukta evA ane aSTa mahAprAtihAryo karI che zobhA jemanI evA, temaja Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (130), rAga ane moha jemanA gaelA che evA tIrthakara dhyAna karavA yogya che. caurAjammappabhiI ikkAra sakammasaMkhae jaae|| iguNIsaMdevako cautIsaM aIsayo huMti // bhAvArtha -cAra janmathI, agIArakamanA kSayathI ane ogaNIza denA karelA, evA cetrIza atizaye hoya che. azokAkhyaM vRkSaM suraviracitaM puSpanikaraM // dhvani divyaM zravyarucira camarAvAsanavaram // vapurbhAsaM bhAraM samadhuraravaM duMdubhi matha prabhoH prekSyachatra trayamadhimanaH kasyana mude bhAvArtha-1. azekavRkSa. 2. devee racele puSpane samUha3. zravaNa karavA gyadivyavani, 4, manahara cAmara yugala, 5. uttama Asana, 6. bhAmaMDaLa, 7. madhura avAja karanAra duMdubhi vAjIMtra, ane 8, traNa chatra. AvI rIte prabhunA aSTa prAtihAryane joI kenA manamAM harSane mATe na thAya, cautIsa aisamayajuA aThamahApADihera kaya sohA // vANI paNa tIsaguNA aThArasa doSa rahi Aya // Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 11 ) bhAvArtha:--cAtrIza atizaye yukta, aSTamahA prAtIhAya thI thai che zAbhA jemanI ane pAMtrIza vANInA guNe sahita, ane aDhAra DhASe rahita evA, tathA. te Arisa devA nijji ariurAgadosa mohAya // devAhideva nAma tosiMci attha jjue bhuvaNe || bhAvArtha:--nirA che rAga, dveSa, mAha, jemane; evA je deva temanuMja devAdhideva nAma jagamAM agre karI cukta che. evI rIte aneka guNeAthI alakRta, traNe leAkamAM pratiSThAne pAmelA samagra deva asura tathA naramAM atizreSTa ane mahitala upara vihAra karatA tIrthaMkarA kutsita mata rUpI aMdhakArane dUra karI sanmAnA prakAza kare che. tathA anAdi kALathI jAmI gaelA mithyAtvanA nAza kareche. jinazAsananI unnati kare che. jANavA ceAgya padArthanA pra kAza vistAre che. saMsAramAM bhramaNa karAvanArA kukheAdhane bheDhe che, ane aneka banya jananA manamAM pratiSedha kareche. 1 tyArapachI AyuSya kramanA bhAganA aMta samaye zukaladhyAnavaDa bhApagrAhI cAra kramanA kSaya karI eka samaye sAzreNIe karI tIrthaMkarA siddhikSetramAM jAya che. tethI u Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (132), para jAtA nathI, kAraNa ke avagraha nathI; tema nIce paNa jatA nathI kAraNake garava ( vajanapaNuM ) hotuM nathI. tema Adhagati paNa hotI nathI, kAraNa ke roga prAgane abhAva che. sava deva tathA manuSyoe bhUtakALamAM je sukha bhogaveluM che tathA sarva deva manuSya bhaviSya kALamAM je sukha bhagavaze te sarva sukhane anaMtagaNuM karIe eTaluM sukha eka samayamAM siddha bhagave che. anaMta darzana jJAnazakti saukhya mastitaH // trailokya tilakI bhUtAstatra tiSThanti sarvadA // bhAvArtha-anaMta darzana tathA anaMta jJAnazaktinA sukhamaya ane traNa lokanA tilakarUpa tirthaMkare te siddhakSetramAMja sarvadA rahe che. te samaye tIrthakarone A nirvANa samaya che, ema avadhijJAnavaDe jANIne parivAra sahita cesaTha suredro A-- ve che. AvIne gocaMdanAdika sugaMdhidravaDe tIrthakaronA zarIra upara lepana kare che. ane samagra zAzvata caityone viSe aThThAI mahatsava kare che. Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ''. ( 133 ) Azcaya che ke je tIrthaMkarAnu'mAtAnA uttaramAM AvavuM' janmathavA, gRhavAsa, saMsAramAM bhamavu', dIkSAlevI, kevalajJAna thavu' ane a Mte nirvANanI prApti ityAkrika sava alaukika che. eTalA kAraNa mATe bhagavata te tirthaMkarAsasa'sArI jIvA karatAM sarva prakAre uttamAttama jANavA. graMthakartA kahe che ke,-- uttamottama yA tayA tayA vizva vizva sukha dAyino jinAH // akSayAkhila sukhAdi medurAH mApuravyaya padaM mahodayaH // bhAvA--A vizvamAM samagrasukha ApanArA, sa akSaya sukhAdike karI paripUrNa tathA jenA mATeo udaya che evA jInezvarA uttamAttamapaNe prApta thaelI akSaya siddhivaDe mAkSapadane prApta thayA. zrImattapogaNa nabhogaNa varya sUrya zrIdeva suMdara guru pravara prasAdAt // maMkaro gaNivaraH svaparopakAra tozcakAra puruSAzrayiNaM vicAram // bhAvArtha:--kalAkAraka tapagaccharUpI grahagaNamAM zreSTha sUrya' samAna zrI devasu'dara nAmanA gurUnI uttama kRpAthI Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (134) zrI kSemakara gaNie pitAnA tathA paranA upakAra mATe A ja purUSa saMbaMdhI vicAra kare che, athata teNe A graMtha racele che, iti zrI devasuMdara sUrI ziSya paMpada dhAraka kSe vAra rita kuhA virAma, Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaya A jAya che mAM ! (gajhala ). samaja jana ! tuM jarA manathI, phanA A jIdagI thAjo; yuvAnI kAla vahI jAze, smaraNanAM soNalAM reze ! 1 kIdhA bahu pApanA dhaMdhA, banI abhimAnamAM aMdhA; jagatanA pyAramA ramatAM, palakamAM prANa vahI jAze ! 2 jhukAvyuM pApa sAgaramAM, vikArothI bharI manane; mamata mada mohane khaDake, jIvananuM nAva paTakAze : 3 viSayamAM mAratA valakhAM, nathI jagadIzane raTatAM; samaya A vyartha kAM khetA, dhaDAke kALane thAze ! 4 vilAsI Ama kAM thAtA, dharIne moha ura beTA; zarIra piMjara taNuM" paMkhI, uDI jAtAM sunuM thAze ! pa bhajI le izane preme, nahi to khUba pastAze; samaya A jAya che medhA, gayelI taka nahi maLaze ! 6