________________
(૩ર) ગતી, એ સઘળું પ્રાણીઓને ધર્મથી થાય છે. માટે સર્વ ઈચ્છાઓને પરિપૂર્ણ કરનાર ધમને સે.
सुखार्थ सर्व जंतूनां, मताः सर्वाः प्रवृतयः ॥ सुखं नास्ति विना धर्म, तस्माद्धर्मपरो भवेत् ॥१॥
ભાવાર્થ સર્વ પ્રાણીઓ પિતાના સુખ માટે સર્વ પ્રવૃત્તિઓ કરે છે. પણ સુખ તે ધર્મ વગર થતું નથી. માટે પુરૂષે ધમમાં પરાયણ થવું. વિવક્ષિત પરિણામને અભાવતું નથી. કારણ કે એકાંત તુચ્છ હેવાથી તે વિવક્ષિત પરિણામ અભાવને આવરણ શકિત નથી. અન્યથા તેનું અતુચ્છ રૂપ હોવાથી, તેપણ ભાવરૂપ થઈ જાય. જ્યારે ભાવરૂપ થાય. ત્યારે પૃથ્વી આદિમાંથી અન્યતમ થાય. કારણ કે “પૃથિવ્યક્તિ મૂતન તત્વરિત વાના અને પૃથ્વી આદિ જે ભુત છે તે ચૈતન્યના વ્યંજક છે. પરંતુ આવરક નથી. તેથી કેવી રીતે આવરણપણું સિદ્ધ થાય!
જે કહો કે પરિણામાંતર છે, તે તે પણ અયુકત છે. કારણ કે પરિણામાંતર પણ ભૂત સ્વભાવ હોવાથી ભૂતની પેઠે ચૈતન્ય વ્યંજકજ થઈ શકે છે આવક થઈ શકતું નથી.
જે કહો કે ભૂતોથી અતિરિક્ત વસ્તુ માનવાથી “સાર્વેલ gશાર્દિ મૂરિ.” એ તત્વ સંખ્યાને વ્યાઘાત થઈ જશે.
વળી જુઓ કે આ જે ચૈતન્ય છે. તે એક એક ભૂતને ધર્મ
