Book Title: Sati Bansala
Author(s): Pushkar Muni, Devendra Muni
Publisher: Lakshmi Pustak Bhandar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/032194/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 GIGI thAya zrI puSkara munijI zrI pustaka bhaMDAra, amadAvAI , Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA upAdhyAya zrI puSkara munija Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI lakSmI pustaka bhaMDAranAM zreSTha prakAzane 0 0 0 30-00 jiMdagIne AnaMda upAdhyAya zrI puSkara munijI 12-50 jIvanane jhaMkAra 9- 00 saphaLa jIvana 7-50 puSyane prabhAva 25-00 buddhine camatkAra 23-00 nArI-narathI AgaLa 25-00 mahAsatI madanarekhA 25-00 rAjakumAra mahAbala 25-00 satI padminI 30-00 vIra aMbaDa 30-00 karbharekhA 30-00 mAnabhaMga 30-00 vIrAMgada-sumitra bolatAM citra zrI devendramuni zAstrI 3-00 bhagavAna mahAvIra eka anuzIlana che. 40-00 ciMtananI cAMdanI dharma ane saMskRti devendramani 9-00 atItanAM ajavALAM 11-10 zrI jainatatva prakAza AcArya AnaMda jhASijI 70-00 yAtrI kavi ratna zrI kevala munijI 2625 suvarNakaMkaNa 3ra-00 taraMgavatI 23-75 hAra-jIta 18-00 cogInuM varadAna 18-00 18 00 nAsuMdarI rara-00 vidhAtAnA lekha 22 00 vicitra nyAya - 3ra-00 jIvanamAM svarga ane naraka 1-2 le. mu. nemicaMdrajI 40-00 bha. mahAvIranuM jIvana ane darzana zrI rAjendra muni 3-00 tyAgavIra jammu 25-08 7-00 surasuMdarI Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA lekhaka upAdhyAya zrI puSkara munijI 'saMpAdaka, zrI devendramuni zAstrI linkr pratika tA. A karajo VIHETUS Pche. zrI lakSmI pustaka bhaMDAra, gAMdhI mArga: amadAvAda-1 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'Sati Bansala by Devendra Muni Price : Rs 37-50, prakAzaka : zrI dhanarAjabhAI ghAsIrAma ke ThArI zrI lakSamI pustaka bhaMDAra, gAMdhI mArga, amadAvAda-1. (C) zrI lakSamI pustaka bhaMDAra prathama AvRtti 182 kiMmata rUA 37-10 muka mAnava rojagAra kAryAlaya, e. 7 je. ke. esTeTa rUstama mila sAme, amadAvAda. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya vArtA leAka-sAhityanuM hRdaya che. sAkSara, nirakSara, bALaka vRddha, dhanavAna ke garIba badhAne te samAna rIte upayAgI che. vArtA sAhityanI A eka vizeSatA che ke, je jeTalI sAMbhaLavAmAM Ave che, te badhI ja kudaratI rIte yAda rahI jAya che. jIvanamAM sa`skAra reDavA mATe vArtA karatAM anya keI sugama sAdhana nathI. A ja kAraNane lIdhe vizvanA dareka bhAgamAM vArtA sAhitya lokapriya rahyuM che. jaina vArtAsAhitya khUba vizALa che, je saskRta, prAkRta, apabhraza ane vividha prAntIya bhASAomAM lakhAyelu che. zraddheya sadgurUvaya adhyAtmayogI upAdhyAya zrI puSkara mutijI mahArAje jaina kathAe Adhunika bhAga-bhASAmAM raju karIne hindI sAhityane eka mahAna bheTa ApI che. kathAnI saraLa ane rAcaka che. kathAnI ghaTanA ane vastu saraLa AphabeMka che. bhASA A kathAonu` saMpAdana karavAnu zreya samartha sAhityakAra zrI devendra sunijI tathA lasa-kalAdhara zrIcandrajI surAtA 'sarasa'ne che. A sAhitya gujarAtImAM pragaTa karavAnI anumati ApavA adala pUjaya gurudeva zrI puSkara munijI tathA zrI devendramunijIne atya ta AbhAra mAnu chuM. AvA sAhityanuM gujarAtImAM bhASAMtara thaya ane gujarAtanI janatA tene lAbha laI zake te hetuthI gujarAtImAM A pustaka raju karatAM AnaMda anubhavu' chuM. mArA snehI zrI cadrakAntabhAi amInane gujarAtI anuvAdanuM kAma soMpavAmAM Avyu ane temaNe saharSa umagathI virata anuvAda karI ApyA te badala zrI candrakAntabhAi amIna paNa AbhAra mAnu chuM. A ja rIte muninu sAhitya gujarAtI janatA samakSa pAMca pustaka rUpe prakAzana karavAnI yeAjanA hatI. paraMtu gujarAtanI daradAna janatAnA AvakArane lakSamAM laine A caudasa pustaka satI masAlA vAcakAnA karakamaLamAM sUtAM AnaMda anubhavu chu, gujarAtanI janatA AvakAraze evI apekSA sAthe, A sAhityane -dhanarAjabhAI kAThArI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya sAhityamAM kathA sauthI vadhu saraLa sarasa ane zIvra asara karanArI vidyA che. vizva-sAhityamAM paNa vArtAsAhitya sauthI vadhu priya rahyuM che, tethI bIjA sAhitya karatAM teno vistAra paNa vyApaka phalaka para thayo che. bhAra- tIya sAhityamAM paNa vArtAonA rUpamAM vizALa sAhitya jovA maLe che. vArtAsAhityane akhUTa bhaMDAra bhAratIya sAhityanI vizeSa saMpatti che. bhAratIya sAhityamAM paNa jaina tathA bauddha kathAsAhitya pitAnuM viziSTa mahattva dharAve che. zramaNa paraMparAmAM jeno tathA bauddhoe bhAratIya vArtA-sAhityamAM vadhAro ja nathI karyo, paraMtu tene navI dizA paNa ApI che. vArtAne mULa hetu manaraMjana tathA manoraMjananA mAdhyama vaDe bAdha ApavAno che, zramaNa paraMparAnA vArtA-sAhityamAM vArtA phakata manaraMjana mATe ja nathI, paNa manaraMjana sAthe vairAgya, AcAradharma, darzana, nIti, punarjanma karma-phaLa vagere viSayenI rajuAta karavAnuM rahyuM che. bauddhonI jAtaka kathAo paNa lagabhaga A ja zailInI che. jenA vArtAsAhityano te mULa hetu ja A pramANe rahyo che -"vArtAnA mAdhyama dvArA keI ne keAI sabaeNNa ApavI." AgamothI zarU karIne purANu, caritra, kAvya, rAsa tathA lekakathAnA rUpamAM jaina dharmanI hajAro vArtAo prasiddha. che. purANa, rAsa tathA AkhyAnanA rUpamAM te Aje paNa rasapUrvaka vaMcAya che. moTA bhAganuM vArtA-sAhitya prAkRta, saMskRta, apabhraMza, gujarAtI ane rAjasthAnI bhASAmAM Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 hAvAne kAraNe ane te padma-dhdhahAvAne kAraNe medya bhAganA vAcake tenA lAbha UThAvI zaktA nathI, phkata tenA mahimA ane varNana sAMbhaLIne ja kaMika jANI zake che. jana kathA-sAhityanA A amUlya bhaDArane AjanI leAkabhASA rASTrabhASA hindImAM rajU karavAnuM kArya atyaMta jarUrI che. e aMge keTalAka suMdara prayAsa paNa zarU thayA che, paNa apAra, athAga vArtAsAhityanA saMgraha karavA e kAI eka vyakitanuM kAma nathI. jema jagannAthanA rathane hajArA hAtha bhegA maLIne kheMce che, tevI rIte prAcIna kathAsAhityanA punaHudhdhAra karavA mATe aneka manasvI ciMtakAnA lAMkhA gALAnA prayatnAnI jarUra che. A jarUriyAtane pUrNa karavAnA hetuthI pUjya gurUdeya, rAjasthAna kesarI adhyAtmayAgI upAdhyAya zrI puSkaramunijI mahArAja aneka varSothI prayatna karI rahyA che. pUjaya gurUdevazrIe peAtAnA vizALa adhyayana-anuzIlananA AdhAre se...kaDA jaina vArtAe lakhI che. te prAcInatama sabhyatA saMskRti, tathA mAnava svabhAvane pArakhavAmAM upayAgI che. amArU' mATu. sadbhAgya che ke, pUjaya gurUdeva dvArA lakhAyela gadya-padyAtmaka e virATa kathAsAhityanuM sa'pAdana karavAnI javAbadArI amane maLI che. e prayatnamAM ame keTalA saphaLa gayA chIe tene ni ya to vijJa vAcakA ja karaze, amane te e vAtanA AnaMda thAya che ke sAhityasevAnA zubha prasaMga amane maLyA ane jana-samudAyane mATe satsAhityanA rUpamAM eka sanmitrane tamArI samakSa mUkavAnA prasaMga prApta thayA. -zrI devendra muni Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhakanI klame. jaina kathAsAhitya : projana ane svarUpa - jana AgamonA atihAsika saMzodhanathI eTaluM jANavA maLe che ke bhagavAna mahAvIra pitAnA dharmopadezamAM kathAvArtA-rUpaka vagerene prayoga karIne dharma tathA tattvajJAnanA gaMbhIra tattvane vadhumAM vadhu saraLa, subodha ane rUcikara banAvavAmAM atyaMta nipuNa hatA. nAyadhammakA, vipAkasUtra, nirayAvalikA, uttarAdhyayana vagere AgamAMthI eTalI vAta to spaSTa che ke bhagavAna mahAvIre evAM hajAro daSTAnta ane rUpakone upayoga pitAnA upadezamAM karyo hato. durbhAgyavaza temAMthI thoDAka ja bhAga Aje prApta che ane moTo bhAga Aje nAza pAme che. bhagavAna mahAvIranA upadezamAM vadhu te laghukathA, AkhyAyikA ane laghu-rUpakone prayoga ja thayA karasto hate. te kathAone eka pavitra hetu rahe ke zrotAonI zubha jijJAsA jAgRta thAya. azubhakarmathI chUTIne zubhakarma pravRttinI preraNA maLe. kathA-racanAmAM A ucca ane udAtta Adarza jaina kathAsAhityanI pitAnI viziSTatA che. sAmAnya rIte kathAne hetu manoraMjana hoya che, paNa janakathA bAbatamAM adhikArapUrvaka kahI zakAya ke tene hetu mane raMjana mAtra nathI, paNa manoraMjananI sAthe koI uccatara AdarzanI sthApanA karavI, azubha karmonuM kaTuphaLapariNAma batAvIne zubhakarma tarapha prerita karavAnuM rahyuM che. uccatara sAmAjika, naitika ane AdhyAtmika mUlyonI pratiSThA karavI. vyakitatvanA mULabhUta guNa-sAhasa, anu Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAsana, cAturI, sajanatA udAratA, sadAcAra ane vrataniSThA vagerene protsAhita karavA tathA temanA cAritryamAM A saMskArone ropavA A jana kathA-sAhityanuM mukhya pravejana che. Agama sAhitya pachI je kathA-sAhitya racAyuM, tenI dhArAmAM eka navuM parivartana AvyuM. Agama kathAo, caritro ane mahApurUSonA nAnA-meTA jIvana prasaMgane laIne mULa kathAvastumAM ADakathAone gUMthI laIne tathA mULa caritrane pUrvajanmanA prasaMgothI samRddha karavI, kathAvastune vikAsa ane vistAra kare pachIthI racAyelA sAhityanI eka zailI banI gaI. A kathAzailI para rAmAyaNa, mahAbhArata tathA jAtaka zailIne prabhAva jovA maLe che. tene je ApaNe paurANika kathAzelI kahIe to tene sauthI prAcIna kathAgraMtha vasudevahiMDI che, (prAkRta-gabahula) je sauthI vadhu prAcIna Akara graMtha che, te pachI vAlmIki rAmAyaNanI zailI para vimalasUrie "pauma-cariya" ane vyAsanA mahAbhAratanI zailI para "harivaMsa-cariya" jevA be vizALa kathAgraMthanuM sarjana karyuM. te pachI te paurANika zailI eTalI badhI lokapriya banI ke, mahApuruSonA, "triSaSTizalAkA purUSacaritra, AdinAthacaritra." "zAMtinAthacaritra, "mallinAthacaritra, neminAthacaritra, mahAvIracaritra vagere aneka tIrthakaro, cakravatI vAsudeva, baladeva vagerenA svataMtra caritra graMthanI racanA thaI ane e caritra graMthamAM seMkaDo ADakathAo gUMthI laIne tene rocaka ne vistRta karavAmAM AvI. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10. AkhyAnapaddhati para paNa jainAcAryoe aneka sarasa kathAgraMthanI racanA karI. pAdaliptasUrinI "taraMgavatI' haribhadrasUrinI "samarAIthya kathA upadezapada udyotasUrinI "kuvalayamAlA kahA, vijayasiMhasUrinI "bhavanasuMdarI kathA, jinezvarasUrinI "nirvANa lIlAvatI kathA" vagere AkhyAyikA kathAzailInA mukhya ane prasiddha graMtha che. , kathAgraMthanI racanAmAM eka trIjI zailIne vikAsa paNa thaye, jene ApaNe "kathAkeSa" athavA kathAsaMgrAmanA rUpamAM Aje prApta karIe chIe. jinezvarasUrinuM "kathAkoSaprakaraNa" AgradevasUrinuM "AkhyAnaka maNikeSa," harirSaNanuM "bRhatkathAkeSa dharmadAsa gaNinuM "upadezamAlA" tathA zubhavardhamAna gaNinuM vardhamAnadezanA" vagere vividha kathA-kusamone gulachaDInA. rUpamAM A kathAthe nAnAM dRSTAMto dvArA satkamanI zubha preraNuM-suvAsa phelAvI rahyA che. te uparAMta vidvAna, AcAryoe samaye samaye koI eka paurANika caritra laIne keI Agamagata kathAsUtrane laIne athavA svataMtra rUpathI. paNa ghaNAM sarjana karIne seMkaDe kathAgraMthanI racanAo. karI che. A kathAgUMthe pahelAM prAkRtamAM racavAmAM AvatA hatA, pachI saMskRta zailI cAlI, pachI apabhraMza yuga Avyo te apabhraMzamAM paNa lakhadhuM ane pachI te aneka na kavioe gujarAtI mizrita rAjasthAnamAM rAsa cepAI, lakhANanA rUpamAM seMkaDo sarasa, rocaka ane preraNAdAyaka kathAkAvyano sRSTithI sarasvatInA bhaMDArane samRddha karyo. paraMparAnI bhinnatA anutionuM aMtara tathA samayanA lAMbA paTane kAraNe kathAsUtra paraspara bhinnatA. ane prasaMgone je-teDamAM paNa ThIka phera paDI gaye. samayanA lakaranI na raSTithI Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11. aneka kathAo te evI che, je atyaMta prasiddha hovA chatAM paNa kathAgraMthamAM judI judI jovA maLe che. keTalIka kathAo AgAmAM varNavAyelI che. tene pachInA sAhityamAM ADakathAo joDIne vistRta paNa karavAmAM AvI che. kathAsUtranuM A vaividhya joyA pachI e prayatna karo. rahyo ke kathAne mULastrota kayAM che-ke che ane emAM je matabheda athavA ADakathAo che, te mAnya che ke nahIM-A kAma phakata jalamaMthana karavA jevuM ja gaNAya. A kathAnI atihAsiktAne badale ApaNuM lakSya tenI prerakatA tarapha rahevuM joIe. hajAre lekhakoe judA judA deza kALamAM je kathAgraMtha racyA che temanAmAM mata-bhinnatA, kathAsUtramAM judA judA prakAranI taDa jeDa tathA nAma vigeremAM vividhatA hevI e kudaratI che. aneka kathAgraMthanA abhyAsa pachI amAro vizvAsa che ke ApaNe prAcIna graMthanI "zaba-parIkSA na karatAM, "ziva-. parIkSA" (kalyANakArI tatvanI parIkSA karavAnI Teva pADavI. joIe je kathAgraMthamAM jyAM je ucca Adarza, preraka tattva, athavA jIvana-nirmANa karanArAM mUlya jovA maLe che, tene kaI paNa prakAranA bhedabhAva vinA svIkArI levA joIe. aneka graMthomAM evuM jovA maLe che ke eka ja kathAnaka judA judA prasaMgamAM judA judA rUpamAM lakhAyeluM jovA maLe che. kayAMka kathAne pUrvAdha ApIne tene choDI dIdho che, kayAMka uttarArdha kayAMka thoDe bhAga ja. AvI sthitimAM kathAsUtrane Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sauMpUrNa rUpamAM lakhavA atyaMta muzkela banI jAya che. ane temAM vivAdaprada prazna paNa upasthita thaI zake che. ame evA prasagAe evA prayatna karyo che ke jyAM sudhI je kathAsUtra sapUrNa maLyuM che tene be-traNa kathA graMthanA saMdarbhane joDIne pUrNa karavAnA prayatna karyo che, paNa kathAsAhityanI vizALatA ane vividhatAne jotAM kAI kathAnakanI pUrNatA samagratA ane prAcInatAnI pUrepUrI khAtrI ApI zakAya nahIM e teA bahuzruta vAcako para ja AdhAra rAkhe che ke, temane kayAMca kAi kathAsUtranA saMbaMdhamAM navuM kathAnaka maLe te teo lekhakane darzAve, jethI temanA saMzAdhana-parivanamAM pragati thaI zake. amane vizvAsa che ke AnAthI aneka vAcakone aneka prakAranAM rocaka caritrAnA mAdhyamathI vividha prakAranI preraNA maLaze. A vivadha prakAranI rucivALA vAcakeAnI vividha rUcione tRpta karavAnA eka saphaLa prayatna siddha thaI zakaze. prastuta kathAmALAnuM sapAdana devendra muni tathA zrI zrIcandrajI surAnAe karyu che te mATe temane sAdhuvAda huM Apu chuM. zrI puSkara muni Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samarpaNu parama zraddheya rAjasthAnakesarI adhyAtmayAgI upAdhyAya zrI puSkara munija jemanA dharmopadeza jIvanane preraNA ApatA rahyo che tevA pU. gu.zrIna / caraNakamaLAmAM. dhanarAjabhAI kAThArI Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 satI baMsAlA-1 sadayavatsa sAvalIMgA 131 mukhatulajAdI siMhalakumAra 231 satyavAdI harIzcandra 23 dADamIyA zeTha 423 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA Page #17 -------------------------------------------------------------------------- Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 pitAnA mRtyu pachI yuvarAja jayasiMha pRthvIpuranA rAjA banyA. rAjayAbhiSeka pachI ja temanAM lagna thayAM. pRthvIpuranI sajAvaTa thaI. rAjamArgo phUlethI patharAI gayA. A yuganI paraMparA anusAra navaparaNetara rANInuM navuM nAma rAkhavAmAM AvyuM jayasenA. patnIe badhI ja rIte patine anukULa ja thavuM joIe; tyAM sudhI ke nAma paNa pati jevuM ja hoya. eTalA mATe rAjakuLamAM ane zeThakuLamAM jyAre lagna karIne vahu patigRhe AvatI hatI to tenuM nAma patinA nAmane anurUpa rAkhavAmAM AvatuM hatuM. mahArANuM jayasenA guNa-svabhAvathI paNa mahArAja jayasiMhane anukULa ja hatI. te pati anugAminI, parama suMdarI ane pativratA sannArI hatI. mahArAja jayasiMha nyAyapriya zAsaka, zUravIra haiddhA ane prajAvatsala samrATa hatA. temanA suzAnamAM prajA badhI rIte sukhI hatI. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 lagna pachI theDAM varSa priyatama priyatamAnA madhu-madhura AkarSaNamAM vItI gayAM ane have baMne ja lagnananuM phaLa saMtAna mATe vyagra thaI UThayAM. paNa jyAre bhAgyamAM ja saMtAna na hoya te vyagra thavAthI zuM thavAnuM che ? bhAgya ghaNuM prabaLa che. bhAgya vinA udyama-upAya paNa kazuM nathI karI zakatA. paraMtu udyama na karo, hAtha para hAtha rAkhIne besI rahe, e badhuM bhAgyamAM kayAre lakhyuM hoya che? Ama vicArIne pRthvIpura nareza mahArAja jayasiMhe saMtAna prApti mATe anuSThAna devapUjana vigere ghaNuM badhuM karyuM ane pAMtrIsa varSa ema ja nIkaLI gayAM. A badhuM bhAgya nahotuM te bIjuM zuM hatuM ke lagnanAM pAMtrIsa varSa pachI rAjA jayasiMha putravAna nA banyA ane rANI jayasenAne kheLa sUne ja rahyo. saMtAnAbhAvanA A dukhe pRthvIpuranI prajAne paNa dukhI karI dIdhI, kAraNa ke uttarAdhikArInA abhAvathI koNa jANe kayA rAjAnuM rAja thaze, evI temane zaMkA rahetI. pAMtrIsa varSa pachI rAjadaMpatInuM bhAgya khUlyuM. sUteluM bhAgya nirAza karIne paNa jAge che. mahArANI jayasenA garbhavatI thaI. caMdra darzananuM svapna joIne teNe garbhane dhAraNa Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAvA-na karyo. rAjA rANane eTalI badhI apAra khuzI thaI ke pAMtrIsa varSa te nIkaLI gayAM. paNa have nava mahinA nahotA nIkaLI zakatA. rAjA te eka eka divasa gaNatA hatA. eka divasa rANune kahyuM haju te cAra ja mahinA vItyA che. keI evo upAya nathI ke cAra mahinA pachI ja te bALakanI mA banI jAya?" - zaramAIne rANI belI kaI rANI hoya ke bhikhAraNa, bALaka te badhAne nava mahinAmAM ja thaze. ghaNuM dhana hovAthI prakRti niyamane badalavA kaNa samartha che ? Akhare nava mahinA vItyA ja. sAta divasa bIjA upara vItyA. praDha vaye rANu jayasenAe sUryakAMta putrane janma Apyo. tenI mukhamudrA udaya pAmelA sUryanI kAnI jevI hatI. janmatsavanI vAta ja zI karavI ? bhikhArIonI jhoLIo temaNe khoLI kheALIne bharI dIdhI. dAsIonA hAthamAM sonAnAM kaMkaNa jhaLakavA lAgyAM. A badhA pachI paMDitenI vArI AvI. paMDita to ApIne le che. bAramA divase nAma karaNanI vidhi thaI. siMha rAzImAM janmelA bALakanuM nAma mukanasiMha rAkhavAmAM AvyuM. nAma Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-1. pADanAra paDitAne eka sahasra mahArA maLI. have bALakanI janmapatrikA banAvavA vALA paDita AvyA. temaNe mukanasiMhanI janmapatrikA banAvI ane tithi anusAra bhaviSya phaLa paNa lakhI nAkhyuM. sa'jogAvazAta ja pRthvIpuramAM kAzInA paMDita AvyA. rAjAe temanu darabAramAM svAgata karyuM. temane AzIrvAda ApIne kAzInA jyeAtivida paMDita viSNubhaTe pUyAsana dhAraNa karyuM.. rAjA melyA pUjya vipra ! tame vidyApurI kAzIthI AvyA che. mArA putra mukasiMhanI janmapatrikA joIne paNa kAMika kahA.' paDita khAlyA rAjan ! jyAtiSa e netra che, jenAthI bhaviSya joI zakAya che. ceAgya tithie hu* badhuM ja khatAvIza.' rAjA jayasiMhai bALaka mukanasiMhanI te janmapatrikA. maMgAvI, je pRthvIpuranA pa`DitAe banAvI hatI. kAzInA paDite AkhI janmapatrikA' avalAkana dhyAnathI karyu ane pachI melyA rAjan ! tamArA putra yazasvI, parAkramI ane bhAgyazALI che. A badhuM ja A patrikamAM lakheluM che. A badhu Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 sAcuM te che paraMtu kahetAM kahetAM paMDita viSNubhaTTa aTakI gayA. rAjAnuM mukha udAsa thaI gayuM. kAraNa ke "paraMtu" nA pachInuM aTakI javAmAM kAMIka azubha vAkya chupAyeluM hatuM. dhIraja rAkhIne rAjA bolyA "vipra ! paraMtunI AgaLa je kAMI hoya, te ni saMkeca paNe jaNAvo. huM hiMmatathI sAMbhaLavA taiyAra chuM." vipra bolyA "rAjana ! tamArA putranuM AyuSya alpa che. cha mahinA pachI ja te marI jaze." | dauryavAna hovA chatAM paNa rAjA jayasiMha sAMbhaLI zakayA nahIM. siMhAsana para Dhagale thaI gayA. sabhAmAM sannATe phelAI gaye. paramezvaranI A hasAvIne raDAvavAnI kevI yojanA hatI? prayatna karyA pachI rAjAnI mUccha utarI. te bolyA vipravara ! pharI gaNatrI kare. tamArAthI graha gocara jevAmAM kAMIka bhUla thaI hoya tema lAge che. bhUla badhAthI thAya che. yazasvI ane parAkramI hovAvALA bALaka ATale alpa AyuSya vALa kevI rIte hoI zake ? vipra bolyA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-1 "rAjana! eka vAra sUrya pazcimamAM UgI zake che, paNa karma rekhA nathI bhUMsAI zakatI. lekha para mekha mAravA vALe atyAra sudhImAM keNa jamyo che ? kamabaLanI AgaLa te tArthakarane paNa jhukavuM paDyuM che. tamArA putra mukanasiMha bAbatamAM meM je kAMI kahyuM che te merUnI jema aDaga che. enI sAthe ja AgaLa eTaluM che ke je kaI bAra varSanI sulakSaNA rAjakanyAnI sAthe A bALakanAM lagna thaI jAya te te pativratAnuM teja, kavaca banIne A bALakane camanA pAzAmAMthI bacAvaze. tyAre A bALaka dIrgha AyuSya vALo thaIne yaza prApta karaze. cAhe game te hoya, paNa mAruM A vAkya cheTuM paDI zake ja nahIM.' DUbatAne taNakhalAne sahAre ghaNe hoya che. rAjAne AzA maLI gaI. temanI pAse have upAya karavAnI chUTa. hatI. rAjAe matisAgara maMtrIne kahyuM maMtrIvara ! cha mahinA hoya che , keTalA ? pUrA base divase paNa nathI hotA. cha mahinA pahelAM ja mukanasiMhanAM lagna karI devAM che. AjathI zuM, atyArathI ja tame bAra varSanI rAjakanyAnI zodhamAM lAgI jAva." maMtrI be Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsalA-1 paNa rojana ! kanyA maLI ja gaI te lagna kevI rIte thaze ? kaye pitA potAnI lagna karavA egya putrIne bALakanI sAthe paraNAvaze ? A na bane tevuM kevI rIte banI zakaze, annadAtA ?" kAzInA vipra viSNubhaTe javAba Apyo mahAmaMtrI ! na banI zake te ja banI zake che. rAjatilaka thatAM thatAM dazarathanaMdana vana vana bhaTakaze e zuM banI zake tema hatuM ? devanI lIlA ghaNI vicitra che. rAjaputra mukanasiMhane bacAve che ane A na banI zake tevAM lagna bAda ja bacavuM che, e ja banI zake che. tame rAjAnI AjJAnuM pAlana karo." tyAra pachI rAjA jayasiMhe hajAro sonAnI mudrA kAzIne brAhmaNane ApIne temane vidAya karyA. mahAmaMtrI mahisAgara jarUrI subhaTa-sAmatone laIne kanyanI zodhamAM cAlI nIkaLyA. je thavAkALa che te thaze ja. ema vicArIne badhAe dhIraja dharI. pRthvIpurathI se doDha gAu dUra kanakAvatIpurI nAmanI eka nAnI sarakhI nagarI hatI. makaradhvaja tyAMnA rAjA hatA. temaNe sAMbhaLyuM ke pRthvIpuranA mahAmaMtrI AvyA che, te ahobhAgya mAnIne temanuM svAgata karyuM. khabara aMtara Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI asAlA-1 pUchI ane pUchayuM tamAre kema padhAravuM thayuM? tamArI zI sevA karIe? ame te nAnA rAjA chIe. pRthvIpuranA rAjA te A dharatInA Indra che." - "rAjana! meTA lokonI oLakhANa ja e che ke te pitAne nAnA kahe. saMjogavazAt ja amane tamArAM darzana thayAM. amArA yuvarAja mATe anukULa rAjakanyA khoLavA nIkaLyA chIe. rastAmAM tamArI nagarI AvI, to tamArAM darzana karI lIdhAM ! harSathI vibhora thaIne rAjA makaradhvaja belyA maMtrIvara ! evo koNa haze, je ghera AvelI gaMgA hovA chatAM pote tarasyo mare ane gaMgAne AgaLa cAlI javA de ? mAre paNa eka kanyA che. tame jozo te yuvarAjane anukULa ja lAgaze. nAma che "baMsAlA atyAre bAra varSanI che. paNa ATalI nAnI uMmaramAM ja te zuM nathI bhaNI zakI? "cosaTha vidyAmAM pAraMgata che. dharmatatvane paNa jANavA vALI che. mArA ja meMDha tenI zI prazaMsA karuM ? je gharamAM jaze, te gharamAM ajavALuM karI deze." maMtro mahisAgara thoDI vAra cUpa rahyo. ekadama "hA" Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jitI basAlAkahevI tene na lAgI. tenA manamAM pApa hatuM. eTalA mATe aspaSTa rIte nakAra karatAM kahyuM - rAjana! lokomAM eka kahevata pracalita che ke pitAnAM saMtAna ane bIjAnI strI haMmezAM sArI lAge che. A kahevatanI pAchaLa paNa lokonA anubhava che. bIjAnI kuvaDa strI paNa sulakSaNA lAge che ane potAne kAraNe putra paNa rAjakumAra jevo lAge che. "kahevA te huM kAMI bIju ja Icchate hate. eka vAta yAda AvI gaI. tethI kahI ja dauM. eka rAjAe pitAnI kanyA mATe vara zodhavA eka hajAmane mekalyo ane kahyuM ke je kare tane suMdara lAge, tenI sAthe ja nakkI karI Avaje. mahinAo sudhI pharyA pachI hajAma pAcho AvyA ane rAjAne kahyuM- meM ghaNA badhA chokarA joyA paNa mArA chokarAthI vadhAre suMdara bIje kaI dekhAya nahIM. te hajAmane chokaro kANe hate." maMtrI matisAgare potAnI vAta evo DhabathI kahI ke badhA hasavA lAgyA. rAjA makaradhvaja paNa hasyA. te belyA "sAcuM kaho cho maMtrI ! paNa eka vAra te tamAre mArI baMsAlAne jovI ja paDaze. tenA rUpa ane sauMdaryanI bAbatamAM meM kazuM ja nathI kahyuM. kahIza paNa nahIM. paNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI besAlAna tenI yogyatA bAbatamAM kahyA vagara nathI rahI zakato. ATalI nAnI uMmaramAM paNa te kaI kaI vAra mane evI salAha Ape che ke huM daMga thaI jAuM chuM. huM te tene mAro putra ja mAnuM chuM." "rAjana ! jyAre tame kuMvara mukanasiMha bAbatamAM sAMbhaLaze tyAre tame pote ja taiyAra nahIM thAva. kuMvaranA rUpanuM zuM varNana karuM? te sAkSAta kAmadeva che. paNa amArA rAjAnI zarata ghaNI ja kaThora che. kuMvarInAM lagna kuMvaranI kaTArI sAthe thaze. lagna pahelAM temanAM darzana tame nahIM karI zake. jyotiSioe evuM ja kahyuM che. A brAhmaNanAM dhatIMga paNa ajIba che. tame e zarata mAnaze ?" thavAkALa jevuM kahevaDAvavA mAge che, evuM ja vaktAnI vANuM upara besIne kahevaDAve che. te hAthamAM vasIne ja Icche che, te ja karAvI le che ane pagamAM evuM lapeTAya che ke je hoya che, tene yogya sthAne laI jAya che. mukanasiMha ane baMsAlAnAM lagnanI bhavitavyatA rAjA makaradhvajanI vANI para besI gaI. temaNe maMtrI matisAgarane kahyuM maMtrIvara ! brAhmaNoe samAjanA mATe je maryAdAo sthApita karI che, tenA ja baLa vaDe samAjamAM eka vyavasthA che. temanI vAtane ApaNe dhatIMga kevI rIte kahIe ? Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 115 tiSanI ja vAta laIe to A vidyAne DhAMgI-pAkhaMDI: brAhmaNoe ja badanAma karI che. je brAhmaNoe tizazAstranI racanA karI che. e eka apUrva cIja che. pachI AvI vAta te bhAgya che.. joyA vagara ja huM baMsAlAnAM lagna mukanasiMha sAthe karavA taiyAra chuM. tenuM bhAgye ja tenuM jIvana banAvaze yA bagADaze. yuvarAjanI talavAra ane pheTe to tame sAthe lAvyA ja haze !" manamAM ne manamAM ja pulakita thaIne maMtrI matisAgare. potAnA manamAM ja kahyuM devecchA balIyasI . pachI meTethI bolyo "rAjana ! A rahyo pheTe ane talavAra. vara nakakI: kare." rAjA makaradhvaje pAna sopArI ane zrIphaLa hAthamAM laIne eka mahinAnA mukanasiMhane pheTa ane kaTArane sparza karIne tene baMsAlAne vara nakakI karI dIdhA. eka mahinA pachI lagnanI tithi paNa nizcita thaI gaI. A badhuM banavA kALa ja hatuM ke parama alpa AyuSya. vALA mukanasiMha ane bAra varSanI rAjakumArI baMsAlAnI janma patrikAo lagnanI daSTie meLavAI gaI. lagna zodhavA. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ *12 satI baMsAlA-1 vALA paMDitAe kahyuM ke vara ane kanyAnA janmagraho ane nADIone apUrva meLa thaye che. te paMDita e na jANI zakyuM ke vara alpa AyuSya vALe che. varanA AyuSyanA graha jovAnI vAta paNa nahotI. - tyAM te mAtra lagnanA ja graho zodhavAnA hatA. banavAkALa ja evI vastu che ke kAMIka batAve che ane kAMIka chupAve che. | mahAmaMtrI matisAgara pRthvIpura AvyA. baMne pakSone tyAM lagnanI taiyArIo thavA lAgI. eka mahine paNa vItavA Avyo. mukanasiMha be mahinAne dUdha bharelA meM vALe bALaka hatA ane tenA AyuSyanA mAtra cAra mahinA ja bAkI hatA. te ja dUdhamukha vALe bALaka bAra varSanI baMsAlAne paraNavA kanakavatIpurI jaI rahyA hatA. yogya samaye pRthvIpuranA rAjA jAna laIne kanakavatIpurI pahoMcyA. rAjaputra mukanasiMhane laIne eka catura dhAvamAtA pAlakhImAM beThI hatI. rAjA makaradhvaje jAnanuM apUrva svAgata karyuM. pAlakhI tarapha IzAro karIne rAjA jyasiMhe rAjA makaradhvajane kahyuM - "rAjana ! A pAlakhImAM mAro putra ane tamAro jamAI yuvarAja mukanasiMha beThA che. lagna te pheTa ane kaTArInI sAthe ja thaze. lagna bAda tame badhA bIjA divase Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-1 - 13 varane joI zakaze. eka vAta bIjI paNa che. te e che ke lagna pachI vahu baMsAlA amArA zibira khaMDamAM rAta bhara ahIM raheze. tene pati ahIM tenA seMthAmAM siMdUra pUraze." rAjA makaradhvaje kahyuM - "rAjana ! have baMsAlA tamArI ja thaI rahI che. tame je Iccho cho te ja thaze. mAruM moTuM bhAgya che ke je tamArA parivAra sAthe mArA parivArane saMbaMdha joDAyo." svAgata satkAra ane haLavA maLavAnA rIta rivAja thatAM thatAM lagnanI veLA paNa AvI gaI. hajAro caturmukhI. dIvAothI lagnane maMDapa jhagamagI rahyo hato. maMgaLa gIte paNa gavAyAM. agninI sAkSIe mukanasiMhanA pheMTA kaTAranI sAthe baMsAlAnAM lagna thaI gayAM. sAtamA pherA pachI ja maMDapanI, najIka beThelI makaradhvaja rAjAnI rANI raDI UThI- "hAya ! mArI dIkarI Aje pArakI thaI gaI.' rAjAe samajAvyuM priye ! raDe che ? mAre tyAM tuM paNa te pArakI thaIne AvI hatI. samAjanI A vyavasthA AvI rIte ja cAlatI raheze. leke mAM e kahevata keTalI pracalita che ke dIkarI ta: Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-1 rAjAnI paNa bApanA ghare nathI rahetI. badhAne patine ghera - javuM ja paDe che." chevaTe lagnanA badhA rIta rivAja pUrA thayA. lagnanA kAmamAM rAta khAsI vItI gaI hatI. rathamAM besADIne - baMsAlAne tyAM pahoMcADI, jyAM jAna utarI hatI. kanakAvatI -nagarInI bahAra bAgamAM banAvelA makAnamAM jAnane utaravAnI vyavasthA hatI. sevake ane sainike mATe taMbu tANI devAyA hatA. baMsAlA raMgamahelamAM pahoMcI. dAsIoe tenI pathArI pAtharI. mukanasiMhane pheTe ene kaTAra baMsAlAnI pathArImAM ozika mUkayA hatA. pahelethI zIkhavIne taiyAra karelI dAsIe kahyuM "nAnI svAminI ! yuvarAja mukanasiMha ceDA vilaMba pachI Avaze. tame sUI jAva. te ja tamane AvIne jagADaze. amArA rAjakuLamAM Aja rIti che. vidhi-vidhAnathI rAja. putranI vezasajAvaTa thaI rahI che. eTalA mATe vilaMba thaze." DI vAra vAto karIne dAsIe jatI rahI. rAjakumArI madhura milananI kalpanA karavA lAgI. haju te te kizorI hatI. baMsAlA caMcaLa bALakI ja hatI. bAra ja varSanI te hatI. te vicArI rahI hatI sAMbhaLyuM che ke mArA prANapriya kAmadevanA avatAra Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basohA-1 che. Aje temane joIza. meM to temanuM citra paNa nathI joyuM.' AvI kalpanAmAM tenI AMkha maLI gaI. Akhare kyAM sudhI jAge ? baMsAlA e madhura kalpanAne laIne sUI gaI hatI ke "te AvIne mane jagADaze ane huM jAgIne paNa nahI jAguM. tyAre te mane DhaMDhoLaze. huM UMghavAmAM ajANa banIne temane vaLagI paDIza, pachI zaramAI jaIza. mArI cekhavaTa karIza "mane te mArA pitAnA gharanI yAda hatI. jyAre rANa mA mane jagADatI hatI, tyAre huM AvI rIte ja vaLagI paDatI hatI. mane zI khabara ke tame hazo." tyAre te hasIne mane bAthamAM bharI leze. ardhAthI paNa vadhu rAta vItI gaI ane baMsAlA svapnamAM pahoMcI gaI. pRthvIpuranA rAjAe prayANanI badhI ja vyavasthA karI lIdhI hatI. eka patra pahelethI ja lakhelo taiyAra hate. patra A rItano hate mArI putravadhU baMsAlA, tAruM saubhAgya AyuSyavAna thAya. tAro pati haju dUdhamukhe bALaka che. te be ja mahinAno che. tenuM AyuSya kula cha mahinAnuM che. have tArA pativratyanuM kavaca paherIne A mukanasiMha dIrdhAyu thaze. dIkarI, mane mApha karaje. huM Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 kapaTI-prapaMcI nathI. putranA mehane kAraNe lAcAra thaIne mAre tArI sAthe A kapaTa karavuM paDyuM che. eka bhaviSyavettAe dAvAnI sAthe e kahyuM hatuM ke je bAra varSanI kaI sulakSaNA kanyA sAthe enAM lagna karavAmAM Ave te A mukanasiMha AyuSyavAna bane. nahIMtara cha mahinA pachI te cAlyA jaze. mAnI jema tAre enuM pAlana karavAnuM che. tArAM puNyo tArA saubhAgyanI rakSA kare. -pitA tulya tArA sasarA-rAjA jayasiMha." A patra lakhIne mukanasiMhanA gaLAmAM bAMdhI dIdhe. dhIre pagale dhAvamAtA bALaka mukanasiMhane bAthamAM laIne baMsAlAna zibiramAM pahoMcI. te nizcita rIte sUtI hatI. bALaka paNa sUte hate. dhAve bALakane baMsalAnI najIka cupacApa sUvaDAvI dIdhuM ane dabAyelA pagale prayANa karyuM. rAtamAM te temane yejane dUra nIkaLI javAnuM hatuM, evo nizcaya temane hate. ahI bAgamAM pati-patnI-be ja ekalAM rahI gayAM. sannATo ane ratabdhA sAthe laIne rAta prabhAtanI tarapha AgaLa vadhI rahI hatI. pathArImAM pezAba karyA pachI mukanaMsiMha raDavA lAgyo. baMsAlAnI sADI bhIMjAI gaI. te cekIne UThI. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 - 17 "A zuM daivI mAyA che. huM zuM svapna joI rahI chuM? paNa A te vakha nathI. A bALaka keNa che ? kayAMthI Avyo ?' dAsIne bUma pADI. raMgamahelanI bahAra AvI to sanATe. je khUTAo sAthe ghaDAo bAMdhyA hatA te khUTAo ukhaDIne paDayA hatA. jyAM tyAM ghoDAnI lAda paDI hatI. tyAM keI nahotuM. baMsAlAe vicAryuM - cokakasa ja A kaI devAyA che. A bALaka ja haze." mAnI jema mukanane kheALAmAM UThAvI lIdhe. gaLAmAM eka gAMThamAM kAMIka bAMdhyuM hatuM. chelluM to rezamanA kapaDA para kAMIka lakhyuM hatuM. baMsAlA patra vAMcIne hasI mAruM bhAgya AvuM che? pUrva bhavanAM mArAM karelAM kamanuM zuM kahuM tamane ? doSa te mArA karmo ja che. A patramAM sasarAe mArI pAse mAphI mAgI che. paNa huM ke chuM temane kSamA karavAvALI ? have mArA zizu patine pALIza. banavAkALa banIne raheze ane huM mArAM karmonuM phaLa samabhAvathI bhegavIza. pativratA te AkAzane paNa halAvI nAkhe che. jouM yama mArA saubhAgyane kevI rIte jhuMTavI le che. sAvitrIe te yama pAsethI satyavAnane jhuMTavI lIdhuM hatuM. paNa te 2 . Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI asAlA-1 eka vArtA che. te vArtA paNa sAcI ja haze. have huM A karIne batAvIza. mAre paNa sAvitrI banavuM che.' 18 potAnA bALaka patine masAlA khavaDAvavA lAgI. jAnane vidAya karavA ane savAranA nAstA karAvavAnA vicArathI rAjA makaradhvaja maMtrAnI sAthe tyAM AvyA. jyAM jAna utarI hatI, tyAM kAI nahotuM. 'sAlA eka bALakane laIne zibiranA dvAra para UbhI hatI. prabhAtanI sAnerI AbhA bane para paDI rahI hatI. Azcaya thI rAjA makaradhvaje prazna pUchI nAkhyA A mALaka keAnuM che, dIkarI ? jAna kayAM gai ? tu ekalI kema che ?" tamArA badhA praznonA javAba AmAM che.' asAlAe pitAnA hAthAmAM e lAkaDI vacce lapeTAyeluM rezamI vastra ApI dIdhuM. rAjA makaradhvaja kapaDu sIdhu' karIne vAMcavA lAgyA. temaNe traNa cAra vakhata patra vAMcI nAkhyo. pachI malyA-- tA A khela karyA che, rAjA jayasihe ? temane joI laiza. haju vadhAre dUra jAna nahI. paheAMcI hoya. badhAne dhULa cATatA karI daIza. te zuM samajI beThA che mane ?" raNavIra makaradhvaja krodhathI dAMta kacakacAvavA lAgyA. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-1 bhaMsAlAe samajAvyA tAta ! A te vidhAtAnA khela che. mane AzIrvAda Ape ke huM mArA saubhAgyanI rakSA karI zakuM. kanakavatIpurI have mArA mATe pArakI che, Ane laIne huM mArI bhAgyaparIkSA karavA jaIza !" dIkarI ! have tane kevI rIte javA dauM? tArA A bALapatinuM lAlana-pAlana te mAre tyAMnI dhAva karatI raheze." "pitAjI! e nahIM bane. emanA jIvananI rakSA mATe mAre ja emanuM pAlana karavuM che. satInI eka vAtane bIjo vikalpa nathI thatuM." ghaNI AjIjI-vinaMtI karIne eka be divasa mATe rAjA makaradhvaja baMsAlAne rAjabhavana para laI gayA. pachI pitAnA patine uMcakI laIne teNe prayANa karyuM. lAcAra thaIne mAtA-pitAne anumati ApavI ja paDI. eTaluM cekakasa thayuM ke ghaNe ja dUra sudhI rAjAne sArathi baMsAlAne rathamAM mUkI AvyA. sAthe eka vAsaNamAM dUdha hatuM. tene pIvaDAvIne baMsAlA pitAnA priyatamanI bhUkha zAMta karatI. vanamAM rAjadulArI pagapALA ja cAlI. badhuM ja bhAgya para choDIne vanamAM sUI gaI. pachI divase cAlI ane pharI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-1 eka vaDanA vRkSanI nIce rAtre Azare lIdhe. sAthe lIdheluM gAyanuM dUdha khalAsa thaI gayuM hatuM. bhUkhe mukanasiMha raDavA lAgyA. have bicArI kare paNa zuM ? | mA hota to stanapAna karAvata, paNa patnI. stanapAna karAvIne zizupatinI bhUkha zAMta kare, e jagatanuM eka bIjuM Azcarya heta. paheluM Azcarya to e ja ghaNuM hatuM ke patnInA khoLAmAM pati raDato hato. bALakane raDatuM mUkIne baMsAlA navakAra maMtrano jApa karavA besI gaI kharAba thayeluM sudhAravAvALuM to svadharma caraNathI meLaveluM puNya ja hoya che. navakArathI meTa duHkhIone sahAre bIjo che paNa koNa? rAta vItavA AvI. jyAre raDatA raDato mukanasiMha thAkI jatuM hatuM, tyAre jAte ja cupa thaI jate hato ane pAchA raDavA lAgatA hatA, satIne japa cAlI rahyo hato. AkAza mArge eka devI pitAnA vimAnamAM besIne jaI rahI hatI. baMsAlAne navakAra jApe tene potAnA tarapha kheMcI. devI nIce utarI. raDatA bALakane khoLAmAM letAM belI- - "A khela. tane zuM duHkha che ?' baMsAlAe sAme ubhelI devIne joI. temanA caraNamAM Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAvA-1 21 mAthuM jhukAvyuM ane pitAnI duHkhada vAta saMbhaLAvyA pachI kahyuM "dUdha vinA A jaMgalamAM A dUdhamukhA bALaka patine kevI rIte pAlavuM devI belI bhAgyanI viruddha te ame deva-devIo tamArI kaI sahAyatA nathI karI zakatAM. te paNa gabharAIza nahIM. dIvo pragaTAvIne paNa rAta te vItAvI zakAya che. tArA saubhAgya sUryane udaya paNa thaze. huM tane teTalI madada jarUrathI karIza." devI aMtaradhyAna thaI gayAM. baMsAlA joI ja rahI ke hamaNAM te te kahI rahyAM hatAM ke huM tane zakya tamAma madada karIza ane have koNa jANe kayAM cAlyAM gayAM. baMsAlA devI bAbatamAM Ama vicArI ja rahI hatI ke devI pharIthI AvyAM. A vakhate temanI sAthe eka haraNa hatI-prasUtA haraNa. baMsAlAne haraNI sepatAM devIe kahyuM "A haraNuM potAnA baccAnI sAthe ja tArA zizu svAmIne paNa stanapAna karAvaze. have huM jAuM chuM. bIjuM mArA A vALa ApI jAuM chuM. tArA para jyAre paNa Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-1 kAI sakaTa Ave, teA A vALane sAme rAkhIne mAru' smaraNa karaje, huM cAlI AvIza.' 22 devI cAlyAM gayAM. haraNIe mukanasiMhane dUdha pIvaDAvyuM. eka mUMjhavaNaukalI gai. haraNI paNa vaDanA vRkSa nIce ba sAlAnI sAthe rahevA lAgI. baMne bahenapaNIo banI gaI. asAlA haraNI mATe tyAM lIluM lIlu ghAsa ane kAmaLa pAna laI AvatI. mRganA baccAne paNa te peAtAnA hAthathI lIluM ghAsa khavaDAvatI. mukanasiMha mATe bharapUra dUdha maLI jatuM. bhAvinI kevI vicitratA che ke eka bALakane tenI patnI pAlI rahI hatI ane te mAnava putra eka haraNInA dUdhathI ucharI rahyo hatA. a`sAlA vanamAM rahIne saraLatAthI peAtAnA samaya vitAvavA lAgI. peAtAnA bALaka patine najIkanA sAvara para laI jatI ane snAna karAvatI ane rAtre te bALaka svAmInA paga paNa dAkhatI. kevI kaThaNa tapazcaryA hatI A pativratAnI ! A daSTie sItA, sAvitrI ane madanarekhA karatAM paNa kha'sAlA satI AgaLa hatI. AvI rIte paMdara divasa vanamAM vItyA ane eka divasa dhruvanI kALI ghaTAe gherAi AvI. masAlA khapeAre sUtI hatI. pAse ja khALaka prati paNa sUtA hatA. patinI rakSA mATe te rAtre jAgatI hatI ane divase tene Udha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAhA-1 ra3. AvI jatI hatI. kaMcanapuranA rAjA maNicUDane be rANIo hatI. jyAre pahelIthI saMtAna na thayuM te bIjA lagna karyA. paraMtu bIjAM lagna karavA chatAM paNa te niHsaMtAna ja rahyo. bhAvyanI sAme keInuM kAMI cAlatuM nathI. bhAgyamAM putra hoya to pahelI rANIthI ja thAta. eka divasa rAjA maNicUDa nAnI rANIne laIne vanamAM pharavA AvyA. saMjogovazAta teo vizALa vaDanA vRkSanA nIce UtaryA, jenI nIce baMsAlA sahita cAra jIva rahetA hatA-haraNa, haraNabALa ane zizu svAmI mukanasiMha. nAnI rANIe sUtelA mukanasiMhane joye, te tene svArtha jAge. nAnI rANIe rAjA maNicaMDane kahyuM svAmI! mAre haju sudhI nathI bharAya, paNa Aje bharAze. A bALakane UThAvI lo. huM tenuM mArA putranI jema pAlana karIza. tame paNa te putranuM meM jevA talase cho. kaMcanapuranI prajAne bhAvi rAjA maLI jaze. rAjA maNicUDa bolyA kevI rIte uThAvI lauM ? rAjA thaIne rakSaka banavuM ke bhakSaka ? pitAnI mA pAse nIrAMte sUI rahyo che. eka mA pAsethI putrane vikhUTo pADavo e ghera pApa che. huM e Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA nahIM karuM.' rANIe dalIla karI- "mane te A eno putra nathI lAgato. jyAre ApaNe ahIM AvI rahyAM hatAM tyAre meM dUrathI joyuM hatuM ke pAse beThelI haraNI tene pitAnuM dUdha pIvaDAvI rahI hatI. je A tenI mA hoya te pitAnuM dUdha pIvaDAve." rAjAe bIjI vAta kahI- meTI rANuM jeze te bumarANa macAvI deze. be zakyamAM badhAthI vadhAre IrSA saMtAnane kAraNe ja saLagI UThe che. moTI rANI kaheze ke vanamAMthI putra laI AvyAM ane nAnIne meMpI dIdhuM. huM vAMjhaNInI vAMjhaNI rahI." nAnI rANIe A vicAra paNa kApI nAkhe- meTI rANI te A divasomAM potAnA piyara che. temanI pAchaLa ja Ane janmatsava ujavIza. tame pracAra karajo ke nAnI rANIne gupta garbha hate." rAjA maNicUDe dAsadAsIonI tarapha dRSTi saMketa karatAM kahyuM - ane A lokeza "temane huM barAbara karI laIza." nAnI rANIe praznane ukela karatAM kahyuM- "dhana ApIne huM temanuM mAM baMdha karI 3 " Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * satI baMsAlA-1 25 laIza." strI haTha AgaLa kaMcanapuranA rAjA maNicUDane jhukavuM paDyuM. temaNe cupacApa rIte baMsAlAnI pAse sUtelA mukanasiMhane khoLAmAM lIdhuM ane kaMcanapurano rasto pakaDaye. baMsAlAne koI ja khabara paDI nahIM. rAjA maNicUDa rAtre aMdhArAmAM pahoMcyA. je dAsa-dAsIo sAthe hatAM, temane nAnI rANIe joItuM dravya ApIne kahyuM ke keIne nagaramAM kaheze nahIM ke A bALaka jaMgalamAMthI maLyuM che. bALakane laI nAnI rANI prasUtigRhamAM sUI gaI. kaMcanapuramAM dhamAla macI gaI ke nava mahinAthI nAnI rANee garbhane chupAvyo hate. aDadhI rAtre temaNe eka suMdara putrane janma Apyo che. kaMcanapuramAM ghaNuM ja meTo utsava UjavavAmAM AvyuM bAramA divase tenuM nAma rAkhavAmAM AvyuM raNajItasiMha. jevI rIte AtmA vAraMvAra deha badale che, evI rIte jIvanuM nAma paNa badalAI jAya che. deha ane dehInAM kAMI paNa nAma nathI hotAM. pitAnI suvidyAthI saMbaMdhI kAMI paNa nAma rAkhI le che ane nAma vagarano dehI, te nAmano thaI jAya che. mukanasiMha raNajItasiMha banI gayo. nAnI rANInA AgrahathI rAjA maNicaDe vacana paNa ApyuM ke raNajIsiMha meTo thayA pachI huM ene aDadhA rAjyano mAlIka banAvI laIza. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 apeAra vItI. sAMja paDI tyAre kha'sAlA jAgI. UThIne joyuM teA tenA bALaka pati mukasiMha nahAtA. Ama-tema joyuM, zeAdhyA. khasAlA pAgala jevI thai gai. vaDanA jhADa nIce beThelI haraNIne Dha DhoLI nAkhI- 26 'tu' ahIM beThI che. mArA svAmI kayAM gayA ? tu tA temanI mA hatI. tArI sAme ja tArA putrane uThAvavA dIdhA. tA zuM kAI vAgha uThAtrIne lai gayA ? temane kayAM zeAdhuM ?" a*sAlA dhrusake ne dhrUsake raDavA lAgI. paNa tenuM raDavu tA araNyarudana hatuM. tenuM keANa sAMbhaLe ? khIcArI haraNI paNa TIkI TIkIne joi rahI hatI. jagala ja jaMgala. kha'sAlA AgaLa vadhavA lAgI. pAchaLa pAchaLa haraNI ane tenuM kharco' hatAM. atizaya zeAkamAM kAMI sUjhatuM paNa nahotuM. 'sAlAne paNa kAMI sUjhatuM nahAtu, jyAre zAka thADA e thayA tA devInA bharAMsA yAda AvyA. temaNe ApelA vALane sAme rAkhIne temanu smaraNa karyuM. tarata ja devI AvyAM ane melyAM-- '*sAlA ! have zu... duHkha che ?" 'sAlAe badhuM ja jaNAvyuM. devIe avadhIjJAnane prayAga karIne joyu ke mukasiMha karyAM che. pachI kha'sAlAne kahyu .-- Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 27 tArA svAmI mukanasiMha to have raNajItasiMhanuM upa-- nAma dhAraNa karIne kaMcanapuranA rAjAne tyAM ucharI rahyo che.. te ghaNuM ja sukhamAM che." devI ! temanA vinA huM nathI rahI zakatI." kAMIka vicArIne devI bolyAM te huM tane kaMcanapura pahoMcADI dauM chuM. tArA svAmIna nagaramAM ja raheje, paNa kayAreya tene maLavAnI keziza karIza nahIM. nahItara tArA bALapatinuM sukha, duHkhamAM badalAI jaze.' baMsAlAe devInI vAta mAnI lIdhI. ane devIe tene kaMcanapuranA bAgamAM utArI dIdhI. bAganI rakSikA gharaDI mALaNa hatI. ba sAlAe te mALaNa sAthe samajutI karI. lIdhI ane tenI sAthe rahevA lAgI. gharaDI mALaNane paNa. baMsAlAthI eka sahAre maLI gaye. mALaNa phUla toDI letI. ane baMsAlA tenI sAthe besIne hAra gUMthatI. hAra gUMthatAM gUMthatAM mALaNe vAta kADhI "jyArathI nAnI rANuM putravatI thaI che, tyArathI tenu - mAna ghaNuM vadhI gayuM che. ema to paTarANuM meTI rANI ja che. jene piyu Icche te ja sahAgaNa che ! phUlone derAmAM parovavAnuM baMdha karIne baMsAlAe. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI besAlA-1 pUchayuM te tame rAjakumArane je che ? mArA svAmI kevA tArA svAmI ?" AzcaryathI mALaNe pUchyuM. baMsAlAnA moMmAMthI sAcI vAta nIkaLI gaI hatI. bhaDe phUTI na jAya eTale vAta badalIne belI "svAmI to che ja. have huM temanA rAjyanI prajA ' banI gaI chuM. eka divasa te ja te rAjA thaze." mALaNa bolI emAM paNa jhagaDo che. mahArAja maNicUDa paTarANIthI Dare paNa che. e te bicArI vAMjhaNa che ane nAnIne putra AkhA rAjayane rAjA banaze. ene meTI rANuM kevI rIte - sahI zake ? tethI mahArAje rAjakuMvara raNajItasiMhane aDadhuM rAjya ApavAnI jAherAta karI che." baMsAlAe jaldI jadI hAra pUro karyo ane mALaNane --ApatAM belI * "Aje mAre A hAra mArA svAmI rAjakumArane - Apajo." phUlene joIne te ghaNA khuza thAya che. mALaNe kahyuMhaju dUdhamukho bALaka che, tethI hAtha paga halAvIne jhaTa Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 29: toDI nAkhe che." A krama cAlatuM rahyo. jyAre mALaNa rAjamahelethI pAchI AvatI te baMsAlA potAnA bALaka patinI khabara aMtara pUchI letI. A jIvanamAM ja tene saMtoSa hate. tenA zizu patinuM pAlana piSaNa pAMca dhAnA hAthathI thaI rahyuM hatuM. paraMtu vidhAtA te kAMI bIjuM ja karavA icchatI hatI. moTI rANI piyarathI AvI. nAnI rANInuM mAna pAna jeIne ane tenA putrane joIne baLIne khAkha thaI gaI. eka divasa evo hato ke jyAre baMne niHsaMtAna hatI ane sarakhA dukhethI duHkhI hatI tyAre baMnemAM ghaNe prema hato. duHkha dukhIone najIka lAve che ane sukha dUra phekI de che. nAnI rANIne saMtAnanuM sukha maLI gayuM tethI moTI rANI IrSathI baLIne khAka thaI jatI. te vicAravA lAgIhave mane koNa pUchaze ? prajA paNa Ane ja cAhaze. eka divase A rAjamAtA banI jaze. paraMtu tene putra thaI gayo kevI rIte ? rAjavaide te amane baMnene vAMjhaNI ja jAhera karI hatI. jarUra kayAMkathI uThAvyA che. keI dAsIne pheDuM. badhe ja bheda khulI jaze. badhA ja bheda khUlI gayo. meTI rANIe nAnI rANInI Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsalAnI eka dAsIne ghaNuM ja dhana ane bIka batAvIne udhaDo lIdhe. rAjaputra raNajItasiMha kayAMthI Avyo ? have te te zeranI - savAzera thaI gaI. eka divasa teNe rAjAne kahyuM tame AvA kapaTI che ? A jaMgalI have yuvarAja banaze ? huM tene nahIM rahevA dauM. athavA to tame ene jaMgalamAM pAcho choDI Avo. nahIM te huM rAjya bharamAM A samAcAra phelAvI daIza ke "mahArAja maNicUDa eka ajJAta kuLazIla bALakane kaMcanapurano uttarAdhikArI banAvavA Icche cheprajA tene kyAreya svIkAraze nahIM. je tame ene nahIM kADhe to huM mArA prANa ApI daIza." bIjI strIhaTha AgaLa rAjA maNicUDane jhukavuM paDayuM. " jayAre badhuM ja jANyuM tyAre nAnI rANI stabdha banI gaI. - have tenI ekeya vAta na cAlI. rAjA maNicUDe eka lAkaDAnI peTI maMgAvI. temAM raNajItasiMhane suvaDAvyo. eka vacana patra lakhIne tenA gaLAmAM bAMdhyuM. temAM lakhyuM hatuM ke "A bALaka mane amuka vanamAM vaDanA vRkSa nIcethI maLyuM hatuM. A ajJAta kuLa-zIla bALakanuM nAma meM raNajItasiMha rAkhyuM hatuM. ene meM aDadhuM rAjya ApavAne saMkalpa karyo che. A saMkalpa anusAra A bALaka mATe thaIne A patrane laIne jyAre paNa Avaze, huM tene aDadhuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 rAjya ApIza." A pratijJApatra eka tAvIjamAM maDhIne raNajItasiMhanA gaLAmAM bAMdhyuM hatuM. pANImAM bacavAne badhA surakSA upAya karyA pachI te bALakane gaMgA nadImAM vahevaDAvI devAmAM AvyuM. mukanasiMha urphe raNajItasiMha vaheto ja rahyo. jene rAkhe rAma" e vidhAna pramANe eka divasa kAzInA kinAre te jaI pahoMcyo. deva sogathI naMda nAmane eka gevALa pitAnI gAyane gaMgAmAM pANI pIvaDAvavA AvyA hate. naMda govALa niHsaMtAna hato. te khelyA vagara ja peTI ghera laI gayo. teNe ghera jaIne peTI kholI te putra rana maLe. - naMda govALa bahu ja dhanavAna hatuM. tene hajAre gAya hatI. aneka dAsa dAsIo hatAM. vANiye na hovA chatAM paNa lakSmI tenA gharamAM rahetI hatI. tenI gharavALInuM nAma paNa lakSamI ja hatuM. ghaNe ThATha mATha sAthe naMda govALe bALakane janmotsava ujavyo. tene gaMgA maiyAe A bALaka ApyuM hatuM. taka mULa pustakamAM ayodhyA nagarIno ullekha karyo che. ame asthAne badale kAzI karyuM che, kAraNa ke ayAmAM sayu nadI che, gagA nahI. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 satI barasAlA-1 tethI tenuM nAma rAkhavAmAM AvyuM gaMgAsiMha. mukanasiMhamAMthI raNajItasiMha banyA ane have banI gaye naMdasiMhane suputra gaMgAsiMha vALa. potAnA bALaka patinA dareja ja khabara aMtara pUchavA vALI baMsAlAne eka divasa acAnaka ja ghaTanA sAMbhaLavA maLI ke tene bALaka svAmI gaMgAmAM vahevaDAvI dIdhuM che. A vakhate baMsAlA raDI nahIM. tene devI upara ghaNo ja bharese hate. eka divasa rAtamAM ja cupacApa teNe kaMcanapurane bagIco. choDI dIdhuM. baMsAlA vanamAM pahoMcI. devIe ApelA vALa, sAme rAkhIne temanuM smaraNa karyuM te devI AvI gayAM ane baMsAlAnI IcchA anusAra tene naMda govALanA ghera kAzImAM pahoMcADI dIdhI. baMsAlA naMdanA gharanI dAsI banI gaI. have tene pati-sevAnuM saubhAgya sukha paNa maLI gayuM. pitAnA patinI pAMca dhAmAM eka te paNa hatI. dUra thayelAM mukanasiMha-baMsAlA have pharI bhegAM thaI gayAM. A tarapha kanakavatIpurInA rAjA makaravaje vicAryuM hatuM ke mArI putrI baMsAlA potAnA bALapatine laIne pitAnA sAsare pRthvIpura gaI haze. bIje jAya paNa kayAM? lagna pachI te patinuM ghara ja patnInuM ghara hoya che. Ama Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 - 33 vicArIne rAjA makaravaje pRthvIpura dUtane mokalyo ke baMsAlAnA khabara-aMtara laI Ave. dUta AvyA te AzA virUddha samAcAra AvyA. "rAjaputrI baMsAlAne kayAMya patto nathI." rAjA makaravaja ghaNuM ja ciMtAtura thayA. cAreya dizAomAM dUta mekalyA. dUra dUra sudhI kheLIne dUta nirAza thaIne pAchA pharyA. rAjA rANI bane zeka magna rahevA lAgyAM. eka divasa kanakAvatIpuramAM eka jJAnI tiSI Avyo. rAjA makaradhvaje jyotiSIne sanmAna pUrvaka Asana ApyuM ane pUchayuM "mArI dIkarI baMsAlA jIve che ke marI gaI che? je te jIvatI paNa hoya che te pAchI Avaze ke nahIM ? ane je AvavAnI hoya te kyAre ? vicAra karIne tiSIe bhaviSyanuM phaLa batAvyuM "rAjana ! dhIrajathI rAha jue. je divasathI te gaI che. te divasathI ekavIza varSa pachI te potAnA pati mukanasiMhanI sAthe Avaze. jevI rIte tamArI putrI pativratA strIomAM Adarza che, tevI rIte tamArA jamAI mukanasiMha paNa cAreya dizAomAM pitAne yaza phelAvatA-phelAvatA Avaze. yuvAna thaIne te bIjA paNa lagna karaze. temanA A Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 satI baMsAlA-1 yaza-vaibhavanuM kAraNa tamArI putrInI pati-bhakita che. tamArA jamAI eka meTA rAjAnA rUpamAM lAva lazkara sahita Avaze." A bhaviSyanA vAkayathI rAjA makaradhvajane zAMti thaI. temanI ciMtA maTI gaI. thALa bharIne tiSIne sonAnI mudrAo ApIne vidAya karyA. A tarapha temanI rAjadUlArI sukumArI baMsAlA gevAlaNa lakSmIne paNa te ghAMTA ane mAra khAtI hatI. keI koI vAra naMda govALa paNa tene laDhate. pitAnA patine lIdhe te badhuM ja sahana karatI hatI. eka divasa evo paNa hato jyAre dAsa-dAsIe tenA IzArA para nAcatAM ane Aje te eka gevALanA gharanI dAsI banI hatI. pativatAonuM jIvana AvuM ja kAMTAothI bhareluM hoya che. harizcandranI patnIne paNa te patinA mATe vecAvuM paNa paDyuM hatuM. draupadI paNa te rAjA virATanI rANInI dAsI banI hatI. dhIre dhIre sAta varSa vItI gayAM. govALa pati gaMgAsiMha sAta varSa thaI gayo. have te zALAmAM javA lAgyo. tenAM badhAM ja kAma baMsAlA ja karatI hatI. te paNa baMsAlAnI sAthe haLI maLI gaye hate. tene zuM khabara ke A dAsI nathI, mArI patnI che. bhaNavAmAM je samaya vadhate teTalo samaya te bIjA govALa bALakanI sAthe vanamAM gAye, carAvavA jato. A jamelAmAM tenuM bhaNavuM baMdha thaI gayuM. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 satI baMsAlA-1 have te savArathI ja gAya vAcharaDAM laIne cAlyo jato. bapore bhojana karavA Avate ane pAcho jaIne saMdhyA samaye pAcho Avate. baMsAlAthI potAnA svAmInuM A duHkha joyuM nA gayuM. teNe pitAnI mAlakaNa lakSamIne kahyuM- "svAminI ! kuMvara bapore bhojana karavA Ave che. tene nA pADI do ke tApamAM nA Ave. baporanuM bhojana huM temanA mATe laIne roja jaIza." govALaNa ghaNuM khuza thaI. khuza thaIne bolI- 'tuM keTalI nIti vALI dAsI che. badhI dAsIo gharanA kAma mATe nimelI che. eTalA mATe huM koIne kahI paNa nathI zakatI ke tuM bhajana laIne vanamAM jA. tuM te ghaNI sArI che." sArAM te tame che, je tame mane sevAno avasara Ape. svAmInI sevA te tana manathI karavI joIe." baMsAlAe mananI chAnI vAta kahI dIdhI ane govALaNa kAMI samajI zakI nahIM. have te niyamita pitAnA kizora svAmIne mATe bhejana laIne jaMgalamAM jatI. baMsAlAne zizu svAmI have kizora svAmI thaI gayA hatA. ghaNuM ja premathI baMsAlA svAmIne bhojana karAvatI ane tenuM vadheluM ghaTeluM bhejana te khAtI. gaMgAsiMhe pahelA divase rokI baMsAlA ! tuM mAruM eMThuM khAIza ? A to agya che. tuM dAsI thaI te zuM mANasa nathI ? mane te A badhuM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsalAna sAruM nathI lAgatuM." baMsAlAe kahyuM- "svAmI ! tamAruM eMThuM khAvAthI mAruM jIvana dhanya banI jaze. huM bhAgyazALI sevikA chuM, je mArA svAmInuM eMDuM khAuM chuM. baMsAlA, tuM ghaNI ja bhAvuka che ! tArUM svAmI kahevuM paNa mane aTapaTuM lAge che. mArAthI tuM keTalI moTI che tArI AgaLa te huM taddana bALaka chuM.' "svAmI ! bhAgya kayAreka kyAreka bALakane tarUNa yuvatIno svAmI paNa banAvI de che. bhAgya e ja te mane tamArI dAsI banAvI che." paNa tame to mArI mA lakSamInAM dAsI che, mArAM nahIM. temanI AjJAthI mAruM kAma kare che ne ? pachI mArI dAsI kevI rIte thayAM ? tamArI sevA karavAne kAraNe ja huM tamane ja mArA svAmI mAnuM chuM.' paNa huM te badhI ja dAsIone mAtA athavA bahena mAnuM chuM. mAtAnI jema ja te badhAMe mAruM pAlana karyuM che." bIjAnI vAte huM nathI jANatI. huM tamArA page paDuM che. mane svAmI kahevAne ane tamArI sevikA banI rahevAne adhikAra ApI do." hasIne gaMgAsiMha bolyA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-1 rAjasabhAmAM huM ghaNAne ghaNuM badhuM ApuM chuM. tamArI IcchA paNa pUrI karIza. have tame jAva. mAre darabArane vakhata thaI gayuM che? bhojana karyA pachI gaMgAsiMha vanamAM ja potAne darabAra bharato hate. eka ghaTAdAra vRkSanI nIce teNe gevALa sAthIothI uMce cabutaro banAvI lIdhuM hatuM. tene te rAja siMhAsana mAnatA hatA, ane tenA para rAjA banIne esa. sAthI gavALAmAMthI koIne maMtrI banAvo. koIne senApati, keIne dvArapALa banAvIne besADI dete. bAkInA gevALa sabhAsada-darabArI banI jatA. tenuM nATaka khUba jAmatuM. te nakalI kAlpanika vAdI banAvIne tene nyAya paNa karate. eka khUNAmAM besIne baMsAlA paNa gaMgAsiMhane A rAjaabhinaya jetI ane manamAM vicAratI-Aje to A ramata ramavAnA rAjA che. paNa kaI divasa zuM asalI 2 jA nahIM bane ? adhikAra pUrvaka ja e traNa moTA rAjyanA rAjA te banyA-banAvyA che. pRthvIpuranA rAjA jayasiMhanuM rAjya te uttarAdhikAramAM emane maLaze ja. mArA pitA makaradhvajanuM rAjya paNa te AmanuM ja che, kAraNake mArA pitAne bIjuM kaI saMtAna nathI. kaMcanapuranA rAjA maNicUDe paNa aDadhuM rAjya ApavAnI jAherAta karI hatI. paNa Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 satI barasAlA meTI rANIe vAta bagADI nAkhI, kyAreka te A kharAba divasone aMta Avaze ne? temane zI khabara ke huM koNa chuM. huM paNa to temane nathI jaNAvI zakatI. A cabUtarAne. siMhAsana para besIne paNa kevA zobhe che. samayanuM caka pharatuM jatuM hatuM. temanI gati nibaMdha hatI. devanI mAyAne deva ja jANe. je vaDanA vRkSanI nIce gaMgAsiMha rAjA banavAnI ramata ramI rahyo hato, te ja vaDanA jhADa upara eka deva rahetA hatA. eka divase deve vicAryuM, "rAjA banIne A nakalI kAlpanika vAdIonA nyAya to ghaNI sUjhasamaja ane nyAya-nItithI kare che. enI parIkSA laI jauM. jouM chuM, te zuM kare che? vaDa vAsI devane eka divasa gaMgAsiMhanI parIkSA levAnI taka maLI gaI. saMdhyA thavA AvI hatI. gAya. vAcharaDAMne laIne gaMgAsiMha pitAne ghera pahoMcI gayo. kAzIno ja eka viprakumAra potAnI patnIne tenA pIyarathI teDIne lAvI rahyo hato. vaDanA vRkSanI pAse AvIne brAhmaNa patie potAnI patnIne tyAM besADI dIdhI ane pote saMDAsathI nivRtta thavA thoDe dUra vahetA nALAnI pAse ga. vaDa upara rahevA vALA deve pitAnI mAyAthI brAhmaNa putrane jevuM ja Abehuba rUpa lIdhuM. kapaDAM paNa tevAM ja. brAhmaNa putranI patnInI pAse AvIne be Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 "cAla have brAhmaNa potAnA nakalI patinI sAthe cAlavA lAgI. A tarapha saMDAsathI paravArI asalI brAhmaNa purA AvyA to joyuM, mArI patnI to koI bIjA purUSanI sAthe jaI rahI che. te brAhmaNa patinuM nAma suyazakumAra hatuM. suyaza kumAra daMDa ane tenI patnIne pakaDI. kaDakAIthI bolyo kenI sAthe bhAgI jaI rahI hatI ? tuM ke che ene rokavA vALo ?" nakalI suyazakumAre paNa AMkho kADhI. brAhmaNI mUMjhAI. baMne eka sarakhA ane baMne asalI hovAne dAvo paNa kare che. have te kone pitAne pati mAne ? baMnene hAtha joDIne bolI - tamArA baMnemAM mArA asalI pati koNa che ? huM ghaNuM mUMjhavaNamAM chuM." nakalI belyo tAre pati suyazakumAra huM ja chuM. A te kaI bhUta che. tene dhamakAvI nAkha. enA cakakaramAM paDIza nahIM.' ' asalIe virodha karyo huM ja asalI chuM. je AnI sAthe jaIza to huM tArA paga bhAMgI nAkhIza." "paga to huM tArA bhAMgIza. A mArI gharavALI che. huM ja ene mArA sAsarethI lAvI rahyo chuM." Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 satI baMsAlA-1 baMne "tuM tuM huM huM" karavA lAgyA. baMnemAM eTalI badhI samAnatA hatI ke eka vAra te buddhinI adhiSThAtrI devI paNa mUMjhAI jAya. brAhmaNuM mAthuM pakaDIne besI gaI. pachI belI - 'tame baMne ghara sudhI cAlo. kAzInA rAjA te moTA nyAyI che. te asalI-nakalIno bheda kholaze." baMnenI sAthe brAhmaNa pahoMcI. suyazakumAranA pitAe joyuM te mUMjhAyA. "mAre te eka ja putra suyazakumAra che. he bhagavAna! A be suyazakumAra kayAMthI AvI gayA ?" vaLI pAcho asalI nakalane jhagaDA suyazakumAranI mAtA paNa avAja sAMbhaLIne AvI gaI. bhIDa jAmI gaI. Avo acaMbe keIe ja nahato. brAhmaNe Adeza Ape. tame baMne rAtabhara bahAra rahe. vahu gharamAM raheze. savAre kAzInarezanI nyAyasabhAmAM asalI nakalIne nirNaya thaze." bIjA divase rAjAnI sabhAmAM badhA pahoMcyA. rAjA paNa e nirNaya nA karI zakyA ke A baMne suyazakumAramAM vAdI keNa ane prativAdI koNa? mahAmaMtrInI sujha samaja paNa gAyaba thaI gaI. nyAyapIThanA badhA AtmAoe mAthuM jhukAvI lIdhuM. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-1 kAzInareze sAta divasa vicAra karavA mATe mAgyA. paNa sAtamA divase paNa te kazuM ja na karI zakayA. ane temaNe phaTAka laIne javAba ApI dIdhA ke huM kazu nahI karI zakuM. aMtamAM suryakumAranA pitAe peAtAnI putravadhUne kahyuM-- 1 vahu ! A baMnemAM kANu tArA asalI pati che ane kANu mAre| asalI dIkarA che, enA ni ya tA have rAja gRhamAM ja thaze. rAjagRhanA rAjA zreNikanA putra abhayakumAra moTA camatkArI che. te ja zreNikanA mahAmaMtrI che. temanI sujha samajanuM te zuM kahevuM ! ApaNe tyAM jaie.' asalI suyazakumAra, nakalI sayazakumAra, vRddha brAhmaNu ane temanI putravadhU rAjagRha tarapha cAlyAM. sAthe thADA kAzInA pratiSThita mANasAne pazu lIdhA. A cane jovAnI utsukatA badhAmAM hatI. rastAmAM nIce gevALa kumAra gaMgAsiMhanA darabAra teNe potAnA dvArapALa meAkalIne badhAne elAvyA. suyazakumAranA pitAe kahyuM nyAya-niNuM - vaDanA vRkSanI bharAyA hatA. peAtAnI pAse 'tuM teA naMda gAvALanA putra che. tane te huM oLakhuM chuM. amArI samasyA tA tu joi ja rahyo che. mArA eka suyazakumAra hatA ane have A e thaI gayA.' gagAsiha elcA Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 "AmAMthI eka te nakalI ja haze. emAM herAna thavAnI zI jarUra che ? nakalIne tiraskAra karo ane asalIne apanAvI lo. vAha ! apanAvavuM ane tiraskAravuM eTaluM saheluM che ? asalI nakalIne bheda keNa kare? kAzInareza paNa kAMI ja na karI zakyA." eka govALiye je gaMgAsiMhane maMtrI banyA hatA te bolI paDe- "amArA mahArAjA gaMgAsiMha mATe kAMI paNa muzkela nathI. vAdI-prativAdI sAme Ave. nyAya thaze." vRddha brAhmaNane vizvAsa na Avyo. hasIne temaNe potAnI sAthenA lokone kahyuM - A gevALaputranuM paNa nATaka joI lo. rAjagRhe te javuM ja paDaze. eka prahara pachI cAlyA jaIzuM." gaMgAsiMhanI sAme baMne asalI nakalI suyazakumAra hAjara thayA. huM mArI patnIne tenA piyarathI laIne AvI rahyo hato. rastAmAM A bIje kaNa jANe kyAMthI mAruM rUpa laIne AvI gayo ! A vRddha brAhmaNa mArA pitA che ane A yuvatI mArI patnI che. huM ja asalI suyazakumAra chuM." Aja vAta nakalI suyazakumAre, vaDa taruvAsI deve paNa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sata baMsAlA-1 3, kahI ane e ja evI ja vAta asalI suyazakumAre pharIthI doharAvI. gaMgAsiMhe thoDI vAra vicAra karyo. pachI eka upAya sUjhI gayo. teNe vicAryuM - "cakakasa ja AmAMthI eka kaI bhUta, yakSa, kinnara athavA deva che. deva kAmarupa heya che. pitAnI kAmanAthI manamAM Irache evuM rupa banAvI le che. deva te sUma pa dhAraNa karI zake che." gaMgAsiMhanI pAse jhADanA thaDamAM pANI pIvAno eka ghaDe rAkhavAmAM AvatuM hatuM. badhA gevALa bALake temAMthI pANI pItA hatA. gaMgAsiMhe maMtrI banelA govALane kahyuM. pANIne ghaDo lAve." maMtrI banelA govALiyAe pratihAra banelA govALiyA pAse ghaDo uThAvI maMgAvyA.. gaMgAsiMhanI sAme ghaDo rAkhavAmAM Avyo. badhA vicAramAM hatA. have A govALiye zuM karaze ? rAjA banelA gaMgAsiMhe nirNaya karyo tame baMne suyazakumAremAMthI je paNa traNa vAra A ghaDAmAM ghusIne bahAra nIkaLaze, te asalI suyazakumAra mAnavAmAM Avaze." asalI mUMjhAyo. gusse thaIne bolya A paNa koI nyAya che ? mAruM te mAthuM paNa A. ghaDAmAM nahIM Ave ane huM ja asalI suyazakumAra chuM." nakalI khuza thaIne belyo Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 satI bAlA nyAyamUrtinI jaya ! huM hamaNuM ghUsuM chuM. traNa vAranuM zuM kahyuM tame ? traNa vAra ghusIne batAvuM chuM." nakalI suyazakumAra te deva hato. sUma rupa dhAraNa karIne te ghaDAmAM ghUsI gayA. gaMgAsiMhe tarata ja DhAMkaNAthI ghaDe baMdha karI dIdho. badhA darzake cakakaramAM paDI gayA. "ghaDAmAM baMdha thayela deva gabharAyo. teNe gaMgAsiMhane prArthanA karI he pRNyAtmA ! mane cheDI de. tamArI buddhinI parIkSA levA mATe meM A nATaka karyuM hatuM. have huM ahIMyAMthI cAlyA jAuM chuM ane vacana ApuM chuM ke jyAre bolAvaze, tyAre AvIza ane zakita sAmarthya bhara tamAruM hita karIza." gaMgAsiMhe kahyuM "eka vacana bIjuM Apo ke ghaDAmAMthI nIkaLIne tamArA rupamAM AvI badhAne tamArI asaliyata batAvaze." deve vacana ApyuM. gaMgAsiMhe ghaDAnuM DhAMkaNuM uThAvyuM. deva bahAra Avyo ane pitAnA rUpamAM AvIne bolyA "huM A vaDanA vRkSa para rahevA vALo deva chuM. A vaDanA jhADa pAse thaIne suyazakumAra potAnI patnIne laIne jaI rahyo hate. gaMgAsiMhanI buddhinI parIkSA levA meM -suyazakumAranuM rUpa lIdhuM hatuM. have huM mArA lekamAM jAuM Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-1 jota jotAmAM deva alopa thaI gayo. gaMgAsiMhanI jaya jaya kAra thavA lAgI. suyazakumAra tenAM caraNomAM paDavA gayo ke gaMgAsiMhe tene upara uThAvI lIdhuM ane belyo "tame brAhmaNa cho. brAhmaNanA caraNe rAjA paDe che. tame A zuM kare che ?" gaga thaIne suyazakumAra belyo- "Aje tame mane bacAvI lIdho. mArI patnI paNa mAro. vizvAsa nahotI karatI. nakalI asalI banI gayo hato. tame kevA camatkArI che ! kAzI nareza paNa kAMI na karI zakyA." pitAnI patnI ane pitA vigerene laIne sukazakumAra pitAne ghera pahoMcyo. gaMgAsiMhe potAnI gAye hAMkI ane govALa mitronI sAthe ghera pahoMcyA. naMda govALe jANyuM te gaMgAsiMhane chAtIe lagAvI dIdhuM. govALaNa lakSmIe ovAraNA laIne kahyuM mArA lAlane najara na lAge. keI deva ja mArA ghare. putrarupe AvI gayA che " baMsAlA eka khUNAmAM UbhI UbhI hasI khuzInAM AMsu vahAvI rahI hatI. tenA patie Aje evuM kAma karyuM, jene kAzInA nyAyaparAyaNa rAjA paNa na karI zakyA ane tenA mATe brAhmaNa kumAra suyaza pitAnI patnI ane pitAne Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 satI baMsAlA-1 laIne rAjagRhamAM abhayakumAranI pAse jaI rahyo hate. Ama vicArI vicArIne baMsAlA phUlI nahatI samAtI ane e vicAre duHkhI paNa hatI ke Aje huM pAse hovA chatAM paNa mArA svAmIthI dUra chuM. e divaso kayAre Avaze, jyAre teo mane pitAnI chAtIe lagAvaze ? kAzIpurImAM dhUma macI gaI. tyAMnA rAjAe sAMbhaLyuM te maMtrIne kahyuM "ApaNI nagarImAM AvA bahaspati paNa rahe che. maMtrI ! naMda govALanA lADakAe Avo camatkAra karI dIdhe. ApaNe tenuM sanmAna karIzuM. Aje ja sabhAmAM bolAvo." maMtrI be rAjana ! gaMgAsiMha paNa pite rAjA che. jaMgalamAM besIne rAjA bane che. tenI paNa sabhA maLe che. jaIne tene darabAra juo. rAjAne abhinaya karatAM karatAM teNe sAcesAca rAjAthI paNa vizeSa kAma karyuM che." "e te che ja. kAzInareza bolyA- "kAle tenI sabhAmAM jaIne joIzuM ke te sabhAnuM saMcAlana kevI rIte kare che." (anusaMdhAna satI baMsAlA ) Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 bIjA divase kAzInA rAjA ane mahAmatrI ATha aMgarakSakA sahita vanamAM padhAryA. thADI vAramAM ja temaNe joyu* ke gaMgAsi'hanI rAjasabhA jAmI che. thoDe dUra gAya vAcharaDAM lIlu lIlu ghAsa carI rahyAM che. saghana pAMdaDAMvALA vizALa vaDanI DALakhI sahita jhADanAM pAMnanA be cAmara banAvI lIdhAM che ane e gAvALiyA baMne bAju UbhA rahIne pallava cAmara DhALI rahyA che. keLanA pAnana lAkaDAnI saLIthI vIMdhIne eka chatra manAvI lIdhu hatu. eka gAvALiyA rAjA banelA gagAsihanI upara chatra dharIne UbhA hatA. sihAsananI nIce cAra geAvALiyA daMDadharanA rupamAM kAnathI UMcI lAkaDIo laine UbhA che. aMne tarapha sabhAsado beThA che. siMhAsana rUpI cabUtarAnI jamaNI tarapha eka gAvALiyA maMtrI thaine beThA che. dvArapALa, pratihAra, sUcaka vigere potAnA sthAna para UbhA che. kAzInareza ane mahAmatrI dvArapALanI najIka AvyA Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 satI masAlA-2 ane dvArapALa banelA geAvALa bALane hasIne kahyuMA kayA dezanA rAjAnA darabAra che ?? dvArapALa rUpI geAvALiyA AA 'carAvAha rUpI rAjyanA rAjA ga`gAsiMhanI A rAjasabhA che. vaDapura tenI rAjadhAnI che.' tamArA rAjAne kaheA ke kAzInA rAjA temanAM darzana karavA Icche che.' ga'gAsihune rAjamaryAdAne dvArapALa geAvALiyAe anurUpa ja kAzI narezanA padhAravAnI sUcanA ApI. gaMgAsiMhai kahyuM 'rAja atithine Adara sahita laI AveA. , hasatAM malakAtAM kAzInareza ane mahAmaMtrI sabhAmAM AvyA. ghAsa pAtharelAM be sthAna para baMne birAjyA. ga gAsiMhe temanu' UThIne svAgata karyuM. ane kAzInarezane peAtAnA si'hAsana para ja besADayA. ga'gAsiMhanuM suMdara rUpa ane eka rAjA jevA gauravapUrNa abhinaya joIne kAzInareza gadgad thaI gayA. vAtA zarU thaI. anaupacArika rUpamAM potApaNAnA lahekAmAM kAzInA rAjAe pUchyuM brAhmaNaputra suyazakumAranA nyAya kevI rIte karyAM ? e tA ane eka sarakhA ja hatA. lAgatu hatu ke kha'ne asalI Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-2 che athavA te pachI baMne ja nakalI. tame asalI nakalIne bheda kevI rIte karyo ?" gaMgAsiMha be nakalI asalI banI jAya che, paNa keTalI vAra mATe ? eka ne eka divasa to nakalIne raMga utarI ja jAya che. nakalI potAnI vidyAthI asalI bane che. nakalIthI asalI banatI vakhate tene potAnI vidyAne ahaMkAra hoya che. tenA ahaMkArane uzkero te te pote ja evI mUrkhAmI karI bese che ne pakaDAI jAya che. "rAjan ! eka kalAkAre te yamarAjAne paNa dago karavA vicAryuM. paNa tenA ahaMkArathI uddabhavelI mUrkhatAne kAraNe pakaDAI gayo. tene khabara hatI ke huM kayA divase maravAne chuM. tenA jevI ja teNe ATha pratimA banAvI ane te ja pratimAonI vacce pratimA banIne cupacApa zvAsa rokIne besI gaye. yamadUta prANa levA AvyA. A joIne te pAcho jato rahyo. yamarAjAe dUtane pUchyuM ke kalAkAranA prANa kema na lAvyA ? yamadUte potAnI samasyA kahI ke tyAM te nava kalAkAra eka ja rUpamAM beThA che. huM konA prANa lAvuM ? yamarAjA bolyA te navamAM eka asalI ane bAkInI ATha nakalI Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 satI basAlA-2 pratimAo haze. cAla mArI sAthe." yamarAja dvatane laIne jAte kalAkAranA prANa levA gayA. nava pratimAo joIne bolyA "vAha ! zuM kamAla karI che ! kazAmAM jarA paNa phera nathI paraMtu eka khAmI te paNa rahI gaI." "rAjan ! kalAkAranA ahamane Thesa vAgI. phaTa laIne bo. zuM khAmI rahI gaI? yame tarata ja tene hAtha pakaDI lIdhe ane belyA. A pratimAo tArA jevI mUrkha nathI banAvI. have huM tArA prANa laI jauM chuM. rAjana ! evI rIte ja meM nakalI brAhmaNa putrane pakaDe hato. temAM eka deva hatuM, je asalI suyazakumAra banI gayo hato. ahaMkAramAM kulAI jaIne mUrkhAmI karI te ghaDAmAM ghusI gayo. potAnI jAte ja dUdhanuM dUdha ane pANInuM pANI thaI gayuM." kAzInareza ghaNuM ja prasanna thayA. AnaMdita banIne gaMgAsiMhane chAtIe lagAvI lIdho. A samaya daramiyAna baporanuM bhojana laIne baMsAlA AvI gaI. gaMgAsiMhanA manamAM saMkeca hatuM ke badhe ja vyavahAra te huM rAjAnI jema ja karI rahyo chuM. je rAjA thaIne mAro rAjaatithiene bhejana sanmAna nA daI zakyo te A rupaka adhUruM Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 ja raheze. enA A saMkecane baMsAlAnA Agamane dUra karI dIdhe. gaMgAsiMha tenI ja rAha joI rahyo hato ane tene Dara hato ke jo baMsAlAnA AvatA pahelAM ja kAzInareza vidAya mAgI leze to zuM thaze ? baMsAlAe bhojana mATe eka upara eka vAsaNa rAkhelAM nIce utAryA. dUdhanA banelA aneka padArtha hatA. dahIM, mAkhaNa, rabaDI, keTalIya jAtanAM zAka, rAI, vigere bahu ja prakAranI vAnagI hatI. naMda govALa ghaNe meTa hatuM. tenuM khANuM-pINuM tenI meTAIne anukULa hatuM. vaDapura rU5 vaTavRkSanA rAjA gaMgAsiMhe kAzInA rAjA ane maMtrIne Agraha karIne kahyuM - "bhojanano samaya thaI gayo che. tame amArI sAthe ja bhajana karaze." kAzI nareze svIkAra karyo ane traNeye sAthe maLIne bhajana karyuM. baMsAlA dAsIe pIrasyuM. Aje te paNa ghaNI ja khuza hatI. baMsAlA vicAratI hatI-"mArA svAmI ATalA badhA puNyAtmA che. Aje dAsI banIne paNa huM rANa jevI ja chuM. puNyAtmAnAM puNya jaMgalamAM paNa jAge Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para satI barasAlA | bhajanane kAryakrama pUro thA. darabAra te pahelAM ja visarjana thaI cUkI hate. cheDA govALiyAo pitAnI sAthe lAveluM bhojana karI rahyA hatA ane thoDA pita pitAne ghare cAlyA gayA hatA. have judI vAte thavA lAgI. baMsAlA bhejananAM vAsaNo bhegAM karI rahI hatI. ane baMnenI vAta paNa sAMbhaLatI jatI hatI. bhUmikA bAMdhatAM kAzInA rAjAe gaMgAsiMhane kahyuM ema te tame mArA putranI barAbara che. paNa atyAre te rAjA che. huM paNa rAjA ane tame paNa rAjA. rAjA, rAjAnI pAse kAMI mAge che. bole Apaze ?" gaMgAsiMha hasyA ane bolyo rAjA, rAjAnI pAsethI zuM mAgaze ? mAge te brAhmaNa che. tame mAgaze ? kAzInareza paNa hasavA lAgyA. ane belyA tame te ghaNA ja catura che. paNa levuM devuM ane barAbarInuM AdAna pradAna konAmAM nathI cAlatuM? je mAgavuM levuM rAjAomAM na hoya te badhA rAjakumAre kuMvArA ja besI rahe. huM paNa kAMIka evuM ja mAgIza." namra thaIne gaMgAsiMha bolyA"huM jaMgalI rAjA chuM. tame te sAcesAca rAjA che Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-ra Apa AjJA tA karA, zuM mAgavuM che. huM vacana Apu chu ke zakita sAmarthyanI sAthe tamArI IcchA pUrI karIza.' kAzInA rAjA mAlyA-- pa tA pachI tame AjathI ja gAya vAchaDAM carAvavAnu adha karI do ane tamAru adhurU' zikSaNa pUrU karavAmAM joDAI jAva. eka rAjAnI jema tamAre zasra zAstromAM nipuNa thavAnuM che.' gaMgAsiMha khelyA-- A paNa kAMI mAgavAnI vAta che ? A tA ApavAnu thayuM. mAgavAnA bahAne tame ATaluM badhu... vadhAre ApI rahyA che. rAjan ! tamArA jevA udAra kANu haze ?" 'to pachI mAguM chuM.? kAzI nareza elyA--'huM tamane mAguM chu.... tame mArA thaI jAva.' * 'zuM huM Ama ja tamArA nathI ? rAjan ! tamArI prajA chuM ! prajA tA rAjAnI ja hAya che.' 'ema nahI.... huM e rUpamAM tamane mAgI levA icchuM chuM ke tamArUM rupa badalIne mArA banAvI lauM.' gagAsiMha hasIne elyA-- 'rUpa badalIne tame mane zuM anAvaze| ? tamArI pAse rUpa parivartananI vidyA haze ? mArU rUpa badaleA. huM hAjara Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 satI baMsAlA bate huM tamane mArA jamAI banAvavA IcchuM chuM." gaMgAsiMha potAnA bhAgya para hasyA. deva, tuM Avo camatkArI che ! vAta vAtamAM tuM kyAM laI jAya che ? huM govALane iMkara zuM rAjAne jamAI banavA lAyaka chuM? gaMgAsiMha thoDI vAra mauna besIne vicArato rahyo. rAjA bAlyA- "mArUM A rUpa parivartana svIkArya nathI zuM ? gaMgAsiMha vicAramAMthI jAgIne betye- "rAjan ! lagna saMbaMdha to mAtA-pitA athavA vaDIla kare che. jevI rIte rAjakanyAnA pitA tame cho, evA mArA pitA paNa te che. pitAzrI naMdasiMha govALane kaho. A bAbatamAM to temane ja nirNaya aMtima haze. "kuMvara gaMgAsiMha ! tamane maLIne huM dhanya thayo chuM." kahetAM kAzInareza uThayA. gaMgAsiMha thoDe dUra sudhI temane vidAya karavA Avyo. rAjAe pachI naMda govALane bolAvIne mananI vAta kahI. tene to vizvAsa ja na thayo. gaLagaLa thaIne naMda govALa belyo - "svAmI ! kyAM tame kAzInA rAjA ane jyAM huM naMda govALa ? evuM kevI rIte thaI zake ? rAjA bolyA- Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 * 55 "tamArI AvI vAto nahIM sAMbhaLuM. nAta ane saMbaMdhane vaibhavathI nA bAMdhe, naMdasiMha ! rUpa guNa ane zIla saMskAra ghaNI moTI vastu che. hIrA zuM dharatImAMthI nathI nIkaLatA? kolasA paNa tyAMthI ja nIkaLe che. gAya carAvavA vALA AhIromAM kRSNa paNa te eka thayA hatA. e to vAsudeva hatA. kaI paNa kuLamAM puNyAtmA hoI zake che. tamAre putra mAro jamAI kema na banI zake ?" naMdane bhalA ze vAMdho hoya ? tarata ja paMDita bAlAvyA ane baMnenI sagAI nakakI thaI gaI. gaMgAsiMha have zALAmAM javA lAge. bhaNavAnuM zuM hatuM, jJAnane vikAsa ja karavAno hate. puNyAtmA ane pratibhAzALI jIva te pUrvabhavamAM bhaNelA bhaNAvelA hoya che. thoDAM ja varSomAM gaMgAsiMha aneka kaLAomAM niSNAta thaI gayo. have tenA khabhA para dhanuSa ane pITha para bhAthuM zobhatAM hatAM. kamaramAM talavAra paNa jhulatI rahetI hatI. rAjavI vezamAM have te pUro rAjakumAra ja lAgato hato. te rAjakumAra to hate ja. deve rAjakumAra mukanasiMhamAMthI govALa gaMgAsiMha banAvI dIdhuM hatuM. jevI rIte dekhabhALa karyA vagara sonuM kALuM paDI jAya che ane pachI ghasAre lAgatAM camakavA lAge che, evI ja dazA gaMgAsiMhanI hatI. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 satI besAlA-2 rAjakumAranA vezamAM zaNagArAIne eka divasa kuMvara gaMgAsiMha pitAnI junI jagyAne jovA gaye, jyAM te gAye carAvatAM rAjA banavAnI ramata ramatuM hatuM. je vaDanA jhADa nIce cabUtarAnA rUpamAM tenuM siMhAsana banyuM hatuM, gaMgAsiMhanA manamAM Aje acAnaka ja tene jovAnI IcchA prabaLa thaI UThI. gaMgAsiMha vanamAM pahoMce. pazcima dizA lAla thaI rahI hatI. sUrya DUbI rahyo hato. vaDanA vRkSanA thaDa AgaLa beThAM beThAM potAnA vItI gayelA jIvana viSe gaMgAsiMha vicAravA lAge. huM ahIMyAM besIne gAyo carAvyA karato hato. gAyo te pota potAnI meLe caratI rahetI hatI. huM ahIMyAM beThe beThe rAjA banIne nATaka karyA karato hato. evI rIte ja samaya badalAI jAya che. A vaDa to raheze ja, paNa mArI rAjasabhA have ahIM nahIM maLe. pachI vicAra badalyo te baMsAlA para jaI aTakyo. A baMsAlA keNa che mArI ? kaI dAsI zuM ATalo prema karI zakaze ? jevI rIte pativratA strIo potAnA patinI sevA kare che, evA ja tana manathI te mArI sevA kare che. mArUM kaI paNa kAma kaI bIjI dAsIne karavA ja nathI detI. eka divasa mAe to hasIne kahyuM hatuM-baMsAlA ! tuM te mArA gaMgAsiMha karatAM ghaNI moTI che. je samAna uMmaranI hota to huM tane ja mArI vahu banAvI deta." sAMbhaLatAM ja baMsAlA zaramathI lAla thaI gaI. pachI tenI Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 57. AMkhamAMthI be AMsu paNa TapakyAM. mAe ghaNuM ja pUchayuM- kema raDe che baMsAlA paNa baMsAlAe kAMI ja na jaNAvyuM ane UThIne bhAgI gaI. vicAratAM vicAratAM aMdhAruM thaI gayuM. saMdhyA rAtamAM badalAI gaI. gaMgAsiMha javA mATe UThayo-"are ! huM beThAM beThAM koNa jANe zuM vicArate rahyo ane ahIM te rAta paNa thaI gaI. have to jAuM? tyAre tene vaDanA vRkSa upara DI strIonA hasavAno avAja saMbhaLAyo. gaMgAsiMha cakI jaIne uparanI tarapha jevA lAge, paNa tyAM aMdhArAmAM zuM dekhAya ? ema te aMdhAruM paNa nahotuM. caitra sudI nAmanI thoDI sarakhI cAMdanI phelAyelI hatI. thoDI ja vAra pachI kAMI vAte saMbhaLAI. gaMgAsiMha pharIthI vaDanA vRkSanA thaDamAM jhADane TekavIne besI gayo ane vaDa upara beThelI strIonI vAta sAMbhaLavA lAge. vaDanA vRkSa upara besIne cAra devIe vAta karI rahI hatI. eke pUchayuM- te Aje kayAMya bIje nahIM Ave ? zuM rAta bhara A vaDa para raheze ?" bIjI belI - javuM te mahendrapurI che. paNa tyAMne jovA lAyaka Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 satI masAlA 2 utsava tA sUryodayanA udaya pachInA che.' tyAM evI zI vAta che ?' trIjIe pUchyuM". bIjI devIe pharIthI jaNAvavuM zaru karyu"-- tA sAMbhaLe! pUrI vAta--ahI'yAMthI traNasA gAu dUra mahendrapurI nAmanI nagarI vasI che. alakApurI jevI ja mahendrapurI sudara che. tyAM arimana nAmanA rAjA rAjya kare che. vasatatilakA rANI che. temane eka ja putrI che padmAvatI. padmAvatInI suMdaratA te basa jovA lAyaka ja che. te rAjakanyA ApaNI devIe karatAM pazu suMdara che. vidyAmAM nipuNa thaIne have te lagna karavA ceAgya thaI che. rAjA arimanane rAjakanyAnA lagnanI ciMtA thaI ane tenA mATe temaNe gajamukhI gaNezane prasanna karyA. jyAre gajAnaMda prasanna thayA aa rAjAe pUchayuM-- girijAnadana ! mArI dIkarI DAhI thaI gaI che. tene anukULa vara kayAM maLaze ?" gaNezajIe kahyuM 'rAjana ! tame ciMtA nA karo. traNa mahinA pachI, caitra sudI dazama divasa seAmavAre sUryodayanA eka paheAra pachI eka taruNa cAra strIonI sAthe uttara dizAethI Avaze. tenI sAthe tuM padmAvatInAM lagna karI deje.' Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 tethI sakhIo ! kAle ja te divasa ane tithi che. jovAnuM e che ke ye taruNa cAra strIone laIne Avaze. A kautuka ane padmAvatInA lagna utsavane jevA ApaNe mahendrapurI javuM che." cothI devIe kahyuM - to pachI Aje ja cAlo. rAta bharamAM te tyAM pahoMcI jaIzuM ane savAre kautuka joIzuM." sAru? bIjI devI belI-A vaDanA vRkSane ukhADIne UDAvI laI jaIe ane AnA para ApaNe cAreya pAchI. pharIzuM.' vaDanA jhADane Teke daIne beThelA gaMgAsiMhe vicAryuM - huM thaDanA polANamAM besI jAuM ane huM paNa te jouM ke cAra strIonI sAthe kayA bhAgyazALI tarUNa tyAM Ave che. AnAthI sArI taka kyAM maLavAnI che ?? gaMgAsiMha vaDanI bakhelamAM saMtAI gaye. cAreya. devIoe devazakitathI vaDanA vRkSane uDAvyuM ane brAhmamuhUtamAM ja teo mahendrapurI pahoMcI gaI. nagarInI bahAra vizALa jhADane rokI dIdhuM. tyAM besIne cAreya vAte karavA. lAgI. eke kahyuM- 'haju to bahu ja aMdhArUM che. sUryodaya pachI ja Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsalA-2 nagaramAM praveza karIzuM.' bIjI belI- "kayA rUpamAM jaizuM ? pahelIe jaNAvyuM ApaNe cAreya devIe chIe. badhA ja prakAranAM rUpa banAvavAnuM jANIe chIe. mAnavIonuM rUpa rAkhIne jaIzuM ane nagarInI strIomAM bhaLI jaIzuM. ApaNane koNa oLakhaze ? maMDapamAM besIne gIta paNa gAIzuM. badhA evuM samajaze ke mahendrapurInI ja keI strIo che. nagarInI zobhA paNa joIzuM. pharI pharIne rAtre ahIM AvI jaIzuM. A - vaDanA jhADane jayAM hatuM tyAM pahoMcADI daIzuM.' e ja barAbara che. bAkInI traNee saMmati ApI. sUryodaya thavAmAM haju eka pahoranI vAra che. tyAM sudhI ahIM gapasapa karIe. devIone gapasapa karatI choDIne gaMgAsiMha saMDAsa vigerethI nivRtta thavA cAlyA gaye. yogya samaye te sAmAnya yika, snAna ane saMdhyAthI nivRtta thaIne AvI gayo. suryanAM sonerI kiraNe dharatI para verAI gayAM. dharatI para phelAyelI lIlotarI ghaTavA lAgI, paraMtu tenI ramaNIyatA vadhI. lAla, pILI, bhUrI, ane lIlI ema cAra raMganI sADI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI asAlA-2 paherI jhAMjharanA aNukAra karatI cAra cAlI. cAreya devIe ja A khALAo hatI. strI 61 nagarI tarapha pAchaLa pAchaLa gaMgAsiha khAte pagale cAlI rahyo hatA. izvaranI IcchAthI eka paNa strIe pAchuM phrIne joyuM nahI. te ja sa Mjoga anI gayA je gaNapatie rAjA te arimanane jaNAvyA hatA. cAra strIonI sAthe eka tarUNa uttara dizAthI nagarImAM jaI rahyo hatA. devIone zI khabara ke amArA dvArA ja A sajoga banaze ane ga`gAsi hane paNa kayAM khabara hatI ke cAra. strIonI sAthe AvavA vALA tarUNa bhAgyanI kAne khabara paDe che ? jo hAya tA pachI Ane zuM kahevuM ? huM ja banI jaiza. A soga bhAgya naM. rAjA arimananA mANaseA rastA para rAha joIne ja taiyAra beThA hatA. cAra strIone joIne pahelAM tA teo muMjhAyA- tarUNa tA kAI che ja nahI. pachI te strIonI pAchaLa gagAsiMhane joyA te AgaLa AvIne cAreya. taraphathI gherI lIdhA. zrI rUpI devIe AgaLa vadhI gaI. te kAMI ja na jANI zakI. rAjasevakAe gaMgAsihune kahyuM-- 'ame tamArI ja rAha rahyA joI hatA. tame cAgya samaye AvI gayA. badhA ja saMjogo evA che, je girijA Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 satI masAlA-2 nadana gaNezajIe jaNAvyA hatA. sUryAMya thaye eka paheAra tA thayA che.' gagAsiMha stabdha thaine jovA lAgyA. sajogo evA ja hatA ke te virAdha nA karI zakayA. eka sevaka rAjA arimananI pAse doDI gayA. te sAnAthI maDhelA rathamAM AvyA, te pazu samAcAranI pratIkSAmAM beThA hatA. rAjAe Agraha karIne ga`gAsi hane rathamAM besADayA. ratha rAja bhavanamAM pahoMcyA. ga gAsiMhane vara vezamAM zaNagAravAmAM AvyA. ghaNI badhI taiyArIe tA pahelethI ja thaI cUkI hatI. teA paNa saMdhyA thaI gaI. lagnanAM kAmamAM gaNatrI ja kayAM heAya che ? sadhyA vakhate gaMgAsiMhanAM lagna rAjakanyA padmAvatInI sAthe thayAM. ati adhika khuzImAM ghaNI ja bhUlA thaI jAya che. rAjA arimanane paNaeTaleA avakAza nA maLyA ke nizci'tatAthI ga'gAsihanI pAse bese ane tenuM nAma ThAma pUche. avakAza hatA nahIM, badhuM ja tA jhaDapathI thayuM hatuM. vara-vadhU ragamahelamAM paheAMcyAM. ga'gAsiMhe potAnI navI paraNetaranA ghuMghaTa uThAvyA. tA sAce ja vAdaLAnI ghaTAomAMthI pUnamanA caMdrano udaya thayA hoya tema lAgatu Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-2 hatuM. gaMgAsiMhe seMthAmAM siMdUra pUryuM. madhura kSaNe manamAM vItI. gaMgAsiMha e pratIkSAmAM hatuM ke padmAvatI sUI jAya to huM vaDanI bakhelamAM jaIne besuM, nahIMtara meTo anartha thaze. pachI huM kAzI kevI rIte pahoMcI zakIza ? paraMtu padmAvatI paNa ghaNI catura bALA hatI. te zA mATe sUI jAya ? A rAtre UMghanI zI majAla che ke te pAse AvI zake ? jyAre ghaNI vAra sudhI koI kazuM badhAM naho te gaMgAsiMha ja belyo rAta ghaNuM ja thaI gaI che. have sUI jA priye !" padmAvatI belI'tame sUI jAo. huM tamArA paga dabAvIza." gaMgAsiMha be -"mane to UMgha nathI." padmAvatIe kahyuM "UMgha to mArI zeka che. huM tene mArI pAse kevI rIte AvavA dauM?" gaMgAsiMha haryo ane bolyoto pachI kAMIka ramIe. copATa to che ahIMyAM." bane copATa ramavA lAgyAM. gaMgAsiMhanuM mana ramavAmAM nahotuM lAgatuM. vacamAM ja bolyo huM laghuzaMkA karavA jAuM chuM. AvIne ramIza." Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-2 huM paNa sAthe AvuM chuM.' padmAvatI sAthe javA lAgI. gaMgAsiMha ghaNI mUMjhavaNamAM phasAye. zeDI vAra che. pachI bolyA mAre dIrghazaMkA mATe paNa javuM che. tuM mArI sAthe rahIza ? mane te ghaNuM zarama Avaze." Ama kahetAM gaMgAsiMha eka jhATake Ubho thaIne jate rahyo. padmAvatI phATI AMkhe bUmo pADatI ja rahI- UbhA raho, huM paNa AvuM chuM.' tyAM sudhImAM te adazya thaI gayA. mana mArIne padmAvatI tyAM UbhI rahI. gaMgAsiMha jadI jaldI vaDanA vRkSa pAse pahoMce ane bakholamAM saMtAI gaye. saMjoge te juo ke thoDI ja kSaNe pachI devIo AvI. te vaDanA jhADa upara beThI ane gaMgAsiMhane laI vaDanuM jhADa kAzI nagarInA vanamAM yogya sthAne pAI gayuM. mahendrapurImAM paNa savAra thaI gayuM. padmAvatIne priyatama pAcho na Avyo. viyoginI raDavA lAgI. lagna pachI tarata ja te pati viheNa banI gaI. putrIne chAtIe lagADIne rANI vasaMtatilakA paNa raDI. rAjA arimardane kahyuM dIkarI! bhUla mArAthI paNa thaI che ane tuM paNa bhUla Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-2 karI beThI. tenuM nAma ThAma kAMI ja na pUchyuM te ?" padmAvatI taraphathI rANIe kahyuM pUche kayAMthI? te to TakayA ja nathI. koNa jANe kyAM jatA rahyA. rAjAe cAreya dizAomAM potAnA dUta mokalyA. paNa badhA ja nirAza thaIne AvyA. temane gaMgAsiMha kevI rIte maLe? aMtamAM padmAvatIe kahyuM tAta! je gaNapati mahArAjanI kRpAthI mArAM lagna thayAM che. temanI kRpAthI mArA svAmI mane pAchA maLaze. huM temanI upAsanA karIne temane prasanna karIza." rAjAe anumati ApI. gaNezanA maMdiramAM jaI padmAvatI gaNezanI upAsanA karavA besI gaI. trIjA divase gaNezajI prasanna thayA ane bolyA dIkarI ! huM tArI icchA jANuM chuM. bhAgyamAM lakhelAne huM paNa nathI bhUMsI zakato. pUrvabhavanAM kRtaka anusAra tArAM lagna eka amiTa puNyAtmA tarUNanI sAthe thayAM che. pUrvabhavanA kRtakarmonA phaLa svarUpe ja tAre cha mahinA sudhI haju temanI rAha jovI paDaze. cha mahinA pachI tAre pati jAte ja tArI pAse ahIM mahendrapurImAM Avaze." - ATaluM kahI gaNeza deva aMtardhAna thaI gayA. padmAvatI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlAne e paNa na pUchI zakI ke mArA pati keNa che ane kayAMnA rahevAvALA che ? A badhI bhAgyanI ja vAta hatI ke pati vihoNA rahevAnI sAthe ja padmAvatIne patinuM nAmaThAma paricayathI paNa ajANa rahevAnuM hatuM. A tarapha savAre ja gaMgAsiMha ghera pahoMce. tene dvAra para baMsAlA ja maLI. teNe khabhA parathI dhanuSa utAryuM. bhAthuM hAthamAM lIdhuM ane bolI - svAmI ! AkhI rAta kyAM rahyA ?" tyAre lakSamI govALaNa ane naMda govALa paNa AvI gayA. te baMnee paNa pUchayuM - gAsiMha! kyAM rahyo hato ? tArI eka mAtra dAsI baMsAlAe to kAlanuM bhojana paNa nathI karyuM. sUryAstanA cheDA vakhata pahelAM paNa jANe kyAM cAlyo gayo ? have kAMIka khA-pI ane e paNa batAva ke rahyo kyAM ? evuM nA rahyA kara. samaya ghaNo kharAba che." pitAnI pUrI vAta sAMbhaLI gaMgAsiMha belyo "AkhI rAta rahevAnI vadhAI Ape. pitAjI ! mA! tuM paNa Apa. baMsAlA paNa Apaze. meM ahIMyAMthI traNa mAIla dUra mahendrapurInI rAjakumArI padmAvatInI sAthe lagna karyuM che. tame badhA to ema ja kaheze ke rAtamAM meM Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 P lagnanu` svapna ja joyuM haze. paNa A 'kaNu tA jue. badhA besA. saMbhaLAvuM chuM.' gagAsiMhai devIonI vAtacItathI laIne aMta sudhInI badhI vAtA sabhaLAvI. dvIdhI. taNakhaluM teADatAM lakSmI gAvALaNa kheAlI-- 'mArA dIkarAne najara na lAge. tu" tA kAi vidyAdhara athavA deva che. manuSya zuM AvA hoya che ? pAchalA janmamAM me evAM kANu jANe kayAM puchyA karyAM hatAM ke tuM mAro putra thayA. paNa gAMDA ! rAjakumArIne tyAM cheADI AvyA ? bicArI zuM vicAratI haze ?' gaMgAsiha hasIne AhyA-- ci'tA kema kare che mA ? jyAre tu' kahIza tyAre laI AvIza.' masAlA dUdha levA gaI ane tenI AkhA palaLI gaI. ekAMtamAM dhrUsake dhrUsake raDavA lAgI. 'mArA svAmIe mArA mATe zekanI sRSTi karI dIdhI. have temanA premanI vaheMcaNI thaze. paNa huM zA mATe ciMtA karu ? huM te emanAthI phUlAi jAuM chuM ke mArA svAmI ATalA puNyAtmA che ke vidyAdhara athavA deva samajavAmAM Ave che. e teA rAjA che. rAjAne aneka rANIe heAya che. jyAre aneka ja thAya che, t Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na satI baMsAlA te maLIne rahe che. ekabIjA sAthe IrSA zA mATe karIe ? tarata ja teNe AMsu lUchI nAkhyAM ane dUdha laIne gaMgAsiMha pAse gaI. teNe dUdha pIdhuM. DA divaso ema je sAmAnya vItyA. banavAkALa ke pharIthI gaMgAsiMhanA manamAM IrachA thaI. gaMgAsiMhane IcchA thaI ke vaDanA jhADa upara besIne pharIthA dezadezAMtaramAM pharuM. je deva nakalI suyazakumAra banyo hato, teNe mane vacana ApyuM hatuM ke jyAre belAvazo, tyAre AvIza. e deva te mArA mitra banyo. mAre deva mitra ja pitAnI devazakitathI vaDanA jhADane laIne UDaze ane mane dezATana karAvaze. gaMgAsiMha vanamAM pahoMce. vaDanA vRkSa nIce besIne devanuM smaraNa karyuM te deva pragaTa thaI gayA. teNe pUchayuM-- mitra! kema yAda karyo? gaMgAsiMha mahendrapurIne badhe ahevAla jaNAvIne kahyuM mitra ! dezATana karAvo." basa, ATalI ja vAta ? have bakhelamAM saMtAvAnI zI jarUra che? mArI sAthe vRkSa upara besa. khUba pheravIza." baMne mitre vaDanA vRkSa para beThA. deve vaDa AkAzamAM Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 uDAvyA. vana-paryaMta sara-saritA joyAM. ghaNAM ja nagarI uparathI joyAM. eka nagaranu bhavya makAna, tenA para pharakatI dhajAo ane nagaranI zeAbhAe gaMgAsiMhane peAtAnI tarapha khecyA. teNe devane kahyuM A nagaramAM gheADA divasa rahIzuM !" 69 'mitra ! deve eka ekAMta jagyAe vRkSa utArI dIdhu' ane vRkSa uparathI utarIne baMne nagaramAM pharavA lAgyA. eka nAgarikane pUchyuM- A nagaranA thADA paricaya tA Ape! ane kAI vizeSa sAMbhaLavA-jovAlAyaka vAta hoya, te paNa jaNAve.' nAgarike jaNAvyuM "A nagaranuM nAma dhArApura che. AnI zaiAbhA tA Apa joI ja rahyA che. moTA moTA dhanakuberI A nagaramAM rahe che. svaga te ame joyuM nathI paNa vicArIe chIe ke svarga paNa AvuM ja suMdara haze. jitazatru ahIMnA rAjA che. temane traNa dIkarIo che. tame nAma paNa pUchazeA tethI pahelethI ja batAvI dauM. mATI kamalazrI che, bIjI athavA vacalInuM nAma che kamalAvatI ane trIjI kamalaprabhA che....' vacamAM ja gaMgAsiMha mAlyA A rAjakumArIonAM nAma paNa nA maLyAM ? traNeya Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 satI baMsAlA kamala ja kamala che ? nAgarika belyo tame nAmanI zI vAta kare che ? temanuM kAma te sAMbhaLe. temaNe eka ekAvana rAjakumArane baMdIvAna karI rAkhyA che. tame kahyuM hatuM te ke keI jevA sAMbhaLavA lAyaka vAta hoya te batAve. A rAjakumArIonI pratijJAnI khUbI juo. cApATa ramavAmAM teo advitIya che. temanI jAherAta che ke je amane jugAramAM harAvaze, temanI sAthe lagna karIzuM. huM te vizvAsathI kahuM chuM ke traNeya kuMvArI raheze. emane keNa harAvaze ? moTA meTA rAjaputre AvyA. dhArApuranA nAgarike pitAnI vAta pUrI karI. gaMgAsiMhe deva-mitra tarapha joyuM. baMne hasI paDayA. nAgarika pAsethI vidAya laIne baMne nagara jotA jotA rAjasabhAmAM pahoMcyA ane rAjakumArIonI sAthe jugAra ramavAnI mAgaNI karI. rAjAe samajAvyuM "ramIne zuM karaze ? atyAra sudhI je AvyA te badhA ramIne hArI gayA. tame paNa baMdI banaze." gaMgAsiMha bekayAreka ne kayAreka te kaI jItavAvALA paNa Avaze. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 zI khabaraaMtamAM koNa haze ? tame saMmati Apo.' "saMmati che." rAjAe eka dvArapALane Adeza ApyoA baMne yuvakone rAjakumArIonA mahelamAM laI jAva." dvArapALa belI annadAtA ! rAjakumArIo sAthe eka eka karIne jugAra ramAze. A ja niyama che. pahelAM eka jaze. tenA hAryA pachI bIje." dvArapALanI vAta rAjA jitazatrue paNa gaMgAsiMha ane devane samajAvI dIdhI. deve kahyuM sArUM, mAre mitra ja jaze, huM nagara joiza." mArgamAM vacce dvArapALanA jotAM ja deva nagara zerImAM cAlyo gayo ane gaMgAsiMha pratihArInI sAthe rAjakumArI onA kAna tarapha cAlyA. paraMtu potAnA mitrane bhalAI mATe deva adazya thaIne gaMgAsiMhanI sAthe ja rahyo. gaMgAsiMha jugAragRhamAM pahoMcyo. rAjakumArIoe tenuM khAvA pIvAthI khUba svAgata karyuM. jyAre rAta paDI tyAre copATa jAmI. traNeya rAjakumArIe ane gaMgAsiMha jAmI gayAM. ramata zaru thaI ane gaMgAsiMha pahelI bAjI hArI gaye. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 satI ba' sAlA A jugAranI ramatamAM rAjakumArIe eka cAla ramatI hatI. dIvAnA daMDanI nIce eka bilADI saMtAI rahetI hatI. tene khUba kuzaLa karI devAmAM AvI hatI. jayAre pAsA pheMkavAmAM AvatA tyAre, zikhavADelI bhaNAvelI bilADI cupacApa eka pAse kheMcIne rAjakumArIene jItADatI hatI. A cAlathI atyAra sudhI doDhasothI upara rAjakumAro hArIne baMdIvAna thaI gayA hatA ane A cAlathI gaMgasiMha paNa pahelI bAjI hArI gayo hate. bIjI vAra adazya deva sAvadhAna thaI gayo. te uMdaranuM rUpa lai bilADI pAse gaye. bilADI tenA para trATakI ane dIpAdhAra hAlI gayuM, jenAthI dIvo paDI gayo. dAsIoe pharIthI dIvAne sara karyo. A bAjImAM hAra jItane keI nizcaya na thaI zakyo. trIjI vAranI bAjumAM deve bilADIne sthabhita karI dIdhI. te hAlI cAlI zakI nahIM. have to gaMgAsiMha dareka bAjI jItate gayo ane eka eka karIne teNe traNeya rAjakumArIone harAvI dIdhI. rAjakumaonAM mukha murajhAI gayAM. paraMtu tarata teo Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 ja AnaMdita thaI gaI ane gaMgAsiMhanA gaLAmAM varamALA paherAvI dIdhI. badhI bAju vAta phelAI gaI. rAjA jitazatrue sAMbhaLyuM te te pote jugAra gRhamAM AvyA. ghaNA sanmAna sAthe gaMgAsiMhane rAjasabhAmAM laI gayA. ane pitAnA siMhAsananI najIka ja besADIne tyA have tame mArA jamAI thayA. jamAI ! tame moTA camatkArI cho ? tame A chokarIono ahaMkAra cUrecUrA karI nAkhe. have tamAro paricaya ApIne tRpta kare." gaMgAsiMhe pitAne paricaya Apyo rAjana ! govALane kuLane chuM. kAzInA govALa naMdasiMha mArA pitA che ane lakSmI mAtA che. basa A ja mAro paricaya ane A paricaya anusAra huM tamAre jamAI banavA gya nathI." "A te kaI vAta nathI !" rAjA jitazatru belyA kamaLa te kAdavamAM pedA thAya che. vALa kuLamAM tame kaI deva jagyA che. have kAMI na kaho. huM badhuM ja jANuM chuM. lAla te phATelA ciMtharAmAM paNa nathI chupAve." gaMgAsiMhane mAnavuM paDayuM. pachI adazya deva pahelAM Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA jevuM mAnava rUpa laIne sabhAmAM Avyo. rAjAe kahyuM le, tamArA mitra paNa AvI gayA." pachI deva mitrane kahyuM- "tame kayAM pharatA rahyA ? tamArA mitro to mArI putrIone ahaMkAra DhIla karI dIdho. have tame ja batAvo, huM Amane mArA jamAI kema na banAvuM ?' deva mitre samarthana ApyuM lagna to pratijJAne AdhIna che. je vakhate mArA mitrae tamArI putrIonI pratijJA pUrI karI dIdhI, e ja vakhate e temane pati banI gayo." rAjA jitazatru hasavA lAgyA ane bolyAhave te tamArA mitra paNa mArI tarapha che." paMDita bolAvavAmAM AvyA. lagnanI tithi nakakI karavAmAM AvI. dhAmadhUmathI gaMgAsiMhanAM lagna kamalazrI, kamalAvatI ane kamalaprabhAnI sAthe thaI gayAM. rAjA jitazatrue kariyAvaramAM gaMgAsiMhane be vidyAo ApI. eka hatI AkAzagAminI ane bIjI rUpa parivartananI. gaMgAsiMha keTale bhAgyazALI hatA ? have tene cAra patnIo thaI gaI. eka padmAvatI mahendrapurImAM hatI. eka baMsAlA, pAMcamI paNa hatI ane pahelI paNa. paNa e te bALaka mukanasiMhanI patnI hatI. mukanasiMha gaMgAsiMha banela hate. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 satI baMsAlA-2 gaMgAsiMhanI have A cAra bIjI jyAre pharIthI mukanasiMha banaze tyAre pAMca thaze. eka rAjakanyA kAzInarezanI putrI tenI vAgadattA hatI. mukanasiMha urphe gaMgAsiMha ane baMsAlAnA jIvanamAM keNa jANe haju zI ulaTa sulaTa thavAnI che ? IzvaranA mananI vAta koNa jANe? gaMgAsiMha thoDA vakhata sudhI gaMgApuramAM ja rahyo. traNeya patnIo sAthe khUba AnaMda karyo. pachI potAnuM kartavya yAda AvyuM. mAtA pitAne kAMI kahyA vagara ja cAlyo Avyo hato. patnIo pAsethI vidAya mAgI. paNa teo gaMgAsiMhane kevI rIte choDI de? temaNe ghaNI ja haTha karI ke ame paNa sAthe AvIzuM. gaMgAsiMhe kahyuM priyAo ! mArA prema para vizvAsa to kare. zuM huM tamArA viyogamAM e duHkhI rahIza ? paNa kartavya dharma ghaNe ja kaThaNa che. ApaNA viyogano paNa eka AnaMda che. mAruM ThekANuM tamArAthI chupuM nathI. have vidAya Apo, jaladI ja AvIza." lAcAra thaIne traNeya patnIoe pitAnA priyatamane vidAya karyo. gaMgAsiMha sIdhe vaDa upara jaI caDe. devanuM smaraNa karyuM che te paNa AvI gayo. baMne mitro kAzI pahoMcI gayA. vaDanuM vRkSa cagya sthAne UbhuM rahI gayuM. deva Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 peAtAnA leAkamAM gayA ane gagAsiMha peAtAne ghera. na siMha geAvALe ane lakamI govALaNe praznonI jhaDI varasAvI- 76 'are putra ! tu... ATalA divasa kayAM rahyo ? tuM te A gajaba kare che ! gaMgAsiMhe badhAne hasI-hasAvIne jaNAvI dIdhuM ane : A vakhate asalI vAta na batAvI. paNa masAlA jANI gaI ke mArA svAmI amita puNyAtmA che ane Thera Thera lagna karatA phare che. patinI saphaLatA para te Anati thaI gaI. pativratA potAnA e duHkhamAM paNa Anadita rahe che, jemAM peAtAnA pati sukhI rahetA hAya ane yaza meLavatA hAya. 'sAlA paNa te| sannArI hatI. e tA e vicAratI hatI ke bhale huM mArA svAmInI aMkazAyinI na banuM, paNa e AvI rIte rahe ane huM temanI dAsI ja banIne rahuM, gaMgAsiMhanA divaseA pharIthI sAmAnya vItavA lAgyA. have gaMgAsihanA prathama rupa mukasi'hanI janmabhUmi pRthvIpura jaie. gaMgAsiMhanA janmadAtA pitA hatA jayasiMha ane mAtA rANI jayasenA. ahIthI ApaNIvArtA zarU thaI hatI. AzA tUTI gayA pachI lagnanAM pAMtrIsa varSa pachI rAjA 'jayasihe putranu` mAM joyuM hatuM. putra teA thayA, paNa na thayA Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI asAlA-2 barAbara. tenuM AyuSya kula cha mahinAnuM hatuM. yAtiSInA kahevA anusAra rAjA jayasiMhe kapaTapUrvaka bAra varSInI rAjakanyA asAlA sAthe peAtAnA be mahinAnA putra mukanasiMhanAM lagna karI dIdhAM, jethI pativratA patnInA pratApathI mukanasiMhanI jIvana rakSA thaI jAya. have tA varSo vItI gayAM hatAM ane khabara nahAtI ke masAlA kayAM che ane mukasi'hu kayAM che. 77. pRthvIpuranA nareza ghaNA ja ciMtAtura rahetA hatA. 'tamAM temaNe peAtAnI kuLadevInuM dhyAna karyuM". devI pragaTa thayAM. rAjA jayasiMhe pUchyu - mAtezvarI ! ame mArA putrane khaMsAlAnI najIka sUvaDAvIne rAtArAta ahIM AvI gayA hatA. putranA gaLAmAM eka patra bAMdhI dIdhA hatA. have tenI khabara nathI ke kayAM che ? jIvatA paNa che ke nahI ? che te kayAM rahe che ane kayAre Avaze ?' kuLadevI belI 'rAjana ! mane thADA avakAza Apa. huM AkhI pRthvI para pharIne tArA badhA praznonA javAba lAvuM chuM." ATaluM kahI rAjA jayasiMhanI kuLadevI aMtardhAna thaI gai ane mukasiMha ane masAlAnI zeAdhamAM lAgI gaI. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 A tarapha jyAre thoDA divasa vItyA to gaMgAsiMha banelA mukanasiMhanA manamAM pharIthI pharavAno vicAra jAgyo. tene kamalazrI, kamalAvatI ane kamalAprabhAnI yAda AvavA lAgI. temanI sAthe tenA keTalAka divasa vItyA hatA. vIsa divasa te dhArApuramAM rahyo hate. devane yAda karyo. deva AvyA. -gaMgAsiMhe kahyuM pharI cAla, vaDanA vRkSa para besIne dhArApura jaIe." deva be mitra ! A vakhate tuM ekale ghoDA para besIne *jamIna mArge jA. ekalAmAM ja karmanI parIkSA thAya che. chatAM paNa tuM ekalo te nathI. pAchalA bhavamAM te jeTalAM puNya karyA che, e badhAM tArI sAthe ja haze." sAcuM te che ja. huM eka ja cAlI jaIza." gaMgAsiMhe kahyuM te paNa paradezamAM eka karatAM be haMmezAM sArA hoya che." deva bolyA jyAre paNa tuM ke I saMkaTamAM phasAya tyAre mane yAda karIza te huM tarata AvI jaIza." - astra-zastrathI sajaja thaIne gaMgAsiMha sapheda raMganA gheDA para savAra thaye ane dhArApura tarapha cAlI nIkaLe. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI besAlA-2 nadI-nALAM parvata pAra karatAM karatAM eka vanamAM phasAI gaye. gaMgAsiMha kyAM javuM che e badhuM bhUlI gayo. vanamAM rasto zodhavA lAgyuM. tyAM tene eka vRddha maLI. kamara jANe dhanuSa hatI. gaMgAsiMhe pUchyuM "mAjI ! tame A vanamAM kevI rIte AvI phasAyAM ? ahIMyAM zuM karavA AvyAM hatAM ? huM te phasAye paNa tameya phasAyAM ?" vRddhA belI beTA ! mArUM ghaDapaNa te tuM joI rahyo che. kyAreka huM paNa javAna hatI. Aje mArI juvAnI khovAI gaI che. te khevAI gayelI juvAnIne zodhI rahI chuM." gaMgAsiMha be mAjI ! A tame zuM kahe che? A ghaDapaNa ja evuM che je eka vakhata AvyA pachI jatuM nathI. juvAnI kayAre koInI pAchI Ave che ? yuvAnImAM te badhA e ja vicAre che ke ApaNe te yuvAna ja rahIzuM. kayAreya gharaDA nahIM thaIe. koNa jANe juvAnI kyAM jatI rahe che ? Avo che A saMsAra mAjI ! A mArA khabhA para besI jAva. jyAM sudhI mArI juvAnI che tyAM sudhI te gharaDAnI sevA karI Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAhAra lauM. zuM gharaDAnI sevAthI mArI juvAnI dhanya nahIM* thAya ? gaMgAsiMhanI AvI amRtamaya vANI sAMbhaLIne vRddhA belI tuM ciraMjIvI che putra ! tArA jevA ja bhalA yuvake heya te A dharatI paNa svarga kema na banI jAya ? mAre kayAMya nathI javuM. huM tArA para ghaNI ja prasanna chuM. sevAnA badale mevA te maLe ja che. A le, huM tane A ApuM chuM. A tAre ghaNuM ja kAmamAM Avaze. tuM popakArI che ne, eTale paropakAra karavA mATe ja huM tane A jaDI ApI rahI chuM. AnA guNa tane batAvuM chuM. pANImAM ghasIne cAhe je regane rogI para chAMTI deje. basa, roga game te haze, tarata dUra thaze. AnA prabhAvathI janmathI AMdhaLA paNa jovA lAge che, keDha vALAnI kAyA paNa kaMcana jevI thaI jAya che." gaMgAsiMhe jaDI hAthamAM lIdhI ane vRddhA koNa jANe kayAM adRzya thaI gaI. gaMgAsiMha jete ja rahI gaye. A vRddhA hatI pRthvIpuranA rAjA jayasiMhanI kuLadevI. gaMgAsiMhanA rUpamAM mukanasiMhane potAnI AMkhethI jaI tene zAMti thaI. tenA saMbaMdhanI bAkInI vAte avadhijJAnathI jANI. kuLadevI Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 pRthvIpura pahoMcyAM ane jayasiMhane temanA saMteSa thavA mATe joItI jANakArI ApatAM kahyuM rAjana ! tAre mukanasiMha te have dIrdhajIvI ane amita puNyAtmA che. jyAM paNa che, sukhamAM che. prayANanA ekavIza varSa pachI te vaibhava saMpanna thaIne tamane maLaze." rAjA rANI ane nagaravAsIone saMtoSa thayo. A tarapha prayatna karIne gaMgAsiMhe vana pasAra karyuM. eka raste maLI gayo tene ja pakaDI lIdhe. A raste dhArApura na pahoMcatAM eka bIjA ja nagaramAM pahoMcI gayo. A nagara hatuM janakapura. sau prathama eka AMdhaLo maLe. gaMgAsiMha tene rokIne kahyuM bhAI ! thoDuM pANI pIvaDAvazo ? pANI lAcAra thaIne AMdhaLo bolya-'tame mArI pAse pANI mAgyuM ane huM pANI pIvaDAvavAmAM lAcAra chuM. huM to AMdhaLo chuM. kayAMka bIje pI lo. banatA sudhI paradezI cho ?" gaMgAsiMha be tame paNa mArI sAthe Ave. huM te pANI pI ja laIza. tamAruM AMdhaLApaNuM paNa sAruM karI dauM chuM.' tame kaho che eTale huM tamArI sAthe AvavA te Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-2 taiyAra chuM, paNa mazkarI kema kare che ? AMdhaLApaNuM paNa kyAreya dUra thaI zakayuM che ? have te evuM ja kaheze. paNa jyAre badhuM ja joI zakaze, tyAre te mAnaze ja. atyArathI huM vivAda kema karUM ?" gaMgAsiMha ghoDA uparathI nIce utarI paDe. AMdhaLAne hAtha pakaDI lIdhe. tene eka jagyAe pANI maLI gayuM. bAmAM pANI lIdhuM. temAM jaDIbuTTI ghasI ane babbe TIpAM ti vagaranA AMdhaLAnI AMkhamAM nAkhyAM. AMdhaLe Akho mIMcakAravA lAgyo. pahelAM jhAMkhuM jhAMkhuM dekhAvA lAgyuM. pachI to ekadama tenI AMkhamAM evI jyoti AvI gaI ke gaMgAsiMhanA pagamAM paDI gayo. AMdhaLo bolyo : sAce sAcuM batAve, tame deva cho athavA kaI jAdugara Avo camatkAra te meM vArtAomAM sAMbhaLyo che." cAreya tarapha bhIDa jAmI gaI. thoDI ja kSaNemAM gaMgAsiMha AkhA janakapuramAM prasiddha thaI gaye. camatkAranAM kiraNe sUryanAM kiraNethI vadhAre gatimAna hoya che. karNasiMha janakapuranA rAjA hatA. temanI putrI ratnAvatI bAra varSathI keDhIlI hatI. e te nirAza ja thaI cUkyA Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAvA-2 hatA. rAjA kaNasiha bicArA DhaMDherA piTAvI-piTAvIne thAkI gayA hatA. ga`gAsihanI vAta sAMbhaLI tA temanI AMkheAmAM AzAnI camaka AvI gai. ga gAsiMhane tA lAvavAne ja hatA. tene ghaNA AdarathI khelAvavAmAM AvyA. paropakAra mATe tA te taiyAra ja rahetA hatA. mULa vAta tA e che ke jaDIbuTTInA divya prabhAvathI teNe rAjakumArI ratnavatInA kADhane adRzya karI dIdhA. have te rAjakanyA devakanyA jevI sudhaDa-suMdara thaI gaI. ga`gAsiha rAjAnA mahemAna banyA. 83 have te bhavya makAnamAM rahevA lAgyA. dAsa dAsIe sevAmAM hAjara ja rahetA ane je sAMbhaLatA te gaMgAsihanI pAse AvatA. badhAnAM duHkha dUra thatAM hatAM. rAjA kahyu`siMha pahelA ja divasathI vicAravA lAgyA hatA ke zA mATe Ane huM mArA jamAi na banAvI lauM? vAtamAM ne vAtamAM gaMgAsi hane temaNe eka divasa paricaya paNa pRchI lIdheA. rANInI salAha lIdhI. rANIe eka ja vAramAM tatvanI vAta kahI dIdhI 'A paNa kAMI pUchavAnI vAta che ? DhIvA laIne kheALaze tA paNa ratnAvatI mATe ga`gAsiMhanA jevA vara nahi maLe.' rAjA kahyuM`si'hu paNa te AvuM ja vicAratA hatA. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-ra pati-patnInI marajI eka thaI gaI. ratnAvatI ane gaMgAsiMhanAM lagna thaI gayAM. lagnane divasa vaizAkha sudI bArasa hato. pahelI ja milananI rAtamAM ja baMnene viyega. thaI gayo ane acAnaka ane camatkArI DhaMgathI A badhuM thayuM. navapriyA ratnavatInI sAthe vAto karatAM karatAM gaMgAsiMha sUto hate. AkAzamAMthI be devIo utarI ane sUtelA gaMgAsiMhane vimAnamAM besADIne UDI gaI. gaMgAsiMha jA. cakita duHkhI thaIne devIone pUchayuM- mane kayAM laI jaI rahyAM che ? rAjA banAvavA. tene rAjA banAvIzuM." TUMka ja javAba ApIne devIo mauna thaI gaI. gaMgAsiMha kAMI vadhu pUche tyAM sudhImAM devIoe potAnuM vimAna parvata para rahelA eka bAgamAM utAryuM. tyAM be devIe bIjI paNa AvI. cAreye nRtya karyuM. gIto gAyAM. gaMgAsiMhe tallIna thaIne joyuM. pachI savAra thatAM thatAMmAM devIoe gaMgAsiMhane. caMpApurInA bAgamAM utArI dIdhA ane pitAnA lekamAM jatI rahI. gaMgAsiMha bAgamAM ekalo beTho beThe vicArI rahyo hate huM kayA cakakaramAM paDI gayo ? huM sArA bhalA janaka Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 puramAM zAMtithI rahetA hatA. je dazA padmAvatInI mahendrapurImAM ane kamalazrI, kamalAvatI tathA kamalaprabhAnI dhArApuramAM thaI rahI hatI e ja dazA janakapuramAM ratnAvatonI haze. have hu kayAM jAuM ? devIe rAjA banAvavA lAvI hatI ane ahI' bAgamAM lAvIne phekayA. bhAgyanI vAta ghaNI vicitra che.' A badhu vicAratAM vicAratAM gaMgAsiMhanI najara sAmenI bhIDa para paDI. bhIDa A tarapha ja AgaLa vadhI rahI. cAreya bAju sUryanAM kiraNA prakAzI rahyAM hatAM. gheADA, ratha ane padAti leAkA khAga tarapha AgaLa vadhI rahyA hatA. 5 badhA gagAsihanI ekadama pAse AvI gayA. badhAthI AgaLa zaNagArelI hAthaNI hatI. ga'gAsi'hanI AgaLa UbhA rahIne cIsa pADI gheADA paNa jorathI haNahaNavA lAgyA. hAthaNIe peAtAnI sUMDhamAM pakaDelI puSpamALA ga'gAsi'hanA gaLAmAM nAkhI dvIdhI. pachI sUMDhathI ja kaLaza laine tenA upara pANI reDayuM. tenA abhiSeka thayA. pachI tA jaya jayanA avAja thaI UThayA. ga'gAsiha stabdha thaine A badhuM nATaka jei rahyo hatA. pachI thADA bhadra mANaso AvyA. temAMthI eke kahyu*-- 'have tame ca'pApurInA rAjA che. AvIne rAjisa'hA Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 sananI ze|bhA vadhAreA. have tamArA rAjasabhAmAM vidhisara rAjyAbhiSeka thaze. naranAtha ! Azcayana karo ! amAre tyAMnI A ja rIta che. ca'pApurInA pahelA rAjA ajitasena niHsatAna marI gayA. siMhAsana kayAM sudhI sUnuM rahe ? temane vArasadAra keAI nahAtA. A vidhithI navA rAjAnI nimaNuMka thAya che.' 45 have gaMgAsihanI samajamAM bhAgyanA khelanI samaja paDI. te vidhisara caMpApurInA rAjA banyA. narapAla gagAsiMhanI sabhA bharAvA lAgI. rAjakAja cAlavA lAgyu. jevI rIte keLanA pAnamAMthI pAna nIkaLatAM jAya che, evA rIte ja puNyAtmAnA puNyanA eka pachI eka uddaya thatA rahe che. ga gAsiMha athavA mukanasiMha puNyAtmA tA hatA ja. A tarapha janarakapuramAM zeAka chavAi gayA. kAIne AvatAM jatAM jocA nathI ane gaMgAsiMha alApa thaI gayA. ratnAvatI raDI raDIne vilApa karI rahI hatI. rAjAe badhe ja zeAdha karAvo. paNa ga'gAsiMha maLyA nahI.. maLe kevI rIte ?' e tA caMpApurInA rAjA thaIne beThA hatA. udyama ane parizramathI nirAza thayelI vyakita jyeAtiSanA sahAro le che. janakapuranA rAjAe paNa jyAtiSIne Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-2 bolAvyo. temaNe pUchyuM mArA jamAIgaMgAsiMha kyAM che? ratnavatInA mahelamAM ja sUtA hatA ane savAre joyuM te gAyaba. kAMIka te batAvo." jyotiSIe batAvyuM-- rAjana ! ciMtA nA karazo. duHkhano sahAre te dharma ane darya A be ja che. tamArA jamAI caMpApurInA rAjA banI gayA che ane have jAte ja cha mahinA pachI ahIMyAM Avaze." janapuranA rAjA ane temanI putrI ratnAvatI vigere badhAne zAMti thaI. gaMgAsiMhane caMpApurImAM rAjya karatAMkaratAM thoDA divase thayA te ghara yAda AvyuM. zAsanano bhAra maMtrIone soMpyo. devanuM smaraNa karyuM, ane deve vaDanA jhADa para uDADIne gaMgAsiMhane kAzInI najIka vanamAM utArI dIdho. A vakhate gaMgAsiMha ghera pahoMcyA tyAre mAtA pitAno tene ghaNe Thapaka maLe. A vakhate paNa teNe badhAne kharuM-khoTuM saMbhaLAvI dIdhuM. duniyA bharanI kalpita ghaTanAo sAMbhaLAvI dIdhI. sAcI vAta A vakhate paNa nA jaNAvI. paNa baMsAlA to ghaNI catura hatI. te ciMtAtura thaI- Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-ra mArA svAmI kapaTI che. dareka vakhate bahAnA batAvI de che. te cokakasa ja lagna karatA phare che. keTalAMya lagna karI lIdhAM. moTI te huM ja raheza. emanAM lagnanA kayAreka te bheda khulaze." - gaMgAsiMha kAzInA darabAramAM gayo. temaNe paNa pUchyuM bhAvi jamAI ! have to ghaNA gAyaba raho cho ? kayAM raho cho ? gaMgAsiMha bolyo "rAjana ! gAya-vAcharaDA carAvavAnuM tame baMdha karAvI dIdhuM. have mArI pAse kAma ja zuM rahyuM ? tethI pharavA cAlyA jAuM chuM. pataMga kayAM phare. aMtamAM te te tyAM ja Ave che jenA hAthamAM tene dora hoya. huM paNa pharI-pharIne kAzImAM AvI jAuM chuM.' gaMgAsiMhanI mIThI vANI sAMbhaLIne kAzIne nareza saMtuSTa thaI gayA. thoDA divase vItyA. gaMgasiMha vanamAM gaye ane devane belAvyo. deva Avyo, to teNe kahyuM deva ! te mane ekalo mokalyo te kyAM kyAM pahoMcI gayo. dhArApura te pahoMcI ja na zaka ane janakapura pahoMcI gayo. have mahendrapurI pahoMcADa. pA yAda karatI Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI barasAlA-2 haze." deva hasIne be ekalA jaIne paNa beTamAM te nathI rahyo janakapura navuM sAsaruM thaI gayuM. vaDa para besa. hamaNuM mahedrapurI pahoMcI jaIzuM." gaMgAsi ha mahendrapurI pahoMcI gaye. vaDa uparathI utaryA pachI devane kahyuM ahIMyAMthI huM cAra strIonI sAthe nagaramAM gaye hate. gajAnana gaNezanA kahevA anusAra mArAM lagna padmAvatInI sAthe thayA hatAM. Aje cha mahinA pachI Avyo chuM." deva bolyo- tuM tArI priyAne maLa. huM mArA lekamAM jAuM chuM." gaMgAsiMha mahendrapurInA rAjA arirmadananI rAjasabhAmAM pahoMcyA. dvArapALane samAcAra ApyA "rAjAne jaIne kahe-gaNezajInI AjJA anusAra jenI sAthe rAjakanyA padmAvatInAM lagna thayAM hatAM te AvyA che." dvArapALe rAjAne samAcAra ApyA. rAjA arimardana siMhAsana parathI uThIne AvyA ane gaMgAsiMhane hAtha pakaDIne laI gayA. pachI pUchyuM. jamAI ! tame te emane ema ja bhAgI gayA ? nAma Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA ThAma paNa ne batAvyuM ? paNa gaNezajIe kahyuM te baMne vAra sAcuM nIkaLyuM. pahelAM kahyA pramANe tame cAra strIonI sAthe uttara dizA taraphathI ja AvyA hatA. bIjI vAra temaNe mArI putrIne kahyuM hatuM ke tame cha mahinA pachI Avaze." rAjakanyA padyAvatInI pAse paNa samAcAra pahoMcI gayA. sakhIo tene zaNagAravA lAgI ane te rAtrInI rAha jevA lAgI. rAta paNa paDI. pati-patnI baMne eka oraDAmAM hatAM. paNa padmAvatI dUra ja UbhI rahI. gaMgAsiMhanI pAse nA AvI. teNe spaSTa kahyuM kevI rIte mAnI lauM ke tame ja mArA pati che ? pahelAM keI khAtrI Apa." gaMgAsiMha be tArA pitAe gaNezajInI AjJAthI mArI sAthe lagna karyA hatAM. huM tAro pati chuM. AnAthI vadhAre khAtrI huM kAMI ApI zakato nathI." padmAvatIe AMkhe kADhI. siMhANanI jema garjanA karIne bolI "mArA oraDAmAMthI nIkaLI jAva. cokakasa ja tame Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-2 91 : koI laMpaTa athavA kapaTI che. mArA patino pAse to khAtrI che ane tame khAtrI ApavAmAM asamartha cho." gaMgAsiMhe padmAvatIne khUba cIDavI. tenA pativratyanI parIkSA jyAre laI rahyo to belyo - meM tane pahelI rAtre kahyuM hatuM ke rAta bahu thaI gaI che. priye have sUI jA. javAbamAM te kahyuM hatuM ke tame sUI jAva. huM tamArA paga dAbIza. pachI jyAre meM kahyuM ke mane UMgha nathI te te kahyuM hatuM ke uMgha te mArI zeka che. huM tene mArI pAse kevI rIte AvavA dauM ? tyAra pachI ApaNe thoDI vAra copATa ramyAM hatAM. huM laghuzaMkA karavA javA lAge te tuM mArI pAchaLa pAchaLa AvI. pachI huM tane dhakakA mArIne bhAgI gaye. mArI pAse A ja khAtrI che." padmAvatI gaMgAsiMhanA pagamAM paDI gaI. gaMgAsiMhe tene bAthamAM lapeTI dIdhI. pachI te bolI - "prANezvara ! pati-patnInI aMgata vAto te be ja jANe che. A vAta bIju keNa batAvI zake ? mane vizvAsa to thaI gaye paNa meM tamane kaDavA zabdo kahyA, laMpaTa sudhI kahI nAkhyuM. prANanAtha ! kSamA karI do !" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA-2 priye ! te tArA zIlane paricaya Ape. tArA A kaDavA zabdoe te e khuza karyo che ke tane huM zuM kahuM ? milananI rAta vItI. pachI te rAta vItavA lAgI. divase paNa vItyA. have gaMgAsiMhe samajAvI paTAvIne padmAvatI ane sasarA arimardana pAsethI vidAya lIdhI ane devanA sahAre vaDanA jhADa upara besIne kAzInI najIka vanamAM pahoMcyo. (anusaMdhAna satI baMsAlA-3) Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 e vanamAM eka jAna rokAI hatI. keIka rAjA potAnA. rAjakumArane bharatapuranA rAjAnI putrInI sAthe paraNAvavA jaI rahyo hato. jAne rAtane vasavATa kAzInA A vanamAM rAkhyo hato. vaDanA vRkSa upara beThelA deve pitAnA mitro gaMgAsiMhane kahyuM mitra ! je kanyAne paraNavA A rAjakumAra jaI rahyo che, ene tuM paraNe te kAMI vAta bane." gaMgAsiMha bo je bole te upAya batAve. te vAta upADI che, te tuM ja kAMI yukita karI deva bolya "mArI yukitane camatkAra tuM savAre je je savAre ahIM jAnanI AgaLa pAchaLa pharaje. pachI joje, meM tArA mATe. zuM karyuM che?" gaMgAsiMha belyo Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI besAlA-3 tyAre te baMne rAta ahIM jhADa upara ja kApIe. tuM tArA lekamAM ja raheje ane huM ahIMyAM jAnanI - sAthe rahIza." deve potAnI mAyA phelAvI. jAnanA badhA lokone vikRta karI dIdhA. badhA ja kadarUpa thaI gayA. keInA dAMta - bahAra nIkaLI AvyA ane keInuM nAka besI gayuM. keIne hoTha UMTanI jema laTakavA lAgyo. jAna bhUtaDAMnA saMgha jevI thaI gaI. varanI dazA paNa vadhAre vicitra hatI. tenI kadarUpatA jeIne ghaNu jevuM thatuM hatuM. varanA pitAe savAre badhAne joyA te cakakara AvI gayAM. te rAjA potAnA putra varane joIne te raDavA lAgyA. temaNe maMtrIne kahyuM maMtrI ! have zuM thaze ? tamArI ane mArI zakala paNa juo. varanA zA hAla thaI gayA ? bharatapuranA rAjA guNapAla have pitAnI putrI guNamaMjarInAM lagna mArA putranI sAthe kevI rIte karI Apaze ? A zI mAyA thaI gaI ?' "rAjana ! vakhata para te pahoMcavuM ja paDaze. nahIM te. baMne pakSenI pratiSThAne bhaMga thaze. A kAzI nagarImAMthI eka suMdara chokare laI lo ene vara banAvIne lagna karIne bhagADI daIzuM. guNamaMjarI tamArI putravadhU banI jaze." Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 gagAsiMha tyAM ja Aju bAju pharI rahyo hato rAjAnI najara tenA upara paDI te tene bolAvyA ane tene kahyuM amAruM kAma karI Ape. tuM tame vara banI jAva. tamAre ame ghaNe ja ahesAna mAnIzuM.' gagasiMhe pUchayuM"A kAma mATe mane zuM Apaze ? eka sahastra senAnI mudrAo ApIzuM" sAruM paNa be zarata mArI bIjI paNa che." kahe." pahelI e ke varavezanAM kapaDAM huM nahIM ApuM. ane bIjI e ke rAtre huM vadhUnA khaMDamAM-raMgamahelamAM rahIza." "amane tamArI A zarata maMjura che." gaMgAsiMhane varavezamAM zaNagAravAmAM AvyuM. jAna bharatapura pahoMcI. rAjA guNapAla ane svAgata karanArA hasavA lAgyA are ! A te bhUtanI jAna che. eka paNa mANasa sArA caherAvALo nathI." pachI rAjA guNapAle ja pharIthI kahyuM jAna sAthe ApaNe zI levAdevA ? vara te ghaNe ja suMdara che. devakumAra jevo che." Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 gya samaye gaMgAsiMha ane guNamaMjarInAM lagna thaI gayAM. gaMgAsiMha raMgamahelamAM gayo. navapriyA guNamaMjarInI sAthe rasabharI vAta thaI. baMne AkhI rAta jAgyAM. pachI jyAre rAtano ceAtho prahara gayo tyAre gaMgAsiMhe varavezanAM kapaDAM utArIne guNamaMjarIne ApI dIdhAM ane bolyo A kapaDAM tArI mAtAne ApI deje. tenI jarUra paDaze. have huM jAnamAM jAuM chuM. tuM paNa sakhIo sAthe jA." gaMgAsiMha jAnamAM AvyA. potAnAM kapaDAM paheryA. varanA pitA pAsethI eka sahastra senAnI mudrAo lIdhI, ane devanuM smaraNa karI tene bolAvyo tathA pAchA kAzI gayo. A tarapha deve potAnI mAyA sameTI lIdhI to badhA jAnaiyAonAM vikRta rupa sArAM thaI gayAM. vara paNa suMdara thaI gaye. guNasuMdarInI vidAya vaNaparaNyA varanI sAthe thai gaI ane te potAnA sAsare pahoMcI. sAsarImAM suhAgarAta AvI te guNamaMjarIe varane tiraskAra karI dIdhe 'tame koNa cho ? tamArI sAthe te mArAM lagna thayAM ja nathI. zuM huM mArA patine nathI oLakhatI ? tame keNa jANe keNa che ?" vare vizvAsa Apyo zuM kahe che guNamaMjarI? zrIpuranA rAjA anaMgasiMhane Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 97 putra zrIcaMda huM ja chuM. huM ja jAna laIne tene paraNavA bharatapura gayo hato. mArI sAthe ja tArAM lagna thayAM che." bhale ja tame sAcuM kahetA hoya, paNa huM A vAtane kayAreya nahIM mAnuM. tame mArA pati che ja nahIM. koI paNa strI potAnA patine oLakhavAmAM bhUla nathI karI zakatI." zrIpuranA rAjakumAra zrIcaMde bahu ja haTha karI tyAre aMte guNamaMjarI bolI varavezanAM kapaDAM lAvIne mane batAvI do. tyAre ja huM mAnI laIza." have to zrIcaMda phAMphAM mAravA lAgyo. tene pAchA javuM paDayuM. mitro AgaLa raDe. paNa mitro zuM kare? eke kahyuM| dagAnuM phaLa te AvuM ja hoya che. jenI sAthe pherA pharI e ja te ene pati thaze. bIjAnI patnI tane maLe paNa kevI rIte ? rAjA asaMgasiMhe paNa guNamaMjarIne ghaNuM ja samajAvI paNa te pitAnA zIlavata para merUnI jema aDaga rahI. thoDA divasa pachI tenA pIyaravALA levA AvyA. guNamaMjarI pitAnA piyara jatI rahI ane teNe potAnA pitA rAjA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 guNapAlane spaSTa kahyuM pitAjI ! have huM bhUlamAM paNa mArA kahevAtA sAsare zrIpura nahIM jauM. mArI sAthe dago thaye che." guNamaMjarIe pUrI vAta karI. rAjA guNapAle tene dhIraja ApI dIkarI ! tArA dharma para aDaga rahe. eka ne eka divase tAre asalI pati avazya maLaze.' 'dAna japa tapa, vrata upAsanA vigere dhArmika kriyAo karatAM karatAM guNamaMjarI pitAnA prANapriyatamanI rAha jevA lAgI. eka divasa zrIpuranA rAjA anaMgasiMha potAnA putra zrIcaMdane laIne guNamaMjarIne teDavA bharatapura AvyA. paNa temane tiraskAra ja maLyo. bApa dIkarAne nirAza thaIne javuM paDyuM. A tarapha kautukI gaMgAsiMha vaDanA jhADa para besIne devanI sAthe pharIthI dezATana karavA nIkaLe ane citoDa pahoMcyo. nagaranI bahAra vaDanuM jhADa ropI dIdhuM ane baMne mitro nagara tarapha AgaLa vadhyA te joyuM ke nagaranAM strI purUSe bAga tarapha doDI rahyAM hatAM. temanI sAthe vRddho ane bALako paNa hatAM. pagathI cAlIne Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI kha'sAlA-3 9 paNa janArA hatA ane ratha-pAlakhImAM savAra thaIne paNa jai rahyA hatA. ga'gAsi hai ekane AzcayathI pUchyu-- Aje tamArA nagaramAM zI vAta che ? badhA leAkA sAja zaNagAra karIne kayAM jaI rahyA che ?? teNe jaladI jaladI batAvyuM- amArA nagaramAM jaina muni AvyA che. temanAM darzIna karavA badhA jAya che.' gaMgAsiMhe pUchyuMA janamuni zuM hoya che ?" 'are, badhuM mane ja pUchaze ? mAre meADuM thAya che. keAI bIjAne pUchajo.' batAvavA vALA cAlatA thayA. ga`gAsiMhe devane kahyuMmitra ! have te ApaNe paNa muninAM darzana karavA jaie. meM kayAreya janamuninAM dazana karyA' nathI, temanI vAta paNa nathI sAMbhaLI. Aje te sAMbhaLIza.' baMneya mitra gayA. deva adRzya thaine muninI dha- sabhAmAM beThA. muninA bAdha evA hatA ke ajJAnIne paNu jJAna thaI jatu* hatuM. sUryanAM kiraNA phelAya teA aMdhAru tA dUra thAya ja. gaMgAsiMha pavitra jIva hatA. teNe eka eka zabdane UMDA Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 satI baMsAlA-3. utAryo. pachI te teNe zrAvakanAM bAra vrata paNa grahaNa karyA. parastrI tyAgano ane svapatnIsaMteSane niyama paNa lIdhe. tenuM jIvana have dharmamaya banI gayuM. pAMceya Indriye ane chaThTho deha vigerenA kAma ane tene vazamAM karavA saMbaMdhI. vAte munizrIe vistArathI zrotAone samajAvI. bodha pUre thayo. munine vaMdana karIne gaMgAsiMha bAganI bahAra nIkaLyA. bahAra jaIne samavayaska mitranA rUpamAM tene deva maLyo. baMne sAthe sAthe nagaramAM pahoMcyA. citoDanA rAjA hatA kAmadevaja ane temanI putrI hatI phUlavatI. phUlavatI sAta akSara bolIne kahetI hatI ke A akSaromAMthI evA zabdo banAvIne batAvaze, ke je mArA manamAM che, tenI sAthe huM lagna karIza. koNa jANe tenA manamAM zuM hatuM ke ghaNuM ja AvyA paNa kaI batAvI na zakyA. have gaMgAsiMhe paNa citeDanI rAjakumArInI pratijJA sAMbhaLI che te paNa rAjabhavana tarapha cAlyuM. deva have adazya rUpamAM tenI sAthe hatA. bIjA paNa rAjakumAra AvyA hatA. badhA sAthe phUlavatInA zabdo jaNAvA beThA. raMgamaMDapamAM UMcA Asana upara phUlavatI beThI hatI. be dAsIo cAmara DhALI rahI hatI. tenI sAme uttara Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 ApavA vALA rAjakumAre beThA hatA. rAjA kAmadevaja ane maMtrI vigere badhA hatA. rAjakumArIe kahyuM kA. A. nA. jI. sa. I. ka. A sAta akSara. te sAta zabdanA pahelA akSara che je mArA manamAM che. te zabda kayA che, tame loke eka eka karIne jaNAvo.' eke jaNAvyuM rAjakumArI ! kA thI kanyA, A thI Arya, nA thI nArI, jI. thI jIvana. sa thI saritA, I thI Izvara ane ka thI kaSTa A sAta zakha thayA. A ja sAta zabdo tamArA manamAM che." phUlavatI hasIne belI AmAMthI eka paNa nahIM. jinezvaranA sogaMda khAIne kahuM chuM, je zabda mArA manamAM che, te ja batAvIza. keIne herAna karavAne mATe bilakula uddeza nathI. mane to evA jIvana sAthInI zodha che, je dharmane samarpita hoya !" bIjA rAjakumAree paNa aTakaLa karI joI. aMtamAM gaMgAsiMhane vAro Avyo. gaMgAsiMhe DI vAra pahelAM ja munine be sAMbhaLyuM hatuM. te e paNa jANI gaye hatuM ke rAjakumArI dharmaniSTha che. munine baMdha tenA manamAM guMjavA lAge. gaMgAsiMha te bedhamAM kahelA zabdone ja Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 satI baMsAlA-3 zodhavA lAgyA. arihaMtANuMnuM manamAM ne manamAM uccAraNa karyuM ane be 'rAjakanya ! kA thI kAna, A thI AMkhe, nA thI nAsikA, jI thI jIma, sa no artha zarIrathI che ane I thI pAMceya indriyane vazamAM karavAno bhAva che. ka ne artha che ke Amane kabajAmAM lo." pachI gaMgAsiMhe pAMca Indriya tathA tenI upayogItAne jaNAvI jenAthI loka paraloka bane che. phUlavatI harSathI phUlAI UThI. ane badhAnI hAjarImAM gaMgAsiMhanA gaLAmAM varamALA AropI dIdhI. tenA manamAM A ja badhuM hatuM. rAjA kAmadevaja bolyA jamAI ! vidhAtA paNa vivitra che. pahelethI banelA banAvelA jeDAne jAta jAtanA DhaMga sAthe meLave che. atyAra sudhI keTalAya AvyA, paNa koI dIkarInA mananI vAta na jaNAvI zakyA. mane have tamAre zubha paricaya Ape." gaMgAsiMha be "rAjana ! have pANI pIne jAta pUcho cho ? jamAI banAvIne paNa paricaya pUchavAmAM Ave che ? paricaya te meM pahelethI ja jANI lIdhuM hatuM ke tame keI asAdhAraNa puruSa che. paNa potApaNunA saMbaMdhathI Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 103 satI baMsAlA-3 paricaya to pUchIza ja." gaMgAsiMhe potAno paricaya jaNAvyuM. gaMgAsiMha ane phUlavatInAM dhAmadhUmathI lagna thayAM. gaMgAsiMha thoDA divasa to citoDamAM ja rahyo. pachI sasarA kAmadevaja pAse prayANanI anumati mAgI ane pitAnA taraphathI kahyuM ke huM phUlavatIne tarata ja levA AvIza. gaMgAsiMha A vakhate sIdhe ja caMpApurI pacI go. rAja vyavasthAne jaI potAnI badhI ja rANIo mATe makAna zaNagAravAmAM AvyuM. pachI badhAne ekaThA karyA. badhAthI pahelA mahendrapurInA rAjA arimardananI putrI padmAvatIne, pachI dhArApuranA rAjA jitazatrunI traNeya putrIo kamalazrI, kamalAvatI ane kamalaprabhAne lAvyA. janakapuranA rAjA karNasiMhanI putrI ratna tane paNa laI AvyuM. citoDanI kUlavatIne paNa laI AvyA. caMpApurInA rAjA gaMgAsiMhane badhAya sAsarethI apAra dhana, ratha, gheDA, ane senA maLI. tenI caturaMgI senA ghaNI vizALa thaI gaI. tenI cha patnIo have tenI sAthe tenA aMtaHpuramAM hatI. gaMgAsiMhanI traNa patnIe haju bIjI paNa hatI. badhAthI pahelAM te baMsAlI ja hatI. jenA vize te pUrepUro ajJAna hatA. ane tene potAnA gharanI dAsI ja samajatA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 satI baMsAlA-3 hato. bIjI kAzInA rAjAnI vAgdattA putrI kanaka vatI hatI. tenI sAthe vivAha ja nakakI thaye hato. ane have trIjI bharatapuranA rAjA guNapAlanI putrI guNamaMjarI hatI. jenI sAthe bhADAne vara banIne lagna karyA hatAM. chaye patnIonI vyavasthA karyA pachI AkAzamArge ja gaMgAsiMha caMpApurIthI bharatapura pahoMcyo. sIdhe rAjasabhAmAM gaye. bharatapuranA rAjA guNapAla tene rU5 ane vyakitatvathI prabhAvita thayA. gaMgAsiMha vIra vezamAM hato. rAjA guNapAle A navA AgaMtuka atithine Asana ApyuM ane pUchyuM kahe, kema AvyA ? tame keNa cho ? gaMgAsiMhe kahyuM huM tamAre jamAI gaMgAsiMha chuM. bhADethI mArI sAthe tamArI putrInAM lagna thayAM hatAM." sabhAsado hasavA lAgyA. rAjA guNapAla paNa hasya. rAjA bolyA kayAMya bhADA para paNa lagna thAya che ! tame kevI vAto karo cho ? dekhAvamAM te tame rAjakumAra lAge che. paNa vAte gAMDA jevI che. gaMgAsiMha bevAta te evI ja che ke keI vizvAsa na kare. paNa Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI asAlA-3 A sAcu' che rAjana ! tamArI putrIne paraNavA zrIpuranA rAjAnA rAjaputra zrIcaMda AvyA hatA. varanA pitAe eka sahasra sAnAnI mudrAe ApIne mane bhADethI lIdhA hatA. te rAtre huM ja vara banyA hatA. mane tamArI putrI tA oLakhatI ja haze.' 105 rAjA guNapAla vicAravA lAgyA. Ane guNamaMjarI cAkakasa eLakhaze. zrIcaMdane teA teNe peAtAnA pati mAnyA ja nahAtA. kahetI hatI- mArI sAthe dagA thayA che. tA AnI sAthe tenAM lagna thayAM haze. pachI teA rAjA gupAle gagAsinA apUrva satkAra karyAM. rAta paDI teA gagAsi guNama'jarInA mahelamAM pahoMcyA. guNamajarI tene jotAM ja ALakhI gaI. ane AlI tA tame mArA prANezvara che. mane cheADIne kayAM cAlyA gayA hatA ? jayAtiSIoe jaNAvyuM hatuM ke cha mahinA pachI tame Avaze. ceAgya samaye AvyA che.' guNamaMjarI jevI patinA caraNanA sparza karavA AgaLa vadhI ke eka vicAra ApatAM ja te aTakI gaI. vicAravA lAgI temane rAtamAM ja tA joyA hatA. hatA te A ja. paNa zI khabara keAi khIjA hAya. eka sarakhA caherAvALI vyakita Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 satI baMsAlA-3 paNa hoya che ja ne. pAcho dage na khAI jAuM." A badhI vAta para vicAra karIne guNamaMjarI be lIH pahelAM khAtrI Apo ke tame mArA pati che. nahIMtara huM tamane kaI kapaTI ja mAnIza. khAtrI ApyA vagara tame ahIMyAM eka kSaNa paNa nahIM rokAI zake." gaMgAsiMhe guNamaMjarIne ciDavI ane bolyo khAtrI to tAruM hRdaya ja che. zuM tuM mane nathI oLakhatI ? have A vAtamAM zuM rahyuM che ? Ava, mArI bhujAomAM samAI jA." gaMgAsiMha AgaLa vadhyA ane guNamaMjarI pAchI khasI. te bolI "khabaradAra ! AgaLa nA vadhe. kevaLa sIkalanA AdhAre huM tamane mArA pati nA mAnI zakuM." "te pachI lAva mAre e pizAka ke je meM tane Apyo hato." khAtrI ApatAM gaMgAsiMha belyo-"yAda che ne tane ? lagna vALI rAte A raMgamahelamAM meM mArA vara vezanAM kapaDAM utArIne tane ApyAM hatAM ane kahyuM hatuM ke Ane tArI mAnI pAse thApaNanA rUpamAM mUkI deje ane jyAre mAguM tyAre Apaje. te have tuM A kapaDAM laI Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 107 Ava." have guNamaMjarIne vizvAsa Avyo. tarata ja potAnI mAnA makAnamAM pahoMcI ane bolI mA ! pavAM kapaDAM lAve, je meM tamane ApyAM hatAM" kapaDAM laIne guNamaMjarI pAchI gaMgAsiMha pAse AvI ane bolI - "A rahI tamArI thApaNa. paNa e bheda te jaNAvo ke - tamArAM lagna mArI sAthe kevI rIte thayAM ? gaMgAsiMhe badhI vAta saMbhaLAvI. pachI baMne AkhI rAta vAta karatAM rahyAM. bIjA divase rAjajamAI gaMgAsiMhanA AgamananI khuzImAM moTo utsava manAvavAmAM AvyA. gaMgAsiMha thoDA divasa bharatapuramAM ja rahyo. pachI pitAnI A sAtamI patnI guNamaMjarIne laIne caMpApurI. gaye. gaMgAsiMha senA ane dhana vigere je kaMI paNa dahejamAM maLyuM, te badhuM laI cAlI nIkaLyo. '' caMpApurImAM have tenI sAta patnIo thaI gaI. have ahIMyAMthI te pAcho kAzI paho. naMda govALa ane lakSamI govALaNa A vAtanAM anubhavI thaI gayAM hatAM. ke temane gaMgAsiMha gharamAM rahe athavA bahAra temane ke I. matalaba nahote. vAraMvAra prazno karavAthI teo paNa kaMTALI, Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 gayAM hatAM ane e nizcaya karI lIdho hato ke ApaNuM rokavAthI te zekAvAne nathI. hoziyAra chokarAne roka paNa kevI rIte ? A tarapha kAzInA rAjA paNa vicAratA hatA ke gaMgAsiMha sattara varSano thaI gayo. jyAre mArI putrInI sAthe temanI sagAI thaI hatI tyAre mArI kanakavatI paNa nAnI hatI ane te paNa kizora vayanA hatA. have rAjakumArI kanakavatI paNa paMdara varSanI thaI gaI hatI. gaMgAsiMha keNa jANe kyAM kyAM phare che ? mahinAo sudhI kAzInI bahAra rahe che. lagnanA baMdhanamAM baMdhAI jaze tyAre ja kAzImAM TharIne raheze. paraMtu bicArA kAzIrAjane kayAM khabara hatI ke gaMgAsiMhanI sAta patnIo caMpApurImAM che ane te tyAMne rAjA che. potAnI putrInI sAthe pherA pheravavAnA cakakaramAM bAMdhIne paNa te tene ekanI eka jagyAe rAkhI zakatA nahotA. kAI paNa hoya temaNe naMda govALane bolAvyA. lagnanI vidhi nakakI karavAmAM AvI. kAzInA badhA govALo phUlyA nahotA samAtA. te e gauravathI phUlI rahyA hatA ke - amArI jAtine chokaro rAjAne ghera paraNavA jaI rahyo che ghaNuM dhAmadhUma sAthe gaMgAsiMhanAM lagna kAzInI rAjakanyA Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 109 kanakavatInI sAthe saMpanna thaI gayAM. je ke naMda gopAla samRddha hate. pitAnI nAtamAM te mokhare hate. te paNa rAjAnI Takakara kevI rIte le! tethI baMne taraphanA lagnane prabaMdha kAzIne rAjAe ja karyo. kAzInA rAjAe gaMgAsiMhane eka rAjamahela je mATe ane bhavya mahela Ape. dahejamAM ghaNuM ja dhana ApyuM. have naMda gophALa paNa A meTA mahelamAM raheto hato. rAjakumArI kanavatInI sevA karavA mATe tenA pitAe dAsIo dahejamAM ApI hatI. rAjyanA jamAInI rakSA mATe eka moTI senA paNa rahetI hatI. gaMgAsiMha zuM ne zuM thaI gaye. naMda gopALane svapnaya vizvAsa nahato ke gaMgAmAMthI maLele gaMgAsiMha putramAMthI rAjA je thaI aizvaryavAna banI jaze. govALa jAtinA badhA lokoe judA besIne e nizcaya karyo ke dhana vaibhava meLavIne loko potAnA nidhana bhAI-bhAMDune paNa bhUlI jAya che. eka divasa naDhasiMha paNa bhUlI jaze. kadAca dasiMha na bhUle, paNa gaMgAsiMha ApaNane eka divasa potAnAthI dUra karI deze. tethI eka govALa kanyA sAthe paNa tenAM lagna karI devA joIe. A rIte carcA-vicAraNA karIne badhA govALe naMdasiMha govALanA makAna para pahoMcyA. have tenA Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 110 satI baMsAlA-3 makAnamAM saMtarIone pahero hato. govALamAMthI paMce kahyuM - bhAI naMda! tamAre putra gaMgAsiMha rAjAne jamAI banI gayo. have tame paNa rAjAnI samAna che. paNa amArI samAna paNa te bane. jAtimAM ja rahevuM joIe. tamAre eka kanyA govALanI paNa levI paDaze." naMdasiMhe sahaja bhAvathI A prastAvane svIkAra karI - lIdho. ati svarupavAna kAzInA eka govALanI kanyA svarNamaMjarInI sAthe gaMgAsiMhanAM lagna thaI gayAM. gaMgAsiMhanI sAta patnIo caMpApurInA aMtaHpuramAM hatI ane kanakavatI tathA svarNamaMjarI-A be kAzImAM hatI. navanidhinI jema have te nava patnIone svAmI hatA. dasamI baMsAlA paNa hatI. dasamI zuM, te te pahelI ja hatI. paNa Aje paNa te dAsanI dAsI ja banI rahI che. tenI patibhakita, patisevA ane tyAga-tapasyAnuM varNana zuM vAgadevI sarasvatI paNa karI zakaze? pativratAonA tyAga-tapanuM varNana te hajAra mukhavALA zeSanAga paNa nathI karI zakatA. baMsAlA e ghaNuM sahana karyuM. paNa kyAM sudhI sahana kare ? have te samaya AvI gayo hato, jyAre baMsAlA asalI bhedanI jANa kare. eka divasa te samaya * AvI ja gaye. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 A parivAra eka jagyAe beThe hate. naMdasiMha gevALa ane lakSamI govALaNa sAthe-sAthe beThAM hatAM. gaMgAsiMhanI jamaNuM tarapha kamavAra kanakAvatI ane svarNamaMjarI beThI hatI. dAsIo cheDe dUra AjJAnI rAhamAM hArabaMdha UbhI hatI. te dAsIomAM baMsAlA badhAthI AgaLa hatI. theDI AgaLa vadhIne baMsAlA dharatI para besI gaI ane baMne hAtha joDIne gaMgAsiMhane kahyuM svAmI ! tame mArA svAmI che. paNa huM tamArI evI dAsI nathI ke tame samaje che. jevI rIte kanakAvatI ane svarNamaMjarI tamArI patnIo che, evI ja huM paNa tamArI prathama patnI chuM." gaMgAsiMha AzcaryathI joI rahyo, te bahu ja hasyA. pachI belyo baMsAlA ! e to huM paNa jANuM chuM ke te mArI tana manathI sevA karI che. paNa e sevAnA badale tuM mArI patnI banavAnAM svapnAM kayArathI joI rahI che ? ema te kadAca huM tArI vAta paNa mAnI lauM. paNa tArI ane mArI vaccene ummarane taphAvata te je. mane sArI rIte yAda che ke huM tArI AgaLa nAga pharyA karatuM hatuM ane tuM mane pakaDIne kapaDAM paherAvatI hatI. tuM mArI mA barAbara che!" Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 satI baMsAlA baMsAlAe pharIthI kahyuM- ' "uMmaranuM A aMtara vidhAtAnuM banAveluM che. jyAre tamArAM lagna mArI sAthe thayAM hatAM tyAre tame be mahinAnA dUdhamukhA bALaka hatA ane mArA zizu svAmI hatA. tyAre mArI uMmara bAra varSanI hatI. A na banavA jevI vAta che paNa che te sAcI." "A tuM zuM dhaDa mAthA vinAnI vAto kare che ?" naMdagovALe baMsAlAne vaDhatAM kahyuM- "tArA e divasone yAda kara jyAre tuM nirAdhAra mArI pAse dAsI banavA mATe AvI hatI ane Aje mArI putravadhU banavA Icche che ? meM ja tane rAkhI hatI ane have huM ja tane kADhI rahyo chuM." baMsAlAe nirbhayatAthI kahyuM - tame kADhI mUkavAnI zuM dhamakI Apo che ? AMkho nA kADho, huM jAte ja ahIMyAMthI cAlI javA mATe atyAra sudhI chupAyelA rahasyane bolavA jaI rahI chuM. huM te jaIza ja, paNa mArA svAmIne paNa sAthe laI jaiza. huM mAre adhikAra kevI rIte choDI zakuM? janma ApyA vagara tame emanA pitA banI gayA che ane huM paraNetara thaIne paNa emanI patnI na banuM ? tame jANo zuM A tamAro rasa putra che ? Amane tamArI patnI lakSmIe janma Apyo che ? tame sogaMda khAIne sAce sAcuM kaho. nahIM Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAhA-3 te khAtro sAthe huM ja kahIza." baMsAlAnI gauravabharI vANI sAMbhaLIne naMdasiMha govALane cakakara jevuM AvI gayuM. gaMgAsiMhe pitA naMdasiMhane kahyuM pitA! tame jaNAve. mAro janma zuM tamArA gharamAM nathI thaye ?' naMdasiMhe jaNAvyuM hA beTA ! e sAcuM kahe che. gaMgAmAM vahetI eka peTI mane maLI hatI. emAMthI mane tuM maLe. meM tAruM nAma gaMgAsiMha rAkhyuM. paNa emAM zuM thaI gayuM ? te paNa tuM mAre putra che. A rahasya khUlavAthI e kevI rIte nakakI thaI zake ke baMsAlAne ta tuM che. have huM baMsalAne nahIM kahuM. baMsAlA ! tuM ahIM rahe paNa mArA putrone mArAthI judo nA kara." baMsAlA belI 'tame kevI vAta kare che ? temanAM asala mA-bApa emanI yAdamAM kyAM sudhI taraphaDayA karaze ? pRthvIpuranA rAjA jayasiMha emanA pitA che ane mAtA mahArANI jayasenA che ! huM kanakAvatIpuranA rAjA makaradhvajanI putrI baMsAlA chuM. emanA gaLAmAM je tAvIja bAMdhyuM che te khelIne vAMco to." Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 satI basAlA-3 naMdasiMha kAMI kahe te pahelAM ja gaMgAsiMhe pitAnA gaLAnA tAvIjane teDI nAkhyuM. emAM kaMcanapuranA rAjA maNirDanuM pratijJApatra che, jemAM lakhyuM hatuM ke A bALaka mane vanamAMthI maLyuM hatuM. meM enuM nAma raNajItasiMha rAkhyuM hatuM. moTe thaIne A bALaka mArA A pratijJA patrane laIne Avaze to huM tene mAruM aDadhuM rAjya ApIza. A pratijJApatra gaMgAsiMhe naMdasiMha govALa tarapha kahyuM te huM thoDA divasa kaMcanapuramAM paNa rahyo hato ? Aje mArA jIvananA zA zA bheda khulI rahyA che? baMsAlA! tuM te badhuM ja jANe che ! haju paNa kAMIka jaNAva. e paNa jaNAva ke bAlyAvasthAmAM mArAM lagna tArI sAthe kema thayAM ane kevI rIte thayAM?' have to vadhArAnI vAte huM kAzInA rAjA samakSa ja jaNAvIza." naMdasiMha govALanuM dila besI javA lAgyuM hatuM. lakSmI govALaNa DhIlI thaI gaI. kanakavatI ane svarNamaMjarI stabdha thaIne kayAreka baMsAlAne jotI hatI ane kyAreka gaMgAsiMhanA mAM para AvelA bhAvane joI letI hatI. ga gAsiMhanA hRdayamAM meTI uthala pAthala macI hatI. potAnA rahasya maya jIvananuM rahasya jANavA mATe te Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 115 ghaNe ja utsuka hatuM, tarata ja eka sevakane AjJA ApI mahArAjA kAzI narezane kahejo ke meTI garabaDa UbhI thaI che. tarata ja Ave." sevake rAjAnI pAse gayA. jamAI upara keNa jANe zuM saMkaTa AvyuM che, e vicAre kAzInA nareza ciMtita thaIne gaMgAsiMhanA mahelamAM AvyA. besatAM ja temaNe pUchyuM "zuM thayuM jamAI ? tame badhA cupa kema che ?" gaMgAsiMhe potAnA sasarA kAzI narezane badhI vAta TUMkamAM saMbhaLAvI. temaNe baMsAlAne kahyuM baMsAlA ! e te sAcuM hoI zake ke kaMcanapuranA rAjA maNicUDane eka bALaka vanamAMthI maLyuM hatuM ane tenuM nAma raNajItasiMha rAkhyuM. e paNa sAcuM haze ke rAjA maNicUDe raNajItasiMhanA gaLAmAM aDadhuM rAjya ApavAnuM vacanapatra bAMdhI peTImAM baMdha karI gaMgAmAM vahevaDAvI dIdhe. e paNa saMbhavita che ke gaMgAmAM vahetI peTImAM je bALaka naMdasiMhane maLyuM, te raNajItasiMha ja hoya ane te ja Aje gaMgAsiMhanA rUpamAM ApaNI sAme che. paNa tuM gaMgAsiMhanI patnI che. e kevI rIte sAcuM manAI jAya ? baMsAlA belI "rAjana ! mArI vAtanI khAtrI karAvavA mATe eka devI Avaze. tene bolAvIza. te ja tamane badhuM jaNAvaze." Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 satI baMsAlA-3 devI dvArA ApavAmAM AvelA vALa ane e patra je pRthvIpuranA rAjA jayasiMhe pitAnA putra mukanasiMhanA gaLAmAM bAMdhIne putrane baMsAlAnI pAse sUvaDAvI dIdho hatoA baMneya vastu baMsAlA potAnI pAse blAujhamAM A vakhata saMtADIne rAkhatI hatI. teNe kaMcukImAMthI devIe. ApelA vALa kADhayA ane tene sAme rAkhIne devInuM smaraNa karyuM. tarata divya rUpa vALI eka devI pragaTa thaI. tene joI, te badhAnI AMkhe stabdha jevI thaI gaI. kAzInarezanA moMmAMthI eka paNa zabda na nIkaLyo. devIe baMsAlAne pUchayuM have tane zuM duHkha che ?? "mAtezvarI ! tame te badhuM jANe che. A badhAnI sAme mArA jIvananuM rahasya pragaTa kare." rAjAe UbhA thaIne kahyuM: "have ame paNa utsuka chIe. badhuM jaNAve." devIe mukanasiMhanA janmathI aMta sudhInI vAta kahI nAkhI. pachI baMsAlAne kahyuM pRthvIpuranarezanA hAthano patra paNa have kAzInarezane batAva." baMsAlAe patra rAjAnA hAthamAM Apyo. gaMgAsiMhe paNa te patra vAMce. rAjAe baMsAlAnI prazaMsA karatA kahyuM beTA ! tArAM guNagAna koNa karaze ! tuM te kanakavatInI Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA 117 miTI bahena che. te tArA bALa-svAmI mATe ATalAM duHkha veThayAM. huM Aje keTalo khuza chuM? mArA jamAI govALa putra nathI, paraMtu eka rAjaputra che. A te pRthvIpuranA rAjA jayasiMhane rAjadulAre mukanasiMha che." naMda govALanI udAsI dUra karatAM mukanasiMhe kahyuM pitA ! tame zA mATe duHkhI thAva cho ? tamArA mATe te huM Aje paNa gaMgAsiMha chuM. mane tame ane mAtA lakSmIe pAlavyo che. kayAMya paNa rahIza, tamArI sevA huM paNa karIza ane tamArI putravadhUe paNa karaze.' narasiMha govALa ane lakSmI vALaNanuM duHkha dUra thaI gayuM. lakSamI belIH "putra ! ame tArAM mAtA-pitA banavA lAyaka paNa nahotAM. jyAM tuM vidyAdhara je rAjaputra ane kayAM ame govALa! sauthI vadhAre duHkha te mane e vAtanuM che ke huM baMsAlAne laDhayA karatI hatI. e te evI devI che ke enI amAre pUjA karavI joIe." baMsAlAe vinaya bhAvathI kahyuM tame te mArAM mAlikaNa che ja. paraMtu have te sAsu thaI gayAM. huM tamArA mATe paNa te ja chuM, je pahelAM hatI." have devI belI "haju rahasya ApyuM nathI khUlyuM. have bAkInI rahasyamaya vAte mukanasiMha jaNAvaze? Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI be sAlA-3 kAzInareze mukanasiMha sAme joyuM. mukanasiMha belyo badhAM rahasya tenA samaye ja khule che. mAruM rahasya paNa huM kholuM chuM. huM caMpApurIne rAjA chuM. tyAM mArI sAta patnIo che. mahendrapurI, dhArApura, janakapura, bharatapura, vigere nagaronA rAjAonI putrIo sAthe mArAM lagna thaI cUkyAM che.' rAjA caMkyA. baMdAlA hasI. kanakavatI cakakaramAM paDI gaI ane svarNamaMjarI duHkhI thaI gaI. rAjA bolyA jamAI ! tame AvA kapaTI che ? kyArathI A bheda, chupAvyA hatA ?" mukanasiMha kAMI ja na bolya. baMsAlA bolA "huM te thoDuM thoDuM jANatI hatI. jyAre te mahinAo sudhI kAzInI bahAra rahetA hatA, to huM samajI jatI hatI ke jarUra lagna karatA haze." - rAjA bolyA. beTA baMsAlA ! te to jamAInuM pAlana paNa karyuM che. have emane bAMdhIne rAkhaje. have to tame dasa thaI gaI che. dase dizAonI jema A ekanA mATe dasa bahu ja che." baMsIlA hasIne belI paNa zI khabara e patnIonI senA banAvavA ja IrachatA haze !" Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 badhA hasavA lAgyA. naMda govALa paNa hasyo. have te mukanasiMhanA yaza ane vaibhavanI carcA kAzInA dareka gharamAM thavA lAgI. baMsAlAnI prazaMsA karatAM to strIo dharAtI ja nahatI. have te mukanasiMha ane baMsAlAnI ja carcA hatI. baMsAlA, kanakavatI ane svarNamaMjarI A traNa panIonI sAthe mukanasiMha kAzImAM raheto hato. tenI sAta patnIo ca pApurImAM tenI rAha joIne beThI hatI. tyAMnI zAsana vyavasthA maMtrI saMbhALI rahyA hatA ane have mukanasiMha badhuM vikharAyeluM sameTavAnuM vicArI rahyo hato. raNajItasiMhanI jema upanAma gaMgAsiMha paNa bhUMsAI gayuM hatuM ane have mukanasiMha hatuM. jo ke mukanasiMhanI nava panIo bIjI paNa hatI, paNa rAma sItAnI jema tenuM nAma baMsAlAnI sAthe ja joDAtuM hatuM. mukanasiMha ane baMsAlA. vizALa raNavAhane, ratha, hAthI, ghoDA vigerenI sAthe jayAre mukanasiMha kAzIpurIthI prayANa karyuM te badhAnI AMkha bharAI AvI hatI. vidAya ane viyoganI kSaNo AvI ja hoya che. naMdasiMha govALa ane tenI patnI baMsAlAne chAtIe lagAvatAM kahI rahyAM hatAM. vahu ! tuM jaI rahI che. tuM te mArA gAsiMhanI mA ja Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 satI basolA-3 che. tArA mukasa'ne ame teA ga'gAsi'huM ja kahIzuM. tuM peAte tA samajadAra che. enA khyAla rAkhaje. tArA uparAMta nava bIjI paNa che. paNa tuM, tuM ja che.' khasAlAnI AMkhA paNa bhInI hatI. te beAlI'sAsujI ! tamArA lIdhe ja mAru saubhAgya surakSita rahyuM. tamane huM kayAreya nahI bhUlI zakuM. tamArAM darzana karavA mATe kayAreka cAkakasa AvIza. tame te AvatAM nathI. sasarAjI paNa rAjI nathI, nahIMtara tame badhAM ja caMpApurI Avata. ame badhAM tamArI sevA karIne dhanya teA thAta ja' nasiMha geAvALa AvyeA hu baMsAlA ! gaMgAsihe paNa amane caMpApurI AvavA mATe ghaNu' ja kahyuM, paNa kevI rIte jau ? peAtAnI janmabhUmi tA svaga'thI paNa adhika heAya che. ahIyAM mArUM kuTuMba che. A kAzImAM amArI peDhIo vItI gai. tame sukhethI raheA.' kAzInA rAjAe potAnI putrIne samajAvI beTA ! masAlA tArI mATI bahena che. tenuM mAna rAkhaje. tenA pagale cAlIne tuM paNa patine paramezvara samajaje. ba'sAlAnA ane tArA pati paNa mukasi'hu AchA AyuSya vALA hatA. paNa satI 'sAlAnA pattitratye tene bacAvI lIdheA. patinA sukhane ja sukha mAnaje beTA ! pativratAnA baLe ja to dharatI TakI che.' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 121 baMsAlA, kanakavatI ane svarNamaMjarIne laIne mukanasiMha caMpApurI pahoMcI gayo. have tenA vaibhavanuM zuM kahevuM ? badhA ja sAsarethI tene eTalI badhI senA maLI hatI ke sAMbhaLI sAMbhaLIne paDozI rAjA prajatA hatA. moTA moTA rAjAo bheTa laIne AvyA. mukanasiMha pitAnI prajAnuM pAlana saMtAnanI jema ja karate hato. tenI dasa rANIe aMtaHpuramAM hatI. daseya tenI sevA karatI. A divasa daseya rANIo hasatI guMjatI hatI. paNa IrSA ane verane temane kAMI ja paricaya nahete. AvI rIte sukhethI rahetA mukanasiMhane caMpApurImAM ghaNA ja divasa thaI gayA. sukhamAM mANasa moTA bhAge bhUlI ja jAya che. have mukanasiMhane paNa ghara-bAranI yAda AvatI nahotI. have te ekavIza varSa thaI gaye hato. baMsAlAe tene yAda apAvI "svAmI! sAsu-sasarAnAM darzana karavAnI mArI ghaNI IrachA che. have pRthvIpura jaIe." baMsAlA ! te sArUM yAda apAvyuM !" kSatriyane svArtha jAge to mukanasiMhe kahyuM-kaMcanapuranA rAjA maNicUDa pAsethI mAre aDadhuM rAjya paNa levuM che. pachI mArAM mAtApitAnAM darzana karavA pRthvIpura paNa jaIza. jaIza zuM, have te pRthvIpura ja rahIza." mukanasiMhe devanuM smaraNa karyuM. deva Avyo te mukana Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 satI baMsAlA-3 siMhe tene samajAvyuM- dava ! tArI mArA para ghaNI kRpA rahe che. huM te mArI patnIo sahita caMpApurI choDI rahyo chuM. caMpa purInI zAsana vyavasthA ema ne mArA saciva karaze. paNa adazya rahIne tuM ahIMnuM zAsana che. mArI prajAne dukha nA paDe. huM paNa ahIMyAM AvyA karIza." deve caMpApurInA bhAra saMbhALI lIdho. jayAre mukanasiMhanAM lagna dhArApuranA rAjA jitazatrunI kanyAo-kamalazrI, kamalAvatI ane kamalaprabhAnI sAthe thayAM hatAM tyAre rAjA jitazatru e mukanasiMhane kariyAvaramAM AkAzagAminI ane rupa parivatinI A be varadAna ApyAM hatAM. have mukanasiMhe baMne vidyAo siddha karI lIdhI. pachI eka vizALa ane bhavya vimAna banAvyuM. atyAra sudhI te , te devanA sahAre vaDanA vRkSa para besIne AkAza gamana karyA karate hate. ane have tenuM AkAza gAmI vimAna tauyAra hatuM. khAsI senA teNe caMpApurImAM choDI ane ghaNI badhI senAne kacaMnapura AvavAne Adeza ApyuM. cAreya senAenA senApatie senAnI sAthe kaMcanapura tarapha prayANa karI dIdhuM. pachI vimAnamAM pitAnI daseya patnIo sahita mukanasiMha kaMcanapuranA bAgamAM pahoMcI gayo. bAganI rakSikA mALaNane baMsAlA maLI. have mALaNa ghaNuM ja vRddha thaI gaI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI basAlA-3 123 hatI. AMkhoe paNa ochuM dekhAtuM hatuM. te paNa teNe baMsAlAne oLakhI lIdhI ane belI- "beTA tuM kayAM jatI rahI hatI ? tuM ekAeka ja gAyaba thaI gaI ? tArI sAthe A koNa che ? mukanasiMhe pitAne paricaya Apyo- "mALaNa mA ! huM e ja raNajItasiMha chuM je maNicUDa rAjAnI nAnI rANIne dIkaro hate. moTI rANInA kalezathI lAcAra thaIne pitAe mane piTImAM baMdha karIne gaMgAmAM vahevaDAvI dIdho hato. have moTo thaIne ahIM Avyo chuM A mArI patnI che." mALaNanI samajamAM jANe kAMI ja na AvyuM. teNe baMsAlAne kahyuM' beTA ! huM gharaDI thaI gaI chuM, paNa A aca te kayAreya sAMbhaLyo nahote ke dUdhamukhA bALakanI patnI ATalI moTI hAya !" baMsAlAe AdithI aMta sudhInI badhI vAto vRddha mALaNane samajAvI. mALaNa khUba ja khuza thaI. mukanasiMha ane baMsAlA vRddha mALanAM mahemAna banyAM. dasa bAra divasa vItyA haze ke mukanasiMhanI senA paNa AvI gaI. have mukanasiMhe pitAnA zibira banAvyA. rAjA maNicaDane eka patra lakhyo. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 124 satI baMsAlA-3 nararAja maNicUDa ! huM caMpApurIne rAjA mukanasiMha A patra tamArI pAse mokalI rahyo chuM. tame mane jaMgalamAMthI uThAvyo hate. putranI jema mAre janmatsava paNa ujavyo ane mAruM nAma raNajItasiMha rAkhyuM hatuM. tame mane gaMgAmAM vahevaDAvI dIdhuM hatuM tame aDadhuM rAjya ApavAnuM je vacana ApyuM hatuM, tethI huM tamAre raNajItasiMha have moTe thaIne AvI gayA chuM. have mane aDadhuM rAjya Apo. te mArUM che. nahItara - tamArA dvArA rAkhavAmAM Avela raNajItasiMhanAma anusAra raNajItasiMha tamArI sAme raNamAM jhukAvaze." mukanasiMhane A patra laIne dUta maNicUDanI sabhAmAM pahoMcyo. maMtrIe patra vAMcI saMbhaLAvyo. rAjA maNicUDe tarata ja javAba lakhyo raNajItasiMha ! thavAkALa ghaNo prabaLa che. mArA gaMgAmAM vahevaDAvavAmAM paNa tArUM hita ja chupAyeluM hatuM. Aje tuM caMpApurIne rAjA che. tuM mAre Atmaja nathI, te paNa putra te meM tane mAnya ja hato. kSatriyanuM vacana kayAre mithyA thayuM che ? | mAruM lakheluM vacanapatra laIne ahIM Ava. tane rAjya maLaze. tuM nAnI rANIne putra che. tArI pAchaLa moTI rANI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 125 paNa putravatI banI gaI hatI. aDadhuM-aDadhuM rAjya tamane baMne ApIne huM nizcita banI jaIza" mukanasiMhe A patra vAMce ane rAjasabhAmAM paDe. tenI patnIo paNa gaI. badhAnuM apUrva svAgata thayuM. rAjA maNicUDe vidhisara mukanasiMhane aDadhA rAjyano rAjAnA rupamAM abhiSeka karyo. pitAnA bIjA putra sAthe bhegA karatAM rAjA maNicUDe mukanasiMhane kahyuM "A tAro bhAI che. AnI sAthe kyAreya vizvAsaghAta na karIza. aDadhA aDadhA rAjayanA tame baMne mAlika che. huM have AtmasAdhanA karIza." maNicUDa rAjA aNagAra banI gayA. temanI baMne rANIo paNa sAdhvI banI gaI. mukanasiMha ceDA divase ka canapuramAM rahyo. pachI ahIMnI vyavasthA maMtrIone seMpI ane have pRthvIpura javA mATe prayANa karI dIdhuM. | munasiMha lAva lazkara sAthe pRthvIpura pahoMcyo. je ahIMnuM varNana karavA keI kavi bese to sahastra koka banAvI nAkhe. rANuM jayasena te mukanasiMhane joIne raDatI hatI. ati harSamAM paNa daDadaDa AMsu jhare che. jayasenA belI mukanasiMha ! tuM ATalo moTo thaI gayo, ekavIsa varSa zuM vItyAM, keTalAya yuga vItI gayA. have te huM gharaDI Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 satI baMsAlA-3 thaI gaI." mukanasiMha hasyo ane bolyo"mA! tArI vahune te je, keTalI moTI che baMsAlA !', baMsAlA zaramAI gaI. rAjA jayasiMha betyA beTA ! vacce vaccethI te badhuM sAMbhaLyuM. have tuM mane zarUAtathI saMbhaLAva. huM tArA patine tArI pathArImAM suvaDAvIne ahIMyAM bhAgI Avyo hato, pachI tame bane kevI kevI rIte rahyAM ? baMsalAe haraNanA dUdha pIvaDAvyAthI laIne ahIM sudhInI vAta saMbhaLAvI vAta sAMbhaLI sAMbhaLIne teo UMDA zvAsa paNa bharatA hatA. baMsAlAnA kaThaNa tapanI prazaMsA te karI nahotA zakatA. badhA vicArI vicArIne rahI jatA hatA. pRthvIpuramAM mahinAo sudhI utsava samAraMbha thatA rahyA. rAjA jayasiMhe ghaNuM ja dAna ApyuM. kAzInA brAhmaNa viSNu bhaTane paNa bolAvAyA. temaNe te mukanasiMhanuM AvuM bhaviSya jaNAvyuM hatuM. je paththara para dorelI lITI banI gayuM. rAjA jayasiMhe te jativiMda paMDitane bAra gAma ApyAM. ane senAnI hajAro mudrA ApI. makanasiMhanI pAse badhA ja rega nAza pAmavAnI jaDIbuTTI hatI. A jaDIbuTTInA prabhAvathI teNe ratnAvatInA Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsAlA-3 127 koDha dUra karIne tenI sAthe lagna karyA hatAM ane have A jaDIbuTIthI teNe pRthvIpuranA seMkaDo asAdhya rogIone nIrogI karIne navuM jIvana ApyuM. e mANasa keTalo bhAgyazALI che. jene paropakAra karavAne kaI avasara maLe che. mumanasiMha bhAgyazALI ja hate. rAjA jayasiMha have vRddha thaI gayA hatA. lagna pachI pAMtrIsa varSe to mukanasiMha ja hatA. have mukanasiMha paNa vIsa varSa thaI gayA hatA. temane gharaDA to thavAnuM ja hatuM. temaNe vicAryuM - have rAjayane vaLagI rahevuM bilakula yogya nathI. pRthvIpuramAM muni dharmaghoSa paNa AvelA che. A avasarane nahIM choDuM. mukanasiMha have badhI rIte yogya che. rAjA jayasiMha potAnA samasta parivAra sahita muni dharmaSane bedha sAMbhaLavA gayA. bodha sAMbhaLyA pachI te temane nizcaya pAka thaI gaye. temaNe muni pAse dIkSAnI anumati mAgI. munizrIe anumati pradAna karI dIdhI. - mukanasiMhe citoDamAM phUlavatInI sAthe lagna karatA pahelAM munine bodha sAMbhaLIne zrAvakanAM vrata dhAraNa karyA hatAM. baMsAlAe potAnA pIyaramAM pahelAM ja vrata dhAraNa karI lIdhAM hatAM. have tenI bIjI patnIoe paNa zrAvakanAM vrata dhAraNa karyA. rANI jayasenAe paNa patinI sAthe ja Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI masAlA dIkSA levAne nizcaya karI lIdhA. rAjA rANIneA bhavya dIkSA samAraMbha thayA. muni jayasiMha ane sAdhvI jayasenAe gurUdevanI sAthe anya jagyAe vihAra karyAM. 128 adhu' kAma peAtAnA samaya para thAya che, tenAthI pahelAM kevI rIte thAya ? have kanakavatIpurI javAnA samaya Avye tA mukasiMha daseya patnIe sadgita peAtAnA vimAnamAM beThA ane kanakavatIpurI paheAMcI gayA. rAjA makaradhvajamAInuM apUrva svAgata karyuM. masAlAne chAtIe lagAvIne te khUba ja raDayA. rANI paNa raDI. A AMsu paNa khuzInAM hatAM. khasAlAnA tapa-tyAganI vAta mukanA'he sAMbhaLAvI. rAjA-rANI sAMbhaLIne gaDhita thaI gayAM. mukanasiha thADA divasa kanakavatIpurI sAsarImAM rahyo. pachI te pRthvIpura pahoMcI gayA. have te ahIMnA rAjA hatA. mukasiMha pRthvImAM ja rahetA hatA. AkAza gAmanI vidyA ane AkAzagAmI vimAna tenI pAse hatAM. temAM besIne te kaoNMcanapura, caMpApurI vigere jagyAe jatA hatA. mahendrapurI, dhArApura, nakapura ane citADa vigere peAtAnI sAsarIemAM paNa jaI AvatA hatA. have aneka rAjAoe mukanisa hanI adhInatA svIkArI lIdhI hatI. nyAya-nItithI te peAtAnI prajAnu pAlana karatA Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satI baMsalA-3 129 hate. mukanasiMhanI patnIo have putravatI banI gaI hatI. mukanasiMha dasa putrane pitA hato. tenA badhA ja putra suMdara ane svarUpavAna hatA. samaya jatAM badhA moTA thayA ane badhA ja vidvAna thayA. lagna paNa badhAnAM thaI gayAM hatAM. gharamAM deva kanyAo jevI suMdara vahuo AvI. mukanasiMhanA badhA ja sasarA vRddha thaI gayA hatA ane potAnA rAjyane bhAra mukanasiMhane saMpIne te badhA aNagAra banI gayA hatA. A badhA rAjAnI vyavasthA mukanasiMha karate hato. prajAnuM pAlana karatAM karatAM mukanasiMhane varSo vItI gayAM. have tene paNa vRddhAvasthAno. sparza thaI gayo hate tenAM bhAgya jAgyAM te pRthvIpuramAM tenA pitA-muni jayasiMha AvyA. mukanasiMha pitA-munine bodha sAMbhaLavA gaye. ghaNA lAMbo bodha munizrIe Apyo. aMtamAM eTaluM ja kahyuM ke A vaibhava to ahIMyAM rahI jAya che. dharma ja parabhavano sahAro che. enAthI A vaibhava maLe che, AnAthI ja svarga ane mokSa maLe che. e meLavyA pachI kazuM ja meLavavAnI jarUra rahetI nathI ane mokSa meLavavA mATe ja mANasane janma maLe che. bodhanI samApti pachI baMsAlAe mukanasiMhanI sAme jaIne kahyuM have zuM vicAro cho svAmI ? huM te dIkSA laIza." Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 satI baMsAlA-3 mukanasiMha belyo priye ! huM tane kevI rIte choDI zakuM? huM paNa te taiyAra beThe chuM." padmAvatI, kamalazrI, kanakAvatI, vigere bAkInI nava paNa bolI paDI "te tame baMne ja jazo ? tame evAM svAthI cho ? ame paNa sAthe AvIzuM." baMsIlA hasIne bolI. bahene ! tamane huM kevI rIte choDI dauM? ApaNe sau saMyama dhAraNa karIzuM.' badhAe saMyama lIdhe, mukanasiMhe potAnA putrone badhA dezanuM rAjya sepyuM. AkAza mArgethI te kAzI gayA ane naMda govALa ane lakSmI govALaNanI paNa anumati laI AvyuM. tenA sasarA te pahelAM ja aNagAra banI gayA hatA. pRthvIpuramAM ghaNe bhavya dIkSA samAraMbha thayo. mukanasiMhe dIkSA laI lIdhI. baMsAlA sahita tenI daseya patnIo paNa sAdhvI banI. varSo sudhI A agiyAreya mumukSuoe cAritranuM pAlana karyuM. mRtyu AvavAthI badhAgI nazvaradehane tyAga karIne zivapuramAM vAsa karyo. mukanasiMha-baMsAlA Aje nathI, paraMtu temanI kIrtigAthA Aje paNa che ane bhavi. SyakALamAM paNa sadAya camakatI raheze. samApta Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayavatsa-sAli gA bhavya, saumya ane zItaLa sudhAkaramAM paNa kALAza che. ekalA caMdra to rAtane nathI bhUsI zakatA, paNa aMdhAru tA bhUsI ja nAkhe che. eTalA mATe ATalA guNeAvALA caMdranuM kaleka khaTakatuM nathI, paraMtu rupanuM kala ka khaTakatu lAge che. A vAta teA rAjakumAra sayavatsa bAbatamAM che. tenu rUpa evuM che ke kAmadevanA bhrama thai jAya. zakita sa`panna paNa che. vIra cAddho hAvAnI sAthe sAthe dAnazUra paNa che. mAtA pitAnA bhakata che. prajA janAne vahAlA che ane kuMvArI kanyAe tene joIne nisAsA nAkhe che. vinayI, nItivALA, ziSTa, madhurabhASI ane khetera kalAonA te jJAnI che. ATalA sArA guNAvALA rAjaputra sayavatsa jugAranA vyasanI che. jugA2 2mavAmAM tene ghaNA Anada Ave che. ujjayanInA samrATa prabhuvatsa jANe che ke mArA putra jugAra rame che, paNa vicAre che, 'jyAre lagna thaze ane mAthA Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 sadayavasa-sAvaliMga para zAsanane bhAra Aphaze te pitAnI jAte samajI jaze. javAbadArIne bhAra badhAne hoziyAra banAvI de che. huM zuM haMmezAM besI rahIza? eka divasa mALavAne rAjA to Ane ja banavAnuM che. pachI ATalo avakAza ja nahIM maLe ke jugAra ramavA bese. Ama vadhu vicArIne nareza prabhuvatsa vadhAre dhyAna ApatA nahotA. mahArANa mahAlakSmInA paNa A ja hAla che. eka dIkaro che. tene zuM kahe ? vicAre che, "ramavA-khAvAnI uMmara che. mane kyAM dasa vIsa dIkarA che? ghaNuM badhuM dAnamAM jatuM rahe che. thoDuM amathuM sadayavatsa jugAramAM bagADe che, te zuM thayuM?" A ja te mAno prema che. atizaya lADathI hoziyAra bALaka paNa bagaDI jAya che. paraMtu evuM paNa nathI ke mAtA pitAe kayAreya kumArane na samajAvyo hoya. jyAre kyAreka samajAvatA te rAjakumAra moTA bhAge dArzanikenA jevI vAta karato. mahArAja hasIne vAta uDAvI detA. kumAra kahe - jugAra kayAM nathI? vyApArI dhanane upayoga kare che. kayAreka lAbha thAya che to kayAreka nukazAna. temAM paNa jugAranI jema hAra jIta che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMga 133 garbhavatI udarane bhAra vahana kare che. tene zI khabara hoya ke chokarI haze ke che kare ? A paNa jugAra thaye. rAjAomAM yuddha thAya che. baMne pakSe vicAre che ke huM jItIza.paraMtu jIte che to eka ja. jIvananuM dareka kArya jugAra che. A khelIne juo to jugAre hAra jItanA asaMkhya rUpa dhAraNa karI lIdhAM che. 'lAbha-nukazAna, jaya-parAjaya; milana-viyega, AzA nirAzA vigere badhA hAra-jItanA asaMkhya rUpomAMthI eka che. mArI jugAranI ramata paNa jIvanano pUrvAbhAsa che." ATalI vAta sAMbhaLatAM te mahArAja prabhuvasa kahetA have tArI sAthe dalIla koNa kare? jevI tArI IcchA. paNa eTaluM te kahIza ja ke jugAra eka kharAba vyasana che. A eka kharAba vyasananI sAthe corI, mAMsa sevana vigere bIja paNa kharAba vyasana lAgu paDe che. tyAre mANasa A jIvana hArI jAya che. - "tame jyAre keInuM dhana jIto che, tyAre hAravAvALAne keTalI pIDA thatI haze. pArakI pIDA te dareka dazAmAM hiMsA che ane hiMsA e pApa che. have bela, ze javAba che tArI pAse ?" kumAre javAba Apyo. javAba ApatAM pahelAM baM Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 sadayavalsa-sAvaliMga kAna pakaDayA ane bolyA pitAjI! evuM te kayAreya nahIM thAya ke jugAra mATe huM corI karUM ane mAMsanuM sevana paNa karavA lAguM. evuM to huM vicArIza paNa nahIM. meM atyAra sudhI mArI jugAranI ramatane na to vyasananuM rUpa ApyuM che ane na ApIza. je pitAnI jIvikA mATe rame che, te vyasanI che. huM hAravAvALane duHkhI nathI karate, paraMtu jItavAthI tene koI sanmAnita DhaMgathI jIteluM dhana pAchuM ApI dauM chuM. huM hAruM te khinna nathI thato. muni kahetA hatA ke jIvananA dareka dvandramAM samatA laI Ave te navAM karmonA baMdhanamAM paDAtuM nathI. huM mArI jugAranI ramatamAM samatAne rasa pIuM chuM. khelADInI bhAvanAthI ja ramuM chuM." basa, pachI mahArAje kAMI na kahyuM. A kema cAlatA te rahyo paNa maMtrI bahu ja gusse thatA hatA. lokomAM kahevAya che ke kaI bhAra bhare ane keInA prANa nIkaLe. mahAmaMtrI sadayavane jugArathI bahu ja ghaNA hatI. vicArate hate "mAtA pitA Ane rokatAM nathI. rAjyanuM dhana zuM Ama uDAvavA mATe che ? mahArAja nA raoNke, paNa dhananI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMga 134 pUMjI te mArA hAthamAM che. huM rAjakumArane dhana ja nahIM ApuM. mArI phariyAda karaze. joIe rAjA mane kevI rIte kahe che ke kumArane jugAra mATe dhana ApI do ? kahI paNa zake. jo kaheze te huM rAja pariSada ane leka pariSadanI sAme AkhI vAta mUkI daIza." mahAmAtya sadayavalsane khUba ja herAna karata. sadayavatsa jyAre paNa dhana mAgate te kaheta-mahArAja pAsethI AjJApatra lakhAvI lAvo. paNa sadayavatsa pitAnI pAse jato nahoto. pitAnA khIsA kharcamAMthI niyamita tene roja maLatuM. temAMthI pitAne zekha pUre karI le. sadayavatsa vicArata maMtrI bhale dhana na Ape. jugAra te bhAgya parIkSA che, jyAre bhAgye khulaze te potAnI jAte dhana Avaze." mahAmaMtrInuM A na ApavuM e te rAjyanI hita. ciMtAnuM te eka bahAnuM hatuM. asala vAta hatI rAjakumAra pratye svAbhAvika cIDa. AvI rIte badhuM cAlatuM hatuM. zAlivAhana, pratiSThAnapuranA rAjA hatA. sAvaliMga temanI putrI hatI. rAjakumArI ghaNuM ja rUpavatI hatI. rAjAe tene svayaMvara racyo te ujajayinI paNa nimaMtraNa me kahyuM. Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 sadayavalsa-sAvaliMgA mahAmaMtrIe kahyuM "mahArAja ! svayaMvaranuM nimaMtraNa AvyuM che te tame jAva." tyAre nareza prabhuvatsa hasavA lAgyA ane mahAmaMtrIne kahyuM tame svayaMvaramAM jAva." huM ? huM zA mATe jAuM ? kemAM kayAreya evuM nathI banyuM ke rAjakanyAnA svayaMvaramAM maMtrI jAya." rAjA pAchI hasyA ane bolyA "maMtrI ! Aje tame ATalA badhu kevI rIte thaI gayA ?" "rAjana ! te A badhune spaSTa Adeza Ape. tamArI keyaDAnI bhASA huM samajI zakyo nathI." "maMtrI ! tame svayaMvaramAM jAva, kAraNa ke rAjaputra sadayavatsa ekalo te jaze ja nahIM. aMga rakSaka haze, enA haze ane tame paNa sAthe raheje. huM have lagna karIza nahIMhave te sadayavatsanAM lagna thaze." have maMtrInI samajamAM vAta AvI. paraMtu maMtrI ciDAI gayA. koNa jANe kema sadayavatsa tene khaTakato ja raheto hate. mane mArIne maMtrI sadayavalsanI sAthe pratiSThAnapura gaye. sadayavatsa te rUpa ane guNene sAgara hatuM. tethI Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMga 137 rAjakumArI sAvaliMgA tene varI gaI. lagna thayAM. daheja maLI. mahotsavanI sAthe sAvaliMga ujajayinInA bhavanamAM AvI. vahunuM rUpa joIne sAsu mahAlakSmInuM hadaya pulakita thaI UThayuM. rAjAne kahyuM- huM dhanya banI gaI. je dIkaro, evI vahu. mArA gharamAM ajavALuM thaI gayuM. sadayavatsa ane sAvaliMgAnI joDI kAma-ratinI joDI jevI ja hatI. baMnemAM atizaya prema hate. lagnanuM phaLa prema hoya te senAmAM sugaMdha ja samaje. rAjaputranuM mana tenI priyAmAM lAgI gayuM. dAMpatya sukha bhogavatA sadayavatsanA divase ghaNA sukhapUrvaka vItI rahyA hatA. ujajayinI mALavA dezanI mahAnagarI hatI ane rAjadhAnI paNa. prabhuvatsa tyAMnA dhIra-vIra ane nyAyapriya rAjA hatA. mahArANI mahAlakSmI paNa pativratA sannArI hatI. nagarInI zobhA paNa manane mehatI hatI. prakRtinI samRddhi paNa tyAM verAyelI hatI. bAganI hariyALI ane jharaNanA nirmaLa pravAha dUrathI ja kheMcAtA hatA. dhanavAna zeThiyAo, kalAkAra ane zramajIvIo ujajayinImAM rahetA hatA. zaivamatanA brAhmaNa hatA. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sadayavatsa-sAvaliMga jayotiSIo paNa hatA ane jinamatAnuyAyI paNa hatA. have rAjakumAra sadavasanAM lagna paNa thaI cUkyAM hatAM. badhI bAjuthI pUrNatA hatI. tethI have nareza prabhuvatsa sadayavasane yuvarAjanuM pada ApavA IcchatA hatA. ujajayinImAM jyAM dhanavAna zeTha rahetA hatA tyAM mahAdeva brAhmaNa je nirdhana paNa hate. brAhmaNathI te. Ameya lakSamI rIsAyelI ja rahe che. paraMtu brAhmaNa mahAdevane tyAM to roTalAnAM paNa sAMsAM paDatAM hatAM. eka divasa brAhmaNIe kahyuM tamArUM jayotiSanuM jJAna zA kAmanuM, je potAnI garIbAI paNa dUra nA karI zake ? rAjadarabAramAM jAva ane rAjAne tamAro pAMDitya camatkAra batAvI Avo. tyAre ja garIbAI bhAgaze." jyotiSI mahAdevane brAhmaNanI vAta gamI gaI ane te sIdhe prabhuvatsa rAjAnI sabhAmAM pahoMcyA. rAjAne AzIrvAda ApIne besI gayo. mahAdeva tiSI pahelI vAra darabAramAM gayo hate. rAjA prabhuvansanuM dhyAna tenA tarapha kheMcAyuM ane pUchayuM "tame keNa che ? zuM Icche che ? pahelAM kyAreya nathI AvyA ?' Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMga 139 * bAhyA eka sAthe traNa prazno. mahAdeva bolyo "pRthvInAtha ! tamArI prajA chuM. sAMbhaLyuM che. jANuM paNa chuM ke rAjAne tyAM guNenI parakha thAya che, huM jyotiSI chuM. jyotiSanI AMkha AgaLa-pAchaLa baMne tarapha jue che. paNa huM nidhana chuM.' te lauM tamArI parIkSA ? jyotiSa zuM che, tAramAM tukake che. kAMI batAvI zakaze ?" "rAjan ! jANakAra mATe jotiSa, jyotiSa che. bhUta bhaviSya mArA hAthamAM che. parIkSA karo." "ATale ahaMkAra ! manuSyanA janma samaya rAzinakSatrathI tame DuM jaNAvatA haze, paNa huM eka evA jIva bAbatamAM pUchuM chuM ke, jenI koI janmapatrikA nathI. jayamaMgaLa mAro priya hAthI che. mALavAnuM gaurava gajarAja jayamaMgaLa. tenuM AyuSya keTaluM che te jaNAve." mahAdeve gaNatrI karI ane bolyo "rAjana ! tamAre hAthI jayamaMgaLa kAle bapore marI. jaze." zuM kahe che mRkha ! AvI azubha vAta ! sArobhale, sAje nara hAthI kevI rIte maraze ? basa, A ja tArI parIkSAno puraskAra che ke tuM kArAvAsamAM saDIza. meM Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 sadayavalsa-sAvaliMga tAruM bhaviSya jaNAvI dIdhuM.' AjJA thaI. mahAdeva kArAvAsamAM purAI gaye. loke ' hasyA. badhAe eka ja vAta karI. jyotiSI bIcAro ! pitAnuM bhaviSya nathI jANato, jayamaMgaLa hAthInuM jANe che. hAthI kAle maraze ane ene atyAre kArAvAsamAM pUrI devAmAM AvyuM. bhAgya hase che. jyotiSa--vidyA mArI AgaLa pANI bhare che. jyotiSanA baLa para dhana levA nIkaLyA hatA. mUrkhAe ema na vicAryuM ke huM IcchIza to ghera beThAM dhanavAna karI daIza. senAnA badale lokhaMDanI sAMkaLa maLI. A tarapha rAjA prabhuvatsa paNa devane athavA banavA kALane nahotA mAnatA. temaNe nakakI karyuM. huM tenI tiSa vidyAne joIza. jouM chuM hAthI "kevI rIte mare che." motane cAreya taraphathI gherI levAmAM AvyuM. vacamAM - jayamaMgaLa. cAreya tarapha pazu cikitsaka ane jANakAre. rAjAno kaDaka Adeza hate- hAthIne maravA devAne nathI. sArI dekha bhALa thavI joIe. cikitsako paNa saMmata thayA. gherAIne besI gayA. pIpaLAnAM pAna AvyAM. cheDAe " kyA- nA, pIpaLAnAM pAna na khavaDAvo. vAyu kupita Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga : 141 thaze. pAnAM khaseDI levAyAM. zeraDI khavaDAvavAmAM AvI. sAro rahyo. savAre maLanuM nirIkSaNa thayuM, pezAba tapAsAyA. cikitsaka eka mata hatA. hAthI svastha che. have nA marI zake. nIrogIne kaNa mAraze? kALa regIne mAre che. - tiSa vidyA niSphaLa thaze ane cikitsA saphaLa thaze. bapora pahelAM ghAsa ApavAmAM AvyuM. have bapora paDavAmAM vAra ja kyAM hatI ? hAthIne tapAsanArAo, hAthInA sevako vigere badhA hAthIne gherAIne gapa sapa karI rahyA hatA. hAthIesUMDha uThAvI, cIsa pADI ane pagamAM bAMdhelI sAMkaLane teDIne bhAgyo. rastA para jatI paNahArIonA mAthA parathI ghaDA paDI gayA. bhAgadoDa macI gaI. hAthI jaMgalamAM bhAgI gayo. le kone jIva bacI gaye, paNa eka brAhmaNa cakakaramAM phasAI gaI. brAhmaNa garbhavatI hatI. bhAge kevI rIte ?' tenI agharanA utsavano varaghoDe tenA pIyarathI sAsare jaI rahyo hato. sAthe hatA e to badhA loke bhAgI gayA, paNa bhAre paga vALI brAhmaNa na doDI zakI. jayamaMgaLa tene sUMDhamAM lIdhI. rakSaka sainika dUra dUra : thaI gayA. brAhmaNIne pati avAka thaI gaye. phATelI AMkhe teNe bUma mArI Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 sadayavatsa-sAvaliMgA rakSake ! mArI patnInI rakSA karo. mArI pAsenAM badhAM AbhUSaNe huM tamane ApI daIza. ekI sAthe be jIva maraze. patnI paNa ane udaramAMno vaMzadIpa paNa. paNa jIvathI te vadhAre AbhUSaNa nathI. keI rakSaka hAthInI pAse na gaye. bhAgyanA saMjoge sadayavatsa ghaDA para savAra thaI keNa jANe kyAMthI AvI gaye. sAhasa karIne bhAle pheMkayo. hAthI paDI gaye. brAhmaNa bacI gaI. jayamaMgaLa marI gayo. rAjAe pITha thAbaDI- dIkarA ! te sAruM karyuM. be prANuonA jIva bacI gayA. huM khuza chuM. have samaya AvI gayo che ke tane yuvarAja banAvI dauM. tArUM zaurya prazaMsanIya che. seMkaDo sazastra rakSako ubhA ubhA kautuka joI rahyA ane te be jIvone bacAvI lIdhA !" "pitAjIjIva to traNa bacAvyA. have te mahAdevanA paNa prANa bacaze." rAjAnuM dhyAna gayuM. yAda AvyuM ane bolyA vatsa ! mahAdeva sAcA paDayA. upAya karavA chatAM paNa huM hAthane na bacAvI zakyo. mahAdevee na jaNAvyuM heta to paNa A ghaTanA banatA ja, teNe jaNAvyuM e teno Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaligA 143 guNa che. guNanI pUjA thaze." rAjA evI ja rIte pAsAM badale che. kyAreka khuza ane kyAreka gusse. kyAreka zatru ane kayAreka mitra. prabhuvatsa nareze mahAdeva tiSIne mukata karI dIdhuM. tene thana ApyuM. pachI potAnA maMtrIne kahyuM. maMtrIo ! Aje sadayavase potAnuM zaurya batAvyuM. have ApaNe tene yuvarAja pada para abhiSeka karIzuM ane tene sArvajanika abhinaMdana ApIzuM." maMtrIoe dhanya dhanya kahyuM. paNa badhAnA belavAmAM mahAmaMtrInuM mauna chupAI gayuM. tene A badhuM sAruM na lAgyuM. teNe vicAryuM: meM sadavatsane khUba ja herAna karyo che. tenA kharca mATe dhana nathI ApyuM. have te yuvarAja banaze to tenI pIpuDI vAgaze ane e mane herAna karaze. te pachI tene yuvarAja banAvavAnuM rokI dauM. haju te dorI hAthamAM che? saMdhyA vakhate jyAre sabhA visarjita thaI te mahAmaMtrI rAjAnI pAse pahoMcyA. be ja hatA. cAreya tarapha jeIne maMtrIe maMtharAnI jema bolAvAnuM zaru karyuM - "rAjan ! rAjA konA mATe che ?' prajA mATe." rAjAe kahyuM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sadayavasa-sAvaliMgA maMtrIe pAchuM pUchayuMrAjA prajA mATe zuM kare ? tene sukhI kare, surakSA kare ane nyAya kare." basa, te nyAyanI vAta ja sAMbhaLe. sadayavalsane yuvarAja banAve e nyAyanuM gaLuM dabAvavA jevuM che." maMtrI nIce pramANe kahIne UbhuM thaI gaye-kaI paNa hoya, pitAnuM hoya ke pArakuM, nyAyanI daSTie badhA samAna che. rAjakumAre daMDanuM kAma karyuM ane tene puraskAramAM yuvarAjanuM pada maLe te A nyAyane ke hAMsIpAtra Adarza gaNAze? sArA bhalA paTTa hAthIne rAjakumAre mArI nAkhyo. dezanuM gaurava naSTa karI nAkhyuM, A prazaMsAnI vAta thaI? mahAdeva tiSInI vAta rAjakumAre sAcI pADI. jayamagalane jANI bUjhIne rAjakumAre mArI nAkhyo. AvA niMdA janaka karmanAM vakhANa karavAmAM Ave to nyAya jevI koI cIja raheze ja nahI." rAjAe sAMbhaLyuM ane temane vicAra badalAI gayo. have nyAyanuM jhanUna evuM savAra thayuM ke belyA te have nyAya ja thaze. maMtrI, je putra aparAdhI haze te tene paNa daMDa thaze. have te loke evuM kaheze ke rAjA prabhuvanse nyAya mATe potAnA eka mAtra putrane paNa deza Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadRyavasa-sAvali gA 145 nIkAla karI dIdhA.' A niNaeNyathI maMtrIne khUba AnaMda thayA. paNa manane bhAva chupAvIne gaMbhIra banI gayA. thADI vAra ane mauna rahyA. pachI matrI ja mAhyeA-- ATalA kaDaka kaThora daMDa ! A tA atizaya thaze.' have tame enA pakSa leA che ?tene yuvarAja na banAvuM. e tA keAI daDa na kahevAya. daMDa tA e che ke satyavatsa have mArA nagaramAM na rahe.' sayavatsane AjJApatra maLI gayA. savAre ane savAre ja ujjayinImAM sanasanATI phelAI gaI. rAta bharamAM kevI rIte pAsA badalAI gayA ? rAma yuvarAja banavAnA hatA ane kaikeyIe vanavAsa apAvyu. sayavasanI tA kAI eramAna mAtA paNa nathI. kAineya khabara nahAtI ke mahAmatrI ja kaikeyI banI gayA hatA. rAma dvArA lAka hita thayu ane sayavatsa dvArA paNa thADu thavAnuM hatuM tethI A badhuM thayuM. jevI rIte sItA rAmanI sAthe gai tevI ja rIte sAliMgA paz sayavansanI sAthe gaI. rAjAnI AjJAnI kaMDAratA AgaLa mahArANI mahAlakSmIne paNa jhukavuM paDayuM. tene to basa eTaluM ja hatu` ke AMsu vahAvatI rahe tethI raDatI rahI. paNa ekalI te ja nA raDI. 50 Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 sadayavatsa-sAvaliMgA ujajayinI raDI. badhA raDaya. sadayavatsa badhAne yAra hato. nagarIne praNAma karIne bane vana tarapha cAlI nIkaLyAM. teo hatAM ane temanuM bhAgya temanI sAthe hatuM. Tha-zItaLa chAMye, saghana vana. pracaMDa garamI. sadayavasa ane sAvaliMgA jhADanA chAMyaDAnI nIce beThAM hatAM. tarasane kAraNe sAvaliMga zItaLa chAMyaDAnuM sukha paNa nahotI bhegavI zakatI. hoTha para jIbha pheravatAM belI ahIMyAM pANI kyAM maLaze ? ghaNuM sakhata tarasa lAgI che." sadayavatsa UTho ane belyo- "kayAMkathI to maLaze. tuM besa. huM hamaNAM laIne AvuM chuM." sadayavatsa cAlate nIkaLI paDyo. phalala, phalala phalala-avAja AvyuM. are kayAMka paNa vahI rahyuM che. jhADInI madhyamAM eka jharaNuM phUTI rahyuM hatuM. ghaNuM cAkhuM pANI hatuM. nIce nAnA nAnA pattharanA TukaDA hatA. pANI evuM pAradarzaka hatuM ke soya nA te paNa camakavA lAge. vase pAMdaDAM teDayAM. sUkAM taNakhalAM lIdhAM. pAMdaDAMne vidhyAM ane paDiye taiyAra thaI gaye. - te pANI bharavA lAgyo ane avAja Avyo- "UbhA rahe." vatsa ceMkI gayA. pAchA pharIne joyuM te eka vRddhA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga patthara para beThI hatI. A kayAMthI AvI gaI ? vRddhA bolI- A jharaNuM devAdhiSThita che. huM praprAlikA chuM. A jharaNanI rakSikA. ahIMyAM lehIMnA badale pANI maLe che. jeTaluM pANI lo eTaluM ja lehI Apo." mAtA ! mArI sAvaliMgAne mATe te huM prANa paNa ApI daIza. mane paNa levA do. mArI sAthe cAle. mArI sAme mArI priyA pANI pI le te huM tamane mAruM lehI ApIza." "sAruM ! tuM paNuM pI le. tene mATe paNa laI le. huM sAthe AvuM chuM." sadayavase pANI pIdhuM. paDiye bharIne sAvaliMgAnI pAse gayA. sAvaliMgA pANI pIvA lAgI. teNe dhIrethI pUchyuM A DezI ? ' valse kahyuM-lehInI tarasI che. jyAre pANI pI lIdhuM tyAre vase IzAro karyo- mAtA ahIM Ave. pratidAna le. vase talavAra kheMcI ane pitAnA mAthA para mAravA gaye ke vRddhAe tene hAtha pakaDI lIdhe, pachI vRddhA gAyaba Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sadayavatsa-sAvali gA thaI gaI ane tyAM divya suMdarI UbhI hatI. te belI "sadayavalsa ane sAvaliMgA ! zuM huM tamane baMnene oLakhatI nathI ? sadayavatsanA pitA ujajaninI nareza prabhuvatsa ane sAvaliMgAnA pitA pratiSThAnapuranA rAjA zAlivAhana. huM baMne rAjakuLonI kuLadevI chuM. tamArI parIkSA lIdhI. tuM vIra che ane tArA vacana para aDaga che. varadAna mAga, huM prasanna chuM." sadayavasta devInA caraNomAM paDayo ane bolyA "aMbA ! mArA para prasanna ho to jayanuM varadAna Apa. jugAramAM jaya, yuddha saMgrAmamAM jya." devIe be pAsA ApyA. thoDI kaDIo ApI ane jaNAvyuM ke pAsAno jugAramAM jItavA mATe A pAsA che ane keDInA jugAramAM vijayane lAbha karAvavA mATe A keDIo che. "yuddhamAM vijayI thavA mATe A kRpANa paNa le. tAro vijaya ja thaze." vase traNeya vastuone sAcavIne rAkhI lIdhI. pachI kuLadevI aMtardhAna thaI gayAM. rAtre baMne A ja vanamAM rokAyAM. savAre UThayAM te sadayavase sAvaliMgAne kahyuM priye ! ApaNe tArA pitAne tyAM pratiSThAnapura Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga 149 jaIe chIe. kahe ke sAsarI sukhane sAra. tethI be cAra divasa huM paNa mArA sAsare rahI lauM. tane pIyara mUkIne bhAgyanI parIkSA karavA nIkaLIza." to pachI huM kyAMya nathI jatI. je mAre ekalIne ja rahevuM hota to UjajayinImAM zuM duHkha hatuM ? tamArA vagara ujajayinI ane pratiSThAnapura eka sarakhAM ja che. tame sAthe ho te vana paNa ujajayinI che." "sAruM tyAre, jyAM paNa rahIzuM, sAthe ja rahIzuM. have to cAla." sAvaliMgA khuza thaI gaI. baMnee pratiSThAnapura rasto pakaDe ane cAlatAM rahyAM. pachI thoDA divasanI yAtrA pachI jyAre eka vanamAM rokAyAM to eka koluka joyuM. eka suMdara bALA besIne tapa karI rahI hatI. ane tenI cAreya tarapha ghaNI ja strIo gherAyelI hatI. eka paNa puruSa nahoto. sadayavase sAvaliMgAne kahyuM priye ! strIonA jhuMDamAM huM kevI rIte jAuM ? tuM jANI lAva ke teo ahIMyAM kema ekaThI thaI che ? huM ahIMyAM beTho chuM.' sAvaliMgA strIonA jhuMDanI najIka pahoMcI. badhAe cAreya taraphathI gherI lIdhI-"tame koNa che ? kyAMthI AvyAM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 sadayavatsa-sAvaliMga che ? amArI rAjakumArIne samajAve. kadAca tamArI vAta mAnI jAya." sAvaliMgA bolI pahelAM mane AkhI vAta te jaNAve. tamArI rAjakumArI kayAM che ? te zA mATe nathI mAnatI ?" eka belI A juo. besIne tapa karI rahI che. tenI IcchA pUrI nahIM thAya to kAle citAmAM sUI jaze. cha mahinAthI haTha pUrvaka tapa karI rahI che. A dvArAvatInA rAjA dharavIranI eka ja kanyA che. ghaNI mAnatAo pachI rANI dhAriNIne kheLe bharAyo hate. moTI thaI te cosaTha vidyAo bhaNI lIdhI. rupa te tame joI ja rahyAM cho. "eka vakhata amArI nagarImAM thoDA videzI vepArIo AvyA. te lake ujajayinInA hatA. temaNe sadayavatsanA rupanAM vakhANa karyA. tyArathI ja teNe haTha pakaDI lIdhI ke huM sadayavalsanI sAthe ja lagna karIza, nahiMtara citAmAM sUI jaIza. have cha mahinA pUrA thaI gayA. kAle zuM thaze...?" to have e nizcaya karI le ke tamArI rAjakumArI lIlAvatI kAle citAzayana karaze nahIM. e te jaNAve ke Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAyavatsa-sAvaliMgA 151 dvArAvatI ahIMthI keTale dUra che ? sAvaliMgAe evuM A sana ApyuM ke sakhIo ane dAsIo khuza thaI gaI. sAvaliMgAnI vadhAre najIka thaI gaI ane bolI dvArAvatI ahIMthI pAMca gAu che." pachI sAvaliMga belI tame badhA lIlAvatIne dvArAvatI mokale. sadayavalsa tyAM ja maLaze. kAle baMnenAM lagna thaze." badhIya vicAramAM paDI gaI ane bolI te tame kaI devI che ? rAjakumArInA tapathI ArkaSAIne ahIM AvyAM cho ? ame dhanya thaI gayAM. devInI jaya he, devInI jaya ho." bolatI badhI ja doDavA lAgI. lIlAvatIne DhaDhaLI kADhI. bUma pADavA lAgI juo juo, devI AvyAM che. tamAruM tapa saphaLa thaI gayuM. A le." lIlAvatIe sAme UbhelI sAvaliMgAne joI. sAvaliMga belI- lIlA ! bahena ! mArI vAta keI sAMbhaLatuM nathI. huM te tamArI jema mAnavI chuM ane have te tamArI zeka chuM. huM mArA svAmIne laIne AvuM chuM, tame dvArAvatI pahoMce." Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 sadayavatsa-sAvaliMgA lIlAvatI sAvaliMgAne bheTI paDI. tyAre tenA hAthamAM vIMTI joI. "sadayavatsa-sAvaliMgA" baMnenuM nAma lakheluM hatuM. vizvAsa pAkake thaI gayo. lIlAvatI vicAratI-A kaI mAyA te nathI ne ? mArI zeka pite ahIM kevI rIte AvI gaI ? e mArAM lagna karAvaze ! khuzInI bhAgadoDa hatI. A bhAgadoDamAM sAvaliMga chaTakI gaI ane jhADa nIce beThelA sadayavasanI pAse pahoMcI. teNe AkhI vAta jaNAvI. sadayavatsa belya priye ! A te zuM karyuM? tArA mATe kAMTA vAvI rahI che ? te jAte ja zoka lAvavA taiyAra kevI rIte thaI gaI ? huM te dvArAvatI nahIM jAuM." tamane mArA sogaMda. lIlAvatI tamane paraNaze. meM AzvAsana ApyuM che." eka myAnamAM be talavAra kevI rIte Avaze?" svAmI rAjA cAra to kare ja che. pahelI mahArANI ane cothI mAnItI. cAra pachI paNa mananA dharAya te pachI asaMkhya. puruSa to yazastaMbha che. tenI sAthe aneka baMdhAya che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upara sadayavalsa- sAvaliMgA A tuM kahI rahI che ? hA, huM. kAraNake mahiSInuM pada te mAruM ja che." pAMca kesanuM aMtara te sAMja sudhImAM kapAI gayuM. rAjA dharavIranA kAne rAjakumArInuM tapa pUruM thavAnI vAta pahoMcI gaI hatI. sadayavasa ane sAvaliMga dvArAvatI pahoMcI gayAM. dharavIra rAjAe baMnenuM svAgata karyuM. lIlAvatI ane sadavasanAM sellAsa lagna thaI gayAM. lIlAvatI bhAgyanI lIlA hatI. vagara mahenate sadavasane maLI gaI. thoDA divaso lIlAvatInI sAthe dvAravatImAM vItyA. pachI sadayavatsa sAvaliMgAne laIne javA taiyAra thaye te lIlAvatIe haTha karI ke huM paNa sAthe AvIza. sadayavalle samajAvyuM "tuM tArA pitAnI pAse rahe ane sAvaliMgA tenA pitAnI pAse raheze. tene laIne huM pratiSThAnapura jaI rahyo chuM. pAchA AvIne baMnene sAthe laI jaIza. mAruM zuM che, keNa jANe kyAM kyAM bhaTakavuM paDaze." lIlAvatI mAnI gaI. sAvaliMgAne laIne sadayavasa pratiSThAnapura tarapha cAlI nIkaLe. yAtrAne e ja kama. AkAzanuM oDhaNuM ane dharatI pAtharaNuM. vana mArgethI jatAM Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sadayavasa-sAvaliMgA sadayavatsa ane sAvaliMgA eka pahADI guphAnI pAse pahoMcyAM. guphA patharathI DhaMkAyelI hatI. patharane khaseDIne. nirbhIka ane sAhasI daMpatI guphAmAM pravezI gayAM. guphAmAM pAMca cAra beThA hatA. A pAMceya adaSTAMjana, saMjIvanI, rasasiddhi vigere vidyAonA jANakAra hatA. sadayavalsanI sAthe sAvaliMgAne joI to temanuM mana DelI gayuM. vicAravA lAgyA ke ekalo che. jhuMTavI laIe. zuM karI leze ? pachI vicAyuM-cora chIe to zuM nyAya na karIe ? nyAyathI laIzuM. ema vicArI prastAva mU-jugAra rame. ' "jugAra ramIza. ghaNA divasothI nathI rame. pahelAM ramato hato. bAjI zAnI haze ?' "mastakanI. pAMceye kahyuM-je hAraze te pitAnuM mastaka Apaze." baMne pakSa jAmI gayA. vatsanI pAse devIe ApelA pAsA hatA, tethI te jItI gayo. caroe mastaka jhukAvI dIdhuM-"amAruM mAthuM kApI le." nA bhAI ! huM kSatriya chuM. rakSA karavI e mArI jAtine guNadharma che, svabhAva paNa che. huM khelADI chuM. ramata ramuM chuM. paNa koIne duHkhI karavAne mAro dharma nathI." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMgA 155. paNa ame te evA nathI. ame jItyA hatA te kApata." "have tame paNa nahIM kApe. badhAne sArI vAta vadhu asara kare che. tene raMga judo ja hoya che." cora ghaNuM khuza thayA ane belyA tame purUSa nahIM, mahApurUSa cho. ame garIba cora, chIe. amArI pAse thoDI vidyAo che. tene svIkAra, karo." dharma vecAtuM nathI. badhAmAM eka ja AtmA che e rIte jaje. badhA para dayA karaje. A dharma che. meM dharmane hAtha pakaDa che. dharma karavAnA badalAmAM vidyAo lauM ?" huM nahIM lauM.' A vAtanI vacce ja eka core cupacApa eka kaMcukI vatsanA uttarIyamAM bAMdhI dIdhI. A kaMcukI asAdhAraNa hatI. pavinI patraveSTita eka lAkha rUpiyAnI kiMmatanI ratnanI kaMcukI hatI. jyAre kumAre vidyAo na lIdhI tyAre coroe kahyuM sArU ! kAMI na leze, paNa amane tamArA te mAnI le. kyAreya muzkelI Ave te amane yAda karaje. ame pAMceya AvIzuM. amAruM RNa cUkavavA Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sadayavalsa-sAvaliMga "yAda karIza. have vidAya Ape. varse sAvaliMgAne hAtha pakaDa ane AgaLa cAlI nIkaLyo. pagapALA cAlyA. mahinAo vItI gayA. eka Rtu badalAI, bIjI AvI. sadayavatsa ane sAvaliMgA eka nagaramAM AvI pahoMcyAM. nagara nirjana hatuM. ema ja samajo ghara, makAna nuM vana ' hatuM. vanamAM pazu pakSI to hoya che ja. ahIMyAM e paNa nahotAM. sadayavatsa sAvaliMga sUnA rastA parathI cAlatAM jaI rahyAM hatAM ane vAta karatAM jatAM hatAM- jyAre rahevuM ja nahatuM te AvAM sArAM makAne zA mATe baMdhAvyAM ? pahelAM rahetAM ja haze. enAM lakSaNathI khabara paDe che. je A pAraNuM laTakAvyuM che. karoLiyAnAM jALAM paNa lAgI gayAM che. e spaSTa ja che ke koI ramakaDA jevuM bALaka jhulatuM haze." te have badhAM kayAM gayAM haze ?" koI yuddhamAM marI gayA haze athavA koI mahAmArImAM "maryA haze." "cAlo jaIe. A nagara paNa keI jevAnI cIja che ? Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayavasa-sAliMgA kinArA game teTalA suMdara hAya, maneAhara hAya, paNa sareAvaramAM pANI ja nA zebhe ' 157 'jo-jo.' sayavatse sAvalaMgAnA hAtha pakaDIne kahyuM'jo, keAI raDI rahyuM che. dhyAnathI sAMbhaLa. ghATa banAvelA hAya tA kevI rIte 'hA, kAi raDI rahyuM che.' sAliMgA melI- kAI strI che. cAlA, tenI pAse. bicArI kAi duHkhiyArI haze.' e 'nA priye !" vatse kahyuM-huM te nahIM jAuM.... zI khabara lIlAvatI jevI kAi haThIlI nIkaLI AvI tA ! bahu che.? 'are vAha ! have te tame lohI cAkhI gayA ! zuM have lIlAvatI ja maLatI raheze ? tenI pAsethI nagara ujjaDa I javAnI khabara teA paDaze ja.' cAle. jaie.' mane pahoMcyAM. sAcesAca eka strI nIcuM mAM karIne raDI rahI hatI. vatse TAkI kema raheA che ? tame kANuM che ?" srIe mAM UMcu karyu.. rUpALu mAM AMsuethI bhIjAi gayuM hatuM. zrI kheAlI tame AvI gayA ? mane sAMbhaLavA vALuM kAi nahatuM. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMgA raDatI hatI ane mArI jAte ja cUpa thaI jatI hatI." vatsa besI gayo. sAvaliMgA paNa besI gaI. vase pharI kahyuM have te badhuM ja jaNAvI do. A nagara paNa kevuM addabhuta che ane ATalA moTA nagaramAM tame ekalAM ja che." strI belI-- te sAMbhaLo. huM naMdarAjAnI rAjalakSamI chuM. anAtha thaI gaI. mArA bhAgyamAM raDavAnuM ja che. A nagara je ujajaDa thaI gayuM che tenuM nAma vIrapura che. ahIMnA rAjA naMda hatA. rAjA ane prajA bahu sukhI hatAM. varSo pahelAM jyAre nagara AbAda hatuM tyAre nagaramAM eka tapasvI AvyA. brahmacArI hatA. paNa have te huM tene DhoMgI kahIza. dekhAva to meTA sAdhu hovAne karato hato. strI tarapha jete nahoto. bhUle cUke keIi strIne pAlava tene aDI jate te AMkhe kADho. prAyazcitano DhoMga karate. eka vAra nagaranI vezyAe tene hAtha pakaDI lIdhA te gusse thaI gaye. naMda rAjAne phariyAda karI. prativAdI vezyAne bolAvavAmAM AvI te teNe kahyuM annadAtA ! mArI pAse hajAro jAtanA purUSo Ave Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa9 sadayavatsa-sAvaliMga che. huM uDatAM paMkhIne oLakhuM chuM. A DhoMgI che. luccuM ziyALa che. ema ja potAno prabhAva pADavA mATe A pAkhaMDa racyo che." tApase pokAra karyo- "vAyadAtA ! nyAya kare. A duSTa mane badanAma kare che. huM strInA paDachAyAthI paNa dUra rahuM chuM. vezyA majAka karavAnI khUba zokhIna hatI. te vyaMgamAM bolI te tApasajI ! strI vagara tame kevI rIte AvyA ? tamArA pitAjI paNa brahmacArI haze ?" "bhadra !" naMda rAjAe vezyAne Thapako Apyo ane tapasvIne kahyuM-tame amAre tyAM raho. A vezyAne te huM kAle zikSA karIza. naMda rAjA tapasvInI parIkSA levA icchatA hatA. temaNe potAne bhAva keInA upara pragaTa na thavA dIdho. je oraDAmAM tapasvI sUto hato. temAM rANuM dUdha ApavA gaI ane bolI koIne khabara nathI, huM tamArA mATe dUdha lAvI chuM." taddana ekAMta hatuM. tapasvI kAmAtura thaI gaye. bhUkhyA varunI jema te rANI para trATakyo. rANIe bUma pADI. naMda rAjA tyAM ja chupAI rahyA hatA. temaNe talavAranA eka ja jhATake tapasvInuM mAthuM utArI nAkhyuM. pAkhaMDI marI te gaye paNa maryA pachI asura Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 thayA.' sayavasa-sAvali gA rAjalakSmIe AgaLa kahyuM - 'bhadre ! A vinAzalIlA te tapasvInI che. teNe rAjA rANIne mArI nAkhyAM. prajAjanane paNa mAryA. je khA hatA te bhAgI gayA. nagara vepAna thaI gayuM. eka vakhata arIyAM ghaNI ja halacala rahetI hatI. AjanA vIrapurane jue. kevuM bhanAyaka che ? paNa huM kayAM jAuM ? have te tamArA zaraNe chuM. atyAra sudhI anAya hatI. have tame nAtha maLI gayA. huM sanAtha thai gai.' rAjalakSmIe sayavatsane satADelA dhana-bhaMDAra batAvyA ane mAlI 'have huM tamArI lakSmI banIne rahIza. mAre mATe badhAya rAjA eka sarakhA. vIrapuranA naMda rAjA marI gayA tA ahIMnA bIjA rAjA tame thaze. sayavase dhanane hAtha lagADayA ane khelyA meM Ane grahaNa karI lIdhuM. have tuM mArI thaI. paNa have tA huM pratiSThAnapura jaI rahyo chuM. pachIthI AnA vidhisara svIkAra karIza ane tyAre A nagara paNa vasAvIza.' Azvasta banIne rAjavaibhavanI adhiSThAtrI devI atA~na thai gaI. sAligAne laine sayavatsa pratiSThAnapura tarapha cAlI nIkaLyA. pAchI mahinAnI yAtrA. paNa have Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdayasa-sAvaliMga sadayavatsa potAnI sAsarI pratiSThAnapuranI najIka pahoMcI gayo. najIkanA gAmamAM baMne eka bhaTTane tyAM rahI gayAM. rAtane eka pahora vItye hato. sadayavalsa ane sAvaliMgA be ja jAgI rahyAM hatAM. sadayavase kahyuM priye ! ApaNe pratiSThAnapuranI najIka ja chIe, paNa jaIe kevI rIte ? ApaNA baMnenAM kapaDAM melAM che. AbhUSAnA nAmamAM mAtra vIMTI ja che. AvI dazAmAM ApaNane koNa oLakhaze ? lokemAM te sArAM kapaDAMnI ja pratiSThA gaNAya che." 'paNa mA bApa mATe te melI ghelI putrI paNa pyArI hoya che. sAvaliMgAe kahyuM- "zuM mArA pitA ane tamArA sasarA mahArAja zAlivAhana ApaNane sanmAna nahIM Ape ?? satyavatsa hasyo ane bolyo priye ! lagna pachI chokarI pArakI thaI jAya che. chokarInI sAsarIthI ja tenI pratiSThA che. ApaNe AvA jaIzuM te kaheze-dIkarI ane jamAI AvI dazAmAM AvyAM ? mArUM nAka kApI nAkhyuM. darabArIo paNa nAka meM saMcaze. samayane phera evo hoya che ke dhanavAna gharamAM paraNAvelI 11 Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 sadayavatsa-sAvaliMga eka bahene samayanA mAryA pitAnA garIba bhAIne oLakha[vAnI nA pADI dIdhI hatI. te ? sAvaliMgAe pUchayuM. sadayavatsa be kAle savAre huM ekalo ja pratiSThAnapura jaIza. mArA ane tArA mATe vastra ane AbhUSaNone prabaMdha karIne AvIza. tyAre ApaNe baMne sAthe rAjabhavana jaIzuM." tamAre zuM ? kayAMka phasAI gayA te phasAI gayA. huM ahIMyAM kyAM sudhI laTakI rahuM ? eka zarate ja javA dauM ke je pAMca divasa pachI nahIM Ave te chaThThA divase huM citAmAM sUI jaIza." "sAruM, huM pAMcamA divase cokakasa AvI jaIza." sadayavase AzvAsana ApyuM te sAvaliMgA Azvasta thaI gaI. bIjA divase vahelI paroDhe ja sadayavatsa pratiSThAnapura javA cAlI nIkaLyA. rastAmAM tene eka kuMThiye maLe. tenA kAna kapAyelA hatA. hAtha paNa kapAyelA hatA. varlse meM saMkepyuM. durgadha apazukana thaI gayA. koNa jANe have kAma kevI rIte thaze? A DuMDiye kayAMthI AvI gaye ? vatsa raste choDI didhe ane bIjA rastethI nagaramAM javA lAgyo. huMThiye samajI Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMgA 163 gayo ke A musAphare raste kema cheDI dIdhuM. huM paNa have tene zukana karAvIza. tethI ceDAM phUla vigere mAMgalika vastuo laIne te phaMTAIne pAcho sadayavalsanI sAme AvI gayo. vase Te tuM pharI AvI gaye ?' hA, paNa have te tamane zukana karAvyA che." vatsa khuza thaI gaye. ane be'tuM huMThiyA kevI rIte thaI gayo ?" kuMThiyAe jaNAvyuM - A badhuM jugAranuM kharAba phaLa che. jenuM bhAgya risAI gayuM hoya te ja jugAra rame che. huM siMhalanA rAjAne rAjakumAra chuM. mAruM nAma surasuMdara che. huM mArA pitA pAsethI pAMca hAthI ane eka koTi sonAnI mudrAo laIne A nagara jovA Avyo hato. jugAra mAM badhuM ja hArI gaye ane pachI jugArIoe hAtha kAna kApIne mane vikalAMga banAvI dIdhuM." sadayavasanI pAse devIe ApelA pAsA ane keDIo. hatI. tene jugArano rasa jAgI UThI. te bolyo cAla mArI sAthe. huM paNa jouM te khare ke te kevA che ? Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 sadayapalsa-sAvaliMga -- kuMThiyAne sAthe laIne sadayavase pratiSThAnapura nagaramAM praveza karyo. rastAmAM sUryaprAsAda nAmanuM eka bhavana hatuM. tyAM tuM tuM, huM huM thaI rahyuM hatuM. zeTha ane vezyA vacce vivAda thaI rahyo hate. madhyastha loke baMnene samajAvI rahyA hatA, paNa koI pakSa mAnate nahate. sadayavalsane joIne upasthita loko prabhAvita thaI gayA. madhyastha kAmasenA vezyAnI saMrakSikA vRddhA nAyikAne kahyuM "A te paradezI che. temane mATe te baMne pakSa sarakhA che. amArUM nA mAne paNa AmanuM to mAnIza ne ? zreSThI dattakanA putra samadarane kahyuM hA, bhalA mANasa dekhAya che, ane te maMjUra che. teo je nirNaya Apaze te huM mAnI laIza." nAyikAe kahyuM huM paNa mAnIza." sadayavalsa nyAyanA Asana para beThe ane pUchyuMvAdI koNa che ? eka madhyasthIe kahyuMvRddhA nAyikA vAdI che, zreSThIputra somadatta prativAdI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa- sAvaliyA phariyAda zI che?" madhyasthIe jaNAvyuM- nAyikAnI putrI che kAmasenA. zeTha dattakanA putra samadara kAmasenAnI sAthe svapnamAM bhaMga bhogavya, evuM svapna kAmasenAe joyuM che. tenI kiMmata levA mATe nAyikA AvI che. paNa zeTha dhana ApatA nathI, A vAda che." pachI sadayavase baMnene prazna pUchayA. vAda para vicAra karIne nirNaya Apyo zeThaputra ! kAmasenA rAjamAnya vezyA che. rAjamAnyane virodha karavo joIe nahIM. tamAre kiMmata te ApavI paDaze." nAyikA AnaMdathI bolI UThI nyAyamUrtinI jaya he. tamAre yaza vadhe." paNa zeThanuM meM UtarI gayuM. te nirNaya mAnavA mATe baMdhAyeluM hatuM. tethI eka hajAra senAmahora teNe gaNuM ApI. sadayavase pAMcaso sonAmahora zeThane pAchI ApI ane pAMcase nAyikAne ApI. nAyikAe virodha karyo "A te adhUre nyAya kahevAya. huM te pUrI kiMmata laIza." sadayavatsa bolyA Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa-sAvaliga ThIka, tame pUrI kiMmata lo. eka darpaNa te lAvo." zeThe darpaNa ApyuM. sadayavalse senAmahora darpaNanI sAme mUkI dIdhI ane nAyikAne kahyuM pAMcaso sonAmahora tamArI sAme che ane eTalI ja darpaNamAM pratibiMbita che. darpaNamAM pratibiMbiMta pAMca paNa laI le." e kevI rIte banI zake ? pratibiMbita dhana kevI rIte laI zakAya ? sadayavasa bolyo svapnamAM bhega karo ane pratibiMbata dhana levuM e eka ja vAta che. jema darpaNamAM pratibiMbita dhana sAcuM lAgatuM hovA chatAM paNa jUThuM che, evI ja rIte svapnane bhega paNa vAstavika lAgato hovA chatAM paNa jUThe che. je prakArane bhega somado karyo. evuM ja dhana paNa tane ApI. rahyo chuM.' nAyikA niruttara thaI gaI. upasthita lokoe sadayavasanA nyAya-nirNayanAM vakhANa karyA. somadatta paNa khuza thaI gaye. nAyikA paNa adhI kiMmata laIne pitAnA AvAsa para jatI rahI ane kAmasenAne badhe vRttAnta saMbhaLAvyo." kAmasenA sadayavalsane jovA mATe Atura banI gaI Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAdayavasa-sAvaliMga ane saMrakSikA nAyikAne laIne nRtya karavAnA bahAne sUrya prasAda AvI. te sadayavalsa para mehita thaI gaI ane tene potAnA AvAsa para AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. DuMThiyAe sadayavatsane samajAvyuM. mitra! vezyAnA cakakaramAM nA paDe. te keInI sagI nathI hotI. te to basa dhananI sagI heya che." vase kahyuM- "mArI pAse dhana nathI, eTaluM te e paNa jANe che. mArAM kapaDAM paNa gaMdAM che. ATaluM hovA chatAM paNa te mane laI javA mAge che te huM jaIza to jarUra." sadayavatsa mAnyo nahIM ane kAmasenA sAthe tenA AvAsa para pahoMcyo. tyAM e pAMca divasa sudhI rasaraMgamAM DUbelo rahyo. A pAMca divasamAM e nagaranA jugAra gRhomAM paNa gaye ane ghaNuM badhuM dhana jItyo. A jItelA dhanamAMthI teNe pUratuM dhana kuMThiyAne ApIne kahyuM AnAthI mArI priyA mATe vastra-AbhUSaNa vigere kharIdI lAvo." dhana laIne kuMThiye vastrAbhUSaNa kharIdavA mATe bajAramAM gaye. - pAMcamA divase sadayavalsane sAvaliMganI pratijJAnI yAda AvI. tethI jItelA dhanano bAkI rahelA bhAga kAmasenAne ApIne tenI vidAya laI lIdhI. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 sAdayavatsatsavaliMgA jyAre kumAra javA mATe taiyAra thaye tyAre kAmasenAe tenA uttarIyamAMthI kamaLanA pAMdaDAmAM viMTALelI lAkhanI kiMmatanI ratnakaMcukI chaDI lIdhI ane pachI sadayavalsane kahyuM "tame te saMbaMdha teDIne jaI rahyA che. A kaMcukI mane tamArI yAdagIrI rUpe ApatA jAo." ceree ApelI te kaMcukI kumAre udAradApUrvaka kAmasene vevyAne ApI dIdhI. sadayavatsanA gayA bAda kAmasenA e ratnakaMcakI paherIne jhumatI-nAcatI bajAramAM gaI. tyAM tene eka zeThe pakaDI ane kahevA lAgyo "A te mArI ratnakaMcukI che. thoDA divasa pahelAM ja corAI gaI hatI. tuM ja cera che." vezyAne sAthe laIne zeTha rAjA zAlivAhananA darabAramAM pahoMcyo ane pitAne AkSepa jaNAvyo. rAjAe vezyA pAse spaSTIkaraNa mAgyuM te kAmasenAe kahyuM "annadAtA ! huM cora nathI. mAre tyAM badhA prakAranA cAra Ave che. koInA kapALa para te lakheluM nathI hotuM ke A cera che. mAro eka premI mane A ratnakaMcukI ApI gayA che. meM te laI lIdhI. cerI karI haze te teNe karI haze. huM zuM jANuM ?" rAjAe gusse thaIne kahyuM - ka cora jAte svIkArI le ke huM cora chuM ? tArI, pAsethI corIne mAla pakaDAya che, tethI tane sajA maLaze. Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMgA 169 mArA rAjyamAM cerInI sajA meta che." rAjAnI AjJA thatAM ja vadhi kee tene pakaDI lIdhI ane nagara-rakSakanI dekha-rekha nIce vayiko nagaranI bahAra vadhasthaLa para kAmasenAne laI gayA. nagaramAM sanasanATI phelAI gaI ke kaMcukInI corIne kAraNe kAmasenAne zULInI sajA maLI che. sadayavatsanA kAne paNa A vAta paDI ane te tarata ja vadhasthaLa para jaI pahoMcyA. teNe nagararakSakane kahyuM- "A kaMcukIne cera te huM chuM. meM ja A kAmasenAne ApI hatI. A nirdoSa che. tene choDI do ane mane phAMsIe caDAvo." nagararakSake sadavasanI vAta mAnI nahIM te sadavase baLajabarIthI kAmasenAne choDAvI dIdhI. rAjA zAlivAhana pAse A samAcAra pahoMcI gayA. rAjAe pakaDavA mATe potAnuM lazkara mokalyuM. paNa devInA varadAnane kAraNe ajeya sadayavase rAjAnA lazkarane harAvI dIdhuM. rAjA atyaMta gusse thayA. gusse thayelA rAjA zAlivAhane sadayavalsane harAvavA mATe bAvana vIra bolAvyA. A tarapha kumArane sAvaliMgAnI ciMtA thaI tethI teNe DuMThiyArUpI surasuMdarane kahyuM tuM zULI para Ubho rahe. huM hamaNAM ja pAcho pharuM chuM. Aje chaThTho divasa che." Ama kahIne kumAra jhaDapathI sAvaliMga pAse pahoMcyo. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga potAnI pratijJA pramANe sAvaliMgA citAzayananI taiyArI karI rahI hatI. sadayavase tene bacAvI ane pharIthI rajA laIne vadhasthaLa para Avyo. te vakhate tyAM bAvana vIra paNa AvI gayA hatA. temanI sAme laDavAnuM muzkela hatuM, kAraNa ke teo dujeya hatA. eTale vase pAMca corone yAda karyA. cora tarata ja pragaTa thayA ane temaNe temanI vidyAnI tAkAtathI bAvana vIrane harAvI dIdhA. have te rAjA zAlivAhana khUba mUMjhavaNamAM paDI gayA. temaNe vicAra karyo "A ekale ja Avo dujeya che te pachI mAre zuM karavuM joIe." Avo vicAra karIne rAjA pite ghaTanA sthaLa para Avyo. ekadama to te potAnA jamAI sadayavalsane oLakhI zake nahIM. tethI teNe temanuM nAma tathA paricaya pUchaye. sadayavase jaNAvyuM nahIM eTale rAjAe kAmasenAne kahyuM - rAjamAnya suMdarI! tuM to pitAnA premIne paricaya jANatI haIza. tuM ja kahe." kAmasenAe sadayavalsanI talavAra rAjA sAme mUkI ane bolI- pRthvInAtha! temanuM nAma levA mATe mArI gyatA kayAM che? temanI talavAra para ja temanuM nAma aMkita che. A5 vAMcI lo." rAjA jyAre talavAra para aMkita nAma vAMcavA lAgyA Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMgA 171', tyAre sadayavase temane mUMjhavaNamAM nAkhavA mATe kahyuM rAjan ! A nAma mAruM nathI. huM to cera ane jugArI chuM. tamArA zeThanI ratna kaMcukI cerI ane ujajayinInA rAjakumAra sadayavatsa pAsethI jugAramAM A talavAra jItI." rAjA pharIthI mUMjhavaNamAM paDI gaye- A to koI paNa rIte kAbUmAM AvatuM nathI. have zuM karuM ? rAjAe vicAra karIne gaja ghaTA bolAvI ane kahyuM"Ane vaza karI le.' paNa sadayavalle siMhanAda karIne gajagharAne bhagADI mUkI. eTale rAjAe vinamra vANImAM vinaMtI karI- to tame sadayavalsane jANe che ? te to mArA jamAI che. tame mArA jamAI sAthe ramyA che, chatAM paNa mane tamAro paricaya kema nathI ApatA ?" eTale sadayavatsa hasyA ane bolyA huM to jANe ja chuM tamArA jamAIne. paNa navAI te e vAtanI che ke tame tamArA jamAIne nathI oLakhatA." eTale rAjAe tenA tarapha khUba dhyAnathI joyuM ane ekadama oLakhIne bolyo "are, te tame ja che sadayavatsa! bhAre kapaTI cho.. tamAruM parAkrama batAvIne maLyA. e sAruM paNa thayuM, nahIM* te kone khabara paDatI ke mAro jamAI Ave che, Ave. Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa-sAvaliMgA jaIe." zAlivAhane sadayavalsane pitAnI pAse ja rathamAM besADo ane pachI pUchyuM- tame ekalA ja AvyA? beTI sAvaliMgA kayAM che?" gAmamAM bhaTTane tyAM che." AmAM paNa kapaTa karyuM tame. e paNa pahelAM jaNAvyuM nahIM." rAjA zAlivAhane pitAnA putra zaktisiMhane Adeza - Apyo- jA beTA! tArI bahenane laI Ava." sadayavalsane sALo sAvaliMgAne laI Avyo. have bane sukhethI pratiSThAnapuramAM rahevA lAgyAM. sadavasa AkhA nagaramAM prasiddha thaI gayA. eka te te rAja jamAI hatuM. bIjuM, tenA rupa ane parAkramathI badhA aMjAI gayA hatA. vansa savAra-sAMja nagaramAM pharate. A samaya daramiyAna tenI mitratA traNa yuvAne sAthe thaI. A traNe yuvAne kamazaH brAhmaNa, kSatriya ane vaizya hatA. cArenI mitra maMDaLI jAmI gaI. cAre maLIne vanabhramaNa karatA, nagaranAM darzanIya sthAnane jotA ane saira-sapATA karatA. eka divasa cAre mitra bAgamAM beThA hatA. te vakhate - tyAM keTalAka paradezI musAphare rokAyA. sadayavase temanI sAthe vAtacIta karI ane pUchyuM zrI yuvA namI gaI, Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa-sAvaliMga 173 tame to ghaNuM pharyA che. mArI paNa icchA pharavAnI che. je tame kyAMya koI kautuka joyuM hoya to batAvo." eka musAphare jaNAvyuM- tuMbavana nAmanA nagaramAM ame eka evuM kautuka joyuM che ke evuM kadi sAMbhaLyuM paNa nathI. sadavasanI utsukatA jAgRta thaI. teNe najIka jaIne. pUchayuM- evuM zuM joyuM? pUrI vAta jaNAvo." musAphare jaNAvyuM 'tuMbavana nagaramAM dhanapati nAmanA zeThanA pitA marI gayA. yathAsamaya temanA agni saMskAra karI devAmAM AvyA. paraMtu ghaNA divaso vItI javA chatAM paNa dhanapatinA mRta pitA rAtanA vakhate jIvatA thaIne dararoja ghera AvatA hatA. AnAthI vizeSa kautuka bIju kayuM hoI zake ?" - "mAre jevuM paDaze." sadayavase brAhmaNa, kSatriya ane vaNika-pitAnA traNe mitrone kahyuM "ApaNe cAre tuMbavana nagaramAM jaIe." sAvaliMgA tathA pitAnA sasarA zalivAhanane kaMI paNa jaNAvyA vinA sadayavase traNe mitra sAthe tuMbavana nagara tarapha prayANa karyuM. tuMbavana nagaramAM eka brAhmaNanI kanyA sIke tarInA vaLa-. gALathI pIDAI rahI hatI. jyAre sadayavalsa nagaramAM pravezyo. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 174 sadayavatsa-sAvaliMga te teNe te brAhmaNa kanyAne "hAya hAya" karatAM joI. brAhmaNe jaNavyuM ke rAtre sIke tarI Ave che ane mArI dIkarIne satAve che. ghaNA ja prayAso karavA chatAM paNa ame tenAthI mukita nathI meLavI zakyA." vase kahyuM- "Aje rAtre huM tene joIza." jyAre rAta paDI tyAre badhA ja AghA khasI gayA. brAhmaNa kanyAnI pAse sadayavatsa ja rahyo. egya samaye sIketarI AvI te sadayavase evI siMha-garjanA karI ke te DarIne bhAgI gaI. savAre badhAe AnaMda ujavyo. brAhmaNe pitAnI putrInAM lagna satyavatsanI sAthe karavA IcchA karI. - tyAre varse kahyuM ke huM kSatriya chuM. zAstranI maryAdA anusAra kSatriya brAhmaNa kanyAnI sAthe lagna na karI zake. tyAre vase potAnA sAthI mitranI sAthe te brAhmaNa kanyAnAM lagna karI dIdhAM. pAchA sUryAsta pachI cAreya nagaramAM AgaLa vadhyA te eka zeThanA pitA marI gayA hatA. parivAranA mANase eka evA mANasanI zodhamAM hatA, je AkhI rAta zabanI rakSA karI zake. kAraNa ke rAtre zabane agni saMskAra thAya nahIM ane smazAnamAM AkhI rAta zabanI rakSA karavI e teDhAnA caNA cAvavA barAbara hatuM. sIkotarI vetALa, bhUta vigere rakSakane bIvaDAve che. eTale sadayavasaeN zeThane kahyuM ke ame cAreya mitra Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga 175 tamArA ravajana zabanI rakSA karIzuM. zuM Apaze? zeThe eka hajAra senAnI mudrAo ApavAnuM vacana ApyuM. zaba smazAne pahoMcI gayuM. tyAM bIjuM kaI ja nahotuM. A ja cAra mitro hatA. eka eka pahorane pahero vahecI lIdhe. pahelo pahora vaizyane hate. bIje brAhmaNane hate. trIjI vArI kSatriyanI hatI. ane chelle cothe pahAra sadayavasa mATe hato. brAhmaNa, kSatriya ane sadayavatsa sUI gayA. vaizya pahere bharavA lAgyo. potAnA paherAmAM teNe eka strInA raDavAno avAja sAMbhaLe. vaizyano putra te strInI pAse pahoMcI gayA ane raDavAnuM kAraNa pUchyuM. strIe jaNAvyuM ke mArA patine zULI para TIMgADayA che. huM temanA mATe bhejana lAvI chuM. ATalI UMcAIe kevI rIte pahoMcuM ? huM eTalI badhI abhAgaNuM chuM ke mArA patine aMta vakhate bhejana paNa nathI karAvI zakatI. have te raDavAnuM ja raDavAnuM mArA bhAgyamAM che" vaiSe kahyuM ATalI vAta mATe zuM raDe che? mArA khabhA para caDI jA ane tArA patine bhojana karAva." - strI vANiyAnA khabhA para ubhI thaI gaI. vAstavamAM te sIkotarI hatI. tethI zULI para rahelA puruSanuM mAMsa kApIne khAvA lAgI. mAMsane TukaDe vANiyA upara paDe che te cama ane teNe strIne nIce pheMkI dIdhI. Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa-sAvaliMgA sIke tarI cIsa pADIne bhAgI. vaicce jhapaTa mArIne tene hAtha kApI nAkhyo ane tene retImAM dabAvI dIdho. have te zabanI pAse Avyo. eka para pUro thaI cUkyo hate. tethI teNe brAhmaNane jagADo ane pote sUI gayo. brAhmaNe joyuM ke eka rAkSasa rAjakanyAne khabhA para nAkhIne laI jaI rahyo hato. lAcAra rAjakumArI paga pachADI rahI hatI. rAkSase tenuM meM pakaDI rAkhyuM hatuM. bicArI cIse paNa nahotI pADI zakatI. brAhmaNa tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA lAgyo. eka jhADImAM rAkSase rAjakamArIne nIce utArI ane tenI pAse vAsanAnI bhIkha mAgavA lAgyA. rAjakumArI kAMI kahe te pahelAM brAhmaNe pAchaLathI rAkSasane mArI nAkhyA ane rAjakumArIne pitAnI sAthe lAvIne sahIsalAmata besADI dIdhI. - trIjI vArI kSatriyanI hatI. teNe vicAryuM, 'tyAM sudhI huM devatA ja laI AvuM." tethI te agninI zodhamAM cAlI nIkaLyo. eka jagyAe thoDAM bhUta khIra rAMdhI rahyAM hatAM. sAta yuvakane jhADanI sAthe bAMdhyA hatA. kSatriye bhUtane paDakAryo. bhUtoe tene DarAvavAno niSphaLa prayAsa karyo. aMtamAM bhUto ja DarIne bhAgI gayAM. kSatriye yuvakane baMdhanamAMthI mukata karyA. A sAteya yuvake rAjakumAra hatA. have cothA paheranI vArI sadavasanI hatI. tenA paheramAM paNa eka ghaTanA banI. je zabanI A cAreya vArApharatI rakSA karI rahyA hatA te zaba UThIne beThuM thaI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMgA 177, gayuM. temAM rahelA vetALe kahyuM - jugAra rame. je hAraze, te pitAnuM mAthuM Apaze." kumAra jugAra ramavA beTho ane zabamAM rahelA vetALane jaNAvyuM jugAranI sAmagrI te che ja nahIM. ramaze kevI rIte ?" vetALe pitAne hAtha eTalo badho lAMbe karyo ke eka sajabhavananA jugAragRhamAMthI badhI sAmagrI UThAvI lIdhI. baMne jugAra ramyA. zabamAM rahela vetALa hArI gaye. vetALa DarIne bhAgI gayo. pachI bIjA traNa mitro paNa jAgI gayA. cAree maLIne zabane agnisaMskAra karyo. ane snAna vigerethI nivRtta thaIne zeTha pAsethI rakSAnuM dhana mAgyuM. tyAre zeTha pharI gayo ane bolyA zabanI rakSA mATe tame karyuM che ja zuM ? AkhI rAta uMdhyA cho. huM kaI bAbatanuM dhana ApuM?' tyAre sadavatsa tuMbavananA rAjAne phariyAda karI ane kahyuM "rAjanA zabanI rakSA mATe zeThe amane eka hajAra sonAnI mudrAo ApavAnuM vacana ApyuM hatuM. motane muThThImAM rAkhIne ame cAree zabanI rakSA karI. je rIte dhanapati zeThanA pitA rUpamAM hamezAM rAtre vetALa Avato hate. emane tyAM paNa haMmezAM Ave ja che. paraMtu meM tene jagAramAM harAvIne bhagADI mUkyo. have te kayAreya nahIM Ave. tethI amane amAruM dhana maLavuM joIe." 12 Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 sadayavatsa- sAvaliMga sadayavase kahelI vAtathI rAjAne ghaNuM Azcarya thayuM. utsuka thaIne tuMbavananA rAjAe pUchyuM AkhI rAta tame cAreye zuM zuM karyuM ane zuM zuM joyuM te purAvA sahita jaNAvo." pahelA purAvAmAM vaizya retImAM dATele sIkotarIne hAtha laI Avyo. rAjAe hAtha je te vicAramAM paDI gayA. A kApelo hAtha rASTrane hato. rANI ja sIkotarI hatI. jyAre e sAbita thaI gayuM ke rANI ja saMketarI che te rAjAe rANIne kADhI mUkI. pachI rAjakanyA ane sAteya rAjakumArone hAjara karyA. temaNe pota potAnA mae ApavItI jaNAvI. rAjA khuza tema ja saMtuSTa thayA. zeThe sadayavalsane eka hajAra sonAnI mudrAo ja na ApI, paraMtu ghaNuM badhuM dhana ApyuM ane potAnI kanyAne paNa paraNAvI. rAjAe cAreyane sanmAna ApyuM. thoDA divasa pachI sadayavasa nirjana nagara vIrapuramAM pahoMcyo. A nagarane ujADanAra asuradevanI ArAdhanA karIne sadayavase tene pitAne anukULa karI lIdhuM ane pachI tenA sahagathI nagara vasAvyuM. pachI anuSThAna karIne vidhipUrvaka naMda rAjAnI cheDelI rAjalakSamIne svIkAra karyo. sadayavase A nagaranuM nAma "vIrakeTa rAkhyuM. nagara sArI rIte vasI gayuM hatuM. kheDUte khetI karavA lAgyA. vepArI vepAramAM paDI gayA. dukAne cAlavA lAgI. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavatsa-sAvaliMga 179 navA sainyanI vyavasthA paNa thaI gaI. badhA rAjyanA adhikArI paNa AvI gayA hatA. thoDA navA niyukata thayelA paNa hatA. meTA utsavanI sAthe sadayavatsa rAjA banyA. badhI vyavasthA barAbara karyA pachI sadayavase pratiSThAnapurathI sAvaliMgA tathA dvArAvatIthI lIlAvatIne teDAvI lIdhI. have te sukhethI prajAnuM pAlana karI rahyo hato. tene yaza ane vaibhava divase divaSe vadhato ja jato hato. te samaya daramyAna sadayavalsane be putro thayA. sAvaliMga gAthI vIrabhAnu ane lIlAvatIthI vanavIra. sUrya-caMdra jevA baMne rAjakumAra meTA thavA lAgyA. yogya samaye teo vidyA niSNAta paNa thayA. evI rIte ja samaya vItI rahyo hatA. tyAM ja sadayavase ujajayinI taraphathI AvelA vepArIo pAsethI sAMbhaLyuM ke ujajayinIne zatruoe gherI lIdhI che. cha mahinAthI zatrunI senA ghero ghAlIne paDI che. tyAre caturaMgI senA sahita sadayavase ujajayinI tarapha prayANa karyuM. zatruone bevaDo mAra paDayo. zatrunA sainike bhAgyA. je baccA te mAryA gayA. A camatkAra jaI ujajayinI nareza prabhuvatsa ghaNI mUMjhavaNamAM paDI gayA. aMtamAM badhuM rahasya khulyuM. mahAmaMtrI te haju paNa baLI rahyo hato. paNa prabhuvatsa ghaNuM ja zaramiMdA hatA. temaNe sadayavalsane chAtIe lagAvatAM kahyuM putra ! huM pitA kahevaDAvavA gya nathI. tArA jevA putrane meM dezanikAla karI dIdhuM. te Aje mArI pratiSThA Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavasa-sAvaliMga bacAvI lIdhI." vinayI sadayavatye kahyuM "pitAjI ! pitA kaI divasa pitAnA putranuM ahita nathI karatA. tamArA dezanikAlamAM mArI keTalI badhI bhalAIo chupAI hatI, e to tame joI ja rahyA che. huM Aje je paNa chuM, tamArA pratApe ja chuM." mahArANe mahAlakSmInI AMkhamAM khuzInAM AMsu bharAyAM hatAM. temaNe bALakanI jema tene potAnI chAtIe lagADI dIdho. have rAjA prabhuvanne ujajayinInA siMhAsana para sadayavalsane besADo ane pote muni banI gayA. mahArANI lakSamIe paNa patinuM anusaraNa karyuM. ane temaNe paNa zrAmaNuM dIkSA aMgIkAra karI lIdhI. vIrakeTa nagaranuM zAsana rAjaputra vIrabhAnu ane vanavIra karI rahyA hatA. temanAM lagna thaI gayAM hatAM. lIlAvatI ane sAvaliMgA ujajayinImAM sadavasanI pAse hatI. badhAnA divase sArI rIte vItI rahyA hatA. A vAta te ThIka che paNa jyAM sudhI manuSyane cetavaNI ApavA vALuM keI na hoya, tyAM sudhI rAjA-raMka badhA eka sarakhA ja che. manuSya mehane nazAmAM sUteluM rahe che. paNa thoDAka te jAte ja cetI jAya che ane bIjAne paNa cetave che ke manuSya zarIra zA mATe maLyuM che. bogamAM ghaNA loko ekaThA thayA hatA. mahAjJAnI Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sayavatsa-sAvaLa gA kAlakAcAya badhAne cetavI rahyA hatA ane badhA temanI vAtA dhyAnathI sAMbhaLI rahyA hatA. A sAMbhaLavA vALAAmAM ujayininArAjA sayavatsa, mahArANI sAvali'gA ane rANI lIlAvatI paNa hatAM. rAja parivAranA bIjA paNa lAkA hatA. muni kahI rahyA hatA- 181 'sUryanA prakAzathI ja jevI rIte leAkA sUryane jue che, DhIvA saLagAvIne nahIM, evI rIte ja AtmAnA prakAzathI ja Atma dena thAya che, bhautika jagatanI kSudra zazi tathI nahI. jevI rIte vAdaLAMonA chavAi javAne kAraNe sU dekhAtA nathI, evI rIte ja avidyA ane mAyA AtmanrunathI vaMcita rAkhe che. tyAre zuM karaze! ? vAdaLAMone haTAvA. sUya camakaze. vAyuthI vAdaLAM varase che, japa-tapanA vAyu vegathI avidyA ane mAyAnA nAza thAya che. tame rAjA hA, kaThiyArA hA, raMka hA, zeTha hA, gUMgA-apa`ga hA. badhAe manuSya zarIrane meLavyuM. paNa A rAjA-raphanA bheda kema thai gayA ? e ja jANavAnuM che. jyAre e jANavA lAgaze| te viSaya vAsanAne vaLagelA nahI raheA. manuSya bhava jANavA ane jAgavA mATe che. munie potAnA bodha pUrA karI ke sayavatsa rAjA potAnA AsanethI uThayA ane vinaya vANImAM melyA-- mahAmune ! hu` rAjA chuM. mArA jIvanamAM ghaNI badhI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 sadayavalsa-sAvaliMga ulaTA salaTI AvI. A badhuM kema thayuM ? prabho ! e jANavA IcchuM chuM." muni bolyA te jANI le rAjana ! pahelA janmamAM tame je karyuM tenuM phaLa bhegavI rahyA che. phaLa bhogavavA mATe janma maLe che. paraMtu manuSya janma to eTalA mATe maLe che ke phaLa bhogavavAmAMthI chuTakAro maLI jAya. janma maraNathI chUTI jAva. enA mATe loDhAnA caNA cAvavA paDaze. e to. tamAre vicAravAnuM che ke cAvI zakaze ke nahIM. have tame tamAro pAchalo janma sAMbhaLe. . "rAjana ! dhAraladevI vidyAcalanI pallImAM vyAgha rAjAnI rANI hatI. dhAraladevIe eka putrane janma ApyA. tenuM nAma guNasuMdara hatuM. guNasuMdara ghaNo ja saraLa, vinayI, dayALu ane sadAcArI hato. eka vAra pallImAM zyAmAcArya AvyA. guNarane temane bodha sAMbhaLe. jIvadAyA ane abhayadAnane niyama lIdho. zrAvakanAM bAra vrato paNa grahaNa karyA. tenuM jIvana dharmamaya thaI gayuM. eka ri guNasuMdara vanamAM pharavA gaye. tene vanamAM cAra puruSo maLyA. cAreya hAMphI rahyA hatA. kayAMkathI bhAgIne AvyA hatA. gabharAyelA paNa hatA. guNasuMThare temane pUchayuM to te cAree jaNAvyuM ke vaitAlIpura nagaramAM amane thoDA duSToe pakaDI lIdhA ane devInI AgaLa amAro bali caDAvavA lAgyA. tyAMnA lo ke Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sadayavalsa-sAvaliMga ghaNa pApI che. nAnA-moTA lAbhane mATe bakaro gheTuM ane pADAno bali caDAve che. - tathA vizeSa svArtha mATe mANasone gAjara-mULAnI jema kApI nAkhe che. ame tyAMthI bhAgIne AvI rahyA chIe. have keNa jANe e duSTa kone kene kApaze. guNasuMdara dravIbhUta thaIne tarata vaitAlapuramAM banelA devInA maMdiramAM gayo. ghaNA badhA pAkhaMDIoe bali mATe mANasane bAMdhI rAkhyA hatA. guNasuMdare badhAne muta karAvyA ane devInI mUrti AgaLa bolyo jagatamAtA ! tuM lohIthI ja dharAya che te huM tane mAruM lohI ApuM chuM." Ama kahIne guNasuMdare talavAra UMcI karI ane jevI pitAnA gaLA para mAravA mATe icchA karI ke tarata ja devI sAkSAta pragaTa thaI gayAM. teNe guNasuMdara hAtha rokI lIdho ane belI- vatsa ! tArI dhArmikatA, jIvadayA, ane sAhasathI prabhAvita thaIne ja mAre Aje ahIM AvavuM paDyuM. A rakatadAna te huM kyAreya svIkAra nahotI karatI. A mUrkhAo ema ja mArI pratimAnI AgaLa pApa karatA rahe ' tyAre guNasuMdare devIne kahyuM ke aMbe ! tamArA nAma para A loka adhamane dharma kahetA phare che. Ane te baMdha karo ja." tyAre devIe badhAne Thapake Apyo ane sadAne [mATe balinI prathA baMdha thaI gaI. Ano yaza guNasuMdarane ja hato. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 sadayavatsa-sAvaliMgA munivara kAlakAcAye sadayavatsa rAjAne AgaLa kahyuM"rAjana ! ATaluM sAMbhaLyuM, have AgaLa sAMbhaLe." guNasuMdara muni, sevaka, pAtradAna karavA vALA vigere aneka guNothI zobhato uttama zrAvaka hato. aMta samaya sudhI te dhArmika rahyo. pachI deha tyAgI daIne manuSyane janma lIdhe. e guNasuMdara tame ja cho. pAchalA janmane guNasuMdara A janmamAM ujajayinIne rAjA sadayasa che." "rAjana ! pAchalA bhavamAM jIvadayA ane abhayadAna karavAthI tame prabaLa, parAkramI banyA ane AvI rIte zramaNa sevAthI tamane rAjavaibhava prApta thayo che. rAjA sadayavase pitAne pUrva bhava ghaNA dhyAnathI sAMbhaLe te vicAromAM DUbI gayA. tyAre tene jAti smaraNa jJAna utpanna thayuM. paNa bhegavavAnuM bAkI hovAne kAraNe cAritra grahaNa na karI zakyA, paraMtu have te ghaNI tatparatA ane manoyoga pUrvaka zrAvaka vratanuM pAlana karate hate. AvI rIte dharma-niSTha jIvana vItAvatAM teNe aneka varSo sudhI zAsana karyuM ane aMtamAM svarga meLavyuM A kathAne sauthI prAcIna AdhAra che musalamAna kavi abadura rahIma kRta apabhraMza bhASAnuM saMdeza rAsaka. zrI rAhula sAMkatyAyananA mata pramANe A kRti 10mI zatAbdInI hevI joIe. zrI agaracandajI nAhaTAnA mata pramANe 14mI zatAbdInI che. te pachI ghaNuM jaina kavioe gujarAtI ane rAjasthAnI rAsamAM A praNaya-sthAne gUMthI che. aneka jainetara kavioe paNa A racanA karI che. juo jaina gujara kavio bhAga-1 jUTha 486 tathA rAjasthAna bhAratI zrI agaracaMda nAhaTAne lekha. samApta Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI [eka prAcIna rAjasthAnI kathA] "mArA svapna priyatamane huM A badhAnI sAthe kevI rIte boLI zakIza? rAjakumArI makhalajAdI vicArI rahI hatI ke-"ATalA aMgarakSaka ane sainike sAthe raheze to huM temane meLavIne paNa I besIza." kare paNa zuM ? ekalI jAya paNa kevI rIte ? tIrthayAtrAnuM ja eka bahAnuM hatuM. pitAjIne kahyuM ke tIratha karavA jaIza. temaNe saMmati ApI dIdhI. rastAne kharca paNa ghaNe badhe Apyo. sAthamAM ghaNA badhA aMgarakSaka ane sainike paNa mokalI ApyA. have e mane tIrthomAM pheravaze. je huM keIne paNa oLakhI zakI ke e ja te "mArA" che, je rAtre mArA svapnamAM AvyA hatA te ATalA badhAnI vacce huM temane kevI rIte maLIza? A kAma te huM ekalI ja karI zakuM chuM. zuM A badhAne UMghatA mUkIne ekalI Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 makhatUlajAdI bhAgI jAuM ? ATaluM moTuM jaMgala che. samaya paNa rAtano che. ekalI jAuM te surakSA? hA, surakSA te jarUrI che. huM paNa te abaLA chuM. vaLI mAro janma paNa te eka apsarAnI kUkhe thayo che. A suMdaratA paNa ghaNuM kharAba che. ekAkinI nArI mATe te abhizApa ja che. hA, puruSane veza paherIne jaI zakuM chuM. paNa mArI pAse puruSa vezanAM sAdhana zuM che? mArgane kharca paNa mArI pAse nathI, e badhuM mArA saMrakSakanI pAse che. tenI koI ciMtA nathI. mArAM AbhUSaNo kiMmatI che. tenAthI kAma cAlaze. paraMtu puruSa veza kevI rIte banAvuM? saMkalpa pAkake hoya to sAdhana Apa meLe maLI Ave che. pUrNapurInI rAjakumArI mamatulajAdI dhIrethI UThI. eka UDatI najara teNe sUtelA aMgarakSake upara nAkhI. eka aMgarakSaka sainika ughADA mAthe pAghaDI para mAthuM rAkhIne sUI rahyo hato. jaMgalamAM takiyA kyAMthI Ave? kaI keI potAnA hAthana takiyA banAvIne sUI rahyA hatA. rAjakumArIe ekadama sUtelA sainikanA mAthA nIcethI pAghaDIne takiye kADhI lIdho ane potAnA mAthA para bAMdhI dIdhA pachI tenI AMkhee zodhavAnuM zaru karyuM. koInI DhAla UThAvI, keInI talavAra laI lIdhI. keInuM aMgarakhuM ane cAdara uThAvyAM. cAdara vaDe maradAnagI dhotiyuM bAMdhyuM. kamarapaTTo Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI 187 karyo ane temAM potAnAM AbhUSaNo paNa saMtADI dIdhAM. have te puruSa banI gaI. eka gheDa oLI lIdhuM. tenA para savAra thaI ane badhAne choDIne ajANyA na joyelA raste AgaLa vadhI gaI. nakSaNajAti pUrNapuranA rAjA hatA. rAjakumArI mamatulajArI temanuM ekanuM eka saMtAna hatI. badhA ema ja kahetA hatA ke teno janma eka apsarAnI kukhe thayo hato. camatkArI vAto para vizvAsa nadI Ave che. tethI badhA ema ja mAne che ke akhatulajAdI apsarAnI kanyA che ane rAjA nakSaNajAti te tenA pAlaka pitA che. je kAMI paNa hoya, rAjakumArI eTalI badhI suMdara hatI ke tene joIne sahejeya e vizvAsa AvI jAya ke jarUra te kaI devAMganAnI putrI che. have te moTI thaI gaI hatI ane svapnAo jevA lAgI hatI. juvAna chokarIo lagna pahelAM sapanAM jue ja che. divA svapna jotAM te pitAnA bhAvi patinA akhUTa sauMdaryane mUrta karavA lAge che. rAtamAM paNa te tene joI le che. makhalajAdInAM lagna thaI gayAM hatAM. milananI pahelI rAta hatI. makhatulajAdI Aje ghaNI ja zaNagArAyelI hatI. hatheLIo lAla hatI, je anurAganA raMgathI raMgAyelI lAgatI. hatI. te potAnA rAjakumAra pati sAthe hasI hasIne vAte Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 189 akhanUrajadI karI rahI hatI. evuM lAgatuM hatuM ke lagna pachI keTalIya rAte vItI gaI hoya. ema to te zaramALa hatI, paNa tenA patie tene vAcALa banAvI dIdhI hatI, tethI khullA dilathI te belI rahI hatI. Aje ja tene khabara paDI hatI ke puruSa strIthI vadhAre suMdara hoya che. tene pati paNa te devakumAra jevo hate. rahetAM rahetAM vAta milana-viyoga para utarI AvI. rAjakumAre kahyuM priye ! A rAta vadhAre lAMbI nA thaI zake ? svAmI ! rAta te moTI hoya che." rAjakumAre AzcaryathI pUchyuM- evuM tuM kahI rahI che? premIone te varSonI rAta paNa ghaDI jevI lAge che." makhatUlajAdI khaDakhaDATa hasI paDI ane belI. "svAmI! eka lAMbI rAta jyAre aneka rAtamAM vaheM- cAI jAya che te moTI rAte maLIne kaI rAtethI e chI hoya che? rAta pachI divasa Avaze, to pachI rAta paNa - Avaze." priye! tuM ghaNu buddhizALI che. paraMtu kAlanI rAta pAchI jaladI nahIM Ave !" rAjakumArInA moM para viSAda chavAI gayo. te zaMkAzIla - thaIne pUchavA lAgI Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mukhatula jAdI evI zI vAta che ? priye! kAle huM rAjanA kAma mATe videza jaIza." "to zuM thayuM? huM paNa sAthe AvIza." tane huM nahIM laI jaI zakuM. thoDI evI ja lAcArI te pachI svAmI ! je tame tarata ja pAchA nahIM karo te huM tamane khALavA nIkaLIza ane pitAnI sAthe laIne pAchI . pharIza." rAjakumAra hasya ane pUchavA lAgya'tuM mane khoLI zakIza?" kheLI kema nahIM zakuM? kadAca oLakhI na zakuM. koNa jANe mAre karyo veza. rAkhavo paDe. "saMnyAsI banIne paNa tame mArAthI chAnA nahIM rahI. zake. hA, tame mane nahIM oLakhI zake. e te mAre ja jaNAvavuM paDaze huM koNa chuM." are have sUI to jA. beThAM beThAM kayAM sudhI vAta karIza ?" rAjakumAre thoDA evA DhaMgathI kahyuM, mAnI le ke sUvAnA bahAne kaIka bIjuM ja kahI rahyo hoya. rAjakumArI paNa catura hatI. teNe tarata ja kahyuM- "tame suIne A nAnI sarakhI rAtane vadhAre nAnI. karavA zA mATe Iccho cho ?' Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 makhatUkajAdI rAjakumAre paNa saMketa bhAvathI jaNAvyuMhuM teA bAkInI rAtane sadupayeAga karavAnI tane salAha ApI rahyo chu.' 'sadupayoga !' rAjakumArI makhatUlajAdIe luccAIthI hasIne kahyuM. rAjakumAre rAjakumArInA lAla hatheLI vALA baMne hAtha peAtAnA hAthamAM lIdhA. Ali'gana ApatAM dhIrethI khakhaDayA 'sUi javuM e ja teA rAtanA sadupayeAga che.? have khanenI AMkhA hasI ane pachI ane sUI gayAM. tyAre makhatUlajAdInI AMkha khulI. tenuM svapna bhAgI gayuM. rAjakumArI makhatUlajADhI pathArI parathI UThIne beThI thai gaI. kayAMya kazuM' ja nahAtuM. pUrNa purInA rAjAnA rAjamahela hatA ane ekalI rAjakumArI pAtAnA svapnanA priyatamane zeAdhI rahI hatI, jANe satAvavA mATe kayAMya saMtAi gayA na hAya! paNa A te badhuM svapna hatuM. te paNa rAjakumArI svapna priyatamane meLavavA mATe taraphaDavA lAgI. rAjakumAI beThAM beThAM vicArI rahI hatI A svapna jUThThuM nathI. svapnAM paNa te sAcAM hoya che. huM' nagare nagaramAM jaine temane zeAdhIza. zuM huM temane ALakhIza nahI? tarata eLakhI laiza. paNa temane zeAdhavA kevI rIte jAu* ? zuM pitAjIne svapnanI vAta karuM ? temane kevI rIte kahuM ke mArA svapnanA priyatama sAthe rAta Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 191 akhatUlajAdI gALI che. te pachI mArA aMtaranI sakhIne kahI dauM. te pitAjIne vAta karaze. paraMtu zuM pitAjI mane temane khALavAnI anumati Apaze? kayAreya nahIM Ape. paraMtu mArI vAta para hasaze. joke samajaze ke huM pAgala chuM, svapnanA priyatamane meLavavA IcchuM chuM. paraMtu huM paNa lokone pAgala mAnuM chuM. mAruM mana te kahe che ke teo mane maLaze. zedhavAthI zuM nahI maLI jAya? te pachI jAuM kevI rIte? hA, tIrtha yAtrAnuM bahAnuM sAruM raheze. pitAjI saharSa anumati ApI deze." rAjakumArI nitya karmathI paravArI pachI pitAnA pitA pUrNa purInA rAjA nakSaNajAtinI pAse pahoMcI ane belI pitAjI! mArI IcchA tIrthayAtrA karavAnI che.' rAjA nakSaNajAtie saharSa anumati ApI dIdhI "hA-hA, cokakasa jA. enAthI tane AnaMda thaze. ane anubhava paNa vadhaze. kyAre javA Icche che !" "Aje ja javA IcchuM chuM." ATaluM jaldI ?" pitAjI "zubhasya zIdhrama-tame ja te kaho cho ke zubha kArya kAla para na choDavuM joIe ? sA, ema vAta che!" rAjAe kahyuM ane dvArapALane Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 makhalajAdI mahAmAtyane belAvavAno Adeza Apyo. pachI mahAmAtya AvyA to temane kahyuM "mahAmaMtrI! amArI lADalI putrI tIrthayAtrA karavA, jAya che. tenI badhI ja vyavasthA tema ja prabaMdha karo." mahAmAtya jANato hato ke zuM karavAnuM che. teNe eka, maMtrIne saMrakSaka nI. tene rAjakumArI mATe rastAmAM joIne kharca ApyuM ane sazastra ghoDesvAra sainikonI sAthe rAjakumArInI tIrthayAtrAnI badhI ja taiyArIo zeDI ja vAramAM karI dIdhI. rAjakumArI rathamAM beThI. yAtrA zaru thaI ane rAtre eka vanamAM paDAva nAkhyo. jyAre badhA sUI gayA tyAre rAjakumArIe pitAnI paristhiti para vicAra karyo. badhAnI sAthe te tenA svapnanA priyatamane zodhI zakatI nahotI ane ekalI jAya kevI rIte? aMtamAM teNe samasyAne ukela zodhI kADhaye. pitAnA svapna priyatamane zodhavA purUSa vezamAM te badhAne sUtA mUkIne ajANyA-na joyelA sthaLe AgaLa vadhI gaI. tenuM mana kahetuM hatuM ke tene "te avazya maLaze, je rAtre tenA svapnamAM Avyo hato. puruSa vezamAM paNa akhatulajAdIne zaMkA hatI ke tene keI oLakhI na jAya. ane badhuM to ThIka paNa meM para mUcho kyAMthI lAve ? ummaranA hisAbe tenA meM para mUcho na Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhatUlajadI hoya e ja ucita hatuM, paNa AchI ruMvaTInuM cinha to hovuM ja joIe. tenA mATe mahatvajAdIe eka upAya karyo ke sAphAnI pAchaLa laTakatA cheDAne AgaLa karI datathI dabAvI dIdho. AnAthI uparanA hoThathI nIce haDapacI sudhIne bhAga DhaMkAI gayo. A ja vezamAM te AgaLa vadhI rahI hatI. eka rAta ekalIe jaMgalamAM vItAvI ane pachI AgaLa vadhI gaI. bapora pachI eTha nadI kinAre pahoMcI. ghaDAne tyAM ja Ubhe rAkhI pANI pIvA besI gaI paNa jevI pANI pIvA jhukI ke stabdha banI gaI. strI mATe arIsAnuM keTaluM mahatva che! kaI vAra jyAre strI zaMgAra kare ane tenI pAse arIse na hoya te mAnI lo ke tenA prANa ja keIe harI lIdhA hoya. eTalA mATe makhatulajAdI pANI pItAM rokAI gaI hatI, kAraNa ke jaLa darpaNamAM te potAnuM pratibiMba joI rahI hatI. pANI pIvAthI darpaNa laherAine tUTI jatuM hatuM. uparathI puruSa hovA chatAM aMdarathI te te zaMgAra priya strI ja hatI. tethI potAnuM rUpa jevA lAgI gaI. AMkhanuM kAjaLa paNa bhUMsI nAkhyuM, A kAjaLathI te te pakaDAI jAya. Aje e ja eka vicitratA hatI ke kyAreka te kAjaLa AMjavA mATe arIse joyA karatI hatI ane Aje arIse jaIne kAjaLa bhUMsI rahI che. 13 Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajADI makhatUlajAdIe pANI pIdhuM ane jyAre UThI te teNe pitAnAthI thoDe dUra eka sanyAsIne UbhelA joyA. sanyAsI cheDo oLakhItA jevuM lAgatuM hatuM. te hRSTa-pRSTa, sauMdarya vAna ane yuvAna hate. yuvAna saMnyAsI paNa makhatulajAdIne atyaMta dhyAnathI joI rahyo hato. baMnenA manamAM eka sarakhI ja zakI hatI. rAjakumArI mamatulajAdI vicArI rahI hatI lAge che to evuM ja ke mArA svapnano priyatama A ja che, paNa e saMnyAsI kema che? te rAtre A te mArI sAthe hatA." A tarapha yuvAna sanyAsI paNa vicAravA lAgyo basa e ja eka aMtara che ke te rAjakumAra che. mArA svapnamAM je AvI hatI, te bilakula AvI ja hatI." Ama vicAratAM baMne najIka AvI gayAM. makhatulajArIe pUchayuM - tame ane huM sAthe sAthe yAtrA karI zakIe chIe. tamAre kayAM javuM che?" AvIza te tamArI sAthe ja, paNa tame tamAro paricaya te jaNAvo." paNa tamAre paricaya jANavA IcchuM chuM, ane e paNa jANavAnI IcchA che ke tame yuvAna avasthAmAM saMnyAsI kevI rIte banI gayA." makhalajAdI javAbanI rAha jovA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhatUlajAdI 1995 lAgI. yuvaka saMnyAsIe javAba Apyo 'tame ghaNAM rahapUrNa che. badhuM ja chupAvavA chatAM paNa avAja nathI chupAvI zakyAM. tame strI che. puruSa banavAnI AvazyakatA kema UbhI thaI ?" "huM purUSane zodhavA mATe ja purUSa banI chuM. have tamArAthI zuM chupAvavAnuM? huM pUrNapuranA rAjA nakSaNajAtinI putrI makhatUlajAdI chuM." "tuM mane na oLakhI zakI, paNa meM tane oLakhI lIdhI. priye ! tane zeAdhavA mATe ja huM saMnyAsI banyo chuM. eka rAtre tuM mArA svapnamAM AvI hatI." makhatUlajAdInuM rome roma hasI UThayuM. te atyaMta khuza thaI gaI. tenA harSanuM varNana kevI rIte thaI zake ? harSa vihavaLa thaI belI "saMnyAsI banIne paNa tame mArAthI nA chupAyA. tamane zidhavA huM nIkaLI ane tamane meLavI lIdhA. paNa rAtre svapnamAM tame tamAruM nAma kyAM jaNAvyuM hatuM ? te priye ! hamaNAM jaNAvuM chuM. huM gujarAtanA rAjA citrasAlane kuMvara motIrAma chuM." have baMne eka jhADanI nIce besI gayAM. rAjakumArI belI A kevuM Azcarya che ke ApaNe eka sarakhuM ja svapna joyuM ane baMne ja pitA potAnA svapnasaMgIne Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUhajAdI zodhavA nIkaLI paDayAM." motIrAme kahyuM- "priye ! huM te Azcarya nathI mAnate. janma janmanA praNayI aneka rIte maLe che. A rItemAM svapna darzana paNa eka che." rAjakumArI hatI ane kahevA lAgI huM te haju paNa vAraMvAra mArI A caLI rahI chuM ke kayAMka sapanuM to pAchuM nathI joI rahI ne ? ghoDo haNahaNya. motIrAma UTha ane be -- priye ! have te purUSane meLavI lIdhuM che. tethI snAna karIne tArAM asalI kapaDAM paherI le. have tene kene Dara che ?' rAjakumArI "asalI" zabdane artha kema na samajI zake? teNe strIne veza paheryo. matIrAmanI pAse bIjAM kapaDAM nahotAM. paNa snAna karIne teNe potAnI jaTAo dhoIne cIkaNa vALa karI lIdhA. baMnee ahIMyAMthI prayANa karyuM. have ghoDAnI lagAma motIrAmanA hAthamAM hatI ane makhatUlajAdI tenI AgaLa lapAIne besI gaI hatI, jANe pahelI vAra ja ghoDA para beThI hoya. dhULa uDADate ghoDo doDI rahyo hate. sAMje baMne kastUrakoTa nAmanA nagaramAM pahoMcI gayAM. nagaramAM pravezatAM ja temane eka kuMbhAranuM ghara maLyuM. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makha khUlajAdI 197 rAjakumAre vicAryuM ke A kuMbhAne tyAM rokAIe. potAnI A IcchAne pragaTa karatAM motIrAme makhalajAdIne kahyuM- priye ! kuMbhArane tyAM kAcAne pAkuM karavAmAM Ave maLatuvAdIe mananI vAta karI ke "hAM, pAkakA thavA mATe tavAmAM tapavuM paNa paDe che." motIrAme potAno abhiprAya Apyo- ApaNe paNa te pAkuM thavAnuM ja che ne ? tethI temane tyAM rahIe ane ApaNuM navuM jIvana zarU karIe." rAjakumArI belI- navuM jIvana zarU karavAnI vAta to ThIka che, paNa kAcA pAkAnI vAta kyAM AvI ? zuM ApaNuM praNayane raMga pAkako nathI ?' priye ! pariNaya vagara premanI sArthakatA kyAM che ? ahIMyAM rahIne ApaNe praNaya eka karavAnuM che." - "svAmI ! lagna te ApaNuM thaI cUkyAM che. zuM ApaNuM ravapna svapna ja hatuM ? priye ! svapnanAM lagnane loke kevI rIte mAnaze ? manathI to ApaNe paraNelAM chIe, paNa dekhAva te kare ja paDe." te pachI ahIM rahIzuM ?' hA, tuM ahIM rahe. huM nagaramAM jAuM chuM. koI kAma Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 makhatUrajAdI joiza. Aje te tArA hAthanI banAvelI raseAI khAiza.' makhatUlajAdI hasI. vAtA karatAM karatAM ane kuMbhAranI pAse paheAMcyAM. kubhAra vAsaNa banAvI rahyo hatA. tenA cAkaDA evI rIte pheravI rahyo hatA, jema samayanu' cakra huMmezAM pharatu rahe che. ane koine dekhAtuM nathI. kuMbhAraNu strIe mATI guMdI rahI hatI. temane mATI guDhatAM joi mATInI e cetavaNI yAda AvI gaI ke tame mane zuM gudA che ? eka divasa huM tamane dabAvI daIza. tame mArAmAM maLI jazeA. kuMbhAraNeAe lAla-bhUrA ra'ganI eDhaNIe ADhI hatI. e cAra cheAkarAM paNa ramI rahayAM hatAM. bALakA, strIe badhAM makhatUlajAdIne atyaMta kutuhulathI joi rahayAM hatAM. te eTaluM ja jANatAM hatAM ke A baMne paradezI che. kuMbhAranuM ghara nagaramAM pravezatAM ja paDatu hatu. tethI paradezI mANase tyAM rahIne pasAra thatAM hatAM. jyAre mAtIrAma ane makhatUlajAdI kuMbhArane ghera paheAMcI gayAM tA kuMbhAraNe pAtAnI jAte eka sAdaDI esavA mATe nAkhI. ane besI gayAM ane kuMbhAranI AMgaLIonu kauzala jovA lAgyAM. pAtAnA hAtheAnI kuzaLatAthI kevI rIte te mATIne navA navA AkAra ane rUpa AvI rahayA hatA ? kubhAre ja pUchyuM-- paradezI che| ? nagara jovu' haze ?" Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhatulajAdI hAM bhAi, paradezI teA chIe ja ?" meAtIrAme kahyuM have teA tamArA nagaramAM ja rahevuM che.' tame lAkA mATA gharanAM jaNAva che. kalUrakATa nagara ghaNuM ja sArU' che. ahIyAM ghaNA ja meATA moTA zeTha rahe che.' 199 'para`tu bhAi ! ame tA tamAre tyAM rahIzuM. amane jagA Apaze ?' motIrAme kuMbhArane bhAi kahyuM to kuMbhAranuM hRdaya bharAI AvyuM. teNe ghaNA ja utsAhathI kahyuM - jagyAnI kayAM khATa che ? amane teA kahetAM saMkAca thaI rahayA hatA tethI nA kahyuM. tame ahIM raheA. A bahena amArI strIone sArI vAtA zIkhavaze.' kuMbhAre jagyA ApI dIdhI. ane tyAM rahA gayAM. mAtIrAma jayA taiyAra thayA te makhacUlAdIe tenA hAtha pakaDI kahyuM -- 'esa.' 'te besI gayA.' makhatUlAdIe peAtAnA paganAM jhAMjhara ( vizeSa AbhUSaNa) kADhIne meAtIrAmane ApyAM ane kheAlI-- 'A eka lAkha sAnAnI mudrAnI kiMmatanAM che. pAMcadasa hajAramAM kAine tyAM gIre mUkI AveA. enAthI kAi yeA karajo. pachI cheDAvI laIzuM.? meAtIrAme AzrayathI pUchyuM. Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI "A te kayAM saMtADayAM hatAM ? Ane gare mUkavAnuM mana te nathI thatuM. A te tArI zobhA che. "svAmI ! jyAre huM mArA sainikane UMdhatA cheDIne nIkaLI hatI tyAre saMtADI dIdhAM hatAM. have mArI zobhA te tame che. Ane tame gIre mUkIne Avo. zuM huM tamane majUrI karavA daIza ?" sArUM, jauM chuM." motIrAma cAlyA gaye ane kalrakeTanI ratna galImAM pahoMce. eka AbhUSaNa vecanAranI dukAna para ekadama khacakA. zeTha grAhakanI rAha joIne beThA hatA. ane pAse ja temane kara beThe hate. matIrAmanA sAdA saMnyAsI vezane joIne zeThane nekare kahyuM "sAdhujI ! ahIMyAM tamAre lAyaka kAMI ja nathI. keI mIThAInI dukAna para jAva." motIrAme kahyuM huM te tamArA kAmanI cIja lAvyuM che. joI le, kadAca pasaMda paDI jAya." zeThanA kAnamAM jANe amRtanuM TIpu TapakyuM. te UThIne beThe thaI gayo ane belya "lA, lA. zuM che ? motIrAme sakhatulajAdInAM jhAMjhara zeThane batAvyAM. zeTha tene maphatamAM ja paDAvI levA IcchatA hatA, kAraNa ke tene Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlAdI e vizvAsa hatA ke A sAdhu kayAMkathI uThAvI lAvyA haze. tethI dhamakAvatAM khelyA 'tamArI pAse A kayAMthI AvyAM ? sAce sAcuM jaNAvA. ahInA bAdazAha ghaNA motIrAmane ze! Dara hatA ? ja kaThora che.' teNe paNa dRDha avAje 201 kahyu - kAnAM UThAvavAnAM ? mArI patnInAM che. tamAre levAM hAya teA leA nahItara pAchAM ApeA. ratna galI ghaNI ja mATI che. koi bIjA leze.' zeTha DhIlA paDI gayA ane peAtAnA nAkarane laDhatAM melyAH 'jue che zu...! AADuM pANI khANI teA lava.' pachI motIrAmane kahyuMH bhAI ! tame eseA. ubhA che. kema ! jaNAvA zuM leze ? : tame ja jaNAvA zeThajI. je Apaze te laI laIza. mAre vecavAnAM nathI. gIre mUkavAM che.' 'bhAi ! mAla tamAreA che.' zeTha melyA. 'paraMtu e tA jaNAvo ke tamArI patnI che kayAM ?' meAtIrAme jaDDAvyu': ame leAkeA amuka kuMbhArane tyAM rahyA chIe. tyAM mArI patnI paNa che.' Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 makhatUlajAdI thoDI vAra sudhI zeTha AbhUSaNane UlaTasUlaTa karIne jetA rahayA ane vicAratA paNa rahyA. pachI bolyA bhAI ! tame thoDI vAra ahIM bese. huM A AbhUSaNane mArA kArIgarone batAvI lAvuM. tyAre tamane jaNAvI zakIza ke A keTalAmAM gIre rAkhI zakAya ? mete rAma mAnI gayA ane AbhUSaNa vecanAra zeTha sIdhA bAdazAhanI pAse gayA. zeThe kalrakeTanA badizAhane kahyuM hajura ! hIrA kuMbhAranA gharamAM ! ane tamArA mugaTamAM lagADe. apsarA tamArA nagaramAM che." bAdazAhane meMmAM pANI bharAI AvyuM. zeThane pUchyuM. cokhuM kaho. keNa che, kayAM che ?' zeThe manahUlAdInA paganAM ranajaDita jhAMjhara bAdazAhane batAvyAM ane bolyA meM A eka phakIra pAsethI lIdhA che. A te phakIranI patnInAM che. jenA paganAM jhAMjhara ATalAM atyaMta suMdara che. te zuM kaI sAmAnya cIja haze ?" bAdazAhe jhAMjhara pitAnA hAthamAM lIdhAM ane bolyA have A jhAMjhara vALI mArA meLAmAM haze. te suMdarI mArA harama (aMtaHpura) nI ronaka banaze." bAdazAhe cAra sipAI ane eka pAlakhI jyAM sakhata Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhakUlajAdI 203 lajAdI rahI hatI te kuMbhArane tyAM mekalI. eka sipAIe makhatUlajAdInAM jhAMjhara tene batAvIne ThahyuM "tamArA patie tamane bolAvyAM che. sAbitI mATe temaNe A jhAMjhara amane ApyAM che." potAnAM jhAMjhara joIne rAjakumArIne vizvAsa te AvI gaye. to paNa teNe pUchayuM : te kyAM che? teo jAte kema na AvyA ? zA mATe mekAyA che ? catura sipAIe jaNAvyuM : 'temane bAdazAhanA darabAramAM nokarI maLI gaI che. rahevA mATe eka sAruM makAna paNa maLyuM che. have tame tarata ja cAle. e tamane tyAM maLI jaze." rAjakumArI pAlakhImAM besI gaI ane tene bAdazAhanA janAnakhAnAmAM pahoMcADI devAmAM AvI. janAnakhAnAmAM pahoMcatAM ja tene khAtrI thaI gaI ke tenI sAthe dago thayo che. A tarapha AbhUSaNa vecanAra zeThane bAdazAhe dasa sahasa senAnA sikakA ApyA. pAMca sahasa tenA InAmanA ane pAMca sahastra matIrAmane ApavA mATe. jyAre te potAnI dukAne pahoMce te motIrAma tene beThele. dukAne te maLyo. paNa vadhAre vAra thavAthI te kaMTALI gayuM hatuM. tethI zeTha, AvatAM ja temanA para gusse thaI gaye- 'tame ghaNI vAra karI? mArA jhAMjharanuM zuM thayuM? Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 akhatUlajadI - zeThe pAMca sahastra senAnA sikakA matIrAmanI sAme pheMkyA. tenI camaka ane raNakArathI matIrAmane kSeAbha dUra thaI gayA. rahyo sahyo kSobha zeThanA A vAkaye dUra karI dIdho. ' "bhAI ! gusse kema thAya che ? AbhUSaNanI parakha karavAmAM vAra lAgI gaI. Ane saMbhALI lo." zeThe matIrAmane eka kathaLI paNa ApI. matIrAme kethaLImAM sonAmahora saMbhALIne mUkI dIdhI ane kothaLI kammare bAMdhI dIdhI. have te khuzakhuzAla thaIne mAkhatulajArInI pAse cAlI nIkaLyuM. paraMtu tyAM te kAMIka juduM ja sAMbhaLavA maLyuM- bAdazAhanA mANase bahenane laI gayA." motIrAme raDavA jevA thaIne pUchyuM- tame rokI nahIM? te zA mATe jatI rahI?" kuMbhAre spaSTa jaNAvyuM- 'tame to temane bolAvyAM hatAM. tamArAM mokalelAM jhAMjhara joIne teo temane pAlakhImAM besADIne laI gayA." motIrAma badhuM ja samajI gayA ane cakakara khAIne paDI gaye. kuMbhAre tenI sAravAra karI tyAre tene bhAna AvyuM. bhAna AvatAM ja te bALakanI jema dhUke ne dhruske raDavA lAgyuM. tyAre kuMbhAre tene dhIraja ApI- "raDavAthI zuM maLaze? puruSArtha kare. te tamane cokakasa maLaze. paraMtu thoDA divasa mATe A nagara cheDI do. kAraNa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 sakhatUvAdI ke bAdazAha tamane mArI nAkhavAnI keziza karaze." motIrAma hiMmata rAkhIne samaya vitAvavA mATe cAlI. nIka. te saMnyAsI ja rahyo. have to saMnyAsI banIne bhaTakavAnuM ja tenA bhAgyamAM hatuM. kare paNa zuM ? kalrakeTamAM vahalImA nAmane bAdazAha rAjya karato hatuM. te vilAsI ane kAmI hate. zAsana vyavasthA karatAM vadhAre te potAnA janAnakhAnA para dhyAna Apato hate. tenA janAnakhAnAmAM eka ekathI caDiyAtI suMdarIo. hatI. te paNa tenA rupanI tarasa chIpAtI nahotI. makhatUlajAdI to evI suMdara hatI ke Indra vire paNa tenI AgaLa jhukavA lAcAra banI jatA. potAnI caturAIthI teNe makhatUla jAdInuM apaharaNa karyuM ane ghaNuM muzkelIthI divasa pUro karI rAtre tenI pAse pahoMcyo. makhatUlajAdI pitAnI paristhitithI vAkepha hatI. kevaLa buddhi baLathI ja te kAmI bAdazAhanI cuMgAlamAMthI bacI. zakatI hatI. teNe tenA bacAvane rasto paNa zodhI kADho hatuM. jyAre bAdazAha tenA oraDAmAM Avyo to te ghaNA AdarathI UbhI thaI ane bhUmi para mAthuM namAvI abhivAdana karyuM. bAdazAha vahelImAM pANI pANI thaI gaye ane bolyo : bese mArI jAna ! ghaNI suMdarIe joI, paNa tArA. jevI na joIe. Ava mArA hAthamAM samAI jA." Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatvajAdI garIba parivara!" makhalajAdI mohaka hAsya sAthe belI'tamAro rANIvAsa mAre mATe te svarga bane che. atyAra sudhI te huM narakamAM paDI hatI." mArI prANezvarI! te pachI vAra kema kare che ?' mukhatulajAdIe kahyuM - bAdazAha salAmata! huM kuMvArI chuM. pahelAM mArI sAthe - lagna karaze. tyAre huM tamArI banIza." te nikAhamAM zI vAra che? huM hamaNAM kAjIne bolAvuM nA, lagna te mArA rivAja mujaba thaze." "tuM tAre rivAja jaNAva te kharI. tane meLavavA mATe huM tArI badhI ja vAta mAnIza. tAre mATe huM phakIra paNa banI zakuM chuM." rAjakumArIe kahyuM - garIba paravara! huM eka varSa sudhI judA mahelamAM rahIza ane tyAM rahIne eka dAnazALA kholIza. tyAra pachI huM tamArI thaI jaIza." eka varSa !" AzcaryathI bAdazAha babaDayA-"prANezvarI tuM dAna kare tenA mATe huM manAI nathI karato. paNa eka varSa te ghaNuM ja divasa thayA. tyAM sudhI huM kevI rIte dhIraja rAkhIza? A to azakya che." jo tame mArI lAzanI sAthe nikAha karavA IcchatA Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhatRlajAdI 27 hoya te huM atyAre taiyAra chuM. je mArI sAthe ja lagna karavuM hoya te eka varSa sudhInI dhIraja tamAre karavAnI ja che. dhIrajanuM phaLa ghaNuM mIThuM hoya che.' bAdazAhe vicAryuM-jabara jastI karavI nakAmI che. nAjanane dilane jItavuM joIe. eka varSa paNa pasAra thaI jaze. tyAM sudhI bIjI parIo sAthe dila bahelAvIza! ema vicArI bAdazAhe pitAne nirNaya Apyo prANezvarI! tArI zarata mAnya che. rAtre ahIM ArAma kara. dAsIe tArI sevAmAM raheze. kAlathI tAre mATe judA mahelane baMdobasta thaI jaze. dAnazALA paNa khUlI jaze." Ama AzvAsana ApIne bAdazAha potAnA raMga mahelamAM pahoMcI gayo. tyAM teNe nAca gAnane prabaMdha karAvyo hato. vicAryuM te e hatuM ke manahUlAdane joDe besADIne nagaranI nAyikAnuM nRtya joIza ane pIza paNa-DuM pyAlAthI ane thoDu navI nAjanInI AMkhethI. paraMtu ekalAne ja AvavuM paDyuM. temanI parIkSA thaI rahI hatI. bAdazAha eka moTI cokI para takiyAnA AdhAre beThA hatA. bIjA saradAra paNa nIce pAtharelA bichAnAmAM takiyAnA AdhAre beThA hatA. saradAranI sAme cAMdInA kaTerA mUkyA hatA. gauharabAI nAmanI suMdara nAyikAe potAnA hAthathI sonAnA kaTorAmAM madirA reDI ane bAdazAhane Apyo. Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlAdI bAdazAhe tenI ma bharelI AMkheA joine eka ja zvAse kaTArA khAlI karI nAkhyo. saradAre e paNa peAtAnA cAMDhInA bharelA kaTArA pIdhA. 208 sAjiddAoe vAjiMtro vagADavA mAMDayAM. gauharabAI sivAya anya gAyikAe paNa jha Mjhara paherIne beThI hatI. badhAthI pahelAM yuvAnImAM madamAtI gauharakhAI UThI. sAragI para gaja pharavA lAgyA ane tabalA para thApa paDI. gauharakhAIe. phArasInI eka gajhala gAI. tenA hAva bhAva ane dhaDakanane joine mAthAM hAlavA lAgyAM. bAdazAhanA mAMethI vAha ! vAha ! nIkaLI ane pachI cAreya taraphathI vAha ! vAha! gujI UThayuM. A raMgIna vAtAvaraNamAM khAdazAhanI rAta kapAI. tene tA have pUruM eka varSa A rIte pasAra karavAnuM hatuM. A tarapha makhatUlajADhI eka judA mahelamAM rahIne bhikhArIone dAna karavA lAgI. phakIra, sAdhu hamezAM dAna levA AvatA hatA. AvI rIte cha mahinA vItI gayA. meAtIrAma sAdhu veSamAM thADA divasa te ahIM tahI pharatA rahyo. pachI te kalUTakaTamAM AvyA ane eka divasa makhatulajADhInI dAnazALAmAM pahoMcI gayA. bannee eka bIjAne oLakhI lIdhAM. jyAre badhA bhikhArIo jatA rahyA tyAre mAtIrAma ane makhatUlajAdInI vAtA thaI. makhatUlajADhIe atyAra sudhInA badhA ahevAla meAtIrAmane sa'bhaLAvyA. Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatulajAdI have rAjakumArI makhatUlajAdIe bhAgI javAnI yukti para vicAra karyo tathA matIrAmane kahyuM - priyatama ! A mahinAnA zukla pakSanI bIje tame be ghaDA laIne rAtre mArA mahelanI pachavADe AvI jajo. huM tamArI sAthe bhAgI nIkaLIza." rAjakumAra motIrAme kahyuM- tArA jhAMjharathI je pAMca sahastra senAnA sikakA mane maLyA hatA te te meM garIbone vaheMcI dIdhAM." e tame sAruM karyuM. thoDI senAnI mudrAo ApatAM rAjakumArIe kahyuM "AnAthI tame be ghaDA kharIdI leje." rAjakumAra cAlyo gayo. A tarapha zukala pakSanI bIja a vI to rAjakumArIe bAdazAhane kahyuM garIba parivara! eka varSane samaya to ghaNe lAMbo che. mArAthI te A samaya kApyo kapAtA nathI. tame Aje ja nikAhanI taiyArIo karo." bAdazAha te harSathI uchaLI paDe. ane AvezamAM rAjakumArIne bAtha bharavA dhasI gaye. rAjakumArI pAchI khasI gaI ane AMkhe kADhIne kahyuM A zuM ? lagna pahelAM kaI saMjogomAM nahIM.' bAdazAha paNa samajI gayo ane lagnanI taiyArIomAM paDI gaye. dAsa dAsIo bhAga doDamAM paDyAM hatAM. ane vagara mAgyAnI maLelI khuzImAM bAdazAhe eTaluM badhuM surA14 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 makhatUvAdI tha na karyuM ke hAzakeza khAIne eka khUNAmAM paDI gaye. A tarapha sAMja paDI te sonAnI hAMsaDI jevo bIjane cAMda pazcima dizAmAM nIkaLI AvyA. matIrAma be ghaDA laIne mahelanI nIce khaDe thaI gaye. pratIkSAnI kSaNa keTalI lAMbI hoya che! AvuM keIe matIrAmane kahyuM hatuM. tene makhatulajAdI para ghaNo gusso AvI rahyo hato ke haju sudhI kema na AvI A tarapha khApare nAmano cora zAhukAranA vezamAM potAnA lAgamAM pharI rahyo hate. corInA bahAne lAga jete khAparo cera mahelanI nIce AvyA. matIrAme tene kaI zAhukAra ane bhalo mANasa ja samajyo. tethI bolyo zeThajI! ghaDIka tame mArA A ghaDA pakaDI rAkhe. huM bAdazAhanAM darzana karI AvuM" khAparAe ghoDA pakaDI lIdhA. matIrAma pharIne makhatUlajAdInI pAse javA IcchatuM hatuM. tethI te bIjI tarapha nIkaLI gaye. A tarapha puruSa vezamAM sakhatulajAdI bArImAMthI nIce AvI ane khAparAne ja motIrAma samajI belI- "cAla, jaladI bhAgI jaIe." khApare badhuM ja samajI gayo. gheDA para besI khAparo AgaLa nIkaLI gayo. bIjA para makhatula jAdI beThI ane khAparAnI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLI. nagaranI sImA sudhI keI kAMI na belyuM. pachI makhatulajAdIe pUchayuM Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'akhatUlAdI 211 tamAre mArI rAha ghaNI vAra sudhI jevI paDI ?" huM" khAparAe kevaLa huM ja kahyuM. "huM"thI rAjakumArI jANI na zakI ke A kaI bIjuM che. tethI AgaLa kahevA lAgI "karuM? takalIpha te mane puruSaveza banAvavAmAM ja thaI. jyAre paNa huM pheTe bAMdhavAnuM zaru karyuM ke keI ne kaI dAsI AvI jatI. pachI huM mArAM vase laIne snAnAgAramAM ghUsI gaI. tyAM ja veza badalyuM ane tyAMthI ja bArI dvArA nIce kUdI paDI. have kaI vAMdho nathI. "have pharI navesarathI jIvana zaru karIzuM, have mArI pAse paNa badhAM sAdhana che. huM dhanuSa bANa paNa laI AvI chuM. have tamArI vAta nahIM mAnuM. tamArA deza gujarAta sudhI huM puruSa vezamAM ja rahIza." khAparAe javAbamAM pharI "huM ja kahyuM. rAjakumArI belI "have tame paNa te kaMIka saMbhaLAve. huM ja keTalI vAthI bAkI rahI chuM ? bolyA vagara A raste kevI rIte kapAze ? khApare kAMI na belyo. rAjakumArIne cheDe zaka paDe. te AgaLa AvI ane dhyAnathI khAparAnuM meM jevA lAgI. bIjano cAMda te chupAI gayA hatA. paraMtu tArAonI rezanImAM makhalajAdIe e joI lIdhuM ke A keI cAra Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 makhatulajAdI che. paraMtu te ghaNI catura hatI tethI belI' are ! te tame tamArI jAtane chupAvo cho zA mATe? pati te bhAgyathI maLe che. mArA bhAgye je mane ApyA, te mane svIkArya che. have te tame mArA rastAnA sAthI cho ane have tame jIvananA sAthI paNa banazo. have bele, vAta karo." khAparAne bhaya dUra thaI gayo. atyAra sudhI tenA namAM azAMti hatI. ceranuM mana kyAreya zAMta hotuM nathI, cAhe teNe game teTaluM dhana meLavyuM hoya. have te cora hovA chatAM paNa cAra na rahyo. kAraNa ke mAkhatulajAdI pote ja tenI thavA irachI rahI hatI. have teNe vAta karavAnI zaru karI ane jaNAvyuM ke mArI pAse keTaluM dhana che. AbhUSaNonI te kaI gaNatrI ja nahotI. makhatulajAdIe kaTAkSamAM kahyuM-- tamAruM ghana mAre zA kAmanuM? zuM huM bIjI strIonA gaLAnA utarelA hAra paherIza ?? khAparAe AzvAsana ApyuM- tArA mATe huM navA banAvaDAvIza." 'tyAre te jarUra paherIza." paNa mArI sAthe lagna kayAre karaze ? badhAthI pahelAM huM lagna karavA IcchuM chuM. pachI badhI jhaMjhaTa maTI jAya. kAraNa ke kuMvArI rahevAthI moTAM moTAM saMkaTa AvI jAya che." Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cakhatUhajAdI 213 rAjakumArI ! lagna te huM hamaNAM A samaye karuM, paNa ahIM jagala che. rAtano samaya che. thoDI ja vAramAM divasa nIkaLaze ane keI nagaramAM pahoMcIne lagna karI laIzuM." baMne cAlatAM rahyAM. ditasa paNa nIkaLI AvyA. sAme kaI rAjamahela para pharakatI dhajAo dekhAI rahI hatI. khAparAe khuza thaIne kahyuM rAjakumArI ! jo ! sAme keI nagara dekhAya che. tyAM ApaNe lagna karIzuM." makhatulajAdIe gheDa rekI dIdhuM ane belI- * "basa, lagna thaI gayAM ! have lagna zuM mArI lAzanI sAthe karazo ? tarasane lIdhe te mATe jIva nIkaLI rahyo are te huM hamaNAM pANI laIne AvuM chuM. tuM ahIM besa." huM ahIMyAM ekalI nahIM rahuM, zI khabara pharI mArA para keI saMkaTa AvI jAya." "sAruM to tuM paNa cAla." rAjakumArInI sAthe khApare pANu zeghavA lAgyo. ghaNI vAra pachI jaMgalamAM eka pha maLe. rAjakumArIe ghoDe rekIne kahyuM juo, A raho kR ! have mane pANI pIvaDAve. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 sakhatUhajAdI mAro jIva nIkaLI rahyo che." khApare ghaNu mIThAzathI be priye ! kaI sarovara para pANI pIzuM. kUvAmAMthI pANI kevI rIte nIkaLaze ? na to kaI jhArI che ane nathI doraDuM." rAjakumArI ghoDA uparathI nIce utarI ane kUvAnI najIka besIne bolI buddhinA doraDAthI pANI kheMce ane mane pIvaDAvo." khAparo mUMjhavaNamAM paDI gayA ane mamatulajAdInA mAM tarapha jevA lAgyo ane tenI pAse AvIne besI gayo. teNe kahyuM buddhinuM doraDuM tuM mane ApI de ane huM pANI kheMcI ApuM." rAjakumArIe khAparAne sApha utAryo ane belI "Ane kUvAmAM nAkhe ane ene palALIne mArA manamAM nIcevatA jAva. tame paNa pIve ane mane paNa pIvaDAvo." khAparAe potAne sApha khelIne kUvAmAM nAkhyo. tenA cheDAe pANIne sparza paNa karyo. have te halAvI halAvIne tene bhIjavI rahyuM hatuM ke tyAre Dhama-dhama guDapa, gappane avAja thayo. makhatUlajAdIe khAparAne kUvAmAM dhakelI dIdhe. bIjane badale trIje maLI gayo. khAparAe bIjanI rAte akhatulajArInuM apaharaNa karyuM hatuM, ane Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatulajAdI trIjanA divase tene kUvAmAM paDavuM paDyuM. have mahatvajAdIe khAparA vALo gheDa potAnA ghoDAnI pAchaLa rAkhe ane potAnA ghoDA para besI motIrAmane zodhavA cAlI nIkaLI. A tarapha jyAre motIrAma mahelanI nIce AvyA te tene na to makhanUlajAdI maLI ke na te be ghoDA. tenI svapnapriyA bIjI vAra pharI maLIne hAthamAMthI jatI rahI. motIrAma potAnuM mAthuM pachADIne raDavA lAge, paNa tyAM tene dhIraja ApanAra koNa hatuM? have te pharI sAdhu banIne mahatvajAdInI zedhamAM nIkaLI paDe. have bAdazAha vaDalImAne nazo paNa utarI gayo hate. nikAhane samaya thayo te te pote makhatulajAdIne lAvavA pahoMcyo. te tyAM kyAM hatI ? eka dAsIe jaNAvyuM ke te snAnAgAramAM gaI hatI, tyAMthI keNa jANe kayAM gAyaba thaI gaI. bAdazAha paNa samajI gaye ke rUpa parI kayAMka UDI gaI. bAdazAha paNa raDavA lAgyo ane raDatAM raDatAM ja teNe saMkalpa karyo ke "bAdazAhanA rUpamAM tene meLavI zake nahIM. have phakIra banIne ja tenI zodha karIza." bAdazAhe zAhajAdAne rAjagAdIe besADe. ane phakIra banIne rAjakumArI makhatUlajAdIne zodhavA nIkaLI paDe. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 makhatUlajAdI. rAta divasanI saphara karIne mAkhatulajAdI sidhu nadInI najIka joIyAnA dezamAM pahoMcI gaI. ahIMyAM paNa tenA para eka Aphata AvI. dUrathI AvatA cAra sazastra coroe makhatulajAdIne jaI. tenI pAse eka phAlatu ghaDe joI lUMTArAe tenA tarapha AgaLa vadhyA. te ghoDo temanA kAmane hatuM. teone tenI tarapha vadhatA joI makhatU ke havAmAM eka tIra choDatAM bUma mArI khabaradAra je AgaLa vadhyA che te. cAreyane mArI nAkhIza." tenA avAjathI joIcA cora samajI gayA ke "mArI nAkhIza" kahevA vALA purUSa nahIM, strI che. tethI makhatUlanI upekSA karatAM lUMTArAoe tene gherI lIdhI ane temanAmAMthI eka be have amArI hAjarImAM tamAre A nakalI veza dhAraNa karavAnI AvazyakatA nathI. have nIce utarI Ave." hAjarajavAbI makhatUle kahyuM huM paNa A ekAkI jIvanathI kaMTALI gaI chuM. sAce ja huM kaI vIra purUSanI sAthe lagna karavA IcchuM chuM. paNa IcchIne karuM paNa kevI rIte ?" "kema? zI takalIpha che ? amane paNa jaNAvo.' e paNa jaNAvavuM paDaze ? tame cAra che ane huM ekalI. cAreyanI sAthe te lagna karI nahIM zakuM.' Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhaqlAdI 217 emAM zI vAta che ? jene tuM I che, te ekanI sAthe lagna karI le. jevI rIte rAjakanyA svayaMvaramAM hajAromAMthI kaI ekane pasaMda kare che, evI rIte amArA cAramAMthI tuM ekane....." makhatUla belI sAruM. huM tamArAmAMthI kaI ekane varIza. mArI parIkSAmAM je pAsa thaze, te mArA ane huM temanI." ame parIkSA ApavA taiyAra chIe." makhatUle dhanuSa para bANa caDhAvyuM ane bolI huM cAra dizAomAM cAra bANa choDuM chuM. bANa laIne je mArI pAse pahele Avaze, te mAre." rAjakumArI makhatve cAra dizAomAM cAra tIra choDayAM. sanasanatAM tIranI pAchaLa cAreya joIyA lUMTArA paNa doDI gayA. makhatUle have tenuM kAma karyuM. cAbuka mArIne tene ghiDA jyAM-tyAM bhagAvyA. lUMTArAothI jAta choDAvIne te potAne gheDA para savAra thaI AgaLa vadhI gaI. A tarapha khAparA corane eka rAhadArIe kUvAmAMthI bahAra kADhaye hate. te bacI te gayo paNa bicArAne ghaNu -vAgyuM hatuM. ghuMTaNa ane keNIo cholAI gaI hatI. kAnapaTI para ghA thayA hatA. ATaluM thavA chatAM paNa te rAjakumArI makhatUlane pAchI meLavavA IcchatuM hatuM, tethI sAdhune veza dhAraNa karI tene zodhavA nIkaLI paDaye. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 218 makhalajAdI have siMdhu taTanA vanamAM cAreya joIyA lUMTArA paNa pitA potAnAM tIra laIne AvI gayA. tyAM na te puruSavezI rAjakumArI hatI ane na to tene ghoDA hatA. eke Aha bharIne kahyuM "are, te te ApaNane dago daI gaI. bIje be doSa te ApaNe ja che, je ApaNe tenI vAtomAM AvI gayA. je thayuM te thayuM. have te tene zodhavI che." "have kyAM maLaze ? sAdhu banIne deza dezamAM pharIzuM. kayAMkathI te maLaze ja- laganI sAccI hoya ane prayatnamAM niSThA hoya te. badhuM ja maLI jAya che." cAreya joIyA lUMTArA sAdhu banI gayA ane makhatUlane zodhavA nIkaLI paDayA. have makhatUlajAdIne cAhavAvALA. sAta hatA. ane sAteya vezamAM tene khALI rahyA hatA. ane sAteya tenA para chava ApatA hatA. pahelo hato tene svapnane priyatama gujarAtano rAjakumAra motIrAma bIje hata karakeTane bAdazAha vahelImA. trIjo khApare cora hatuM ane cAra jaI luMTArA hatA. A tarapha rAjakumArI potAnA svapna priyatama mATe bhaTakI rahI hatI. bhAgatAM bhaTakatAM te eka sAdhunI jhuMpaDIe. Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI 19 paheAMcI. saMdhyA paNa thaI cUkI hatI tethI teNe ahIM rAta vItAvavAno nizcaya karI lIdhuM. mahAtmA ! eka rAta rahevA mATe jagA maLaze ? makhatUlane avAja tene kayAMya chupAvA dete nahote. sAdhue paNa tene oLakhI lIdhI. sAdhu uMmaramAM prauDha hate ane parama vaMdanIya sAdhu vezamAM hato, to paNa te kAma visphavaLa thaI gayo. ramA kAmanuM paNa kAMI ThekANuM che ? A kAma bhala bhalAne nacAve che. sAdhue makhatUlane kahyuM "rANI ! jagyAnI kayAM khoTa che ? mArI pAse Ava. ApaNe baMne eka sAthe sUIzuM." makhala badhuM ja samajI gaI. ghaNI miThAzathI bolI enAthI sArI vAta kaI che ? huM te mAruM jIvana tamArI sAthe ja pasAra karI nAkhIza, roja tamArI sAthe sUIza, paNa khAIza zuM ? bhIkhanA TukaDA te huM khAtI nathI." are rANI. basa rAtabhara mATe ja huM bhikSAjavI sAdhu chuM. kAle savAre te huM rAjA banI jaIza.' "rAjA ! tame Ane rAjA ?" rAjakumArI khaDakhaTADa hatI. tenA dAMta evA camakatA hatA ke jevI rIte gulAbamAM jharI camake che. sAdhu Ubho thaI gayo ane nizcayana svaramAM be to zuM tuM Ane mazkarI samajI rahI cho ? pAse ja: Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI eka rAjA nisatAna marI gayA che. tyAMne niyama che ke rAjAnI pasaMdagI karatAM rAjapurUSa jene nagaramAM pahelAM praveza karatAM jue che, tene rAjA banAve che. huM badhAthI pahelAM nagaramAM praveza karIza ane rAjA manIza.' makhatUle pUchyu. 'paraMtu koi bIjuM tamArAthI pahelu pahoMcI gayuM te ?" khIju kAi nahI. paheAMcI zake. A rahasya mane ja khabara che. badhAne khabara hoya tA kANu jANe keTalAya ekI sAthe paheAMcI jAya. have tane vizvAsa AvyA ?" makhatUle khuzAlI pragaTa karI ane belI ahA ! mArUM kevuM bhAgya che, je jaMgalamAM ja huM mahelAnI rANI banI gaI. paraMtu lagna pahelAM huM tamArI a'kazAyinI kevI rIte anIza ? tame rAta bhara, dhIraja dharA. kAle tame rAjA ane huM rANI.' sAdhu bolyA 'sArU' tA mArI pathArImAM nA sUiza paNa aMdara teA AvI jA. ahI ja judI sUI jaje.' 'nA mahAtmA ! A te ghaNI junI Aga ane ghAsamAM vera hAya che. tame kadAca zake! kAraNa ke tame sAdhu che. paNa mane ma!rA nathI. huM teA bahAra mArA gheADAnuM jIna jaIza.' 220 kahevata che ke sayama rAkhI para vizva sa pAtharIne sUi Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhalajadI 221. sAdhu potAnA manamAM thoDuM samajI gayA, kAraNa ke makhatUle tenA sAdhutva para vyaMganAM thoDAM bANa mAryA hatAM. te bahAra ja sUtI ane aDadhI rAta pachI trIjA pahore jhuMpaDInuM dvAra baMdha karIne purUSa vezamAM ja te nagaramAM pahoMcI gaI jyAM navA rAjAnI nImaNuMka thavAnI hatI. rAjapurUSa te ghaNA samayathI A pratIkSAmAM beThA hatA ke amArA zAsaka banavA keNa Avaze. jyAre khatUle nagaramAM praveza karyo te rAjapuruSoe tenA gheDAnI lagAma pakaDI lIdhI. badhuM ja jANavA chatAM makhatUla belI- "are! levAmAM te tame rAjapuruSa lAge che, paNa A lUMTa-phATa kema ? mArA gheDA levA Iccho cho? huM ahIMnA. rAjAne phariyAda karIza. ahIMnA rAjA koNa che? maMtrIe AgaLa AvIne kahyuM- svAmI! have to tame ja amArA rAjA che. ahIMnA rIvAja anusAra pahelAM darzana ApavAvALo ane rAjA che. amane tamAruM zubha nAma jaNAvo." rAjakumAra akhatUla." jayajayakAra thayeApaNuM navA rAjA mAkhatUlanI jaya." kaMku cokhAthI makhalane cAMllo karyo. tene hAthI para besADIne rAjabhavana para laI gayA. tyAM pachI teno vidhisara Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 makhatUlajAdI abhiSeka thayA ane have rAjakumArI makhatUlAdI rAjA makhatUla hatI. have teNe nizciMta thaine mAtIrAmane zeAdhavAnI ceAjanA karI. ceAjanA anusAra tenA kuzaLa zilpI pAse peAtAnA yathArtha rupanI cAra pUtaLIe banAvaDAvI ane tene nagaranA cAreya daravAje lagADI dIdhI. te mUrtionI pAse vizeSa rupathI eka eka jAgRta cAkIDhAra rAkhyA ane teone samajAvyu"-- A pUtaLIone kAI paNa dhyAnathI jue, jotAM ja UbhA rahIne nIsAsA nAkhe, kAMI aDe evA badhA jonArA enA samAcAra mane Apajo.' anI sAthe ja makhatUle dAna zALAo khAlAvI. AnAthI aneka bhikhArIo dAna levA AvavA lAgyA. eka vA2 eka sAdhu AvyA ane makhatUlanI pratibhUtine joIne aTakI gayA tathA kahevA lAgyA : are hA ! e ja tA che, je mane jhuMpaDImAM pUrIne AvI hatI.' cAkIdAre tene pakaDI lIdhe| ane rAjA makhatUlanI sAme hAjara karyAM. rAjakumArI makhatUlajADhInA mugaTamAM kAneAnI pAse metInI eka sera laTakatI hatI jenAthI tenuM mAM paNa DhaMkAI jatuM hatuM. eTalA mATe kAI najara mAMDIne na te tenA meAMne joi zakatA hatA ane na tA tene oLakhI zakatA hatA. A sAdhu paNa makhatUlane na oLakhI zakayA. para`tu na Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 makhatUlajAdI makhale tene oLakhI kADhaye. tethI teNe dvArapALane cupacApa Adeza Apyo ke Amane atithi bhavanamAM rAkho. gya samaye emanI vAta sAMbhaLavAmAM Avaze." sAdhue makhatUlane avAja paNa na sAMbhaLyo, jenAthI tene zaMkA jAya. A ja kamamAM kalrakeTanA bAdazAha vahalImA, joIyA lUMTArA, khApare cera paNa AvyuM ane makhatUlanI pratimUrti joine pota potAne pratibhAva vyakta karyo. makhatulanA pahelA Adeza mujaba e badhA paNa eka jagyAe rAkhavAmAM AvyA. eka divasa praharIe makhatUlane jaNAvyuM pRthvInAtha! Aje te vicitra mANasa AvyA che. pUtaLIne jotAM ja te bebhAna thaIne paDI gayo. tenI dazA badhAthI vicitra che." makhatUla samajI gaI ke e ja mArA svapnane priyatama mitIrAma che. teNe Adeza Apyo temane mArI pAse laI Ave. temane kahejo ke tame tene pUtaLInA vAstavika jIvita rupa sAthe milana karAvaze." rAjasevaka bebhAna motIrAmanI pAse AvyA. thoDAka sevake tene bhAnamAM lAvavA prayatna karI rahyA hatA. jyAre te bhAnamAM Avye tyAre mukhatula dvArA mekalI ApelA rAjapuruSee kahyuM bhAI! jenI A mUrti che, tenI sAthe amArA rAjA Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 makhatulajAdI tamAre meLApa karAvaze. tame amArI sAthe cAle." motIrAmane rAjA akhatUlanI sAme hAjara karavAmAM Ave. makhatUla tene jotAM ja eLakhI zakyo. metIonI laTakatI serethI tene caherA thoDA evA DhaMgathI DhAMkI dIdhe hatuM ke spaSTa joI zakAtuM nahotuM ! makhatUlane mana thayuM ke hamaNAM ja svapnanA priyatamane latAnI jema lapeTAI jAuM, paNa teNe saMyamathI kAma lIdhuM ane pUchavAnuM zaru karyuM - tamAruM nAma?" motIrAma." yAMnA rahevAsI che? gujarAtanA rAjA citrasAlane putra chuM." A pUtaLI vALI strI sAthe tamAre zuM saMbaMdha che?" mAtArAma makhatUlathI chuTA paDavAnI vAta saMbhaLAvatAM kahyuM jyAre huM bAdazAhanA mahelamAMthI pAcho pharyo tyAre mArA lAvelA baMne ghoDA laIne te zAhukAra bhAgI cUkya hato. tyArathI huM saMnyAsI banIne mArI svapna priyAne dhI rahyo chuM." akhatle pUchayuM A samaya daramiyAna zuM zuM karuM ? mitIrAme jaNAvyuMcAra rAja kanyAo sAthe lagna karIne temane temanA Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhatUlajAdI 225 pitAnI pAse mUkIne Avyo chuM ane mArI svapna priyAne zodhI rahyo chuM. tame AzvAsana ApyuM che. mane tene meLApa karAvo." makhalanuM hRdaya jorathI dhaDakavA lAgyuM. cAra zokanI ka95nAthI ja makhatUla kaMpI gaI. paraMtu pAche vicAra karavA lAgI 'AmAM mArA priyatama matIrAmane ja kayAM doSa che. loka dharmamAM ja evuM che ke rAjavaMzamAM ghaNAM lagna thAya che. eka rANa vALA rAjAne loko napuMsaka ja mAne che. mAre paNa zokanI sAthe rahevuM paDaze te rahIza. paNa IrSA karIne zA mATe rahuM? jyAre rahevuM ja che te hasI-khuzIthI temane paNa mArI bahena mAnIne rahIza. ATaluM badhuM hovA chatAM paNa te mArA karatAM paNa vizeSa che. cAra lagna karIne paNa te mane zodhavA pharI rahyA che. potAnI bhAvanAone saMyamita karIne pachI makhatUve prazna karyo "tamArAM cAra lagna thaI gayAM, te pachI A pUtaLI vALIne zA mATe cAhe che ? motIrAma adhIre thaIne be rAjana ! patnIe te aneka thaI zake che paraMtu hRdayezvarI to eka ja hoya che. pUtaLI vALI te mAro prANa che. tenA vinA te huM cAlatuM pharatuM zaba chuM. tamArA AdhAsanathI ja huM jIvate chuM. je te nA maLI te huM prANa 15 Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhalajAdI ApI daIza." | mukhatulajAdIne pUre vizvAsa thaI gayuM ke motIrAma mAro che. huM temanI chuM. cAra lagna thayAM hovA chatAM paNa temanuM hadaya te ja che. thoDI vAra pachI vicAra karIne makhale kahyuM "tIrAmajI! tamArI svapna priyA tamane cokkasa maLaze. paraMtu thoDI rAha te jovI ja paDaze. tene cAhavA vALA bIjA paNa che. tamArI sAme temanI vAta paNa sAMbhaLavAmAM Avaze. tyAM sudhI tame mArA potAnA maMtrI banIne mArI pAse raho." vastra AbhUSaNothI susajaja matIrAma rAjA rupa makhaTUlane maMtrI banI gaye. have te rAjasiMhAsanathI thoDe dUra esavA lAgyA. makhatUle jANI joIne tene siMhAsanathI dUranuM Asana ApyuM hatuM. bIjA divase darabAra bharAye. mahatve pitAne cAhavA vALA badhA phakIra sAdhuone lAvyA. badhA hArabaMdha besI gayA. badhAthI pahelAM kalara keTanA bAdazAha vahelImAne hAjara karavAmAM AvyA. makhatUle tene pUchyuM "phakIra sAheba! tamAre A pUtaLI vALI strIne vAstavika rupa sAthe zo saMbaMdha che?" "garIba parivara! mArI sAthe nikAhanuM vacana ApIne koNa jANe kayAM bhAgI gaI. tenA mATe phakIra bane chuM." Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sakhatulajAdI 227 "tamane jarA paNa zarama nathI? dagAthI tame eka paradezInI patnIne phasAvI, ane tenI sAthe nikAha paDhavAnI hiMmata karo che? bhalAI emAM che ke tamAruM rAjya saMbhALa ane je zAsana karavAthI mana dharAI gayuM hoya te bhagavAnanI prArthanA kare." makhatUle bAdazAhane vidAya karyo. have khAparA coranI vArI AvI. teNe paNa potAnI rAma kahANI saMbhaLAvI ane be mane dago karIne bhAgI gaI. mane kUvAmAM epheMka ke mArA hAtha paga tUTI gayA. traNa divasa pachI eka musAphare mane kADhayo. tyArathI sAdhu banIne tene kheALI rahyo chuM." mamatule tiraskAra karI kahyuM ATaluM thavA chatAM paNa akkala ThekANe nathI AvI? kharAba kAmanuM pariNAma kayAreya sAruM thaI zake che ! have jAva ane sukhethI dAmpatya jIvananuM sukha bhego. cerI, ThagAI vigere paNa choDI do." khAparAe AzcaryathI pUchyuMdAmpatya jIvana ?" hA, dAmpatya jIvana! huM mArI eka kuMvArI dAsI tane ApuM chuM. tenI sAthe lagna karI le ane rahe." eka dAsI ApIne makhale khAparAne paNa vidAya karyo. cAreya joiyA lUMTArAonI paNa vArI AvI. temaNe paNa Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 228 makhatUhajAdI temanI rAma kahANI saMbhaLAvI. makhatUle temane Thapako Apyo eka abaLAne tame cAreye gherI. zuM tamAro A aparAdha sAdhAraNa hatuM? teNe tamAruM zuM bagADayuM hatuM ? tame tene satAvavAne pUre prayAsa karyo hate. have cupacApa cAlyA jAo ane sabhya nAgarika tarIke jIvana vitAvo." "rAjana ! amArA ghoDA ?? hA, te tamane maLI jaze. makhatUle rAjakIya tabelAmAMthI cAra ghaDA joIyAne apAvI dIdhA ane teo paNa pitAnA dezamAM cAlyA gayA. - have aMtamAM te sAdhu Avyo jene makhatula jhuMpaDImAM pUrIne AvI hatI. temaNe paNa ApavItI saMbhaLAvI. mamatula belI "sAdhu! tame te kamAla karI. uMmaramAM te tame tenA pitA jevA lAge che. ATaluM hovA chatAM jagata vaMdanIya sAdhu gaNAya che. tame AvInIcatA para kema utarI AvyA?" sAdhue jaNAvyuM rAjana ! jyArathI huM sAdhu banyo chuM, tyArathI sAdhutvanuM pAlana karyuM. zuM karuM? mana ja te che, tethI vicalita thaI gaye." te pahelAM manane pAkuM kare. makhaTUle kahyuM-eka kuMvArI dAsI tame paNa laI jAva ane A vaMdanIya sAdhuveza Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ akhAdI - 229 utarIne gRhastha banIne rahe. jyAre vAsanAthI mana bharAI jAya, tyAre pAkkA manathI pharIthI sAdhu banI jaze." eka kuMvArI dAsI ApIne mahatve sAdhune paNa vidAya karyA. matIrAma badhAne nyAya jeI, sAMbhaLI rahyo hato. A nyAya nirNayamAM teNe e joyuM ke tenI svapna priyA makhaTUla para kevAM kevA duHkha AvyAM ane potAnA buddhibaLathI ja te badhAne pachADatI rahI. khAparAne kUvAmAM dhakelyA, lUMTArAone tIra zodhavA mokalI dIdhA ane sAdhune jhuMpaDImAM ja pUrI dIdhA. bAdazAha vahalImAne paNa nikAhanuM pralebhana ApyuM, paraMtu mane kyAre maLaze? teNe sAhasa karIne makhatUlane pUchyuM "rAjana ! mane mArI e makhatUla kyAre maLaze ? tenA vinA mAruM badhuM ja sUnuM che." makhatUla hasI ane belI te tame tamArI mukhatulane haju sudhI nA oLakhI zakyA? huM ja tamArI makhatUla chuM.' tIrAma AzcaryathI joI rahyo. rAjasabhAnI maryAdAne vicAra karIne te pitAnA utsAhane pragaTa na karI zakyo. eTaluM ja bolya avAja to eALakhI lIdhuM hatuM. paNa zaMkA thatI hatI ke kyAMka huM bhUla te nathI karatA ne? mArI makhatulanA avAjano cora keI rAjA ja ahIM beThe che, ema ja huM Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ makhaphUlajAdI samaye hate." makhale sabhA visarjita karI. baMnenAM lagna dhAmadhUmathI thayAM. have matIrAmarAjA hatA ane akhatUlajAdI rANI hatI. thoDA divasa baMnenI rAta jAgatA jAgatA vItI. vAte eTalI badhI hatI ke tene aMta ja nahote. thaDA divasa pachI matIrAme potAnI bIjI cAra priyAe ne paNa bolAvI lIdhI. makhatulajAdI paTarANI hatI. te ja tIrAmanI hRdayezvarI hatI. pAMceya maLIne motIrAmanI sevA karatI hatI ane haLI maLIne prema pUrvaka rahetI hatI. ghaNe ja samaya AvI rIte vItyo. matIrAme potAnA pitA citrasAla ane makhatulajArInA pitA pUrNapuranA rAjA nakSaNajAtinI pAse zubha saMdeza mokalI Apyo. e baMneya pota potAnAM saMtAno mATe duHkhI tema ja ciMtita hatA. baMne matIrAma ane makhatUlajAdIne maLyA. nakSaNajAti motIrAma jevA dhIra-vIra ane suMdara jamAIne joIne parama prasanna thayA ane citrasAla makhatUlAdI jevI guNiyala, catura tathA rUpavatI putravadhUne meLavIne gadgadita thayA. thoDo samaya AvI rIte AnaMdathI vItyo. tyAra pachI motIrAma potAnI pAMceya patnIone laIne potAnA deza gujarAta ja rahyo ane sukha pUrvaka samaya vItAvavA lAgyo. saMpUrNa Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 phAgaNane umaMga ane mastI kAMIka judI ja hoya che. prakRtine kaNa kaNa gume che- nAce che. gharaDA juvAna thaI jAya. che ane vasaMtane madamAM chakelI yuvatIo jeThane paNa diyara kahevA lAge che. AvI che. A vasaMta. siMhalapura vasaMtsave badhAne samAna banAvI dIdhA che. rAjA-prajAno koI bheda ja rahyo nahIM. mahArAja siMhara, mahArANI siMhalA ane yuvarAja siMhalakumAra- badhA ja e bhUlI gayA che ke teo rAja parivAranA loke che. paraNelI yuvatI o je siMharathanI vahuo che, te TeLe vaLIne nAcI-gAI rahI che. kuMvArI kanyAo judI jhumI rahI che. bALakonI duniyA. badhAthI judI che. pota potAnI zakita anusAra badhAe. navAM, joyelAM ane raMgaberaMgI kapaDAM paheryA che, je abIla gulAlanA chaMTakAvane kAraNe ethI paNa padhAre vicitra ane darzanIya thaI gayAM che. rAja bAganI jhumatI-nAcatI vanazrInI vacamAM AvIne je koI gaNitajJa gaNanA karavA bese te e nA batAvI zake ke rAjabAgamAM phUla kaLI, saphaLa Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 siMhala kumAra-1 latA gulmonI saMkhyA vadhAre che ke ahIMnAM uchaLatAM kUdatAM nara-nArI ane bALaka-bALakIonI saMkhyA vadhAre che. siMhalapuramAM dareka varSe AvI rIte vasaMtsava UjavavAmAM Ave che. aneka gAuonI vacamAM lAMbo-pahoLo rAjabAga che. dUra dUra sudhI lIlA ghAsanI cAdara patharAyelI che. vacce vacce laherAtI paga daMDIo ane ratha-mArgo banelA che. lAMbI lAMbI kyArIomAM phUla ja phUla che. AMbA, jAMbuDAM, aMjIra, khera, zetUra, keLa vigere aneka phaLavALAM vRkSe seMkaDonI saMkhyAmAM che. zIzama, zAlmalI, devadAra vigerenAM vRkSo che. pAkA ane mane hara ghATa vALA jaLa kuMDe che, jemAM kamaLa khIlelAM che ane tenA para bhamarAo guMjI rahyA che, pakSIo paNa bolI rahyAM che, ane pakSIonI rANa -svara sAmrAjJI keyala paNa TahukI rahI che, paNa Aje A badhAnuM keI sAMbhaLI rahyuM nathI. keyala jevA kaMTha vALI yuvatIonAM gItenI AgaLa Aje keyalanI kahukahu ane pipaTanA Te para kaI dhyAna nathI ApI rahyuM. hA, kAgaDAne karkaza kA-kA badhAne coMkAvI deto. tene rAga potAnI pAse che. na IcchelI vastu jyAre sAme AvI jAya che te tenA tarapha dhyAna te jAya ja. Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra 233 bhAge bhAge, hAthI hAthI !" raMgamAM bhaMga paDI gayo. rAjA siMharathane eka hAthI gAMDa thaI gayA. potAnA bhArekhama pahADa jevA zarIrathI Dolate te dhIme deDI rahyo hatA, paNa loko DaranI cIso vadhAre pADI rahyA hatA. bALake cIsa pADI rahyAM hatAM. strIo ekanI upara eka paDI jatI hatI. je vadhAre sAhasa vALA ane vIra hatA, te bicArA vRkSo para caDhI gayA. hAthI pitAnI mastImAM hate. kayAreka koI jhADane ukhADato ane kyAreka tuTelI DALIne laIne ahIM tahIM pharata. pachI jyAre ke sAme dekhAtuM te tenA tarapha doDa. pAchaLa pAchaLa sainike hatA. keInuM paNa sAhasa tenI pAse javAnuM nahotuM. jyAre te gaganabhedI avAjamAM ciMghADato tyAre kahevAtA vIrenA chakakA chUTI jatA hatA. jhADanI DALIne unmatta hAthIe evI rIte jhaDapI jema keI cha mahinAnuM bALaka ramakaDuM pakaDe che. DALI laIne unmatta hAthI eka tarapha bhAge, tene joI strIonAM ToLe-ToLAM bhAgavA lAgyAM ane temAMthI bhAgatAM bhAgatAM eka chokarI paDI gaI. jyAre te UThI tyAre tenI sAme Ubhele hAthI ciMghADate hate. chokarI doDavAnuM bhUlI gaI ane bUme pADavAnI sAthe ja hAthIe chokarIne sUMDhamAM uThAvI lIdhI Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 sihalakumAra ane tene laIne bhAgyo. chokarI haju paNa bUmo pADI rahI hatI- koI mAne lAla mane bacAvato kema nathI ? zu siMhalapuramAM koI vIra ja nathI ?' chokarIno duHkhI pikAra badhAe sAMbhaLe. paNa pitAnA prANa evA koI IcchatuM nahotuM. paraMtu A sAMbhaLavA vALAomAM yuvarAja siMhalakumAra paNa te eka hato. teNe hAthInI pAchaLa pitAne gheDa doDAvI mUkyo ane tenI najIka jaIne hAthIne lalakAryo. hAthI badhuM samajato hato. teNe kumAranA paDakArane svIkAra karI lIdhe ane thaMbhI gaye. kadAca vicArI rahyo hata-laDAInI majhA, te have Avaze. sUMDhamAM chokarIne UThAvIne ja hAthI siMhalakumAra tarapha ghUmyA ane eka evI ciMghADa mArI ke rAjabAga kaMpI gayo. kumAra ekadama tenI pAchaLa AvI gayo. hAthI tenI tarapha doDato ane kumAra tenI pAchaLa thaI jato. A ramatamAM hAthIne DAMka cakakara khavaDAvyAM. hAthIe chokarIne choDI dIdhI ane jorathI kumAra upara dhasI gayo. ghaNuM sAhasanA sAthe kumAra hAthInA peTa nIcethI bIjI tarapha nIkaLI gayo. gajarAja ghaNuM ja kodhamAM hato. ane Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 kumAra tene ciDavI rahyo hato. kumAre eka nAnuM sarakhuM jhADa joyuM ane paTa laIne tenA upara caDI gayo. hAthI te jhADane ja ukhADavA lAgyo. siMhalakumAre eka chalAMga mArI ane hAthI para savAra thaI gayuM. pachI pUrI zakti vAparIne tenA para eTalI badhI muThThIone prahAra karyo ke hAthI bhAnamAM AvI gaye. tene mada utarI cUkyo hate. bahu ja dUra ToLe vaLIne asaMkhya strI-purUSa nara ane hAthInuM yuddha joI rahyAM hatAM. hAthInI cuMgAlamAMthI mukata thaIne chokarI potAnAM mAtA-pitAnI pAse bhAgI gaI hatI. tenuM hRdaya haju paNa josamAM dhaDakI rahyuM hatuM. A ja hAthI para savAra thaIne siMhalakumAra have nagaramAM pharyo. rAjabhavana pahoMcIne siMhalArANIe kumArane nAnA bALakanI jema chAtIe lagAvI dIdho. pachI tenA baMne hAthane hAthamAM laIne jovA lAgI beTA ! tane kyAMya vAgyuM te nathI ne ? te Aje ghaNA sAhasanuM kAma karyuM che!" "rahevA de mA ! mane te ujharaDe paNa nathI paDe. zuM huM haju paNa bALaka chuM ke mane vAge ?? "mArA mATe te haju bALaka ja che. e te jaNAva, te. Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 siMhalakumAra-1 chokarI keNa hatI tene te nathI vAgyuM ne ?" keNa jANe keNa hatI? mA? huM ene jevA rahe te " hAthI mane jIvato na choData. te chokarI ne koNa jANe kayAre * bhAgI gaI." "tuM AvI AphatamAM na paDayA kara. tane kAMI thaI jAta te huM zuM karata ?" "A ja vAta to pelI chokarInAM mAtA-pitA vicAratAM haze. e te sAcesAca motanA moMmAMthI nIkaLI che." te ja vakhate mahArAjA siMharatha khaMDamAM pravezyA ane mA-dIkarAne coMkAvatAM belyA huM jANuM chuM ke mA dIkarAnI prazaMsA karI rahI haze, paNa emAM prazaMsA karavAnI koI vAta ja nathI." "cAle khase, ahIMthI. tame te keNa jANe zuM kahI rahyA che ? dAna puNya karAvo. Aje keNa jANe kyAM puNya pragaTa thayAM jethI mArA lAlanA prANa bacyA. pahADa jevA unmatta hAthI sAthe bAtha bharavI, e to tame koI samajatA ja nathI ? "mahArANI! tuM ATalI badhI bhulakaNa che, e te huM Aje ja jANI zakyo. vIsa varSa pahelAMnI e vAta to yAda kara, je te mane kahI hatI.' Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-1 230 me" kahI hatI ?' hA, te kahI hatI. bhUlI gai ?" 'tame keANu jANe zuM kahI rahyA che ? cAkhe cAkhyu kema nathI kahetA ? geALa-geLa vAta zA mATe kare che. ?? tA sAMbhaLa. kumAra ! tuM paNu sAMbhaLa.' mahArAjA siMhararthe kahevuM zaru karyu...-- eka rAte ekatnIe tenA patine rAtrinA cAthA paheAre kahyuM-svAmI ! me` eka vicitra svapna joyu... che. eka siMha pahelAM te mArA kheALAmAM AvI. besI gayeA. pachI mArAmAMmAM samAi gayA. e kevu' svapna hatuM ke siMha mArA mAMmAM samAI jAya ? tuM jANe che e patnI keANa hatI ? rANI husI ane kheAlI vAtane ATalI pheravI pheravIne kema kaheA che ? patnInu tA tame jANA e kANu hatI. paNa huM e jaNAvuM chuM ke patie zuM kahyuM hatuM. patie jaNAvyuM hatuM ke priye ! tArI e eka evA putra thaze, je sihanA jevA parAkramI ane nibhIMka haze. svapnanuM phaLa jaNAvavAvALA pati tA atyAre mArI sAme ja beThA che. 2 mahArAjA hasavA lAgyA ane khelyA have tA yAda AvI ne vIsa varSa pahelAMnI vAta.. Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 eTalA mATe te huM kahI rahyuM hatuM ke kumAre koI prazaMsAnuM kAma nathI karyuM. siMha te haMmezAM hAthIne pachADe. " ja che. ApaNe kumAra siMha jevo parAkramI ane nirbhIka che, e Aje siddha thaI gayuM. svapnae pitAne prabhAva batAvI ja dIdho. evI vAta nA kare. mArA kumArane najara lAgI jaze. mA-bApanI najara jahadI lAge che. zuM tame prazaMsA nathI karI rahyA ?" have te ene bAMdhIne rAkhavuM paDaze ?" siMhane keNa bAMdhI zakahyuM che, te tame ene bAMdhazo? siMhaNa te siMhane bAMdhI le che. have enAM lagna karI devAM joIe. lagnanI vAta thatI jaI siMhalakumAra bahAra chaTakI gaye. lavaNasamudramAM siMhaladvIpa nAmano eka dvIpa che ane te dvIpamAM eka nagara che siMhalapura. siMhalapuranI zobhA anerI che. prakRtie tene pitAnuM sauMdarya ApyuM che ane nagaravAsIoe paNa tene khUba sajAvyuM che. UMcA ane bhavya makAnomAM zrI saMpattivAna zeTha rahe che. jana patha ane rAjyapathanI baMne bAju chAyAdAra vRkSo Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si halakumA2-1 che. mAnI bane bAju camakatAM makAna che. A galIomAM tA tene peAtAnAM eTalI paNa dhULa nathI ke kAi paDI jAya kapaDAM jhATakavAM paDe. si'haraNya che. A AvA suMdara nagaranA zAsaka rAjA nagaranI prajAmAM dhana nAmanA eka zeTha pazu che. dhanazrI temanI putrI che. dhanazrI ratI jevI suMdara ane badhI ja kaLAomAM niSNAta che, ane have teA e yuvarAjJI banavAnAM svapnAM joi rahI che. tenI A jIdathI tenA pitA ghaNA herAna hatA. strIhaThanI sAthe bALahaTha paNa tenAmAM hatI, kAraNa ke dhanazrImAM haju bALakabuddhi che. dhana zeThe peAtAnI patnIne kahyu - 239 teA zuM dhanazrI have prANa ja ApI deze ? tene samajAvI paTAvIne bhAjana karAve.' have tame ja samajAvI juo-' zeThANIe kahyuM-huM teA chu tenI tA eka e ja haTha siMhalakumAranI sAthe ja lagna jaLanA tyAga karI prANa ApI daiza.' tene samajAvIne hArI cUkI che ke huM teA have yuvarAja karIza athavA pachI anna zeThANI ! haTha karatA pahelAM teNe tenI ekhAta te joI levI joIe. ApaNI dhanazrI vANiyAnI kanyA che, bIju, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 240 siMhalakumAra-1 ApaNe prajA chIe. lagna te sameDiyAnI sAthe ja thAya che. bhalA, mahArAjA siMharatha A saMbaMdhane svIkAra karaze ? tame paNa te jIda kare che !" zeThANIe saheja gusse thaIne kahyuM-"mahArAjane jaIne kaho te kharA. mAruM te mana kahe che ke jyAre tame ghanazrInA anna jaLanA tyAganI vAta temane karaze to te A saMbaMdha avazya svIkArI leze." "paNa kahuM yA meMDhe ? dhanazrInI haThanI yogyatAnuM keI kAraNa paNa to hoya." "kAraNa to che. dhanazrI kahetI hatI ke je mArA prANadAtA che, te ja mArA prANezvara che. yuvarAja siMhalakumAre unmatta hAthIthI tenA prANa bacAvyA hatA eTalA mATe teNe AvI pratijJA lIdhI che." dhana zeTha mauna thaI gayA. kaMI ja na belyA. jyAre khAsI vAra thaI gaI te zeThANIe pUchyuM zuM vicArI rahyA che ? zuM jaze nahIM ?' dhana zeTha ciDAI gayA ane belyA. to zuM have rAtre jAuM? savAra te thavA do patine kAMI na kahetAM zeThANuM dhanazrInI pAse jatI rahI. tyAM tenI paNa pathArI hatI. teNe dIkarIne kahyuM dhanazrI ! have to khuza thaI jA. kAle savAre tArA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 bApu rAjAnI pAse jaze. je tAre vizvAsa pAkake haze te A lagna cekakasa thaze." dhanazrI mAne vaLagI paDI. khAdhA vagara ja tenuM peTa bharAI gayuM. mAne kahyuM "mA ! je rAtri bhejanane meM tyAga na karyo hato te huM hamaNAM ja bhojana karI leta." dIkarI ! tAro A dharmaprema ja tArI IcchA pUrI karaze." mAdikarI vAta karatAM karatAM sUI gayAM. bIjA divase dhata zeTha rAjA siMharathanI pAse pahoMcyo ane potAnI vAta saMbhaLAvI. rAjAe badhuM dhyAnathI sAMbhaLyuM ane bolyA basa, ATalI ja vAta ? lagna te chokarA chokarInAM thaze. ApaNe baMne vacamAM raDuM zA mATe banIe? jevI rIte tamArI dIkarI dhanazrIe kumAranI sAthe lagna karavAnuM paNa lIdhuM che, evI rIte jo siMhalakumAra rAjI haze te jhaTapaTa lagna thaI jaze. huM tene paNa to pUchI lauM.' ' thoDA asvastha thaIne ghana zeTha potAne ghera AvyA. temanA manamAM zaMkA hatI ke je yuvarAja asvIkAra karaze te zuM thaze ? A tarapha rAjAe rANIne vAta karI. rANI Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakara siMhalakumAra belI kumArane pUchI le, paNa eNe te dhanazrIne joI paNa nathI, pachI te saMmati kevI rIte Apaze ? jaI kevI rIte nathI ? rAjAe kahyuM-"e ja te che jene sUMDhamAM laIne ApaNe hAthI bhAgI rahyo hato ane jene ApaNe kumAre bacAvI hatI." e ja vakhate kumAra paNa AvI gayo. rAjAe pUchayuM "sAruM thayuM tuM Avya, huM tane belAvavAne hatA. ela, zeThanI kanyA dhanazrIne te joI che? te tArI sAthe ja lagna karaze. tema nahIM thAya te pachI prANa choDI deze." kumAra mauna rahyo. tyAre rANIe pUchyuMbeTA, jaNAvI de. tArI saMmatine ame IcchIe chIe." mA! te zuM tuM ema samaje che ke huM keIne prANane aMtane nimitta banuM? eka vAra jenA prANa bacAvavAnuM bahAnuM banyuM, have tenA prANane hatyAre huM anuM ? ahIM saMmatine prazna ja nathI, prazna che prANanI rakSA karavAno. rANI hasI ane belA kumAra ! tuM ghaNe catura che. saMmati to ApI, paNa pheravI pheravIne." Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 243 siMhalakumAra-1 rAjA paNa hasyA vagara na rahI zakyA. dhana zeThanI pAse harSanA samAcAra pahoMcI gayA. ghaNI dhAmadhUmathI cuvarAja siMhalakumAra ane dhanazrInAM lagna thaI gayAM. dhanazrI yuvarAjJI banI gaI. baMnenuM jIvana madhura ane sukha pUrvaka vItavA lAgyuM. dhanazrI jyAre pahelI vAra potAnA pitAne tyAM AvI te sakhIoe tene khUba satAvI. eka kahevA lAgI sakhI !" hAthInuM uThAvavuM tArA mATe varadAna banI gayuM." ghanazrI kayAM kama hatI? teNe majAka karatAM kahyuM tuM paNa kaI hAthInI nIce sUI jA ne. sUMDhathI nahIM UThAve to pachI paNa te mUkI ja deze." bIjIe dhanazrIne samarthana ApyuM sAcuM te che. kumAra to sAMja savAra nagaramAM phare ja che. caTa laIne bacAvI leze." eka sakhI belI kumAranuM kAMI na pUche. ahIMnI seMkaDe bALAo temanA saundarya para nyochAvara che. jyAre galIo mAMthI nIkaLe che, to vahu-dIkarIothI chAparAM chajAM bharAI jAya che." temanAmAM evuM zuM che je ahIMnI strIo AvI Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 244 siMhaNakumAra-1 jhukI jAya che ? dhanazrIe kahyuM- "e te keInA sAmuM jetA paNa nathI. sakhI belI- dhanazrI ! A ja tuM e kahevA beThI che ke emanAmAM evuM zuM che...? eka divasa tuM ja temane rUpa para ladu thaI gaI hatI. jA jA have ! huM te emanA zaurya para chAvara hatI." te je vakhate mA AvI gaI. sakhIonI cugalabAjI baMdha thaI gaI. thoDI vAra pachI sakhIo pota potAne ghera jatI rahI. siMhalakumArane meLavIne ghanazrI dhanya hatI ane kumAra tenA rUpa ane sevAbhAva para mugdha hato. ghaNuM sArA divaso vItI rahyA hatA. sAcesAca ja siMhalakumAra nagaranA loko mATe eka samasyA banI gayA. prazna gharanI AbarUno hato. jyAre kumAra nagaramAM pharate tyAre panihArIo pANI bharavAnuM bhUlI jatI. TIkI TIkIne tene evI rIte jotI ke jevI rIte cakera caMdrane jue che.' nagaranI vahuo ghuMghaTanA AgalA bhAgamAM be AMgaLIo Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 siMhalakumAra-1 nAkhIne levA mATe sAMkaDI galI banAvI letI. teo ghuMghaTanI daSTi galImAMthI jetI ane kumArIo khullA meM jaDa mUrti banInI jetI. vahu dIkarIonAM gharanAM kAma kAja baMdha thaI jatAM. bALako vALI strIonAM bALaka raDatAM rahetAM. A badhA jamelAmAM na te nagaranI bALAo doSita hatI ane na te kumAra ja doSita hato. doSita hatuM kumAranuM sauMdarya, kAmadeva to keIne jete nahato. paNa strIe kahetI hatI, kAmadeva A ja dekhAto haze. je divase kumAranI jAna dhana zeThanA makAna tarapha jaI rahI hatI, e ja divasathI A bAbato banavA lAgI hatI. vAjiMtranA avAjathI meTI-vRddhAo ane yuvatIo chAparAM para caDhI gaI. jenA kAne vAjiMtrane avAja na pahoMce, temane sakhIoe bolAvI lIdhI-A yuvarAjanI jAna juo. juo te kharA dhanazrIne vara kevo che! jyAre badhAMe. joyuM te jotAM ja rahI gayAM. paNa tyAre ke sArI rIte na joI zakI, kAraNa ke mAthA ane kAnanI paTTI sudhIne bhAga mugaTa ane mugaTanI laTatI motInI kaDIothI DhaMkAyelo hato. mAthAthI cibuka sudhI phUlanI kaLIonI jhAlaro laTakatI hatI. A badhAnI vacce alapa-jhalapa sauMdarya nagaravALAe Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si halakumAra-1 joyu hatu, eTalA mATe rupanA dananI tarasa bujhAi naheAtI. tethI jyAre kumAra lagna pachI nagaramAM nIkaLe te strIonAM jhuDa tene jovA umaTI paDe. have A rAjanA krama banI gayA hatA. jeNe eka vakhata joyA te be vAra jovA IcchatI hatI ane jeNe kAnAthI sAMbhaLyuM, te AMkhAne lAbha ApavA IcchatI hatI. 243 'A ja hAla raheze teA gharanI vahu dIkarIe bagaDI jaze.' mATAe ane gharaDAe Avu kahIne yuvakone bhaDakA vatA hatA. vAta paNa sAcI hatI. jo badhI dhanazrInI jema upavAsa karI de tA pachI zA hAla thAya? vahunI samasyA badhAthI vadhAre hatI. kumArane jovA mATe tee pAtAnAM bALakAne paNa raDatAM-kakaLatAM cheDI detI hatI. nagaranA puruSoe eka mata thaIne nizcaya karyA ke jo yuvarAjanuM nagaramAM karavAnu nahIM aTake te ApaNe nagara cheADI daizuM. mahAma'trI zratasi'hanA kAne A vAta AvI te teNe rAjAne kahyuM. rAjAe maMtrIne pUchyuM*-- 'maMtrI ! prajAnA mANasA mane kema nathI kahetA ? mArI prajAne kAI duHkha hoya ane tee mane nA kahe ?" rAjan ! tamane kevI rIte kahe ? Akhare kumAra ja te Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 247 siMhalakumAra-1 eka divasa ahIMnA rAjA haze. prajAne potAnA rAjA para garva che ane bhAvi rAjA siMhalakumAra pAse AzAo. rAjAnuM sanmAna, saMkoca ane rAjabhaya paNa te kaI cIja che. eTalA mATe prajA tamane nathI kahI zakI." to ApaNe paNa ApaNI prajAnA sukha mATe kAMI kasara nahIM rAkhIe. rAme te dhAbInA kahevAthI sItAne kADhI mUkI hatI. huM paNa hRdaya para patthara mUkIne mArA prANapriya putrane kahIza ke tuM nagara choDI de." maMtrI prajI UThayA ane be - rAjan ! evuM to prajA paNa nahIM Icche. prajAnuM duHkha bIjI rIte paNa dUra thaI zake che." bIjI rIte ? hA, bIjI rIte. kumArane deza nikAla kare, enAthI sAruM to e che ke temane makAnamAMthI na nIkaLavA devA. kumAranI uMmara paNa have Ama-tema rakhaDyA karavAnI nathI. teo paraNelA che. makAnamAM ja rahe. makAnamAM ja bhavanavATikA Ameda bhavana, kIDA-medAna, vihArakuTIra vigere mana bahelAvI zake che. galIomAM pharavAnI emane jarUra ja zI che ?' rAjA sahamata thaI gayA. temaNe tarata ja eka AjJA patra lakhyuM. pitAnA rUpamAM paNa dabANa karavAmAM AvyuM Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra48 siMhalakumAra-1 ane zAsakanA rUpamAM paNa AjJA karavAmAM AvI ke yuvarAja siMhalakumAra bhavana tathA bhavanamAM banAvelAM judAM judAM kendro tathA rAja sabhAne cheDIne nagaramAM nA phare. pitA ane vaLI zAsaka, AjJA to mAnavI ja paDe. pahelA ja divase kumArane bahu ja mUMjhavaNa thaI. A mUMjhavaNamAM te dhanazrI sAthe paNa sArI rIte nA bolyo. dhanazrIne haju kAMI khabara nahotI. rAtre eNe pUchyuM "Aje savArathI ja tame udAsa che. kayAMya pharavA paNa nathI gayA. mane paNa te kAMI jaNAvo." tane jaNAvuM? te sAMbhaLa. je pakSInI pAMkha kApI nAkhavAmAM Ave, te kevI rIte khuza rahI zake? A AjJA patra je." dhanazrI hasI. yuvarAje AzcaryathI pUchyuM 'tuM te evI rIte hasI rahI che jANe kAMI banyuM ja nathI. "thayuM te che, paNa mAre anukULa thayuM che, eTalA mATe huM khuza chuM. tame mArI sAthe vadhAre samaya rahI zakazo." "vadhAre samaya? ema kahe, have te huM A nagaramAM ja nahIM rahe. A to mAruM apamAna che. apamAnano bhAra laIne bhavanamAM baMdIvAna banIne rahuM. enAthI te e ja Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhathakamA 2-1 29 sAruM ke A nagarane cheDI dauM? tame nagara choDI deze te zuM mane paNa choDI deze? jyAM tame jaze, huM paNa tamArI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLIza." paNa huM te Agraha karIza ke tuM ahIM rahe. huM koNa jANe kayAM kayAM bhaTakIza? mAruM zuM ThekANuM? vana, parvata vigeremAM pharato pharato, huM te mArA bhAgyanI parIkSA karIza." svAmI! Agraha karavAnuM zuM tame ja jANe che ? huM paNa tamane Agraha karuM chuM, tamArA paga pakaDuM chuM ke mane paNa sAthe laI jAva." te pachI cAla." "atyAre ?' "atyAre, A ja vakhate bhavananI pachavADethI nIkaLavuM che. samudra kinArA parathI kaI vahANa maLI jaze. divase keNu javA deze ?' siMhalakumAra ane dhanazrI cupacApa UThayAM ane pachavADethI nIkaLIne samudra kinAre pahoMcyAM. tyAM zrIpAla nAmanA zeThanuM vahANa taiyAra UbhuM hatuM. siMhalakumAra dhanazrI sahita temAM besI gaye. savAre brAhmamuhUrtamAM vahANanAM laMgara uThAvAyAM ane vahANa cAlI nIkaLyAM Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 siMhalakumAra A tarapha bapora sudhI koInuM dhyAna kumAranI gerahAjarI para na paDayuM. pachI te badhAne khabara paDI gaI. spaSTa khabara te tyAre paDI ke jyAre eka rezama para dhanazrInA hAthe lakhAyelo zloka maLI gayo. zleka hata-praNabhAbhI janaka janatA sneha kRpA vRddhi kuru sarvaprajA sukha bhavaH gate duHkha dAtA jana I mama asaguNa saMtAH kSamAmapitA baMdhu varga sukhasya karaNArtham ! videzagamanA daMpati cugama ! e te spaSTa thaI gayuM ke mAtA-pitAne praNAma karIne ane badhAnI kalyANa kAmanA karatAM karatAM siMhalakumAra ane dhanazrIe videzagamana karyuM che. paNa A baMne kayAM gayAM e eka prazna hato. A praznane hala karavA mATe rAjA siMhathe pitAnA sainikone cAreya tarapha mokalyA, paNa prazna prazna ja banI rahyo. zodhake niSphaLa gayA. aMtamAM jyotiSa ja eka upAya rahyo. rAjA siMharathe nagaranA zreSTha-bhaviSya vettAone bolAvyA. badhAe judA judA phaLAdeza kADhayA. paNa badhAmAM thoDI vAto samAna hatI. eka te e hatI ke siMhalakumAra avazya Avaze. paNa tarata ja nahIM Ave. bIjI e ke saphaLa maratha thaIne Avaze. A baMne kayAM che, A bAbatamAM badhA mauna hatA. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 251 te paNa rAjAne saMtoSa thaye. rANIe puNya dAna karyA ane prArthanA karI jyAM paNa rahe, mAre lAla sukhethI rahe. kodhita rANIe prajAne dhikkArI-prajA ja mArA dIkarA pAchaLa paDI hatI. temaNe ja mArA putrane kADhayo che. tyAre rAjAe tene samajAvI ' "rANI ! tuM bhUle che. munijane A ja te samajAvatA phare che ke kaI kAMI ja nathI karatuM. kartA-hartA to jIva pote ja che. bIjA te badhAM bahAnAM che. kumAranI bhAgya lipimAM A ja lakhyuM haze ke tenA sauMdaryathI strIo AkarSita thaze ane prajA-puruSe AnI phariyAda mane karaze. huM kumAranuM nagaramAM pharavAnuM rokIza ane te nagara choDIne kAMIka banavA cAlyo jaze." samudranI yAtrAmAM Dagale ne pagale bhaya hoya che. vAyunI pratikULatA, saMbhavita taphAna ane jaLamAM magna adazya pahADathI TakarAvuM. A badhAthI bacIne ja kinAre maLe che. A badhAnI upara badhAne bhAgyane sahAre hoya che. tethI yAtrI samudranI chAtIne cIrate AgaLa vadhe che. zrIpAla zeThano kAphalo paNa AgaLa vadhI rahyo hate. paNa durbhAgyanI Takakara vAgI tethI temane kAphalo gupta pahADa. Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra5ra siMhalakumAra sAthe TakarAIne cUrecUrA thaI gaye badhuM ja ratnAkaramAM samAI gayuM. DUbatAne taNakhalAne sahAre ghaNe ja hoya che ane dhanazrIne vahANane taTele TUkaDe-sahAro maLI gayo. siMhalakumAranA hAthamAM paNa eka pATiyuM AvI gayuM. laheree sahAro Apyo te baMne judI judI dizAmAM AgaLa vadhavA lAgyAM. A baMnenI pAse eka bIjo paNa sahAre hatuM, ane e hate navakAra maMtrane. A ja badhAthI maTe sahAro hato. A te pANIne samudra hatuM, paNa dharmathI te bhavasAgara paNa khAbociyA je nAne thaI jAya che. - dhanazrIne kinAre maLI gayo. paNa thAkane kAraNe tenuM aMge aMga duHkhI rahyuM hatuM. tene tenA patinI ciMtA hatI. koNa jANe te kayAM haze? temane huM oLI paNa kevI rIte zakIza ? sAgara taTa para paDelI dhanazrI pitAnA pati bAbatamAM ja vicAratI rahI. pachI jyAre cAlavAnI zakita AvI cAlI nIkaLI. jyAre thAkI jatI tyAre besI jatI. ane pAchI cAlavA lAgatI. dhanazrI eka nagaranI najIka pahoMcI gaI. nagaranI bahAra eka maMdira hatuM. Asa-pAsa keLa ane * tulasInA choDa hatA. maMdira para lAla dhajA pharakatI hatI. Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 2535 chuTA chavAyA lake paNa tyAM hatA. dhanazrIe eka mahilAne pUchayuM mA! A kenuM maMdira che ?" vRddha mahilAe jaNAvyuM dIkarI! badhuM ja jaNAvIza. paNa tuM keNa che? lAge che ke bahu ja dUranI che. Asa-pAsanI hota te e nA. pUchata ke A kenuM maMdira che." mA ! have huM zuM jaNAvuM? eTaluM ja jANI le ke AphatanI mArI huM eka dukhiyArI chuM ane mArA priyatamathI chuTI paDI gaI chuM." dIkarI! tyAre te tuM yogya ThekANe AvI gaI. deva ghaNA camatkArI che." ghanazrIe utsukatAthI pUchayuMmA ! te zuM mArA pati ahIM kyAMya che? kyAM che?" dIkarI ! e kayAM che e te huM nathI jANatI. have huM tane badhI vAto jaNAvuM chuM. A je pAse nagara che, enuM nAma che kusumapura ! ahIMnA rAjA che, kusumasena. "A sthAna A ja nagaranuM tIrtha che. A tIrtha sthaLanuM nAma che. "priyaLaka tIrtha" A maMdiramAM sthapAyelI yakSanI pratimAne paNa priyaLaka yakSa kahe che. ahInuM mahAbhya. Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 si'halakumAra-1 ghaNuM' addabhuta che. 'jo virahiNI ahIM besIne mauna tapa kare te tene tenA priyatama avazya ane nisadeha maLe che. eTalA mATe A sthAna priyameLakanA nAmathI prakhyAta che. eTalA mATe tA meM tane kahyuM hatuM ke tuM yeAgya jagyAe AvI gai.' khasa, have zI vAra hatI ? zraddhA ane vizvAsanA sahArA laIne dhanazrI mauna tapa karavA besI gai. dhama taiyA para besIne e ja pAra utare che, ke jenI pAse vizvAsa rUpI pavananI anukULatA ane zraddhA rupo saDha paNa hAya. saDha vinA vahANa cAlatAM nathI. A tarapha siMhalakumArane paNa kanArA maLI gayA. te dhanazrI mATe ciMtita hato. paNa tene kayAM khALe ? paratu esavAthI to kAMI kAma thAya nahI. je besI jAya che, tenuM bhAgya paNa besI jAya che. tethI siMhulakumAra cAlavA lAgyA. te kAi nagaranI zeAdhamAM hatA. rAtre keAI jhADanI nIce sUI jatA ane savAre cAlI nIkaLato. eka rAtre te saghana vanamAM sUto hato. ghaNIja rAta gaI tyAM sudhI ene UMgha na AvI. ciMtA ane UMghanu vera to jagata-vikhyAta che. vicArInI hAramALAmAM sihatakumAra pAsA badalato rahyo. Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si halakumAra-1 je jhaDanI nIce dhanazrInA priyatama siMhalakumAra sUto hato, enI upara eka garuDa da patI rahetuM hatuM. mAdA garUDe peAtAnA pati garuDane pUchyu 255 huM to Aje bahu ja jaldI kayAM rahI gayA hatA ? Aje ta tame AvyA.' AvI gaI, paNa tame ghaNA mADA garUDe kahyu- 'cAlA, te sAruM pUchI lIdhu', nahI'tara to mane kahevAnuM cAH paNa na Avata. huM* kayAMya dUra naheAto gayA. ahI` najIkamAM ja ratnapura che ne ? tyAM rAjabhavananA kAMgarA para beThA beThA eka kautuka joI rahyo hatA.' evu zu joyuM je ATalI vAra sudhI besI rahyA ?" tA sAMbhaLa, huM tane AkhI vAta saMbhaLAvuM chuM. tuM to jANe ja che ke ratnapuranA rAjA ratnaprabha che. ane rANI ratnasuMdarI che. ratnavatI temanI eka kanyA che. te bicArIne sApe Dakha mAryAM. Aje ja tA DaMkha mAryA hatA. aDadhA divasa te raDavA kakaLavAmAM vItI gayA. pachI cikitsakeAnI hAra lAgI gaI. maMtravida paNa AvyA, paNa badhAe mAthu halAvI dIdhuM. aMtamAM badhA nirAza thai gayA. Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 sihakakumAra-1 - - - - - rAjakumArInA agnisaMskAranI taiyArIo thavA lAgI. priye ! rudra nAmane rAjAne mahAmaMtrI che. brAhmaNa che ne eTalA mATe guNiyala paNa che. teNe rAjAne kahyuM rAjana ! sApe DaMkha mArelo mANasa jaldI nathI marate. thoDA divasa sudhI jherane kAraNe mRtavata ja rahe che. traNa divasa sudhI te nizcita ja jANe. rAjAe pUchayuM tyAre zuM karuM? te rudra salAha ApI. DhaMDhare piTA ke je koI rAjakumArInuM jhera utAraze, tenI sAthe rAjaputrI ratnapatInAM lagna karavAmAM Avaze. prANa pyArI ! A badhuM kautuM ke huM jete rahyo." garUDa patnIe pUchayuM- tame AkhuM rAmAyaNa saMbhaLAvI dIdhuM paNa e na jaNAvyuM ke rAvaNanuM zuM thayuM ? cikitsaka ane maMtrAva, gArUDI niSphaLa gayA to rAjakumArI sArI kevI rIte thaI zake ?' "are ! tuM paNa e pUche che ? ApaNI viSTAne pANImAM ghaLIne rAjakumArInA moM ane nasakorAmAM nAkhavAmAM Ave te rAjakumArInuM jhera utarI javAmAM saMdeha nathI. paNa ApaNuM pakSIonI bhASAne samajaze keNa ?' . e ja te lAcArI che. garUDa-patnIe eka nizvAsa Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa0 siMhanumA-1 che. atyAra sudhI te siMhalakumAra vicAranI hAramALAne kAraNe nahete sUI zakyo paNa have khuzInA kAraNe nA sUI zake. caklIonI cI--canA avAjathI savAre UThaye. garUDa ane garUDa patnI te UDI gayAM hatAM ane siMhalakumAra jhADanI nIce paDelI viSTA vINavA lAgyA. thoDI vANIne uttarIyanA cheDe bAMdhI lIdhI. siMhalakumAra ratanapura pahoMcI gayA ane Dholane sparza karyo. rAjasevakee tene saMdehanI daSTithI joye, A bhalA zuM karI zakaze ? paNa tene pitAnI sAthe laI gayA. badhA eka khullA bhavanamAM pahoMcyA. lImaDAnAM pAna pAtharelAM hatAM ane tenA para rAjakumArI ratnAvatI mRtavata sUtI hatI. Aju-bAju maMtrI, AgaMtuko tathA cikitsake paNa beThA hatA. mahArAja ratnaprabha. nahatA. temanAthI besI zakAtuM nahatuM. jyAre putrIne maraNa dazAmAM jotA to raDatA. eTalA mATe maMtrAoe baLajabarIthI temane rAjakumArInI pAsethI uThADI lIdhA hatA. badhAnI vezabhUSA UMcA prakAranI hatI. rAjakumAra siMhalanAM kapaDAM milAM hatA. eTale badhA tene Tagara Tagara saMdehanI draSTithI joI rahyA hatA. jyAMka kyAMka mANasanI 17 Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra58. siMhala kumAra-1 oLakhANa kapaDAMthI thAya che. paNa mahArAja ratnaprabha mANasane oLakhate hate. e jayAre AvyA te temanuM dhyAna siMhalakumAra upara gayuM, tenAM kapaDAM para nahIM. ATalA mANasamAM ke jANe temaNe kevI rIte oLakhI lIdho ? tethI siMhalakumAra tarapha joIne belyA tame ?' jI." sAdhana? "basa, thoDuM cokhkhuM pANI." tarata eka sonAnA pAtramAM pANI lAvavAmAM AvyuM. kumAre uttarIyanA cheDAmAMthI garUDanI viSTA kADhI. pANImAM ghaLIne teNe thoDAM TIpAM rAjakumArInA nAkamAM nAkhyAM ane DAM hoThane kholIne meMmAM nAkhyAM. ekadama sannATo. kAMI na thayuM. mahArAjA zAMta hatA. AgaMtuka cikitsaka belI UDyA parIkSaNa karavA mATe ja Dholane sparza karyo hate ? koNa jANe kayAM kayAMthI cAlyA Ave che ? pahelAM e jaNo sApa keTalI jAtanA hoya che !" "huM zuM jaNAvuM? badhuM samaya jaNAvaze. kumAranI kSatricita nirbhIkatAthI nareza prabhAvita Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihalakumAra-1 259. thayA. te hasI rahyA hatA. kAraNa ke rAjakumArInA hoTha pharakavA lAgyA hatA. davA leDI pahoMcI hatI. kumAre thoDAM TIpAM bIjAM nAkhI dIdhAM, je gaLAmAMthI pasAra thaIne peTamAM pahoMcI gayAM. dasa-vIsa kSaNa pachI ja ratnAvatIe AMkhe belI dIdhI. have te besavA mATe UThI. mahArAje tene sahAro Apyo. badhAnI cacaka baMdha thaI gaI. ranavatI belI- pitA !" dIkarI ! tane kema che ? "sArUM che pitAjI paNa A bhaDa kema?" "hamaNAM badhuM jaNAvIza. pahelAM tArA prANadAtAne je. tane sApe DaMkha dIdhuM hatuM ne dIkarI ? A ja tane acAvI zakyA che. tAruM jIvana bacAvavA mATe meM je pratijJA karI hatI, te pramANe have tuM emanI che." - rAjakumArI zaramAI ane UThIne aMdara javA lAgI. dAsIo tene pakaDIne laI gaI. rAjAe maMtrI rUdrane kahyuM have tame koThAranAM dvAra khelI nAkhe. keI khAlI hAthe na jAya. huM jamAInI sAthe vAta karuM chuM." jamAI zabda rUdrane khUMcI gayo. manane caNabhaNATa saMtADIne te potAnA kAmamAM lAgI gaye. rAjAe siMhala Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArane pUchyuM- "tamAruM nAma che? atyAre te nAma vagarane thaI gayo chuM. badhuM ja khAI cUkayo chuM." "kuLagotra ? ajJAtI deza ane nagara ?? "A samaye tamArUM ratnapura." sArUM. tame na jaNAvavA IcchatA he te nA jaNAvaze, paNa ema chupA nahIM rahI zake. badhuM ja chupAvI zako cho, paNa rUpa, zAlInatA ane ucca kuLanA saMskAra te nathI chupAvI zakyA. kapaDAM melAM karavAthI paNa tame te ujaLA ja banIne rahyA. tame kaI paNa ho paNa mArA to jamAI cho." kumAra kAMI ja na beTyA. ratnapuramAM harSane sAgara laherAvA lAge. ghaNA AnaMda sAthe ratnatI siMhalakumArane maLI. varavezamAM siMhalakumAra jevA lAyaka hatA. ratnAvatIe pitAnA bhAgyane biradAvyuM- sAruM thayuM ke mane sApe DaMkha mAryo. sApe DaMkha na mAryo hota te A mane kayAM maLata ? Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihatakumAra-1 231 milana khaMDamAM ratnavatI patinI rAha joI rahI hatI. kumAra AvyA tA dharatI para besI gayA. teNe pratijJA lIdhI hatI ke jyAM sudhI dhanazrI nahIM maLe tyAM sudhI dharatI para ja sUIza. ratnavatI AzcayanI sAthe pathArImAMthI UThI ane prANezvaranI pAse AvIne beThI ane pUchyuM A tame zuM kareA che ?" si halakumAre vicAryuM.. sAcI vAta kahI daiza tA A ghaNuM mAna karaze. zAkanA mATe A tyAga zuM e sahana karI zakaze ? theADu pheravI pheravIne jaNAvuM-' evu vicArI kumAre jaNAvyu'- 'priye ! huM mArA mAbApaMthI vikhUTA paDI gayA, tethI e niyama karyo che ke dharatI para sUIza ane brahmacarya thI rahIza.' ratnavatIe peAtAnA patinI mAtR-pitR bhakitane khUba ja biradAvI ane melI-- svAmI ! tame dhanya che. tamArA jevA putra badhAne hAya. tamArA jevA purUSa ja mAtA pitAne sAkSAt deva samaje che, paNa mane dAsIne temanA paricaya ta ApeA. te kayAM che ? huM paNa mArAM sAsu sasarAnAM darzananI AkAMkSiNI Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 262 chuM. si'halakumAra-1 siMhalakumAre peAtAne paricaya rabhavatIne ApyA. ratnavatIe peAtAnI mAne jaNAvyuM ane jyAre rANI ratnasuMdarIe rAjA ratnaprabhane kahyuM teA rAjA AnaMdanA mAryA uchaLI paDayA ane rANIne kahyu - 'hu' tA tyAre ja jANato hatA ke keAI mATA rAjAnA dIkarA che. mane te kAMi jaNAvyuM ja nahIM. paNa ApaNI putrI ghaNI catura che, jethI teNe badhu pUchI lIdhu.' svAmI ! paNa dIkarInI A caturAI ApaNA mATe duHkhanu banI gaI.' 'duHkhada ? duHkhada kevI rIte banI gai ?" ApaNe te vicAratAM hatAM ke dIkarI ane jamAI ahIMnA banIne raheze. pazu have te dIkarIne siMhalapura meAkalavI ja paDaze.' ' ' ' ' '' mAlavAnu kANu kahe che have ahIyAM nahI' rahI zake ?? ? paricaya maLI gayA tA 'tame ghaNA bhulakaNA che.' rANIe hasatAM hasatAM kahyu'jamAInA niyama tame nathI sAMbhaLyeA ?? hA, tyAre tA mAkalavI ja che. paNa e teA sa'sArane sanAtana niyama che ke, dIkarI teA badhAnI jAya che. tuM paNa Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 te tArAM mAtA pitAne choDIne ahIM AvI hatI.' rAjA ratnaprabhe dIkarInI vidAyanI taiyArIo karavI. dahejanuM (paraThaNanuM) badhuM ja meTA vahANamAM mukAvyuM. eka judA vahANamAM dIkarI ane jamAI hatAM. sAthamAM maMtrI rUdra hatuM. rAjAe ratnAvatIne kahyuM dIkarI ! rUdra kAkAne tArI sAthe mekalI rahyo chuM. tArAM sAsu sasarAnA samAcAra pAchA AvIne te mane. Apaze." pachI maMtrI rUdrane kahyuM' ' "vipravara! ranavatIe tamane sadAya kAkA kahyA ja nathI, paNa mAnyA che. huM pitA chuM to tame pitRbhya cho. rastAmAM mArI dIkarIne kAMI duHkha na paDe. sArI rIte pahoMcADIne Avaje." : A paNa kAMI kahevAnI vAta che?" rUdra kahyuM-"tame nizciMta rahejo.' ' - sAgara taTa sudhI badhA AvyA hatA. khArA sAgarane cheDIne pAchA pharyA te badhAnI AMkhamAM khArAM AMsuone sAgara umaTI rahyo hate.viyeganuM duHkha AMsuonA vahevAthI pIgaLI pIgaLIne vahI jAya che. yaMgya samaye vahANee siMhalapura tarapha prayANa karyuM. Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihata kumArana maMtrI rUdranI vAsanA daSTi ratnavatI para ja lAgelI hatI. tenA hRdayamAM vAsanAnA samudra laherAI rahyo hatA. jemAM droha ane kapaTanA kIcaDa bharyo hato. tenA manamAM vicAra AvyA 4 have evA kAza che, je ratnavatIne mArI pAsethI jhuMTavI zake ? siMhalakumAra ! paNa tene tA huM taka maLatAM ja sAgaramAM DubADI daiza. te pachI ahIM kANa che ke je Ane mArI pAsethI jhuMTavI le ?" saMjogAvazAta rUdrane taka maLI gaI ane teNe sihalakumArane samudramAM dhakelI dIdhA. pachI ghaNA karUNa svaramAM vilApa karavA lAgyA. abhinaya krayAM sadAya saphaLa rahe che ? rUdranA karUNa-vilApamAM evI atizayayekita hatI ke ratnavatI tenuM kapaTa jANI gaI. ATalA zAka tA kAI sagAM svajana paNa, nA kare. tenI vAraMvAra chAtI kUTavanI ane vALa kheMcavAnI kriyAthI ratnavatI samajI gaI ke A pApIe ja mArA svAmIne dhakelI dIdhA che ane have banAvaTa karI rahyo che!. have kayAM sudhI raDazeA ? je thavAnuM hatuM e teA thaI gayuM. juo, huM paNa nathI raDatI, kAkA! tamArA vagara mane kANa dhIraja Apaze ?' ratnavatInI A vAtAe rUdranA kapaTanuM rahasya khAlI Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 siMhaNakumAra nAkhyuM. te be "ratna ! tu ghaNI ja samajadAra che. have tuM mArI bana. je kevuM suMdara vAtAvaraNa che. huM chuM ane tuM che. e duSTane to maravA de." kAkA ! tame A zuM kahevA lAgyA? jenA mATe tame ATalA badhA hAtha paga pachADatA hatA, te duSTa ? meM nAnapaNathI tamane kAkA kahyA che, ane tame potAnI bhatrIjInA pratye Avo kharAba bhAva rAkhe che ? have tuM mane upadeza ApavA lAgI ! ke kAkA ? kenA kAkA? huM te tArA bhalA mATe ja kahuM chuM. rAjI thaIne mAnI jAu te sAruM che, nahIMtara huM rudra chuM, je IcchuM e karI zakuM chuM." ratnAvatI dhrujI gaI. A duSTathI kevI rIte bacuM ? jevo eNe abhinaya karyo e huM paNa abhinayane sahAre lauM. ratnAvatI belI- huM jANatI nathI ke tamane choDIne huM kayAM jaI zakavAnI chuM? have te tame ja mArA AdhAra che. paNa patine viga zeDo ocho te thavA do. ra ha to tamAre jevI ja paDaze." "ratnAvatI ! huM paNa e premI nathI, je tArI vAta na Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra mAnuM! jyAM sudhI tuM kahIza tyAM sudhI huM tArI rAha joiza." ratnavatIe saMtoSane zvAsa lIdho. tAtkAlika te saMkaTa TaLI gayuM. paNa A saMkaTa kadAca eTalA mATe TaLyuM haze, kAraNa ke eka moTuM saMkaTa AvavAnuM hatuM. : vahANa tUTI gayuM. rudra ane ratnAvatI baMne ja bacI gayAM ane baMnene vahANanA tUTelA. pATiyAe bacAvyAM. saMjogavazAta baMne kasumapura pahoMcI gayAM. ranavatI priyamelake pahoMcI ane priyamelaka yakSanI pratimAnI sAme dhanazrInI najIka ja mauna tapa karavA besI gaI. tene paNa keIe. jaNAvyuM ke ahIM AgaLa besIne mauna tapa karavAthI chuTe paDelo priyatama maLI jAya che. dhanazrI ane ratnAvatI-baMnemAM kaI nahotI jANatI ke baMnenI gati eka che. baMne eka ja siMhalakumAranI priyatamAo che. ' maMtrI rudrane te have pitAnI ja paDI hatI. tene e khabara nahotI ke ratnAvatI ATalAmAM ja kayAMka che. te sIdhe kusumapuranA rAjA kusumasenanI pAse pahoMcyo ane pitAnA pAMDitya tathA vicakSaNatAnA jore teNe kusumapuramAM maMtrIpada prApta karI lIdhuM. vidvAna jayAM paNa jAya che, pUjAya che. ratnapuramAM paNa te maMtrI hatA ane ahIMyAM paNa jyAMne tyAM ja rahyo. te ArAmathI rahevA lAgyA. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-1 | pahelI vAra te siMhalakumAra lAkaDAnA TukaDAnA sahAre pAra thaI gayo hato ane ratnapura pahoMcIne rAjA ratnaprabhane jamAI banI gayo. paNa jyAre maMtrI ruke tene samudramAM dhakelI dIdhe te lAkaDAne TukaDe kyAMthI maLe? vahANa tUTyuM hoya te lAkaDAnuM koI pATiyuM paNa maLI jAya. tethI have te DUbavA lAge. paraMtu tene DUbatAne kaI adrazya zaktie kADhIne eka vanamAM mUkI dIdhe. koNa jANe tene koNe kADhaye. evuM te kaI deva ja karI zake che. siMhalakumAranI AMkhe khUlI to ghaNA vicAramAM paDayo- huM te DUbI rahyo hato. mane kaNe kAryo ane teNe ahIMyAM pahoMcADa? mane maLyo hota te dhanyavAdanA be zabdo te kaheta. have javA de. zI khabara pAche maLI paNa. jAya. have to AgaLa cAluM.' siMhalakumAra thoDe ja AgaLa cAlyA ke teNe eka jhuMpaDI joI. Aju bAju phUlanA cheDa hatA. jhuMpaDImAM eka vRddha saMnyAsI hatA. paNa Azcarya te e vAtanuM hatuM ke saMnyAsInI sAthe. eka soLa varSanI bALA paNa beThI hatI. ATalI suMdara chokarI A saMnyAsI potAnI pAse kema rAkhe che? haze kaI vAta?" mAre zuM? mAre te A sAdhuthI matalaba che. kAMIka te. Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 sihalakumAra sahAro Apaze ja. kumAre sAdhune praNAma karyA. sAdhu tenA rUpa para mugdha thaI gayA. pachI bolyA Ava bhadra! sAruM thayuM tuM Avyo." te zuM tame mane oLakho che " kumAre paNa pUchI lIdhuM. - sAdhu belyA-nathI oLakhate. paNa hamaNuM oLakhI laIza." kumAra besI gayo. IcchA nahIM hovA chatAM paNa vAraMvAra cagInI pAse beThelI chokarIne te joI le. yogIe chokakarIne kahyuM "rupa ! tuM zeDAM phUla ja cUMTIne laI Ava." chokarInuM nAma rUpavatI hatuM. mananA bhAva chupAvavA zuM eTalA sahelA che? siMhalakumAra paNa na chupAvI zakyo. tethI - pUchI beThe mahAtmA ! A bALakI ? yegI hasyA ! kahevA lAgyA "tamane te ghaNuM Azcarya thayuM haze. huM pahelAM rAjA - hatuM. have huM tapasvI chuM. nAma zivasiMha hatuM. mArA putrane rAjya ApIne huM aNagAra banI gaye. mArI sAthe rANI paNa sAdhavI banI gaI. "sAdhanAkALamAM ja khabara paDI ke rANI garbhavatI che. : dIkSA vakhate te bicArIne paNa kAMI khabara nahatI, nahIMtara Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihakumArate gRhastha kALanA garbhane laIne dIkSA levAnI utAvaLa nA karata. mULa vAta te e che ke A rUpavatIne janma ApIne sAdhvI mRtyu pAmI. tyArathI huM ja Ane pAlavI rahyo chuM. have tame paNa te nA chupAve. tame paNa te rAjaputra che. vatsa ! Ano hAtha pakaDI le to huM nizcita thaI jAuM.' DuM te kumArane paNa kahevuM hatuM, tethI be bhAgya mane kheMcI kheMcIne kayAMne kyAM pahoMcADI de. che. bhAgya ane durbhAgya-baMnenI vacce huM kuTAI rahyo chuM. huM bhalA nA paNa zI rIte paDI zakuM? bhAya Ape che ane durbhAgya chInavI le che." chInavuM-jhaDapavuM e ja to saMsAra che. rUpavatI phUla laI AvI. kumAranI sAthe vAta karavAnI baMdha karIne yogIe potAnI putrIne kahyuM-"dIkarI ! jhaTapaTa be mALA banAvI de !" caTapaTa lagna thaI gayAM. keI paNa jAtanA dhUma dhaDAkA nA thayA. badhuM kAma phUlanI mALAoe karI nAkhyuM. baMnene AziSa ApyA. pachI kumArane kahyuM kumAra ! A dekhAya che ? jeuM chuM. eka khATale che ane khATalAmAM godaDI "hA, te pahelAM A godaDIne juo. keTalI melI ane Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihalakumAraciMtharA jevI che. Ane oDhI leze te jovA vALA tamArA para dayA khAze. ema ja samajaze ke tame ghaNuM ja garIba cho ane tamArA para eka dupaTTo paNa nathI. che ne evI * vAta ? siMhalakumAra hasavA lAgyuM ane bolyA eka vAta bIjI paNa te che." zuM ? e ja ke kayAMya paDI paNa jAya te pAchI maLI paNa jAya. keI UThAve nahIM. jevA vALA samajaze ke keI kacare pheMkI gayuM che." yegI paNa hasyA ane pachI tyA eTalA mATe te huM tane dahejamAM ApavA IcchuM chuM. eka divasa ane rAtamAM eka vAra jhApaTavAthI A dararoja eka sahasa suvarNa mudrAo Ape che." evI vAta che !" kumAre Azcarya pragaTa karyuM - yegIe kahyuM A ja be vastuo mArI pAse che. bIjo A khATale che-UDate khATalo. jyAM Icchaze tyAM pahoMcADI deze." gIe putrI ane jamAIne vidAya ApI. putrIne Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra71 sihahakumAra zikhAmaNa paNa ApI: godaDI laIne bane khATalAmAM beThAM. kumAre manamAM saMkalpa karyo ke have te ratnAvatI ane dhanazrI paNa maLavI joIe. A IcchAnA kAraNe UData khATalo baMnene laIne kusumapuranA bAgamAM pahoMcI gaye. bAgamAM beThelI rUpavatIe kahyuM "svAmI! pANe te lA. gaLuM sukAI rahyuM che. AkAzamAM UDatAM rahyAM te kayAMya pAchuM nA maLyuM. ahIM dharatI para te maLaze." nava "e paNa sAruM thayuM ke tArA pitAe derI-loTe sAthe ja mUkI dIdhAM. hamaNAM ja lAvuM chuM.' leTe laIne siMhalakumAra eka kUvA para pahoMcyo. kuvAmAMthI eka avAja Avyamane kADhe. kUvAmAM koNa che? kumAre dhyAnathI joyuM. eka kALo nAga kUvAmAMthI mAnava vANImAM bolI rahyo hatemane kaI kADhI lo. siMhalakumAre loTe laTakAvyo ane uparathI ja be -nAgadevatA, A loTAmAM besI jAva. leTe upara kheMce. leTAmAMthI meM kADhIne sApa siMhalakumAranA kAMDAmAM karaDe. kumAra pIDAthI cIsa pADI UTha ane be bhalAIne badale tame A Ape ? tamArUM meM zuM Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 bagADayuM hatuM ? are re huM tamArA jherathI maryo nahIM ane kadarUpa thaI ga. mAre raMga paNa kALo thaI gayo. mAro. nAgarAja ! AvA jIvana karatAM te maravuM sAruM. tamArAmAM jhera thoDuM che. tethI eka vAra pharI karaDI le. kALo ane kadarUpa banIne rahevuM enA karatAM te maravuM sAruM che." have tuM tArI vAta kahI rahyo ke haju vadhAre kahIza?" sApe kumArane pUchyuM-"jANe che bhalAI kene kahe che ? are kumAra! jenuM pariNAma sArU nIkaLe, te ja bhalAI. meM paNa tArI sAthe bhalAI karI che. tuM thoDA divasa kALo kUbaDe banIne ja rahe, emAM tArI bhalAI chupAyelI che. huM tAre hita-cintaka chuM. kyAreka saMkaTa samaye yAda karaje, tyAre AvIza. tyAre badhuM ja jaNAvIza." jota jotAmAM sApa gAyaba thaI gayo. kumArane Azcarya thayuM. paNa zuM beThA beThA Azcarya ja karyA kare ? rUpavatI tarasI beThI hatI. eTalA mATe siMhalakumAre jhaTapaTa eka loTe eN ane rUpavatInI pAse pahoMcyo, rUpavatI mujhAI. derI-loTe te ja che, paNa A koNa che? A kUbaDo mArA patine kayAM mUkI AvyA ? rUpavatIe pITha pheravI lIdhI. kUbaDo siMhalakumAra pharIne sAme AvyuM. rUpavatI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra73.' siMhalakumAra-1 UThIne cAlI gaI. kumAra paNa cheDe dUra sudhI pAchaLa cAlyo pachI mAthuM ThekIne besI gaye. vicAravA lAgya have te mane kevI rIte oLakhI zake? A bhAgya kevuM che? dhanazrI gaI, ratnavatI gaI. ane have rUpavatI gaI. have A zuM kare che ? eka hAthe Ape che ane bIjA hAthe jhuMTavI le che. have te ekalA ja A nagaramAM rahevuM paDaze." siMhalakumAra kusumapuramAM eka dharmazALAmAM rahevA lAge. sAruM khAte, sAruM paherata ane bharapura dAnapuNya karato. tenI pAse dhananI beTa ja kayAM hatI ? savAre-savAre eka sahasa sonAnI mudrAo paDI jatI. A tarapha rUpavatI priyamelaka devaLamAM pahoMcI gaI. tene paNa tIrthanA mahimAnI khabara paDI gaI. tethI dhanazrI ane ratnAvatInI pAse ja maunatapa karavA besI gaI bemAMthI traNa thaI gaI traNeyanI gati eka ja hatI, paNa traNeya ajANI hatI. tapathI te dharatI DagamagavA lAge che. AkAza dharatI para AvI jAya che. traNeya satIo tapa karI rahI hatI, tethI kusumapuramAM halacala thavA lAgI. prajAe rAjAne , phariyAda karI18 cAlo ThatI. Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 siMhalakumAra "pRthvInAtha ! satIonuM mauna toDe, nahIMtara zAsanadeva kusumapurane DubADI daze. kAMIka kare. ApaNu rAjyamAM traNa satIo duHkha bhegave te kalyANa kevI rIte thaze?" rAjA kusumasena priyamelaka devaLe AvyA. traNeya satIene Agraha karyo. ekeya satI nA bolI. mauna yathAvat rahyuM. rAjA gusse thaI gayA ane jevA satIone sparza karavA AgaLa vadhyA ke zAsanadeva pragaTa thaI gayA. temaNe rAjAne Thapako Apyo khabaradAra je AgaLa vadhyo che te. nahIMtara tArA mAthAnA TukaDe TukaTA karI daIza." kusumasena DarI gayo. teNe pitAnA navA maMtrI rudrane pUchayuM maMtrI ! tame ja jaNAva, huM zuM karuM ? satIone kevI rIte bolAvuM ? maMtrI rudra salAha ApI "rAjana ! emanA pati ja emane bolAvI zake che. tame DhaDharo piTA ke je kaI A satIonuM mauna teDaze, nI sAthe rAjakumArI kusumavatInAM lagna karaze." tame kahe che te sAcuM. A traNeyanuM mAnavatA lIdhI. Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 sihalakumAra-1 teDAvanArI keI asAdhAraNa vyakita haze. e ja mAro jamAI banaze, te sAruM ja raheze." rAjAe DhaMDhero piTAvyA. kUbaDAe teno sparza karyo. badhA hasavA lAgyA. maMtrI rUke vyaMgamAM kahyuM A te jarUra bolAvI zakaze, kAraNa ke ene kUbaDo joIne ja traNeya khaDakhaDATa hasI paDaze." kUbaDA rUpavALA siMhalakumAre rUdranI vAtane koI javAba Apyo nahIM ane rAjAne ja kahyuM "rAjana ! mArI pAse pothI che. je paNa A pathIne vAMcIne saMbhaLAvaze, e ja traNeyanuM mauna toDAvI zakaze. pathI vAMcIne to saMbhaLAvI daIza." maMtrI rUTe hAtha AgaLa vadhAryo. paNa jyAre hAthamAM pothI lIdhI to bo - "AmAM to kAMI ja nathI lakhyuM ke te kaI kevI rIte vAMcaze ? "huM vAMcIza. kUbaDAe kahyuM- "adazya akSara zuM badhA vAMcI le che? huM saMbhaLAvIza ane te sAMbhaLaze te avazya bAlaze." rAjA bolyo sAruM tame vAMcajo. tame to camatkArI che ja. cAlo Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 siMhalakumAra-1 cAlo, tyAM traNeya beThI che.' ghaNA badhA loke priyamelaka devaLe pahoMcI gayA. sArI evI bhIDa jAmI gaI. badhA yathAvat besI gayA. thoDA UbhA rahyA. khAlI karA bheja-patrone saMgraha kUbaDAnA hAthamAM hato. vAMcavAnuM zuM hatuM ? vAMcavAno to abhinaya karavAno hato. kUbaDAe abhinaya karyo ane vAMcIne saMbhaLAvavA lAge Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-2 si'haladvIpamAM si'halapura nAmanu eka suMdara, sAhAmaNuM nagara che. rAjA siMharathanA putra si'halakumAra potAnI priyA dhanazrIne laine bhAgyanI parIkSA karavA nIkaLyeA. pati-patnI zeTha zrIpAlanA vahANamAM savAra thayAM. baMnenu dubhAgya sAgaramAM chupAyelA jaLamagna pahADa banI gayu. pahADanI sAthe vahANu TakarAyuM ane madhuM ja chInna bhInna thaI gayuM. siMhalakumArane tUTelA vahANanA lAkaDAnA TukaDA taravA maLI gayeA. tenA sahAre taratA te... ATaluM kahyA pachI kUbaDo mauna thaI gayA. dhanazrI AlI UThI pachI AgaLa zuM thayuM ? taratAM taratAM kumAra kAM paheAMcyA ' kUkhaDAe rAjAne kahyu 'rAjan ! joI le. eka to kheAlI gai-- Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 siMhalakumAra-2 pachI dhanazrIne kahyuM suMdarI! have AgaLa kAle vAMcIza. AgaLanI vAta jANavI hoya te kAle sAMbhaLaje." bIjA divase pharI pAchA badhA ekaThA thayA. kUbaDAe pharI kerA bhejapatronI pothI khelI. vAMcavAnuM zaru karyuM. 'taratAM taratAM siMhalakumAra kinAre AvI gaye. pachI ratnavatIne nirviSa karIne mRtyupAzathI mukta karI. rAjA ratnaprabhe rAjakumArI ratnapatInAM lagna siMhalakumAranI sAthe karI dIdhAM. lagna pachI milananI pahelI rAte kumAra gharatI para sUte ane patnI ratnapatIne jaNAvyuM ke mAtApitAthI vikhUTA paDI javAnA kAraNe bhUmi para sUvAnuM ane brahmacarya pALavAnuM mAruM paNa che. e ja kramamAM tene potAne sAce paricaya paNa Apyo. rAjA ratnaprabhe putrI ane jamAIne vidAya karyA. sAthe potAnA maMtro rudrane paNa mekalya. kapaTI rudra siMhalakumArane vahANamAMthI nIce samudramAM dhakelI dIdhe. DUbatA kumArane keI adazya zakitae bacAvI lIdhe..... pachI kumAra..........." hA-hA, AgaLa kahe. pachI kumAra kayAM jatA rahyA ? ratnAvatI belI paDI. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 274 kUbaDe belyo rAjan ! bIjInuM mauna paNa tUTI gayuM. have bAkInI vAta huM kAle vAMcIza, kAle tame badhA sAMbhaLavA Avaje. ema kahetAM kUbaDA rUpavALA siMhalakumAre pothI baMdha karI dIdhI. trIjA divase pAchA rAjA AvyA, badhA zrotAo paNa AvyA. kUbaDAe pharI vAMcavAnuM zaru karyuM. " siMhalakumAra ziva yogInI jhuMpaDImAM pahoMcyo. gIe potAnI putrI rUpavatInAM lagna siMhalakumAranI sAthe karI dIdhAM. ane dahejamAM godaDI tathA khATale Aye. UDatA khATalA para besIne baMne ahIM kusumapuranA bAgamAM utaryA. rUpavatI ghaNI ja tarasI hatI. derI-loTe laIne kumAra pANI levA gayo ane jayAre....... "chI zuM thayuM ?" rUpavatI belI paDI. kUbaDAe rAjAne kahyuM "rAjana ! have te trIjI paNa belI gaI. have tame tamArI pratijJA pUrI karo, eTale ke mArI sAthe kusumavatInAM lagna kare. rAjA ghaNA vicAramAM paDe- eka tarapha vacana pAlananI maryAdA ane bIjI tarapha kusumanA jIvana sAthenI ramata ! rAjA kusumasena vicAravA lAgyA- "A kUbaDAne huM mArI kanyA kevI rIte ApI Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 siMhalakumAra dauM ? AvuM bhUMDuM rupa ane vaMza gotranI khabara nahIM. A te anartha thaI jaze." pachI jAheramAM rAjAe kUbaDAne kahyuM- cAle, rAjasabhAmAM jaIe chIe, tyAM ja vAte karIzuM." kUbaDo rAjAnI pAchaLa pAchaLa cAlavA taiyAra thayo te dhanazrI, ratnavatI ane rUpavatIe tene gherI lIdho ane kahevA lAgI - "amane madha dariye choDIne kyAM jAya che? amAruM maunavrata khaMDita karIne paNa have amane amArA priyatama sAthe meLApa nahIM karAve ? tamane badhI ja khabara che. have te tame ja amane temane meLApa karAvI zako che. ame tamane nahI cheDIe." kUbaDAe traNeyane kahyuM cokkasa ja huM tamane tamArA priyatama sAthe meLApa karAvI ApIza. paNa pahelAM mArAM lagna kusumavatInI sAthe thaI javA de. tamane tamArA priyatama maLI jaze ane mane mArI priyatamA na maLe te priyamelaka tIrthanuM mAhAtma adhuruM rahI jAya. tyAM sudhI tamAre mArI badhI vAta mAnavI paDaze." kabaDe cAlyo te traNeya tenI pAchaLa pAchaLa cAlavA Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhulakumAra-2 281 lAgI. rAjAne darabAra bharAyo. rAjA kusumasene kahyuM "kUbaDAjI! have tame ja mane bacAvI zake che. bhale tame mAruM rAjya laI le paNa mane vacana mukta karI de. bhalA tamArI sAthe mArI dIkarI kevI rIte rahI zakaze ? kUbaDo belyA- - "rAjana ! tame zuM tamArI dIkarInuM bhAgya badalI zake che ? je vidhAtAe kusumavatIne pedA karI che, te ja vidhAtAe tene vara pahelAM ja pedA karI dIdho che. ja vidhAtAe nakakI karela kusumavatIne vara chuM. bhAgyanuM lakheluM bhUMsAvAnuM nathI. je bhAgyamAM A saMbaMdha na hota to tame AvI pratijJA ja na karata ane te pratijJAne pUrI karavA vALo huM paNa na hota. je bhAgyane maMjUra nahIM hoya te A lagna nA paNa thAya, paNa tyAre nA thAya jyAre tame tamArUM vacana teDI de." "vacana bhAguM ?" rAjA kusumasene kahyuM- "vacana teDavA karatAM te maravuM sAruM che. kSatriya thaIne huM vacana teDIza nahIM. jo tame A haTha ja lIdhI che to huM A lagna karIza." - nagaramAM sanasanATI phelAI gaI. badhA ja A lagnanI viruddha thaI gayA. rAjAe lagnamaMDapanI racanA karAvI, paraMtu keI paNa strI gIto gAvA na AvI. Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 siMhalakumAra-2 kusumavatI ja udAsa jevI maMDapamAM hatI. bhAgyane prasAda samajIne teNe kUbaDAne svIkAra karI lIdho hato maMgaLagIte gAvA mATe ghanazrI, ratnAvatI ane rUpavatI A traNa strIo hatI. A traNeya maMDapamAM besIne gIta gAI rahI hatI. pherA pharatAM pahelAM karIyAvaranI vidhi thaI te rAjAe zaramAIne kahyuM-le, sapha (hAra) lo. kumArane sarpanI yAda AvI gaI. A saMkaTanA vakhate teNe nAgadevane yAda karyA te tarata ja eka nAga pragaTa thaI ga. nAgane joIne badhA bhAgavA lAgyA. tyAre nAga kUbaDAne karaDe ane te bebhAna thaIne paDI gayo. siMhalakumAranI traNeya patnIo maravA mATe taiyAra thaI ane kahevA lAgI "ame paNa AmanI sAthe marIzuM. e nahIM te amArA pati paNa nahA, ane jyAre pati nahIM te ame paNa nahIM." tyAre eka camatkAra thayo. kUbaDAnI jagyA para parama rupavAna siMhalakumAra sUte hate. te UThIne besI gaye. kumAre kahyuM huM ja kUbaDa thaI gayo hate. have tamArI sAme ja chuM. hamaNAM badhuM ja jaNAvuM chuM.' maMtrI rU A joyuM te stabdha banI gaye. te potAnuM Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 283 meM saMtADavA lAgyo. rAjA kusumasena paNa zaramathI saMkocAI rahyA hatA. temaNe kumAranI mAphI mAgatAM kahyuM mane zI khabara ke mArA jamAI siMhalapuranA rAjakumAra che. huM dhanya chuM, mArI dIkarI dhanya che." kumAre kahyuM rAjana ! pharI e ja bhAgyanI vAta Ave che. tamArI putrInA bhAgyamAM je vara lakhyo hato te ja te maLyo. bhAgya AgaLa badhA hAryA che." te pachI badhAnI IcchAo pUrI thaI. kusumavatI ane siMhalakumAranAM lagna ghaNAM dhAmadhUmathI thayAM. have te cAra dizAonI jema cAra patnIone svAmI hatA. hasIkhuzInI laherAtA sAgaranI vacce eka divya rUpavALo devA pragaTa thayo. devane je badhAne Azcarya thavA lAgyuM. tyAre deve siMhalakumArane saMbodhatAM kahyuM siMhalakumAra ! have samaya AvI gayuM che ke huM tane badhuM jaNAvI dauM chuM. tuM mAre pUrvabhavane mitra che. pUrvabhava pUro karyA pachI ApaNe baMneya deva banyA. devabhavamAMthI avataraNa karI tuM te rAjakumAra siMhalanA rUpamAM. janme ane deva ja banIne rahyo. kumAra ! tArA jIvanamAM traNa vAra caDatI-paDatI. AvI. ene saMbaMdha paNa tArAM pUrvabhavanAM karmone AdhA. Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ :294 siMhalakumAra-2 'rita che. mitranA rUpamAM meM tArI traNa vAra madada karI. "pahelI vAra tyAre ke jyAre maMtrI rU tane samudramAM dhakelI dIdhuM hatuM. tyAre meM ja maccha rUpamAM tane pAra 'utAryo hato. tyAre tuM vicAratuM hatuM ke keNa jANe kaI zakitae mane DUbate bacAvyuM che. bIjI vAra jyAre tuM rUpavatI mATe pANI levA gaye tyAre sApanA rUpamAM tane karaDIne meM ja baDo karyo hate. evuM meM eTalA mATe karyuM hatuM, jethI maMtrI rUdra tane oLakhI nA zake. je te tane jIvate jANata te tane khUba ja herAna karata. have trIjI vAra paNa sapanA rUpamAM meM tane karaDIne tane tArUM asala rUpa ApyuM." kumAra belya- huM mArA upakArI mitrane praNAma karuM chuM. paNa have mAro pUrva bhava te mane jaNAvI do. deve jaNAvyuM te sAMbhaLa ! bahu ja pahelAM kSitipati rAjA dvArA - zAsita dhanapura nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM dhanaMjaya nAmanA eka dAnazUra zeTha rahetA hatA. dhanavatI temanI zeThANI hatI. baMne vacce ghaNe prema hato. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 eka vAra jyAre huM paNa tArA ghare hatA tyAre eka muni tAre ghera padhAryA. te tarasyA hatA ane pANI pIvA IcchatA hatA. tAre ghera zeraDIno rasa rAkhyuM hatuM. mArA manamAM bhAva thayo ke munine rasa ApavAmAM Ave. meM tene kahyuM. tuM munine rasa pIvaDAvavA lAgyo, paNa pivaDAvatAM pivaDAvatAM tArA manamAM saMkalpa-vikalpa jAge, tethI te traNa vAra rasanI dhAra toDI nAkhI. pivaDAvyuM, baMdha karI dIdhuM, pAchuM pivaDAvyuM, pAchuM baMdha karI dIdhuM. AvuM traNa vAra karavAne kAraNe te tArA jIvananI rasadhArA paNa traNa vAra toDavAnuM baMdhana karI lIdhuM. rasa pivaDAvyAnI saMmati ApIne huM devatva ane rasadAna karIne tuM sukha, saMpatti ane samRddhi pAmyo. paNa. traNa vAra jIvananA rasabhaMganuM dusaha ba dhana paNa thayuM. "he kumAra ! pUrva bhavane dhanaMjaya tuM ja che. dhanane badale tuM cAra patnIone svAmI banya, rAjyAdhikArI paNa bane. paNa dusaha baMdhanane kAraNe traNa vAra saMkaTamAM Avyo. be vAra sAgaramAM paDyo ane trIjI vAra kUbaDe banyo." pitAne pUrva bhava sAMbhaLI ne siMhalakamArane jAti Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 siMhalakumAra-2 smaraNa jJAna utpanna thayuM. tene pitAne pUrvabhava spaSTa dekhAvA lAgyo. manamAM vairAga bhAva paNa jAgyA ke badhuM ja choDIne dIkSA aMgIkAra karI lauM. paNa haju bhegavavAnuM bAkI hatuM tethI vairAga bhAva dabAI gaye. badhuM ja jaNAvyA pachI deva aMtardhAna thaI gaye, paNa rAjA kusumasene maMtrI rUdrane baMdIvAna banAvI dIdhA ane tene prANadaMDanI AjJA ApI. tyAre siMhalakumAre rAjAne kahIne tene mukta karAvI dIdhuM. jamAInI vAta rAjA paNa mAnI gayA. badhAnA divase AnaMdathI vItavA lAgyA. priyamelaka tIrthane mahimA paNa vadhI gayo. siMhalakumAra rAjyanA jamAInA rUpamAM judA makAnamAM rahevA lAgyo, cAreya patnIe tenI sevA karatI. seMkaDo dAsa-dAsI hatAM. tenuM dAmpatya jIvana ghaNA sukhathI vItI rahyuM hatuM. duone aMta paNa kyAreka te hoya che ja. samaya pitAnI zAzvata gatithI vItI rahyo hato. kusumapuranA nareza kusumasene potAnA dUta dvArA ranapuranA rAjA ratnaprabhane saMdeza mokalyo, jemAM mukhya vAta e hatI ke tamArA jamAI siMhalakumAra have mAre tyAM che, Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihakakumAra-2 287 kAraNa ke have te mArA paNa jamAI che. temaNe ghaNuM duHkha sahana karyuM. maMtrI rUDhe vizvAsaghAta karyo vigere vigere. saMdezo maLatAM ja mahArAjA ratnaprabha daLa baLa sahita kusumapura AvyA. sasarA jamAI maLyA, pitA-putrI maLyAM ane baMne rAjA maLyA. thoDA divasa sudhI A badhuM cAlyuM. A samaya daramyAna ja kusumapuramAM jaina sAdhu AvyA. temanI sAthe ghaNAM badhAM sAdhu sAdhvIo hatAM. nagaranI janatA dharmanI vAto sAMbhaLavA, samajavA ane muninAM darzana karavA pahoMcI. kusumasena ane ratnaprabha paNa gayA. siMhalakumAra pitAnI cAreya patnIo sahita gayo. munie pitAnA upadeza dvArA sUtelAone jagADayo. thoDAka jAgyA ane ceDA ardha jAgRta thayA. pUNa jAgRta hatA baMne rAjA. temaNe moharUpI aMdhakArathI chuTakAro meLavyA ane dIkSA grahaNa karavAno nizcaya karyo. ardha jAgRtomAM siMhalakumAra paNa hato. teNe zrAvaka vrata grahaNa karyuM. ratnaprabha rAjAe kahyuM siMhalakumAra ! huM te have ahIMyAMthI gurUdevano sAthe vihAra karIza. ratnapuranuM rAjapATa tame saMbhALo." Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 siMhalakumAra kusumasene to samAraMbha sahita rAjyAbhiSeka ja karI dIdhe. siMhalakumAra kusumapunA rAjasiMhAsana para zobhita thayA ane teNe baMne sasarAene dIkSA mahotsava ujavyo. rAjarSi kusumasena ane ratnaprabha aNagAra banIne cAritra pathanA musAphara banyA. rAja kAja cAlavA lAgyuM. siMhalakumAranI pAse UDate khATalo hato. tethI tenA para besIne ratnapura pahoMcI gayo. tyAMnI rAjya vyavasthA barAbara karI. AvI rIte have te baMne dezonI vyavasthA karI rahyo hate. baMne rAjyanI janatA sukhI ane khuza khuzAla hatI. evA ja jyAre ghaNA divase vItyA to siMhalakumAre pitAnI pahelI patnI dhanazrIne kahyuM priye ! gharethI nIkaLe ApaNane varSo thaI gayAM. have te mAtA-pitAnI yAda Ave che. kayAre jaIzuM ? ghanazrI ghaNI ja khuza thaI gaI. ane kumArane kahyuM - have zuM kahuM tamane? huM ekalI ja nahIM, bAkInI traNeya paNa sAsu sasarAnAM darzana karavA mATe talapApaDa che. vAra zI, Aje ja jaIe." basa, pachI vAra nA thaI. cAreya patnIo sahita Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hilakumAra - 289 siMhalakumAra UDatA khATalA para beThe ane siMhalapura tarapha prayANa karyuM. rAjabhavananA chajA para UDato khATalo utaryo. ekAeka ja siMhalakumArane joI rAjA siMharatha ane rANa siMhalA ghaNAM mUMjhAyAM. kSaNa vAra to Akho para vizvAsa ja na Avyo. pachI rANInA mukhethI nIkaLyuM e kumAra, tuM AvI rIte kema? "mA ! badhuM ja jaNAvIza. pahelAM AziSa Apa." kumAra mAnA caraNomAM paDI gayo. pachI pitAnA page paDe. vahuone te haju naMbara ja nahate AvyA. temanA tarapha sAsu sasarAnuM paNa dhyAna nahotuM. rANIe pUchayuM dhanazrI kayAM che ?? tyAM juo mA, tenI traNa zakayanI sAthe beThI che." "are vahuo..." rANI siMhalA harSathI vihvaLa thaI gaI. vahuo vArA pharatI sAsu sasarAne page lAgI. vacamAM ja rAjA belyA "mahArANI ! huM have mArA bAkInA kAmamAM lAguM chuM. tame vahuo sAthe haLe maLe." kahetAMnI sAthe ja rAjA bahAra jatA rahyA ane mahAmaMtrI zratasiMhane kahyuM "maMtrI ! jANe che zuM thaI gayuM? tame bhalA kevI 18 Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 rIte jANe huM jaNAvuM chuM. siMhalakumAra AvI gaye." kumAra AvI gayA? kayAre AvyA ane kyAM thaIne AvyA? keI dvArapALe paNa na joyA." have badhuM jeze. tame e ja kare je karavuM joIe." huM badhuM ja samajI gayo vAmI nagarama ghaNe ja meTe utsava thaze." siMhalakumArane AgamanA upalakSyamAM AkhuM nagara zaNagAravAmAM AvyuM. dravyanI vaheMcaNI te eTalI thaI ke raMka, nirdhana, bhikhArI dIna-evA zabdo te basa kahevA puratA thaI gayA. siMhalakumAra godaDIne jhATakato ane senAnI mudrAo, vaheMcata. rAjA siMharathano khajAne paNa te ratnAkara je. hate. badhAnAM duHkha dUra thayAM. badhAe anna, vastra ane dravya meLavyAM. sArvajanika sabhAmAM siMhalakumAre pitAne anubhava saMbhaLAvyo. badhuM ja sAMbhaLyA pachI rAjA siMha ratha tyA kumArI je kAma tArI baMne sasarAoe karyuM e have huM paNa karIza. tArA rAjyane saMbhALa." siMhalakumAra bALakanI jema raDI paDyA ane be Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 291 have tame paNa mane choDI jazo? tamArA vagara kevI rIte rahIza?" are putra! tuM havaza ja AvuM kahe che. huM paNa te mArA pitA vinA rahyo chuM. A kama te AvI rIte ja cAle che. ahIMyAM keNa kevuM che ? have te tuM mane saMyama grahaNa karavAnI anumati Apa. mArA bhAgyathI muni Ave te huM dIkSA grahaNa karuM. - sihalakumAre potAnA manane samajAvyuM. ane pitAnA vicAra sAthe sahamata thaye. thoDA ja divase pachI AcArya dhamaSa zrama sahita bAgamAM padhAryA. nagarajane bodha sAMbhaLavA AvyA. rAjA siMharatha badhita thayA. temaNe dIkSA aMgIkAra karI lIdhI. rANI siMhalAe paNa pati anusanuM raNa karyuM. have siMhalakumAra siMhaladvIpane paNa rAjA hate. siMhalapuramAM rahIne ja te traNeya rAjanuM zAsana karI rahyA hatuM. te samaya daramyAna tenI cAreya rANIoe eka eka putrane janma Apyo. dhanazrIne putranuM nAma rAkhyuM dhanendra. evI rIte bAkInA traNa ratnasena, rUpasena ane kusumapAla thayA. cAreya putro meTA thayA. vidyA meLavavA yogya thayA. thayA thayA . Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 292 sihaNakumArUra jayAre lagnanI vAta AvA te dhanendrae spaSTa nA pADI dIdhI. "pitAjI! huM lagnanA baMdhanamAM nahIM phasAuM. mAre te. dikSA aMgIkAra karavI che." siMhalakumAre mUMjhAIne pUchayuM "are putra! tuM ATalI jaldI dakSA laIza ? dIkSA levA mATe te vRddhAvasthA ja yogya che." dhanendrae kahyuM pitAjI! je mRtyu sAthe mitratA rAkhe che, te cAhe game tyAre saMyama le, paNa mane te mRtyune kaMI bharose ja nathI ne bIjI vAta e paNa che ke je vRddhAvasthAmAM cAritra grahaNa kare che, te mekSa sthI meLavI zakatA, devatva ja prApta karI zake che. " & siMhalakumArane dhanendranI vAta dhyAnamAM AvI gaI vicAravA lAge-huM traNa traNa rAjyane rAjA banI gaye ane mArI oLakha ja bhUlI gayo? dhanendra sAcuM kahe che. ja daza TaukAlika sUtra-a. 4 pramANe pAchalI avasthA (vRddhAvasthA)mAM dIkSA laIne cAritranuM pAlana kare te devaloka prApta kare. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaNakumAra-2 have te mATe cetavuM joIe. bhalA putra dIkSA le ane pitA viSaya-viSamAM DUbele rahe? muni AvyA che. huM paNa dhanendranI sAthe ja saMyama grahaNa karIza." ratnasena, rUpasena ane kusumapAlanAM lagna thaI gayAM. siMhalakumAre traNeyane traNeya dezane rAjya bhAra paNa soMpI dIdho. ratnasenane tenA dAdA ratnaprabhanA rAjya ratnapurane rAjA banAvyA. kusumapAlane kusumapurane ane rUpasenane siMhalapurane zAsaka banAvyuM. have te muninA AgamananI pratIkSA ghaNI utkaTatAthI karI rahyA hatA. e samaya daramyAna vicaraNa karatA eka mahA jJAnI muni siMhalapuramAM padhAryA. samagra rAjaparivAra munine uddadha sAMbhaLavA gayo. dhanendra ane siMhalakumAra te pahelethI ja pratibuddha hatA. cAreya rANIo paNa pratibuddha thaI gaI. cha chavoe dIkSA levAno nizcaya karyo. rUpane bhAI tathA mAtA-pitAne dIkSA mahotsava karyo. kusumapAla ane ratnasena paNa A zubha avasara para AvI gayA hatA. harSa ane karuNanA mizra vAtAvaraNamAM nagaravAsIoe pitAnA priya rAjAne vidAya karyA. rAjasI vastro, abhUSaNone tyAga karIne chaye jaNAe keza Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 siMhalakumAra-ra lucana karAvIne suniveza dhAraNa karyA. A chaye mekSAthI hatA-muni dhanendra, muni siMhala, sAdhvI dhanazrI, ratnAvatI, kusumavatI ane rUpavatI sAdhvIe Arya sutratA saMghamAM joDAI gaI jIvananA aMta sudhI chayee kaThora cAritranuM pAlana karyuM. AyuSya pUruM karIne muni dhanendrae mokSa prApta karyo. muni siMhala devalokamAM deva banyo. cAreya sAdhvIe liMgaccheda karIne devatA banI ane devaloka meLavyo. AvatA bhavamAM tapa karIne A pAMceya jIva mekSa pada prApta karaze. manuSyanA jIvananA vicitra adabhuta ghaTanA-kamane aMta Ave ja hoya che. je A kathA lagabhaga pAMca varSa jUnI to che ja. saM. 167ramAM kavivara samaya suMdarajIe A prAcIna siMhalasI caritranA AdhAra para pabaddha karI che. (juo, maThabhAratImAM prakAzita zrI agaracandrajI nAhaTAne lekha) zrI alaka vaSi mahArAje siMhaNakumAra caritra 1957mAM rayuM. - saMpAdaka samApta Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vacananuM tIra AnaMdapura nAmanuM eka suMdara nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma jitazatru ane mahArANInuM nAma mAlinI hatuM. rAjA nyAya ane nItithI rAjayanuM zAsana karato hato. teNe dareka jagyA para dAnazALA kholAvI hatI. tyAM deza-videzanA hajAro garIba loko AvatA hatA. rAjA badhI vAte sukhI hato paNa tene putra na hovAthI dukhI hatuM. rAjA divasa-rAta vicAratuM hatuM ke mArA mRtyu pachI A rAjyanuM saMcAlana koNa karaze ? eka divasa rAjA pAse eka mANasa Avyo. teNe AvI rAjAne kahyuM: ' "tame je ciMtAmAM cho temAMthI mukata thavAne eka upAya che. mane vizvasa che ke je tame e upAya karazo te ciMtAmAMthI mukata thazo." rAjAe kahyuM te ka upAya che te batAve. Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 siMhalakumArateNe kahyuM ke rAjA ! ahIMthI pUrva dizAmAM covIsa mAIla dUra bhayAnaka jAMgalamAM eka guphA che. tyAM eka bahu moTA camatkArI gI rahe che. te yogInI camatkArIka hajAre vAte janasamAjamAM pracalita che. mane vizvAsa che ke e cogI tamArI IcchA pUrI karaze. rAjA pitAnI rANI sAthe te yogI pAse pahoMcyA ane praNAma karI namratAthI belyaH bhagavad ! tame to aMtarayAmI che. paraduHkha bhaMjaka cho. huM mArA mATe nahIM paNa prajAnA jIvana mATe saMtAnanI IcchA rAkhuM chuM. jethI prajAnuM jIvana sukha zAMtimaya rahI zake." rAjA ane rANI yegInI sevA karatA rahyAM. yogI rAjAnI sevA para mugdha thaI gayA. yogIe potAnA yoganA pratApathI eka kerI maMgAvI rAjAne ApatA kahyuM: bhagavAnanuM nAma laI A kerI rANIne khavaDAvI deje." rAjAe te laI lIdhI. kerInI chAla ane goTalI rAjAnI ghoDIe khAdhI. samaya pasAra thatA rANIne eka putra thaye ane ghaDIne ghoDe janme. rojAe AkhA nagaramAM utsava karyo. nAmakaraNanA divase rAjAe nagaranA mahAna jatiSIoke bolAvI pUchyuM: Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-2 'mArA putranA gRhA kevA che ?' jayAtiSIe grahA joine vicAra karavA lAgyA. temaNe rAjAne kahyuMH 2007 'jayAre kuMvaranA janma thayA hatA tyAre vAgha garjanA karatA hatA. pavana phuMMkAtA hatA. je nakSatra hatuM te sAruM na hatuM. e nakSatrathI pitAnuM jIvana kaSTamaya banaze. pitAnA jIvanamA aneka upAdhI ane vighna UbhA thaze.' rAjAe pUchyuM : 'A azubha nakSatrathI bacavAnA kAI upAya che?' jayAtiSIoe batAvyuM: vIsa varSa sudhI pitAe putranuM mADhuM jovuM nahIM ane ALakane bhUmigRhamA mATe karavA. jayAre bALaka cha mahinAnA thAya tyAre tenI sagAi karI nAkhavI. yAgIe tamane kerI ApI hatI eTale A bALakanuM nAma rasAlakumAra rAkhavu' rAjAe bagIcAmA` eka meATu' bhUmigRha banAvaDAvyuM". temAM rAjakumArane rAkhavAmAM AvyA. jayAre e cha mahinAnA thayA tyAre naMdanapuranA rAjA sidattanI putrI zIlavatI sAthe tenA vivAha nakkI karavAmAM AvyA. jayAre kumAra thoDA moTA thayA tyAre cAgya vidvAnAnA sapa`thI adhyayana karavA lAgyuM. uttama buddhine kAraNe rakSAlakumAre thADA samayamAM ja betera kaLAe zIkhI lIdhI. jeNe rAjakumArane joyA te badhA tenA badhA tenA rUpa ane Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra98 siMhalakumAra zauryanI prazaMsA karavA lAgyA. rasAlakumAranI vivAhItA zIlavatIe jayAre A . sAMbhaLyuM tyAre e paNa pitAnA patine jevA adhIrI banI. te potAnA pitAnI rajA laI jAtrA karavAnA bahAne AnaMdapuranA bagIcAmAM AvI. puruSaveza dhAraNa karI rakSakene InAma ApI kahyuM mane rAjakumArane maLavA do." rakSaka tene rAjakumAra pAse laI gayA. te samaye rAjakumAra rasAla ramI rahyo hato. tene joI rAjakumArIe. mUkharAja ! kyAM sudhI A bhUmigRhamAM pharaze ? have te bahAra nIkaLe. huM tamArA gaLAmAM varamALA nAkhavA khUba ja utsuka chuM" rAjakumAre "mUkharAja' zabda sAMbhaLe eTale tene duHkha thayuM. vAgadattA mATe tenA manamAM vividha kalpanAo UThatI. hatI. paraMtu mUrkha, zabdae tenI kalpanA para pANI pheravI nAkhyuM. tene eTale badhe gusso Ave ke je pAse hathiyAra heta te tene tyAM ja mArI nAkhI hata. kumAra rasAla samajI gayo ke A ja mArI thanAra patnI, che. teNe mane mUrkha kahyo eTale have evAM mUkhatA bharyA kAma karIza ke jethI te jIvanabhara pastAya. Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 29 rasAla kumAre kahyuM: zIlavatI ! tame mane mUrkha kahyo che. huM nagaranI vacce. cerImAM lagna maMDapamAM lagna karIza ane tamArI sAthe traNa pherA pharI ardhavivAhita avasthAmAM tamane choDI daIza. tyAre tamane khabara paDaze ke mane mUrkha kahevAthI keTaluM kharAba pariNAma Ave che." A sAMbhaLIne rAjakumArI dhrUjI UThI ane tene lAgyuM ke bhayaMkara bhUla karI. cheDI bedarakArIne kAraNe mArA dAMpatya jIvananuM jhADa murajhAI gayuM. patine prema meLavavA AvI hatI paNa eka ja vAkyamAM badhe neha naSTa karI nAkhe. bhUla te thaI gaI. have huM mIThAM vacanothI prema pAchA meLavI lauM. tethI teNe kahyuM svAmI ! tame jaldI bhUmigRhamAMthI bahAra Avo. mArA hAthathI badAma pistAvALuM kesariyA dUdha pIve. huM tamArI khUba ja sevA karIza mArA para kRpA karo ane mArI bhUlane bhUlI jAo." kumAre khaDakhaDATa hasatAM-hasatAM kahyuM zarIra para lAgelo ghA rUjhAI jAya che paNa vANIne ghA rUjhAtuM nathI. have bhale tame mane dUdha pIvaDAvo paNa mArAmAM je mIThAza ane madhuratA hatI te jatI rahI che." Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 zIlavatIe raDatAM-raDatAM kahyuM nAtha ! mArA gunAne mApha nahIM kare ? eka vAra motI tUTI jAya pachI tene joDI zakAtuM nathI. je tene joDavAmAM Ave te vacce tIrADa rahI jAya. tema dIla paNa tUTe pachI tene joDI zakAtuM nathI." zIlavatIe vinayathI kahyuM: "tame tamAre varaDo laIne jaldI Avajo. huM tamArI rAha joIza." rasAle kahyuM: huM jarUrathI tamArI sAthe lagna karavA AvIza ane traNa pherA phI tamane choDI daIza." zIlavatI belI : nAtha tenAthI tamArA kuLamAM DAgha lAgaze. je sAMbhaLaze te tamArI buddhine tiraskAraze. huM abaLA chuM. tame meTA rAjAnA putra che. tame mArA bAkalA vacanane bhUlI jaI mArA upara prema rAkhaje." rasAlaH "tame abaLA che te sAcuM che. paNa tamArI vANu sabaLa che. te tIranI jema mArA hRdayamAM bheMkAI rahI che. tame vAraMvAra tene bhUlI javAnuM kahe che. A bela agni ane vIjaLI jevA che. " zIlavatIe ghaNe ja prayAsa karyo paraMtu kumAra rasAla pitAnI jIdamAM aDaga rahyo. zIlavatI manamAM vicAravA lAgI. premanI anubhUti karavA AvI hatI paNa dveSanI anubhUti karUM chuM. te potAnA pitAne ghera pAchI gaI. tenuM Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaNakumAra-2 meTu udAsa thaI gayuM hatuM. tenI mAtA tathA dAsIe enuM kAraNa jANavA utsuka hatAM, paNa teNe kaIne kAraNe kahyuM nahIM. te jANatI hatI ke bhUla mArI che. mArI mUrkhatA para. kaDavAM veNa sAMbhaLavAM paDaze. rAjakumAra rasAla vIsa varSa pachI bhUmigahanI bahAra Avyo . AkhA nagaramAM AnaMda chavAI gayo. teNe mAtA-pitAne praNAma karyA ane sAruM ceghaDiyuM joI lagna. karavA ravAnA thayA. naMdanapura pahoMcI teNe cerAnI vacamAM lagna karavAnI haTha lIdhI. tethI jitazatru rAjAe siMhadattane kahyuM : A mAre ekane eka putra che. teNe kuLadevI AgaLa. mAnatA mAnI che ke huM cerAnI vacce ja lagna karIza. tethI, tame tenI vyavasthA karo." rAjA siMhadane te ja samaye lagnanI vyasthA karAvI. lagna maMDapamAM rAjakumAra rasAla zIlavatI sAthe traNa pherA. pharyo ane cothA pherA vakhate kahyuM ke mArA peTamAM bahu ja dukhe che. te hastameLApanA dorAne teDI tyAMthI javA lAge. rAjA jitazatru pitAnA putranA AvA vyavahArathI gusse thaI ga ane be are duSTI tAre lagna karavAM na hatAM te A abaLAne dukhI kema karI? AkhA samAjamAM mane beAbarU karyo. te Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 tAruM moTuM mane have na batAvIza. tuM ahIMthI cAlyo jA." potAnA pitAnA tIra jevA zabdo rasAlanA hRdayane asara karI gayA. je ghaDIne kerInI geTalI khavaDAvI hatI ane tenA kAraNe teNe je tejasvI ghoDAne janma Apyo hato te ghaDA upara besI vahelI savAre rasAla videza yAtrA mATe ravAnA thayo. zIlavatIe potAnA guptacara pAsethI jANI lIdhuM ke rAjakumAra savAre videzayAtrA mATe ravAnA thavAnA che. tethI -teNe raste rekI kahyuM : patideva! tamArI patnI tamArA vagara taraphaDI rahI che. te raDI rahI che. tamArAM mAtA-pitA paNa ciMtA kare che. priyatama ! tame A sArUM kAma nathI karyuM.' zIlavatIe kAgaDAne saMbodhIne kahyuM he kAgarAja! tuM mArA patine jatAM roka. huM mArA patine samajAvI zakatI nathI. te mAro gunA mApha karatA nathI. je tuM samajAvIza to huM tArI cAMca sone maDhAvIza. tane bhAI samAna mAnIza ane tArI pAMkhamAM hIrA jaDAvIza." rAjakumAra rasAlanuM hRdaya patnInA karUNa vilApathI paNa pigaLyuM nahIM. teNe khaDakhaDATa hasatAM kahyuM he kAgarAja! tAre senAnI cAMca maDhAvAnI nathI ' ane pAMkhamAM hIrA paNa jaDAvAnA nathI. huM pAcho pharavAne Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siha9 mAra-ra 303 nathI. he zIlavatI! mane zA mATe doSa ApI rahI che ? tuM tArI jAtane doSa Apa, jenA kAraNe tAro pati tArAthI rIsAye che." zIlavatI manamAM samasamI rahI gaI. kumAra rasAla ghoDA para besI deza-paradezamAM pharatA pharatA surapura nagarInA bagIcAmAM AvI pahoMcyo. bagIcAmAM tenI rakhevALa mAlaNa beThI hatI. mAlaNanuM rUpa suMdara hatuM. teNe kumAra rasAlanuM svAgata karyuM. mIThAM phaLo khAvA ApyAM. kumAra rasAla mAlaNanA rUpa para mohita thaI gayA. teNe pUchayuM : . "mAlaNa! A bagIce kone che? A bagIcAmAM phaLanAM jhADa bahu ja che. te kenI patnI che? A bagIcA kayA rAjAne che? mAlaNe kahyuM : A bagIcA mAre che. mArA patinuM nAma harivallabha che. ane A surapura nagaranA rAjAnuM nAma pRthvasaMha che." rasAlaH "mAlaNa! tArA rUpane joI huM mugdha thaI gayo chuM. tAruM rUpa AvA upavanamAM vRkSane pANI pIvaDAvI pasAra karavA mATe nathI. tuM mArI sAthe cAla. huM tane suMdara vastro ane alaMkAro ApIza. tuM mArA mahelamAM AnaMdathI raheje." A sAMbhaLI mAlaNa gusse thaI bolIH Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sihakAra zarama nathI AvatI "tane AvuM bolatAM ? tuM ahIMthI pAcho cAlyo jA. nahIMtara huM tArI cAmaDI utArI temAM mIThuM bharAvI daIza." apamAnita thaI kumAra sAla tyAMthI AgaLa vadhe. tene yAda AvyuM ke jevI rIte zIlAvatIe mane kaTuvacana kahI potAnI mUrkhAI pragaTa karI hatI tevI rIte meM paNa mAlaNa sAthe avivekanI vAta karI mArI mUrkhAI pragaTa karI. mAre AvuM karavuM joItuM na hatuM. huM kAmAMdha banI mArI khAnadAnInuM gaurava bhUlI gayo. mArI jAtane dhikakAra che. te AgaLa vadhato gaye ane pazcAttApa karato rahyo. bhacAnaka jaMgalamAM cAre bAju prakRti sauMdarya patharAyeluM hatuM. tyAM eka meTuM makAna banAveluM hatuM. makAna joI kumArarasAla vismIta thaye. teNe e makAnamAM praveza karyo paNa temAM koI hatuM nahIM. kumAra rasAla eka jagyAe chupAIne besI gaye. thoDA samaya pachI eka vimAnamAMthI mahAna camatkArika puruSa ane strI utaryA. teo so prathama copATa ramyAM. tyAra pachI pelI strIe nRtya ane saMgItathI pelA camatkArika puruSane mugdha karyo. camatkArika puruSe potAnI maMtra vidyAthI vividha prakAranuM bhajana maMgAvyuM. baMnee khAdhuM ane eka moTA palaMga para sUI gayAM. maMtravAdIe maMtranA baLathI pelI strIne gADha Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaNakumAra-2 nidrAmAM nAkhI ane bIjA oraDAmAM jaI eka peTI kholI ane eka suMdara kanyAne bahAra kADhI ane tenI sAthe kAmakrIDA karavA lAgyo. jyAre te kAma kaDAthI tRpta thaye tyAre pharI peTImAM pelI kanyAne mUkI pitAnA palaMga para AvI suI gayo. teNe pelI strIne maMtrathI suvADI hatI tene jagADI ane e pate sUI gayo. tene sUI gayela joI pelI strI uThI. teNe paNa pitAnI maMtra vidyAthI pelA puruSane gADha nidrAmAM nAkhyo ane bIjA oraDAmAM gaI. tenI pAse eka DabbI hatI. tene kADhI ane maMtra bharyo. DabbI belI tyAM ja eka divya puruSa DabbI- mAMthI pragaTa thayo. te strIe puruSa sAthe ghaNe samaya ratikriDA karI . jyAre te thAkI gaI tyAre pharIthI te divya puruSane DabbImAM mUkI maMtrathI tene baMdha karI dIdhe. kumAra rasAla chupAIne A badhuM joI rahyo hato. tene ghaNuM Azcarya thayuM. A kevAM strI puruSa che je sAme sArAM lAge che ane ema lAge che ke ekabIjA vinA prANa ApI deze, paNa vAstavamAM temanuM jIvana keTaluM juduM che! baMne caritra bhraSTa che. baMnemAM vAsanAnuM sAmrAjya che. baMne bheLI janatA sAme sidhdhapuruSanA rUpamAM potAnI jAtane jAhera kare che ane AtmavaMcanA kare che. savAra thatAM baMnee rasAlakumAra je. temaNe pUchayuM : Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-2 'tuM kayAMthI AvyA che ? ane kayAre AvyA ?' rasAlakumAre kahyuM : st huM kAla sAMjanA ahIM Avye chuM. AgaLa bhayAnaka ja*gala heAvAthI huM ahIM'vizrAma karavA zakAyA ane AkhI rAta ahI' rahyo. jagyA navI hAvAthI AkhI rAta UMghI zakayA nahI.. rAtre ujAgarA kavAthI AkhA bhAre thaI gaI che. " strI -purUSe jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre temanA paga nIcethI jamIna khasavA lAgI. sidhdha puruSane lAgyuM' ke mArA kharAba kAryanI vAta mArI patnI sAme pragaTa thaze teA gajama thai jaze. tethI teNe rasAlakumArane khuza karavA ane peAtAnA pApane DhAMkavA mATe eka suMdara uMdara ApyA. uMdara te maMtranA anelA hatA. tene eka baTana lagAvavAmAM AvyuM hatuM. te maMTana dabAvatAM te uMdara doDavA lAgatA. siddhapurUSe kahyuM : A udarathI tane jIvatadAna maLaze. ' te samaye pelI strIe cApATa ApatAM kahyu* : A cApATa vijaya cApATa che . A ceApATathI tane vijaya prApta thaze.' khaMne vastu laI rasAlakumAra tyAMthI cAhyA gayA. te vicAra karavA lAgyA ke mArUM keTaluM sadbhAgya che ke huM mAlaNanI daDhatAne kAraNe parastrIna! pajAmAM phasAye| nahIM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMha kumAra 307 je mAlaNe dhAryuM hatuM te mArI dazA bagADI nAkhata. siddhapuruSa ane strI gaNAtA lekanI A sthiti che. siddhi strIo potAnuM pApa chupAvavA A vastuo mane ApI. huM pratijJA karuM chuM ke saMsAramAM jekalI parastrIo che te badhI mArI mA bahena barAbara che ane je strI mArI jema bhUmigRhamAM meTI thaI haze ane jenuM cAritrya pavitra haze tevI strI sAthe huM lagna karIza. ( A pramANe vicAra karatAM karatAM te tAMbAvatI nagarImAM pahoMce. teNe nagarInI bahAra keIka vyakitane pUchayuM ke ahIMne rAjA koNa che ane A nagara kevuM che ? te vyaktie kahyuM : A nagarInA rAjA pRthvIsiMha che. te mithyAbhimAnI che. te bahArathI AvatI vyakitaone phasAvI mArI naMkhAve che. A manuSya mAravAvALI nagarI che. tame rAjakumAra lAge cho. tamArI pAse ghoDe ane zastra che. tethI mArI tamane vinaMtI che ke tame ahIMthI jatA raho." rasAlakumAre mUcha para hAtha pheravatAM kahyuM: jouM chuM ke mane keNuM mAre che ! mArA prANa levAnI konAmAM hiMmata che?" rAjakumAra rasAla rAjamahela nIce Avyo. teNe tyAM rAkhavAmAM AvelI ghaMTaDI vagADI rAjAne sUcanA ApI ke huM tamane maLavA Avyo chuM. Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra ghaMTaDIne avAja sAMbhaLI rAjA pote rAjakumAra rasAlane maLavA pahoMcyA. rAjakumAra joDe aupacArika vAta karI rAjAe kahyuM : tame mArI sAthe copATa ramaze ?" rAjakumAre kahyuM : jo tamArI ramavAnI IcchA che te huM jarUrathI ramIza." rAjAe hasatAM hasatAM kahyuM : mAro niyama e che ke je mArAthI pATa hArI jAya tenuM mAthuM huM kApI nAkhuM chuM e tamane khabara che ane huM hArI jAuM te jItanAra mAruM mAthuM kApI zake che ! je tamane zarata maMjUra hoya te paMcanI sAme ramavuM paDaze jethI pachI pharI na jAo." paMce rAjakumAra rasAlane kahyuM: rAjakumAra ! amArA rAjA haju sudhI keIthI hAryA nathI. hajAre loke hArIne marI gayA che. chatAM tame nakAmA rAjA sAthe copATa ramI chava zA mATe gumAve che? rAjakumAre kahyuM : bIjA rAjakumAra ane rAjAe judA hatA ane huM judo chuM. mArI sAthe ramatAM pasIne chUTI jaze. huM paNa jevA daNyuM ke rAjA kevI rIte jIte che ? zarata ravIkArI rAtre rAjA cepATa ramavA beThA. rAjakumAre Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhaNakumAra-2 309 joyuM ke rAjAe eka bilADIne mAthA upara dave rAkhyo che. bilADI rAjAnA IzArAthI potAnuM mAthuM halAvI aMdhArU karI nAkhe che. tethI rasAlakumAre potAnI pAse je maMtravALo uMdara hatuM tene chUTe mUkyo. uMdarane jotAM ja bilADI jhApaTa mArI tene pakaDavA deDI. tethI aMdhAruM thaI gayuM. kumAre aMdhArAmAM rAjA pAse je pAsA hatA te saMtADI dIdhA ane siddha ginIe ApelA pAsA tyAM mUkI dIdhA. kumAre kahyuM : A bilADI vAraMvAra aMdhAruM karI nAkhe che tethI ramavAnI majhA AvatI nathI. tethI A dIvAne kaI UMcI jagyAe mUke te sArUM. siddha yoginInA maMtravALA pAsAne kAraNe rAjA traNavAra rasAlakumArathI hAryo. rAjA pRthvIsiMhano jIva muzakelImAM mUkAye. ne rasAlakumAranA pagamAM paDI gayA ane temaNe rasAlakumAra pAse potAnA jIvanI bhIkha mAgI. rasAlakumAre kahyuM : "tame abhimAnathI hajAro lokenA prANa lIdhA. tame keTalAne abhayadAna ApyuM ? te samaye tame kazuM vicAryuM hatuM ? are pAkhaDI! Aje tArI pola khullI paDI gaI che. huM tane jIvatadAna ApI zakuM tema nathI." rAjAe vAraMvAra potAnA jIvananI bhIkha mAgatAM kahyuM: Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 che.' karA si halakumAra-2 'tame mArA jIvananI kAi paNa kimatI vastu mAgI zako tamAre je cha varSanI putrI che tenuM lagna mArI sAthe rAjAe kahyuM : 'haju tA e bahu nAnI che.' mahArANIe paNa kahyuM : A lagna kevAM ?? rAjAe kahyuM : 'tuM mArA jIva icchatI hAya tA lagna karI nAkhavAM temAM ja ApaNu bhalu che.' mahArANInI IcchA na heAvA chatAM rAjAnA jIva bacA vavA rAjakumArI maMjuzrI sAthe rasAlakumAranu lagna thayuM. rasAlakumAre nagaranI bahAra upavanamAM eka bhUmigRha banAvaDAvyuM ane vizvAsapAtra dAsIene badhuM soMpI kahyuMH 'tame rAja kumArInuM rakSaNa karajo ane kaLAmAM sAtha. Apajo. tenA jIvananA bhAra tamArI upara che.' ATaluM kahI badhI javAbadArI samajAvI kumAra videza yAtrA mATe AgaLa vadhyA. rAjakumAra rasAla cAlatAM cAlatAM ratnapura pahAMcyA. te gheADA upara besI rAjamahelanI nIcethI jatA hatA. rAjamahela bahu ja kalAtmaka banAvavAmAM AvyA hatA. teNe mahelanI Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 kArIgarIne dhyAnathI joI. vividha prakAranAM citra doravAmAM AvyAM hatAM. rAjakumAra A badhuM joI rahyo hato tyAre rAjakumArI suMdarI gekhamAMthI nagarane joI rahI hatI. teNe ghoDA para beThelA tejasvI rasAlakumArane je ane AzcaryathI joI rahI. A koNa che ? Aja sudhI meM A keI yuvAna je nathI. rAjakumArIe potAnA gaLAmAM paherelI phUlanI mALA rAjakumAra upara pheMkI. phUlanI mALA jeI kumAre te tarapha joyuM. rAjakumArInA saMkatane artha e hato ke tamArA para mugdha chuM. tame kyAMthI Ave che ? tame kayA kuLane UjALanAra che? rAjakumAre suMdarInI mekalelI dAsIne badhI vAta kahI. rAjakumAra nagarane joI upavanamAM jaIne rahyo. dAsIe mahArANIne kahyuM : "mahArANI ! upavanamAM eka rAjakumAra AvyA che. te bahu ja tejasvI, suMdara ane sAhasika che. rAjakumArI mATe tame ane rAjA egya varanI ghaNA divasothI tapAsa karI rahyAM che. paNa keIgya vara Aja sudhI maLyo nahIM. mArI daSTie AnAthI uttama vara maLa muzkela che. eTale tame rAjakumArInAM lagna A rAjakumAra sAthe karAvI zake Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 012 siMhalakumAra-2 che." mahArANIe A vAta rAjAne karI. rAjAe potAnA sevakane mokalI rAjakumAra rasAlane atithi gRhamAM rokyA. rAjAe rasAla sAthe vAtacIta karI. rAjAne vizvAsa Avyo. ke rAjakumAra yogya che. tethI bahu ja utsAhathI suMdarInAM lagna rAjakumAra sAthe karI nAkhyAM. rAjakumAra rasAlA suMdarInI sAthe AnaMdathI tyAM rahevA lAge. daza varSa Ama ne Ama pasAra thaI gayAM. eka divasa rasAlakumArane yAda AvyuM ke meM tAMbAvatImAM cha varSanI kanyA maMjuzrI sAthe lagna karyuM che ane tene bhUmigRhamAM rAkhI che. have tenI zuM sthiti che te jovI joIe. rAjakumArIne kahI kumAra tyAMthI cAlyo gayo. maMjuzrI yuvAna thaI gaI hatI. eka divasa dAsIputra potAnI mAne maLavA bhUmigRhamAM Avyo. teNe rAjakumArI maMjuzrIne joI ane te mugdha thaI gayo. saMjuzrI kAmavihvaLa thaI gaI." dhAya mAtAe kahyuM : putrI ! tAre pati rasAlakumAra che. te suMdara ane baLavAna rAjakumAra che." dhAyamAtAnI nA hovA chatAM maMjuzrI dAsIputrane cAhavA lAgI. dararoja dAsIputra bhUmigRhamAM AvavA lAgyo. mukhya dAsIne putra hovAthI koI tene rokI zakatuM nahIM. eka dAsIe rAjakumAra rasAlane jaldI AvavAnuM Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhAsAga-2 kahevaDAvyuM. rasAlakumAra AvI rahyo hato tyAM ja tene dAsIna mANasa maLyo. teNe jaNAvyuM ke tamArA mahelamAM cAra pesI gayo che. ane tamArA kiMmatI dhanane cArI rahyo che. tamAre tenuM rakSaNa karavuM joIe. kumAra rasAle jyAre A vAta sAMbhaLI tyAre tene ghaNuM ja dukha thayuM. te udyAnamAM banAvelA potAnA bhUmigRhamAM ekAMta jagyAe jaI saMtAIne besI gaye. sAMja paDI eTale tarata ja kiMmatI vastra ane AbhUSaNe paherI dAsIputrae bhUmigRhamAM praveza karyo ane sIdhe maMjuzrInA zayanakhaMDamAM pahoMcyo. maMjuzrIe tenuM svAgata karyuM. rasAlakumAra saMtAIne dAsIputra ane maMjuzrInI sthiti joI rahyo hato. te dAsI upara gusse thaye. jyAre dAsIputra kAmakrIDA karI bahAra Ave ke tarata ja rasAlakumAre talavAranA eka ja jhATakAthI tene mArI nAkhyo ane tenA lohIne eka vAsaNamAM bharI lIdhuM. pachI te maMjuzrIne teNe pUchyuM : zayanakhaMDanI AvI dazA kema che? ahIM keIe pAna khAdhuM che ? keNa purUSa AvI A pathArImAM sUI gaye hate ?" maMjuzrIe kahyuM : te "nAthI ahI keNa Ave? Aja sudhI koIpaNa Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si halakumAra-sa puruSe A bhUmigRhamAM praveza karyo nathI. kumAre vicAryuM' ke vahI gayelI vAtane kheAlavAthI phAyado nathI. savAre bhUleA paDelA sAMje ghare Ave te te bhUleA paDelA gaNAya nahI. 314 rasAlakumAranI sUcanAthI dAsIee te lehIthI maMjuzrI mATe uttama bheAjana banAvyuM, maMjuzrI bahu ja mAjathI. khAvA lAgI. eka dAsIe kahyu : 'je cuvakane tu peAtAnA prANapriya mAnatI hatI. jenI sAthe tuM AkhI rAta krIDA karatI hatI. A ja te prANapriya tArI thALImAM che ane tuM tene bahu ja premathI khAi rahI che !' A sAMbhaLI maMjuzrI dhrujI uThI. tenA gaLAmAMthI bhAjana utaravA na lAgyuM. te pAchaLanI bArImAMthI eka eka khAvAnI vastu bahAra phe'kavA lAgI. bArImAMthI teNe joyu ke tenA premInuM mareluM zakha tyAM paDayuM hatuM. tenI upara gIdha ane kAgaDA UDatA hatA. kUtarAM tenA zarIrane cUMthatAM hatAM. ma'juzrI ekITaze te joi rahI hatI. ane kahI rahI hatI: 'he kAgarAja ! mArA priyatamanA zarIrane cUMthA nahIM. tame tenA zarIrane cUMthA che te joine mAruM mana du:khI thAya. che.? rAjakumAra saMtAine peAtAnI patnIne joI rahyo hatA. tene priyatama marI gayA che chatAM haju paNa tenA upara peAtAnA prANa pAtharI rahI che ? rasAlakumAre najIka jai Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-2 maMjuzrIne pUchyuM : he maMjuzrI ! A je mANasa marI gayA che e tArA koi saMbaMdhI hatA ? tenA kAraNe tuM ATalI duHkhI thaI rahI che ?" majuzrI pAse A praznanA keAI javAba na hatA. tenI AMkhA AMsuthI bharAi gaI. gaLuM ruMdhAi gayuM hatu'. rAjakumAra rasala bhUmigRhamAMthI bahAra AvyA. upavananI bahAra eka ceAgI beThA beThA raDatA hatA. kumAre yAgIne raDavAnuM kAraNa pUchyu. ceAgIe kahyuM : mArI patnI marI gai che. tenA virahamAM huM duHkhI. .' 315. kumAra rasAle kahyuM : 'tamAre duHkhI thavAnI jarUra nathI. huM tamane maMjuzrI. ApuM chuM. te sudara che. tene prApta karI tamArU gRhajIvana AnaMdamaya thaI jaze.' ceAgI maMjuzrIne jhuMpaDImAM besADI lagnaneA sAmAna levA nagaramAM gayeA. majuzrIe dAsIne kahI dAsIputranu mAthuM paDayuM hatuM te maMgAvyuM. jhuMpaDImAM ghI khUba paDayu. hatuM. tethI mAthuM kheALAmAM laI ghIne chAMTI AkhI jhuMpaDImAM Aga lagAvI dIdhI. ghInA kAraNe ane ghAsa lAkaDAM vadhu hAvAthI jota jotAmAM jhu MpaDI khaLIne bhasma thaI gaI. jayAre cAgI pA AvyA tyAre jhuMpaDIne khaLatI joI. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 siMha kumAra-2 tethI te raDate raDate rasAla pAse gayA ane kahyuM : tame mane AvI patnI ApI ke jeNe mArI jhupaDI ane temAM rahelI sAmagrI bALIne bhasma karI nAkhI ? huM pahelAM karatAM paNa vadhu duHkhI thaye." kumAre ghaNuM dhana ApI yogIne vidAya karyo ane kahyuM : je nArI mArI nA thaI te tamArI kyAMthI thAya ? tenI sAthe meM nAnI uMmaramAM lagna karyuM hatuM ane bhUmigRhamAM rAkhI hatI chatAM paNa te mane choDI dAsIputra tarapha AkarSAI ane tenA mATe prANa paNa ApyA." kumAra rasAle tyAMnuM badhuM ja dhana garIbone dAnamAM ApyuM ane je bahu malyavAna ratno hatAM tene laI pAcho ratnapura nagara tarapha javA upaDe. tene manamAM vicAra Avyo ke jevI rIte maMjuzrI caritra bhraSTa hatI tevI suMdarI te bhraSTa nathI ne ? teNe veza badalI potAnA udyAnamAM praveza karyo. udyAnamAM pitAnI sakhIo sAthe suMdarI kUvA pAse beThI hatI. veza parivartana karele rasAla sakhIo pAse pANI mAgI rahyo hate. sakhIoe pUchyuM : tame kayAMthI Ave che ?" teNe kahyuM"bahu ja dUra rahuM chuM.' suMdarInI najara paNa tenA Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-ra upara paDI. paraMtu veza parivartana karavAthI te rasAlakumArane oLakhI zakI nahIM. te bIjo yuvAna samajI tenA para mugdha thaI gaI. teNe e yuvakanI tarapha saMketa karatAM kahyuM: huM mArA nakhathI pANI bharI rahI chuM. mane AvI. rIte pANI bharatI joI mArI sakhIo ahIMthI jatI rahI che. huM tArI tarapha TIkI TIkIne joI rahI chuM. paraMtu tuM nIcI najara rAkhI Ubhe che. tuM hajI sudhI mArI bhAvanAo samajyo nathI. tuM mUkha lAge che. yuvake nIcI najara rAkhI kahyuM : "suMdarI ! tamArI sAmuM jovAmAM jokhama che. je huM tArI sAme joIza te mArI cAmaDI utArI nAkhavAmAM Avaze. mane bahu mAravAmAM Avaze. tethI nIcI najare joI rahyo chuM. te samaye mane kaI bacAvaze nahIM." suMdarIe kahyuM : yuvaka ! ciMtA karavAnI jarUra nathI. huM tane choDAvIza. tuM tAre sArI rIte mArI sAme je. vAtacIta kara ane mahelamAM cAla." " kumAra rasAle joyuM ke mArI A patnI paNa maMjuzrInI jema caritra bhraSTa che. parIkSA karavA mATe te suMdarInI sAthe mahelamAM gayA. zayanakhaMDamAM pahoMcatAM ja kahyuM : mane peTamAM bahu ja dukhe che. tethI huM thaDe samaya ArAma karavA mAguM chuM." Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ si'halakumAra-2 vicAravA lAgI ke Ama kahIne sUI gayA. suMdarI jyAM sudhI te UMghe che tyAM sudhI mAre bIjo premI seAnI che tenI pAse jauM. Ama vicArI hAthamAM talavAra laI sAnInA ghare gai. daravAjo khakhaDAvyeA. sAnIe dhIrethI daravAjo kheAlyA. bahAra AvI kahyu : priye ! tuM Aja mane pahelethI jaNAvyA vagara AvI gaI. gharamAM mAtA-pitA ane patnI UMghe che. A sthitimAM huM tane kevI rIte khuza karU ?" 318 suMdarIe kahyuM : tuM enI ciMtA na kara. huM hamaNAM ja badhAne talavAranA jhATakAthI mArI nAkhuM chuM.' Co A sAMbhaLI sAnIe vicAryuM ke A samaye te kAmAMdha che ane khabara nahIM ke mArA pUjanIya mAtA-pitA ane patnIne kAre mArI nAkhe. tethI teNe kahyuM : maherabAnI karI tuM emane mArIza nahIM. huM mArA * bIjA makAnamAM AvI tArI sAthe rAtrI pasAra karIza.' te ene lai peAtAnI pAsenA bIjA makAnamAM gayA. tenI sAthe ratikrIDA karI. rasAlakumAra chupAi suMdarInuM AkhuM dRzya joI rahyo hateA. seAnI ane suMdarI UMdhI gayAM. savAra paDayuM. suMdarIe vicAyu. have zuM karU ? teNe purUSanA veza lIdhA ane peAtAnA mahela tarapha cAlI. rastAmAM Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMha -2 319 rasAlakumAre e purUSadhArI suMdarIne pUchyuM tamArA zarIra ane tamArA vALa uparathI te ema lAge che ke tame strI che. te tame purUSaveza kema dhAraNa karyo | suMdarIe kahyuM : zuM karuM? paristhitine kAraNe mAre purUSaveza dhAraNa karavo paDe. mArA sasarA mAMdA che. te asAdhya bimArIthI pIDAya che. ne mArA pati paradeza gayA che. gharamAM koI purUSa nathI. tethI puruSaveza dhAraNa karI huM davA levA gaI hatI." kumArarasAla manamAM hasavA lAgyo : "vAha re vAha ! zuM strInuM caritra che ? kumAre pragaTa thaI suMdarIne kahyuM : have mAre tArI jarUra nathI. meM mArI AMkhothI tAruM caritra jevuM che. have kAMI kahevAnI jarUra nathI. teNe sanIne bolAvyo ane suMdarIne sepatAM kahyuM : "Ane saMbhALe. huM tamArA premamAM naDatara rUpa thavA nathI mAgato." - maMjuzrI ane suMdarInA kharAba caritrathI rasAlanuM mana nArI jAti tarapha zaMkAzIla banyuM. tene vicAra AvyuM ke jenI sAthe meM lagna karyuM te baMne caritra bhaTTa nIkaLI. meM je zIlavatI sAthe traNa pherA pharyA che tenuM caritra kevuM haze ? zakya che ke te paNa A baMnenI jema caritra bhraSTa Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 siha kumAra-2 haze ! tethI have mAre tenI paNa parIkSA levI joIe. rasAlakumAra tyAthI naMdanapura pahoMcyo. teNe rAjA ane zIlavatI baMnene samAcAra pahoMcADayA. rAjA ane zIlavatIe jANyuM ke mAre jamAI ane mAro pati AvyA che te teo khuza thaI gayAM. kAraNake te bAra varSa pachI Avyo hato. tenA AvavAnI kaI AzA na hatI. rAjAe potAnA jamAI AvavAne kAraNe dareka jagyA para teraNa baMdhAvyAM. nagaramAM utsava manAvavAmAM Avye. jyAre kumAra rasAla zayanakhaMDamAM pahoMcyo tyAre zIlavatIe tenuM svAgata karyuM. te zIlavatI sAthe bolyA vinA mAM pheravI sUI gayo. sUtAM-sUtAM babaDavA lAgyA ke nArIonAM caritranI zuM khabara ? A sAMbhaLI zIlavatIne lAgyuM ke mArA patine mArA cAritrya pratye zaMkA che. A zaMkAnuM nivAraNa karavA mATe pratyakSa pramANa jAhera karavuM paDaze. zayanakhaMDanI sAme ja eka sukAI gayeluM jhADa hatuM. zIlavatIe kahyuM : patideva ! tamArA manamAM zaMkA che. kRpA karI juo. je meM mArA jIvanamAM tamArA vinA bIjA puruSanI IcchA karI na heya ane mAruM caritra akhaMDita hoya te huM A Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ siMhalakumAra-2 huMThAne kahuM chuM ke he kuMThA ! mArA brahmacaryanA tejathI tuM phaLa vALuM thaI jA. je mAruM caritra jIvanamAM paNa eka vAra khaMDita thayuM che te huM tuM ja raheje. A kahetAMnI sAthe ja jota jotAmAM ThuMThuM lIluM thaI gayuM. tenI upara phaLa-phUla AvI gayAM. A camatkAra joI rasAlakumAra Azcarya pAmyo. tene vizvAsa thaI gaye ke mArI A patnI jene meM khUba duHkha ApyuM te zIlavatI che. kumAra rasAle zIlavatIne potAnA hRdaya sAthe lagAvIne kahyuM: ravI! mArA gunAne mApha karaje. meM bhayaMkara bhUla karI che. tane bahu ja dukha ApyuM. te mane bhUkharAja kahyo. meM paNa mAnyuM nahIM. tArI IrachAne paNa ThukarAvI. have huM pazcAtApathI mUMjhAuM chuM, zIlavatIe kahyuM: nAtha ! tame kaI bhUla karI nathI. bhUla meM karI hatI. lagna pahelAM temane jevA AvI ane manane saMyamamAM rAkhI zakI nahIM. je meM vANI para saMyama rAkhyo hota te A rIte mAre duHkhI thavuM na paData." rAjA siMhadattane paNa khUba ja AnaMda thayo. pitAnI putrInuM pavitra caritra kuLa mATe gauravanI vAta che. thoDA Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zihezakumAra divasa kumAra rasAla tyAM rahyo. tyAra pachI zIlavatIne laI pitAnA pitAne tyAM gayo. rAjA jitazatru ane mahArANI mAlinI putra ane putravadhUne joI khUba ja khuza thayAM. temaNe potAnA putranuM mAthuM cUmI lIdhuM. zIlavatIne AzIrvAda ApyA. - jyAre rAjA-rANIe pitAnI putravadhUnA caritranI parIkSA vALI. vAta jANI te teo khUba ja AnaMda pAmyAM. rAjA siMhadate kumAra rasAlane rAjyano bhAra sepI saMyama dhAraNa karyo. zIlavatIne thoDA samaya pachI putra janmyo. tenuM nAma zIlakumAra rAkhavAmAM AvyuM. moTA thayA pachI rAjayano bhAra ApI rAjA rasAla tathA rANI zIlavatIe paNa AdhyAtmika sAdhanA karI. ane sAdhanA karI mokSa prApta karyo. Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra tAjA vikasita kamaLanI jema sadA rahevAvALA dharmAtmA rAjA harizcandranA mukhane jyAre sutArAe udAsa ane dukhI joyuM to ciMtAnA sAgaramAM DUbI gaI. patinA sukhamAM sukha ane duHkhamAM duHkha mAnavAvALI pativratA rANuM sutArA pitAnA svAmIne duHkhI kevI rIte joI zake ? sAthe Azcarya e vAtanuM hatuM ke meTAmAM moTI AphatamAM paNa mahArAjA harizcandra zAMta ane prasanna rahetA hatA. dharma ane dhIraja te temanA be hAtha jevA hatA. eTalA mATe sutArA duHkhI ane cakita hatI. bhAratanI agaNita sItAo, damayaMtI, mRgAvatI vigere vizvane mATe Adarza rahI che. bhAratanI satI sannArIomAM AvI ghaNI che, je sukha ane saMpattimAM patine anukULa rahe che. paNa duHkha ane AphatamAM paNa jene pati-prema ocho thatuM nathI ane je AvA kaparA samaye paNa patinI sevAnI vadhAre taka maLavAne kAraNe saMtoSane anubhava kare che, evI Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 satyavAdI harizcandra-1 sAdhvI strIo ochI ja che. tethI jyAre teNe pitAnA svAmIne udAsa joyA to vyAkuLa thaI gaI ane vicAravA lAgI. mahArANIe pUchyuM Aje evI zI vAta che ke mArA prANanAtha haMmezanI jema sneha varasAvatA nathI ? Aryaputra ! Aje tame dukhI ? tamArA zAsanamAM kyAMya paNa duHkhanuM nAma nathI. havAmI mArA mananI mUMjhavaNa dUra karo. priye ! have huM rAjA nathI. bhikhArI chuM, kAraNa ke mArA manamAM e dhAraNuM baLa pUrvaka beThelI che dhIrevI samasyA, satva rapha vikimi samApane nimArNa, sazae sumahatyapi . vallabhe ! dhIra-vIra ane maryAdAvALA vivekavALA purUSa prANAtmaka dukha hevA chatAM paNa satyane tyAga nathI karatA, paraMtu dukhI te eTalA mATe chuM ke A dizAmAM tane ane putra rohitAzvane je duHkha paDaze, ene huM kevI rIte joI zakIza ?' sutArAnA meM para hAsyanI rekhA laherAI gaI ane Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 harasa belI "svAmI ! A te ghaNuM khuzInI vAta che. A rAjya ane dhana-dhAnya kayAM sudhI rahe ? ApaNA zarIrane ApaNe ghaNI ja sAvadhAnIthI sAcavIe chIe chatAM e paNa te sadA nathI rahetuM. dharma ja nitya che ane e ja paralokamAM sAthe jaze. "Arya putra ! A nazvara dhana ane nazvara zarIrathI dharmanuM pAlana thAya e te khuzInI ja vAta che. rAjyanA prapaMcamAM mANasa dharma pratye pramAdI banI jAya che. jIvanamAM AvA avasara na Ave te dhamanI yAda ja na Ave. rAja-kAjamAM phasAIne tame mArAthI dUra ja rahetA hatA. have huM tamArI vadhu najIka rahIne sevA karI zakIza. Aha ! rAjayanA dhanane A keTaluM suMdara upayoga thaye ? patine akhaMDa prema ane temanI sevAnuM satata saubhAgya A ja te patnInuM badhAthI moTuM sukha che. AnA vinA te traNeya lekanuM rAjya meLavIne paNa pativratA strIne zAMti thaI zakatI nathI." sutArAnI AvI vAta sAMbhaLIne mahArAjA harizcandranI badhI ja ciMtA ane mUMjhavaNa dUra thaI gaI. te manamAM ne manamAM patnone sadavicAro para ciMtana karavA lAgyA. pachI paraspara Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 satyavAdI harizcandra-1 dharmanI carcAo thaI. are ! vAta karatAM karatAM ja baMne sUI gayAM. dharmaniSTha harizcandra have e vicArene laIne sUtA, hatA ke savAra jaldI thAya ane kulapati AcArya Ave. huM temane rAjano khajAne, senuM, mahela vigere badhuM ja ApIne mArI pratijJA pUrI karUM. Adi jinezvaranA IvAku kuLamAM satyavatsala mahArAja harizcandrane janma thayo. uttarAdhikAramAM maLela ayodhyAnA te rAjA hatA. moTA moTA pratApI ane guNone bhaMDAra evA nareze A IphavAku kuLamAM thayA, paNa harizcandra e te harizcandra ja hatA. Akhare temanI upamA kone ApavI ? sUrya e sUrya ja che. ema te e paNa mAnavI hatA. harSa zokanI lAgaNInI prakRti temanAmAM paNa kema na hoI zake? paNa e evA mAnavI hatA, jemanA mATe temanA jevA nAma vALA bhAratendu harizcandra lakhyuM che caMdra re araja kare, Tare jagata TahavahAra 2 daDha vata harizcandra kI hai na satya vicAra Ane pachI have kahevAnuM rahe che ja zuM ? sarayunA Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 kinAre adhyA vasyuM hatuM. sarayumAM je laherA UThatI hatI, te ayeAdhyA vAsIonI sukhAnI laherI hatI. rAjA prajAne anusaratA hatA. eTalA mATe dharmAtmA ane satyavratI rAjA harizcandranI prajA paNa dhaniSTha hatI. 320 jaina janatA sAmAyika, pratikramaNa kare te hiMduo sadhyA, agnihAma karatA hatA. ayAdhyAnA narezanA rAjamahela indrabhavana jevA ja hatA. ane ayeAdhyA paNa alakApurIthI kama na hatI. paratu harizcandra tA indrathI pazu moTA hatA. kAraNa ke devasabhAmAM besIne deva rAja temanA guNAnI prazaMsA karatAM dharAtA na hatA. jevA rAjA harizcandra upamA na ApI zakAya tevA mAnava ratna hatA, evI ja temanI priyA sutArA paNa hatI. te mahArAjA uzInaranI lADakI kanyA hatI. temaNe eka putrane paNa janma ApyA hatA. nAma rAhitAzva hatuM. * hindu sAhityamAM harizcandra-patnIne mahArAja zikhinI kanyA jaNAvavAmAM AvI che, eTalA mATe tene zaikhyA nAmathI paNa eLakhavAmAM Ave che. rAjA zikhi uzInaranA putra hatA. jaina vidyAneA tene uzInaranI kanyA mAne che. nAmamAM paNa eTalA taphAvata che ke jaina graMthAmAM sutArA ane hindu graMthAmAM tArA jAvavAmAM Avyu che. Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 328 satyavAdI harizcandra-1 traNa jInI A kuLamAM AnaMdanI varSA thatI hatI. eka rAtre mahArAjA harizcandrane rAtrInA cethA pahoramAM eka cirasmaraNIya svapna AvyuM. svapnamAM koI temane kahI rahyuM hatuM ke dhIra-vIra ane maryAdAyukta vivekavAna purUSa maratAM sudhI dukha hovA chatAM paNa satyane choDato nathI. svapnamAM temaNe e paNa sAMbhaLyuM ke sUrya cAhe pazcimamAM Uge, ane cAhe dharatI pitAnI kSamatA choDI de ane cAhe merU parvata DagamagavA lAge, paNa satyavatI kayAreya satyano tyAga nathI karatA. satyanI rakSAthI vizeSa bIje dharma nathI ane jenuM vacana nirarthaka thaI jAya che, tenAM badhAM ja puNya naSTa thaI jAya che. IphavAku kuLanA sUrya mahArAja harizcandra vAraMvAra A zabdo para vicAra karavA lAgyA ke rakSAthI vadhIne keI dharma nathI ane jenuM vacana nirarthaka thaI jAya che, tenAM badhAM ja pu naSTa thaI jAya che. vicAra karatAM karatAM haMmezanI jema brAhma muhUrtamAM temanI AMkha ughaDI gaI. te haMmezanI kriyAmAM lAgI gayA. nityakramathI paravArI jayAre te rAjabhavanamAM birAjamAna thayA te temanI sabhAmAM hAMphato hAMphate eka tapasvI pravezyo. bhaya, gabharATa ane zvAsa caDhI javAthI Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 29 tenAthI kAMI bolI zakAtuM nahatuM. maMtrI vasubhUtie tapasvIne AzvAsana ApyuM muni ! zAMta ane nirbhaya thaIne tamArI vAta kahe. dharmavIra mahArAja harizcaMdranA zAsanamAM sarayu taTa para vAgha ane haraNAM eka sAthe pANI pIve che. pakSIo svataMtra rIte phare che. temane kaI vAghano bhaya hoto nathI. tapasvI, sAdhu ane brAhmaNane to svapnamAM paNa keI bhaya nathI. te paNa tame ATalA gabharAyelA kema che ?" mahAmaMtrInI yukita yukata vANI sAMbhaLI tapasvI thoDe zAMta ane svastha thayo. teNe mahArAja harizcandrane saMbodhana karatAM kahyuM rAjana ! emAM kaI saMdeha nathI ke tamArA samudra jevA vizALa rAjamAM vAgha ane bakarI eka ja ghATa para pANI pIve che. paNa ame tapasvI sAdhakane te jIva para AvI ja banyuM che. Aje te amAre Ama ja tamArA suzAsanano apavAda banI gayo che." nareze kahyuM tapasvI ! mArA rahetAM tamane keI duHkha nahIM thAya. tame kaho te, mArA prANa paNa ApI dauM.' tapasvIe jaNAvyuM- Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 0 satyavAdI harizcandra-1 "rAjana ! sarayu kinAre banAvelA amArA AzramamAM eka sUvare utpAta macAvyo che. tenA aNIdAra ane camakalA dAMtone joIne RSi bALake cIsa pADI UThe che. te hiMsaka ane upadravI sUvare amArA ugADelA phUlene choDane naSTa karI nAkhyA che, jhuMpaDI toDI nAkhI che. tenA rahevAthI ame agnihAma, yajJa yAga kAI paNa karI zakatA. nathI. amArI badhI ja dharma kriyAo baMdha thaI gaI che. te nirdaya sUvarathI amArI rakSA karo." mahArAja harizcandrane jamaNo hAtha pharakI UThayo. temane jamaNe hAtha tarata dhanuSya para gaye. temanI IcchAne maMtrI vasubhUtie samajI lIdhI ane te samaja pramANe tarata ja teNe rAjAnA aMgarakSakone Adeza Apyo - mahArAjane ghaDe taiyAra karo. pachI tapasvIne kahyuM "muni ! tame AzramamAM padhAre. mahArAja hamaNuM lazkara sahita Ave che. cakakasa ja te sUvarane vadha karIne tamAre Azrama niviM ane Aphata vinAne banAvaze." mahArAja harizcandrane AziSa ApatAM tapasvIe Azrama tarapha prayANa karyuM. ane A tarapha mahArAja harizcandra pasaMda karelA sazastra sainikanI sAthe RSinA Azrama tarapha cAlI nIkaLyA. Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 331. ayodhyA nagarInAM makAnanI sImAthI dUra sarayu taTa para vaidika RSione Azrama che. AzramanI zobhA nayanaramya ane darzanIya che. RSioe pitAnA hAthe phUlenA choDa ugADayA che. RSi bALaka ane bALakIo tene siMce che. Asa pAsa chAyAdAra vRkSa che. kyAMka kyAMka TekarA ane. TekarIo che. karIla, karamadAM vigerenI saghana jhADIo paNa. TekarIo jevI UMcI ane phelAyelI hatI. vaidika tapasvInA sugaMdhita dhUpe vAtAvaraNane suvAsIta karI dIdhuM hatuM. kabUtara, keyala, cakavAka, popaTa vigere pakSI nirbhaya banIne dANuM caNI rahyAM che. ane RSinI patnIo temanI AgaLa dANA. verI rahI che. AzramanA AcArya kulapati mRgacarma pAtharIne beThA che. temanI sAme beThelA cAra pAMca tapasvI kAMI kahI rahyA che. A tapasvIomAM kapiMjala, kapiMgala ane aMgAra: mukha nAmanA tapasvI paNa che. bAkInA tapasvI sAdhake pita pitAnI jhuMpaDImAM yoganI kriyAo karI rahyA che. dUrathI dhULa UDatI joI pAMceya tapasvIe UThIne UbhA thayA ane "AvI gayA, AvI gayA. kahetA potAnI tarapha AvatA. mahArAja harizcandranI pAse javA lAgyA. jyAre narApi. Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 satyavAdI harizcandra harizcandra RSionI najIka AvyA te temaNe pUchayuM- - "tapasvIo ! kayAM che te upadravI sUvara ?' kapiMjele kahyuM: "rAjana ! tamAruM kalyANa thAo. hamaNAM ja te vikarALa - sUvara tyAM jhADImAM chupAI gayo che. pelI juo, TekarInI nIce je jhADI che, temAM beTho che ." rAjAe sAthe AvelA sainikone Adeza Apyo jhADIne cAreya taraphathI gherI le. pAMca sAta sainike 'TekarInI upara caDhI jAva. dhyAna rAkhajo , sUvara sIdhe ja - bhAge che. nIkaLI nA jAya." sainikee se daDha pagalAM dUra rahIne tene cAreya taraphathI gherI lIdho. badhA sAvaceta ane sAvadhAna avasthAmAM hatA. mahArAjA harizcandra jAte dhanuSa para bANa caDhAvI jhADInI najIka pahoMcyA. ghoDA para beThA beThA ja te vicArI rahyA hatA ke sUvarane jhADInI bahAra kevI rIte kaDhAya ? tyAre temaNe jhADImAM ghura ghurano avAja sAMbhaLe. basa, temaNe avAjane lakSamAM laIne tIra choDI dIdhuM ane eka dukhanI cIsa sAthe tenuM zarIra Dhagalo thaIne DhaLI paDayuM. ghaDA uparathI nIce utarI mahArAja upara nIkaLelA bANane jotA marelA sUvarane jovA pahoMcyA, paNa temane Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra 333 te kAMI aNadhAryuM dazya ja jovAmAM AvyuM. te he prabho ! A zuM thayuM?" kahetAM dharatI para besI gayA. temane A rIte besatAM joI aMgarakSaka raunika paNa temanI pAse AvyA. addabhuta dazyane joIne sainike paNa. avAk thaI gayA. mahArAja harizcandranI dazA ghaNI vicitra hatI. zokanA mAryA temanuM meM pILuM paDI gayuM hatuM. AMkhe. phATelI hatI. te kAMI vicArI zakatA nahotA. DI vAra . pachI te vicAravA lAgyA mArAthI A mahA anartha kevI rIte thaI gayo ? A. sUvarane ja ghera ghura avAja hatuM ke A nirdoSa prANune avAja hato ? te pachI e sUvara kayAM gayA? kaI bIjI jhADImAM sarakI gaye haze. Aju bAju keTalIya jhADIo che. paNa tapasvIoe te A ja jhADI tarapha saMketa karyo hate. ajANamAM ja bhale, paNa aparAdhI te huM ja chuM.. mArAthI eka bANathI be nirdoSa jIvonI hatyA thaI gaI. A te garbhavatI che. aha ! A garbha paNa bahAra nIkaLI gayo che. are ! A pApanuM huM zuM prAyazcita karuM? dharatI phATI jAya te emAM samAI jAuM athavA A sarayu. mAM kUdI paDIne prANu ApI dauM? paNa e to eka vadhu pApa thaze. tyAre tyAre huM zuM Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra karu ? kulapati AcArya'nI pAse ja, te keAI prAyazcita jaNAvIne mArU kalyANa karaze. --34 zAkathI vyAkuLa mahArAja dharatI para hAtha TekavIne * uThayA ane pagapALA ja Azrama tarapha cAlI nIkaLyA. jayAre te AzramamAM paheoMcI gayA te kulapatie temane AzIrvAda ApyA rAjana ! svarga sudhI tamArA yazanA vistAra thAya. tame amArI rakSA karI che. ame tamArA zA satkAra karIe ? ThaMDA chAMyaDAmAM eseA. mIThAM phaLa khAo. mahArAja harizcandra besI teA gayA paNa temanI vANI tA rUdhAyelI hatI. te kAMI paNa kahI zakatA nahAtA. e vicArI rahyA hatA ke AcAryane kevI rIte mArA pApanu* prAyazcita pRSTha' ! tyAre thADA tapasvIo tyAM AvI gayA ane temAMthI eke kahyu - AcArya zrI ! anatha thaI gayA vaMcanAnI pALelI garbhAvatI haraNI koi pApIe mArI nAkhI. mArI nAkhI ? kANe mArI nAkhI ? harizcandranA rAjyamAM evuM kevI rIte banI zake ? mArI dIkarInI haraNIne kANe mArI che ?" AcArya nuM gaLuM bharAI Avyu. tyAre eka * tapasvIe spaSTa karyuM. Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra pUjya ! A ja rAjAe tene vadha karyo che. bIjuM koNa mAre? caratAM caratAM te TekarInI pAse jatI rahI..." AcAryae dhyAnathI rAjA harizcandrane joyA te te DarI gayA, ane AMkhane nIce jhukAvI dIdhI. tyAre AcAryane krodha phATI paDe. ane te vacana bANenI varSA karavA lAgyA : are duSTa ! tuM rakSaka che ke bhakSaka ? ame to tane amArA AzramanI rakSA karavA mATe bolAvyA hatA. ane te te mArA kuLane ja naSTa karI nAkhyuM. mArI dIkarI vaMcanAe te mRgalIne nAnapaNathI ja pALI hatI. e te tenA para jIva ApatI hatI. haraNI vinA mArI dIkarI jIvI zakaze nahIM. dIkarI vagara mArI dharma saMginI nivRtti paNa nahI bace ane A baMnenI sAthe huM paNa prANa tyAgI daIza. ekI sAthe tene pAMca hatyAnuM pApa lAgaze. mArI AMkhe AgaLathI khasI jA, nahIM te huM tane bhayaMkara zApa ApI daIza." . rAjAe kulapati AcAryanA paga pakaDI lIdhA ane ghaNuM karUNa svaramAM bolyA bhagavAna ! ajANatAM ja mArAthI A aparAdha thaye che. tame te karuNAnA sAgara che. parAtpara brahmAnI prApti mATe Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 336 satyathA harizcandra tame sAdhanA karI rahyA che. A vizvarupI brahmamAM mArA jevA dAsane paNa sAgaranuM eka TIpuM mAnIne rahevA do. je paNa prAyazcita tame jaNAvaze, e huM karIza. A ani2chanIya hatyAnA duHkhathI mArAM reme roma duHkhI che. mAre vizvAsa kare. kulapati kAMI kahI zake te pahelAM ja temanI putrI vaMcanA pitAnI mAtA nikRtinI sAthe raDatI raDatI tyAM AvI ane vilApa karavA lAgI - pitA ! mArA mATe citA taiyAra karAvo. huM paNa mArI haraNInI sAthe citAmAM sUI jAuM. meM tene keTalA premathI pALI hatI. garbhamAM raheluM tenuM baccuM paNa marI gayuM." A karuNa vilApathI mahArAja harizcandranuM hRdaya cirAI jatuM hatuM. temane keI bIje mArga paNa sUjhate na hate. je bacavA mATe eka taNakhaluM paNa maLI jAya te teno sahAre paNa laI le. pitAnI dIkarInuM raDavuM sAMbhaLI kulapati rAjA para vadhAre dhita thayA ane temanA para tUTI paDayA - narAdhama !joI le mArI dIkarInI zI dazA che. have A kevI rIte bacaze? mane paNa te e haraNI ghaNI ja vahAlI hatI. huM te baMnene mArI dIkarIo mAnate hate. Aje Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 haLa tArA kAraNe ame badhAM agnisnAna karIzuM? harizcandrae pharIthI prArthanA karI bhagavAna ! tame te jJAnI che. venuM tamane jJAna che. tame ja amane badhAne bacAvI zake che. aparAdha te mArAthI thaI ja gayo che. tame samartha che. tame kaI raste avazya kADhI zake che." kulapatine ke ethI paNa vadhI gayo. rAjAnI prArthanA te yajJanI AhutinuM kAma karatI hatI. temaNe gussAmAM kahyuM- "have tuM mIThAM vacane kema bele che ? tArI aMdara te jhera bhareluM che. ahIMthI ja kema nathI ? bhAvine e ja svIkAya che ke garbhavatI haNInI sAthe tuM mArI putrI, panI ane mArA mRtyune nimitta bane." mahArAja harizcandra mAthuM pakaDIne besI gayA. vaMcanA ardha bebhAna avasthAmAM sUtI hatI. RSi patnI tenI pAse beThI hatI. DI vAra sudhI badhA mauna rahyA kaI kAMI ja na belyuM. tyAre zAMtine bhaMga karatAM aMgsa mukha nAmanA tapasvIe kulapatine kahyuM AcArya ! maranAranI sAthe keNa mare che ? mahArAja harizcandra satyavatI ane dharmAtmA che. ajANatAM ane Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 338 satyavAdI harizcandra dagAmAM ja temanuM bANa haraNIne vAgI gayuM. tethI kaMI paNa rIte temane mApha to karavA ja joIe. te satyavatI tamArA batAvelA prAyazcitane avazya svIkAra karaze." rAjAnuM meM kamaLanI jema khIlI UThayuM. aMgAramukhanI vAte temane DUbatAne kinAre maLI jAya evI lAgI ane temanAmAM satyapAlana ane utsAhanA taraMgo UThavA lAgyA. Aje savAre ja svapnamAM je vacane temaNe sAMbhaLyAM hatAM, tenI smRti thaI AvI ane jAte ja A vAkaya temanA manamAM gaNagaNavA lAgyA ke satyanI rakSAthI vadhIne keAI dharma nathI ane jenuM vacana nirarthaka thaI jAya che, tenAM badhAM ja puNyo naSTa thaI jAya che. satyavratI prANa jAya paNa satyane cheDatA nathI. Ama vicAratAM mahArAja harizcanTe kRtajJatAthI tapasvI aMgAramukha tarapha joyuM ane nata mastake bolyA mahAtmA! mArA A pApa mATe tame je paNa upAya prAyazcita jaNAvazo. te huM cokakasa ja karIza. je mArA prANa ja enuM prAyazcita hoya te huM mArA prANa ApavA paNa taiyAra aMgAramukha bolyA e to huM jANuM ja chuM ke tame satyavratI che. tethI huM cokkasa ja evo upAya kADhIza ke RSinI kanyA viMcanA, Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdo harizcandra-1 tenI mAtA ane kulapati traNeyanA jIva khacI jAya ane tamane pApa nA lAge.' thoDI vAra vicAra karyAM pachI agAramukhe kahyu - 339 rAjana ! zAomAM badhI rItanAM pAponuM prAyazcita che. jo ke tamAruM nRtya ghaNuM ja bhayaMkara che. te paNa meM tene upAya vicArI lIdhA che. jo tame tamAru samasta rAjya, zAsana kare che te bhUmi, nagara, gAma, prajA, mahela, rAjyano bhaMDAra ane sonu' kulapatine ApI do teA te tamArA aparAdhane mApha karI deze ane tame paNa pApanA khaMdhanamAMthI chUTI jaze.' 'mahArAja harizcandra koi paNa rIte A zoka sAgaramAMthI nIkaLavA icchatA hatA tethI jevI temane aMgAramukhanA prastAva rUpI naukA maLI ke te tenA upara caDhI gayA ane khelyAH "mane A prastAva svIkAya che. tame mane bacAvI lIdho. huM tamAro AbhArI chuM.' mahArAjanu mAM AnadathI camakI UThayu' ane te kulapati tarapha jovA lAgyA. pachI khelyA AcAya ! mAru rAjaya svIkArIne mArA para prasanna thAva.' kulapati dvidhAmAM paDI gayA. temaNe rAjAne peAtAnI svIkRti na ApI tyAre aMgAramukhe siphAraza karatAM kulapatine kahayu : Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 340 sagAhI harikathA - "AcArya! satyavatI mahArAja harizcandranA rAjayanuM dAna svIkArI temane zokamukata karo." kulapatie mahArAja harizcandra para ahesAna batAvIne svIkRti ApatAM kahyuM "rAjana ! tamAre aparAdha te akSamya ja hatuM. paNa aMgAramukhanI vAta mAnIne huM tamane kSamA karuM chuM. have tamAruM samasta sajaya mAruM thayuM. patnI ane putra sivAya je je tamAruM che ane jenA jenA para tamAro adhikAra che, e badhuM mAru che. have tame nizciMta thaIne tamArI nagarImAM jAva." mahArAja harizcanTe kulapati AcArya, aMgAramukha ane kapiMgala-kapiMjala vigere RSione praNAma karIne javA. mATe meM pheravyuM to kanyA vaMcanA belI- pitAjI ! rAjaya meLavIne tamene te saMtoSa thaI gayo, paNa mAruM sukha te dUra na thayuM. huM te mArI haraNI sAthe ja agnisnAna karIza. jo tame mane bacAvavA icchatA che te A pApI rAjAne zApa ApI bhasma karI nAkhe." mahArAja harizcandra aTakI gayA. jANe ke hAthamAM AvelI naukA chUTI gaI hoya. te pharI dukhI thaI gayA. ane RSi kanyAne prArthanA karavA lAgyA. Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 341 RSikanyA!" tamArA pitAe mane mApha karI dIdho te tame paNa karI do. ema te tamArA pitAnuM rAjya tamAruM paNa che. te paNa tamArA saMtoSa mATe tamane eka lAkha sonAnI mudrAo ApavAnuM vacana Apu chuM." sonAnI camaka kevI addabhUta che. senAnI mudrAo jotA pahelAM, tenuM nAma sAMbhaLatAM ja RSi-putrInI AMkhemAM camaka AvI gaI. tenuM badhuM ja duHkha dUra thaI gayuM. eTaluM ja nahIM, teNe AzramavAsI sAdhuone kahyuM. "mArI pyArI haraNane vi isara agni-saMskAra karI de." rAjAe meM pheravI lIdhuM ane nagarI tarapha cAlI nIkaLyA. jyAre te thoDA AgaLa gayA te kulapatie temane kahyuM : rAjana ! kAla bapora sudhImAM ame amAre rAjyAdhikAra levA tamArI pAse AvIzu. jyAM sudhI ame na AvIe tyAM sudhI amArA taraphathI tame rAjasiMhAsana para bese." kulapatine pharI praNAma karIne mahArAja harizcandra ghoDA upara savAra thaI gayA. A mAthAkUTamAM baporano samaya thaI gayo hate. mahArAja harizcandra sIdhA rAjasabhA Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 satyavAdI harizcandra-1 mAM gayA, teA thADA ga'bhIra ane duHkhI hatA. maMtrI vasubhUtie vicAyuM- sUvara teA temaNe mArI nAkhyA ja haze. paNa RSinA AzramethI udAsa kema AvyA? maMtrIe mahArAja harizcandrane teA kAMi na pUchyuM, paNa temanI sAthe gayelA sainikAne pUchaparacha karavA lAgyA. A tarapha mahArAja peAtAnI paristhiti para vicAra karI rahyA hatA. me* bhUlamAM paNa evuM kAryAM nathI karyu", je karIne mAre pastAvuM paDayuM hAya. Aje paNa meM kAMI anucita nathI karyuM. huM teA, tA paNa jIvatA chuM, satya mATe prANa paNa kAMI ja nathI. rAjya gayuM' te zuM thayuM? zuM rAjya mAruM hatuM ? basa eTalu ja duHkha che ke uzInara rAjAnI lADakI sutArA ane rAhitAzcane paNa duHkha veThavu paDaze. te kevI rIte raheze ?' A tarapha sainikA pAsethI badhI vAta jANIne maMtrI vasubhUti mahArAja harizcandranI pAse AvyA. tyAre mahArAje kahyu ma`trI! Aje ajANatAM ja mArAthI ghaNuM mATuM pApa thai gayuM. sUvaranA bhramamAM eka gabhiNI haraNI mArA khANanA zikAra banI gaI. Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34, satyavAdI harizcandra-1 rAjana! huM badhuM ja sAMbhaLI cUka chuM. sUvarabUvara kyAMya kazuM ja nahotuM. A te pAkhaMDIoe pahelethI ja keI haraNa saMtADI rAkhI haze. tame paNa ghaNA bheLA cho. huM te pAkhaMDIonI pola kholIne ja rahIza." "are ! tame kazuM ja nA karaze. dAna ApelI vastu zuM pAchI laI zakAya che? ghUMkIne kaNa cATe che? je A duSyaka ja che te bhAvinuM duSyaka che, tapasvIonuM nahIM. ema te eka divasa rAjya chUTI ja jAta. huM vacana ApI cUkyo chuM. have huM ayodhyAnI prajA chuM. jyAM sudhI kulapati na Ave tyAM sudhI temane pratinidhi chuM.' maMtrI vasubhUti AgaLa kAMI ja na belI zakaze. have kAMI kahevAnI jarUra ja nahotI. rAjasabhA visarjita karIne mahArAja mahArANI sutArAnI pAse AvI pahoMcyA. temane duHkhI joIne te sukumArI-sannArI paNa duHkhI thaI ane jyAre duHkhanuM kAraNa pUchayuM te mahArAja harizcandrae badhuM ja jaNAvI dIdhuM. AnAthI sutArA jarA paNa duHkhI na thaI ane belI svAmI ! A samAcArathI huM ghaNI ja khuza chuM. tamane tamArI ciMtA nathI, tamArA satyanI ciMtA che. te Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 344 satyavAdI harizcandra-1 - tamArA satya pAlananI nathI . zuM tamArA satya pAlanamAM sahaga ApavAmAM mAro dharma nathI ? zuM huM tamArI ardhAginI nathI ? huM ane tame eka te chIe. kAle kulapati Ave te tame tarata ja temane rAjya seMpI deje. jyAM tame tyAM huM. rohita paNa ApaNA baMnene che. tenI ciMtA tame na karazo." temane sutArAnI AvI nItiyukta vAte sAMbhaLI satyavatI harizcaMdranuM badhuM ja duHkha dUra thaI gayuM ane te ghaNA saMtoSa- nI sAthe sUtA. mahArAja harizcandra ane mahArANI sutArA- baMne gya samaye brAhmamuhUrtamAM uThayAM ane hamezanA kAryathI nivRtta thaI dharmakriyAo karI. mahArAja harizcandrane kulapati AcAryanA AgamananI pratikSA hatI, tethI te sIdhA ja rAjasabhAmAM pahoMcyA. hitAzva cheDe moDe UThe hate. haju bALaka ja to hato. tene savAre uThIne snAna vigere pachI dUdha pIvAnI Adata hatI. dAsIe tene snAna karAvyuM ane bIjI dhAya senAnA kaTerAmAM dUdha laI AvI. mahArANI sutArA pAse ja besIne rohitanI laTa sarakhI karI rahI hatI. temaNe rAjasabhAmAM thaDe kolAhala sAMbhaLe te sabhA bhavananA rANIvAsanA jharUkhAmAM pahoMcI gayAM. rahita Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 35 paNa temanI pAchaLa pAchaLa cAlyA gayA. sabhAmAM je kAM thai rahyu hatu. tene te jharukhAmAMthI joi rahI hatI. gAramukha tathA anya cAra tapasvIenI sAthe kulapati AcArya rAjasabhAmAM AvyA. je temane jotAM ja mahArAja harizrcandra sihAsana parathI utayA ane badhA tapasvIone vaMdana karIne AcAya ne A rIte kahyuM-- prabhu! ! tame tamArA siMhAsana para birAjo.' 'hA, hA siMhAsana para teA khirAjIzuM ja, paNa pahelAM tame amane eka lAkha sAnAnA sikakA tA Ape|.' 'hamaNA ApuM chuM." kahyA pachI mahArAje khajAnAnA adhyakSane Adeza ApyA-- pUjya AcAryane eka lAkha sAnAnI mudrAo lAvIne Ape.' khasa, aMgAramukha peAtAnA nAmane anurupa agnivacana khelavA lAgyA re narAdhama ! tu` te sAcesAca ja pAkhaDI che. rAjyanA khajAnA para have tArA ze! adhikAra che ? A rAjya tA have AcAya'nu' thaI cUkayuM.' mahArAja harizcandrae tarata ja pAttAnI bhUlanA svIkAra karyo ane mAlyA-- Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 satyavAdI harizcandra, muni ! mArAthI bhUla thaI gaI. kSamA karo." kulapati belyA- "kSamA karavAthI zuM kAma cAlaze? dakSiNAnI mudrA to huM tyAre cheDI zakuM chuM, jyAre tuM tAruM vacana pAchuM laI le. have tAruM te kAMI paNa nathI. je vastro te paheryA che te paNa amArAM che. tarata ja valkala paherIne mArA rAjyanI. sImA cheDI de ane kahI de ke huM eka lAkha sonAnA sikkA nahIM ApI zakuM." IhavAku kuLa bhUSaNa harizcanTe kahyuM- "muni ! sUrya pazcimamAM nIkaLe e paNa asaMbhavIta nathI, paraMtu harizcandranuM vacana TaLI jAya, e asaMbhava che. huM kaI paNa rIte tamane sonAnA sikakA ApIza." "tane tArA satya para ATaluM badhuM abhimAna che" kulapatie harizcandrane lAta mAratAM kahyuM- te pachI vAra kema kare che ? Apane kema nathI ? mahArAjanuM A apamAna jeIne maMtrI vasubhUtithI nA rahevAyuM, tethI teNe kahyuM- "AcAryazreSTha ! tame kevA tapasvI che, je kAraNa vagara ja yazasvI rAjAne Thokara mArI rahyA cho ! temanuM badhuM ja levA chatAM tamane saMtoSa nathI thayo? Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 347. "are duSTa ! tane e batAvuM ke huM ke tapasvI chuM, te A le." kulapatie maMtra bhaNIne vasubhUti para jaLanA chAMTA nAkhyA che te tarata ja popaTa banI gayuM ane eka makAnanI Teca para beTho. beThAM beThAM kulapatine asahya kaThora: vyavahAra jovA lAgyA. rAjasabhAmAM ayodhyAnA aneka zeThiyAo paNa hatA. mahArAja harizcanTe temane kahyuM "zeThiyAo! huM tamArI pAse eka lAkha sonAnI mudrAnuM RNa mAguM chuM. vyAja sahita pAchA ApI daIza." nA, kayAreya nahIM "kulapatie garajIne kahyuM- "mArA zAsita rAjyamAMthI tuM RNa paNa nahIM laI zake. ahIMnA keI paNa prajAjana pAsethI levA devAne tene koI adhikAra nathI." mahArAja harizcaMdra dvidhAmAM paDI gayA. temane kaI ja mArga sUjhato nahoto. tyAre kuMtala nAmanA eka rAjabhakta aMgarakSake mahArAja harizcandrane kahyuM- "svAmI ! meM tamAruM anna khAdhuM che. mane AcAryanA. hAthe vecI do. huM temanI sevA karIza ane tame RNamukata thaI jazo." have aMgAramukhanuM meM khulyuM- tane ame zuM karIe? ane ame keIvepArI to nathI, vaLI je pAchA le veca karIe. trIju, tArI kiMmata paNa bahu. Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 ja thoDI. ame A jhaMjhaTamAM nahIM paDIe." kuMtalanA manamAM thayuM ke kAMI kharuM beTuM saMbhaLAvuM. paNa maMtrI vasubhUtinI dazA joIne te TharI gayo ane kAMInA belyo. mahArANI sutArA badhuM ja joI rahI hatI. tenI AMkhe AMsuothI bharAyelI hatI. tenAthI nA rahevAyuM to te rohitane laIne badhAnI sAme AvI gaI ane pitAnA ArAdhya mahArAja harizcaMdrane kahyuM - Aryaputra ! mane vecI do. mane vecIne tamane eTaluM badhuM dhana maLaze ke gurUnuM RNa cUkavI Ape. have vilaMba kema kare che? mahArAja harizcaMdranI AMkho paNa bharAI AvI. patnIne kahyuM tane vecavAnI kalpanAthI huM prANa choDI daIza. evuM - nA kahe. huM jAte ja vecAIne AcAryanuM RNa cUkavIza." A kulaTAne kaNa kharIdaze ?" kulapatie sutArAnI majAka karatAM kahyuM- tAre te have A ja mahelamAM rahevAnuM. tuM ahI rahIza to A narAdhama harizcaMdrane pakaDavAmAM mane muzkelI nahIM paDe. kAraNe ke potAnA vacananuM pAlana karavAmAM asamartha hovAnA kAraNe e bhAgI jaze." have kuMtalathI nA rahevAyu ane teNe kulapatine paDakAra , 1 kara Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 ja dIdhA- tame tapasvAnA vezamAM koI asura che, je satI-sAdhvI mahArANI sutArAne kulaTA kaho cho. svAmInI vacana baddhatAne agya lAbha uThAvI rahyA cho." kulapatie aMjalImAM jaLa lIdhuM ane krodhita svaramAM bolyA "le tuM paNa letenA para jaLa pheMkavA aMjalI UThAvI ane mahArAja harizcandra pagamAM paDIne "nahI nahIM karatA rahyA. tyAM sudhI te kulapatie abhimaMtrita jaLa chAMTI ja dIdhuM ane kuMtala ziyALa banIne vanamAM bhAgI gayo. AcAryuM mahArAja harizcaMdrane zApanI dhamakI ApatAM kahyuM narAdhama! tArA maMtrI ane sevakanI dazA te joI ja lIdhI. mArA tapano prabhAva A ja che. tuM athavA te mane eka sonAnA sikakA tarata ApI de athavA tAruM vacana pAchuM laI le nahI te huM tane zApa ApIne bhasma karI nAkhIza. satyavatI harizcandrae kulapatinA paga pakaDI lIdhA ane kahyuM dayAnidhAna! mane eka mahinAno samaya Apo. huM A samayamAM tamAruM RNa cokakasa cUkavI daIza. jevI rIte rAjaya laIne tame mArA upara atyaMta upakAra karyo che, have. Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '350 satyavAdI harizcandra-1 eka mahinAne samaya ApIne mAre udhdhAra kare." aMgAramukhe pahelAMnI jema pharIthI kulapatine rAjAnI siphArasa karatAM kahyuM- "AcArya ! Ane eka mahinAne samaya ApI do. A samaya daramyAna je tamAruM RNa na Ape te je Iccho e karaje." mahArAja harizcanTe aMgAramukha tarapha kRtajJatAthI joyuM - ane sutArAne kahyuM priye ! tuM mArI sAthe nahIM AvI zake. tuM tArA piyara jatI rahe. huM kyAMka dAsatva karIne athavA te jAte vecAIne RSinA RNamAMthI mukata thaIne ja tArI pAse AvIza." sutArA potAnA svAmInA caraNomAM paDI gaI ane AMsuothI caraNa dhotAM bolI Aryaputra ! e te aMbhava che ke huM tamArAthI judI rahe. kAyAnI sAthe chAyA raheze. mane paNa sAthe laI jAva." aMgAramukhe sutArAne kahyuM kulakSaNI ! A badhAM ja AbhUSaNo utArI de ane valkala paherIne ja ahIMthI jA." tame have mArA rAjyanI sImAmAM kyAMya paNa mahenata Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 majurI nahIM karI zake. jyAM sudhI mAruM rAjaya che, tyAM tamAre rahevuM nahIM. eka mahinAnA chellA divase huM mAruM dhana levA tArI pAse AvIza." mahArAje kulapatinI AjJA mAthe caDhAvI. traNeya jIe valkalanAM vastro paheryA ane khUllA page ja rAjabhavanethI cAlI nIkaLyA. temanI pAchaLa pAchaLa samasta ayodhyAvAsI strI purUSa hatAM. koI paNa AMkha evI nahatI, jemAM AMsu nA hoya. mahArAja harizcanTe badhAne pAchA pharavA kahyuM. paraMtu kaI paNa temane choDIne pAchA pharavA nahotA IcchatI. jyAre ayodhyA nagarInI sImA para badhA pahoMcyA te mahArAja harizcandra pharIthI kahyuM prajAjane ! zAsakane dharma ghaNe kaThora che. bhUle- cUkeya meM tamane kaMI paNa dukha ApyuM hoya te tene bhUlI jaIne mane mApha karIne pAchA jAo." rAjAe A kahetAM ja lekanAM gaLAM rUMdhAI gayAM ane badhAM ghUsake dhrusake raDavA lAgyAM. evuM lAgyuM ke jANe karUNAno baMdha ja tUTI gayo hoya. theDI strIo mahArANI sutArAnA caraNamAM besIne raDI rahI hatI. eka vRdhAe rahitane potAnA oLAmAM lIdhuM hatuM ane te paNa AMsu vahAvI rahI hatI. tyAre mahArAja harizcandrae badhAne pharIthI Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3para satyavAdI harizcandra-1 samajAvyuM "ayodhyA vAsIe ! tamArI jema huM paNa prajA chuM. AcArya kulapati ApaNe badhAnA rAjA che. tethI tamArA badhAnuM mArI sAthe AvavuM e vartamAna rAjAnI avagaNanA thaze. prajAe rAja bhakata thavuM joIe. have maryAdAnI rakSAne mATe tamAre javuM ja paDaze." eka nAgarike badhA taraphathI kahyuM "maryAdA bhaMga karavAthI ApaNuM zuM thaze ? e ja thaze ke kulapati ApaNane zApa ApIne bhasma karI nAkhaze ! enAthI ame nathI DaratAM. tame to amArA pitA che. zuM saMtAna potAnA pitAne cheDe che? maryAdAnI ja vAta che te maryAdA e ja che ke saMtAne pitAnI sAthe ja rahevuM. mahArAja harizcandranuM hRdaya paNa bharAI AvyuM. te paNa raDavA lAgyA. paraMtu ayodhyA vAsIonA na javAthI temanA vratano bhaMga thato hato ane A tarapha e badhAne prema paNa addabhuta hato. tyAre rAjAe A rIte samajAvyuM- "adhyA vAsIo ! satya-pAlanathI kaI paNa vastu meTI nathI. satya mATe ja huM badhuM ja choDIne jaI rahyo che. je tame nahIM jAva te mArA vratane bhaMga thaze. tame badhA paNa satyavatI te che. satya pAlanamAM svArthane tyAga Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 ja paDe che. huM tamArA premane Adara karuM chuM. satyapAlana mATe ja huM hRdaya para paththara mUkIne tamane cheDI rahyo chuM. je tame mane prema karatA ho to tamane mArA segaMda che. pAcho jAva." mahArAjAnA sogaMda ayodhyAvAsIonA paga jakaDI dIdhA. teo AgaLa vadhyA nahIM. patnI ane putrane laIne mahArAja harizcandra cAlI nIkaLyA. temaNe pAchA pharIne be cAra vAra pAchaLa joI paNa lIdhuM, paNa vAraMvAra jevAthI vadhAre duHkha thatuM hatuM. mATe pAchaLa joyA vagara te cAlI gayA. A tarapha jyAM sudhI te AMkhanI pakaDathI dUra nA thayA, tyAM sudhI ayodhyAvAsI UbhA UbhA pitAnA rAjAne jotA rahyA. lAcAra thaIne ja teo pota potAne ghera pAchA pharyo. ayodhyAmAM badhu ja tyAM hatuM. traNa jIva ja ochA thayA hatA, paNa evuM lAgatuM hatuM ke ayodhyAmAM Aje kaI ja nathI. badhA nagaravAsIo kayAMka cAlyA gayA che. traNa jIvanA ochA thavAthI ja ayodhyA sUnI thaI gaI hatI. potAnA svAmInA vicAgamAM ghoDA haNahaNa rahyA hatA. gauzALAmAM bAMdhelI gAye bhAMbharI rahI hatI. rAjanA rastAo, zerIo, galIo, ghara, AMgaNuM badhuM ja sUnuM hatuM. koI zerIo, gIra gAyo bhAMbharI rahI haNahaNI rahyA hatA Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 kAinI sAthe khelatuM na hatu. evu lAgatuM hatu` ke koI lUTArA hamaNAM ja ayAdhyAne lUTIne gayA hoya ane badhA temanI lUMTanA zeAkamAM magna banI gayA hoya! 54 samayanI sAthe aceAdhyA vAsonAM bahAranAM AMsu sukAI gayAM hatAM, jANe te badhAM sarayumAM maLI gayAM hAya! Aje tA sarayu paNa raDavA jevI lAgatI hatI. prajAne satAnanI jema mAnavA vALA dharmAtmA rAjAnuM Ama cAlyA javuM zuM sAdhAraNa duHkha hatuM? paNa lAcAra thaine devanA mAra dhAne sahevA ja paDe che. keAne khakhara hatI ke Ama thaI jaze. have ayeAdhyAmAM tapasvIonuM zAsana hatuM. sukhI-duHkhI kAsalanI prajA temanA rAjyamAM rahetI hatI athavA temane rahevuM paDayu* hatuM. badhA samayanI sAthe baMdhAyelA hatA. ane samaya badhAne ghasaDI rahyo hatA. A ghasaDAvAnuM te sAMsArikatA che. jene dhAya mAtA khavaDAvatI hatI ane dAsIe hAthamAM ne hAthamAM rAkhatI hatI, te aceAdhyAnA bhAvi samrATa parama sukumAra rAhitAzva page cAlI rahyo hatA. rANI sutArAne paNa page cAlavAnA abhyAsa naheAtA, paraMtu Aje tene paNa cAlavuM paDatuM hatuM. kayAreka mahArAja harizcandra reAhitane uMcakIne cAlatA hatA ane kayAreka sutArA laIne cAlatI hatI. jyAre baMne thAkI jatAM te tene utArI detAM. tene page Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI hari patra cAlavAnI lAlaca ApatAM mahArANuM kahetI- . bahita je, sAme je jhADa UbhuM che. tyAM tuM jaIne besI jA. ame tArI sAthe AvIne besIzuM.' rohita nAnA-nAnA paga vaDe humaka Thumaka deDIne jhADanI nIce besI jato. pachI mAtA pitA vArApharatI teDIne cAlatAM. Akho divasa AvI rIte cAlatAM ane rAtre kayAMya paNa rokAI jatAM. AvI rIte traNeya cAlatAM rahyAM. unALAne tApa ghaNe sakhata paDI rahyo hato. paNa tApanI ciMtA kare te raste kevI rIte kapAya ? dharatI tavAInI jema baLI rahI hatI. khullA page cAlavuM keTaluM muzkela hatuM? mAthA upara paNa sUrya Aga varasAvI rahyo hato. mahArAja harizcane AkaDAnA pAna teDyAM ane kAMTAthI jeDIne rANI, putra tathA pitAnA mATe pagarakhAM banAvI lIdhAM. AnAthI thoDe dUra sudhI te javAtuM, paNa pAMdaDAnAM pagarakhAMmAM dhULa bharAI jatI ane kAMTA nIkaLavAthI pAMdaDAM vIkharAI jatAM. mahArAja pharIthI joDatA gAMThata ane cAlatA rahetA. mAthAnA tApathI bacavA traNeye thoDuM thoDuM ghAsa mAthA para rAkhyuM hatuM. evuM lAgI rahyuM hatuM ke rAjA, rANI ane rAjaputra chatra dharIne cAlI rahyAM che. rohitanA mAthA para ghAsane bhAra joI mahArAja manamAM vicAratA. Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 satyavAdI harizcandra ayodhyAnA bhAvi samrATanA mAthA para A ghAsane mugaTa keTalo suMdara lAgI rahyo che!" cAlatAM cAlatAM jyAre thoDA divasa thaI gayA te mahArANI sutArAe mahArAja harizcandrane pUchyuM Aryaputra ! ApaNe kyA nagara tarapha jaI rahyAM chIe? te nagara have keTaluM dUra che ?" mahArAja harizcandra samajI gayA ke mahArANa thAkI gaI che. tethI temaNe kahyuM priye ! ApaNe kAzInI najIka AvI gayAM chIe. have vadhAre dUra nathI cAlavAnuM. sAme caMpaka vRkSanI nIce besIne ArAma karIzuM, tyAra bAda AgaLa cAlIzuM.' A vAta sAMbhaLIne rANI sutArAne ghaNI ja zAMti thaI. paNa rahite temane vicalita karI dIdhA mA ! mane ghaNuM ja bhUkha lAgI che! khAvAnuM Apa." hA beTA, khAvAnuM ApIza. Ava kheLAmAM lauM. paraMtu rohita te bhUkhathI vyAkuLa hate. mAnI vAtathI tenuM peTa na bharAyuM ane kUdIne dharatI para besI gayo. tyAre pitAe kheALAmAM laI lIdhe ane Ama tema vAte karIne khuza karavA lAgyA. rastAmAM temane aneka rAhadArIo maLyA. thoDA evA paNa hatA, je baLada gADAmAM jaI rahyA Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357, satyavAdI vicArahatA tathA temanI pAse khAvAno khAsa sAmAna hate. kSatriya rahevAne kAraNe mahArAja harizcandra bhIkha te mAgI zakatA ja nahatA. ghaNI ja lAcArI hatI. jema tema karIne rAjA rANI caMpaka vRkSanI nIce pahoMcI gayAM. rANIe pahelAM pitAnA paganA kAMTA kADhyA. pachI svAmInA kADhayA. baMnenA paga lehI luhANa thaI gayA hatA. temAMthI lIlA ghAsa para je lohInAM TIpAM paDyAM hatAM, te varasAdanI RtumAM sarakatI lAla gAya jevAM lAgatAM hatAM. thaDA kAMTA rehitanA pagamAM paNa vAgyA hatA. rANIe rohitanA paNa kAMTA kADhI nAkhyA. kAMTA vAgavAthI tene jeTaluM duHkha thayuM hatuM, tenA karatAM paNa vadhAre rohitane vAgavAthI thayuM hatuM. tenAthI paNa vadhAre tene kADhavAthI thayuM, kAraNa ke kAMTAthI ja kAMTA nIkaLatA hatA. mahArANue tene zAnta karatAM kahyuM beTA ! kAMTA kaDhAvIza to tane miThAI khAvA maLaze." miThAInuM nAma sAMbhaLatAM ja hitanI bhUkha pharI jAgI UThI ane te miThAI mAgavA lAge. ghaNI ja vikaTa samasyA thaI gaI. pitAe ghaNe ja lalacAvyo. paNa te kevI rIte mAne ? Akhare bALaka ja te hatuM, jyAre bhUkha te bhalabhalAne vyathita karI de che. eka DezI paNa A jhADanI nIce beThI hatI. ghaNA Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 satyavAdI harizcandra-1 samayathI te traNeyane joI rahI hatI. hitane raDato joI te tenI pAse AvI ane ghaNA nehathI belI beTA! mArI pAse tArA mATe miThAI che. le tuM khAI le. snehamaya DosI potAnI piTalI khelavA lAgI to mahArAja harizcaMdra bolyA- mA! A kSatriya che. bhikSA ane dAna nA laI zake." Ama kahetAM mahArAja harizcaMdranI AMkha sajaLa thaI gaI ane te AgaLa kAMI na bolI zakyA. rANI sutArAe rohitane khoLAmAM laI lIdhuM ane tene phelAvavA lAgI "beTA! hamaNAM ja kAzI jaIe chIe, tyAM tane miThAI ApIzuM." thoDIka vAra te vRddhA aTakI gaI. te ghaNuM ja vivekavALI hatI. teNe rAjAne kahyuM mahAbhAga! nA te A bhikSA che, na te A dAna che. huM tamane te kAMI nathI ApI rahI. leka rIte A bALaka mAre paNa te kaI che. rakata saMbaMdha karatAM paNa sneha saMbaMdha mATe che. zAstra nItithI paNa A bALaka haju kSatriya nathI. kAraNa ke janmathI badhA zudra hoya che. pavIta karyA pachI ja jAtaka brija, (brAhmANa), kSatriya, vaizya bane che." Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI hasikandra-1 3e rAjA rANI niruttara banI gayAM ane DozInI pAse je kAMI miThAI hatI, te teNe rohitAzvane ApI dIdhI. hite mA tarapha joyuM te mahArANIe kahyuM "khAI le beTA ! khAI le !" have traNeya ahIMthI kAzI nagarI tarapha cAlI nIkaLyAM. thoDe dUra cAlavAthI kAzInAM UMcAM UMcAM makAne dekhAvA lAgyAM. bhavya makAnonA senAnA kaLaza dUrathI ja camakI rahyA che. kAzI narezanA bhavana paranI dhajA jANe saMketathI temane belAvI rahI hatI. cAlatAM cAlatAM mahArANI sutArAe kahyuM - "svAmina! kAzInA rAjA te tamane zatru mAne che. tame zatrunI nagarImAM kema jaI rahyA che ? paraMtu huM te temane zatru mAnato ja nathI. mahArAja harizcanTe kahyuM-priye! jevI sthitimAM ApaNe chIe, enAthI vadhAre kharAba sthiti zatru paNa ApaNI kevI rIte karaze ? tethI zatrunI nagarImAM ApaNane kone Dara che? AvI rIte vAta karatAM karatAM rAjA rANuM kAzIne mukhya bajAramAM pahoMcI gayAM. rahita sutArAnA khoLAmAM hate. eka dharmazALAnI nIce ja sutArA rANue rahitane utAryo ane traNeya tyAM ja besI gayAM. bajAramAM halacala Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30, satyavAdI harizcandra-1 hatI. snAnAthIe gaMgA snAna karIne pAchA pharI rahyA hatA. brAhmaNa vigere achUte-caMDALAthI bacIne cAlI rahyA hatA. kyAMka kayAMka UMTa pharI rahyAM hatAM. jene keTalAka leke javane bAMdhelo loTa khavaDAvI rahyA hatA. bajAranI A halacalane rehita ghaNA dhyAnathI joI rahyo hato. ekadama camakI jatAM rANI sutArAe mahArAja harizcandrane kahyuM- Aryaputra! Aje eka mahino pUro thaI gayo. brAhmaNanuM RNa cUkavavAno Aje chello divasa che." "are! te A trIsa divasa yAtrAmAM ja nIkaLI gayA? priye! have huM zuM karuM! ATaluM dhana kayAMthI lAvIza? svAmI! tame te dharmane jANavAvALA cho, pachI ATalA lAcAra kema thAya che? kAzInA bajAramAM mane vecI do. tamAruM satyavrata akhaMDita raheze." "tane vecI dauM? te dharmanI duhAI paNa khUba ApI. pitAnI patnIne vecavAne ja to patine dharma hoya che? mAre jIva atyAre nIkaLI kema nathI jata?" mAthuM pachADIne mahArAja harizcandra dharatI para besI gayA, tyAre hita bhUkha-bhUkha bUme pADavA lAgyo. DesI dvArA apAyelI theDI sarakhI miThAIthI tenuM zuM thAya? A tarapha brAhmaNanI ciMtA, tyAM putranI bhUkha! rANIe Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI hariyA pharI rAjAne Agraha karyo svAmI! huM putrane janma ApI cUkI chuM.' rANIthI AgaLa belI zakAyuM nahIM ane te raDavA lAgI. tyAre rAjAe tene dhIraja ApatAM kahyuM prANezvarI! je kAMI kahevuM hoya te spaSTa kahe. tuM putrane janma ApI cUkI che teno zo Azaya che? rANIe dhIraja rAkhIne kahyuM- "Aryaputra ! mArAthI putrano janma thaI cUkyuM che. zreSTha strI puruSa saMpAnuM phaLa putra ja batAve che. mATe e phaLa tamane maLI ja gayuM che. tethI have mane vecIne RSinA RNane cUkave? rANInI A vAta sAMbhaLIne mahArAja harizcandra bebhAna thaIne paDI gayA. patinI AvI dazA joIne rANI sutArA paNa bebhAna thaI gaI. rohita bhUkhathI vyAkuLa thaIne raDI rahyo hate. tyAre aMgAramukhane sAthe laIne kulapati AcArya paNa AvI paDayA. temaNe jaLathI chAMTA nAkhIne rAjA rANInI mUccha dUra karI. harizcanTe jayAre potAnI sAme kulapatine joyA te evA DarI gayA ke jevI rIte kasAIne joIne gAya DarI jAya che. krodhe bharAIne kulapati belyA Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ savAdI harizcandrane. rAjan ! eka mahinAnI mudata pUrI thaI gaI. have mAruM RNa lAva athavA pachI tArA vacanane bhaMga kara." . harizcandra rAjAe vinaya bhAvathI kahyuM svAmina ! haju to aDadhe divasa bAkI che. saMdhyA sudhI huM tamArA RNanI vyavasthA avazya karI daIza." are duSTa! eka mahinA sudhI tuM kAMI na karI zake, te have aDadhA divasamAM zuM karIza? yAda rAkha, je sUryAsta sudhI te mAruM RNa na cUkavyuM. te huM tane zApa ApIne bhasma karI nAkhIza." zApanI dhamakI ApIne kulapati jatA rahyA. rohita haju paNa raDI rahyo hate. mahArAja harizcandra phATelI. AMkhethI zUnya AkAza tarapha jaI rahyA hatA. tyAre sutArAe temanA paga pakaDI lIdhA ane bolI - ' ' na ghutahena ca mahetAna rAjahetA 2 bhoga daya guthama mayA - satyavata - saphala kuruva che "svAmI ! mArI prArthanA svIkArI le. bIje kaI raste nathI. nahiMtara brAhmaNanA zApane bhega banavuM ja paDaze. Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 dArU, jugAra athavA bhega mATe te tame mane nathI vecI rahyA. A durgaNethI te tame evI rIte dUra che, jevI rIte sasalAthI ziMgaDAM dUra rahe che. tame te gurudakSiNa cUkavavA mATe ja mane vecI rahyA che, kAraNa ke mane vecIne tame. tamArA satyavratanI rakSA karaze. mahArAja harizcandra uMcA avAje bUma pADavA lAgyA kaleke sAMbhaLo ! keIne dAsInI jarUra hoya to Ane kharIdI le. huM mArI patnIne vecuM chuM. jaladI kare, jyAM sudhI mArA dehamAM jIva che, tyAM sudhI kharIdI le. pachI kenI pAsethI kharIdaze?... zuM kahyuM? huM koNa chuM? mAre paricaya pUche che ? te sAMbhaLe! narAdhama chuM. huM rAkSasa chuM. huM paththara hRdayane chuM. huM mArI patnIne vecI. rahyo chuM." sutArA pagamAM paDI gaI ane belI svAmI! evuM nA kaho. tame satyavAdI che. tame dharmanA rakSaka cho." cAreya tarapha bhIDa jAmI gaI. badhA jevA lAgyA.. eTalAmAM eka brAhyaNa bhIDamAMthI bahAra Avyo ane eka piTalImAM bAMdhelA senAnA sikkA mahArAja harizcandrane. Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 satyavAdI harizcandra-1 ApatAM belyo-- huM A dAsIne kharIduM chuM. mArI brAhmaNa atyaMta 'kamaLa che. A tenuM kAma karaze." brAhmaNe sutArAno hAtha pakaDI lIdho ane tene kheMcavA lAgyo. tyAre rohita paNa tenI pAchaLa pAchaLa bhAgye. kharIdanAra brAhmaNe rohitane eka lAta mArI ane ghUrakIne be - ahIMyAMthI bhAga. dUra khasa." mAtA pitAne te jIva ja UDI gaye. zuM A na " banavA jevI vAta nahatI ke ayodhyAnA rAjaputrane AvI rIte mAravAmAM Ave? mahArANI sutArAe dUrathI ja kahyuM beTA! mane nA aDIza. huM dAsI chuM. tuM tArA pitAnI pAse ja rahe." paraMtu rahita nA mAnyo. teNe mAnuM valkala-cIra pakaDI - lIdhuM ane sAthe javA mATe haTha karavA lAgyA. mahArAja - harizcanTe kahyuM "bhUdeva ! A bALakane paNa kharIdI lo. mA vinA e nahIM rahI zake. tamArI ghaNI kRpA thaze." brAhmaNe kahyuM Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 365. satyavAdI harizcandra-1 Ane maphatanuM kyAMthI khavaDAvuM ? A te tenI mAne paNa kAma nahIM karavA de. ene pakaDI le." Ama kahIne brAhmaNe rANuM sutArAne kheMcI, paNa hite mAno pAlava nA choDe. te rANInA pagamAM lapeTAI gayA. tyAre sutArAe brAhmaNane kahyuM "svAmI! huM te ghaNI abhAgaNI chuM. A putra vagara : huM mana karIne sevA nahIM karI zakuM. e mArI sAthe raheze. te rAta divasa svAmInInI sevA ghaNA manathI karIza. kRpA karIne Ane paNa kharIdI le." ghaNuM ahesAna jevuM batAvatAM be hajAra senAnA sikakA brAhmaNe rehitAzvanA paNa ApI dIdhA, ane baMnene laIne cAlavA lAgyo. mahArANue potAnA patinA page paDavA IcchA karI, paNa tenA kharIdanAra mAlike tene anumati nA. ApI. tyAre vecAyelI e mahArANee bhAvanAthI patinA pagane sparza karatAM manamAM kahyuM' "je meM dAna karyuM hoya, tapa karyuM hoya, sadAya ahiMsAmAM dhyAna rAkhyuM hoya ane patine ja ArAdhya mAnyA hoya te A puNyanA prabhAvathI mArA pati harizcandra mane pAchA maLI jAya Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandrana puNyana me bhatA harizcandroDastu mai punA tyAra pachI brAhmaNa potAnI dAsI ane tenA putrane laIne bhIDamAMthI nIkaLI gayo hato ane harizcandra rAjAnuM dila DUbI jaI rahyuM hatuM. kAraNa ke kiMmata ghaNI ja geDI hatI. kulapati paNa AvI gayA. mAgyA vinA ja mahArAja harizcanTe tarata ja potAnA valkalamAMthI senAnA sikakA kADhIne ApI dIdhA. AMkho kADhIne kulapati bolyA 'pUrI kiMmata kema nathI Apate ? Ane tArI pAse ja rAkha. mAre pUrI kiMmata joIe. mahArAje prArthanA karI gurudeva ! huM jAte vecAIne tamArI kiMmata pUrI kare chuM. satyavAdI harizcandra pitAne vecavA mATe bUmo pADI. paNa kaI kharIdanAra bhIDamAMthI nA nIkaLe. ghaNuM ja kaThora parIkSA hatI. sUrya DUbavA ja AvI rahyo hate. satyanI kevI vikaTa kaTI che. tyAre bhIDamAMthI eka caMDALa AvI garyo ane bolyA huM kharIdIza. bola, zuM laIza?" caMDALane tyAM javA te te icchatA ja nahotA. paraMtu bIje kaI kharIdanAra paNa nahote. satyavratanuM pAlana paNa Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harijana karavuM hatuM, tethI mahArAja harizcanTe pUchyuM- ' . tame keNa che ane mAre tamAre tyAM zuM kAma karavuM paDaze? jamadUta jevA lAgatA caMDALe kahyuM- "huM kAladaMDa nAmane caMDALa chuM. gaMgA kinArAnuM smazAna mAre AdhIna che. tenI rakhevALI mATe ja tane kharIduM chuM. zabanA mRtyu uparanA kaphanamAMthI aDadhuM kaphana laIne ja zabano agnisaMskAra karAvo e tAruM kAma che. zabanA IMdhaNamAMthI paNa tAre aDadhA paisA vasula karavA paDaze. A badhAnI aDadhI kiMmata rAjA leze. bAkInAmAMthI aDadhI tuM leje ane aDadhI huM. have bola.. rAjAe kahyuM kAladaMDa! mane tAruM dAsatva svIkArya che. paraMtu mane eTalI kiMmata Apa ke AcAryanI eka lAkha mudrAe pUrI thaI jAya. * - caMDALa svIkRti Ape te pahelAM ja aMgAramukhe kahyuM. "dhikakAra che! tame kevA kSatriya che? smazAnanI rakhevALInuM hIna kArya karaze? caMDALanA dAsatvathI te maravuM sAruM. tame kAzInareza caMdrazekhara pAsethI eka lAkha senAnI mudrAo mAgI le. huM siphArasa karI daIza. te Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-1 avazya ApI deze." mahArAja harizcanTe hAtha joDIne kahyuM svAmina! bhIkha mAgavI e te kSatriyanA nAma para kalaMka lAge. bhUkhe maravA chatAM paNa haMsa metI sivAya kAMI bIju caratuM nathI. mane caMDALanI sevA svIkArya che. Ama karIne huM mArA satyavratanuM pAlana karI zakIza." caMDALe rAjAe kahelI kiMmata ApavAnuM svIkArI lIdhuM ane Dhagalo senAnI mudrAo kulapati AcAryane ApI dIdhI. have ayodhyAnA nareza harizcandra kAladaMDa caMDALanA. kharIdAyelA dAsa hatA. te tenI pAchaLa pAchaLa cAlI nIkaLyA. dhanya tyAga ! dhanya harizcandra! RNa mukta thaIne harizcandra ghaNuM ja saMtuSTa hatA. badhAM ja vikhUTAM paDI javA chatAM paNa e parama prasanna hatA, kAraNa ke dharmAtmA puruSa dharmapAlanamAM jeTalA prasanna hoya che tene somo bhAga paNa trilekanuM rAjya meLavIne nathI thatA. kAraNa ke "dharma sAramiMya jagata" ane satya vinA dharma paNa TakatuM nathI, jema ke-nAsI dharmo yatra na satyamastiH - * hindu sAhityamAM kulapati AcAryanI jagyAe maharSi vizvAmitrane ulekha che. A nAmanA taphAvata sivAya bAkInA prasage lagabhaga sarakhA ja che. (anusaMdhAna "harizcandra-2) Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcaMdra-2 pativratA mahArANI sutArAnA thoDA niyama hatA. te para puruSa sAthe vAtacIta karatI nahotI. brAhmaNe tene dAsatva mATe kharIdI hatI, tenuM paNa te kAma karatI nahotI. hitAzva brAhmaNane mATe phUlanI vADImAMthI phUle cUMTI lAvate hato. kyAreka kayAreka te paMkhAthI brAhmaNane havA nAkhate hato. mahArANI sutArA brAhmaNanI sevA karatI hatI. gaMgA nadIethI pANI bharI lAvatI, kapaDAM dhotI tathA gharanuM badhuM kAma karIne svAminInA paga paNa dabAvatI. tene bhalA kAmane abhyAsa ja kayAM hato ? eka divasa e paNa hatuM, jyAre te pathArImAMthI UThatI te dAsIo caMpala laIne taiyAra ubhI rahetI. kayAreya pANI paNa potAnA hAthe nahatI pItI. tene dAsIo gherAyelI rahetI. ane Aje te pite kedanI dAsI hatI. AvA kaparA saMkaTamAM paNa teNe potAnuM zIla akhaMDa rAkhyuM. te patine bhajana karAvIne ja bhajana karatI hatI. kAma karatAM 24 Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 satyavAdI harizcandra-2 karatAM thAkIne letha thaI jatI te potAnA lADakA rohitane joine badhe ja thAka bhUlI jatI hatI. eka rIte te te tapa ja karI rahI hatI. kAzInA rAjA caMdrazekhara dharmaniSTha ane nyAya parAyaNa hatA. tenI prajA paNa dharmaniSTha hatI. eTalA mATe kAzImAM sadAya sukAla raheto hato. paraMtu thoDA divasathI kAzImAM mahAmArI phelAI gaI. eka pachI eka bALake-vRddho maravA lAgyAM. rAjAne ghaNuM ciMtA thaI. kAraNa ke A mahAmArI na banavA jevI vAta hatI. eka divasa kAzInA mahAtmA potAnI sAthe eka zikArIne laIne rAjasabhAmAM AvyA. zikArInA hAthamAM pAMjarAmAM pUrelo eka pipaTa hato. rAjA caMdrazekharane popaTa batAvatAM maMtrIe kahyuM rAjana ! A ghaNo vicitra popaTa che. mAnavInI bhASAmAM bele che." rAjAe kAMI bIjI ja vAta kahI. "mahAmaMtrI ! piopaTa te vicitra haze ja, paNa A divasemAM ApaNI prajAnI dazA paNa vicitra che. nagaramAM mahAmArI phelAI rahI che. akALe mRtyu thaI rahyAM che. enA para niyaMtraNa lAvavuM paDaze. ApaNA dharma nagarImAM AvuM Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 satyavAdI harizcandra-2 kema thaI rahyuM che, enI tapAsa karAvo. maMtrIe kahyuM rAjan ! kAzInI mahAmArIthI huM ajANa nathI. enA mATe meM je upAya vicAryuM che, te sAMbhaLo. ApaNuM nagarImAM eka tAMtrika maMtrasiddha AvyA che. seMkaDo lokone temaNe navuM jIvana ApyuM che. A divasa tenI AjubAju bhIDa gherAyelI rahe che. tene ahIM belA te te cokkasa jaNAvI deze ke kAzImAM A upadrava kema thAya che. kAraNa ke te puSpa darzana, daSTibaMdha, muThThI baMdha, AkAzabaMdha tathA sArA vicAra vigere aneka vidyAone jANavA vALA che. mahAmArInuM kAraNa batAvavAnI sAthe te tenuM nivAraNa paNa jaNAvaze." evuM ja karo. ujajayinInA maMtra jANanArane tarata ja lAve." rAjAe anumati ApI te maMtrIe cAra rAjasevakone maMtra jANanArane belAvavA mekalI dIdhA. jyAre rAjasevake maMtra jANanArane bolAvavA cAlyA gayA, tyAre rAjAnuM dhyAna zikArI tarapha gayuM. temaNe tenA pipaTanI bAbatamAM pUchyuM tArA A pipaTamAM zI vizeSatA che ? bhaNAvavAthI mAnava vANuM to badhA ja pipaTa bele che? zikArIe jaNAvyuM- Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 pRthvInAtha ! geAkhAvelA zabdonuM uccAraNa teA ghaNA ja pApaTa kare che. paNa A pApaTa teA ghaNuM ja adbhuta che. peAtAnA taraphathI[zAstranI vAtA jaNAve che. dareka viSaya para vAta kare che.' 372 rAjA pApaTanI vAta sAMbhaLavA utsuka thaI gayA. te kAMi kahevA IcchI rahyo hatA ke tarata ja kAzInI eka vezyA raDatI kakaLatI sabhAmAM AvI ane raDatAM raDatAM kahevA lAgI annadAtA, rakSA karA. ucharelI pAcharelI sAjI naravI gaI. te mArI ekanI sArI hatI ane beThAM mArI juvAna putrI acAnaka ja marI eka putrI hatI. thADI vAra pahelAM te eThAM ja tenuM prANa paMkheru UDI gayuM. annadAttA ! jo tame kazA ja upAya nahIM karA tA ame badhAM kAzI cheADIne cAlyA jaizuM.' vezyA prasake ne dhrusake raDI rahI hatI. tyAre matra jANanAra paNa AvI paheAMcyA. rAjAe vezyAne AzvAsana ApatAM kahyuM-- suMdarI ! tArI kanyAnA mRtyunA amane ghaNA ja zeAka che. eTalA mATe A maMtra jANanAra ahI padhAryA che. e mahAmArInA kAraNanuM nivAraNa jaNAvI ApaNane badhAne kRtA karaze.' Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-ra have teA vezyA matra jANanAranA pagamAM paDI gai ane elI-- 33 'mahArAja ! huM to luMTAI gaI. kAraNa ke nivAraNathI mane zuM maLaze ? mArA gharamAM tA aMdhAru' thaI gayu'. mArI dIkarI mane pAchI apAvI do.' maMtra jANanAre potAnA paga pAchA khaseDatAM vezyAne kahyu-- kalyANI ! tuM mArI sAdhanAnA camatkAra tA jo.' Ama kahetAM matra jANanAre ajalimAM jaLa laIne sabhAnI bhUmi para chAMTayuM ane bolyA kalyANI ! thADI ja vAramAM tArI putrIne jIvatI thavAnA samAcAra AvavAnA ja che.' badhA AzcayathI maMtra jANanAranA mAM tarapha jovA lAgyA. rAjA caMdrazekhara tA ghaNA ja cita ane prabhAvita thayA. temaNe maMtra jANanArane kahyu huM mahAbhAga ! meM jevuM sAMbhaLyuM evu ja meLavyuM. have kRpA karIne e paNa jaNAvA ke mArA dharma rAjyamAM mahAmArInA A prakApa kema thayA. kayA pAkSa pApAcArane kAraNe mArI prajA trAhimAma trAhimAma thaI gaI che ?" rAjA cadrazekhara maMtra jANanAranA mAM tarapha jovA Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 satyavAdI harizcandra-ra lAgyA. tyAre vezyAnI be dAsIo deDatI doDatI AvI ane harSita thaIne vezyAne kahevA lAgI svAminI ! tamArI putrI madanajA zivaziva kahetAM jIvatI thaI gaI. ghaNe meTe camatkAra thaI gayo. have tame tarata ja bhavanamAM padhAro." vezyAe pachI to maMtra jANanAra ke rAjAnI tarapha nA paNa joyuM ane potAnI dAsIonI sAthe sabhAmAMthI bahAra nIkaLI gaI. have te rAjA caMdrazekhara maMtra jANanArane ja bhagavAna samajavA lAgyA. temaNe pharIthI prArthanA karI mahAbhAga ! mArA para ane mArI prajA para upakAra kare. jo tame mane kRtakRtya karaze te tamArA mATe kAMI paNa ApI zakAya tevuM nahIM hoya. huM jIvana bhara tamAre RNuM ane AbhArI rahIza." maMtra jANanAre kahyuM, rAjan ! eka camatkAra to tame joI ja cUkayA che. sAdhaka mATe kAMI paNa asaMbhava nathI. guru caraNanI kRpAthI huM sUryane paNa sthira karI zakuM chuM. tame kaho te zeSanAgane paNa nacAvI batAvuM. tamArI samasyA to kaMI paNa nathI." oma kahetAM maMtra jANanAre AMkha baMdha karI dIdhI. tene dhyAnamagna. joI badhA zAMta thaI gayA. thoDIvAra pachI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 375 AMkha kholIne maMtra jANanAre kahyuM- , "rAjan ! tamArI nagarImAM eka rAkSasI AvI che. tenA kAraNe A upadrava che. jayAM sudhI te kAzImAM raheze, tyAM sudhI ke maratAM raheze." rAjA stabdha thaI gayA. temaNe maMtrI tarapha joyuM. maMtrIe maMtra jANanArane pUchayuM "parama pUjya ! te rAkSasI nagaranA kyA bhAgamAM che ? tene kevI rIte mArI zakAya che ? tame amane badhuM ja jaNAvavAnI kRpA karo." maMtra jANanAre jaNAvyuM maMtrIvara ! te adazya thaIne ja kAzImAM rahe che. huM mArA maMtra baLa vaDe tene hamaNAM ja sabhAmAM bolAvuM chuM." maMtra jANanAra maMtra bhaNavA lAgyo ane maMtra bhaNIne dharatI para jaLa chAMTavA lAge. pachI teNe ghaNuM jorathI kahyuM 'duSTA ! AvatI kema nathI ? tAro aMta AvI gayo che. jaldI AvaAva, Ava, Ava..........." badhAe joyuM, vALa vIkharAyelA eka gorA varNa vALI strI sabhAmAM AvI UbhI thaI gaI. tenI AMkhe phATelA jevI hatI. evAmAM suMdara ane ujaLI hatI, paNa hima-pIDita kamalinI jevI lAgatI hatI. tene joIne badhA AzcaryamAM Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 DUbI gayA. tyAre maMtra jANanAre rAjAne kahyuM rAjana ! te rAkSasI A ja che. tene bolAvavAnuM mAruM kAma hatuM. have eno vadha karavo, karAvo tamAruM kAma che." rAjAe krodhathI dAMta kacakacAvyA ane hAjara rahelI rAkSasIne kahyuM duSTA ! je te strI nA heta te mArI talavArathI ja tAro vadha karata, paNa have kAladaMDa caMDALa ja tAre prANa leze." rAjAe kAladaMDane bolAvavA mATe mANasa mokalyo. potAnA dAsa hariyA (harizcandra)ne laIne kAladaMDa hAjara thayo. rAjAe kAladaMDane Adeza Apyo ane kAladaMDe potAnA dAsane kahyuM A rAkSasIne vadha karI nAkha." harizcandra ghaNI ja mUMjhavaNamAM paDI gayA. vicAravA lAgyA "hA deva ! mAre akRtya paNa karavuM paDaze ? mArI ja priyAne huM vadha karuM ? mArA hAthe ja te vecAI te paNa tamane zAti nA maLI ? Izvara ! tuM mAre ja jIva kema nathI laI leto ? Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 zikArInA hAthamAM rahelA badha pAMjarAnA pApaTa ekAeka ja elI paDayA 277 he IkSvAku kuLabhUSaNa rAjA harizcandra ! vasubhUmi nAmA A pApaTa tamane praNAma kare che. parama satI sutArAne paNa huM namana karuM chuM.' badhA AzcayathI pApaTa tarapha jovA lAgyA. rAjA para tA matra jANanArane amiTa prabhAva hatA, eTalA mATe piTanA vAkayathI temane cIDa caDI ane melyA pApaTa ! tuM khele che te sAruM, paNa A vicAra vinAnI vAtA kema karI rahyo che ? aceAdhyAnA nareza harizvandra ane temanI dharma patnI ahIyAM kyAMthI AvyAM ' pApaTa mauna thai gayA. matrIe rAjA harizcandrane pUchyu - caMDALadAsa ! tuM A pApane jANe che ? e zuM kahI rahyo che ? zuM tuM harizcandra che ?" mahArAja harizcandre kahyu 'maMtrIzvara ! huM teA kAladaDanA kharIdAyelA dAsa chuM. peApaTanI vAtA teA pApaTa ja jANe.' rAjAe maMtrIne kahyuM maMtrI! pApaTanI vAtAmAM zuM dhyAna ApavuM ? e tA Akhare pakSI ja che. tame A rAkSasInA vadhanI vyavasthA Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 satyavAdI harizcandra-2 kare. ene eka gadheDA para besADIne nagaramAM pheravo. pachI kAladaMDane A dAsa tene vadha karaze." maMtra jANanAra manamAM ne manamAM ghaNe ja khuza thaI rahyo hate. jhaTapaTa eka gadheDe paNa maMgAvI levAmAM Avyo. Ama thatuM joI popaTe pharIthI kahyuM kAzI nareza! A mAyAvI maMtra jANanAranA cakkaramAM phasAI jaIne tame ghaNe moTe anartha karI rahyA cho. tame eka satIne vadha karAvaze to tame ane tamArI prajA mahA duHkha bhogavaze. huM sAcuM kahuM chuM. mArA para vizvAsa kare. jene tame rAkSasI mAnI rahyA cho, e mahArANI sutArA che ane dAsa rUpa mahArAja harizcandra che." papaTI tArI vAta sAcI hoya ke jUThI, paNa teno keI AdhAra nathI, AdhAra vagaranu satya paNa jUThuM mAnavAmAM Ave che. maMtra jANanArane camatkAra te meM pratyakSa joye che. huM maMtra jANanAranA vAkayane kevI rIte uthApI zakuM ?" pipaTe kahyuM - "rAjana ! huM pramANa ApI rahyo chuM. tame eka citA. taiyAra karAve. temAM agni pragaTAvaDAvo. je A mahArANI sutArA ane A mahArAja harizcandra haze te saLagatI citAmAM kUdI paDavA chatAM paNa huM nahIM baLuM. zIla- pAlana Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-ra ane satyavratanI A ja oLakhANa thaze.' rAjAe tarata eka ciMtA taiyAra karAvI. temAM agni javALAo pragaTAvavAmAM AvI. jyAre AganI javALAo uMce javA lAgI te rAjAnA saMketathI zikArIe pAMjarAnu dvAra khAlI nAkhyuM. camatkAra thayA. peApaTa saLagatI citAmAM ALeATavA lAgyA. paNa tenI pAMkhe paNa nA maLI. badhA ghaNA.. vicAramAM paDI gayA. rAjA ca'drazekhara kika vya vimUDha thaI gayA. temaNe maMtrIne pUchyuM 379 'matrI ! melA, kANu sAcuM che ? maMtra jANanAra paNu camatkArI che ane pApaTe paNa camatkAra karyAM che.' maMtrI ghaNA ja buddhizALI hatA. teNe kahyuM-- svAmI ! sAcA jUThAnA cakakaramAM nA paDeA. pazu eTalu* mAnI le ke A zrI rAkSasI nA hAi zake. A ane aceAdhyAnAM rAjA rANI bhale nA hoya, paNa niraparAdha avazya che. mane teA maMtra jANanArA ja pAkhaDI lAge che. A mahAmArI tenI ja mAyA che. pahelAM jhera ApIne pachI . sAravAra karavA vALA mANasA AvuM ja kare che.' peAtAnI peAla ughaDatI joI maMtra jANanAra khasavA lAgyA. tyAre rAjAe tene UThatAM joi lIdhA. rAjAe. peAtAnA sevakAne tene pakaDavA mATe Adeza ApyA. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 380 satyavAdI harizcandra-ra paNa e tA ekAeka adRzya thai gayA. have badhAne vizvAsa thaI gayA ke A keI deva athavA asura hatA. eNe ja pAtAnI mAyA phelAvI hatI. rAjAe rAkSasI rUpa sutArAne iMDI dvIdhI. harizcandra paNa peAtAnA mAlika kAladaDanI sAthe cAlyA gayA. badhAnA gayA pachI rAjAe zikArIne tenA pepaTanI kiMmata pUchI te zikArIe kahyu 'rAjana ! pakSIone vecavAM e te mArI jIvikA che. paNa A peApaTane huM vecIza nahI. kAraNa ke teNe mane manAI karI che. AnI vAtA sAMbhaLIne ja leAkeA mane eTalu dhana ApI de che ke mArU kAma thaI jAya che.' rAjA caMdrazekhare paNa zikArIne dhana ApIne vidAya karyAM. dhIre dhIre tenI jAte ja kAzImAM phelAyelA mahAmArInA prakeApa zAMta thai gayA. badhA sukhethI rahevA lAgyA. kAzI nagarInA raheThANathI dUra gagAnA kinAre jamaNA hAtha para eka smazAna che. tenuM kSetraphaLa vistRta che. gagAnA bIjA kinArA para gADha vana che ane je kinArA para A smazAna che, tenA para paNa vanazrI phelAyelI che. smazAnanI bhUmimAM jyAM tyAM dUra dUra vaDa, pIpaLeA, bAvaLa vigerenAM jhADa che. kyAMka-kayAMka khajUra ane tADanAM vRkSa paNa che. Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 - 381 mahArAja harizcandra A smazAnanA rakhevALI kare che ane rAtre paNa tyAM ja rahe che. temane mAlika caMDALa temane hari kahIne bolAve che. badhAnuM aMtima zaraNa A smazAna ja che. olavAI gayelI citAonI rAkha Thera Thera phelAI che. kayAMka kayAMka citA paNa saLagI rahI che. rAtane samaya che. ziyALonA belavAno avAja AvI rahyo che. ane kAladaMDane kharIdAyelo dAsa hari hU-hUne avAja sAMbhaLavAne TevAI cUkyA che. hariye eka jhADanI nIce beThA che. AkhuM zarIra ughADuM che. ghuMTaNathI upara sudhI peTIyuM lapepyuM che. hAthamAM daMDa che. dADhI vadhelI che. mAthA para sapheda ane keruM kapaDuM lapeTAyuM che, je kadAca zabanA kaphanamAMthI phADIne bAMdhyuM che. vRkSamAM lagAvelI masAla saLagI rahI che. zarIranA sahAre lAkaDI rAkhI che. eka pAtharaNuM nIce bIchAveluM che ane oDhavA mATe kALo kAmaLo eka tarapha rAkhyo che. jaLanI jhArI gaMgA jaLathI bharI rAkhI che. divasamAM be vAra kAladaMDa pitAnA dAsa hariyAnA kAryanI hAjarI jovA Ave che, tyAre te temanA mATe jADI jADI cAra roTalI laI Ave che. bhojanane ceAthe bhAga hariye vana bilADA, kUtarA vigerene khavaDAvI de che. divase te AkhA smazAnamAM phare. Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 satyavAdI harizcandra-1 che. ane rAtre A vRkSanI nIce paDe rahe che. jayAre keI zabane agni saMskAra mATe lAvavAmAM Ave che te te tarata ja samajI jAya che ke keI AvI gayuM che. rAtanA zAMta vAtAvaraNamAM DAghuono pagarava te spaSTa sAMbhaLI le. moTA bhAganA zabenI sAthe temanAM svajano, parivAra raDatAM raDatAM Ave che. ane temanA karuNa vilApAe jANe temanA hRdayane pattharanuM banAvI dIdhuM che. hariyAne to karuNa AkraMda sAMbhaLavAno abhyAsa ja thaI cUkyA che. tethI jarA paNa prema batAvyA vinA te parivAranA mANasa pAsethI aDadhuM kaphana mAgI le che. kaI kaI zuM, vadhAre paDatAM leke temane dhamakAve che. mahArAja harizcandrane badhuM ja sAMbhaLavuM paDe che. koI kahe che - "Ubho rahe. hamaNa daIe chIe. amAruM to mANasa gayuM ane tane kaphananI paDI che." hA, A lokenuM te A ja kAma che. jamaddata jevA AvIne UbhA rahe che. ApIe chIe bhAI, besavA te de keI kahetuM "caMDALano A dAsa te evI ja prArthanA karate haze ke vadhAre mare te vadhAre vastra maLe.' Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra ra are, A leAkA mANasA thADA hoya che ? kAinAM AMsu temanA mATe khuzAlI hAya che.' 383 mahArAja harizcandra badhuM ja sAMbhaLatA. zu' te sAcesAca patthara hRdayanA hatA ? temane kANu jANatuM hatuM ke kAinA mRtyuthI temanu zamezama raDatu hatuM. paNu AMsu ahAra nahAtAM AvatAM, kAraNa ke kartavya dharma ghaNA kaThora hAya che. dhanya parIkSA ! AvI vAtA tA mATA bhAge kAyama ja thatI hatI. mahArAja harizcandra pathArI para sUi gayA. aDadhI rAta upara vItI gai hatI. have tene kAI zamane AvavAnI rAha jovAnI nahAtI. kAraNake Astika leAkeA aDadhI rAta pachI agni saMskAra karavA AvatA nahAtA. vizeSa custa mANasA tA sUryAsta pachI agni sauMskAra nahAtA karatA. paNa kayAreka kayAreka thoDA sudhArAvAdI zAsronI upekSA karI Icche tyAre AvI jatA hatA. mahArAja harizrcandra vicAthu, sUI lauM. kAi Avaze te AMkha Ape| Apa khUlI jaze.' mahArAja harizcandranI AMkha mIcAI ja hatI ke temaNe eka nA karuNa vilApa sAMbhaLyA. amakIne jAgI gayA--are, zu` koi AvI gayu ? eka hAthamAM lAkaDI Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 satyavAdI harizcandra ane bIjAmAM mazAla laIne raDavAnA avAja pakaDatAM eka DazI strInI pAse pahoMcyA. te kaI rAjavadhU athavA kaI zeThanI putravadhU jevI lAgatI hatI. ekalI hatI. tenI pAse keI zaba nahotuM. mahArAja harizcandra pachayuM "subhAge ! tuM ahIM besIne kema raDI rahI che ? raDavAthI have zuM maLaze ? badhAnI jIvanayAtrA ahIM ja pUrI thaI jAya che. Aje savAre je zeThane putra marI gayo hato, temanI tuM patnI te nathI ne?" mahArAja harizcandra sArA evA prazno pUchI nAkhyA. vilApa karatI te temanI sAme Tagara Tagara jatAM belI mArA puNya pratApathI haju te huM sadhavA chuM. paNa mAre suhAga asta thavA icche che. tyAM juo, vaDanA vRkSanI DALI para uMdhA laTakelA mArA svAmI che. te ja tamane jaNAvaze." mahArAja harizcandra uMdhA laTakelA yuvaka pAse pahoMcyA. temaNe dhyAnathI joyuM to te yuvaka rAjakuTuMbanAM badhAM lakSa thI yukata hatuM. temaNe vicAryuM, A te rAjakumAra ja have joIe ane A rAjAnI putravadhU-A rAjaputranI patnI haze. paNa AnI AvI dazA? tene pUchuM. temaNe pUchayuM Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 che ?' 395 'bhAI ! tu kANu che ? tArI AvI dazA keANe karI yuvaka belyA pelA ku'DamAM saLagatA agni tA tame joI ja rahyA che ne ? bhAI, have emAM mArI Ahuti apAze. ame baMne amArA sUvAnA oraDAmAM sUtAM hatAM tyAre eka vidyAdharI amane ahI lai AvI. teNe mane dheA TI'gADayA che. have snAna karavA gaI che. AvatAM ja mArA hAma karaze ane kANa jANe zu siddha karaze.' have mahArAja harizcandre vicAravA lAgyA ane Izvarane vAravAra dhanyavAda ApatAM nizcaya karavA lAgyA--Aha ! A kevA sudara avasara che. pApakAranI sAthe ja A bhAra rUpa jIvanathI chuTakArA. rAjakumAranI jagyAe huM Ti gAI jAu tA mArA zarIrathI hAma thaze. ekI sAthe traNa kAma- rAjakumAranu jIvana bacaze, vidyAdharIne siddhi maLaze ane AtmahatyAnA pApamAMthI khacIne huM mRtyune varIza. have jIvavAmAM zuM ANu che, jethI huM jIvatA rahuM ?" mahArAja harizcandre maravAnA nizcaya karI ja lIdhe ane rAjakumArane kahyuM 15 'rAjaputra hu...! tane baMdhana mukata karuM chuM. tuM tArI Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 satyavAdI harizcandra priyAne laIne ghera jA. tArI jagyAe huM TiMgAIza" rAjakumAra ghaNuM mUMjhavaNamAM paDe ane bolyA cokakasa ja dAsanA vezamAM tame kaI deva che. ATalA paropakArI te deva paNa nathI hotA. tamane dhanya che. tamArA jevA paropakArIonA baLathI ja te dharatI TakI che. paNa zuM mAruM kaI kartavya nathI ? huM te mArA ja mota para marI rahyo chuM. huM mAruM sthAna tamane kadApi nA ApI zakuM.' harizcandra rAjAe Agraha karyo- rAjakumAra ! jyAre varasAda varase che tyAre kheDUte mATe AnaMda ane dhAbIo mATe zAka pedA kare che. A mRtyu mArA mATe AnaMdanuM kAraNa che. tuM mane tAruM sthAna Ape e tAre mArA mATe upakAra ja che. tAre te haju ghaNuM badhuM karavAnuM che. mArA mATe koI raDavA vALuM paNa nathI. jaldI kara. kyAMka vidyAdharI nA AvI jAya." rajakumAre mahArAja harizcandrane ati Agraha svIkArI lIdhA. tarata adalA-badalI thaI gaI. harizcandrane dhanyavAda ApatAM pati-patnI pitAnA bhavana tarapha cAlI gayAM. theDI ja vAra pachI vidyAdharI snAna vigerethI paravArI AvI pahoMcI. te hama karavA agni kuMDanI pAse beThI, mahArAja Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 * 387. - harizcandra pitAnAM aMge kApI kApIne vidyAdharInI pAse pheMkavA lAgyA. lohInI dhArA vahevA lAgI. agnikuMDamAM mAMsanA baLavAthI dudha phelAvA lAgI. enAthI AkarSAI, mAMsanAM lobhI ziyALa AvI gayAM. te kayAreka lohIcATatAM ane kayAreka mAMsanA TukaDA levA agnikuMDa taDapha dhasatAM. AnAthI vidyAdharInA siddha kAryomAM vAMdho paDavA lAge. tyAre lAcAra thaI vidyAdharIe tenA pati vidyAdharanuM smaraNa karyuM ane smaraNa karatAM ja vidyAdhara AvI pahoMce. tyAre vidyAdharIe tene kahyuM "A jaDa ziyALone reke. A to hAtha paNa nathI UThAvavA detAM." paraMtu jaDa ziyALone vidyAdhara paNa nA rokI zakyo. te ghaNe ja upadrava karavA lAgyAM. DI vAra mATe siddhinuM kArya zekAI gayuM. baLatA mAMsanI durgadha vAyu veganI sAthe najIka ja tapovanamAM pahoMcI. tyAMnA sAdhu tarata ja ghaTanA sthaLa para AvyA. temane jotAM ja vidyAdharI raphucakakara thaI gaI. A sAdhuomAM maharSi kauTilya paNa hatA. te mahArAja harizcandrane jANatA hatA. sAthe ja temanuM satyavrata, sAdhu-sevA vigere saguNethI paricita hatA. temaNe joyuM ke maMda zvAsa sivAya mahArAja harizcandramAM jIvananuM Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 satyavAdI harizcandra keI lakSaNa bAkI nathI. temaNe tarata harizcandrarAjAne nIce utAryA ane divya vana auSadhe tathA pitAnA tapa baLathI temane pUrNa nIgI ane svastha karI dIdhA. A jIvadAna mATe temaNe maharSine dhanyavAda te ApyA, paNa Ane pitAnA mATe te abhizApa ja mAnyuM. paNa vidhAtAnA lekhane ke TALI zake che? haju te temane vadhAre tapa karavAnuM hatuM. savAra paDavAnI taiyArI hatI, te paNa aMdhAruM hatuM. mazAla ane lAkaDIne laIne satyavAdI harizcandra pitAnI pahelAMnI jagyA para AvI gayA. AvI rIte smazAnanI rakhevALImAM temanA divase vItI rahyA hatA. temaNe potAne ekalA mAnI lIdhA hatA. sutArA ane hitAzvane maLavAnI temane A jIvanamAM keI AzA nahotI. paraMtu A tarapha sutArAne te pitAnI A prArthanA para vizvAsa hato ke-tene puNyana me bhartA harindroastu vai punaHA !" he lAlI nuM mane choDIne kayAM jAte rahyo ? tArA vinA huM kevI rIte jIvIza? UTha lAla, eka vAra te mA. kahI de !" samazAnanA rakhevALa hariyAe A karuNa AkaMda sAMbhaLyuM to potAnA sthAna parathI UThayA-"jauM, aDadhuM kaphana lauM. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 389 mAruM kArya paNa kevuM che ! mAre roja cIso ane vilApa sAMbhaLavA paDe che." bhayAnaka aMdhArI rAta hatI. mahArAja harizcandra mazAla laIne gayA hatA, paNa tIvra vAyue tene paNa halavI nAkhI hatI. te rudananA sahAre ja mRta bALakane kheALAmAM laI te vilApa karI rahI hatI. mRta putranI mAtAe vilApa karatAM kahyuM lAla! tAre te ayodhyAnA rAjA banavAnuM hatuM. paNa krUra deva tane dAsatva karatAM paNa nA joI zakyA. have jayAre huM kyAreka mArA svAmIne maLIza te temane zuM javAba ApIza ?" mahArAja harizcandra thaDA camakyA. tyAre vAdaLonA AchA prakAzamAM temaNe potAnA putra rohitAzva ane sutArAne oLakhI lIdhAM. temanuM hRdaya cirAI jaI rahyuM hatuM. bhAre svaramAM belyA priya sutArA ......ane te bebhAna thaI gayA. rANa sutArAe paNa pitAnA prANanAthane oLakhI lIdhA ane te paNa bebhAna thaI gaI. ghaNI vAra pachI jyAre jAte ja baMnenI mUcha utarI te teo AMsuothI dharatI palALavA lAgyAM. baMne maLyAM paNa kevI dazAmAM maLyAM dhIraja dharIne harizcandra Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 satyavAdI harizcandara rAjAe pUchyuM-- priye! ApaNA hadayane TukaDe kevI rIte cAlyo gayo? huM ghaNe abhAgI chuM. mane mAta kema nathI AvatuM ? sutArAe potAnA kAna para hAtha mUkI dIdhA ane teNe putranA maraNane A ahevAla saMbhaLAvyA- "hitAzva brAhmaNanA mATe kUla levA gayA hatA. tyAre vADImAM eka sApe tene DaMkha mAryo ane tamAro lADako sadAne mATe sUI gayo." sutArA A badhuM jaNAvI ja rahI hatI tyAre harizcandra rAjAe potAnA mAlika kAladaMDa caMDALane A pikAra sAMbha hariyA ! hariyA, tuM kayAM che? mahArAja harizcandra tarata ja sAvadhAna thaI gayA ane pitAnA kartavyanuM dhyAna rAkhIne sutArAne kahyuM "pahelAM mane aDadhuM kaphana Apa. tenA vinA tuM ApaNA putrano agnisaMskAra nahIM karI zake." "svAmI! A putra zuM mAre ja che? tamAre nathI ? huM tenA mATe kaphana kayAMthI lAvuM? "sutArA ! A samaye na te huM tAre pati chuM ke na te A bALakane pitA, paraMtu mArA mAlikano dAsa chuM. kaphana ApyA vinA tuM agnisaMskAra nahIM karI zake." Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 31 mahArANI sutArA dhrusake ne dhrusake raDavA lAgI ane belI huM paNa te eka brAhmaNanI dAsI chuM. kaphana kayAMthI lAvuM? brAhmaNe mArA upara eTalI kRpA karI che ke putranI agni saMskAra mATe rajA ApI dIdhI. mArA para dayA kare." huM lAcAra chuM. kaphana tAre ApavuM ja paDaze." rANIe kahyuM mArI aDadhI sADI phADIne tamane ApuM chuM. aDadhIthI mArI lAja bacAvIza." rANa pitAnI sADI phADavA taiyAra thaI. kevuM addabhuta dazya hatuM!" pitA potAnA putranuM kaphana mAgI rahyA che. mAtA pitAnI lajajA aDadhI karI rahI hatI. zuM mA sarasvatI paNa A karuNa dazyanuM varNana karI zakaze? pavana paNa thaMbhI gayedizAo DolavA lAgI. AkAzamAM devanAM TeLAM dhasI AvyAM. rANIe potAnA baMne hAthethI sADIne pakaDI ane'dhama rahe pati kA amara, seca satI matidhIra mRta suta kA detI kaphana, zanI AMcala cIra je ja satIe sADIne pAlava phADayo ke AkAzamAM rahelA devadhanya dhanya' kahI UThayA. smazAna bhUmimAM divya prakAza phelAI gaye. aneka denA kaMThamAMthI eka sAthe A Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 satyavAdI harizcandra-ra svara grU'jyAaneka devA dharatI para utarI AvyA. hariyA hariyA' karatA 'harizcandra sameA rAjA na bhUtA na bhaviSyAti.' harizcandra ane sutArA AMkheA phADI phADIne jovA lAgyAM. aneka devA dharatI para utarI AvyA. hariyA hariyA karatA kAladaMDa paNa tyAM AvI pahoMcyo ane te paNa deva rupamAM parivartita thai gayA. AkAzamAMthI devagaNa puSpavRSTi karI rahyA hatA. dundubhinAda ane jaya-jayakArathI dharatI ane gagana baMne ja gUMjI UThayAM. rAhitAzvakumAra paNa jIvatA thaIne stabdha banIne Amatema joI rahyo hatA. jayAre ya jayakAra ane dundubhinAdanA kAlAhala zAMta thayA tyAre eka deva A rIte khelyA 'rAn ! satyanI chellI parIkSA thaI gai. tamArA jevA satyavAdI manuSyAmAM ja zuM, deva, gadharyAM ane kinnarImAM paNa na to kAi thayu' che ane na tA kAI thaze. mahArANI sutArA jevI pativratA paNa trileAkamAM nathI. 'rAjan ! tamArI satyanI parIkSA mATe A badhA devAnA prapa`ca racAyelA hatA. kulapati AcArya, a'gAramukha *pi'jala vigere RSi-kanyA vaMcanA, RSi-patnI nikRti, sUvaranA trAsanI sRSTi, garbhavatI haraNInA vadha vigere badhI Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI hastrinjar 393 devanI sRSTi hatI. kAzI nareza caMdrazekharanI sabhAmAM ujjayinInA maMtra jANanAranA camatkAranuM pradarzana, vidyAdharInA hAma vigere badhuM ja devanI mAyA hatI. kAladaDa vigere paNa deva ja hatA. rAjana ! eka vAra devasabhAmAM devAnA rAjA Indra tamArA satyavratanI prazaMsA karatAM kahyuM hatuM ke eka vAra tA sU paNa zItaLa thaI zake che, paNa IkSvAku kuLabhUSaNa mahArAja harizcandra peAtAnA satyavratathI nA DagI zake. thADA devAne devarAjanA A vAkayamAM zaMkA thaI. tethI temaNe tamArA satyavratanI parIkSA mATe o mAyA phelAvI. rAjana ! deva dvArA tamane A parIkSA levAmAM je je duHkha paDayAM, enA mAMTe ame badhA kSamA mAgIe chIe. have tame tamArI icchA anusAra kAi paNa varadAna amArI pAse mAgI leA.' mahArAja harizcandre kahyu'-- devagaNu ! na mAgavuM te paNa mArA satyavratanI parIkSAnA ja eka bhAga che. keAInI kSatriya mATe niSiddha che. kSatriya tA phaLa meLave che. ApavuM ja kSatriyatvanI gheAbhA che. mAre kAMi pAse paNa mAgavuM potAnA purUSAnu Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 ja nA joie.' tyAre eka catura deve kahyuM satyavAdI harizcandra -2 'mAgavuM tamArA mATe akalpita che,paNa devu* tA nathI. tethI tame amane kAMI ApeA.' deva ! tame mAgeA. pahelAMnI jema huM atyAre paNa ApIza." deve mAgyuM 'huM e ja mAguM chuM ke tame amArI pAse kAMi mAgeA. kAraNa ke devanAM dana kayAreya graMtha nathI jatAM.? mahArAja harizcandra dvidhAmAM paDI gayA. kAraNa ke deva. pAse kAMI mAgeA.' A vacana temaNe devAne ApyuM hatuM. tethI khelyA 'mArA mATe teA nahI, paNa huM badhA satyavAdIo mATe e varadAna nAguM chuM ke tame satya para cAlavA vALAonI ATalI kaDhAra parIkSA kayAre ya nA leA ke satyathI tenI AsthA ja UThI jAya. kAraNa ke parIkSAnA uddezya satyavrata pAlananA mATe UtsAhita karavu ane satyamAM AsthA peDhA. karavAnu' ja hAvu' joie. AvI parIkSAothI navA abhyAsI vicalita thaze ane satyanI garimA ghaTaze ! deve kahyuM Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 'rAjana ! tamArA satyaparIkSai satyanI garimAne evI amara karI dIdhI che ke have tenA ghaTavAnA tA koi prazna ja nathI. tamArA jevA chellA satyavAdI have thaze paNa nahIM. tA paNa bhaviSyamAM je satyavAdI thaze, te tamane AgaLa. rAkhIne cAlaze. tamArAthI meATI parIkSA have che ja kayAM ? 35. : rAjan ! have tA tame satyavAdInA paryAya banI gayA. yuge yuga sudhI vidyAthI o vAMcyA karaze -harizcandra eTale satyavrata- satyavAdI. te paNa ame tamane ApIe. chIe ke bhaviSyamAM AvuM nahIM thAya, kAraNa ke jevI rIte sUrya eka che, evI rIte satyavAdI harizcandra pazu eka ja che.? deve peAtAnI mAyA phelAvI. gheADI vAra mATe aMdhAru thayu. pachI jyAre pAche prakAza thayA tA te divasanA hatA ane harizcandra mahArAja ayAdhyAmAM beThA hatA. rAjabhavanamAM sutArA ane rAhitAzvanI vacce beThelA harizcandra mahArAja. evuM lAgyuM ke temanI sAthe banyu, te eka svapna joIne UThayA heAya. ema paNa sukhanA divaseAmAM vItelAM duHkha svapnavata ja lAge che. mahArAja harizcandra pahelAMnI jema acaiAdhyAnA rAjasihAsana para avasthita hatA. kulapati AyAya rupI devanA Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 396 satyavAdI harizcandra-2 prabhAvathI temane maMtrI vasubhUti paTa banI gayo hato ane svAmibhakata kuMtala ziyALa. have te baMne pahelAMnA jevA rUpamAM AvIne mahArAja harizcandrane maLyA. eka vakhata mahArAja harizcandra sarayunA kinAre cAlIne te jagyA para pahoMcyA. aMgAramukha vigere tapasvIono Azrama hato ane jyAM temanAthI eka haraNIno vadha thaI gayA hatA. paNa have tyAM kazuM ja nahotuM. sumasAma- verAna vana hatuM. ayodhyAmAM AvIne mahArAja harizcandra aneka puNanAM kArya karyA aneka auSadha gRhe banAvaDAvyAM. navI dAnazALAo paNa kholI. prajAnA kalyANamAM temanuM jIvana vItI rahyuM hatuM. rAjakumAra hitAzva vidyAbhyAsa karatAM karatAM vadhato jato hato- samaya te vIte che ja. samaya vItavAnI sAthe rohitAzvakumAra vidyAniSNAta thaIne yuvAna thaI gayuM. have mahArAja harizcandra putrane rAjya ApIne jAte cAritra grahaNano vicAra karavA lAgyA. temanI zubha bhAvanAnA prabhAvathI ekavAra ayodhyAmAM eka nigrantha muni AvyA. rAjA ane prajA badhA ja temane badhA sAMbhaLavA gayA. munie vividha DhaMgathI dharmane bodha Ape. badha sAMbhaLyA pachI mahArAja harizcandra pUchayuM "bhagavAna ! ghaNuM ja duHkha paDavA chatAM paNa satyanA choDyuM Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 athavAdI harizcandra-2 e te eka judI ja vAta che. paNa jevI rIte tame kahyuM ke dareka jAtanuM bhegavavAnu kRta karmanuM phaLa hoya che. te meM pUrva bhavamAM evuM zuM duSkArya karyuM haze, jenA kAraNe huM eka caMDALane kharIdAyelo dAsa banyo. mArA hAthe ja mAre. mArI patnIne vecavI paDI? muni belyA "rAjana ! tame ghaNuM ja uttama prazna pUchyo che. badhuM ja duHkha tame pahelAMnAM karelAM karmone kAraNe ja bhagavyuM che. karmanuM phaLa te aTala che. pahelAMnA karatAM kamanuM phaLa. bhegavatAM - bhegavatAM paNa tame satyanA vratane na choDayuM. e tamAruM A janmanuM karma che. tame akhUTa puNyone saMcaya karyo che. potAnA satyA pAlananI aDagatA ane daDhatAne kAraNe jayAM sudhI sUrya-caMdra rahe tyAM sudhI tamAruM nAma raheze. have e sAMbhaLo ke kyAM karmonA prabhAvathI satyanI parIkSAnA bahAne tamAre ATalAM duHkha maLyAM." rAjA harizcandra, mahArANuM sutArA vigere badhA ekAgra! manathI muninI vAta sAMbhaLavA lAgyAM- ghaNA samaya pahelAnI vAta che. amarAvatInAmanI nagarImAM, amarasena nAmane rAjA rAjya karatA hatA. temanI paTarANanuM nAma paNa nagarIne anurupa amarAvatI ja hatuM. rAjAne Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 satyavAdI hAre maMtrI matrisAra khUba ja buddhizALI ane catura hatuM. eka vakhata nagarImAM yuvAna vayanA be yati AvyA. baMne bALa brahmacArI hatA ane pitAnA saMpradAya anusAra tapazcaryA karatA hatA. vatanuM pAraNuM karavA mATe nagarImAM pharI rahyA hatA. jyAre mahArANI amarAvatIe teone makAnanI nIcethI jatAM joyA te dAsI dvArA upara belAvI lIdhA. eka yatine te bahAra ja besADayo ane bIje je vadhAre svarupavAna hata-tene rANI aMdara laI gaI. rANIe te juvAna sAthe bhoga bhogavavAnI mAgaNI karI. sAdhue samajAvyuM? tame mArI mA samAna che. huM tamAro putra chuM. AvI pApabharelI vAte kema karo che? paNa rANuM to kAmAndha thaI rahI hatI. teNe aneka yukitaethI yatine DagAvavAno prayAsa karyo, paNa te yati merunI jema aDaga ja rahyo. tyAre te rANI amarAvatI khijAI gaI ane bUmAbUma karI mUkI. tarata ja rAjA doDI AvyA. yatie A banAvane potAnA karmano udaya samajI na laI lIdhuM. tenuM mauna joI rAjA amarasenane e nizvaya thaI gaye ke A sAdhu pApI che. teNe mArI rANIne cokkasa ja che cheDI haze. tethI rAjAe baMne yatione pitAnuM spaSTIkaraNa nA Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 satyavAdI harizcandra-2 ApyuM. tene te e khabara nahotI ke mArA sAthI sAdhue zuM karyuM che. eka mahino vItI gayA. eka rAtre baMne yati ekabIjA sAthe vAta karI rahyA hatA. bIjA sAdhue pahelAne pUchyuM- "rANIe tane zuM kahyuM hatuM? teNe dhamAla kema karI? tuM kema pakaDAI gayo? tyAre sAdhue badhI vAta sAce saccI jaNAvI dIdhI. te samaye rAjA jAgI rahyA hatA. tethI temaNe paNa sAdhuone vArtAlApa sAMbhaLI lIdhe. rAjAe te ja vakhate baMne sAdhuone mukata karyA ane temanI pAse vAraMvAra kSamA mAgI dayAnA sAgara munioe rAjAne mApha karI dIdhA. paraMtu temane mApha karavAthI karmonuM baMdhana te TaLatuM nathI. munizrIe mahArAja harizcandrane kahyuM "rAja! pUrva janmanA amarasena tame cho ane amarAvatI sutArA banI che. tame sAdhuone je duHkha ApyuM tenuM phaLa tamane vyAja sAthe maLyuM che. muninI vANI sAMbhaLI rAjA rANuM bane bAdhita thayAM. rohitAzvane rAjyane bhAra sepI mahArAja harizcandra ane mahArANI sutArA e zrAmaNI dIkSA laI lIdhI. baMnee ugra Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , satyavAdI harizcandra-2 tapa karIne kaivalya prApta karyuM ane pachI mokSanA adhikArI banyA. (zrI kanakasudara racita (saM.1697) harizcandra rAjAnA rAsa' prakAzaka bAlAbhAI chaganabhAI zAha amadAvAdanA AdhAra para) sAhitya pramANe satyavata pAlananA prabhAvathI mahArAja harizcandra ane pativatyanA prabhAvathI mahArANuM zekhyA(sutArA) e ayodhyAvAsIo sahita svaga prApta karyuM. rAjA-rANanA puNya prabhAvathI ja temanI prajAne savagara prApta thayuM hatuM. temanA satyanI parIkSA Indra ane vizvAmitrelIdhI hatI. aMtima kasoTI kaphana mATe sADI uDatI vakhate deva, viSNu ziva vigere badhA pragaTa thayA hatA ane tyAre rAjA-rANuM ayodhyAvAsIo sahita vimAnamAM besIne svargamAM gayAM. Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnano apaco metathI keNa nathI DaratuM? badhA ja Dare che. reganI pathArIe paDelA jarjarita zarIravALA vRddhanI paNa tRSNA juvAna hoya che ane te maravA nathI Icchate. e vAta judI che ke bahu ja duHkhI thavAthI te kahe che, "are mata! tuM kayAre AvIza? mane UThAvI kema nathI letuM?" paNa jyAre sAcesAca ja tene mAtanI AzaMkA thAya che, tyAre ? tyAre te kahe che, patranuM meM te joI lauM?" paNa vIra sainika ane munio ghaNuM ja nirbhaya bhAvathI matanuM svAgata kare che. muni AtmAnI rakSA karavAvALA dharmavIra hoya che. kaluSita durgaNethI te AtmAnI rakSA kare che ane tenI sAthe laDatAM laDatAM marI phiTe che ane vara sainika? raNaghelA sainika pitAnA deza ane potAnI rakSA mATe kALa sAthe laDe che. zatruno avAja ane raNabherI sAMbhaLIne tene hAtha priyAnI DekamAMthI UThIne ApoApa ja vidyuta gatithI talavAranI mUTha para paDe che. Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandrana madanasiMha vIra sainika paNa hato ene rasika paNa. tenA nAmamAM ja baMne rUpe pragaTa thatAM hatAM. tenI vAMkI aNadAra talavAra duzmana para sIdhe ghA karatI hatI. jAte te pANIdAra hatI. paNa zatruonuM pANI utAratI hatI. madanasiMha eka nAnA sarakhA rAjyanA rAjAne sainika hate. keNa jANe tenuM hRdaya kevuM hatuM ke ajANamAM paNa kIDI marI jAya to paNa ziva ! ziva! kahIne besI jate ane duHkhI thato. paraMtu jyAre yuddhamAM utarato tyAre zatruone evI rIte sApha karato jevI rIte kheDUta khetaramAM ghAsa kApe che. tenuM rekhA citra hatuM-goruM ane baLavAna zarIra, pahoLI chAtI ane unnata lalATa. nAnI nAnI vAMkI mUcho. mArakSAne mATe kamaramAM jhulatI talavAra ane hAthamAM bhAlo. madanasiMha aDhAra varSanI uMmare lazkaramAM bharatI thaye hatuM. tenA pitA kIrtisiMha paNa vIra sainika hatA, tethI tenI nasonuM lohI paNa zuravIra hatuM. have tenI uM paccIsa varSanI thaI cUkI hatI. A sAta varSomAM teNe traNa meTAM yuddha jItyAM hatAM. aMtima yuddhanI yAda tene hamezAM rahyA karavI hatI, kAraNa ke A vakhate te motanA mukhamAMthI Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAhI hAtha bacIne Avyo hato. tenA gaLA nIce bhAlAnuM eka ghAcinha A mRtyu-yuddhanI yAda apAvatuM rahetuM hatuM. ghA rujhAI gayA che, paNa nizAna to kyAreya nahI bhuMsAya. tene barAbara yAda che ke zatru pakSanA sainike taka joIne tene bhAle mAryo hato, je tene gaLAnI nIce hasaDInI pAse vAgyo hato. te vakhate madanasiMhe pitAnA ghAnI ciMtA karyA vagara eka ja jhATake duzamana sainikanuM mAthuM uDAvI dIdhuM hatuM ane pitAnA ja hAthe bhAle kADhIne pheMkayo hato. tyArathI tenuM mAna paNa ghaNuM vadhI gayuM hatuM. sAta varSanA sainika jIvana pachI have te divAsvapna jevA lAge che. e divAsvapna tenA madana nAmane sArthaka kasbAvALAM che. madanasiMhanuM divAsvapna eka divasa tyAre sAkAra thayuM, jyAre tenAM lagna subhAbhAnI sAthe thayAM. rAjyanA mahArAje tene eka mahinAnI rajA ApI hatI. A avakAza mAne ke vIra rasanA A svAdanI atRptinuM pratIka ane zaMgArarasamAM rasa-magna thavA mATe hato. subhabhAne meLavIne madanasiMha have "siMhane rajA ApI devA mAgato hato. ane icchatuM hatuM ke have subhAbhAnI sAthe te phakata madana ja rahe. e madana, jenAM bANa phUlanAM hoya che ane Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra je kUlanA bANathI ja samagra jagatane pitAne AdhIna rAkhe che. madanasiMhanA AMgaNAmAM hariyALI hatI. cAra che keLanAM jhADa hatAM ane eka jhADa kerInuM tathA be dADamanAM. lIlI dharothI chavAyelI thoDI khullI jamIna paNa hatI. Aje tenI suhAgarAta hatI. gharamAM subhabhA ja tenI potAnI hatI. tene zaNagAravA ane gIta gAvA mATe paDozaNe AvI hatI. sarakhe sarakhI uMmaravALI strIo, sainikanI patnIo subhAbhAnI majAka-mazkarI karI rahI hatI ane madanasiMha AMgaNAnI lenamAM potAnA sainika sAthIonI sAthe besIne gapasapa karI rahyo hato. saMdhyAne samaya hato. pUrNimAne caMdra sUryAsta thatAMnI sAthe ja nIkaLI AvyA hato. thALI je goLa, paNa cAMdanI phelAvAmAM haju vAra hatI. yuddhanI vAta nIkaLI hatI. zakitasiMha kahI rahyo hato munijane cAreya tarapha kahetA phare che ke hiMsA nA karo. aneka rAjA A munionA anuyAyI paNa che, te pachI e yuddha rokI zakatA kema nathI? sujAnasiMha bolya- yuddha na hoya te mANasa mare kevI rIte? tane paNa Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 satyavAdI harivindra-2 to kAMI bahAnuM joIe. aneka bahAnAomAM eka bahAnuM yuddhanI mAra-kApanuM paNa che." pachI A hiMsAnuM pApa? sainikone peTanA mATe A pApa karavuM paDe che. rAmasiMhanA A vAkyane uttara madanasiMhe Ape- "pApano bhAgIdAra rAjA hoya che. sainikano hetu keIne duHkha devAno nahIM, paraMtu svAmI mATe marI phiTavAno hoya che.' sujAnasiMhe pitAnI vAta kahI- e paNa te jarUrI nathI ke dareka yuddha hiMsAnA rUpamAM ja hoya. kaI kaI vAra eka pakSe hiMsAnuM rUpa hoya che, to bIjuM jIvatI jAgatI ahiMsAnuM citra." vAha A paNa kaI vAta thaI? yuddha ahiMsaka kevI rIte thAya?" rAmasiMhe pUchyuM. sujAnasiMha be gAmaDAM para bhale AkramaNa kare che ane gAmavALAone gAjara-mULA samajIne mArakApa kare che, tyAre jIva bacAvavA mATe gAmavALA thaDA bhIlone mArI nAkhe che, te A pakSa ahiMsAnuM rupa ja tha." e te vivAdanI vAta che." madanasiMha be -"hiMsA hiMsA ja che. yuddha ahiMsaka kevI rIte thAya? jyAM sudhI Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 satyavAdI harizcandrarAjAo ema samaje che ke rAjya mAruM che tyAM sudhI. yuddha raheze. eka vAra eka rAjAe eka brAhmaNane kahyuM ke mArA rAjyamAMthI nIkaLI jA. tyAre brAhmaNe pUchayuM : tArA rAjyamAMthI nIkaLI jaIza, paNa batAva tAruM rAjya kayAM che? tyAre rAjAnI AMkho khulI gaI ane tene khabara paDI ke samajyA vicAryA vagara huM zuM belI gaye ? kusumasiMha atyAra sudhI cupa beTho hato. have te belyo tame badhA loke khIramAM mIThuM nAkhI rahyA che. Aje madanasiMhanI suhAgarAta che. vAto ja karavI hoya to rasaraMgIna vAte kare, nahIM te pachI cAle." madanasiMha hasyA. sujAnasiMha be have rAta ghaNu thaI gaI che, madanane pIche paNa choDaze ke nahIM ? madanasiMha ane subhAbhA-gharamAM be ja che ane Aje baMne eka thaI javA IcchatAM hatAM. madanasiMhanA dUranA saMbaMdhanI mAsI ane mAsInI chokarI nagaranA bIjA saMbaMdhIne tyAM cAlI gaI che, je savAre Avaze. subhAbhA ajoDa suMdarI che. lAla sADI paherI che. mAthA sudhI oDheluM che. Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 07 bAkInuM kAma jhukelI AMkhe karI rahI che. madanasiMhe pitAnA mitro sAthe thayelI carcA karavA mAMDI. subhAbhA sAMbhaLatI rahI. jayAre subhAbhA kAMI ja na belI tyAre mane kahyuM "tArI pAse kahevA mATe kAMI paNa nathI? tArI vAta nA kahI zake to mArI ja vAto para thoDI TIkA kara." tamArI TIkA karavAnI mArAmAM kyAMthI AvaData hoya?" ane hAsyano sahAro laIne kahyuM- "tame vIra sainika che ane huM cUle phUMkavA vALI gRhiNI." subhAbhA ! mahinAnI ja rajA che. trIsa divasa sudhI te huM paNa tArI sAthe cUlo ja kUkIza. yuda zuM haMmezAM thAya che? paNa trIsa divasa pachI zuM thaze ? je yudhdha thaI gayuM te ? "have tuM mArA yuddhanI vAta che, tArA cudhdhanI vAte kara.' " "cAla ha ! A vakhata yuddhanI ja vAte. Aje te yudhdhanuM nAma paNa na lo. keNa jANe kema, yudadhanA nAmathI ja mArUM hadaya dhaDake che." madanasiMha UThIne beTho thaI gayo ane be - subhALe ! tuM vIra-putrI ane have vIra-patnI paNa che." Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 subhAbhAe paNa kahyuM svAmI! vIra-patnI paNa strI hoya che. te strI je purUSa vinA pUrNa nathI hotI. huM yuddhathI nathI DaratI. paraMtu tenI bhayaMkaratAthI DaruM chuM. silpharane lAla raMga suhAgarAtane raMgIna banAve che. yuddhane lAla raMga sahAgaNonI mAMganuM siMdUra bhUse che. evuM kharAba che, e yuddha. jyAM sudhI vIra-patnIone prazna che, subhAbhA te strIomAMnI che, je potAnA hAthathI talavAra ApIne ane AratI utArIne patine vidAya kare che ane yuddhathI bhAgI AvelA patine joIne dhikakAra kare che." subhAbhe, huM dhanya thaI gayo !" kahetAM madane tene potAnI sAva najIka besADI dIdhI. rAtrI dhIre dhIre vItI rahI hatI. madana ane subhAbhA sUI rahyAM hatAM. rAta ghaNI ja vatI cUkI hatI. sarvatra zAMti hatI. havAnA jhokAthI AMgaNamAM UbhelAM keLanAM pAna ekabIjA sAthe TakarAIne rAtrInI zAMtine kayAreka kayAreka bhaMga karI detAM hatAM ane pachI ekAeka raNabherIe zAMtino bhaMga karyo. madana ekAeka jhabakIne beTho thaI gayo. subhAbhA paNa tenI sAthe ja UThIne beThI thaI gaI. rahI rahIne vAgatI raNabherIne avAja sAMbhaLIne subhAbhAe caMkI jaIne pUchayuM-- Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 'svAmI! A raNazIMgAM kema vAgavA lAgyAM ' masiMhanI najara divAla para TI'gADelI talavAra, DhAla ane bhAlA para ma`DAyelI hatI. tyAM ja jotAM mane kahyu.-- 'subhAle ! raNanu' teDuM AvI gayuM haze. A raNabherIne sAMbhaLIne badhA sainika bhegA thaI gayA haze.' che.' see tame ?" 'huM paNu tA sainika chuM. dezanI rakSA e mAdha 'huM paNu vIra patnI chuM. talavAra nA UThAvA. huM mArA hAtheAthI talavAra ApIne yudhyamAM javA mATe vidAya karIza.' 'subhAbhA ! huM tArI pAse AvI ja AzA rAkhatA hatA.' svAmI ! paNa acAnaka ja e yudhdhanu teDu kema ?' A badhA rAjanItinA prapaca che. mahinAthI amArA guptacara bahAra hatA. lAge che, temaNe keAI evI sUcanA ApI haze ke amArI senAneadhArAmAM ja prayANa karI devu joI e. AI vanamAM savAra thaze. ghaNuM dUra javAnuM che.' ema kahIne madanasi'huM sAja sajavAmAM lAgI gaye. subhAbhA paNa peAtAnA Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2: kAmamAM joDAI gaI. yogya samaye subhAbhAe madananA baMne hAthamAM talavAra seMpI. teNe tilaka karIne AratI utArI ane tenI AMkhomAMthI be metI TapakI paDayAM. "A zuM subhAmA ! raDIne vidAya karIza?" svAmI ! A AMsu utsAhanAM che. mAruM DAbuM aMga. pharakI rahyuM che. vijayane varIne ja Avaje." kAMI paNa hoya, A vijyanuM zreya rAjA ane senApatine maLaze. sainikane koNa pUche che ? svAmI ! sainika rAjAnA hAthano ja vistAra hoya che. zarIrathI judA paDelA hAthanuM astitva ja zuM hoya che? tamAre paritApa mithyA che." sAce sAca tuM vIra bALA che, subhAbhA ! huM hatheLImAM meta rAkhIne laDIza. AjanI rAta kayAreya nahIM bhUluM." patnInI vidAya laIne madana bahAra Avyo. tene jotA tenI ghaDI haNahaNI. madane tenI pITha para hAtha pheravyo ane caDI gaye. raNaziMguM hajI paNa vAgI rahyuM hatuM. madana ghoDA para caDelo sainika hato. pagapALA sainike prayANa karI cUkyA hatA. ghoDe caDelA sainikoe temanI pAchaLa ja Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAtyavAdI harizcandra-2 prayANa karyuM. subhAbhA haju sudhI gharanA daravAjA para ja beThI hatI. cakalIo cahakavA lAgI hatI. savAra thaI rahyuM hatuM. subhAbhA vicArI rahI hatI- "have te "e" keTalAya gAu dUra nIkaLI gayA haze." mahinAo vItI gayA- cha mahinA pUrA thavAmAM thoDAka ja divaso bAkI rahI gayA hatA. madanasiMha pAcho nahato. Avyo ane yudhdhanA keI samAcAra paNa nA maLyA.. suhAgarAta pachI ja ATalo lAMbe viga subhAbhAne sahe. paDa hatuM. te paNa te nizcita to nahotuM ja ke tene viga milanamAM badalAze. subhAbhA udAsa, khinna ane zUnyamana- rahetI hatI. tenA divase pahADathI bhAre ane rAto nAgaNa jevI jherIlI vItatI hatI. subhAbhA patinA viyegamAM beThI beThI AMsu vahAvatI rahetI. lUchayA vagara ja tenAM AMsu sukAI paNa jatAM hatAM. je AzA hoya te lAMbI pratIkSA paNa madhura hoya che. paNa subhAbhA te AzAnirAzAne hiMcakAmAM jhulatI rahetI hatI. yuddhanuM pariNAma zuM hoya ? keNa jANe UMTa kyA paDakhe bese? kayAreka subhAbhA vicAratI : vAmI vIra che, parAkramI che ane hamezAM vipI Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 thayA che. paNa zuM kayAreya pAsuM nA palaTAya ? dasa- vIsane mArIne maravuM paNa te vijaya che. vIragati paNa te vIrane maLe che. Akhare o yudhdha keTaluM lAMbuM thaI gayuM ? koNa jANe kyAre Avaze? subhAbhA gharanA daravAjA para beThI che. tenuM caMdramukha divasamAM nIkaLelA caMdra jevuM tejahIna che. AMkhe sUnI che. vicArI rahI che ane sUnA rastA para joI rahI che, ke kaI musAphara Ave to yuddhanA samAcAra pUchuM. teNe sAmethI AvatA eka munine joyA. munie sapheda pozAka paheryo hato. hAthamAM rajoharaNa che. ughADA page ane ughADA mAthe. hRdayamAM samatAne sAgara laherAI rahyo che. muni mahAjJAnI che. bhUta bhaviSyanuM jANe che. loka kalyANanI bhAvanA temanA romeromamAM samAyelI che. Isamiti yukata bhikSA mATe pharI rahyA che. subhAbhAne gharanA daravAje beThelI joI muni tenA - baDabhAgI banavA tenI tarapha AvI rahyA hatA. najIka AvatAM ja viraha pAmelI subhAbhAe temane vaMdana karyA ane pachI UThIne AhAra lAvI. munie AhAra lIdho ane subhAbhAnA mukha para vyApele vivAda joIne dravI UThayA. temaNe pUchayuM Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 13. bahena ! tane zuM dukha che ? zuM batAvuM bhagavAna ! ghaNI dukhI chuM. ke jANe. mArA duHkhano aMta Avaze ke nahIM? bahena ! A jagatamAM badhAne aMta hoya che. dharma sivAya ahI keI paNa bAbata anaMta nathI. jyAre tArA. sukhane aMta AvI gayo te duHkhane kema nahIM Ave ?" kadAca huM kAMI karI zakuM. tAruM dukha te kahe "pra ! mArA svAmI yuddhamAM gayA che. cha mahinAthI temanA keI samAcAra nathI maLyA. A yudadhane aMta kyAre Avaze ? te kayAre Avaze ? viSAdana kara bALA !" kahetAM munie AMkha baMdha karIane aMdaranI AMkha dvArA madanasiMhane jovA lAgyA. pachI bolyA tArA patinuM nAma madanasiMha ja che ne? hA bhagavAna ! "subhAbhA muninA caraNomAM paDI gaI?' ane harSathI vidvaLa thaIne bolI- "tame te temanuM nAma. paNa jANe che. batAve, te yuddhamAM jItI gayA? kyAre ? subAbhA! mane badhI ja khabara che. lagnanI prathama rAtre. ja temaNe prayANa karyuM hatuM. subhAbhe! have tuM zekane tyAga.. Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 414 satyavAdI harizcandravijayane varIne madanasiMha kAle vahelI savAre ja tane AvIne maLaze." "sAce! teo kAle AvI rahyA che? vijayane varIne?" subhAbha! jevI rIte prakAzathI aMdhAruM dUra thaI jAya che, evI rIte ja jJAnathI ajJAna maLe che. ane jyAre ajJAna dUra thaI jAya che, te badhAM ja duHkhe paNa maTI jAya che. meM mArA jJAnanA baLa vaDe ja A sUcanA tane ApI che. kAla ghaNuM dUra nathI. madana kAle ja Avaze !" prabhe! huM jANuM chuM ke tamArI vANI vRthA na hoI zake. kAle huM temane laIne tamArAM darzana mATe AvIza. tamArI dezanA sAMbhaLIne ame baMne dhanya thaIzuM. tame ?" "nagaranI bahAra bagIcAmAM ja sAdhanA karuM chuM. tamAruM kalyANa thAva." ema kahIne muni cAlyA gayA. have subhAbhAnA paga dharatI para nahotA paDatA. yuddha bherI sAMbhaLIne jevo utsAha sainikanA hRdayane thAya che, athavA garIbane joIne je utsAha dAnavIramAM thAya che, tenAthI paNa vizeSa utsAha subhAbhAnA hRdayamAM hatA. te - gharanI sajAvaTamAM paDI gaI. teNe potAnuM ghara evI rIte sajAvyuM, jANe Aje ja suhAgarAta hAya." Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI hari subhAbhA vAravAra UThIne jetI hatI kesavAra paDavAmAM haju keTalI vAra che? ghaNI muzkelIthI tenI rAta pasAra thaI. Aje vahelI savAre ja tenA patine AvavAnuM hatuM. savAre UThIne teNe snAna karyuM" anenakhazikha zRMgAra karyAM. kapALanI vacceA-vacce lAla cAMdalA Aje ghaNA ja AAlI rahyo hatA. hoTha paNa lAla hatA ane hAthamAM AratInA thALa hatA. AvI rIte pUrNu sajAvaTa karIne subhAbhA gharanA daravAjA para patinI pratIkSA karavA lAgI. A tarapha madanasiMha ghaNA vega sAthe peAtAnI gheADI doDAvI AvI rahyo hatA. tenA vicAromAM subhAbhA ja subhAbhA hatI. kayAreka-kayAreka yuddhanA prasa`ge paNa vaNuelAvyA mahemAnanI jema AvI paDatA hatA. mana tene baLapUrvaka kADhI mUkatA ane subhAbhA khAkhatamAM ja vAravAra vicAratA-- 'subhAbhA keTalI sArI che ane zakitamAM durgAnuM svarUpa che. te divase kevA utsAhanI sAthe teNe mane talavAra pakaDAvI hatI! Aje huM tene talavAra ApIza ane kahIzasubhAbhA! have Ane TIMgAvI de. Ane chuTTI.' AvA vicArAmAM madana pAtAnA gharanI najIka AvyA ane tenI najara gharanA daravAjA para beThelI subhAbhA para Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 paDI. lagAma kheMcIne ghaDInI gati dhImI karI dIdhI ane pachI dhyAnathI joyuM-"subhAbhA ! A ja te subhAbhA che. paNa e sajI dhajIne kema beThI che ? Akhare to strI che. e strI, jenI racanA karIne vidhAtA paNa tenA hRdayanI. gatine nathI jANI zakI. vAha re subhAbhA ! te tuM tArA premInI rAha joI rahI che ? vicAryuM haze ke ATalA divase thaI gayA. madana to kadAca yuddhamAM mAryo gaye haze. huM zA mATe mArI yuvAnIne dhULamAM ragadoLuM. tethI tenI sAthe saMbaMdha joDI. lIdhe. tyAre to paMDita loka kahe che ke moTAM moTAM asaMbhava kAryo saMbhava thaI jAya che, paNa strIcaritra jANavuM koInA mATe saMbhava nathI, e sAcuM che. madanane utsAha besI gayo. manamAM thayuM ke pAcho jate rahuM. badhuM ja te spaSTa che. tenA zRMgArane joIne to saMdehane paNa saMdeha nahIM thAya. AvI kulaTAnuM meM jevuM e paNa pApa che. pachI bIjI ja kSaNe vicAra AvyoH pahelAM e te jANuM ke Aje tene kaye premI AvavAne che. pachI baMnene eka sAthe mArIne ja mArI talavAranI tarasa chipAvIza. ghaNuM ja lohI pIdhuM te paNa mArI A Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 417. talavAra haju e jIvanuM bIjuM lehI pIvA mAge che. Ama vicAratAM ja madane pitAnA AMgaNAmAM praveza karyo. ghoDI eka tarapha bAMdhI dIdhI ane udAsa manathI dhIre dhIre subhAbhA tarapha AgaLa vadhyo. tenI mukhAkRtine joIne subhAbhA DarI gaI, paNa potAnA harSane na dabAvI zakI. tethI jhaTapaTa AratIne thALa laIne AgaLa vadhI. madane eka ja jhATake thALane dUra pheMkI dIdhe ane vyaMgamAM bolyo have A DhoMganI zI jarUra che, pativratA? jenA mATe A zRMgAra karyo che, e paNa have Avate ja haze. mane budhdha ne samajIza. Aje huM tamane baMnene haMmezane mATe eka ja jagyAe sUvaDAvI daIza." tame zuM kahI rahyA cho ? huM tamArI pratIkSAmAM ja beThI hatI. tamane AvI zaMkA kema thaI ? mane prazna pUche che? A pathArI zuM mArA mATe sajAvI che ? cha mahinAthI jenA keI samAcAra nathI maLyA, tenI bAbatamAM tAre ATale aTala nizcaya ke te Aje ja AvI rahyo che ? tane kayAM khabara hatI ke huM Aje ja AvIza. huM e kevI rIte mAnI lauM ke tane tArA upa 27 Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 418 satyavAdI harizcandra-2 patinI pratIkSA nahIM hoya ? batAva, mArI pAchaLa keNa Ave che, tArI pAse ?" subhAbhA nA raDI, na gadagadita thaI. te sAcI hatI, eTalA mATe nirbhaya hatI, paraMtu nirbhayatAnI sAthe tenAmAM vinaya paNa hatuM, tethI parama Adara ane vinayanI sAthe teNe kahyuM - svAmI ! huM e nahotI jANatI ke tame kAle Avaze. kAle eka mahAjJAnI muni ahIM bhikSA mATe AvyA. temaNe ja potAnA jJAnabaLathI jaNAvyuM hatuM ke tame vijayane varIne Aje vahelI savAre Avaze. muninI vANI cheTI nA hoya, ema vicArI meM ghaNuM ja utsAhathI gharane sajAvyuM ane sAja-zaNagAra karIne AratIne thALa laIne savArathI ahIM beThI chuM. tethI tame tamArI khoTI dhAraNAne kADho ane muninA vacanane pramANa mAne." madanasiMha vacamAM ja bolyo subhAbhA ! strI ghaNuM ja catura hoya che. strI AkAzane phADIne tene pAchuM sIvI zake che. te muninA vacananI ADa tAtkAlika taiyAra karI lIdhI. paNa huM A bahAnAne nahIM cAlavA dauM.' Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-2 419 - "svAmI ! munionI bAbatamAM badhA ja e jANe che ke pitAnA jJAnabaLanA sahAre te lokenA pUrvabhava sudhInuM batAvI de che. pachI je munizrIe tamArA AgamananI sUcanA ApI te emAM kayuM Azcarya hoI zake ? subhAbhA ! te muni kayAM che? huM paNa te u' ke te keTalA jJAnI che. je muninI vAta sAcI ja hoya to temane bolAvI lAva. jyAM sudhI muni vacana pramANita nahIM thAya tyAM sudhI huM anna-jaLa laIza nahIM." subhAbhA tarata ja bagIcAmAM pahoMcI ane munine badhI ja vAta jaNAvI. subhAbhAnA patinI zaMkA dUra karavI temaNe ucita samajI, tethI tenI sAthe ja tene ghera AvyA. madanasiMhanA hAthamAM khullI talavAra joIne subhAbhA to tharathara kaMpavA lAgI, paNa munine jotAM ja madane pUchayuM "sAdhu ! tame kevA sAdhu che, je ekalI strIonI pAse, tenA patinI gerahAjarImAM Ave che ?' vatsasAdhu mATe strI-puruSane keI bheda hote nathI, temanA mATe te baMne AtmAo che. A smAo strI-puruSa nathI hotA. Abhautika zarIra bheda tamArA mATe Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyavAdI harizcandra-ra 'huM tamArA upadeza sAMbhaLavA nathI IcchatA. mane tA e jaNAvA ke tame e kevI rIte jANI lIdhu ke vijayane varIne hu... Aje ja AvI rahyo chuM, jyAre huM seMkaDo gAu dUra yudhdhabhUmimAM hatA ?" , 420 'jJAnakhaLathI badhu... ja jANI zakAya che.' jo tame evA ja jJAnI che| tA batAve, mArI A gheADInA garbhamAM zuM che ?" munie madananA paDakAra svIkArI lIdheA. te potAnA jJAnane pacAvavAmAM asamartha rahyA ane temaNe tarata ja kahI dIdhuM - 'tamArI gheADInA peTamAM vAchaDA che. ane jo vAchaDI thai tA ?" asaMbhava ! vAchaDA ja che.' mane tIvra prahArathI gheADIne mArIne khADI nAkhI ane pachI tenuM peTa paNa cIrI nAkhyu. peTamAMthI vADo ja nIkaLyA, je tarata ja marI gayA. mananI zaMkA tA dUra thai gai' paNa muni zeAka sAgaramAM DUbI gayA. te tarata ja bAgamAM pAcyA ane vicAra karavA lAgyA 'huM mArA jJAnane pacAvI na zakayA. AnanA apA Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra satyavAdI harizcaka-2 keTalo ghAtaka nIvaDe ? mAre enI AvazyakatA ja kyAM hatI, je meM subhAbhAne madananA AgamananI ghaDI batAvI. subhAbhAnuM duHkha dUra karavAne meM ahaMkAra karyo. AvezamAM AvIne vAchaDAnI vAta kahI dIdhI. kAMI paNa na vicAryuM. mArA nimitta vAkyathI be paMcendriya jIvonI hiMsA thaI gaI. mAre A nimitte hiMsAnuM prAyazcita karavuM paDaze." Ama vicAratAM mahAjJAnI muni upavAsa karIne kAyotsargamAM besI gayA. madana paNa ghaNe ja duHkhI thaye. teNe vicAryuM meM subhAbhA para zaMkA karI te karI, paNa muni upara paNa karI. mArI zaMkAne kAraNe be nirdoSa prANI mAryA gayAM, mAre have muninA zaraNamAM jaIne prAyazcita karavuM joIe." - subhAbhA te zekamAM magna hatI ja. te vicArI rahI hatI ke, bheganI icchA ja patimilananI utkaTatAne paryAya che. mArA kAraNe ja be niraparAdhI prANIonI hiMsA thaI. A bhAga ja duHkhadAyI che. jJAnI muninA zaraNamAM jAuM, tyAM zAMti maLaze.' madanasiMha ane subhAbhA- baMne mahAjJAnI muni Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 422 satyavAdI harizcandra-ra sumatisAgaranA zaraNamAM pahoMcyAM. kotsarga pUrNa karI munie temane sUcanA ApI. baMnene parama zAMti prApta thaI, ane baMne zrAvakanAM bAra vrata grahaNa karIne pAchA AvyAM tathA dharma ArAdhanA karatAM karatAM dAmpatya jIvana vitAvavA lAgyAM. A tarapha upavAsa pUrvaka zarIra choDIne muni sumatisAgare mokSa prApta karyo. samAsa Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha AkAzamAM ghaTATopa vAdaLA chavAyAM hatAM. e muni cAmAsa' karavA vasantapura tarapha jaI rahyA hatA. vasa'tapura cAra gAu dUra hatuM. teo rAtre vizrAma karavA eka gAmamAM pahoMcyA. sAMja paDavA AvI hatI. tethI eka AdivAsInI jhupaDImAM e baMne muni rokAI gayA. rAtre varasAda zarU thayA. pANI ane jamIna eka thaI gayAM. varasAda baMdha thatA na hatA. trisA pasAra thatA hatA. paraMtu varasAda baMdha na nIkaLI zakatA na hatA. aSADhI pUnama AvI. tethI muniee nizcaya karyAM ke have kayAMya jaI zakAya tema nathI. cAra mahinA ahIM rAkAvu* paDaze. munie varasAda baMdha thavAnI rAha jovA. lAgyA. zrAvaNa mahinAnA kRSNapakSamAM varasAda baMdha thayeA. sUnAM kiraNo camakavA lAgyAM. munioe AdivAsIne pUchyuM : ahI zAkAhArIonu ghara che ?' AdivAsIe kahyuM thavAne kAraNe baMne muni tyAMthI Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 424 dADamiyA zeka ahIM eka zeTha che te khetI karI potAnuM gujarAna calAve che. tenA sivAya A gAmanI najIka bIjuM evuM kaI gAma nathI ke jyAM zAkAhArI leke rahetA hoya." AdivAsIe zeThane kahevaDAvyuM ke ApaNA gAmamAM sAta divasathI jana muni AvyA che. teo mArI navI banAvelI khAlI paDImAM rahe che. sAta divasathI emaNe anna pANI lIdhuM nathI. meM temane kahyuM ke tame Iccho te amAruM anAja laI tamArA hAthe bhejana banAve. tamane pANI joIe te huM gALIne kUvAmAMthI tAjuM pANI lAvI ApuM." paNa temaNe kahyuM "ame AmArA hAthe rAMdhatA nathI, agnine aDatA nathI ane anAja ke zAkabhAjIne hAtha lagADatA nathI. kUvAsarovaranuM pANI amArA upayogamAM AvatuM nathI. je zAkAhArI hoya ane amArA mATe bhojana banAve temAMthI ame kazuMka laIe chIe." zeTha guNapAle A sAMbhaLyuM eTale tene ema lAgyuM ke A mArA guru hovA joIe. te potAnI patnIne laI munionAM darzana karavA jhuMpaDIe gayA ane kahyuM gurudeva! mane khabara na hatI ke tame sAta divasathI Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha jara5 ahIM che. mAruM dhanabhAgya che ke tamArAM darzana karavAnuM saddabhAgya maLyuM. mAre tyAM bhojana taiyAra che. nAhavA mATe garama pANI paNa taiyAra che. kRpA karI mAre tyAM padhAre ane te grahaNa karI ane sevAne lAbha Apo." dharmaghoSa munie kahyuM suzrAvaka ! comAsuM pasAra karavA vasaMtapura javuM hatuM paraMtu raste jaDe nahIM eTale ahIM rokAI gayA. ane sAta divasa satata varasAda paDavAne kAraNe ame vihAra paNa karI zakyA nahIM ahIM cAra mahinA rokAvuM paDaze. ane tethI tane jainadharmanuM zravaNa karavAne ane lAbha maLaze." zeThe kahyuM: gurUdeva ! A lAbha maLe che te mArUM sadabhAgya che. tame pahelAM AhAra maTe padhAre. tamane khAdhe sAta divasa thaI gayA che. ' dharmaghoSa muni piotAnA ziSya sAthe te zeThane tyAM gayA. temaNe joyuM ke gharamAM patnI sivAya kaMI nathI. tenI patnI paNa saMskArI che. tenI Arthika sthiti sAmAnya che. zeThe kahyuM: gurudeva! ahIM AjubAju AdivAsIo rahe che Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 426 dADamiyA zeTha ane badhA mAMsAhArI che. tethI khetI karI huM mAruM gujarAna calAvuM chuM. tame zAMtithI khAo. tame e zaMkA na rAkhazo ke ame pharIthI rAMdhIzuM. A amArA mATe banAveluM bhajana che. A khAvAthI tamane saheja paNa doSa lAgaze nahIM. ame gharamAM be vyakitao chIe. tame khAo. amane baMnene upavAsa grahaNa karAvo." dharmaSa munie bahu ja nA pADatAM kahyuM ke amane thoDuM Ape, badhuM nahIM. paNa zeTha ane zeThANa mAnyAM nahIM ane badhuM ja rAMdheluM ApI saMtoSa mAnyo. baMnee guru, pAsethI upavAsa grahaNa karyo. dharmaghoSa muni dasa-paMdara divasa pachI tapa karI tenA ghare bhikSA mAgavA AvatA tyAre udAratAthI dAna Apata ane baMne upavAsa grahaNa karI letAM. dararoja baMne munionuM pravacana sAMbhaLatAM ane temanI sevA karatAM. divaso pasAra thatA hatA. cAra mahinA pachI munio tyAMthI AgaLa gayA. te zeTha-zeThANIe aneka niyama grahaNa karyA, ane munione vidAya ApI potAnA ghare AvyAM. baMne muni vasaMtapura pahoMcyA. munionAM prabhAva zALI vacanethI dharmanI prabhAvanA thaI. eka divasa munio Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha 427 AhAra karavA vaMsatapura nagaranA keTayAdhIza zeThane ghare pahoMcyA. zeThe munionuM svAgata karyuM. AhAra karI dharmISa muni pitAnA ziSya sAthe pAchA pharyA. zeTha munione vidAya ApavA pAchaLa cAlato hato. ziSyae gurudevane kahyuM: "gurudeva! zeThanA jevI utkRSTa bhAvanA meM bIjI koI vyakitamAM joI nathI." dhamazeSa munie virodha karatAM kahyuM: pelAnI hatI tevI utkRSTa bhAvanA zeThanI na hatI." dharmavaiSanA A zabdo keTayAdhIzanA kAnamAM paDayA. te manamAM vicAravA lAgyA ke A te tenA jevuM nahIM to te keNa che? mAre te vyakitanAM darzana karavA joIe. paraMtu A samaye jijJAsA pragaTa karavI ThIka nathI. kAraNa ke munione AhArane samaya thaI gayo che. - zeTha bapore muni jyAM rokAyA hatA tyAM gaye. gurUne praNAma karI namratAthI kahyuM gurUdeva ! tame AhAra laI pAchA pharatAM ziSyanI jijJAsAnuM samAdhAna karatAM kahyuM hatuM ke mArI tenA jevI bhAvanA nathI. huM te zreSTha purUSanAM darzana karavA mAgu chuM." Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 428 dADamiyA zeTha dharmazeSa munie potAnI vAtanuM spaSTakaraNa karatAM kahyuM: zeTha! tamAre tyAM kaI vAtanI khoTa nathI. vipula AhAramAMthI tame amane je ApyuM temAM keI pharaka paDavAne nathI. paNa jenI Arthika sthiti nAjuka hoya te badhuM ja Ape te tenI balihArI che. mAsuM pasAra karavA ame ahIM AvatA hatA, te samaye sAta divasa satata varasAda paDavAthI eka gAmamAM amAre rokAvuM paDyuM. tyAM eka zrAvaka raheto hato. tenI Arthika sthiti sAmAnya hatI. tenI utkRSTa bhAvanAthI huM gadagadIta thaI gayo. jyAre ame tenA ghera bhikSA levA jatA tyAre te rAMdheluM badhuM ja amane ApI de ane pote upavAsa grahaNa karato. A pramANe cAra mahinA sudhI cAlyuM. tenI utkRSTa bhAvanAmAM kaI khAmI na hatI. eTale ja meM kahyuM ke tenA jevI bhAvanA nathI. teNe badhuM ja tyAgI Adarza UbhuM karyo che." zeTha ane guru vAta karI rahyA hatA. te samaye grAmavAsI guNapAla keIka jarurI kAma mATe vasatapura Avyo hatuM. teNe vicAryuM ke gurudeva A nagaramAM rahyA che. mane Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha 425 temanA darzanano lAbha maLaze. tethI te dharmagheSa muninAM darzana karavA Azrame pahoMcyo. gurUdevane praNAma karyA. gurUdeve keTayAdhIza zeThane kahyuM ke hamaNuM ApaNe jenI vAta karI rahyA hatA, te zrAvaka A che. keTayAdhIza zeThe ubhA thaI tene praNAma karyA ane kahyuM - "mArUM saddabhAgya che ke tamArA jevA puNyazALI AtmAnAM darzana thayAM." keTaloka samaya baMne gurunI sevAmAM beThA. jyAre grAmavAsI zeTha javA mATe taiyAra thayA te koDhyAdhIza zeTha, paNa tenI pAchaLa cAlavA lAgyo. AzramanI bahAra AvI keyAdhIza zeThe kahyuM : tame maherabAnI karI mArA ghare padhAre." guNapAle kahyuM : bhAI ! meM niyama karyo che ke keInA gharanuM anna. pANuM kazuM ja levuM nahIM. tethI AvavAthI zuM phAyado : . keTyAdhIza zeThe kahyuM : huM tamAre svadharmI bhAI chuM, bIje kaI nathI. bhAIne tyAM AvavAmAM kaI paNa jAtane saMkeca rAkho joIe nahIM.' guNapAle kahyuM : Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha 'pratijJA eTale pratijJA. emAM mAA ane tArA evA keAi bheda nathI. mAtra mAre mArI pratijJA pALavI che.' 30 zeThe kahyuM : tame Ajana vigerenA niyama lIdheA che. bIjI vastu levAnA tA niyama karyAM nathI ne ? maherabAnI karI tame jarUrathI padhAre.' zeThaneA Agraha hAvAthI guNapAla tene tyAM gayA. zeThe guNapAlane pacAsa hajAra seAnAnI mudrAo levA Agraha karyAM. guNapAle kahyuM : zeTha ! A saMpatti huM laI zakate! nathI. mArA niyama che ke khIjAnI sa'patti laI vepAra paNa nahI' karavA. tethI huM A lai zakatA nathI. tamArI kRpA bahu mATI che.' zeThe tene levAnA bahu Agraha karyAM. paNa teNe levAnI nA pADI tyAre zeThe kahyu : tamAre tyAM kai vastu pAke che ?" guNapAle kahyu : 'mArA khetaramAM kUvAnI AjubAju dADamanAM bahu ja jhADa che. tenI upara bahu ja dADama Ave che. te mIThAM ane Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha rasadAra hoya che. je tamAre tenI jarUra hoya to huM mokalI ApuM." kAdhIza zeThe kahyuM: jeTalAM dADama hoya teTalAM tame mekalI deje. kAraNa ke mAre tyAMthI mAla laI 500 vahANa videza javAnAM che. tethI tamArAM dADama huM videza maMkalAvI daIza. ane tenA jeTalA paisA Ave te tame laI jaje." guNapAle kahyuM : tamArI A AjJA mAthe caDhAvuM chuM." teNe gAma jaI dADamane thelo bharI keTayAdhIzane mikalAvyo. zeThe potAnA pradhAna munimane belAvI kahyuM : ' "mAro mAla vecAya ke nahIM tenI mane ciMtA nathI, paNa A dADamane thele saMbhALIne rAkhaje. enI je paNa kiMmata Ave tene thelImAM bharI baMdha karI deje. AnI kiMmata vadhAre Ave tevo prayatna karo." - A prakAranI sUcanA ApI zeTha pitAnA kAmamAM lAgI gaye. 500 vahANa AgaLa vadhyAM. aneka nagaramAMthI pasAra thaI eka TApu para pahoMcyAM. munima dADama vecavAnuM bhUlI garyo hato. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra dADamiyA zeka e TApunA rAjA samarasiMhane caturasiMha nAmane putra hatuM. te bahu ja pratibhAsaMpanna hatuM. rAjyAnA kAmane pitAnA pratibhAthI samRdhdha karato hate. paraMtu tenA zarIramAM baLatarAne rega lAgu paDe tenA kAraNe te che cheDAyelo rahe. aneka upacAra rAjAe karAvyA, paNa tenAthI koI phera paDe nahIM. rAjAne bahu ja ciMtA thatI hatI. te samaye eka bahu ja vRdhdha anubhavI rAjaprasAda vadya tyAM AvyA. temaNe rAjakumArane joIne kahyuM : huM A rAjakumArane rogamAMthI mukata karI zakuM chuM. mArI pAse bahu sarasa davA che, paNa zarata e che ke e davA dADamanA rasamAM levI paDaze." rAjA samarasiMha A sAMbhaLI A ciMtA karavA lAgyo. ke amArA rAjyamAM eka paNa dADamanuM jhADa nathI. dADama kayAMthI Ave ? tyAre pradhAne kahyuM : "rAjana ! baMdara upara 500 vahANa videzathI AvyAM che. temAM vividha prakArane mAla che. je tame AjJA Apo te nekarane mokalI tapAsa karAvuM ke tenI pAse dADama che ke nahIM ? rAjAe kahyuM : "A te ghaNI ja sarasa vAta che. tame jadI jAo ane dADamanI tapAsa karo. jeTalA paisA mAge teTalA Ape Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA roDa ane dADama laIne Ave.' pradhAna 'dara para pahoMcyA. teNe vahANanA mukhya sa'cA lakane pUchyuM : tamArI pAse dADama che ?" 434. munime javAba ApatAM kahyuM : sArU thayu* tame mane yAda devaDAvyu.. mArI pAse eka rAkhelAM che. tame ene lai mahu mATeA thele| bharI dADama jA.' pradhAne kahyuM : AnI kiMmata zuM che ?" sunime kahyu : tame jeTalI ki`mata ApavA mAgatA haiA te A thelImAM bharI do. tame jeTalA vadhAre ApavA mAgeA teTalA ApI zakeA che.' pradhAna dADama laI khuza thayA. dADamanA zaileA laI jaIne rAjAne ApyA. dADama joI vRddha vaidya khuza thaI gayA ane melyA : A tA mahu ja sarasa dADama che. rAjakumAra jaldI sAjA thaI jaze.' dADamanA rasamAM vaidye davA ApI. traNa rAjakumAra sALe thaI gayA. rAjAnI khuzInA 28 dvivasamAM ja pAra na hatA. Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 234 pradhAnane melAvI rAjA e kahyu' : tame dADamanA paisA ApyA ke nahI ?? dADamiyA zeTha pradhAne kahyuM : meM munimane pUchyuM tA temaNe kahyu ke zeThanA Adeza che ke AnA je paisA Ave te thelImAM baMdha karI devA. tethI emaNe dADamanA paisA lIdhA nahIM. ame thADA divasa ahI' chIe. tethI tame paisA zailImAM baMdha karI amane ApI jajo.' rAjAe peAtAnA khajAnA kheAlAvyA ane ratna tathA sAnAnI mudrAe e thelAmAM bharI rIte badha karI thelA munimane ApI dIdhA. vahANanA mAla vecI navA mAla lai munima vasaMtapura pAchA AvyA. zeThe munimane paheleA prazna karyAM ke mane mArA mAlanI ci'tA nathI. temAM keTalA naphA thayA tenI paNa ciMtA nathI. paraMtu e jaNAvA ke dADamanA theleA tyAM vecAyA ke nahIM ? tenA paisA keTalA AvyA ?' bahu kiMmatI ane sArI munime kahyu : keTalA paisA AvyA te khabara nathI. e thelAmAM tamArA kahyA pramANe baMdha karyA che.' zeThe paNa te thelA khAlyeA nahIM. teNe peAtAnA vizvAsu mANasa sAthe te baMdha thelA guNapAlane meAkalAvI dIdhA. Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha guNapAle jyAre thelo khelIne joyuM tyAre emAM bahu mUlyavAna ratna tathA sonAnI mahAre nIkaLI. tene khAtarI thaI gaI ke A zeThe dADamanA bahAne mane A dhana mekalAvyuM che, paNa A saMpatti huM laI zakuM nahIM. A saMpatti para mAre koI adhikAra nathI. ' e saMpattimAMthI kazuM ja lIdhA vinA pAchuM mekalAvyuM - ane samAcAra mokalyA ke AvI rIte huM dhana rAkhI zakuM nahIM. mAro prema bahu che. paNa A pramANe dhana rAkhavAthI mArA vratano bhaMga thAya che. tethI tamAruM dhana tame saMbhALI le. A sAMbhaLI zeThe guNapAlane potAnI pAse lAvyo ane paristhiti jaNAvatAM kahyuM : meM AmAM eka paNa paise mUka nathI. rAjakumAranuM zarIra sAruM na hovAthI TApunA rAjAe dADamanA badalAmAM A dhana ApyuM che." munie paNa AkhI vAtanI spaSTatA karI. guNapAlane lAgyuM ke zeTha huM nathI besatA tethI te dhana lIdhuM. te saMpatti dADamamAMthI maLI levAthI te dADamiyA zeThanA nAme pracalita thayA. teNe udAratAthI dAna ApI vratanA niyame grahaNa karyA ane potAnA jIvanane pavitra banAvyuM. samApta Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karmanI parIkSA kSitipratiSThA eka bahu suMdara nagara hatuM. tyAMnA rAjAnuM nAma ripumardana hatuM. rANInuM nAma madarekhA hatuM. madarekhA bahu ja zraddhALu tattva vicAraka zrAvikA hatI. thoDA samaya pachI teNe eka kanyAne janma Apyo. tenuM nAma madharAvatI rAkhavAmAM AvyuM. madharAvatI rUpALI hatI. tenAmAM mAtAnA dhArmika saMskAra hatA. rAjAe madharAvatInA adhyayana mATe cigya vyavasthA karI. thoDA samaya pachI te cesaTha kaLAomAM niSNAta thaI gaI. pitAnI mAtA pAsethI dharma, darzana ane tatvanuM jJAna meLavyuM. eka divasa mahArAja ripumardana rAjasabhAmAM beThA. hate. mahArANuM madanarekhAe madharAvatIne kiMmatI vastrabhUSaNathI taiyAra karI kahyuM : dIkarI ! rAjasabhAmAM pitAne praNAma karavA jAo." mAtAnA hukamanuM pAlana karavAnuM hatuM. tethI te rAja Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha sabhAmAM pahoMcI. rAjAe pAtAnI putrIne peAtAnI najIka Asana para besADI. rAjasabhAmAM sabhAsade rAjAnI prazaMsA karatA hatA. tethI rAjAe anubhavyuM ke mArA jevA pratApI samrATa A vizvamAM kAi nathI. rAjAe peAtAnA pradhAnane pUchyu' : mArA jevI buddhi ane samRddhi bIjA rAjAe pAse che ?? badhA sabhAsadoe eka avAje javAkha ApyA : 37 rAjana ! kASThanI pAse nathI. bIjA rAjAe svapnamAM paNa A prakAranI buddhinI kalpanA karI zakatA nathI. tame tA tame ja che. suMdara tamArA rAjamahela. tamArA nagaranI chUTA apUrva che. tamArI rAjasabhAnuM gaurava nirALuM che. temAM moTA moTA vidvAnA che, jyAtiSIo che.' sabhAsadAnA meAMethI rAjAnI khATI praza'sA sAMbhaLI rAjakumArI hasavA lAgI. rAjakumArIne hasatI joi rAjAe pUchyuM : zuM vAta che ?" rAjakumArIe kahyuM : 'sabhAsadAe je vAtA karI te sAcI nathI. temAM tathya Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha nathI. temAM mAtra cApalUsI che. A virATa vizvamAM aneka rAjAe che. tamArAthI vadhAre temanI pAse buddhi ane samRddhi che, kuTuMba che, rAjasabhA che. khATI prazaMsA karI tamane abhimAnI banAvavAmAM Ave che te cAgya nathI.' 38 rAjAne rAjakumArInA A javAkha khALaka che, tema samajI tenI upekSA karI prazna pUchyA : 'tame leAkeA kAnI kRpAthI sukhI che ?" sabhAsadoe eka avAje kahyuM : gamyA nahIM. te sabhAsadone bIjo A tA pUchavA jevA prazna che! te sUryanI jema spaSTa che. ame badhA tamArI kRpAthI jIvIe chIe. citAmaNI, kAmadhenu ane kalpavRkSanI jema badhI IcchAo pUrI karI che. tamArA sivAya amAre bIjA koInI jarUra nathI. jo tame hazeA tA deva gusse thAya, te paNa amArA vALa vAMkA thaze nahI.' rAjakumArIe sabhAsadone kahyuM : tame AvI rIte khATI prazaMsA kema kareA che ? karmAMnA kULa rUpa sukha ane duHkha Ave che. je vyaktie jevu' kamA~ karyu" hAya te pramANe sukha sAgara hoya che ane duHkhanA Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha 439 dAvAnaLamAM paDe che. je mArA pitA badhAne sukhI ane duHkhI banAvavA vALA che te pachI sevakanI pAse rahevA makAna ane khAvA ane kema nathI ? keTalAka sevake pAse apAra samRddhi che. ane keTalAka pAse anAjane bhaMDAra bharyo che. jeNe jevuM kAma karyuM haze tene tevuM phaLa prApta thaze. temAM kaI paNa mANasa parivartana lAvI zakaze nahIM. putrI dvArA pitAnuM apamAna sAMbhaLI rAjAne gusse AvyA. temaNe garjanA karIne kahyuM : tuM mUkhe che. AvI nirarthaka vAta karatAM tane zarama nathI AvatI ? mArI putrI thaI mArI viruddha bolatAM tane saMkeca nathI thatuM? tane khabara nahIM hoya ke jenI upara mArI kRpA utare che te sukhI thaI jAya che. garIba dhanavAna banI jAya che. ane jenI tarapha gussAthI jouM chuM te dhanavAnamAMthI garIba banI jAya che. tane mArA tejanI khabara nathI. tane tyAre ja khabara paDaze jyAre tAru lagna garIba sAthe karavAmAM Avaze." rAjakumArIe hasIne kahyuM : "pitAjI ! A tamArUM mithyAbhimAna che. je mAruM nasIba prabaLa haze-te garIba sAthe kareluM lagna paNa zreSTha Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha banI jaze ane nasIba nirbaLa haze te dhanavAna sAthe kareluM lagna garIba banI jaze. A badhA pApa ane puNyane khela che." rAjA ripumanane lAgyuM ke putrIne pATha bhaNAvavo paDaze. tyAre tenuM abhimAna utaraze. je huM tenuM lagna kuLavAna rAjaputra sAthe karIza te mArA puNyane pratApa tene nahIM samajAya. tethI rAjAe pitAnA sevakane Adeza ApyuM ke nagaramAM jAe. je vyakita bahu kurUpa haya, badasUrata haya, jenA zarIramAM vividha prakAranA roga hoya ane nIcA kuLamAM janmyo hoya tene laI Avo. rAjAnA kahevAthI sevako gayA. paNa rAjakumArInA manamAM jarA paNa ciMtA thaI nahIM. sevakee cArA upara eka vyakitane che. tenuM zarIra kolasA jevuM kALuM hatuM. zarIramAM rakatapittanA kAraNe hAtha-paganI AMgaLIomAMthI pitta nIkaLatuM hatuM. nAka besI gayuM hatuM. hoTha moTA hatA. kapALamAM gAMThe paDI gaI hatI. tene laI te loko rAjA pAse gayA. e kurUpa ane mahAgIne joI rAjA bahu khuza tha. rAjA vicAravA lAgyo ke te enI sAthe pitAnA Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha ne ? bhAgyane reze ane vicAraze ke meM mArA pitAne nArAja karyA enuM A pariNAma che. rAjAe potAnI putrI madharAvatIne kahyuM: "AnI sAthe tArUM lagna karAvuM chuM. tuM tArA karmanAM phaLane bhegavaje." rAjakumArIe kahyuM : pitAjI! huM taiyAra chuM. mane karmanA siddhAMta para vizvAsa che. je mAruM puNya prabaLa haze to mAre vALa paNa kaI vAMke karI zakaze nahIM. rAjAe kuSTha rogI sAthe lagna karavAnI taiyArI karI. tyAM ja AkhI sabhAmAM hAhAkAra macI gayo. A tame zuM karI rahyA che ? rAjakumArI te haju bALaka che. paNa tame te samajadAra che. tamAre A pramANene kharAba vyavahAra karavuM na joIe. paNa rAjAe keInuM mAnyuM nahIM. rAjAe te rAgI sAthe rAjakumArInuM lagna karAvI dIdhuM ane kahyuM: "AnI pAchaLa jA." rAjakumArI jyAM tenI pAchaLa javA taiyAra thaI tyAMja rAjAe kahyuM: - "A kiMmatI AbhUSaNa paherIne kyAM jAya che? A AbhUSaNe ane kiMmatI sAta ahI nAkha. dAsIne paheravA Page #459 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha lAyaka kapaDAM paherIne tenI sAthe jA." rAjakumArIe rAjAnA kahyA mujaba vastrAbhUSaNe utArI nAkhyAM. sAmAnya veza dhAraNa karI khuzIthI tenI sAthe vidAya thaI. te potAnA pati sAthe nagaranI bahAra cAlI gaI ane dharmazALAmAM jaI baMnee ArAma karyo. pelA regiSTa rAjakumArIne kahyuM priye ! tArA pitAe gusse thaI AvezamAM AvI je kAMI karyuM te yogya nathI. kayAM tuM rAjahaMsinI ane kayAM huM kAgaDe ? tAre ane mAro jarA paNa meLa bese tema nathI. kayAM tAruM rUpa ane lAvaNya ane kyAM huM kurUpa regI. tane khuzIthI rajA ApuM chuM ke je yuvaka tane pasaMda paDe tenI sAthe AnaMdathI lagna karI zake che. mane jarA paNa dukha nahIM thAya." A vacana tIranI jema rAjakumArInA hRdayamAM bheMkAI gayuM, teNe raDatAM raDatAM kahyuM : "prANanAtha ! huM tamArA moMethI A zuM sAMbhaLI rahI chuM ? tamane khabara che. nArInuM AbhUSaNa cAritra che. yauvana sauMdarya ane saMpatti aneka vAra prApta thAya che. paraMtu carara carana maLavuM bahu mukela che. bhale tame regI che, ke Page #460 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha kurupa che, nirdhana che. paNa mArA mATe tame sarvIsva che. tamArA vinA mArI keAI gati nathI. tame Aje Avu khelyA paNa bhaviSyamAM kayAreya pharI Avu khelaze nahI.' sara mairAvatInA kathanathI rAgI khuza thayA. sUrya pazcima dizA bAju gaye| hatA. cAre tarapha adhArUM chavAI gayu. hatu. te rAgI sUI gayeA. tene gADha nidrA AvI gaI. rAjakumArI tenA paga dabAvI rahI hatI ane mahAmaMtranu smaraNa karatI hatI. te samaye dhama zALAmAM eka divya zrIe. praveza karyAM. te strInI sAthe eka tejasvI rUSTa-puSTa yuvaka hatA. AvelI strIe rAjakumArIne saMkheAdhI kahyuM: 'rAjakumArI ! tu mane oLakhe che ? huM A nagaranI ArAdhaka devI chuM. tArA pitAe je kAma karyuM' tenAthI mane. bahu duHkha thayuM. tethI tArA mATe eka yuvaka laIne AvI chuM. A yuvaka addabhuta rUpavAna che, baLavAna che, buddhimAna che ane vilakSaNa pratibhA dharAve che. eka purUSamAM jeguNanI apekSA haiAya te badhA guNa A yuvakamAM che. eTalA mATe tuM A rAgIye cheADI AnI sAthe jIvananA AnaMda mANu. huM badhI vyavasthA karIza. tuM keAi paNa jAtanI ciMtA karIza. nahI.. Page #461 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 444 dADamiyA zeTha 'maIrAvatI pitAnA vicAromAM makakama hatI. teNe mAtAjI! huM tamArI kRpAne AbhAra mAnuM chuM, paNa mArA pitA ane sabhAsadonI vacce mArAM lagna AnI sAthe thayAM che. huM Ane kevI rIte cheDI zakuM? tame Ane regI kahIne belAve che, paNa te mArA mATe IndrathI paNa suMdara che. tame je vyakitane mArA mATe lAvyAM che, tene pAche potAnA sthAne pahoMcADI de. saMsAramAM mArA pati sivAya jeTalA paNa purUSa hoya te badhA mArA mATe bhAI ane pitA samAna che. pati mAruM sarvasva che. tenA sivAya mAre kaI AdhAra nathI. huM have ene choDI zaktI nathI. jayAre maIrAvatI devInA hukamane ThukarAvyuM te teNe gusse thaI rAjakumArIne paga pakaDIne AkAzamAM uchALI. jyAre te AkAzamAMthI nIce paDavA lAgI tyAre teNe trizULathI pakaDI lIdhI. trizULathI tenuM zarIra viMdhAI gayuM. pachI devI bolI: "have paNa mArA hukamanuM pAlana nahIM kare? mAruM mAnavAthI ravargIya saMsAra tArA mATe nirmAze ane AdezanI avagaNanA karavAthI tAruM jIvana jhera banI jaze." Page #462 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aDazipa zeTha madharAvatIe pharI kahyuM. "mAtAjI ! bhale mArA prANa jatA rahe, paNa huM mAre pativratA dharma nahIM choDuM. zarIra vinAzI che. tenI mane jarA paNa ciMtA nathI." te akhaMDa mahAmaMtrano jApa japavA lAgI. thoDA samaya pachI jyAre teNe AMkhe khelI tyAre joyuM to te bhadrAsana para beThI hatI. tyAM keI devI na hatI. keI purUSa na hate. ane tene pati paNa na hatuM. te vicAravA lAgI ke mArA pati kayAM gayA ? - te ekalI hatI. te samaye vastrAbhUSaNemAM taiyAra thaI eka purujha hAjara thayA. teNe prazna karyA vinA marAvatIne kahyuM: huM vaitADhaya parvatanA maNipuramAM rahuM chuM. mAruM nAma maNirDa che. huM vidhAdharano rAjA chuM. eka vAra meM eka laika sAMbhaLyo. te ka A pramANe hate. badhe kAgaDA kALA, badhe popaTa lIlA. badhI jagyAe sukhI mATe sukha, duHkhI mATe dAkha." badhI jagyAe kAgaDA kALA hoya che ane badhI. jagyAe pipaTa lIlA hoya che. sukhI vyakitao mATe badhe Page #463 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha hAya che. karyo. me 446 sukha che. ane duHkho meM A tathyanI vidyAkhaLathI rAgInuM rUpa dhAraNa karyuM ane tamArA nagaranA cArA upara AvI beThA. te samaye tamArA pitAnA sevakA mane pakaDI tamArA pitA pAse laI gayA. jotajotAmAM tamArI sAthe mArAM lagna thaI gayAM. lagna pachI meM tamArI parIkSA karI ane tame parIkSAmAM saphaLa thayAM. tamArA jevI pativratA nArIne prApta karI huM khUba khuza thayA.' vyakitae mATe badhe duHkha parIkSA karavAnA nirNaya rAjakumArIne potAnI AMkha ane kAna upara vizvAsa AvatA na hatA ke sAcu' zuM che. keTalAka samaya te vicAra karavA lAgI. tene vizvAsa thai gayA ke A mArA pati che, tyAre tene ghaNA ja AnaMda thayA. teNe kahyuM: meM pUrvajanmamAM je kAMi karyuM. haze tenuM A pariNAma che. sArA kAryathI tamArA jevA pati prApta thayA.' maNicUDa vidyAdhare potAnI vidyAthI sAta mALanuM bhavya makAna banAvyu. virATa sa`patti ane dAsa-dAsIo badhA hAjara hatA. maNicUDe macharAvatIne kahyuM. 'priya ! hu* mArA sasarAne maLavA mAgu chuM. tethI Page #464 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAhathiyA zeTha temane khabara paDe ke tArAM lagna jenI sAthe karyA hatAM, te sAdhAraNa puruSa nathI. tenI badhI zaMkAo dUra thAya. tArI zuM IcchA che ? " madharAvatIe kahyuM mArA pitAne bahu abhimAna che. e aMhakAra dUra karavA temane kheDutanA rUpamAM tamArI pAse bolAve." maNicUDe vidyAnuM smaraNa karyuM ane eka virATa senA taiyAra thaI gaI. e virATa senAe kSitipratiSTha nagarane cAre bAjuthI gherI lIdhuM ane maNicUDe rAjA ripumana pAse dUta mekalya. dUte kahyuM: tame amArA svAmI sAthe yuddha kare. nahIMtara kheDutane veza laI amArA svAmInI sevAmAM hAjara thAo. - rAjA ripumardana ane badhA pradhAna, sabhAsadoe vAta Upara carcA-vicAraNA karI. pradhAna ane sabhAsadoe rAjAne kahyuM: "rAjana ! samAna athavA baLavAna sAthe yuddha karavuM yogya che, paNa A rAjA te vidyAdhara che. ApaNAthI bahu zakitazALI sainike tenI pAse che. tethI ApaNe tenI sAme TakI Page #465 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakIzuM nahIM. eTale e ja cagya che ke tame kheDUtanA vezamAM rAjA maNicUDa pAse jAo." vivaza thaI rAjAe te vAtane svIkAra karyo. kheDUtane veza dhAraNa karI maNicUDa rAjA pAse pahoMcyo. maNicUDe pitAne hAthe rAjAno kheDUta veza kADhaye ane kiMmatI rAjAno veza paherAvyA. rAjA ripurmadane joyuM ke vidyAdhara rAjA maNicUDanI pAse siMhAsana para madharAvatI beThI hatI. teNe joyuM te tenuM mana khinna thaI gayuM. te manamAM vicAra karavA lAgyuM ke A duSTAe potAnA dharma ane satyane choDI dIdhuM. meM rogInI sAthe tenAM lagna karAvyAM hatAM ane te AnI sAthe jatI rahI. te samaye madharAvatIe kahyuM "pitAjI! tame manamAM khinna na thaze. je rogI sAthe tame mArAM lagna karyA hatAM, te A viziSTa puruSa che. temaNe regInA rUpamAM mArI sAthe lagna karyuM ane mArA puNya prabhApathI IndranI jema zobhI rahyA che. temaNe ja pitAnA sasarAnA saMbaMdhane samajI tamAre kheDUtane veza dUra karyo." rAjA ripumana pitAnI putrInuM AvA prakAranuM bhAgya Page #466 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha rve parivartana joi Azcaya pAmyA. rAjA maNicUDe sArI rIte lagnathI mAMDI atyAra sudhInI vAta sabhALAvI ke meM tamArI putrInI parIkSA lIdhI hatI ane te saphaLa thaI. tame tamArI sapatti ane samRddhi para garva karatA hatA. tamAre saMpatti ane samRddhi jovI hAya te hamaNAM batAvuM chuM." vidyAnA baLathI teNe evA camatkAra batAvyA ke tene joi ripumananA gava baraphanI jema pIgaLI gayA. tene anubhava thayA ke mArA sabhAsadoe mArI mithyA prazasA karI mArA manamAM e bhrama pedA karyA ke mArA jevuM vizvamAM kAI nathI. paNa huM joI rahyo chuM ke jamAI maNicUDanI sAme huM' kazuM ja nathI. mArI che|karIe sAcA tathyanu` sama na karyuM' hatuM paNa meM gusse thaI tene duHkha ApyuM. paraMtu tenA puNya pratApathI tene sukha prApta thayuM. maIrAvatIne lai maNicUDa vaitADhya parvata para AvyA. maIrAvatI jana dharmanI ArAdhanA karatI jIvananI atima kSaNA pasAra karI devaleAkamAM gai. tyAMthI manuSya thaI ane sacama grahaNa karI te meAkSa pAmaze. 29 samAsa Page #467 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AcArya skaMdhaka mahAna nagaromAM zrAvastI nagarI nAmanuM eka nagara hatuM. tyAM rAjA jitazatru hatA. mahArANInuM nAma dhAriNI hatuM. rAjA ane rANI baMnemAM khUba ja prema hate. lagnanAM keTalAMka varSo pachI temane eka putra putrI ane thayA. baMne vinamra svabhAvanA ane dharmaparAyaNa hatAM. puraMdarayazA bahu ja pratibhAsaMpanna bAlikA hatI. yuvAna thaI tyAre tenuM lagna kuMbhakAra kaTapura nagaranA rAjA daMDaka sAthe karyuM. mahArAjA ane rANI baMne vacce khUba ja prema hato. mahArAjA daMDakanA rAja purohitanuM nAma pAlaka hatuM. te jainadharma pratye dveSI ane kalahapriya hato. eka vAra mahArAjA daMDake potAnA rAjapurohita pAlakane keIkakAma mATe jitazatru pAse zrAvastI mika. te samaye tyAM rAjasabhAmAM jainadharmanI carcA cAlI rahI hatI. pAlake teno virodha karyo. paraMtu rAjakumAra skaMdhakanA virodha sAme te TakI zakyo nahIM. zaramathI tenuM mAthuM namI gayuM. virodha Page #468 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha karavAnI zakita na hovAthI te cUpa rahyo. paraMtu teNe nirNaya karyo ke eka divasa virodha karIne rahIza. te pAcho kuMbhakAra kaTapura AvI gayo. te samaye vIsamA tIrthaMkara muni suvata A pavitra dharma vize vicaraNa karatA hatA. eka vAra te zrAvastI AvyA. temanuM pavitra vacana sAMbhaLI rAjakumAra skaMdhake pitAnA pAMcase sAthIo sAthe dIkSA lIdhI. pahelAMnA bhagavaMte pAse pAMcaso munioe Agama sAhityane abhyAsa karyo. kaThaNa tapa karavA lAgyA. Arya skaMdhaka medhAvI ane pratibhA saMpanna saMta hatA. temanAmAM aneka guNo hatA. tene kAraNe teone pAMcaso ziSyanA mukhya AcArya banavavAmAM AvyA. eka divasa acArya skaMdhake bhagavAna pAse maMjUrI mAgI ke bhagavAna ! mArA manamAM eka vicAra ghUmI rahyo che ke huM mArI bahena purajarayazA ane daMDakane dharmane upadeza ApuM! prabhue kahyuM: che. paraMtu tyAM skaMdhaka! tame khuzIthI jaI zake maraNAMtaka upasarga ubho thaze. " skaMdhake kahyuM : Page #469 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha bhagavan! bhale maraNataka upasarga Ubho thAya paNa e batAvo ke te upasargamAM huM ArAdhaka banuM ke virodhI ?" prabhue spaSTatA karatAM kahyuM : skaMdhaka! tamArA sivAya bIjA saMte ArAdhanA karaze. mAtra tame ja virodha karaze.' je thavAnuM che tene kaI TALI zakatuM nathI. AcArya skaMdhame vicAryuM ke bhale mAruM patana thAya. mArA bIjA sAthIono udhdhAra thaze. te tyAMthI cAlyA ane lAMbe rasto pasAra karI kuMbhakAra kapura pahocyA. jyAre pAlake AcArya dhakanA AvyAnA samAcAra sAMbhaLyA te tene manamAM badalAnI bhAvanA pragaTa thaI teNe vicAryuM ke A sarasa samaya che. huM skaMdhaka sAthe badale laI zaku. teNe mAruM apamAna karyuM hatuM. badhAnI sAme mane bolate baMdha karI dIdhuM hatuM. rAjA daMDaka te tene upadeza sAMbhaLI mugdha thaI jaze. kAraNake skaMdhaka vANIne jAdUgara che. tethI mAre pahelethI ja baMdobasta karavo joIe jethI te paNa yAda kare ke meM Anu eka divasa apamAna karyuM hatuM. Page #470 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA zeTha 43 e rAte jyAM AcArya skaMdhaka ane tenA ziSpo rahyA hatA tyAM bagIcAmAM gayo. teNe rAtre bagIcAnI cAre bAju tIkSaNa hathiyAra ane yuddhanAM bIjAM sAdhane tyAM goThavI dIdhAM. savAra thatAM pAlaka rAjA pAse gaye. rAjAne kahyuM: "rAjana! samaya bahu kharAba AvI gayo che. jene tame pitAnA sALo mAnatA hatA ane jene prema karatA hatA te sALo pAMcaso sainike laI zramaNa vezamAM ahIM AvyA che. te tamArA rAjyane meLavavA mAge che. te tamane mAravAnA prayatnamAM che. mArA guptacaroe A samAcAra ApyA che. jyArathI meM A vAta sAMbhaLI che tyArathI mane duHkha thAya che. zravaNa vezamAM rahIne AvuM SaDayaMtra racyuM ? huM mAruM hRdaya cIrIne tamane batAvI zakato nathI ke mane keTaluM duHkha che. svAmI bhakata sevaka pitAnuM badhuM arpaNa karIne paNa svAmIne jarA paNa duHkha paDavA deto nathI. je tamane mArA vacana para vizvAsa na hoya to mArI sAthe cAle." rAjA daMDakane kazuM samajAyuM nahIM ke vAstavamAM zuM che? tenA manamAM AcArya skaMdhaka ane rAjapurohita upara Page #471 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 454 dADamiyA zeTha, jarA paNu zaMkA na hatI. te sAcca ni ya karavA pAlakanI sAthe gayA. pAlakane to khabara ja hatI ke zastrA kayAM mUkayAM che. te vArApharatI badhAM zasrA khatAvato hato ane rAjAne kaheto hatA ke have to mArU' kahevuM sAcuM che ne ? vividha prakAranAM zasro joi rAjA Azcaya pAmyA. te gusse thai gayA. AcAya skaMdhaka thaI ne AvI rIte mArU rAjya paDAvavAnuM kAvatru' kare che? pAlakane AjJA ApatAM kahyuM: tamane je ceAgya lAge te karA. mane temAM jarA paNa muzkelI nathI. huM tamane badho ja adhikAra ApuM chuM..? pAlaka to A pramANe ja icchatA hatA. tene badale levAnI taka maLI gaI. rAjA mahelamAM gayeA. pAlake bagIcAmAM eka moTu* *tra mRkAvyu. temAM AcAya ska'dhakanA eka-eka ziSyane zeraDInI jema pIsavA lAgyA. AcAya peAtAnA priya ziSyAne AtmaciMtana mATe uzkeratA ane kahetA : ziSyA ! eka divasa badhAe maravAnu' ja che. paNa je AtmA bhAgyazALI hAya tene paDitAnA hAthe mAta maLe. che. tethI tame pAlaka upara kayAreya gusse thaze! nahI. tame Page #472 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAriyA zeTha ema ja vicAraje ke karelAM karmonuM phaLa bhogavI rahyA chIe. keIka janmamAM AnI sAthe vera baMdhAyuM haze. tenA kAraNe AnA manamAM A vicAra AvyA che." A pramANe AcArya skaMdhakanI preraNAthI 499 ziSyoe samAdhipUrvaka AyuSya pUruM karyuM. have eka chellA nAnA ziSyane vAro Avye A nAnA ziSya upara AcArya kaMdhakane bahu prema hato. potAnI sAme A pilAze te vicAratAM ja AcAryanAM rUvATAM UbhAM thaI gayAM. temaNe pAlakane kahyuM : tene palatA pahelAM mane pIlI nAkhe. kAraNa ke tenuM mRtyu huM mArI AMkhe sAme joI zakIza nahIM." A sAMbhaLI pAlaka hasavA lAgyuM ane bolyoH "are duSTa ! haju sudhI tene dukha nathI thayuM ? te le huM ane tArI sAme dhIre dhIre mArIza, tethI tArA manamAM bahu ja duHkha thaze." pAMcase ziSya samAdhipUrvaka marI siddha thaI gayA. AcArya skaMdhakane pAlakanA A kharAba kArya upara manamAM guse AvyA. temane A vicAra Avyo ke mArA tapa ane sAdhanAnuM phaLa hoya to huM duSTa pAlaka, pApI rAja ane adhAmika janatAne mAravAvALe banIza. Page #473 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 456 dADamiyA zeka - A kredhamAM tene pakaDIne yaMtramAM nAkhavAmAM Avyo. pAlaka hasate rahyo ane bolyo ke AvA dharma DhoMgIothI huM DaravAno nathI. AcAryae AyuSya pUruM karyuM ane bhavanapati devomAM agnikumara deva banyA. AkhA bagIcAmAM lohInI nadI vahetI hatI. hajAre mAMsAhArI pazu-pakSI tyAM AvavA lAgyAM. eka gIdha pakSI AcAryazrInA lohIthI kharaDAyeluM - haraNa piMDa samajI AkAzamAM laIne uDA. paNa temAM vajana vadhAre hovAthI tenA paMjAmAMthI te chUTI gayuM ane mahArANI puraMdarayazAnA mahelanI chatanI sAme jaIne paDayuM. lohIthI kharaDAyelA rajoharaNane joI te Azcarya pAmI. te samaye ja garama pANIthI e rajoharaNa sApha karAvyuM. are ! A raharaNa to mArA bhAInuM che. meM mArA hAthe ja bhAI mATe banAvyuM hatuM. zuM mAro bhAI marI gayo? tenI AMkhamAMthI AMsu paDavA lAgyAM. -- mahArANIne dAsIoe kahyuM ke tamArA bhAI mahArAja je jena AcArya hatA te potAnA pAMcaso ziSyonI sAthe ahIM AvyA hatA. duSTa pAlake mahArAjAne cakakaramAM nAkhI pAMcase munione yaMtramAM nAkhI mArI naMkhAvyA. Page #474 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADariyA zeTha mahArANuM A sAMbhaLI vilApa karavA lAgI. te samaye AcArya aMdhakane jIva je deva banyo hato te pragaTa thaye ane teNe potAnI bahenane kahyuM : jo tuM pravajyA grahaNa karavA mAgatI hoya to huM tane bhagavAna muni vrata pAse mokalI ApuM ane bIjuM kaMI paNa pravajyA levA I che tene paNa bhagavAnanA vAsamAM pahoMcADI daIza. A pramANe bahena ane bIjI vyakitaone bhagavAnanA caraNamAM pahoMcADI dIkSA grahaNa karAvI. pahelAM karelA nidAnane kAraNe deve bhayaMkara agnivarSA. karI. agnivarSathI rAjA daMDaka, pApI pAlaka ane AkhI janatA cIso pADavA lAgI. cAre bAju hAhAkAra macI gayo badhA e agnimAM baLIne marI gayA. je loko agnithI. bacIne bhAgatA hatA temane paNa deve pakaDIne agnimAM homI. dIdhA. te samayathI loke e pradezane daMDakAraNyanA nAmathI oLakhe che. * skaMdhakAcAryanA kepathI te A pradeza ujajaDa thaI ga ane Aja sudhI AbAda thaI zaka nathI. tethI ja kahyuM che ke saMtane kayAreya satAvo nahIM. saMtane satAvavAmAM nukazAna che. tethI saMtanI sevA karavI e ja zreSTha che. samApta Page #475 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avinayathI aprIti, ujajayinI nagarImAM aMbaRSi nAmane eka sadAcArI brAhmaNa raheto hato. te jana dharmane vidvAna ane sAdhue pratye prema rAkhavA vALe hate. tenI patnInuM nAma mAlagA ane putranuM nAma nimbaka hatuM. thoDA divasanI bImArInA kAraNe mAlugAnuM mRtyu thayuM. enAthI brAhmaNanuM mana saMsAra parathI UThI gayuM ane virakta thaI gayA. teNe putra nimbakanI sAthe muni-dIkSA laI lIdhI. nimbaka khuba ja naTakhaTa ane duSTa svabhAvane hate. urazRMkhala, avinayI ane apriya vAdI hovAnA kAraNe te badhA zramaNone apriya lAgavA mAMDe. svAdhyAyanA samaye chIka te, dharma-pravacananA samaye visthA karate, A rIte bIjAM paNa uMdhAM kAma karato. - sAdhuoe AcAryane jaNAvyuM- "ahIM kAM te nimbakane rAkho athavA amane. enA kAraNe amArA svAdhyAya dhyAna samAdhimAM khuba ja aMtarAya thAya che." Page #476 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dADamiyA roDa AcAye nimbakane saMghamAMthI kADhI mUkyo, putrapremavaza ammaRSi paNa tenI sAthe nIkaLI gayA. bIjA zramaNa samUhamAM gayA, nimbakanA apriya AcaraNane kAraNe tyAMthI paNa kADhI mukavAmAM Avyo. A rIte ujajayinInA pAMca upAzraya (vastI)mAM tene kayAMya sthAna na maLyuM. aMbaRSi putranA udaMDa svabhAvathI khUba ja duHkhI thaI gayA. tene laIne te bAgamAM gayA. eka vRkSanI nIce besIne raDavA lAgyA. pitAne duHkhI ane AMsu sAratA joIne nimbakanuM dila paNa bhAMgI gayuM. teNe duHkhI thaIne pUchayuM"pitAjI ! A zuM vAta che ? - aMbaRSie kahyuM- "tuM badhAnA mAthAno duHkhAvo thaI rahyo che, AphatanuM maMdira tu ja che. tArA kAraNe mAre paNa Thera TheranI Thokaro khAvI paDe che. pitAnuM duHkha joIne nimbakane sAce sAca pastAvo thayo. teNe pitAnA caraNomAM paDI jaIne kSamA mAgI ane kahyuM- "pitAjI ! have phakata eka taka bIjI Ape. mane eka vAra upAzrayamAM sthAna apAvI de. huM badhA zramaNone khuza karI laIza." aMbaRSi nikhakane laIne pAchA AcAryanA pAse AvyA. temane AvelA joI badhA zramaNa khinna thaI gayA ane tene ghUrakavA lAgyA. aMbaRSie gurUne vinayapUrvaka Page #477 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna ! have nimbaka samAcAramAM sAro cAlaze. tame be divasa enI parIkSA karI le." te paNa zramaNoe rAkhavAnuM nA IchayuM AcAye kahyuM- "eka divasa te mahemAna samajIne rahevA de." nikhakane vyavahAra badalAI gayo hato. teNe badhA zramaNane vinaya karyo. eka divasamAM zramaNa tenA vyavahArathI saMteSa pAmyA ane pAcho tene saMghamAM sAmela karI lIdhe. kahyuM che- viNaya-rahie na DhALa yAvarU, khaha nibao cULe lahaI che 85 che - vinaya rahitane kyAMya Azraya maLatuM nathI, vinayayukta havAthI ja Azraya maLe che. jevI rIte nikhakane.......... -dharmopademAlA, vivaraNa, kathA 14ra Page #478 -------------------------------------------------------------------------- _