________________
સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર-૧
જ પડે છે. હું તમારા પ્રેમને આદર કરું છું. સત્યપાલન માટે જ હું હૃદય પર પથ્થર મૂકીને તમને છેડી રહ્યો છું. જે તમે મને પ્રેમ કરતા હો તો તમને મારા સેગંદ છે. પાછો જાવ.”
મહારાજાના સોગંદ અયોધ્યાવાસીઓના પગ જકડી દીધા. તેઓ આગળ વધ્યા નહીં. પત્ની અને પુત્રને લઈને મહારાજ હરિશ્ચન્દ્ર ચાલી નીકળ્યા. તેમણે પાછા ફરીને બે ચાર વાર પાછળ જોઈ પણ લીધું, પણ વારંવાર જેવાથી વધારે દુઃખ થતું હતું. માટે પાછળ જોયા વગર તે ચાલી ગયા.
આ તરફ જ્યાં સુધી તે આંખની પકડથી દૂર ના થયા, ત્યાં સુધી અયોધ્યાવાસી ઊભા ઊભા પિતાના રાજાને જોતા રહ્યા. લાચાર થઈને જ તેઓ પોત પોતાને ઘેર પાછા
ફર્યો.
અયોધ્યામાં બધુ જ ત્યાં હતું. ત્રણ જીવ જ ઓછા થયા હતા, પણ એવું લાગતું હતું કે અયોધ્યામાં આજે કઈ જ નથી. બધા નગરવાસીઓ કયાંક ચાલ્યા ગયા છે. ત્રણ જીવના ઓછા થવાથી જ અયોધ્યા સૂની થઈ ગઈ હતી. પોતાના સ્વામીના વિચાગમાં ઘોડા હણહણ રહ્યા હતા. ગૌશાળામાં બાંધેલી ગાયે ભાંભરી રહી હતી. રાજના રસ્તાઓ, શેરીઓ, ગલીઓ, ઘર, આંગણું બધું જ સૂનું હતું. કોઈ
શેરીઓ, ગીર ગાયો ભાંભરી રહી હણહણી રહ્યા હતા
