Book Title: Sachu Ane Khotu Syadvad
Author(s): Dhirajlal Tokarshi Shah
Publisher: Muktikamal Mohan Granthmala
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022942/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( 5) iTO la sAcuM ane khoTuM [ syAdvAda ] 1Iva tota thatALI pANI " pU5 : 3 : Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 Ecocleanvarasarvan dhamaM bedha graMthamALA-puruSa trIjI sAcuM ane khoTuM [ syAdvAda ] : lekhaka : zrI dhIrajalAla TArasI zAha. Wan : prakAzaka : zrI muktikamala jaina meAhanagranthamALA, kAryAdhikArI-lAlacaMda naMdalAla zAha The. rAvapurA, ghIkAMTA, vaDalIA--vaDAdarA. *****[...]s[UEUELE .................. Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * prakAzaka : *muzcikamala jene mehana graMthamALA rAvapurA-vaDodarA. AvRti pahelI. pahelI vAra bAra AnA vi. saM. 2007 akSayatRtIyA. : mudrakaH zA. gulAbacaMde zrI mahAkAya ma. esa-nAvanagara. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viSayAnukrama. viSaya 1 sAcuM ane khetu jANavAnI jarUra. 2 sAcu' ane khATuM jANavAnuM sAdhana. buddhinAM mukhya kAryAM. zreNiputra bhALA [ dRSTAMta ]. citranI parIkSA [ dRSTAMta ]. sattuddhi. buddhi. dhabuddhi ane pApamudde [ dRSTAMta ]. buddhinA prakArA. AtpAtika buddhi. vaiyikI buddhi. kArmikI buddhi. pAriNAmika buddhi. 3 je mAnavu khATuM che. bahumatavAdanI pAkaLatA. varunAM pagalAM [ dRSTAMta ]. cAranI mUma [ dRSTAMta ]. vAnarAnu TALuM [ dRSTAMta ]. zAstraparIkSAnI jarUra. akhabArAnA raMgaDhaMga. 4 anekAntavAda athavA syAdvAda. vizva vyavasthA acala che. pRSThana khara 1 7 11 25 29 80 3. 37 34 36 jara 45 49 49 50 13 54 18 1 6. Fe Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizva anAdi che. vizvanA sarvanAza sabhavatA nathI. dravya dRSTi ane paryAya dRSTi. ane dRSTienI vAstavikatA, khAvalAnI DhAla [ dRSTAMta ]. hAthInu nirIkSaNa [ dRSTAMta ]. kuzala vaidya [ dRSTAMta ]. asatya ane satyanI vyAkhyA. anekAnta dRSTi anekAnta dRSTinu mahattva. anekAnta dRSTine svIkAra. anekAntavAda e ja syAdvAda. syAdvAnuM sAhitya. syAdvAda viSe gerasamaja ane avaLA pracAra. abhyAsIonA abhiprAya. syAdvAdanA saMdeza. upasahAra. *** 69 7. 02 72 73 76 1 86 87 re 90 1 21 34 95 6 9 Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 1 : sAcuM ane khoTuM jANavAnI jarUra. sajajana ane durjana eka nathI; sadAcArI ane durAcArI samAna nathI; egI ane bhegI sarakhA nathI. sabarasa ane sAkaramAM phera hoya che, maga ane marImAM taphAvata hoya che; dhULa ane tejamatrImAM keI ne koI prakArane bheda avazya hoya che. te ja rIte "sAcuM" ane "kheTuM" eka nathI; "sAcuM" ane "khoTuM' samAna nathI, tema "sAcuM" ane "" sarakhuM paNa nathI. sAcAmAM ane kheTAmAM phera hoya che; sAcA ane kheTAmAM taphAvata hoya che; sAcA ane kheTAmAM keI ne koI prakArano bheda avazya heya che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha madha-graMthamALA : " ka : puSpa 'badhuM ja sAcuM che' ke 'badhuM ja khATuM che' ema mAnavuM e mUDhatAnI nizAnI che. eno artha te e thaye ke-A jagamAM sAcA ane khATA jevA koi bhedo hastI dharAvatA nathI. ane kharekhara jo temaja hAya to 'sAcuM karavAnA ane khoTuM cheADavAnA' Agraha rAkhavA, upadeza devA ke pracAra karavA e sarAsara bhUla gaNAya, phogaTanA parizrama lekhAya ke eka jAtanI mUrkhatA ja manAya. ane e rIte jo 'sAcuM karavAno ane khATu' cheDavAnA' Agraha rAkhanArane, upadeza DhanArane ke pracAra karanArane mUrkha mAnIe te jagA kAI paNu mahApuruSa temAMthI bAkI rahe nahi; kAraNa ke te dareke eka yA bIjA prakAre 'sAcuM karavAnA ane khATu' cheDavAnA Agraha rAkhele che, upadeza dvIdhelA che ane pracAra karelA che. eTale jagatanA tamAma mahApuruSone mUrkha TharAvavA jeTalI ApaNI himmata na hAya-ane na ja hAya-tA uttama rastA e che ke badhuM ja sAcu che' ke ' badhuM ja khATuM che' ema mAnavAnuM cheADI daine 'amuka sAcu' che' ane amuka khATuM che'tema mAnavuM joie. 6 " ' koI jamavA esanAra kadI ema kahe che kharA ke mane game te ApA, kAraNa ke badhuM ja sarakhuM che ?' kadI te ema kahe tA tenuM pariNAma zuM Ave ? sa`bhava che ke tenA bhANAmAM 'phATalI' dALa ' zAka' caTaNI ' ' rAyatuM' ane * bhAta' pIrasAvAne badale kAcuM anAja, kAkama, rAi, methI, lanAM cheDAM, dhULa, rAkha, kacarA game te pIrasAya; kAraNa ke game temAM e badhAMnA samAveza thAya che. 6 " kAI zAkabhAjI levA janAra kAchIyAne kadI ema kahe che Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 3 : sAcuM ane huM kharo ke "mane game te zAka Apa, kAraNa ke badhuM ja sarakhuM che?" kadI te ema kahe te saMbhava che ke tenI thelImAM kUNI kAkaDI, tAjAM turiyAM ke pAkelAM TAmeTAne badale gharaDe gavAra, vAsI galakAM ke utarI gayelI dUdhI AvI paDe; kAraNa ke game temAM e badhAM zAkane samAveza thAya che. kaI kApaDa levA janAra kApaDiyAne kadI ema kahe che kharo ke "mane tuM game te kApaDa Apa, kAraNa ke badhuM ja sarakhuM che?" kadI te ema kahe te saMbhava che ke tenA hAthamAM paheraNa, DagalA ane TepInAM kApaDane badale coLI, caNiyA ane sADInuM kApaDa AvI paDe, athavA te zarabatI malamala ane senAne sthAne gheDA chApane mAdarapATa ke bagasarAne cAtAre cAphALa rajU thAya; kAraNa ke game te kApaDamAM e badhAMne samAveza thAya che. koI AgagADIne musAphara sTezana mAstara ke TikITa ApanArane kadI ema kahe che kharo ke "mane game te sTezananI TikITa Ape, kAraNa ke badhAM ja sTezana sarakhAM che?" ane kadI kahe te saMbhava che ke tene vaDedarAne ThekANe vaDhavANa javuM paDe, amadAvAdanA sthaLe ahamadanagara utaravuM paDe ane punAne badale pAMcerA pahoMcavuM paDe; kAraNa ke game te sTezanamAM e badhAMne samAveza thAya che. eTale badhuM ja sarakhuM che ke badhuM ja sAcuM che ema mAnavAthI kaI paNa vyavahAra saphala thatuM nathI. je badhuM ja khoTuM hoya te khAvAne, pIvAne, haravAne koI ema ke badhAM 1 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 4 : pharavAne, bolavAne, cAlavAne, vAta karavAne, vivAda karavAne, gAvAne, revAne, sUvAne, besavAne prabhubhakti, japatapane ane kaI paNa kriyA karavAne koI ja artha nathI, kAraNa ke badhAmAM te saghaLI kriyAone samAveza thAya che. eTale badhuM ja sAcuM che ke badhuM ja khoTuM che ema mAnavuM e yukti ane anubhavathI viruddha che; ane tethI nirAdhAra ( nira+AdhAra AdhAra vinAnuM ), aprAmANika (aprAmANika= prAmANika=pramANa vinAnuM), geravyAjabI (gaya+vyAjabI-nahi vyAjabI) ke khoTuM (tathya vinAnuM) che, jyAre "amuka sAcuM che" ane "amuka kheTuM che" ema mAnavuM e sAdhAra (sa+AdhAra AdhAravALuM), prAmANika, vyAjabI ke sAcuM (tathyavALuM) che. jyAM amuka sAcuM hoya ane amuka khATuM hoya, tyAM kayuM sAcuM che ane kayuM khoTuM che?" e jANavAnI jarUra che, jethI sAcAne beThuM ane kheTAne sAcuM mAnavAno prasaMga Ave nahi. sAcAne sAcuM mAnavuM ane beTane kheTuM mAnavuM e vyAjabI che, yogya che, nyAyI che, saMgata che, avisaMvAdI che ke "samyaka che, ane sAcAne kheTuM mAnavuM ane kheTAne sAcuM mAnavuM e geravyAjabI che, agya che, anyAyI che, asaMgata che, visaMvAdI che ke mithyA che, tethI "sAcAne sAcuM mAnanAra ane kheTAne khoTuM mAnanAra" mananI vRttine, mananA valaNane ke mananA Agrahane nircanI paribhASAmAM samyaktva Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM : sAcuM ane e (samyakapaNuM) kahevAya che ane tethI viruddha manovRttine. mananA valaNane ke mananA Agrahane "mithyAtva" (mithyApaNuM) kahevAya che. samyaktvanuM pAraMparika phala (cheDe AvanAruM pariNAma) siddhi che ane "mithyAtva"nuM pAraMparika phala bhavabhramaNa che. tethI "samyakatva" ISTa ke upAdeya che ane "mithyAtva" aniSTa ke heya che. laukika bhASAmAM kahIe te jemane sAcA para prema che, te Akhare taravAnA ane bAkI badhA bUDavAnA. tethI jeo samaju che, zANuM che, DAhyA ane vivekI che, temaNe "sAcuM zuM ane khoTuM zuM? " athavA "sAcuM kene kahevAya ane cheTuM kone kahevAya?" te jANavAnI jarUra che. A saMbaMdhI jaina dharmanuM daSTibiMdu kevA prakAranuM che, tene khyAla have pachInA pRSThamAM ApavAmAM AvyuM che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 2 :. sAcuM ane khoTuM jANavAnuM sAdhana. khAvuM-pIvuM, UThavuM-besavuM, javuM-AvavuM, sUvuM--UMghavuM, rakSaNa karavuM, avAja kara, prajotpatti karavI ane tenI sArasaMbhALa karavI vagere keTalAka vyavahAre manuSyamAM ane pazupakSIomAM samAnapaNe jovAmAM Ave che, eTale ke temAM manuSya. nI koI viziSTatA nathI. paraMtu satsaMga kare, sadAcAra pALa, eka bIjAne madada karavI, eka bIjAnuM bhaluM karavuM, gurunI sevA karavI, prabhunI bhakti karavI, dhArmika anuSThAna karavAM, bhaNavuM, bhaNAvavuM, vAMcavuM, vicAravuM, sAdhanasAmagrI anukULa chatAM tenA tarapha tyAga-bhAvanA keLavavI vagere keTalAka vyavahAro evA che ke je manuSyanI khAsa viziSTatA che. A viziSTatA zene AbhArI che te vicAravuM ghaTe che. eka vAnara, eka kUtare ke eka gheTuM khAvuM-pIvuM, javuM Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mojuM : : 7 : : sAcuM ane huM AvavuM, sUvuM UMghavuM Adi je je vyavahAra kare che, te jIvana dhAraNa karavA pUratA ja hoya che. eTale temAM koI viziSTa hetu ke viziSTa uddeza najare paDatuM nathI; jyAre manuSyanA vyavahAra viziSTa hetupUrvaka, viziSTa uddezathI ke cekasa dhyeyanI siddhi arthe thatA jaNAya che. tethI temAM hitaahitane, sArA kharAbane ke sAcA-kheTAno bheda najare paDe che. ane te ja enI viziSTatA che. bIjA zabdomAM kahIe te pazu-paMkhIo moTA bhAge pitAne vyavahAra oghasaMjJA ke preraNa(Instinct)vaDe kare che, jyAre manuSya potAne vyavahAra buddhipUrvaka kare che ke je enI khAsa vizeSatA che. buddhinAM mukhya kAryo. buddhinAM mukhya kAryo be che: (1) sat ane asanI tulanA karavI ke jene "pramANaparIkSA" ke "viveka' kahevAmAM Ave che ane (2) sAcA ane kheTAno nizcaya kara ke jene "anumAna" ke "nirNaya" kahevAmAM Ave che. thoDA dawtethI A vAtane vadhu spaSTa rIte samajI laIe. 1 eka sAro ane beTe rUpIo pArakhavA mATe rajU thAya che. eTale buddhi pitAnuM kArya zarU kare cheH ja A rUpIAnI chApa barAbara jaNAya che, jyAre A rUpIAnI chApa barAbara jaNAtI nathI. mA A rUpIAno raMga cAMdI jevuM lAge che, jyAre A rUpIAnA raMgamAM lAI ke sIsAnuM mizraNa hoya tevuM lAge che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodhanaMthamALA : 8 : : puSa 6 A rUpIAnI kinArI ekadhArI che, jyAre A rUpIAnI kinArI ekadhArI nathI. ja tethI A rUpIo sAce che ane A rUpIo khe che. - A vicAraNAmAM a, ba, 6 vigere viveka che ane e nirNaya che. 2 "bAra hAthanuM cIbhaDuM ane tera hAthanuM bI." evuM kathana parIkSA mATe rajU thAya che, eTale buddhi pitAnuM kArya zarU kare cheH A cIbhaDuM bahu bahu te hAtha lAMbuM hoya che. dezavizeSathI kadAca deDha hAtha lAMbuM paNa heI zake paraMtu tethI meTuM cIbhaDuM kaI paNa vakhate jovAmAM ke sAMbhaLavAmAM AvyuM nathI. A vaLI bAra hAtha lAMbI vastunI aMdara tera hAtha lAMbI vastu samAI zake nahi e nizcita che. thA tethI "bAra hAthanuM cIbhaDuM ane tera hAthanuM bI" e kathana beThuM che. - ahIM ja ane A viveka che ane e nirNaya che. 3. "vAMjhaNano putra reja nadIe nAvA jAya che evuM kathana parIkSA mATe rajU thatAM buddhinuM kArya zarU thAya che, te vicAravA lAge che ke ja vAMjhaNI eTale putra vinAnI, tene putra kema karIne Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI : : he H sAcu ane mADhu hAya ? ane jo tene putra hAya te te vAMjhaNI kahevAya zI rIte ? A vaLI jenI hastI ja na heAya te koi paNa kriyA kare ja kevI rIte ? mUruM nAsti jItaH cAlA? jyAM mULa ja nathI, tyAM DALInI vAta kevI ? 4 tethI " vAMjhaNIno putra rAja nadIe nAvA jAya che ' ema kahevuM khATu' che. keTalIka vAra sAcA-khATAno niNya karatAM pahelAM buddhine viveka ane nirNayanI eka hAramALAmAMthI pasAra thavuM paDe che. jemake ' taraNA othe DUMgara re, DUMgara koI dekhe nahi !' e kathana parIkSA mATe rajU thayuM che, teA buddhi nIce mujaba vicAra karavA lAgazeH-- viveka-taraNuM ghaNuM ja nAnu hAya che ane DUMgara ghaNeA mATA hAya che, niya--tethI taraNAnI ethe DUMgara chupAya te khanI zake nahi. viveka-DUMgara eka sthUla vastune sahu koi dekhI zake che, sivAya ke aMdha, nirNaya-tethI ' DuMgara koI dekhe nahi ' ema kahevu paNa khATu' che. viveka-paraMtu eka bhaktakavi khATu' mele nahi, kAraNa ke te prAmANika DAya che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-graMthamALA : 10 : puSpa nirNaya-tethI mArA uparanA anumAnamAM ja khAmI hovAne saMbhava che. viveka-e khAmI kayAM haze? zuM teNe vAparelA zabdonA artho mArA samajavAmAM nahiM AvyA hoya ? ghaNI vakhata tevuM bane che, nirNaya-tethI meM artho samajavAmAM bhUla karI hoya tema jaNAya che. viveka-zabdano artha bhASA pramANe ane bhAva pramANe thaI zake che. temAM bhASA pramANe vAta baMdhabesatI AvatI nathI. nirNaya-tethI ahIM bhAva pramANe vicAra kare gya lAge che. viveka-bhAva pramANe arthe vicArIe te taraNuM eTale ghaNuM nAnuM ke najIvuM ane DuMgara eTale ghaNuM moTuM ke mahAna. A nirNaya-tethI nAnAnI pAchaLa ghaNuM moTuM chupAyeluM hoya che tema kahevAno Azaya jaNAya che. viveka-nAnA banAvanI pAchaLa meTuM rahasya chupAyeluM hoya che e hakIkata ghaNI vakhata jevAmAM Ave che. nirNaya-tethI ahIM paNa te ja artha saMgata jaNAya che. - vivekA-dareka ghaTanAnI pAchaLanuM mahAnuM rahasya manuSya samajI zakatA nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : 11 : sAcuM ane meTuM nirNaya tethI DuMgara koI dekhe nahi!" ema kahevuM sAcuM che. AkharI nirNayaH badhA vicAra karatAM lAge che ke "taraNuM othe DuMgara re, DuMgara keI dekhe nahi ! " e kathana sAcuM che. A vicAra parathI eka bIjI vAta spaSTa thAya che kebuddhi jyAre sata ane asatane viveka karavA lAge che tyAre caitanyanA bhaMDaLamAM paDela saMkhyAtIta saMskAro anubhava ke pratItio paikI keTalAkane upayogamAM le che ane tene hetu ke dalIla tarIke upaga kare che. A hetu ke dalIla pramANe je rajU thayelI vastu barAbara jaNAya te ene te "sAcuM " kahe che ane tethI bhinna ke viruddha jaNAya to ene te "kheTuM kahe che. "taraNA othe DuMgaravALA kathanane teNe amuka hetuthI ke amuka dalIlathI khoTuM TharAvyuM hatuM ane pAchuM te ja kathanane bIjA hetuthI ke bIjI dalIlethI "sAcuM" karAvyuM. eTale eka kathana ke eka kAma amuka hetuthI ke amuka dalIlathI vicAratAM sAruM lAge che ane te ja kathana ke te ja kAma bIjA hetuthI ke bIjI dalIlathI vicAratAM khoTuM lAge che. A vAtane vadhAre khyAla nIcenAM be daSTAMte vicAravAthI AvI zakaze - - zreSThiputra bheLe. jIrNadatta nAmanA eka zeThe maratI vakhate pitAnA putra bheLAne pAse bolAvIne kahyuM ke "beTA! huM te have A saMsAranI vidAya lauM chuM, paNa tAruM bhaluM thAya te mATe keTalIka Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhamALA : 12 : zikhAmaNa Apate jAuM chuM. te tuM barAbara sAMbhaLI le ane tene sAvadhAnIpUrvaka amala karaje. te zikhAmaNe A prakAranI che. (1) ghara pharatI dAMtanI vADa karaje. (2) dravya ApIne levA jaIza nahi. (3) strIne bAMdhI mAraje (4) hamezAM mIThuM jamaje (5) gAmegAma ghara karaje (6) duHkha paDe tyAre gaMgAne kAMThe khedaje ane (7) saMdeha paDe te pATalIputra jaI mArA mitra somadattane pUchaje. | zeTha svargavAsI thayA ane bheLAe pitAnI zikhAmaNane amala karyo, paraMtu tema karatAM tenI pAsenuM badhuM dravya khalAsa thayuM ane te nirdhana thaI gaye. tethI badhethI haDadhUta thavA lAge. kahyuM che ke - ddhie pUjA pAmatA, dhana sAthe guNa jAya; dravyavihaNu mAnavI, mRtaka sama telAya. bhUSaNa girijA-ketanuM tasa ripu tasa pati jeha; tasa rAmA jasa ghara nahIM, khare vigute teha, manuSya dhanavaDe pUjAya che ane dhana jatAM jANe nirguNa banI gayA hoya tevA lekhAya che. kharekhara ! dravya vinAnA mAnavInI gaNatarI maDadA jevI ja thAya che. girijAtaMta eTale pArvatInA pati zivajI. temanuM bhUSaNa te sApa. tene ripu te garuDa tenA pati te viSNu, ane tenI rAmA te lakSamI. e jenA gharamAM rahetI nathI, te bicAro badhA ThekANe vagevAya che. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM ke : 13 : sAcuM ane eka A pramANe zikhAmaNanuM pariNAma bUruM AvavAthI bheLAnA manamAM saMdeha utpanna thaye ke "pitA bahu zANA hatA ane mAruM niraMtara bhaluM cAhanArA hatA. te mane kheTI zikhAmaNe kema Ape? mATe mArI bhUla te nahi thaI hoya?" eTale te pATalIputra nagare gaye ane tenA pitAnA mitra samadattane maLe. samadara tene ucita AdarasatkAra karIne pUchyuM ke "he vatsa! tuM badhI vAte kuzaLa te che ne ?' te vakhate bheLAe javAba Ape ke "vaDIlazrI ! mArA pitAnI zikhAmaNane sAcI mAnIne meM te mujaba vartana karyuM, te huM nirdhana ane duHkhI duHkhI thaI gaye, mATe have Apa rasto batAve ke mAre zuM karavuM ?' somadatte kahyuM: "bhAI bheLA ! tArA pitAe zuM zuM kahyuM hatuM ane tene amala te kevI rIte karyo te mane kahI batAva; pachI mAre je kAMI kahevuM ghaTaze te kahIza." bheLAe kahyuM: "mArA pitAzrIe ema kahyuM hatuM ke "ghara pharatI dAMtanI vADa karaje." eTale meM hajAre rUpIA khacIne hAthIdAMta maMgAvyA ane tethI mArA ghara pharatI vADa karAvI. paNa loko ene kADhI gayA ane mArA paisAnuM pANI thayuM. | mArA pitAzrIe bIjuM ema kahyuM hatuM ke "dravya ApIne levA jaIza nahi." te pramANe lekene dravya ApIne huM levA gaye nahi. paraMtu tema karatAM kaMI paNa mAne ja lIdheluM Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-caMthamALA : 14 : : puSpa dravya pAchuM ApavA AvyuM ja nahi ane mAruM badhuM leNuM khoTuM thayuM. mArA pitAzrIe trIjuM ema kahyuM hatuM ke "strIne bAMdhI mAraje." te pramANe meM strIne bAMdhIne mArI, te mArAthI nArAja thaIne te pitAne piyara cAlI gaI ane gharamAM huM ekalo ja rahyo. mArA pitAzrIe cothuM ema kahyuM hatuM ke "hamezA mIThuM jamaje." te pramANe hamezAM huM lADu, baraphI, peMDA, mesura, magaja, mehanathALa, gulAbajAMbu, gagana gAMThiyA vagere mIThAIo khAvA lAgyo. eTale mArA zarIramAM aneka prakAranA rogo utpanna thayA. | mArA pitAzrIe pAMcamuM ema kahyuM hatuM ke " gAme gAma ghara karaje." te pramANe meM ghaNA gAmamAM jamIna kharIdI ane tyAM ghare baMdhAvyAM. paNa ema karatAM badhAM gharo lokoe kaIne kaI prakAranI takarAra UbhI karIne bathAvI pADyA. huM ekale badhe kyAMthI pahoMcuM? mArA pitAzrIe chachuM ema kahyuM hatuM ke "duHkha paDe tyAre gaMgAne kAMThe khedaje." te pramANe, duHkha paDatAM meM gaMgAne kAMThe aneka ThekANe khodyo paNa tyAMthI kAMI paNa dravya maLyuM nahi ane mAre badhe parizrama phegaTa gaye. mArA pitAzrIe sAtamuM ema kahyuM hatuM ke "saMdeha paDe te pATalIputra jaI mArA mitra somadattane pUchaje." te pramANe mane saMdeha paDatAM huM ApanI pAse AvyuM chuM, mATe Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM H : 15 : sAcuM ane meTuM Apa mArI sArasaMbhALa kare. have ApanA vinA A jagamAM mAruM kaI ja nathI. A pramANe bheLAnI badhI hakIkta sAMbhaLIne somadatta kahyuM ke "he vatsa! tArA pitA ghaNuM ja anubhavI ane kAbela hatA. temaNe je zikhAmaNe ApelI che, te ghaNI ja suMdara che ane te pramANe vartavAmAM Ave te kaI paNa divasa duHkhI thavAne vakhata Ave ja nahi. paNa e zikhAmaNenuM sAcuM rahasya tuM samaje nahi, badhuM ja UlaTuM karyuM ane tuM herAna-parezAna thaI gaye; mATe e zikhAmaNanuM sAcuM rahasya samajI le. te A pramANe cheH (1) "ghara pharatI dAMtanI vADa karaje " eTale gharanI AsapAsa rahetA loko sAthe vANune e vyavahAra karaje ke jethI badhAM ApaNane vADarUpa thAya ane ApaNuM rakSaNa kare. je mANase pADozIo joDe sArAsArI rAkhatA nathI ane vAtavAtamAM vahI paDe che, daMtakalaha kare che, teone aneka prasaMgoe veThavuM paDe che ane nahi dhArelI muzIbate uThAvavI paDe che. tethI dAMtanI vADa karavI-mIThA zabdaprayogothI rakSaNanI vyavasthA karavI e sarvathA ucita che. (2) " dravya ApIne levA jaIza nahi" eTale dravya evI rIte Apaje ke ApyA pachI temanI pAse levA javAne vakhata Ave nahi. AvuM tyAre ja bane ke jyAre sAmA pAsethI paisA karatAM deTuMbamaNuM kiMmatanuM ghareNuM khAnAmAM lIdhuM hoya. e rItane vyavahAra karyA vinA leke ApaNuM Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-graMthamALA : 16 : ghara pUchatAM Ave nahi ane lIdheluM pAchuM ApI jAya nahi. tethI "dravya ApIne levA jaIza nahi" levA javuM paDe te prasaMga UbhuM karIza nahi, ema kahyuM te sarvathA ucita che. (3) "strIne bAMdhI mAraje" eTale tene kAmamAM evI rIte paravI deje ke jethI tene bIjA keI nabaLA vicAro Ave nahi. te para eka dRSTAMta kahuM te sAMbhaLa. - zrIpura nagaramAM jinadatta nAmane eka zeTha vasate hate. teno mATe putra paradezamAM kamAvA gaye. have tenI bhAryA zrImatI patine dIrgha viga thavAthI kAmAtura thaI. eTale teNe pitAnI pAse rahenArI eka vizvAsu gharaDI strIne kahyuM ke "mane kAmavikAra bahu thaye che, mATe kaI puruSane bolAvI lAva." - DezI samajI gaI ke zeThanI A putravadhU moTA bhAge navarI rahe che, tethI tene A duSTa vicAra Avyo che. eTale te DozIe tenA sasasane ekAMtamAM bolAvIne kahyuM ke "have vahanuM mana vaza rahetuM nathI. vaivanavatI strI navarI rahe te e ziyaLa kema pALI zake? mATe te saMbaMdhI vicAra karIne yogya lAge te upAya kare." sasare samaju hatuM. teNe dIrdha vicAra karIne gharanA sarva mANasene bhegA karyA ane pitAnI strI para kRtrima gusse karIne kahyuM ke "havethI tamAre tamAma kAma vahune pUchIne karavuM. paisA TakA je joIe, te tenI pAsethI mAMgI levA." A pramANe badhAnI samakSa teNe gharane saghaLo kArabhAra vahune seM. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghaNuM ? * 17 : sAcuM ane mAruM zeThanA gharamAM karacAkara ghaNA hatA ane memAna-pareNuM AvyA ja karatAM hatAM e badhAMnI sArasaMbhALa karatAM ane darekane pUchelI vAtane javAba ApatAM vahune ghaDInI paNa navarAza rahetI nahIM. te kAyama kAmamAM ne kAmamAM guMthAyelI ja rahetI. pachI zeThanI preraNAthI DesIe vahune ekAMtamAM bolAvIne kahyuM ke "tamArA mATe koI puruSane laI AvuM?" te sAMbhaLI vahue javAba Ape ke "are DozImA ! mane te ghaDInI paNa phurasada maLatI nathI. rAtri paDe che ane sUvAno samaya thAya che, tyAM te thAkIne lothapotha thaI jAuM chuM. eTale UMgha sivAya bIjI koI vastunI IcchA thatI nathI mATe tamAre e vAta bhUlI ja javI. have pharIne kayAreya paNa te saMbhAraze nahi." DozIe te vAta zeThane karI eTale zeThane ghaNI ja zAMti thaI evAmAM te strIno pati paradezathI ghaNuM dhana kamAIne ghera AvI gayuM ane te strI potAnA pati sAthe yatheSTa sukha bhegavavA lAgI. mATe strIne bAMdhI mAravI" eTale kAmakAjathI paravArelI rAkhavI e sarvathA egya che. (4) "hamezAM mIThuM jamaje" eTale keI paNa bhejanane mIThuM karIne jamaje, koI paNa bhojana mIThuM tyAre ja lAge che ke jyAre bhUkha kakaDIne lAgI hoya. game tevuM svAdiSTa bhajana paNa vinA bhUkhe mIThuM lAgatuM nathI. jeo kharI bhUkha vinA Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdha-caMthamALA : 18 : kAya che ke mIThAIone khAvAthI jADA athavA zaktivALA javAze ema mAnIne tenuM vAraMvAra sevana kare che, temanI jaThara bagaDe che ane apaca thAya che. te apa ja sarva roganuM mULa che. AyurvedanA lAkha zlokone sAra e ja che ke pahelAnuM meluM barAbara pacI jAya pachI ja bIjuM bhajana karavuM. tethI mIThuM jamavAno artha "lADu, baraphI, peMDA, mesura, magaja, mehanathALa, gulAbajAMbu, gagana gAMThiyAM' vagere uDAvavAnuM nathI, paNa kharI bhUkhe khAvAne che, tethI "hamezAM mIThuM jamaje" ema kahyuM te sarvathA yegya che. (5) "gAmegAma ghara karaje" eTale aneka ThekANe mitre banAvaje ke je samaya Avye upayogI thAya. te mATe eka vAta kahuM te sAMbhaLa. dAvarI nadInA kinAre zimaLAnuM moTuM jhADa hatuM. temAM laghupatanaka nAmane eka kAgaDo rahetuM hatuM. teNe eka divasa savAramAM koI zikArIne joIne vicAryuM ke "Ajano divasa jarUra kharAba jo, kAraNa ke savAranA paheramAM kALamukhAnuM meM joyuM che." tevAmAM e zikArIe cekhAnA dANA verIne jALa pAtharI ane thoDeka dUra saMtAI beTho. have thoDI vAre AkAzamAM UDatA keTalAka kabUtaree e dANA jeyA ane tethI nIce utarIne tene caNavAne vicAra karyo. te joIne citragrIva nAmanA temanA vayevRddha saradAre kahyuM ke "bhAIe! je kAma kare te vicArIne karaje. A nirjana jaMgalamAM anAja kevuM? ane jyAM anAjane saMbhava nathI tyAM cokhAnA dANA kevA? eTale temAM zaMkAnuM kAraNa che." Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM L: 19 : sAcuM ane beTuM - te sAMbhaLIne eka kabUtare kahyuM. "gharaDA mANaso te dareka vakhate Dara batAvyA ja kare, tethI zuM ApaNe kaI kAma karavuM ja nahi? jo ema karIe te dAMta ane annane vera thAya mATe himmatathI kAma le ane dUdha jevA sapheda cekhAnA dANA caNIne meja uDAve." eTale badhA kabUtara nIce utaryA ane jevA cekhAnA dANA caNavA gayA, tevA ja jALamAM sapaDAI gayA. AvuM aniSTa pariNAma AvavAthI teo pelA juvAna kabUtarane Thapako ApavA lAgyA ke "tArA deDhaDahApaNathI ja A kharAbI UbhI thaI che. " te sAMbhaLIne citragrIve kahyuM ke "bhAIe ! A samaya laDavAne ke vAdavivAda karavAnuM nathI. jo tema karaze te hamaNuM ja zikArI AvI pahoMcaze ane ApaNe badhA pakaDAI jaIzuM mATe jarA paNa samaya gumAvyA vinA badhA ekI sAthe baLa kare jethI ApaNe A jALa sAthe ja AkAzamAM UDI jaIzuM." badhA kabUtaroe tema karyuM te jALanA khIlA ukhaDI gayA ane teo jALa sAthe AkAzamAM UDavAne zaktimAna thayA. A joIne zikArI nirAza thaIne cAlyA gaye ane pele laghupatanaka nAmane kAgaDo "have zuM bane che?" te kautuka jevAnA hetuthI temanI pAchaLa gaye. keTaluMka UDyA pachI citragrIve kahyuM ke "bhAIe ! have ApaNe bhayamAMthI sadaMtara mukta thayA chIe, mATe A nIce vahI rahelI gaMDakI nadInA kinAre utare. tyAM hiraNyaka nAmane UMdarane rAjA rahe che, te ApaNe mitra hovAthI ApaNane Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALa : 20 : jALamAMthI mukta karaze." tethI badhA kabUtare gaMDakInA kinAre utaryA ane hiraNyakanA aneka kAravALA raheThANa pAse gayA. | hiraNyake mitra tarIkenI pharaja bajAvIne te kabUtaranAM baMdhano chedI nAMkhyA eTale te potAnA ThekANe gayA. A joI laghupatanake vicAra karyo ke "A hiraNyaka bahu catura jaNAya che ane tenI buddhi uttama che. huM je ke prakRtithI caMcaLa chuM ane koIne vizvAsa karatA nathI, tathA banatAM sudhI koIthI chetarAto nathI, chatAM paNa AnI sAthe mitratA karuM, kAraNa ke vittahIna ke sAdhanahIna dazAmAM buddhivALe mitra madadagAra thAya che. tethI teNe hiraNyakanA dara AgaLa jaIne kahyuM ke "huM laghupatanaka nAmane kAgaDe chuM ane tArI sAthe mitratA IcchuM chuM." te sAMbhaLI hiraNyake kahyuM: "huM bhejya chuM ane tuM bhaktA che; tethI ApaNu be vacce prIti kevI rIte thAya?" kAgaDAe kahyuM "are uMdarajI! tamane khAuM emAM mAruM piTa kyAM bharAI javAnuM hatuM? paNa tame che te kaIka divasa-citragrIvane upayogI thayA tema mane paNa upayogI thAo, tethI mArI mAgaNIne anAdara karaze nahi." - hiraNyake kahyuM: "tuM svabhAvathI capaLa che ane capaLane neha karavAmAM sAra nahi. kahyuM che ke "bilADIne, pADAne, meMDhAne, kAgaDAne ane kApuruSane vizvAsa kare nahi." laghupatanake kahyuM "e badhuM ThIka che. pramANe te baMne Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM': : 11 : sAcuM ane khATu AjInA maLI rahe, mATe tame mArI bhAvanA sAme jue. huM koI paNa rIte tamArI mitratA Icchu chuM. jo tame mAruM' kahyu nahi mAno te anAhArI rahIne prANanA tyAga karIza. ' A sAMbhaLIne hiraNyake tenI mitratA karI. eka vAra laghupatanake hiraNyakane kahyuM kaiM ' mitra ! A dezamAM bhAre dukALa paDayA che ane peTa bharatAM paNa bhAre muzkelI paDe che, tethI pAsenA dakSiNApathamAM kapUragaura nAmanuM eka sarAvara che, tyAM mArA priya mitra mantharaka nAmanA kAcA vase che, enI pAse jAuM chuM. 6 " hiraNyake kahyuMH kAgaDAbhAI ! te pachI ahIM ekalA rahIne mAre zuM karavuM che ? huM paNa tamArI sAthe ja AvIza. ' eTale kAgaDAe uMdarane cAMcamAM lIdhe| ane te ane karagaura sarAvaranA kinAre, jyAM matharaka kAco rahetA hatA tyAM pahoMcyA. mathake te baMnenuM cAgya svAgata karyuM" ane mitrabhAve jaNAvyuM ke khAe, pIe ne mAja kare, ' A ghara tamAruM ja che, tethI have traNe mitrA sarovaranA kinAre rahe che ane vividha vArtAlApe tathA jJAnageAchI karatAM samaya vItAve che. evAmAM citrAMga nAmanA eka mRga tyAM pANI pIvAne Avye. tene joIne atithi-satkAramAM atikuzala evA matharake kahyu ke " padhArA haraNa bhAI! majAmAM te kharAne?? * citrAMge kahyuM: bhAI ! majA teA evI ja che ! zikArI kUtarAo pAchaLa paDyA hatA, temanAthI mAMDa mAMDa khacyA chuM.' Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-graMthamALA : rara : * puSya maMtharake kahyuM. "anya sthaLe bhaya heya te ahIM rahe. A lIluM kuMjAra vana che, temAM cAre caraje ane A zItaLa jaLathI bhareluM suMdara sarovara che, tenuM pANI pIje." | citrAMge kahyuM: "tamArI sajajanatAne dhanya che! je badhA tamArA jevA bhalA ane mAyALu hoya te kevuM sAruM? tamArI sAthe rahevAnuM mane khUba ja game. paNa tame mArA mitra banI te ahIM rahI zakAya; kAraNa ke A ajANyA pradezamAM bIjA koI joDe mAre oLakhANa nathI." | maMtharake kahyuM: "haraNabhAI ! tame ghaNu nikhAlasa ane bhalA dekhAo che, tethI tamArI sAthe mitratA rAkhavAmAM amane koI jAtano vadhe nathI. atyArathI ja tame amArA mitra." laghupataka kAgaDe, hiraNyaka UMdara, maMtharaka kAcabo ane citrAMga mRga e cAre jaNA parama mitra banIne tyAM rahevA lAgyA. evAmAM eka divasa evuM banyuM ke-eDA samaya sudhI citrAMga pAcho pharyo nahi. tethI badhA mitre AkuLavyAkuLa banI gayA ane tenuM zuM thayuM haze?' te vicAra karavA lAgyA. Akhare laghupatanake tenI bhALa kADhI lAvavAnuM mAthe lIdhuM ane te AkAzamAM UDIne cAre tarapha jovA lAgyuM. tyAM eka taLAvanA kAMThe khIle bAMdhelA cAmaDAnA majabUta phasAmAM phasAyelA citrAMgane che. te joIne laghupatanake pUchyuM ke "bhAI! AvI hAlata zAthI thaI?" citrAMge kahyuM: "atyAre e kahevAno vakhata nathI, mATe Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kIzuM: : ra3 : sAcuM ane eka tuM jarA paNa kAlakSepa karyA vinA hiraNyakane ahIM teDI lAva, jethI te mane A pAzamAMthI chUTe kare." laghupatanaka mathake pAcho pharyo ane hiraNyakane cAMcamAM upADIne le Aye. dhIme dhIme cAlate maMtharaka paNa tyAM AvI pahoMce. A joIne hiraNyake kahyuM ke "bhAI maMtharaka! te A ThIka karyuM nahIM. tAre tAruM ThekANuM choDavuM joItuM na hatuM, kAraNa ke A phose cherAtAM citrAMga nAsI chUTaze, laghupatanaka jhADe caDI jaze ane huM koI daramAM peca jaIza. paNa tuM zuM karIza?" ema kahIne te citrAMgana jALa kApavA lAgyuM. evAmAM zikArI tyAM AvI caDayo eTale hiraNyaka pAsenA daramAM pesI gaye, laghupatanaka AkAzamAM UDI gayuM ane citrAMga jera karIne nAsI chUTa. mAtra eka maMtharaka bAkI rahyo. tene maMda maMda cAlate joIne zikArIe kahyuM ke "mRgale te chaTakI gayo, paNa A kAcabo ThIka che.' ane teNe kAcabAne pakaDI lIdho. pachI tene derIthI bAMdhI, dhanuSyanA cheDe laTakAvIne cAlavA lAgyo. pAchaLa traNe mitre bhegA thayA ane maMtharakane kaI pa rIte bacAva joIe evA nirNaya para AvyA. te nirNaya anusAra citrAMge nadInA kinAre zabavat thaIne paDavAnuM hatuM, laghupatana ke tenA upara besIne tenI AMkha Thelate hoya te dekhAva karavAnuM hatuM, ane tethI zikArI haraNane levA mATe kAcabAne nIce mUke te vakhate hiraNyake tenuM baMdhana che nAkhavAnuM hatuM. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madha-raMthamALA : 24 : A yojanA mujaba citrAMga AgaLa jaIne nadIne kinAre maDaduM thaIne paDaye ane laghupatanaka tenI AMkha ThalavA lAgyo. A joIne zikArIe kAcabAne jamIna para pheMka ane haraNane levA mATe AgaLa vadhaze. te ja vakhate hiraNyake maMtharakanuM baMdhana kApI nAMkhyuM ane te nadInA UMDA pANImAM sarakI gaye. ahIM citrAMge paNa maMtharakane chUTe thayele jotAM chalaMga mArI ane vana bhaNI nAsI gaye. laghupatanaka kAkA karate AkAzamAM UDyo ane hiraNyaka najIkanA daramAM pesI gaye. zikArIe pAchA AvIne joyuM te derI kApelI paDI hatI ane kAca temAMthI adazya thaI gayuM hatuM. pachI A cAre mitree lAMbA samaya sudhI eka-bIjAnA sahakArathI khAdhuM, pIdhuM ne meja karI. tethI tArA pitAe ema kahyuM keH "gAme gAma ghara karaje eTale ke ThekaThekANe mitra banAvaje " te sarvathA yogya ja che. (6) "dukha paDe tyAre gaMgAne kAMThe khedaje" eTale tuM duHkhamAM AvI paDe ane dravyanI jarUra hoya, tyAre gaMgA nAmanI gAyane je ThekANe bAMdhavAmAM Ave che, tenI gamANu pAseno bhAga khedaje, eTale tane yatheSTa dravya maLaze. nahi ke gaMgAnadInA kinAre khodaje ke je seMkaDo gAu lAMbe che. ane teTalA moTA kinAre ThAmaThekANA vinA khedAya ja zI rIte ? tethI he vatsa! tuM ghera pAchA pharIne mArA kahyA mujaba gaMgAgAyanI gamANa pAseno bhAga bedI je, tyAMthI tane yatheSTa dravya jarUra maLaze." Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 25: sAcuM ane huM bheLAe te pramANe karyuM te tene joItuM dravya maLI gayuM. AthI te pitAnA pitAnI je zikhAmaNane khetI ane anarthakArI mAnate thaye hatuM, te ja zikhAmaNane sAcI ane lAbha karanArI samajavA lAge tathA tenA anusaraNathI sarva vAte sukhI thaye. tAtparya ke "je vAta eka rIte vicAratAM beTI lAge che, te ja vAta bIjI rIte vicAratAM sAcI lAge che." citranI parIkSA. eka citrakAre ghaNI mahenate eka citra taiyAra karyuM. A citramAM teNe eka navayauvanAne vINA vagADatI batAvI hatI. A citra laIne te eka rAjA pAse gaye. rAjAe tene joIne kahyuM ke "A citra Ama te ThIka jaNAya che, paNa je rAjasabhAmAM mUkavuM hoya te temAM kaI paNa prakAranI bhUla nathI tenI khAtarI karI levI joIe. e mATe mAre mArI sabhAnA paMDiteno abhiprAya levuM paDaze. jo teo A citrane keI paNa khAmI vinAnuM jAhera karaze, to huM ghaNI khuzIthI tene kharIdI laIza ane tamane moTuM InAma ApIza; tethI A vAta maMjUra hoya te jaNAve." citrakAre rAjAnI vAta maMjUra karI, eTale te citrane bIjA divase rAjasabhA samakSa rajU karavAmAM AvyuM. te vakhate rAjAe sabhAnA sarve paMDitene uddezIne kahyuM ke "Aje tamArI samakSa eka citra rajU thayuM che. temAM kaI paNa prakAranI bhUla che ke Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAda-graMthamALA : 26 : H puSpa kema te huM jANavA icchuM chuM, mATe dareka paMDite pitAne abhiprAya lakhIne jaNAva." ' te parathI paMDiteo citranuM nirIkSaNa karyuM ane pitapitAne abhiprAya nIce mujaba lakhI jaNAvyA eka abhiprAyaH "A citra badhI rIte suMdara che, paNa temAM vALanuM saudarya joIe te rIte prakaTa thatuM nathI.' bIjo abhiprAyaH "A citra ekaMdara sAruM che, paNa vINAvAdana karanArI suMdarImAM je prakAranuM bhAddIpana thavuM joIe te jaNAtuM nathI." trIjo abhiprAyaH "A citra citrakAranA apratima kauzalyane rajU kare che paNa temAM darzAvelI varSAvatu prastuta nathI. te mATe vasaMtaRtune samaya pasaMda kare joItuM hatuM." cothe abhiprAyaH "A citranI nAyikAmAM aMgasauSThava joIe tevuM jaNAtuM nathI." - pAMcame abhiprAyaH "A citramAM varAbhUSA para joIe teTaluM dhyAna apAyuM nathI. bIjI rIte citra vakhANavAlAyaka che." chaThTho abhiprAyaH "A citranuM rekhAMkana meLuM jaNAya che." sAtame abhiprAyaH "A citranA raMgavidhAnamAM joIe tevI dIpti nathI." AThame abhiprAyaH "A citranuM Ayojana manohara nathI." rAjAe paMDitonA A abhiprAyathI citrakArane vAkepha Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gIjI: : ra7 : sAcuM ane karyo tyAre tenA Azcaryano pAra rahyo nahi, paraMtu DI ja vAramAM te samajI gayeke pite rAjAnI zarata kabUla karavAmAM bhAre chakaDa khAdhI hatI, kAraNa ke kaI paNa kRtimAMthI je bhUla ja kADhavI hoya te te kaIne kaI prakAre kADhI zakAya che ane mArA citra saMbaMdhI paNa tevuM ja banyuM che." have e citrakAra nirAza na thatAM bIja rAjA pAse gayo. ane tene e citra batAvatAM ja tenuM adUbhuta varNana karavA lAgyuM. citrakAre kahyuM: "Apa nAmadAra kalAnA mahAna prazaMsaka tarIke jagatabharamAM vikhyAta che, eTale A citra Apane batAvavA mATe ja lAge chuM. huM IcchuM chuM ke--Apa tenI rekhAo, raMgavidhAna, Ayojana ne bhAvanirUpaNamAM rahelA adbhuta saundaryanI egya kadara karaze. vaLI ApanI sabhA dhuraMdhara vidvAnothI virAjita che. je teo paNa A citranI khUbIo viSe potapotAne abhiprAya jaNAvaze te huM ghaNe ja AbhArI thaIza." rAjAe e citra bIjA divase rAjasabhAmAM rajU karavAnI sUcanA ApI ane citrakAranA utArAne baMdobasta karyo. bIjA divase e citra rAjasabhA samakSa rajU thayuM te. vakhate rAjAe tyAM virAjatA vidvAnone A citranI khUbIo yogya bhASAmAM varNavI batAvavAnuM jaNAvyuM. te parathI e. vidvAne eka pachI eka e citranI khUbIo jaNAvavA lAgyA. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharma bhayagraMthamALA : 28 : - puSpa prathama vidvAne kahyuM: ' A suMdarInI suvAsathI maghamaghatI kAyAne caMdananuM vRkSa jANIne kezakalAparUpI mahAna maNidhare tenA Azraya karyo che. khIjA vidvAne kahyuM: 6 A mRganayanAnA nayanAne joIne ja haraNA jaMgalamAM cAlyA gayA che. " trIjA vidvAne kahyuM: zaramAve che. ' 6 A suMdarInA kapAla kamalane paNu : cAthA vidvAne kahyuM: vINAnuM vAdana karatI A navayovanA samasta jagatanA trividha tApanu saMharaNu karI rahI che. ' pAMcamA vidvAne kahyuM: " netrAne navapaddhavita karanArI A ramaNI raMbhA, urvazI ke menakAnI yAda tAjI karAve che.' chaThThA vidvAne kahyuM: 'A suMdarInI uttama vajravibhUSA ema sUcave che ke te koi pRthvIpatinI putrI che. ' < sAtamA vidvAne kahyuM: A citramAM suMdarInA svarUpe kalAdevI sAkSAt virAje che. ' AThamA vidvAne kahyuM: ' akSaya kIrtine ApanAruM A citra bhUmipatinA bhavananA bhavya zaNugAra che. ' vidvAnonA A prakAranAM manohara varNanA sAMbhaLIne te rAjA atyaMta prasanna thayA ane teNe mATI rakama ApIne te citra kharII lIdhuM. tAtpaya ke je citra eka rIte vicAra karatAM khAmIvALuM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM : 29 : 'sAruM ane be jaNAtuM hatuM, te ja citra bIjI rIte vicAra karatAM khUbIovALuM jaNAyuM. saddabuddhi buddhi saduhetuthI derAya te manuSyane sanmArge laI jAya che. ane asaduhetuthI gherAya te bhAre anartha upajAve che. bIjI rIte kahIe te hetuthI rAtI buddhi e saddabuddhi che ane tenuM pariNAma nyAya, nIti, AcAra tathA dharmanuM pAlana che, jyAre asahetuthI dorAtI buddhi e kubuddhi che ane tenuM pariNAma anyAya, anIti, anAcAra ane adhame che. lekemAM eka kahevata che ke "jenuM zAka bagaDayuM, tene. divasa bagaDe ane jenuM athANuM bagaDayuM tenuM varasa bagaDayuM " A kahevatamAM eTaluM umerI zakAya ke "jenI buddhi bagaDI tenuM jIvatara bagaDayuM." eTale jIvanane sudhAravA mATe, jIvananA saghaLAM kartavya sArI rIte pAra pADavA mATe ane sAtvika puruSArthanI yathArtha sAdhanA karavA mATe sadbuddhinI jarUra che. te saMbaMdhI eka kavie ThIka kahyuM che ke - zriyaM prasUte vipadaM ruNaddhi, zreyAMsi sUte malinaM pramArTi / saMskArayogAca paraM punIte, zuddhA hi buddhiH kila kAmadhenuH / / kharekhara! saddabuddhi e kAmadhenu gAya jevI che, kAraNa ke te lakSmIne janma Ape che, vipattione roke che, kalyANane utpanna kare che, pApane bhUMsI nAkhe che ane yogya upAyothI bIjAne paNa pavitra banAve che. >> Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saela-2 mALA : puSpa : 30 : buddhi vAge 96 buddhinu pariNAma pUruM' che. ' krUDanA DAMDiyA kapALamAM phUDa tyAM ghuDa * khADA mADhe te paDe' vagere kahevatA kubuddhithI AvanArA AkharI aniSTa pariNAmanuM sUcana kare che. te saMbaMdhI nIcenu dRSTAMta vicAravA ceAgya che. dharmabuddhi ane pApamudi eka nagaramAM dharma buddhi ane pApamuddhi nAmanA be viSNukA rahetA hatA. teo eka bIjAne sArI rIte oLakhatA hatA eTaluM ja nahIM paNu vakhata Avye eka bIjAnuM kAma paNa karatA hatA, tethI baMne vacce maitrI thai. have eka vakhata te ane mitrAe paradezamAM javAnA vicAra karyAM kAraNa ke vidyA, zilpa ane dhananI vRddhi paradezamAM gayA vinA thatI nathI. ane mitra paradeza gayA ane tyAM sArI kamANI karI. pachI teo ghera AvavAne nIkaLyA. teo gAmanI najIka AvyA eTale pApamuddhinI buddhimAM phera paDayA. te vicAra karavA lAgyA ke " A dharmabuddhinuM dhana kAI paNa rIte paDAvI lauM tA ekadama dhanavAna thaI jAuM, tethI kAI yukti laDAvavA de. ' ethI teNe dharmabuddhine kahyuM: ' bhAI! A dhana kamAtAM ApaNune ghaNI mahenata paDI che eTale te raphedaphe na thaI jAya te jovuM joie, jo ApaNe A badhuM dhana ghare lai jaizuM te kuTuMAe ane saMbaMdhIe mAgaNI karyAM vinA nahi rahe. ane temanI mAgaNI thaze eTale kAMI ne kAMi te Apavu' ja paDaze; mATe sArA rastA e che ke A dhanane mATo bhAga ApaNe Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM: : 31 : sAcuM ane huM ahIM eka jhADanA mULa AgaLa dATI daIe ane jarUra jeTaluM ja ghera laI jaIe. pachI jarUra paDaze tema ahIMthI dhana kADhI jaIzuM." dharmabuddhi sarala hatuM. tenA peTamAM keI paNa jAtanuM pApa na hatuM. vaLI te badhAne potAnA je ja sarala samajato hato. eTale tema karavAne kabUla thaye. baMne jaNue potAnA dhanane moTe bhAge tyAM dATI dIdhe, ane thoDuM dhana laIne potAne ghera AvyA. eka rAtre pApabuddhie tyAM jaIne badhuM dhana kADhI lIdhuM ane khADA pUrIne tathA jamIna sarakhI karIne pAchA ghera Avato rahyo. - have thoDA divasa bAda dharmabuddhine dhananI jarUra paDI eTale pApabuddhine sAthe laIne, te dhanavALI jagyAe gayo ane jamIna khedI, paraMtu temAMthI kAMI paNa nIkaLyuM nahi. A jotAM ja pApabuddhi patthara sAthe mAthuM kUTavA maMDyo ane bolavA lAge ke "hAya ! hAya ! have huM zuM karIza? mArI pAse je kAMI hatuM, te badhuM AmAM ja hatuM? have mArAM chokarAM- haiyAMnI zI vale thaze.? A vAtane bheda tArA ane mArA sivAya bIjuM koI paNa jANatuM na hatuM, tethI tuM ja mAruM dhana harI gaye che; mATe mArA bhAganuM dhana mane soMpI de. nahi te rAjadarabAramAM jaIne phariyAda karavI paDaze." - dharmabuddhie kahyuM: "are durAtmana ! A tuM zuM bele che? huM kadI paNa cerI karuM ja nahi, paNa lAge che ke A Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAdha-caMthamALA : 32 ? dhana tuM ekale ja upADI gayo che, mATe cUpacApa mAro bhAga pAcho ApI de. nahi te huM tane rAjadarabAramAM kheMcI jaIza." Ama baMne jaNa vivAda karatA dharmAdhikArI pAse gayA. dharmAdhikArIe baMnenI hakIkata sAMbhaLIne kahyuM ke A bAbatamAM divya karavuM paDaze." te sAMbhaLIne pApabuddhie kahyuM ke "A nyAya ThIka nathI. pahelAM patra, pachI sAkSI ane e beyano abhAva hoya te ja divyane Azraya levAya, paNa mAre te vRkSadevatA sAkSI che, te amArAmAMthI daSita keNu che ane nirdoSa keNu che, te kahI Apaze." tethI dharmAdhikArIe baMnenA jAmIna lIdhA ane "AvatI kAle savAre Avaje" ema jaNAvIne javA dIdhA. pApabuddhie ghera jaIne pitAnA pitAne kahyuM ke "pUjya pitAjI ! dhana meM ceryuM che, paNa tamArA vacanathI mane te pacI jAya ema che." pitAe kahyuM: "vatsa! e kevI rIte banI zake ? " pApabuddhie kahyuM: "pitAjI! e pradezamAM khIjaDAnuM eka moTuM vRkSa che ane temAM eka moTI bakhela che. e balamAM tame hamaNuM ja dAkhala thaI jAo ke jethI bIjA keIne paNa khabara paDe nahi. pachI savAre badhAnI samakSa huM pUchuM ke "he vRkSadevatA! tame amArA baMnenA sAkSI che, mATe kahI de ke amArAmAMthI keNu cera che?" te veLAe tamAre jaNAvavuM ke "dharmabuddhi cora che." pitAe kahyuM: "A upAya barAbara nathI. enuM pariNAma sAruM AvavA saMbhava nathI." Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI : 33 : sAcuM ane pApabuddhie kahyuM: 'jo tame mArA kahyA pramANe nahi karA te ApaNA badhAneA nAza thaze. ' chevaTe tenA pitAe e vAta kabUla karIne rAtrinA adha kAramAM te khIjaDAnI bakholamAM jaIne beTho. 6 savAre adhikArIe sAthe, dharmabuddhi ane pApamuddhi dhanavALI jagAe gayA. tyAM keTalAMka zAsravacanA saMbhaLAvatAM vRkSamAMthI evAM vacane nIkaLyAM ke A dhana dhabuddhie harI lIdhu che." A sAMbhaLIne Azcaryacakita thayelA adhikArIe dharmabuddhine zuM daDa devA tenA vicAra karavA lAgyA. evAmAM dharma buddhie je vRkSamAMthI vANI nIkaLI hatI, tenI AsapAsa thoDuM sUkuM ghAsa pAtharIne tene saLagAvyuM ane temAM jalI saLagI UThe tevAM lAkaDAM tathA khIjAM byA nAMkhyA. AthI ceADI vAramAM te vRkSa saLagI UThayuM ane temAMthI eka adhadugdha puruSa karuNu kraMdana karatA bahAra nIkaLI AnyA. rAjyAdhikArIoe tene pUchyuM ke 'ela! tu kANu che ?" eTale teNe javAkha ApyA ke ' duSTa putre mArI A dazA karI che, ' ane te tarata ja maraNa pAmyA. rAjyAdhikArIe badhI vAta pAmI gayA, tethI temaNe dhamabuddhinuM dhana pAchuM apAvyu ne pApamuddhine zULInI zikSA karI. tAtpa ke ' kubuddhinuM phaLa atyaMta bhayakara che." buddhinA prakAra pUrva maharSioe buddhinA cAra prakArA mAnyA cheH (1) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhamALA : 34 : tpattikI (2) vainAyikI (3) kArmikI ane. (4) pariNAmikI. temAM utpatti eTale janma e ja jenuM kAraNa che te atpattikI kahevAya che. tAtparya ke je buddhi sUtra, guru ke vaDIlanI madada vinA janmAMtarIya saMskArajanya kSayopazamanI tIvratAthI ja vastunA yathArtha marmane pakaDI zake che ane tenA yogya upAye cejI zake che te atpattikI gaNAya che. je buddhi guru ane zAstrane yogya vinaya karavAthI prakaTe che athavA te vinaya eTale zikSaNavaDa utpanna thAya che te vaineyikI kahevAya che. je buddhi karma eTale vAraMvAranA abhyAsathI utpanna thAya che te kArmikI kahevAya che, ane je buddhi anubhavathI pAkaTa thayelI hoya che tathA hetu ane anumAnanA jJAnavALI hoya che te pariNAmikI kahevAya che. buddhinA A cAra prakAranuM svarUpa tenAM daSTAMte samajavAthI barAbara khyAlamAM AvI jaze. AtmattikI buddhi. kAkaDIvALa. eka gAmaDiye kAkaDInuM gADuM bharIne najIkanA zaheramAM vecavA gaye. tyAM cAlAka mANasa tene bheTI gaye. teNe kahyuM: "je keI mANasa A gADAnI badhI kAkaDIo khAI jAya te tene zuM Ape?" Ama banavuM azakya mAnIne pelA gAmaDiyAe kahyuM ke "je kaI ema kare te tene nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zake nahi te lADu Ape pelA cAlAka mANase te zaratane svIkAra karIne badhI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gojI : H 35 : sAcuM ane khoTuM kAkaDIe cAkhI lIdhI. pachI pele gAmaDiyA e kAkaDIone vecavA lAgyA tyAre lokoe kahyuM ke A badhI kAkaDIe khAdhelI che.' eTale pelA cAlAka mANuse te javAmane pakaDI lIdhe ane jaNAvyuM ke mArI zarata meM pUrI karI che, mATe tArI zarata tuM pUrI kara. ' " gAmaDiyAe to mAnyuM hatuM ke AveA lADU ApavAne vakhata ja AvavAnA nathI.' tethI teNe e saMbaMdhI kAMi paNa vicAra karyo na hato. eTale te gabharAyA ane peAtAne zaratamAMthI mukta karavA mATe pelA mANusane pacIza rUpiyA ApavA lAgyA. paraMtu pelA mANuse te rUpiyA lIdhA nahi, tethI gAmaDiyAe pacAza rUpIA ApavA mAMDyA, se rUpIA ApavA mAMDyA, ase rUpIA ApavA mAMDyA ne chevaTe traNaseA rUpIA ApavA mAMDyA, chatAM teNe lIdhA nahi. tyAre gAmaDiyAne lAgyu ke-A cUta mane cheADavAnA nathI, tethI koi nipuNa buddhivALAne zeAdhI kAtuM ke je A koyaDAnA Ukela kare. eTale te evA mANasa pAse gayA ke je tenI autpattikI buddhi mATe paMkAtA hatA. gAmaDiyAe tene badhI hakIkata kaDI sa'bhaLAvI. te vakhate pelA autpattikI buddhivALAe kahyuM: ' emAM muMjhAya che zuM? tuM e mANasane evA lADa ApI zakIza ke je nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLe nahiM. ' ema kahIne teNe upAya batAnyA. , have te gAmiDayA kaDhAinI dukAnethI muThImAM samAya tevA eka lADU laine pelA dhRta tathA nagaraleAke sAthe zaheranA daravAje gayA ane te lADUne daravAjA vacce mUkIne kahevA lAgyA ke ' are lADU ! tuM nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLa.' paNu Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA 36H lADu nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zakyuM nahi. eTale teNe e lADU dhUrtane ApatAM jaNAvyuM ke "A lADu e che ke je nagaranA daravAjAmAMthI bahAra nIkaLI zake tevuM nathI." - pele dhUrta zerane mAthe savAzera maLele jANIne cATa paDI gayA ane tyAMthI cUpacApa cAlate thaye. kAgaDAnI saMkhyA. eka rAjAe pitAnA maMtrIne pUchayuM ke A vINataTa (benAtaTa) nagaramAM kAgaDAonI saMkhyA keTalI haze? maMtrI tpattikI buddhivALe hatuM, eTale teNe tapta ja javAba Ape ke "sATha hajAra." rAjAe pUchyuM: "je ethI ochA thAya te?" maMtrIe kahyuM: "keI kAma prasaMge bahAra gayelA samajavA.' tyAre rAjAe pharIne pUchayuM ane je vadhAre thAya che?" maMtrIe ThaMDA kaleje javAba Apyo "te bIjA mahemAna tarIke AvelA samajavA." e sAMbhaLI rAjA cUpa thaI gaye ane tenI buddhinI prazaMsA karavA lAge. venacikI buddhi. be zi. eka siddhaputra pAse be ziSya nimittazAstrane abhyAsa karatA hatA. temAM pahelo ziSya gurunI bhakti khUba ja karate Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM: : 7 : sAcuM ane khoTuM tathA teo je kAMI zIkhavatA te barAbara grahaNa karI lete. ane pachI tenA para ciMtana-manana karate. jyAre bIje ziSya gurunI bhakti upara uparathI ja karatA ane guru zikSaNa ApatA tyAre paNa joIe tevuM lakSya Apate nahi. eka vAra gurue kaI kAma prasaMge A baMne ziSyone bahAra gAma mokalyA. tyAM rastAmAM keI jAnavaranAM pagalAM paDelAM joIne bIjA ziSya kahyuM: "A pagalAM hAthInAM che. " te vakhate pahelA ziSya kahyuM ke "A pagalAM hAthInAM nahi paNa hAthaNInAM che. vaLI te hAthaNI DAbI AMkhe kANI che ane tenA para keI rAjAnI rANI beThelI che, je saubhAgyavaMtI ane sagarbhA che. te AjakAlamAM eka suMdara putrane prasavaze." A sAMbhaLI bIjA ziSya kahyuM: "A TADha paherI che tene te ThIka upayoga karyo. A vAtamAMthI keTalA TakA bAda karavAnA? pahelA ziSya kahyuM: "je vAta mane barAbara spaSTa samajAya che, te ja tane kahI che. emAM ajAyabI pAmavA jevuM kAMI ja nathI. AgaLa cAlIzuM eTale badhI vAta barAbara jaNAI Avaze." - have te ziSya keTaluMka cAlyA pachI eka gAmanA pAdare AvI pahoMcyA. tyAM taLAvanA kinAre keI rAjAne rasAle paDyo hoya tema jaNAyuM. eTale te baMne najIka gayA ane joyuM te eka taMbumAM hAthaNI bAMdhelI hatI. A hAthaNI DAbI AMkhe kANI hatI. ane teo UbhA UbhA hAthaNIne jue che, teTalAmAM eka dAsIe taMbUmAMthI bahAra AvIne pAse UbhelA cekIdArane Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-graMthamALA da 38 : kahyuM ke "jaIne mahArAjAne khabara Apa ke rANIjIe eka suMdara putrane janma Ape che." ' A sAMbhaLI bIje ziSya UMDA vicAramAM paDI gaye ane manamAM bolyA ke "gurue Ane kaIka gupta vidyA zIkhavI lAge che ane mane tenAthI ajANe rAkhe che." pachI te baMne ziSya taLAvamAM hAtha paga dhoIne tene kinAre rahelA eka vizALa vaDanI chAyAmAM ArAma levA beThA. evAmAM tyAM thaIne eka sI nIkaLI. teNe A baMnene paMDita jevA joIne pUchyuM ke "he bhAI! mAre paradeza gayelo putra kayAre Avaze ? " A prazna pUchatAM ja tenA mastaka para pANIne ghaDe nIce paDyo ane phUTI gaye. A joIne bIjA ziSya tarata javAba Apyo ke "he vRddhA ! tAro putra A ghaDAnI jema nAza pAme che, te pAcho kayAMthI AvI zake? mATe prabhunA nAmanI mALA pherava." A sAMbhaLI pahelA ziSya kahyuM: "DesImA ! jarAye phIkara karaze nahi. tamAro putra sAjonara che ane tame ahIMthI ghera pahoMcaze. ke tarata ja tene meLApa thaze. " DesI pahelA ziSyane AzIrvAda ApIne ghera gaI ane joyuM te pitAno putra paradezathI ghera AvI pahoMcyuM hatuM. teNe pitAnA putrane be paMDitAe ApelA javAbanI vAta karI eTale tene putra prathama ziSya para khUba prasanna thayA ane taLAvanA kinAre AvIne tene sArI dakSiNa ApI. A joI bIje ziSya manamAM babaDI UDyoH "AnI badhI vAta sAcI kema paDe Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI 39 ka sAcuM ane khATuM che ? ane mArI eke ya vAta sAcI kema paDatI nathI ? jarUra gurue bhaNAvavAmAM pakSapAta karelA che, ' " te ziSye gurue. sAMpeluM kAma karIne pAchA pharyAM ane gurunI AgaLa hAjara thayA. te vakhate pahelA ziSye nIce namIne temane paMcAMga praNipAta karyAM, jyAre bIjo ziSya sthabhanI jema akkaDa UbhA rahyo. A joI gurue kahyuM ke - huM ziSya ! ziSTAcAranA lApa karavA ucita nathI. * ziSya vaLatA uttara ApyA ke jene tame kharAkhara zikSaNa Apyu hoya te "tamane name. huM zA mATe namuM ?' gurue pUchyuM ke meM tane kharAkhara bhaNAvyeA nathI ?' ziSye kahyuMH hA, temaja che. jo tame mane kharAkhara bhAgyeA hAta te| A tamArA mAnItA ziSyanI jema mArA javAbe paNa sAcA paData, paraMtu tevuM kAMI banyuM nathI. ' pachI teNe rastAmAM anelI badhI vAta kahI saMbhaLAvI. " tyAre gurue prathama ziSyane kahyuM ke " meM tane kAI gupta vidyA zIkhavI che ? prathama ziSya tenA spaSTa InkAra karyAM ane jaNAvyu` ke jyAre jyAre Apa mane nimittazAstra zIkhavatA hatA tyAre huM marAmara dhyAna ApatA hatA ane tenAM rahasyA para ekAMtamAM vicAra karatA hatA. tethI mArI buddhinA je kAMi vikAsa thayeA che tenA AdhAre ja me A saghaLI khAkhatA kharAkhara kahelI che. ame baMnee jAnavaranAM je pagalAM joyAM temAM e vAta tA dIvA jevI spaSTa hatI ke te pagalAM hAthInAM che, paNa te naranAM che ke mAdAnAM che, te vicAravAnuM hatuM. e mAkhatanA vicAra karatAM mAruM dhyAna tyAM Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama Adha-graMthamALA : 40 : puSpa bhAgaLa thayelA pezAba para kArAyu. tenA parathI meM nakkI karyuM" OM e pagalAM naranAM nahi paNa mAdAnAM ja che. vaLI rastA para meM' najara karI teA jamaNI bAjunAM jhADanAM pAMdaDAM tADelAM hatAM paNa DAkhI khajunAM pAMdaDAM jema ne tema hatA, tethI me' nizcaya karyo ke A hAthaNI DAbI AMkhe kANI hAvI joie, nahi tA e bAjunAM pAMdaDAM paNu jarUra teNe tADyAM hota. AvA vAhana para besanAra kAi sAdhAraNa manuSya na hAya eTale meM dhAryuM" ke te kAI rAjAnI rANI ja hAvI joie. vaLI mAgaLa jatAM teNe hAthaNIne UbhI rAkhI hatI, nIce utarIne pezAba karyAM hatA te vakhate pavanathI uDelA tenA vastranA keTalAka tAMtaNA mAjInA viTapa (Da) para bharAI gayA hatA. te raMge lAla hAvAthI meM jANyu* ke te rANI nakkI saubhAgyavatI hAvI joie. vaLI te rANI pezAba karIne UbhI thaI tyAre hAthanA thApA mUkIne UbhI thai ke jenI rekhAe retImAM spaSTa rIte paDelI hatI eTale meM jANyuM ke te sagarbhA che ane cAlatI vakhate teNe jamaNeA paga pahelA upADelA ane bhArathI mUkelA eTale meM anumAna karyuM" ke jarUra tene pUrA ke divA jAya che ane tenA garbhamAM putra che eTale te thADA ja samayamAM putrane prasavaze. vaLI DAsIe amane kha'nene prazna pUchyA tyAre pANInA ghaDA paDI gayA, tenA arthoM meM evA aaN ke mATInA ghaDA jema mATImAM maLI gayA tema A dAsInA putra paNa DAsIne maLI jaze. khasa, A mArA khulAsA che. Ape ApelA sudara zikSaNa sivAya AvI nirIkSaNa zakti ane AvI anumAna buddhi Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gIjuM': : 41 : : sAsu ane khoTu mArAmAM Avata nahiM, mATe ApazrInA huM jIvanaparyaMta RNI chuM. A sAMbhaLI gurue tene dhanyavAda ane AzIrvAda ApyA tathA khIjA ziSyane kahyuMH he vatsa ! A vAtane badhe khulAsA te sAMbhaLI lIdhA che, mATe temAM kasura tArI ja che. ame te je kAMI zAstrIya siddhAMtA che te tamArI AgaLa rajU karIe chIe ne tene kharAkhara zIkhavIe chIe. e grahaNa karavAnuM ane tenA para ciMtana-manana karavAnuM kAma tamAruM che.' ahIM pahelA ziSyanI buddhi zuru ane zAstranA vinaya karavAvaDe utpanna thaI tethI te vainiyakI jANavI. pANInI zAdha. eka rAjA yuvAna sainikAnuM lazkara laine vijaya yAtrA karavAne nIkaLye. anukrame te potAnA lazkara sAthe eka jaMgalamAM AvI caDayA. A jaMgalamAM kAi paNa sthaLe pANI maLyuM nahi tethI badhA tRSAtara thaIne pANInI zodha karavA lAgyA, paNa temAM kAine saphalatA maLI nahi. te vakhate eka vRddha sainike kahyu ke ' gadheDAone chUTA mUke. bhUmi sUMghatA te je sthaLe pahoMcaze tyAMthI pANI maLI Avaze. ' eTale rAjAe gadheDAne chUTA mUkAvyA te te bhUmi sUMghatA sUMghatA evA sthaLe pahoMcyA ke jyAM pANIthI bhareluM eka taLAva hatuM. e taLAvanuM pANI pIne rAjAe tathA sainikoe prANa macAvyA. ahIM vRddha sainikanI buddhi vainayikI jANavI, kAraNa ke teNe e buddhi vaDIlAnA vinayathI meLavI hatI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haMmabAdhagraMthamALA : 42 : kArmikI muddhi cAra ane kheDUta. . eka nagaramAM kAika cAre rAtrinA samaye paisAdAranA gharamAM aSTadala kamalanA AkAranuM khAtara pADIne cArI karI. savAre leAkeA bhegA thayA ane te khAtaranA AkAra joIne kahevA lAgyA ke A cAra ghaNA ja hoziyAra jaNAya che, nahi te AvuM aSTadala kamalanA AkAranuM khAtara kema pADI zake ? jyAM prANanuM jokhama hAya tyAM AvI kalA atAvavI e kharekhara ghaNu muzkela che. ' e vakhate, khabhe khAyA ane dAMtA laIne UbhelA eka kheDUta khatrI UThaye ke H rAtavisanA abhyAsathI tema manI zake che, mATe emAM navAI pAmavA jevuM kAMi nathI. ' have bhegA thayelA leAkeAmAM cArI karanArA cAra paNa sArAM kapaDAM paherIne UbhA hatA ane leAkeAnA mukhethI peAtAnA kAryanI prazaMsA sAMbhaLIne khUba phUlAtA hatA, tyAM raMgamAM bhaMga pADanArA A zabdo sAMbhaLIne tene ghaNA ja gussA AvI gayA. tethI kheDUtanI pAchaLa pAchaLa te enA khetare pahoMcyA ane tyAM kheDUtanI garadana pakaDIne olyA ke - tane jAnathI mArIza, ' kheDUte kahyuM': ' paNa kAMi vAMka ke gunA ? mane jAnathI zA mATe mAravA che? ' 6 cAre kahyuM: 'tu kAinAM vakhANu sAMbhaLI zakatA nathI ane kharekhara prazaMsA karavA yAgya kAmanI paNa niMdA kare che. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM : : 43 : sAcuM ane khoTuM mATe. Aje savAre, te pelA zeThanA gharamAM paDelA khAtarane vakhANyuM nahi ane ulaTuM ema kahyuM ke " rAta divasanA abhyAsathI tema banI zake che, mATe emAM navAI pAmavA jevuM kAMI nathI." tArI A dhRSTatA badala tane yogya zikSA karavA mAguM chuM. ? kheDUte kahyuM: 'jo ema ja hoya te mane chUTe mUke, jethI mAruM bolavuM sAcuM che tenI khAtarI karI batAvuM." cere ene chUTo mUko, eTale te kheDute anAja vAvavA. mATenI koyalI ughADI ane maganA dANunI eka mUThI bharIne kahyuM ke "tuM kahe te A magane nIcA nA vAvuM' kahe te savaLA meMnA vAvuM, kahe te paDakhAnA vAvuM ane kahe che, ekeka AMgaLanA aMtare vAvuM, mATe tArI marajI hoya te jaNAva." care kahyuM: "badhA maga avaLA meMnA vAva " eTale kheDUte te pramANe vAvI batAvyuM. tethI cAra ghaNe khuza thayA ane belI UTha ke-kharekhara ! abhyAsathI sarva kAMI banI zake che. temAM navAI pAmavA jevuM kAMI nathI." ane te cAlate thaye. telanI dhAra, gAMgalI ghAMcaNa meDe caDI hatI. pAchaLa tela levA mATe AvelA gharAke bUmAbUma karavA lAgyA ke " atyAre gharAka veLAe upara javAnuM bhaluM sUjhe che !" e sAMbhaLIne gAMgalIe. meDI uparathI javAba Ape ke "tela joItuM hoya te A . bArInI nIce Ave, badhAne huM ahIMthI ja tela ApIza." Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhaMthamALA eTale tela levA AvanArA pitAnA kAma sAthe bArI nIce goThavAI gayA. pahelAe kahyuM: "pAzera tela Apa." gAMgalIe kahyuM: 'tAruM kAma jamIna para mUko ane teNe uparathI dhAra karI te pAzeranuM vAsaNa barAbara bharAI rahyuM. bIjAe kahyuM: "adhe zera Apa.", trIjAe kahyuM: "eka zera Apa." thAe kahyuM: "savAzera ne navaTAMka Apa." te darekane gAMgalIe temanA kahyA pramANe ja tela ApyuM. A joIne badhA kahevA lAgyA ke "dhanya che gAMgalInI kuzalatAne ! meDe UbhAM UbhAM telanI dhAra karavI ane temAM jarA paNa tela ThAmanI bahAra jAya nahi ke mApathI vadhAre ochuM Ave nahi, e te kharekhara ghaNuM ja addabhuta kahevAya.' gAMgalIe kahyuM: "e te rAtadivasane mahAvaro paDe eTale badhuMye AvaDe. emAM addabhuta jevuM kAMI nathI." kArIgare ane kalAkAro eka rase DeIthI pirasavA chatAM badhAne sarakhuM pIrasI zake che. eka vaNakara sUtaranI daDIo joIne kahI Ape che ke AnAthI ATaluM ja kApaDa utaraze. eka suthAra "amuka mApanuM gADuM banAvavuM che ema jANatAM ja kahI Ape che ke temAM ATaluM lAkaDuM joIze. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : 45 : sAruM ane eka darajI kApaDanuM mApa jANatAM ja kahI zake che ke temAMthI amuka kapaDAM banI zakaze. eka kuMbhAra mATInA pIMDA parathI kahI zake che ke temAMthI keTalAM naLiyAM ke keTalAM ghaDA utarI zakaze. eka citrakAra pazu, pakSI, vela, buTTI vagerenuM citrAmaNa Abehuba kahI zake che. eka zilpI judA judA bhAvavALI mUrtio, jANe sAcI ja hoya tevI banAvI zake che. eka lekhaka vicArone eTalI suMdara rIte goThavI zake che ke jene vAMcatA ja mANasanA mana para sacoTa asara thAya che. eTale satata abhyAsathI-karmathI buddhimAM eka prakAranI vizadatA Ave che, je bIjAnI sarakhAmaNImAM addabhuta lAge che. pAriNumikI buddhi lAta mAranArane zikSA. eka rAjAne sevakoe kahyuM ke "mahArAja ! sapheda vALavALA ane jIrNa zarIravALA vRddhone nekarImAM na rAkhatAM je taruNa hoya tene ja nekarImAM rAkhavA." rAjA karela hatuM eTale ke pAriNamikI buddhivALo hate. teNe kahyuM "vAru, tamArI vAta dhyAnamAM rAkhIza." : pachI theDA divasa bAda taruNu sevakone bhegA karIne pUchayuM ke "mane lAta mAranArane zuM zikSA karavI joie?" te sAMbhaLIne Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-graMthamALA : 46 : ne taruNa seva tarata ja bolI UThyA ke "ene garadana mAre joIe." pachI te ja prazna vRddha sevakone pUchaye, eTale temaNe kahyuM ke "ene javAba zeDI vAra pachI ApIzuM." badhA vRddha sevake bhegA thaIne vicAra karavA lAgyA ke 'rAjAne lAta keNuM mArI zake? tenI rANI athavA putra sivAya tevuM kAma kaI paNa karI zake nahi. ane rANIne athavA putrane te satkAra ja kare joIe." theDI vAra pachI temaNe javAba Ape ke "mahArAja ! Apane lAta mAranArane satkAra karavuM joIe." e javAbathI rAjA ghaNe khuza thaye, kAraNa ke teNe e ja AzayathI prazna karyo hato. rAjAe tene havAle ApIne taruNa sevakone jaNAvyuM ke have tame kaho te mAtra taruNene ja nokarImAM rAkhyuM ane tame kahe te vRddhone paNa rAkhuM." sevakoe kAMI paNa javAba na ApatAM nIcuM joyuM ane rAjAnA TharelapaNanI manomana prazaMsA karI. hIrAnI parIkSA eka kalAkAra jhaverIe khaDI sAkaranA TUkaDAmAMthI hIre banAvyuM ane tene pahela pADavA vagerenI kriyA karIne AbehUba banAvyuM. pachI te eka rAjA AgaLa laI gaye ane khUba ADaMbarathI kahyuM ke " mahArAja ! Apa jhaverAtanI parIkSA karavAmAM ekkA che, te A hIrAnuM mUlya zuM che, te kahI Ape." Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : 47 : sAcuM ane khoTuM rAjAe te hIre hAthamAM lIdhuM ane vicAra karyo ke "AmAM kAMI paNa kAraNa hovuM joIe. nahi te A jhaverI AvI Dhabane prazna kare nahiM. evAmAM eka mAkhI UDatI AvI ane tenA para beThI. ethI rAjAe anumAna karyuM ke nakkI khAdya padArthane-sAkarane ja A banAvela che, nahi te tenA para mAkhI bese nahi. eTale teNe e hIrAne mukhamAM mUkatAM jaNAvyuM ke " jhaverI ! tamArA hIrAnI kiMmata ATalI che !" jhaverI rAjAnI pariNamikI buddhi joIne khuza thaI gaye. - modakapriya. eka rAjakumArane mIThAI khAvAne ghaNe zekha hatuM ane temAM paNa madaka bahu priya hatA, tethI avAranavAra vividha prakAranA modaka banAvIne jamate hate. eka vAra medaka ghaNuM svAdiSTa thavAnA kAraNe, teNe enuM AkaMTha bhejana karyuM. tethI ene apaca thaze ane zarIramAMthI durgaMdha yukta pavana chUTavA lAgyuM. te joIne teNe vicAra karyo ke "aho ! game tevuM manahara bhejana jamavAmAM Ave, paNa A zarIranA vege, te ghaDIkamAM ja apavitra banI jAya che! tethI A zarIra apavitratAnuM dhAma che ane azucine bhaMDAra che. ane je vastu ATalI apavitra azucivALI che, tene khuza rAkhavA mATe navAM navAM miSTAnno jamavAM e kaI paNa rIte DahApaNanuM kAma nathI. ethI have miSTAnna jamavAthI sayuM! ane teNe te ja divasathI pratijJA karI ke "have pachI kaI miSTAnna jamavuM nahi ane bhANumAM je kAMI svAdiSTa ke besvAdiSTa hAjara thAya, tene AnaMdathI AgavuM." tA . janma vatra banI zaa khuza che . koma Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabodha-thamALA 48 : tema karatAM e rAjakumAra svAdane jitI zo ane pariNAme bIjI indriyane jitavAmAM paNa samartha thaye. ahIM modakapriya rAjakumArane beThuM cheDavAnI je buddhi utpanna thaI te pariNAmikI samajavI. cAra prakAranI buddhinuM tAtparya e che ke keTalAka mANase addabhuta buddhine lIdhe keInI pAse zikhyA na hoya chatAM sAcuM ane kheTuM pArakhI zake che, jyAre keTalAka mANase guru ane zAsane vinaya karavAthI buddhine vikAsa evI rIte karI zake che ke jethI sAcuM ane cheTuM pArakhavAne zaktimAna thAya che. keTalAkamAM AvI buddhi satata abhyAsanA pariNAme Ave che ane keTalAkamAM AvI buddhi vRddhAvasthAnA kAraNe-TharelapaNAnA kAraNe ke egya anumAne karavAnI zaktine lIdhe Ave che. sArAMza ke A jagamAM sarvasAdhAraNa manuSyone mATe sAcuM ane huM jANavAnuM sAdhana buddhi che ane tenA vaDe te sAcA ane beTAne nirNaya kare che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 3 : je mAnavuM khoTuM che. ApaNe je kAMi mAnIe chIe te badhuM ja sAcu' hotuM nathI, kAraNa ke temAMnI keTalIka mAnyatAe te ApaNe kAMI paNa UMDA vicAra karyAM vinA mAtra bIjAnA sUcanathI ja svIkArI lIdhelI hAya che ane keTalIka mAnyatA lAgaNIne viSaya banI javAthI tenA sAcA-khATApaNA viSe ApaNe vadhAre vicAra karavAnuM ja pasaMdya karatA nathI. tethI ApaNuM karyuM mAnavuM. sAcuM che ane kayuM mAnavuM khATuM che, tenA vicAra karavAnI jarUra paDe che. bahumatavAdanI pALatA. keTalAka manuSyA ema mAne che ke 'ghaNA mANasA kahetA hAya mATe ja te sAcu' ane thoDA mANasA kahetA hAya mATe 4 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 50 : |H puSpa ja te khoTu" paraMtu A mAnyatA keTalA aMze vyAjabI che, tene khyAla nIcenA daSTAMte para vicAra karavAthI AvI zakaze. vasanAM pagalAM. eka mANasa potAnI strIne teDIne ghera AvatuM hatuM. pAse bhAtuM ke pANI kAMI hatuM nahi! have rastAmAM strIne khUba taraza lAgI, eTale teNe patine kahyuM ke "he nAtha! mane khUba taraza lAgI che !' patie tene javAba ApatAM jaNAvyuM ke- he priye! kheda na kara. ahIMthI thoDe dUra, ApaNuM mArgamAM, suMdara vRkSenI chAyAvALuM, mane hara kamalethI suzobhita ane svAdu jalathI bhareluM eka ramaNIya sarovara Avaze." te sAMbhaLIne strIne AzvAsana maLyuM ane teNe pahelAMnI mAphaka ja mArga kApavAnuM cAlu rAkhyuM, paraMtu ghaNuM cAlavA chatAM jyAre sarovara dekhAyuM nahi, tyAre teNe patine punaH pUchyuM ke "he nAtha ! have sarevara kyAre Avaze?" patie kahyuM ke "te AvavAnI taiyArImAM che, mATe jarA paNa ciMtA karIza nahi." Ama pelI strI sarovaranI AzAmAM ne AzAmAM ghera pahoMcI ane tyAMnuM jalapAna karIne svastha banI. pachI teNe patine kahyuM ke "tamArA jevA te koI ThagArA jeyA nahi!" patie kahyuM: "emAM ThagArA zAnA? tane zuM ThagI lIdhI? Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIjI' : : 51 : sAcuM ane khATu strIe kahyuM: - mArga mAM sarovara na hovA chatAM 'suMdara vRkSAnI chAyAvALu, manahara kamaleAthI suzobhita ane svAdu jalathI bhareluM eka ramaNIya sareAvara' batAvavuM e ThagAI nahi teA khIjuM zuM kahevAya ? ' patie kahyuM: 'e zabdo AzvAsananA hatA, mATe ThagAI kahevAya nahi. jo e vakhate me' sarovaranI AzA na ApI hAta, te ghara sudhI tuM paheAMcI zakata ja nahi. eTale tArA hitanI khAtara meM evI AzA ApI hatI, ane tethI tene ThagAI--baMgAI gaNI zakAya nahi. ' zrIe kahyuM: ' A tA tamArI vAcaturAi che. huM tA eTaluM jANuM ke ThagAI eTale ThagAi. pachI te game te kAraNe karavAmAM AvI hAya. ane tame A vAtane svIkAra karavA taiyAra na hA, teA cAle ApaNe pAMca mANasane pUchI joie.' patie kahyuM: ' ghaNI vAra pAMca mANasA khATA hoya che ne eka mANasa sAcA hoya che. tethI e nyAya mAre kabUla nathI. mArA A maMtavyanI khAtarI tane thADA ja vakhatamAM karAvI ApIza.' have te mANase peAtAnI srIthI chUpI rIte, varunAM pagalAMvALI cAMkhaDIe banAvI ane eka vakhata parADhiyAnA samaye, tenA vaDe, nagaranA daravAjA bahAra varunA AbehUba pagalAM pADI dIdhAM. pachI savAramAM leAkeA nagara bahAra nIkaLatAM teNe e pagalAM batAvIne kahyuM ke ' are bhAIe ! rAtrinA samaye A nagaramAM eka varu Avelu' jaNAya che. jIe tenA pagalAM! Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-graMthamALA : 52 4 mATe AjathI baMdhA cetatA raheje!" ATaluM kahIne, te pitAne ghera pAcho pharyo. have varunI vAta te AkhA nagaramAM karNopakarNa prasarI gaI ane core-caTe-hATe-vATe ghATe jyAM juo tyAM e ja vAta thavA lAgI. ema karatAM te mANasanI pitAnI strI pANI bharavA mATe panaghaTa para gaI, jyAM teNe e vAta sAMbhaLI, tethI ghera AvIne patine kahyuM ke "sAMbhaLyuM ? Aje to ApaNu nagaramAM eka moTuM varu AvyuM hatuM ane te keInA sAta khoTanA chokarAne upADI gayuM che!' patie kahyuM ke "e vAta banavAjoga nathI. AvA moTA zaheramAM varu kyAMthI Ave?" strIe kahyuM ke "jyAM juo tyAM A vAta saMbhaLAya che, te zuM badhA kheTA ane tame ja eka sAcA? te divase paNa tame evI ja haTha pakaDI hatI. banyo A vicitra svabhAva te kene game?" te vakhate pelA mANase kahyuM ke "badhA mANase beTA che ane huM eka sAco chuM; kAraNa ke A vAtanuM kharuM rahasya mArA sivAya bIjuM kaMI paNa jANatuM nathI. ane tane kahI dauM ke A asatya vAtane pracAra meM ja karyo che ane lekoe tene pakaDI lIdhI che. eka vAta cAlI eTale cAlI ! pachI koNa jue che ke temAM sAcuM zuM ane beTuM zuM? mAre tane khAtarI karI ApavI hatI ke pAMca mANasanuM kahevuM paNa keTaluM pikaLa hoya che. je tAre e vAtane vadhAre purA joItA hoya Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM: .: 57 : sAcuM ane meTuM te joI le A varunAM pagalAM" ema kahIne teNe varunAM banAvaTI pagalAM pADanArI cAMkhaDIo tenI AgaLa mUkI. tethI strIne khAtarI thaI gaI ke "ghaNA mANaso kahetAM hoya chatAM te khoTuM hoI zake che." ceranI bUma eka vAra pavananA jhapATAthI chAparA paranuM eka naLIyuM khasI gayuM. tethI thoDe khaDakhaDATa thaye. e khaDakhaDATa sAMbhaLIne zerInuM eka kUtaruM bhasavA lAgyuM ane tenA bhasavAne avAja sAMbhaLIne bIjA paNa be cAra kutarAM bhasavA lAgyAM. e avAjathI eka mANase anumAna karyuM ke "nakkI kaI cera ATalAmAM pesI gayA che! " ane teNe bUma mArI ke "cAra! cora!!" e bUma sAMbhaLIne bIjA mANase bUma mArI ke "cAra! cera! pakaDe! pakaDo !!" e bUma sAMbhaLIne trIjA mANase bUma mArI ke "cera ! cera !! pakaDe ! pakaDe!! A jAya !" basa e te cAre bAjuthI cAra-cAra ane pakaDe-pakaDonI bUma paDavA lAgI. e sAMbhaLIne ghaNu mANaso jAgI UThayA ne hAthamAM je kAMI AvyuM, te laIne bahAra nIkaLyA. temaNe gAmanA jhAMpA sudhI galIe galI ane zerIe zerI tapAsI lIdhI; paNa kaI cera maLe nahi, tethI Azcarya pAmIne teo aMdara aMdara pUchavA lAgyA ke "pahelI bUma keNe pADI hatI ?" - eke kahyuM ke "meM bIjAnI bUma sAMbhaLI hatI, tethI bUma pADI hatI." bIjAe kahyuM ke "meM trIjAnI bUma sAMbhaLI hatI, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dha madha-graMthamALA : 54 : : puSpa 6 tethI ma pADI hatI. ' trIjAe kahyuM ke * meM cAthAnI bUma sAMbhaLI hatI, tethI bUma pADI hatI. ' ema badhA bIjAnu nAma levA maDyA, have je mANase kharekhara bUma pADI hatI, te teA gharanI bahAra ja nIkaLyeA na hatA, kAraNa ke cAranA khyAla mAtrathI te hebatAi gayA hatA. A saMcAgamAM pahelI bUma keNe pADI hatI ?' tenA patto kyAMthI lAge ? eTale badhA mANusA dhIme dhIme vikharAi gayA ne phrI nidrAne khALe paDayA. tAtparya ke--eka vAta ghaNA jaNAe kahevA chatAM te khATI hatI. keTalAeka mANasA ema mAne che ke ' ghaNA mANusA karatAM hAya te ja sAcuM' paraMtu e mAnyatA paNa bhUlabharelI che. saMbhava che ke ghaNA mANusAnuM karavuM paNa khATuM hoya. A vAtanI pratIti nIcenAM dRSTAMtA vicAravAthI thai zakaze. vAnaronu TALu rAjAnA kuMvarAe vAnarAnuM eka TaLuM pALyuM hatuM. tene te sAruM sAruM khavaDAvatA, navaDAvatA-dhAvaDAvatA, ramADatA ane kUdAvatA. AthI badhA vAnarone tyAM khUba ja gamI gayuM hatu. have te ja ThekANe gheTAnuM eka nAnuM ToLuM pALavAmAM AvyuM hatu, je nAnA rAjakumArezane savArI karavA mATe upayogI hatuM. A gheTAmAM eka gheTA vakarelA hatA. te rAja rAjAnA raseADAmAM pesI jatA ane je dekhe te khAi jateA. AthI rasoiyAne tenA para bahu krodha AvatA ane hAthamAM lAkaDuM, Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gojI : : 55 H sAcuM ane khATu kAMi Avatu, tenA vAsaNuM, patthara vagere je chUTo ghA karatA. Ama vAraMvAra banyA ja karatuM. na tA gheTA peAtAnI Adata cheDatA ke na tA rasoIyA tenA para ghA karyAM vinA rahetA. A joIne eka samaju vAnare badhA vAnarezane ekAMtamAM khelAvIne kahyuM ke ', jyAM gheTAnI ane rasoiyAnI laDAI rAja cAlu hoya, tyAM chevaTe vAnarAnA marA samajave, mATe jyAM sudhI ApaNA para Aphata AvI nathI, tyAM sudhImAM ApaNe A rAjabhavanane cheDIne vanamAM cAlyA jaIe, tyAM ApaNe sukhethI rahI zakIzu. ' 6 A sAMbhaLIne eka vAnare kahyuM: gheTA ane rasAiyAnI laDAi cAlatI hoya temAM ApaNe zuM? gheTA gheTAnI vAta jANe ane rasoiyA rasoiyAnI vAta jANe. e bane emanuM phADI leze, tethI ApaNune zI rIte harakata AvavAnI che?' bIjA vAnare kahyuM: ' gheTA ane rasoIyAnI laDAi tA ghaNA divasathI cAle che. tenA lIdhe hajI sudhI ApaNane kAMi harakata AvI nathI, teA have pachI zI rIte Avaze ? trIjA vAnare kahyuM: ' drIsUtrI thavAmAM zu majA che ? jyAM kAI paNa AkRtanI saMbhAvanA nathI, tyAM mahAna AphatanI saMbhAvanA karavI ane prApta thayelAM sukhacenane cheDI devAM e kAi paNa rIte vyAjabI nathI. ' ceAthA vAnare kahyuM: ' kayAM rAjabhavananAM amRta jevAM mIThAM @Ajana ane kayAM vananAM tUrAM kaDavAM-tIkhAM-khArAM ane lUkhAM Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamabodha-raMthamALA : 56 : = puSpa phaLo? ApaNane je sukha ahIM maLe che, te vanamAM kadI paNa maLavAnuM nathI, mATe "paDa pANA paga paranI nItine anusaravuM cagya nathI." pAMcamA vAnare kahyuM: "e te samajAve ke gheTe ane rasaI aMdaraaMdara laDe, temAM ApaNe mare zI rIte thAya ?' - samaju vAnare kahyuM. "e badhuM atyAre nahi samajAya. paNa e prazna para meM bahu UMDANathI vicAra karyo che ane temAM je bhAvI najare paDayuM che, te tamane kahI batAvyuM che; mATe mArA para vizvAsa rAkhIne A sthAnane choDI de ane game te bIje ThekANe cAle." e sAMbhaLIne eka vAnare kahyuM ke "A bAbata ghaNI gaMbhIra che, tethI eka mANasanI zikhAmaNa pramANe vartI zakAya nahi. vaLI paMca kahe, te ja hamezAM pramANa hoya ane bahu mati je kAMI pheMsale kare te ja vyAjabI gaNI zakAya, mATe A bAbatamAM badhA vAnarabhAIonA mata le." e parathI badhA vAnaronA mata levAyA. temAM keIe paNa samaju vAnaranI vAtane Teke Ape nahi, eTale ekamata viruddha nakkI karavAmAM AvyuM ke "hAla ApaNe je pramANe rAjabhavanamAM rahIe chIe, te ja pramANe rahevAnuM cAlu rAkhavuM." pitAnA baMdhuonI A hAlata joIne samaju vAnara atyaMta duHkhI thaye ane te eka ja vanamAM cAlyA gaye. badhA vAnare tene mUrkha mAnIne, tenI mUkhaI para hasavA lAgyA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zIjuM : 57 : sAcuM ane huM gheTA ane rasoIyAnI laDAI pahelAnI jema ja cAlu rahI. temAM eka divasa kedhe bharAyelA raseIyAe gheTA para saLagatuM lAkaDuM pheMkayuM. tethI e gheTe saLagI uThaye ane bUmAbUma karate pAsenI azvazALAmAM peThe. tyAM jamIna para ALoTate. te potAnuM saLageluM zarIra bujhavavA lAgyuM. have azvazAlA ghAsathI bharelI hatI ane jamIna para paNa ghaNuM ghAsa patharAyeluM hatuM. tethI jetajotAmAM pracaMDa Aga bhabhUkI nIkaLI, jeNe keTalAka gheDAne jIvatAM bharakhI lIdhA ane keTalAkane AkhA aMge dajhADI dIdhA. A ghoDAo ati kiMmatI hatA ane rAjAne bahu vahAlA hatA, tethI rAjAe kuzala vaidyone bolAvIne pUchayuM ke "ghaDA dAjhI gayA hoya, tenI zAMtine upAya zuM?" vaidyoe pazucikitsAnAM pustake jayAM-khAsa karIne zAlihetrane graMtha , ane tenA AdhAre jaNAvyuM ke "je vAnaranI carabI lagADavAmAM Ave te dAjhelA ghaDAone tarata zAMti thaI jAya, mATe jema bane tema jaladI vAnaranI carabI meLave." - e sAMbhaLIne rAjAe kahyuM: "e upAya te satvara thaI zakaze, kAraNa ke ApaNuM rAjabhavanamAM ja vAnarenuM eka TeLuM pALeluM che." pachI rAjAnA hukamathI te badhA vAnarene vadha karavAmAM AvyuM ane temanA mRta dehamAMthI yatheSTa carabI meLavIne dAjhelA ghaDAone lagADavAmAM AvI. A banAvanI khabara paDatAM pelA samaju vAnare yukti Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamabodha-caMthamALA : 58 : * puja prayuktithI rAjA uparanuM vaira lIdhuM, paNa tethI je vAnaree pitAnA pyArA prANa gumAvyA hatA, te te pAchA na ja AvyA. tAtparya ke-bahu vAnaree rAjabhavanamAM rahevAnuM nakkI karyuM hatuM chatAM te "khoTuM" hatuM ane mAtra eka ja vAnare vanamAM javAnuM pasaMda karyuM hatuM, chatAM te "sAcuM' hatuM. zAstraparikSAnI jarUra keTalAka ema mAne che ke "zAmAM je kAMI lakhyuM che, te badhuM ja sAcuM che. paraMtu temanuM e mAnavuM cheTuM che, kAraNa ke zAranI racanA manuSya dvArA thAya che ane badhA manuSya kAMI pUrNa jJAnI, vizuddha cAritrazIla, saMpUrNa prAmANika ke taddana svArtharahita hotA nathI. eTale temanI racanAmAM eka yA bIjA prakAre "khoTuM" dAkhala thaI gayuM hoya te saMbhava che. vaLI zAstra zabda keI paNa viSayanI graMtharacanAne cheDe lagADI zakAya che. jemake-dharmazAstra, AcArazAstra, nItizAstra, maMtrazAstra, vyAkaraNazAstra, vyutpattizAstra, kAvyazAstra, alaMkArazAstra, nATyazAstra, saMgItazAstra, jotiSazAstra, zilpazAstra, vaidakazAstra, nyAyazAstra, tarkazAstra, prANuzAstra, bhUstarazAstra, khagoLazAstra, gaNitazAstra, arthazAstra, kRSizAstra, samAjazAstra, nRvaMzazAstra, kALazAstra, prajananazAstra, rasAyaNazAstra, uDDayanazAstra, saMhArazAstra vagere vagere, eTale badhAM ja zAstro pavitra ane prAmANika heya tema mAnavAne kAraNa nathI. chatAM dalIlanI khAtara mAnI laIe ke te zA prAmANikapaNe racAyelAM che, kathA giniyAM che Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : 59 : sAcu' ane khATuM. abhiprAya judo te paNa eka ja viSaya paratve te badhAne judA hAine temAM * sAcuM zuM ane khATuM zu ?' te jANavAnI jarUra paDe ja che. dAkhalA tarIke eka mANusane kharAkhara ThIka rahetuM na hatuM, tethI teNe eka kuzaLa vaidyanI salAha lIdhI eTale te kuzaLa vaidye jaNAvyuM ke zarIramAM rahelA vAta, pitta ane kAM kAi paNa prakAranI vikRti pedA thAya te ja rAga utpanna thAya che, mATe temAM kAMIka bagADA thayelA haiAvA joie, mane tamArI nADIparIkSA karatAM, tema ja bIjA lakSaNA jotAM, ema jaNAya che ke vAta kupita thayeA che ane te ja tamane herAna kare che.' pachI te mANase eka jozInI salAha lIdhI teA teNe javAkha ApyA ke manuSyanA jIvana para grahAnI asara ati maLavAna hAya che ane temAM amuka amuka graDAnI dRSTi kharAkhara na hAya tA tenI tabiyata lathaDI jAya che. mane tamArA grahA jotAM ema lAge che ke magaLa ane zani tamArI viruddha che. ane te ja tamane satAvI rahyo che mATe grahazAMti karAvavI joie. ' pachI te mANuse eka devIbhakatanI salAha lIdhI te teNe jaNAvyu ke ( A jagamAM aneka prakAranA deva-devI, bhUta-pizAca, yakSa--vyaMtara, DAkaNa-zAkaNu Adi jovAmAM Ave che, temAMthI jo kAinA aparAdha thayA hAya ke koine paNa kUhu' paDayuM hoya te ApaNAmAM te praveza kare che ane herAna kare che. eTale mane lAge che ke tamane koi vyaMtaranA vaLagADa hAvA joie, mATe magaLavArane rAja mArI pAse kALI Unane dvArA karAvA ane te tamArA jamaNA hAthe mAMdhA eTale tamane Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamabodhagraMthamALA : 60 : badhI vAtanI zAMti thaze." have te mANase pitAnI badhI hakIkta rajU karIne eka sAdhu mahAtmAne pUchyuM ke " AvI tabiyatanuM kAraNa zuM haze ?' tyAre te sAdhu mahAtmAe jaNAvyuM ke "mahAnubhAva ! ApaNI anukULa ane pratikULa sthitine AdhAra mukhyatve prArabdha ke karma upara che, tethI tamArI pratikULa sthitinuM kAraNa azubha karmane udaya che mATe puNya karavA tarapha khAsa dhyAna Apo." . A rIte eka ja bAbatane khulAso judAM judAM zAne jANanArAoe judo judo ApavAthI te mANasa vicAramAM paDe ke "AmAM kenuM sAcuM mAnavuM ane konuM khoTuM mAnavuM? chevaTe tene sAdhumahAtmAnA abhiprAya para zraddhA beThI, kAraNa ke pahelA traNanI sarakhAmaNImAM teo koI paNa jAtanA svArthathI prerAyelA na hatA. sAdhumahAtmAe kahyA mujaba vartana karatAM te mANasane ghaNe phAyado thaze. eTale zAstro aneka prakAranAM pAvAthI ane te darekanA abhiprAye judA judA hovAthI temAM sAcAM kayAM ane kheTAM jyAM te jANavAnI jarUra rahe ja che. jema badhA gheDA sarakhA hotA nathI, jema badhA hAthI sarakhA hotA nathI, jema badhA puruSa sarakhA hotA nathI, tema badhAM zAstro paNa sarakhAM hatAM nathI. eTale ke temAMnA keTalAMka vItarAga ane sarvisanA prarUpelAM hoIne sAcAM hoya che, te keTalAka rAgIonAM svataMtrapaNe racelAM hoIne ardhasatya ke asatya hoya che ane keTalAka te aprAmANika puruSanI kRtio hAIne "zAstrasajJAne paNa nathI. zuM nIcenA vicAre pradarzita karanArane zAstranI saMjJA ApI zakAya kharI? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 61 : sAcuM ane mAruM - "he suMdara netravALI ! IrachA pramANe khA ane pI. he suMdara aMgavALI! je yauvanAdika vItI jaze te tene pharIthI prApta thaze nahi. he bhIru ! je sukhAdika gayuM che, eTale te taryuM che, te pharIthI prApta thaze nahi, kAraNa ke A zarIra kevaLa mahAbhUtane samudAya ja che." "jIvavuM tyAM sudhI mejathI jIvavuM. pAse paisA na hoya te keInuM devuM karIne paNa mAlamalIdo uDADavA kAraNa ke A deha eka vAra bhasmIbhUta thayA pachI pAcho maLavAne nathI." "madha, mAMsa, matsya, mudrA ane maithuna e pAMca prakAranA AcArane anusaravAthI he devi ! manuSyane zI mokSa thAya che." lohIno kAdava thAya tevaDo moTo pazuyajJa karavAthI svargasukhanI prApti thAya che." eTale sujJa manuSyae zAnI saMjJAmAtrathI bheLavAI na jatAM, temAM ke upadeza Ape che ane vastunuM svarUpa kevA prakAranuM batAvyuM che, tenI parIkSA karavI ghaTe che, ane temAM jenuM kathana avisaMvAdI, prAmANika ane nyAyapurassaranuM jaNAya tene ja sAcA tarIke svIkAra kare yogya che. akhabAranAM raMgaDhaMga. keTalAka ema mAne che ke "akhabAremAM je kaMI chapAya che, te badhuM ja sAcuM. paraMtu e samaja bhUlabharelI che. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 62 : * puSpa kAraNa ke akhabAroe pitAnI amuka prakAranI nIti pasaMda karelI hoya che, tethI je kAMI banAva bane, tene teo pitAnA bIbAmAM ja DhALe che ane tene lagatI je kAMI seMdha ke abhiprAya pragaTa kare che, temAM paNa e ja nItine vaLagI rahe che. A vAtanI vizeSa pratIti eka ja banAva para pragaTa thayelAM nIcenAM lakhANa parathI thaI zakaze - (1) sarakArI bhedanItinA pariNAme muMbaInA majUre vacce thayelI gaMbhIra mArAmArI. dilhI tA. - -32. vartamAna sarakAranI mUDIvAdI valaNathI majUranI hAlata dinapratidina bagaDI rahI che. temAM ye majUranuM saMgaThana teDavA mATe sarakAra je bhedabhAvanI nIti dhAraNa karI rahI che, tenAM bhAThAM pariNAme have spaSTa rIte jaNAvAM lAgyAM che. gaI kAle muMbaInA majUro vacce gaMbhIra prakAranI mArAmArI thaI te e vAtane eka acUka purAve che. ame sarakArane pUchIe chIe ke AvI gaMbhIra mArAmArI ekAeka kema thaI? zuM majUromAM araspara vadhatA jatA avizvAsanI tene bilakula mAhitI na hatI ? ke jANabUjhIne AMkha ADA kAna karavAmAM AvyA che? janatA mAne che ke A prakAranI gaMbhIra mArAmArI e sarakAranI bhedabhAvanI nItinuM spaSTa pariNAma che, eTale te aLakhAmaNuM nIti vinAvilaMbe baMdha thavI ja joIe. A saMbaMdhamAM vadhAre samAcAranI rAha jovAI rahI che." Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 63 : sAcuM ane khATu (2) muMbaInA mArAmAM phATI nIkaLeluM hullaDa, te mATe sarakAre lIdhelAM tAkInAM pagalAM. dilhI tA. -32. " muMbaI ilAkAmAM lUMTaphATa ane mArAmArInA banAvA dinapratidina vadhI rahyA che. A banAvAmAM rAjadvArI hita dharAvatI eka TALakInA chUpA dorIsaMcAra hoya tema mAnavAne mATe sarakAra pAse keTalAka purAvAe AvI paDyA che. gaI kAle muMbaInA majUra lattAmAM je teAphAna phATI nIkaLyuM, temAM paNa evA ja kAI chUpA hAthanA dorIsaMcAra hatA tema jaNAya che. para Mtu sarakAra saceta che ane teNe tAkIdanAM pagalAM bharyAM che. AvA prasaMge nAgarikAnI pharaja che ke teNe sarakArI taMtrane pUrepUrI madada karavI ane svAthI tattvAne dUra karavAnI a MbezamAM peAtAnA pUrepUrA phALA nAMdhAvavA. A hullaDanI vadhAre vigata meLavavA mATe amArA khAsa pratinidhi kAzIza karI rahyA che. (3) muMbaimAM mArAnuM chamaklu sarakAre UgatAM ja dAkhI dIdhuM. leDana 3ra "" hiMdustAna azAMtinI Aga tarapha rahyu che. tenA vividha bhAgomAM hAla je jhapATAbhera ghasaDAI banAvA banI rahyA che, te ema batAvavAne pUratA che ke sarakAra DhIlI nIti akhatyAra karI rahI che. jo AvI paristhiti have vadhu vakhata - Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tabhAvI le javAbadAra nathI ane mAM dhabodha-graMthamALA : 64 : nabhAvI levAmAM Avaze te ApaNe e mahAna dezanI sulehazAMti mATe je javAbadArIo svIkArelI che, te jokhamamAM AvI paDaze. tethI ame bhArapUrvaka jaNAvIe chIe ke sarakArI taMtre himmata ane makkamatAthI kAma levuM ane aniSTa tane UgatA ja dAbI devAM. hiMdanI azAMta paristhitimAM muMbaI ilAke AgaLa paDate jaNAya che ke je mI. gAMdhInI pravRttine mukhya pradeza che. tyAM abhaNa majUrane uzkeravAnuM kAma eka sarakhuM cAle che. tenA pariNAme vAraMvAra chamakalAM thayAM kare che. AvuM ja eka chamakaluM gaI kAle muMbaInA dAdara vibhAgamAM thayuM hatuM je e vAtane eka vadhu puro pUro pADe che. je ke sarakArI amaladAree kuneha batAvIne tene UgatAM ja dAbI dIdhuM che, te paNa have pachI A prakAranAM chamakalAM na thAya tenI pUrI takedArI rAkhavI ghaTe che." mULa tAra. A lakhANe jenA parathI taiyAra thayA te ( rUTarane) mULa tAra nIce mujaba hatA - "muMbaInA majUra lattAmAM ekAeka tephAna phATI nIkaLyuM che. temAM keTalA ghavAyA ane keTalA marAyA te sattAvAra samAcAranA abhAve jANI zakAyuM nathI. mAmale taMga che. lAgatAvaLagatA adhikArIo te mATe ghaTatAM pagalAM laI rahyAM che." rUTarane A samAcAra tenA pratinidhie kayA saMgamAM pahoMcADayA hatA, te paNa jANavA jevuM che. muMbaInA dAdara latAmAM keTalAka divasa agAu be majUre vacce arasparasanI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjuM : : 6pa : sAcuM ane be levaDadevaDa aMge takarAra thaI hatI. A takarAre dhIme dhIme meTuM rUpa pakaDayuM hatuM ane temAM te baMnenA mitre paNa sAmela thayA hatA. temAMthI banAvavAnA divase chUTA hAthanI mArAmArI thaI ane sAmasAmA pattharo pheMkAyA tethI AjubAjunA leke gabharAIne nAsavA lAgyA. have te ja vakhate "rUTane pratinidhi tyAM thaIne pasAra thatA hatA. teNe lekene A rIte nAsabhAga karatAM joIne pUchyuM ke hakIkata zuM che?" eTale gabharAelA lekee utAvaLamAM javAba Ape ke majUro laDI rahyA che ane mAmale taMga che." samAcAranI niraMtara zodhamAM rahetAM khabarapatrIne mATe A masAle suMdara hatuM, eTale teNe pitAnA vaDAmathakane upara mujabano tAra karyo hate. A rIte jyAM vastunI rajUAta kara maraDIne, mIThuM maracuM bhabharAvIne tathA potAnI nItine anukULa banAvIne karavAmAM AvatI hoya tyAM "sAcuM zuM ane beTuM zuM?" te kevI rIte samajI zakAya? yuddhanA samAcAre yuddhanA maracA parathI AvatI khabaremAM paNa A ja haMga jaNAze. temAM eka divasa ema jaNAvyuM haze ke "zatru enI karavAmAM AvelI gaMbhIra khuvArI. toDI pADavAmAM AvelA aDhAra vimAne te bIjA divase ema jaNAvyuM haze ke "zatru maraNiye thaIne laData hovAthI ApaNuM daLamAM keTalIka khuvArI Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ amAdhacaMthamALA H puSa thaI che. paNa tenuM pramANa mATe nathI. vaLI trIjA divase temAM jaNAvyuM haze ke "ApaNuM lazkara dhIme paNa makakama pagale laDI rahyuM che ane teNe 4500 vAra jeTalI AgekUca karI che. sainika khUba mijAjamAM che ane havAmAna anukULa che." ane cothA divase jaNAvyuM haze ke "tue Aje ekAeka palaTe lIdhe hevAthI AgaLa vadhavAnuM kAma aTakI paDayuM che ane keTalAka mathake bInamahatvanA heIne nyUharacanAnI anukUlatA khAtara tene choDI devAmAM AvyAM che." ema samAcArenI paraMparA AvyA ja karaze ane temAM je jAtanI bhASA vAparavAmAM AvI haze tenA parathI vAstavika sthitino khyAla bhAgye ja AvI zakaze. ane tethI ja je samAcArone vAMcatA vijayanA cihno jaNAtAM hoya che, tyAM ekAeka parAjayanA samAcAra AvI paDe che ane jemane parAjaya thaI rahyo che. evI chApa paDI hoya che, temanA vijya-samAcAra vAMcavA maLe che. cUMTaNu jaga. keI"cUMTaNI jaMga khelAtuM hoya tyAre akhabAranI A kalA (?) ghaNe ja vikAsa pAme che. eTale ke te khUNekhAMcarethI zodhI lAvIne keTalIka hakIkate evA svarUpe rajU kare che ke jethI pAThake ghaDIbhara te diMga ja thaI jAya ane bhUlAvAmAM paDe. je ke pIDha vAcako A jAtanA lakhANamAMthI nevuM TakA bAda karIne ja bAkInAne sAra grahaNa karatA hoya che, eTale jaladI bharamAI jatA nathI, paNa bIjAnI sthiti tethI viruddha heIne eTale ke "chApAmAM AvatuM nevuM TakA sAcuM, daza TakA pheraphAravALuM" ema mAnatA hoIne sahelAIthI ADA raste dora Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM: : 67 : sAcuM ane beTa vAI jAya che ane je kAma karavAnI IcchA hatI nathI, te ja kAma "pavitra kartavya" "mahAna pharaja" ke evA ja keI bhaLatA nAma nIce khuzIthI karavA lAgI jAya che! ekapakSI rajUAta. akhabArane dhaMdhe lekaci upara nabhanAra hoine tenA saMpAdake samAcAranI rajUAta karavAmAM mAraphADa, guMDAgIrI, corI, lUMTaphATa, vyabhicAra, baLAtkAra, khUna, polIsakhaTalA, nAcaraMganA jalasA, nATaka sinemA, caLavaLa uzkeraNInA samAcArene pahelI pasaMdagI Ape che. zAMti, sahanazIlatA, prAmANiktA, svArpaNa, tyAga, saMyama, brahmacarya, vratArAdhana, dharmapAlana, dharmotsava AdinA samAcArane jUja jAja sthAna Ape che ane ghaNI vakhata te ApatA ja nathI, A hAlatamAM te je kAMI chApe te badhuM ja sAcuM kema mAnI zakAya ? ema mAnavuM e sarAsara bhUla che. akhabAre dvArA satyanI prApti thaI zake nahi. . ' tAtparya ke "sAcuM ane huM barAbara samajavuM hoya te pUrvagrahane choDIne dareka vAtano vicAra madhyasthatAthI karavAnI jarUra che. Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 4 : anekAntavAda athavA syAdvAda vizvavyavasthA acala che. vizvanuM samagra taMtra keAI paNa cAkkasa niyamane anusare che, tethI te vyavasthAvALuM jaNAya che. tathA e vyavasthAmAM kyAre paNa kAI paNa prakAranI tUTa paDatI nathI, kAI paNa prakAranA goTALA thatA nathI ke kAMI pheraphAra jaNAtA nathI, eTale te aTala, acala ke dhruva hoya tema jaNAya che. jo vizvanuM A taMtra ghaDIbhara ja tUTI paDe, ghaDIbhara ja thaMbhI jAya, ghaDIbhara ja goTALAmAM paDe ke ghaDIbhara ja pheraphArane pAme te tenu' pariNAma e Ave ke vizvanI saghaLI vastuenA eka pIMDA ja banI jAya yA te tenA paramANue paramANu chUTA paDIne evI rIte vikharAI jAya ke jethI kAi vastunuM nAma ke nizAna rahe nahi. eka nAnakaDA dharatIkaMpa je paristhiti pedA kare che, tenA karatAM lAkhA ane kroDagaNI viSama paristhiti vizvanA Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM : : : sAcuM ane "svabhAvakaMpa" ke "prakRtikaMpa"mAMthI UbhI thaI jAya. paraMtu vizva niyama mujaba-vyavasthA mujaba cAlI rahyuM che, eTale e vAta siddha che ke tenI samagra vyavasthA atUTa che, acala che. vizva anAdi che. vizvanI samagra vyavasthA je atUTa che, acala che te te keTalA vakhatathI atUTa ane acala che te paNa vicAravA gya che. A vizva jema atyAre che, tema ghaDI pUrve paNa hatuM; ane jema ghaDI pUrve hatuM, tema gaI kAle paNa hatuM. vaLI te jema gaI kAle hatuM, tema gayA mahine paNa hatuM; ane jema gayA mahine hatuM temaja gayA varSe paNa hatuM. e ja rIte seMkaDe varSa pahelAM, hajAro varSa pahelAM, lAkhe varSa pahelAM ane kareDe varSa pahelAM paNa te tevA ja atUTa ane acala svabhAvavALuM hatuM. je ema na hoya te kyAreka paNa te ekAeka UbhuM thaI gayuM, tenI samagra vyavasthA ekAeka UbhI thaI gaI, emaja mAnavuM paDe, je kAraNa ane kAryanA niyamathI viruddha che. matalaba ke A vizvamAM "kAraNa vinA keI kArya banatuM nathI" e je sarvamAnya sthApita siddhAMta che tenAthI e ulaTuM che. je kAraNa vinA ja kArya utpanna thatuM hoya te game tyAre game tevuM ja bane ane tethI kaI paNa prakArane cekasa kema ke cakkasa niyama jaLavAya nahi, paraMtu vizvamAM te cakkasa krama ane cakkasa niyama barAbara jaLavAya che, tethI kAraNa vinA kAryanI utpatti mAnavI e anubhavathI viruddha che. chatAM ghaDIbhara mAnI levAmAM Ave ke A jagatamAM kAraNa vinA kArya thAya che, te kaI paNa prakAranI vyavasthA raheze nahi ke Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama odha-graMthamALA 70 : H puSa kAI paNa prakAranA vyavahAra jaLavAze nahi. ethI teA mALAe UDavA lAgaze, pahADI musApharI karavA lAgaze, nadIo ane taLAvA carcA karaze, daricA eka biMdu jevA banI jaze, sUrya ane caMdrane eka IyaLa khAi jaze ane manuSya mAtra kIDA manI jaze; kAraNa ke temAM koi kAraNanI apekSA rahetI nathI. jo kAraNa vinA ja kArya sa bhavatuM hAya tA A badhuM khanI zake paraMtu tevu kAMI thatuM nathI eTale e vAta siddha che ke kAraNathI ja kAya ane che; tethI A vizva ekAeka Ubhu thaI gayuM ke tenI vyavasthA ekAeka cAlu thaI gaI e kalpanA avyavahAru ane asaMgata che. A sAgAmAM ema mAnavuM ja ucita che ke A vizva tenI vyavasthA-sameta pUrve paNa hatuM, tenI pUrve paNa hatuM ane tenI pUrva-pUrva-pUrve paNa hatuM; ane e rIte tenI mULa zaruAta sudhI javu azakya che, tethI te an-Adi eTale ke Adi vinAnuM-anAdi che. vizvanA sarvanAza sabhavatA nathI. te kAi paNa * je vizva ane tenI vyavasthA anAdi che, vakhate tenA nAza thaze ke nahuiM ?" te paNa vicAravA cAgya che. jo ema mAnavAmAM Ave ke tenA nAza sabhave che, e thAya che ke atyAra sudhImAM teneA nAza kema na teA prazna thaye ?" " tenA enA samadhamAM jo ema kalpanA karavAmAM Ave ke thoDA thADo nAza thai rahyo che, eTale te thADA aMze nAza pAmyuM che ane bhaviSyamAM tene saMpUrNa nAza thaI jaze,' to te kalpanA paNu vyAjakhI nathI; kAraNa ke vyatIta thayeleA kAla Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM .: 75 : sAcuM ane huM eTale maTe che amaryAdita che ke temAM thoDuM thoDuM nAza pAmanAruM vizva kayAranuM ye pUruM nAza pAmI gayuM hatuM ane tenA sthAne Aje mAtra zUnya ke abhAva ja hota. tyAre "amuka vastu nAza pAmI, amukane nAza thaye, ema je kahevAya che, tene vAstavika artha zuM thAya che?" te samajavAnI jarUra rahe che. e vAta ApaNe eka nAnakaDA daSTAMtathI samajIzuM. eka mANasa pAse sonAnAM be kuMDala hatAM. te bhAMgIne teNe hAthanI baMgaDIo banAvI. have vakhata jatAM te baMgaDIene paNa bhAMgI nAkhI ane tenAM veDha tathA vIMTIo banAvyAM. vaLI prasaMga AvatAM te paNa bhAMgI nAMkhyAM ane tene eka hAra banAvyuM. Ama teNe eka vastune nAza karIne bIjI vastuo banAvyA karI. have temAM kuMDala, baMgaDIo ane veDha vIMTIone nAza thaze, paraMtu temAM je sonuM hatuM "mUla dravya hatuM te te kAyama ja rahyuM. A hakIkata vizvane barAbara lAgu paDe che, eTale te navAM navAM rUpAMtarane pAme che, navAM navAM svarUpane dhAraNa kare che, athavA te navA navA paryAmAM pariName che. paNa tenA mULa dravyane kiMcit mAtra nAza thato nathI. eTale ApaNe jene nAza kahIe chIe, te tenA rUpAMtarane heAya che, te tenA vartamAna AkArane hoya che, athavA te te tenA paryAyane hoya che paNa mULa dravyane hete nathI, ethI ema kahI zakAya ke A vizva have pachI paNa haze, tenI pachI paNa haze ane tenI pachIpachI-pachI ema anaMtakAla sudhI paNa haze. matalaba ke tene sarvanAza saMbhava nathI tethI te anaMta che. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hu madha-graMthamALA : EK : dravyadRSTi ane paryAyadRSTi. : puSpa vizvanu acalapaNuM anAdipaNuM-ana'tapaNuM dravyane anulakSIne mAnavAmAM AvyuM che; paNa je paryAyane anulakSIne jovAmAM Ave te rA vizvamAM nira Mtara parivartana cAlI rahyu che; tethI tenI koI paNa vastu kAyama nathI. je vastu gaikAle hatI, te Aje nathI; je vastu ghaDI pahelAM hatI, te atyAre nathI ane je atyAre che, te have pachI rahevAnI nathI. ane parivartana eka paryAyanA nAza ( vyaya) ane bIjA paryAyanI utpatti ( utpAda ) vinA saMbhavatu nathI, eTale A vizva utpanna paNa thAya che ane nAza paNu pAme che, ema anubhavI zakAya che. sArAMza ke A vizva dravyanI dRSTie acala, anAdi ane anaMta hAine zAzvata, sthira ane nitya jaNAya che, paraMtu paryAyanI dRSTie te utpAda ane vyayavALu hAine azAzvata, asthira ane anitya che. ane dRSTinI vAstavikatA. vizvane nihALavAnI A baMne dRSTie vAstavika che, yogya che; eTale temAMnI eka sAcI che ne bIjI khATI che ema kahI zakAya nahi. e dRSTiemAM eka dRSTi sAcI hAya tA khIjI khATI ja hAvI joIe, athavA eka khATI che mATe ja bIjI sAcI hAvI joIe, e baMne mAnyatAo bhUlabharelI che. saMbhava che ke-ane dRSTie sAcI hoya ane ane dRSTie khATI paNa hAya. A vAta samajavAne mATe nIcenAM dRSTAMte upayogI che. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM: : 73 : sAcuM ane huM bAvalAnI DhAla, eka vakhata eka gAmamAM keTalAka dhADapADuoe dhADa pADI. te prasaMge eka vIra puruSe pitAnA prANuno bhega ApIne te gAmane dhADapADuothI bacAvyuM. tethI gAmalekae tenI yAdagIrImAM gAmanA gaMdare tenuM eka bAvaluM besADayuM. ane te bAvalAnA eka hAthamAM taravAra tathA bIjA hAthamAM DhAla mUkyAM. A DhAla eka bAju sonAthI raselI hatI ane bIjI bAju rUpAthI raselI hatI. - have eka veLA be paradezI musApharo sAmasAmI dizAmAMthI tyAM AvI pahoMcyA ane pelA bAvalAne joI pitapatAne mata pragaTa karavA lAgyA. eke kahyuMH sAbAza che A vIra puruSane ke jeNe parepakArane mATe prANa pAtharyA. bIjAe kahyuM dhanya che A gAmalokone ke jemaNe yogyanI gya kadara karIne bAvaluM besADayuM. pahelAe kahyuMH bAvalAM te ghaNI jagAe besADelAM che, paNa AnAM jevAM suMdara nahi! bIjAe kahyuM. A bAvaluM to ThIkaThIka che paNa tenA hAthamAM rahelA taravAra ane DhAla bahu suMdara che. temAMya A rUpe raselI DhAla ati suMdara che ! zuM kahyuM?" pahele tADukI UThyo, "A DhAla rUpAthI nahi paNa enAthI raselI che, chatI AMkhe ane chatAM ajavALe tane e kema dekhAtuM nathI ?" Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadhagraMthamALA : 74 : - puSpa ' are mUrkha ' bIje kharADI UThyo. * zu' tu' ema samaje che ke huM kAMI dekhatA nathI? kharekhara tArI AMkhe ja aMdhApA AnyA lAge che ke jethI tane A rUpe raselI DhAla sAnAnI jaNAya che ! ' A sAMbhaLI pahelAnA pattA uchaLI AvyeA. teNe kahyuM: * e nAdAna ! tuM bhAMgamAMga caDAvIne ja AvyA lAge che ke jethI tane seAnA ane rUpA vaccenA taphAvata jaNAtA nathI !! zuM A DhAla rUpAthI raselI che? hu chAtI ThokIne kahu chuM ke A DhAla seAnAthI ja raselI che. ' " bIjo paNa mijAjanA tismArakhAM hatA. eTale teNe vaLatI garjanA karIH tArA jevA akkalanA iskotarA cAMdIne sAnu kahevA bhale taiyAra hoya paNa huM e mATe haragIjha taiyAra nathI, huM paNu chAtI ThokIne kahuM chuM ke A DhAla rUpAthI raselI che, rUpAthI raselI che ne rUpAthI raselI che. ' asa ema karatAM vAta vadhI paDI ane tee mArAmArI para AvI gayA. paNa evAmAM gAmaleka tyAM AvI pahoMcyA ne te baMnenI vacce paDyA. pachI temaNe pUchyuM: e bhalA musAkrA ! tame zA mATe laDI rahyA che ? jo enu kAraNa amane jaNAvavA jevuM hAya teA jaNAvA te parathI pahelAe pratyuttara ApyA: A AMdhaLA ema kahe che ke A DhAla rUpAthI raselI che. ane khIjAe javAba vALyeH A mUkha ema kahe che ke A DhAla sAnAthI raselI che. Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM ': hapa ? sAcuM ane beTa A sAMbhaLI gAmalekae jaNAvyuM ke je tamAre baMnene laDavAnuM kAraNa ATaluM ja hoya to eka kAma kare. tame eka bIjAnI jagAe AvI jAo ane DhAlanI bIjI bAju joI tye. eTale sAcuM zuM che te samajAI jaze. - have musApharoe te mujaba karyuM tyAre teo atyaMta ajAyabI vacce joI zakyA ke te DhAla te senAthI paNa raselI hatI ane rUpAthI paNa raselI hatI. eTale teo pitapatAnI daSTie sAcA hatA paNa eka bIjAne jUhA TharAvavA jatAM baMne jUThA paDyA. ethI temaNe eka bIjAnI mAphI mAgI ane potapotAnA raste paDyA. jyAM eka vastune bAjuo ja be heAya tyAM eka bAju sAcI ne bIjI bAju beTI ema kahI zakAya nahi. A banAvamAM sAcA ane khATAnuM tAraNa kADhavuM hoya te te nIce mujaba kADhI zakAya? 1 A DhAla sonerI che paNa rUperI nathI ema kahevuM khoTuM che kAraNa ke te rUperI paNa che. ( 2 A DhAla rUperI che paNa senerI nathI ema kahevuM kheThuM che kAraNa ke te sonerI paNa che. 3 A DhAla senerI che ema kahevuM te amuka aMze sAcuM che, kAraNa ke tene eka bhAga jarUra sonerI che, paraMtu teTaluM ja kahevAthI DhAlanuM pUruM jJAna thatuM nathI. te mATe anya bAjunA jJAnanI apekSA rahe che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ madhacaMthamALA : 76 : * puSpa 4 A DhAla rUperI che ema kahevuM te paNa amuka aMze sAcuM che, kAraNa ke tene eka bhAga jarUra rUperI che, paraMtu teTaluM ja kahevAthI DhAlanuM pUruM jJAna thatuM nathI eTale tenI bIjI bAju jANavAnI apekSA rahe che. 5 A DhAla sonerI paNa che ane rUperI paNa che ema kahevuM te satya che athavA pUrNa satya che kAraNa ke te DhAla sonerI paNa che ane rUperI paNa che. eTale be bAjumAMthI eka bAjune sAcI ne bIjI bAjune beTI kahenArA baMne beTA che. potapotAnuM dRSTibiMdu rajU karanArA paNa bIjAnA daSTibiMdune niSedha nahi karanArA baMne amuka aMze sAcA che. jyAre baMne bAjunI sApekSa hakIkatane svIkAra karanArA saMpUrNa sAcA che. hAthInuM nirIkSaNa. eka rAjAne rasAle eka gAmathI bIje gAma jAte hatuM. temAM keTalAka gheDA hatA, keTalAka UMTa hatA ane eka suMdara hAthI paNa hatuM. A rasAle bapora gALavA gAmaDAnI eka dharmazALAmAM che. gAma lokone khabara paDI eTale teo e rasAle jevAne AvI pahoMcyA. temAM cha AMdhaLAo paNa sAmela hatA. A AMdhaLAoe hAthI viSe ghaNuM ghaNuM sAMbhaLyuM hatuM paNa koI vAra tene "je" na hato. eTale temaNe mahAvatane vinaMti karI ke-bhalA thaIne amane hAthIne aDakavA de ke jethI tenA para hAtha pheravIne tenuM nirIkSaNa karI zakIe. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM . : 77 : sAcuM ane khoTuM mahAvata bhalo hatuM eTale teNe tema karavAnI rajA ApI ne te cha AMdhaLAo hAthIne tapAsavA lAgyA. tema karatAM te dareka AMdhaLAnA hAthamAM hAthInuM akekuM aMga AvyuM. ekanA hAthamAM tene niraMtara hAlato kAna AvyuM. bIjAnA hAthamAM tenI lAMbI majAnI sUMDha AvI. trIjAnA hAthamAM tenA vAMkaDiyA daMkUzaLa AvyA. cethAnA hAthamAM tene bhArekhama paga. A. pAMcamAMnA hAthamAM tenuM pahoLuM peTa AvyuM. ane chaThThInA hAthamAM tenI pAtaLI pUMchaDI AvI. have te AMdhaLAo pitAne prApta thayelA ekeka aMga para barAbara hAtha pheravIne hAthI viSene potAne abhiprAya pragaTa karavA lAgyA eke kahyuM A hAthI te supaDA jevuM lAge che. bIjAe kahyuM mane e sAMbelA ne lAge che. trIjAe kahyuM. mane e bhUMgaLa jevuM lAge che. cethAe kahyuM. mane e moTA thAMbhalA jevuM lAge che. pAMcamAe kahyuM. mane e pakhAla je jaNAya che. chaThThAe kahyuM: mane e sAvaraNI jevuM jaNAya che. te dareka AMdhaLe ema samajatuM hatuM ke pitAnI vAta sAcI che ane bIjAnI vAta jUThI che eTale teo aMdara aMdara carcA karavA lAgyAH Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "dharmabodhacaMthamALA : 78 : A pahelAe kahyuM. mArA AMgaLAmAM adbhuta sparzazakti rahelI che. tenA vaDe huM kaIpaNa vastu kevA AkAranI che te barAbara jANI zakuM chuM. tenA AdhAre huM jaNAvuM chuM ke A hAthI sAMbelA jevo nathI, bhUMgaLa je nathI, thAMbhalA jevo nathI, pakhAla je nathI ane sAvaraNuM je paNa nathI, e te barAbara supaDA jevo ja che. bIjAe kahyuM mANasa mAtra bhUlane pAtra che. A jagatamAM bhAgye ja e ke manuSya haze ke je bhUla na kare. eTale saMbhavita che ke tamAruM mAnavuM bhUlabhareluM hoya. huM pote dareka vastune vicAra khUba zAMta citte karuM chuM. eTale tenuM sAcuM svarUpa samajI zakuM chuM. e AdhAre huM kahuM chuM ke-A hAthI kaI paNa rIte supaDA jevo jaNAtuM nathI. vaLI te baMgaLa je, thAMbhalA je, pakhAla je ke sAvaraNI je paNa jaNAtuM nathI. e te nizcayapUrvaka sAMbelA je ja jaNAya che mATe bIjAoe pitAnA bhUlabharelA khyAlamAM sudhAro karavo. trIjAe kahyuM. A rIte vAta karavI e eka prakAranI cAlAkI ja che. je tame zAMta citte vicAra kare che te bIjA kAMI gAMjo pIIne vAta karatA nathI. paraMtu A kAmamAM kharI jarUra anubhavanI che. ane anubhavamAM huM badhA karatAM caDiyAta chuM. tethI huM jaNAvuM chuM ke A hAthI supaDA jevo, sAMbelA jevo nathI ja! vaLI te bIjAo jaNAve che te thAMbhalA je, pakhAla jevo ke sAvaraNI je paNa nathI. e te spaSTa rIte bhUMgaLa jevo ja che. mATe bIjAoe pitAnI mithyA mAnyatA cheDI devI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ grI : .: 79 : sAcuM ane huM thAe kahyuM: tame badhAe zuM dhAryuM che? eka pitAnI sparzazaktinA vakhANa kare che, bIje pitAnA zAMta magajanA guNa gAya che ane trIjo vaLI anubhavanI Arati utAre che! paNuM ema karIne chevaTe to pitAne kakko ja khare karavAne mAthe che! paNa akkala kAMI aMdhAre vaheMcAyelI nathI. dareka mANasamAM te ochIvattI hoya che ja. ane A vAta evI nathI ke je sAmAnya alathI samajAya nahi. eTale huM te sAdI ne sIdhI vAta kahuM chuM ke-A hAthI supaDA, sAMbelA, bhUMgaLa, pakhAla ke sAvaraNI je nathI paNa eka moTA thAMbhalA jevo che. have tamAre jema mAnavuM hoya tema mAne ! pAMcamAe kahyuMH jhAjhI vAtanAM gADAM bharAya. eka nAnI zI bAbatamAM ATalI badhI bhAMjagaDa zI? e te sahu kaI jANe che ke-hAthI eka moTuM prANI che. eTale te supaDA jevuM sAMbelA jevuM, bhUMgaLa jevuM, thAMbhalA jevuM ke sAvaraNa jevuM hoI zake nahi. ene AkAra te lAbo paheLo ja hoI zake ane tethI ja huM kahuM chuM ke A hAthI eka meTI pakhAla je che. je tamArA manamAM durAgraha na vacce hoya te mArI vAta mAnI . chaThThAe kahyuM: A te cekhI banAvaTanI ja vAta che. A bhAI sAheba bIjAne durAgrahI kahe che te te pite kadAgrahane kyAM varelA nathI? je vastu spaSTa rIte sAvaraNI jevI che tene pakhAla jevI puravAra karavAne taiyAra thavuM te kadAgraha ja che. mATe e maherabAne! khAlI bhejAnuM dahI kare mA ! mArA jevA garIbanI vAta mAnI le ke A hAthI supaDA, sAMbelA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hu edhanya thamALA : 80 : bhUMgaLa, thAMbhalA ne pakhAla jevA nathI paNa mAtra sAvaraNI jevA ja che ! : AMdhaLAonI A carcA jotajotAmAM vadhI paDI ne teNe eka ugra takarAranuM rUpa dhAraNa karyuM. te vakhate hAthInA mahAvata je A badhI carcA dhyAnapUrvaka sAMbhaLI rahyo hateA te AgaLa AvyA ne bence A bhalA mANasA ! tame A zera zenA macAvyeA che ? tamArAmAMnAM koie paNa hAthInu nirIkSaNa pUrepUruM kareluM... nathI. tame je kAMI joyuM che te teA hAthInu akeku aMga ja joyuM che ane te parathI AkhA hAthIne abhiprAya ApavA maMDI paDyA che. paraMtu A hAthI mArA rAjanA joyelA che. eTale huM kahu chu ke te sUpaDA jevA pazu che, sAMbelA jevA paNa che, bhUgaLa jevA paNa che, thAMbhalA jevA paNa che, pakhAla jevA paNa che ane sAvaraNI jevA paNu che, mATe tame badhA tamArI dRSTie sAcA haiAvA chatAM ekaMdara juThA che ane khAlI mAthu thakavI rahyA che, mATe maherabAnI karA ane tamArA raste sIdhAve. AMdhaLAe te mahAvatanI A vAta sAMbhaLIne grUpa ja thai gayA ane melyAcAlyA vinA pAtAnA raste paDyA. * bhagavAna mahAvIranI nirvANurbhUmi' nAmanA lekhamAM sAhityanA vidvAna kAkAzrI kAlelakara jaNAve che ke ' amuka dRSTie jotAM eka vastu eka rIte dise che; bIjI dRSTie te khIjI rIte dekhAya che. janmAMdhe jema hAthIne judI judI rIte tapAse tevI A duniyAmAM ApaNI sthiti che. ' Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : 81 : sAcuM ane khoTuM eka vastune aneka aMga hoya tyAM koI paNa aMga vaDe tenuM nirIkSaNa karI zakAya che. paNa tema karatAM bAMdhela abhiprAya e pUrNa satya nathI. te dareka abhiprAya tipitAnuM daSTibiMdu rajU kare teTalA aMze sAce che paNa asatya nathI ke mithyA nathI. te asatya ke mithyA tyAre ja bane che ke jyAre te bIjA satya aMzane niSedha kare. ahIM AMdhaLAoe jyAre pitAne e abhiprAya pragaTa karyo ke "A hAthI supaDA jevuM che." "mane te sAMbelA jevuM lAge che " " mane te bhUMgaLa jevo lAge che." tyAre teo satyanI eka bAju pragaTa karatA hatA. paNa jyAre temaNe ema kahevA mAMDayuM ke A hAthI supaDA jevuM che paNa sAMbelA vagere je nathI, sAMbelA je che paNa supaDA vagere je nathI tyAre teo asatya hakIta rajU karI rahyA hatA; kAraNa ke te hAthI bIjI vastuo jevo paNa hatA. mahAvatane abhiprAya pUrepUro sAce hato kAraNa ke te hAthInI badhI bAjuone barAbara rajU karate hate. kuzala vaidya. kuzala vaidya judA judA aneka rogonA upacAra karato hato. tethI tenA davAkhAnAmAM aneka jAtanA daradIo AvatA hatA. eka vakhata eka daradIe pitAnI nADa batAvIne pUchyuM ke vaidyarAja ! tame dahIM viSe zuM dhAre che? huM dahIM khAvAnuM rAkhuM to kema ? kuzala vaidya kahyuM: dahIM te bahu phAyadAkAraka, mATe tame jarUra khAvAnuM rAkho. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamabodha-mALA 8ra : pachI tarata ja bIjA daradIe nADa batAvIne pUchayuM ke vaidya mahAzaya ! mane paNa dahIM khAvAnuM ghaNuM mana che, mATe huM paNa khAuM ke kema ? bIjA daradIne A prazna sAMbhaLIne kuzala vaidya belI ukyo A duniyAmAM khAvAnI vastuo kayAM ochI che ke tamane dahIM khAvAnuM mana thAya che? huM tamane sApha sApha jaNAvuM chuM ke je tamAre mArI davA karavI hoya te e nukazAnakAraka cIjane aDazo nahi. tema chatAM je khAze te tene jokhamadAra huM nathI. tame paNa kamAla che vaidyarAja !' dahIM virSane be jAtane abhiprAya sAMbhaLIne tyAM beThela eka oLakhIte mANasa belI uTha. "te Aja sudhI ema ja samajatuM hatuM ke tame siddhAMtavAdI ane ekavacanI che, paraMtu have tamArI vAtamAM paNa be raMga jaNAvA lAgyA che. ekane tame kahe che ke dahIM phAyadAkAraka che ane bIjAne tame kaho cho ke dahIM nukazAnakAraka che, te AmAM amAre zuM samajavuM? dahIM te phAyadAkAraka che ke nukazAnakAraka?" kuzala vaidya kahyuM tamArA jevA samaju ane zANu mANasane A zabdo bolavA zobhatA nathI, kAraNa ke huM bhUtakALamAM siddhAMtavAdI rahyo chuM, Aje paNa siddhAMtavAdI ja chuM ane bhaviSyamAM paNa te pramANe ja vartavAnI IcchA rAkhuM chuM. eTale asatya vacana bolavuM ke keInI banAvaTa karavI e mArA svabhAvamAM ja nathI. hamaNuM dahIM viSe meM je kAMI kahyuM, te pUrI prAmANikatAthI ja kahyuM che ne tethI te taddana sAcuM che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 83 : sAcuM ane khoTu A vaidya kharekhara siddhAMtavAdvI hatA ane pApakArI tathA paragaju tarIke prasiddha thayelA hatA tathA kAi paNa kAraNasara jUThuM khelateA nahi. tethI pelA mANusane peAtAnA sahusA vacana mATe pastAvA thA. teNe namratAthI kahyuM : vaidyarAja ! mane mApha kare. mArAthI A zabdo jarA utAvaLamAM khelAi javAyA che, paNa huM hRdayathI mAnuM chuM ke Apa asatya meleA tema nathI ke koinI banAvaTa kare tema nathI. paraMtu mArI sAmAnya buddhimAM e vAta nathI utaratI ke eka ja vastu phAyadAkAraka ane nukazAnakAraka bane kema hAi zake ? yA te te phAyadAkAraka hAvI joie yA teA te nukazAnakAraka hai!vI joie, mATe kRpA karIne Ape je kAMi kahyu tene spaSTa khulAsA kare. kuzala vaidye kahyuM: have tamArI vAta kharAkhara che. keAI paNa vAtanuM rahasya ApaNAthI na samajAya teA tenA viSe game tema elI nAkhavuM, tenA karatAM te vastune samajavAneA prayatna karavA e ja zAbhAspada che. ApaNe je kAMi jANIe chIe ne mAnIe chIe, te dareka vastunuM mApa kADhavAne pUratuM nathI. have mArA abhiprAyane khulAsA karuM. pahelA daradInI nADa jotAM ja huM samajI gayA ke te jUnA maraDAnA daradI che. A daradane mATe dahIMnA upayAga phAyadAkAraka manAya che. tethI meM kahyuM ke 'dahIM te bahu phAyadAkAraka, mATe tame jarUra khAvAnuM rAkhA. ' tyAra pachI bIjA daradIe mane nADa batAvI. te kaphanA AjArI hatA ane huM anumAnathI samajI zakaye ke te daradI khAvApIvAnI khAkhatamAM jarUra ekAbU haze. A rAgavALAne mATe dahIM nukazAnakAraka hAvAthI meM jaNAvyu ke 'A duniyAmAM Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - dharma badha-graMthamALA 84 : : puSpa khAvAnI vastu kayAM AchI che ke tamane dahIM khAvAnu mana thAya che?' matalaba ke tame khAi zake tevI pathya cIjo ghaNI che. ane te ja tamAre khAvI joie, para`tu tenA svabhAva jotAM mArI. A zikhAmaNa kAragata thaze ke kema e khAbatamAM huM" zaMkAspada hatA, tethI me. vadhArAmAM jaNAvyu ke jo tamAre mArI davA karavI hAya tA e nukazAnakAraka cIjane aDazeA nahiM, tema chatAM jo aDaze te tene jokhamadAra ha nathI.' A hevAmAM mArA bIjo uddeza e paNa hatA ke tene huM je davA ApavAnA hatA te rAsAyaNika hatI ane temAM dahIMnA vaparAza bilakula cAlI zakatA nathI, have tame ja kaDA ke--A vAtamAM meM asatya kahyuM ? ane maherakhAna ! tamAre teA dahIMne phAyadAkAraka ne nukazAnakAraka ane mAnavAnuM che. jo zarIranI sthiti joine RRtu anusAra ceAgya pramANamAM lezeA tA te phAyadAkAraka che ane jo zarIranI sthitinI darakAra karyA vinA Rtu eRtu game tema vAparaze te te nukazAnakAraka che. A sAMbhaLIne pelA mANuse kAnanI bUTa pakaDI. paNa hajIya tenA mananu joie tevuM samAdhAna thatuM na hatuM. eTale teNe kahyuM: vaidyarAja ! e vAta te taddana sAcI che ke e dahIM Rtu-eRtu ane game tema khAie te nukazAna kare, paNa huM teA e jANavA mAguM chuM ke dahIM pAte lAbhakAraka ke nukazAnakAraka? kuzaLa vaidye kahyuM: dahIM pAte te lAbhakAraka pazu nathI ne nukazAnakAraka paNa nathI. kAraNa ke lAbha ane nukazAna e kAMI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM': H 25 : sAcu' ane khATTu tenA svabhAvika guNNA nathI. e te vAparanArane tenA viSene abhiprAya che. eTale kAIne mATe te lAbhakAraka hAya ane koIne mATe nukazAnakAraka hAya. jevA tene vAparanAra ! * tyAre duniyAmAM amuka vastu sArI ne amuka vastu khATI kahevAya che tenu kema ? jo vastu pote sArI ke khATI na hAya te lAke ene sArI ke khATI zA mATe kahe ?' pelA mANuse jijJAsAthI prazna karyAM. kuzala vaidye jaNAvyuM: ' amuka vastu sArIne amuka vastu kharAkha, ema kahevuM e abhiprAya ja che, paraMtu e abhiprAya jyAre ghaNA leAkeAnA hAya che tyAre sAmAnyapaNe ema kahevAya che ke amuka vastu sArI che athavA amuka vastu kharAba che. paNa tenA artha e nathI thatA ke te badhA saceAgAmAM badhAne mATe sArI che ke badhAne mATe kharAba che. dAkhalA tarIke sAkara sahu sArI kahevAya che, te sAmAnya upayAgane lakSamAM rAkhIne ja kahevAya che, paraMtu te ja sAkara jo kavaravAlAne ke sannipAtanA daradIne ApI hAya te ? tene mATe e kharAba ja kahevAze. eTale koI paNa vastu amuka upayAgathI ke amuka dRSTithI ja sArI kahevAya che ne amuka upayoga ke amuka dRSTithI ja kharAba kahevAya che. tevA kAI paNu upayoga vinA ke tevI koI paNa dRSTi vinA mAtra sArA ke khATAne vyavahAra thaI zakatA nathI. huM mAnuM chuM ke mArA ATalA khulAsAthI tamane sateSa thayeA haze ne dahIM lAbhakAraka paNa che ne nukazAnakAraka paNa che e kathananI vAstavikatA samajAI haze. Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhama badha-graMthamALA : e} : - puSpa pelA mANusane have vizeSa kAMI pUchavAnuM na hatu. tethI teNe vaidyanA AbhAra mAnyA ane tenI kuzalatAnI bhArAbhAra prazaMsA karI. temane A vArtAlApa zAMtithI sAMbhaLI rahelA bIjA daradIoe paNa temAM peAtAnA sUra pUrAvye. asatya ane satyanI vyAkhyA. A dRSTAntAthI e hakIkata siddha thAya che ke paraspara virodhI lAgatI evI e khAkhatA eka ja vastumAM sA~bhavI zake che ane te kha'ne vAstavika hAya che, eTale temAM eka sAcI ane bIjI khATI ema hAtu nathI. paraMtu te mane khAkha sApekSa hAine jyAre anene svIkAra karavAmAM Ave che tyAre pUrNa satya pragaTa thAya che eTale ja (1) dravyane anulakSIne thayelu nirIkSaNa sAcu che ane paryAyane anulakSIne thayelu nirIkSaNa khATuM che, ema kahevu e asahya che-mithyA che; tathA-- (2) paryAyane anulakSIne thayelu nirIkSaNa sAcuM che ane dravyane anulakSIne thayelu nirIkSaNa khATuM che, ema kahevuM paNu asatya che--mithyA che; paraMtu-- (3) dravyane anulakSIne thayeluM nirIkSaNa paNa vAstavika che ane paryAyane anulakSIne thayelu nirIkSaNu paNa vAstavika che, ema kahevuM sAcuM che. ane tethI (4) vizva vyavasthA ane tenA vyavahAra barAbara samajavAne mATe dravya tathA paryAya ubhayane anulakSIne nirIkSaNa karavu' e ja vyAjabI che. Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM : : 87 : sAcuM ane khoTuM anekAntadaSTi. . vastunI eka ja bAju tarapha DhaLavuMvastunA eka ja cheDA para najara rAkhavI ane tenA viSe abhiprAya bAMdho ene (eka-aMta) ekAMtadaSTi kahevAmAM Ave che. tethI vastunI baMne bAjune jenArI-vastunA baMne cheDAne lakSamAM lenArI ane te rIte abhiprAya bAMdhanArI dRSTi anekAMta kahevAya che. AvI anekAMtadaSTi rAkhyA sivAya kaI paNa vastune vizada bedha thaI zakato nathI, keIpaNa ghaTanAnuM UMDuM rahasya samajI zakAtuM nathI ke kaI paNa kUTa praznane cagya nivaDe lAvI zakAte nathI. tethI vicAra ane vyavahAra e baMne kSetramAM anekAMtadaSTi eka sarakhI upagI che. je tatvajJAna, dharma, sAhitya, kalA ke vijJAnanA vidha-vidha kSetramAM thayelI pragatine Aja sudhIne ItihAsa tapAsavAmAM Ave te A vAtanI pUrI pratIti thaze. manuSya ane tenAM sukha duHkhane vicAra aneka dRSTie karatAM ja tatvajJAnane udaya thaye. vyakti ane samAjane saMbaMdha aneka daSTie vicAratAM ja dharmanuM tatva maLI AvyuM. hRdayagata bhAvene AkAra ApavAnI anekavidha dRSTimAMthI ja sAhitya ane kalA nirmANa thayAM. ane eka vastune aneka daSTie aneka rIte tapAsavAnA prayAsamAMthI ja vijJAna astitvamAM AvyuM. je te pUrvakAlIna rUDha mAnyatAone pakaDIne besI rahyuM hota to tenI kaI paNa zodhakheLa amalamAM AvatA kharI? dAkhalA tarIke "khaMDa bahu bhAre che ane pANImAM te DUbI jAya che," AvI ekAMta rUDha mAnyatA lAMbA vakhatathI pracalita hatI. paraMtu vijJAne tene bIjI daSTie jevAne mAnyatAo ane te dAkhalA taranI kai Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ himadha-caMthamALA : 88 : prayAsa paNa cAlu rAkhyo. ane tema karatAM tene jaNAI AvyuM ke lekhaMDa amuka sagomAM halakuM paNa che ane tethI pANImAM tarI zake tema che. tenA A anekAMtajJAne lokhaMDanI sTImare taratI thaI tathA Dubaka kistIo dariyAnA pANImAM DubakIo mArIne cAlavA lAgI. vaLI zabda saMbaMdhamAM jainadarzana sivAya bIjA badhAnI mAnyatA evI hatI ke te arUpI che ane tethI kaMI paNa rIte pakaDI zakAya tevuM nathI, paraMtu vijJAna A ekAMtadaSTine vaLagI rahyuM nahi. teNe te anekAMtadaSTine upayoga ja cAlu rAkhyo. ane tyAre ja te jANI zakAyuM ke zabda rUpI che ane tethI amuka saMgomAM te pakaDI zakAya te che. tenA A jAtanA jJAnamAMthI grAmaphena, Teliphena ane reDiye jevAM sAdhane hastImAM AvyA. e ja mujaba dareka zekheLanuM samajavAnuM che. anekAnadaSTinuM mahattva. jJAnaprAptinAM mukhya sAdhane abhyAsa, tulanA ane samavaya manAya che. paraMtu anekAMtadaSTi na hoya te temAMnuM kaI paNa sAdhana saMbhavI zake kharUM? vastuone aneka daSTie jevI ane tapAsavI e abhyAsa che. vastuomAM rahelA vividha guNone aneka daSTie sarakhAvavA e tulanA che. ane vastuemAM rahelA viruddhaviruddha aneka guNomAM samAnatA zedhavI e samanvaya che. eTale anekAMtadaSTi na hoya te abhyAsa saMbhavata nathI, anekAMtadaSTi na hoya te tulanA thaI zakatI nathI ane anekAMtadaSTi na hoya te samanvaya sAdhI zakAte nathI. tAtparya ke je anekAMtadaSTine AgaLa karIne cAlavAmAM Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 89 : sAcu' ane khoTTa Ave te ja satyaprApti tarapha jhaDapI kUca karI zakAya che ane jJAnanA bhaDALamAM vizvAsa lAyaka umeza karI zakAya che. 6 vyavahAra tarapha najara kareA te tyAM paNa anekAMtASTinI ja saphalatA jaNAze. je manuSya peAtAnA eka"ne vicAra kare che te svAthI ane ekalapeTA gaNAya che, jyAre 8 aneka 'nA vicAra karanAra vivekI ane paragaju gaNAya che. vaLI je manuSya pitA, mAtA, patnI, putra, putrIe ke svajana e badhA para sarakhI najara na rAkhatAM temAMnAM kAI eka tarapha ja DhaLelA rahe che, tene vyavahAra zIghra khagaDe che ane tethI te aneka prakAranI viDaMbanAne pAtra bane che, te ja rIte je manuSya peAtAne pAnAcaMda tarIke, prANazaMkara tarIke, pRthvIrAja tarIke ke pUMjA tarIke mAtra 'eka" gaNe che, te A jagatamAM peAtAnuM karttanya kharAkhara majAvI zakate nathI. jyAre peAtAne pAnAcaMda, prANazaMkara, pRthvIrAja ke pUjA uparAMta koInA putra, kAinA pitA, kAinA pati, kAinA bhAI, koInA kAkA, kAinA mAmA, keAInA pue ke koi gAma, nagara athavA dezanA vatanI tathA keAI paNa jJAti, samAja ke dharmanA sabhya ema aneka prakAranA gaNe che, te ja pAtAnI pharaja yathArtha rIte khajAvI zake che ane tene ja kharI salatA prApta thAya che. " je manuSyA ema mAne che ke ' vividha dRSTibiMdue dharAvatA e pakSamAM eka sAcA ane bIjo khATA hAvA joie; paraMtu baMne khATA ke ane sAcA hoI zake nahi. temaNe peAtAnI A mAnyatA vyavahAranA kSetramAM kasI jovA jevI che. dhArA ke sAsu ane vahU vacce jhaghaDA jAmyA che ane te kAI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : 90 : H puSa paNa rIte patatuM nathI. AvA prasaMge te kuTuMbane agraNuM zuM karaze? je ekane sArI ke sAcI kaheze ne bIjIne kharAba ke beTI kaheze te e jhaghaDo kadI pataze kharo ? evA prasaMge ThAvakAIthI ema ja kahevuM paDaze ke "tamArI paNa bhUla che ane tamArI paNa bhUla che, mATe zANuM thaIne samajI jAo." athavA "tame baMne DAhyA thaIne A zuM kare che? mATe have zAMta thAo." anekAntadaSTinI AthI vizeSa sapaLatA bIjI kaI hoI zake ? anekAMtadaSTine svIkAra. anekAMtadaSTino svIkAra eka yA bIjA svarUpe jagatanA tamAma prasiddha darzanoe ane tatvavettAoe karela che. RgavedamAM jaNAvyuM che ke "nArAnI sarANIvAnI' (10 129-1) arthAt e vakhate sat paNa na hatuM ane asat paNa na hatuM. IzAvAsyopaniSaddamAM jaNAvyuM che ke keti jJAti tadna tarita' (5) arthAt te hAle che ane nathI hAlate tathA te dUra paNa che ane najIka paNa che. kaThopaniSadumAM brahmanuM varNana karatAM kahyuM che ke "soLavAn mato marIyAna' (2-10) arthAta te aNuthI paNa nAne che ane mahAnathI paNa mahAna che. vaLI zrImad bhagavaddagItAmAM kahyuM che ke "cAla zarmayogAzva nirAlumI (pa9) arthAt saMnyAsa ane karmavega baMne uttama che. vedAntanA anirvacanIya vAdamAM, kumArinanA sApekSavAdamAM ane baddhonA madhyama mArgamAM eka prakAranI anekAMtadaSTi nahi to bIjuM zuM che? vedamAM ja e vakhatamAM ja te have Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 91 : sAcuM ane khoTu* grIka darzanamAM empIDAlIsa, eTAmisTas ane anai sAgArasa dAnikAe IliyaTiksanA nityavAda ane haireliTasanA kSaNikavAdanA samanvaya karIne nityaDhazAmAM rahelA padArthAMmAM ApekSika parAvartananA siddhAMta svIkArelA che. pazcimanA Adhunika vicArakAmAM paNa A jAtanA vicAronI kamI nathI. dAkhalA tarIke jarmanInA prakhyAta tattvavettA hegala kahe che keviruddhadharmAMtmakatA e ja A saMsAranuM mUla che. kAi vastunu yathArtha varNana karavA mATe e vastu saMbaMdhI sa pUrNa satya kahevAnI sAthe e vastunA viruddha dharmanA samanvaya kema thaI zake e khatAvavuM ja joIe. nUtana vijJAnavAdanA pracAraka breDale jaNAve che ke-khIjI vastu sAthe tulanA karavAthI pratyeka vastu Avazyaka ane anAvazyaka ema e rIte siddha thAya che. mAnasazAstranA vidvAna pre. viliyama jemsa kahe che ke-ApaNI duniyA aneka che. sAdhAraNa manuSya e duniyAnu jJAna eka bIjAthI asaddha ane anapekSita kare che. paraMtu pUrNa tattvavettA te ja che ke je badhI duniyAne eka bIjAthI saMbaddha tathA apekSita rUpamAM jANe che. AvA ja vicAre naiyAyika josepha, peTI ane eDamanDa hAmsa Adi vidvAneAe pragaTa karelA che. anekAMtavAda e ja syAdvAda. anekAMtaSTi eka yA bIjA rUpe sarvatra svIkArAyelI hAvA chatAM tenuM spaSTa ane vyavasthita nirUpaNu karIne tenI eka vAda ( siddhAMta ) tarIke sthApanA karanAra te jainadhama ja che Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-caMthamALA : hara : * puSpa ane kadAca ekale ja che. A vAdane AdhAre thatI vAkyaracanAmAM syAt ' padanI pradhAnatA hoya che, jema ke - (1) sthAt carita A vastu amuka apekSAe che. (2) thAt nAti. A vastu amuka apekSAo nathI. (3) cAr atirAti. A vastu amuka apekSAe che ane amuka apekSAo nathI. (4) cA avaza. A vastu be viruddha apekSAthI kahI zakAya tevI nathI eTale avaktavya che. (5) kathA, rita varAtha. A vastu avaktavya havA chatAM amuka apekSAe che. (6) dayA rAzita avazya. A vastu avaktavya havA chatAM amuka apekSAe nathI. (7) yar saritArita vAkya. A vastu avaktavya hovA chatAM amuka apekSAe che ane amuka apekSAe nathI, tethI tene syAdvAda paNa kahevAmAM Ave che. - kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcArya temanA prasiddha vyAkaraNamAM 'siddhi thAkrAnta" e sUtra paranI pavRttimAM jaNAve che ke "sAthiyamane tarottavAn ! satA sthAdhAnerAtavAta" avyaya anekAntanuM ghAtaka che, tethI syAddavAda e anekAntavAda che. je "sthAta "ne artha 8 kathaMcit " ke "keI apekSAthI" e pramANe karIe te eka ja vastumAM aneka dharmane svIkAra karavAne prasaMga ubhuM thAya Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vIjuM 93 : sAcuM ane khoTuM che, je anekAntavAda ane syAdvAdanI abhinnatAne ja prakaTa kare che. A vAda apekSApradhAna hovAthI keTalAka tene apekSAvAda tarIke paNa oLakhe che. syAdavAdanuM sAhitya. anekAntavAda, apekSAvAda ke svAduvAdanuM mahatva ane svarUpa samajavA mATe nIcenuM sAhitya jevAnI jarUra che. (1) nAgama-AcArAMga sUtra, sUtrakRtAMga sUtra, bhagavatI sUtra, jJAtAdharmakathA vagere. (2) janAgamanuM TIkA sAhitya-uparanA sUtre para racAyelI niyuktio, cUrNio tathA TIkAo. (3) zrI umAsvAtikRta tatvArthabhASya. (4) zrI kuMdakuMdAcArya kRta paMcAstikAya ane samayasAra. (5) zrI siddhasena divAkarakRta sanmatitarka ane nyAyAvatAra. (6) zrI samantabhadrakRta AsamImAMsA. (7) zrI mallavAdIkRta dvAdazAniyacaka (8) zrI jinabhadragaNi kSamAzramaNakRta vizeSAvazyaka bhASya. (9) zrI akalaMkakRta tatvArtha rAjavArtika (10) zrI haribhadrasUrikRta anekAMtajayapatAkA, zAstravAtasamuccaya tathA gaddarzanasamuccaya. . Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladha-caMthamALA : 94 : puSpa (11) zrI vidyAmaMdakRta tatvArtha kArtika, aSTasahasI ane AsaparIkSA. (12) zrI abhayadevasUrikRta sanmatitarka TIkA (vAdamahAIva) tathA prameyakamalamArtaDa. (13) zrI vAdidevasUrikRti pramANanayataravalakAlaMkAra ane te paranI syAdvAdaratnAkara nAmanI TIkA. (14) zrI hemacaMdrAcArya kRta anyagavyavara chedika, agavyavacchedikA tathA pramANamImAMsA. (15) zrI maliSeNasUrikRta syAdvAdamaMjarI TIkA. (16) zrImadda yazovijayajIkRta napadeza, nayarahasya, nayapradIpa, nyAyakhaMDanakhAdya, nyAyAleka, zAstravArtAsamuccaya paranI TIkA, syAdvAdakalpalatA tathA aSTasahastrI TIkA. A ullekha neMdhapAtra sAhityane ja che. te sivAya bIjI paNa nAnI moTI aneka kRtio upalabdha che. syAdvAda viSe gerasamaja ane avaLe pracAra. svAduvAda para racAyelA sAhitya dvArA tene yogya paricaya karavAne badale tenuM uparaTapake nirIkSaNa karIne keTalAka vidvAnee tene saMzayavAda ke anizcitavAda tarIke jAhera karyo che. A pravRtti zrImachaMkarAcAryathI mAMDIne AjanA suprasiddha vicAraka che. rAdhA dinana sudhI ochA ke vattA aMze cAlu rahelI che ane keTalAkee tenuM khaMDana karavAno prayAsa paNa Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjI 3 H 95 H sAcu' ane khoTu karyAM che. paraMtu A pravRtti keTalI samucita gaNI zakAya temA khyAla nIcenA satyapriya taTastha vicArakeAnA abhiprAya parathI AvI zakazeH abhyAsIonA abhiprAya. zrImAn paDiMta gaMgAnAtha jhA ema.e; DI. lIm eka sthale jaNAve che ke-jyArathI meM zaMkarAcArya dvArA thayeluM jaina siddhAMtanuM (anekAMtavAdanuM) khaDana vAMcyuM tyArathI mane khAtarI thaI ke A siddhAMtamAM ghaNu mahattva raheluM che, jene vedAntanA e AcArya samajyA nathI. jo temaNe jaina dharmanA mULa graMthA jovAnu kaSTa uThAvyuM hAta tA temane enA virodha karavA jevI koI vAta dekhAta nahi. gujarAtanA prasiddha sAkSara zrI AnaMdazaMkara khApubhAI dhruvaje varSoM sudhI kAzI hiMdu vidyApIThanA AcAya hatA, temaNe eka mAnanIya vyAkhyAnamAM jaNAvyuM che ke-syAdvAdanA siddhAMta ekIkaraNanA dRSTibiMdune ApaNI samakSa rajU kare che. zaMkarAcAye syAdvAda upara je AkSepa karyAM che te enA mULa rahasyanI sAthe milakula saMbaMdha dharAvatA nathI, e teA eka vAta siddha che ke vividha dRSTibinduthI nirIkSaNa karyAM vinA ApaNe kAI paNa vastu pUrItyA jANI zakatA nathI, ane tethI ja syAdvAda upayogI ane sArthaka che. mahAvIranA atAvelA syAdvAdane leAkeA saMzayavAda kahe che paNa huM e vAtane svIkAra karatA nathI. syAdvAda e saMzayavAda nathI paNa ApaNune eka dRSTibiMdu pUruM pADe che. ane vizvanirIkSaNu mATe navA pATha Ape che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhamadha-mALA 96 : hiMdanA vidvAna sAhityakAra kAkA zrI kAlelakara jaNAve che ke-eka ja satya aneka rUpamAM pragaTa thAya che. eka eka jAti, eka eka jamAne ane eka eka deza satyanA eka eka aMzanuM grahaNa karI zake che ane tethI paraspara virodhI dekhAtI chatAM badhI daSTie sAcI hoya che, e jainenA syAdvAdanuM tatva hiMdustAnanA AkhA ItihAsamAM ghaDAeluM ApaNe joIe chIe. vaLI teo "bhagavAna mahAvIranI nirvANabhUmi' nAmanA lekhamAM jaNAve che ke-amuka daSTie jotAM eka vastu eka rIte dise che, bIjI daSTie te bIjI rIte dekhAya che. janmAMdhe jema hAthIne judI judI rIte tapAse tevI A duniyAmAM ApaNuM sthiti che. sadugata haisura nareze eka mAnanIya vyAkhyAnamAM jaNAvyuM hatuM ke-jaina dharmanA anekAMtavAde tamAma dharmo, philasuphIo ane yuktivAdanuM ekya zodheluM che. paMDita haMsarAjajI zarmAe "darzana ane anekAMtavAda" e nAmanA pustakamAM jaNAvyuM che ke-anekAMtavAda e anubhavasiddha, svAbhAvika ane paripUrNa siddhAnta che. A ja rIte bIjA aneka taTastha vidvAnoe A siddhAMtanA mahatvane svIkAryuM che, jemAM yugapuruSa mahAtmA gAMdhIjIne paNa samAveza thAya che. teoe jaNAvyuM che ke-anekAMtavAda mane bahu priya che. temAMthI huM musalamAnonI daSTie temane, khristInI daSTie temane vicAra karatAM zIkhe. mArA vicArone kaI beTA gaNe tyAre mane tenA ajJAna viSe pUrve roSa Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ trIjuM : : 97 : sAcuM ane khoTuM caDhate. have huM teonuM daSTibindu teonI AMkhe joI zakuM chuM. kema ke huM jagatanA premane bhUkhe chuM. anekAMtavAdanuM mULa ahiMsA ane satyanuM yugala che. syAdvAdane saMdeza syAdvAdane saMdeza e che ke-mithyA mAnyatA ane tenA AgrahamAMthI durAgraha pedA thAya che, durAgrahamAMthI kaleza ane kaMkAsanAM bIja vavAya che ane kaleza ke kaMkAsanAM bIjamAMthI meTA jhaghaDA ke laDAIo phATI nIkaLe che, je pitAne tathA AsapAsanA saghaLAne khuvAra kare che, tethI sAcuM e che kedurAgrahane choDI de ane madhyasthatAne dhAraNa karavI, jethI dareka vastune vicAra niSpakSapAtapaNe karI zakAya ane temAM sAcuM zuM che ane khoTuM che? te yathArtha rIte jANI zakAya. upasaMhAra judA judA kathane ane maMtavyamAMthI yegya sAra grahaNa kara ane "mAruM te sAcuM nahi" paNa "sAcuM te mAruM' e siddhAMtane anusarI jyAM satya jaNAya tyAMthI tene grahaNa karavuM ane te badhAne upaga rAgadveSa rahita thavAmAM karI ke jenA pariNAme muktinuM maMgala sukha avazya mANI zakAya. | sarve manuSya "sAcuM ane baTuM" samajatA thAya ane tenA viveka vaDe pitAnA AtmAnuM tathA vizvanuM kalyANa kare e ja maMgalakAmanA. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sukha joItuM hoya te zuM karavuM? sukhArtha sarvabhUtAnAM, matAH sarvAH pravRttayaH / sukhaM nAsti vinA dharma, tasmAt dharmaparo bhavet // atha-sarva prANIonI sarva pravRttio sukhane mATe ja mAnelI che, paraMtu dhama vinA sukha maLatuM nathI, tethI dhama karavAmAM ja tatpara thavuM joIe. tAtvika prakAza meLava hoya te zuM karavuM? niHsaGgo nirmamaH zAnto, nirIhaH saMyame rataH / yadA yogI bhavedantaH, tattvamudbhAsate tadA // atha-jayAre ga sa saMga rahita, mamatA rahita, zAMta IcchA rahita ane saMyamane vize rAgI thAya che tyAre tenA aMtaHkaraNamAM tavane prakAza thAya che. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSM 696 ' WS turata grAhaka bane. sahu koI samajI zake tevI zailI ne bhASAmAM | taiyAra thatI. dharmadha granthamALA" nA turata grAhaka bane. jemAM jagata ane jIvanane jovAnI sAcI draSTi rajU karatAM sukha, " zAMti ane sAmarthya prAptino sAro rAha batAvatAM, jaina dharmanI parama pavitra vicAradhArAne rajU karatAM 20 pustake bahAra paDaze. pustakonAM nAma 1 traNa mahAna tako 8 jJAnopAsanA 15 be ghaDI yoga 2 saphaLatAnI sIDI - 9 cAritravicAra [sAmAyika) [ puruSArtha ] 10 detAM zIkhe [ dAna ]. 16 mananuM mAraNa 3 sAcuM ane khATuM [dhyAna]. 11 zIla ane saubhAgya [ syAdvAda ] - [ zIla ] 17 prArthanA ane pUjA 4 Adarza deva [sudeva 12 tapanAM teja [tapa ] [ Avazyaka kriyA ] 5 gurudarzana [ suguru ] 13 bhAvanAruSTi bhAvo 18 bhakSyAbharca 6 dharmAmRta [ sudharma ] , 14 pApane pravAha - 19 jIvanavyavahAra 7 zraddhA ane zakti [18 pA5sthAnaka] 20 dinacaryA kula pAnAM 1600, lavAjama rUA 10 paTeja alaga. pAMca pAMcanA gucchamAM pAMca pAMca mahine apAze. grAhaka thavAnAM ThekANAM:zA. lAlacaMda naMdalAla sarasvatI pustaka bhaMDAra The. rAvapurA, ghI kAMTA, The. ratanapala, hAthIkhAnA, vaDodarA. amadAvAda, medharAja jaina pustaka bhaMDAra che. gulAlavADI, geDIjInI cAla naM. 1 muMbaI [ shik N () { T AT /\" A 62